Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analysis of selected physico-chemical parameters in bottled waters available on the Polish market

Włodyka-Bergier Agnieszka, Bergier Tomasz, Gajewska Dominika, Stańkowska Emilia

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2019

|

nr II/1

119--130

EN

Water is a significant source of macro - and microelements, necessary for the proper functioning of a human body. The purpose of this article was to analyze the quality of the selected bottled waters available on the Polish market in terms of the physico-chemical parameters (pH, conductivity, chloride ions, bromide ions), macroelements (sodium, potassium, calcium, magnesium) and trace elements (lead, nickel, antimony, arsenic). 17 brands of the bottled waters available on the Polish market were investigated within the study presented in the article (8 natural mineral waters, 6 spring waters and 3 therapeutic waters). The bottled waters, which were analyzed in the article, characterized with a large diversity of chemical composition. In two samples of therapeutic waters the permissible concentration of nickel was exceeded.

2

Zmienność parametrów eksploatacyjnych i fizykochemicznych wód leczniczych ujęcia Zubrzyk w warunkach współoddziaływania otworów

Kotowski T., Operacz A.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

983--988

EN

Within the Poprad Valley, groundwater is found often as therapeutic, carbonated waters with high CO2 concentrations. An attempt was made to assess the interactions of wells with therapeutic waters, operating in the area of Zubrzyk. In order to determine whether the interaction of wells does not cause changes in the nature of the exploited waters, an analysis of the variability of selected operational and physicochemical parameters was performed. The obtained results confirm the mosaic nature of the CO2 inflow from the depths of the Earth and indicate a different effect of the operation on parameters observed in well. The differences relate mainly to depression of water level and the preconditions of directions and magnitude of electrolytic conductivity in exploited water.

3

Ogólne charakterystyki wybranych wód mineralnych butelkowanych, mineralnych i leczniczych na Białorusi

Ushko N., Chau N. D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 2

189--198

PL

Praca prezentuje własności fizyczne, skład chemiczny i zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych oraz względnych wartości δ18O, δ2H wybranych wód butelkowanych mineralnych, mineralnych i leczniczych z ujęć zlokalizowanych w różnych uzdrowiskach rehabilitacyjnych na Białorusi. Wody te zostały zebrane w okresie od 2012 do 2015 roku i analizowane w laboratoriach Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH oraz Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. W większości badanych wód dominują jony Cl-, SO42-, Na+ i Ca2+, a ich mineralizacja zmienia się w szerokim zakresie od kilku set mg/dm3 aż do około 150 g/dm3, pH od 6.6 do 9.1 a Eh od -283 do 259 mV. Stężenia izotopów radu zmieniają się od ≤ 5 mBq/dm3 aż do 17.6 Bq/dm3, a aktywność właściwa 228Ra zwykle jest wyższa od 226Ra. Stężenia izotopów uranu są zawarte w zakresie od poniżej 0.5 mBq/dm3 do 75 mBq/dm3 dla 238U i do ok. 300 mBq/dm3 dla 234U. Zawartości izotopu trytu są poniżej 1.1 UT, wartości d18O są w zakresie od -10.9‰ do -7.8‰ i d2H od -84‰ do -59,4‰. Te wartości wykazują, że w badanych wodach przeważa woda zasilana z okresu holocenu. Niektóre wody mineralne zawierają składniki swoiste (Rn, Br, Fe) które nadają im własności farmakodynamiczne.

EN

This work presents the physical properties, chemical composition, natural radionuclides’ concentrations and the relative values of δ18O, δ2H of selected bottled mineral, mineral and therapeutic waters of some water intakes localized at different therapeutic centers in Belarus. The water samples were collected in the period from January 2012 to June 2015 and analyzed at the Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection and Faculty of Physics and Applied Computer Science laboratories, AGH University of Science and Technology in Kraków Poland. The results show that the dominating ions in the majority of waters are Cl-, SO42-, Na+ and Ca2+, the total dissolved solids (TDS) of the investigated waters ranges from several hundred mg/L to near 150 g/L, pH from 6.6 to 9.2 and Eh from -283 to 259 mV. The radium isotopes concentration ranges from below the limit of detection to 17 Bq/L, and the specific activity of 228Ra is often higher than those of 226Ra. The uranium concentration range from below 0.5 mBq/L to 75 mBq/L for 238U and to 300 mBq/L for 234U. In some waters the uranium activity ratio (234U/238U) is very high. The tritium concentrations are below 1.1 UT, d18O range from -10.9‰ to -7.8‰ and d2H from -84‰ to -59.4‰. These values indicate that groundwaters are dominated by components which were recharged during the Holocene. Due to the presence of specific elements such as iron, bromine and radon, as well as hydrogen sulfide, some mineral waters are classified as therapeutic.

4

Problematyka wyznaczania granic złóż wód leczniczych, termalnych i solanek

Sokołowski J., Skrzypczyk L., Malon A.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1059--1062

EN

Therapeutic waters, thermal waters and brines are considered as minerals and their exploitation is regulated by the act of geological and mining law on 9 June 2011 (Journal of Laws 2011 No 163, Item 981, as amended). It means that the term “deposit” is applicable for them. However, the specific of groundwaters is significantly different than of other minerals this is why determination of their boundaries brings many difficulties especially with regard to existing legal framework. The regulations do not take the renewability of groundwater resources and groundwater flow into account. In the article several issues connected with the lack of understandable rules referring to boundaries determination of brines, therapeutic and thermal waters were presented as well as some problems that occur due to various interpretation of the regulations. Some suggestions on the regulations changes were presented which may lead to solve the problem.

5

Chemizm niezagospodarowanych wód mineralnych rejonu Buska-Zdroju i Solca-Zdroju

Chowaniec J., Gągulski T., Gorczyca G.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

645--651

EN

In Busko-Zdrój and Solec area two types of therapeutic waters: Cl–Na, S, I and Cl–Na, I are explored. Mineralization of these waters varies from 12.1 g/dm3 to 67.0 g/dm3 (brines). In this area we are also dealing with not utilized mineral water discharges appearing as springs as well as outflows in abandoned mineshafts. There are four chemical types with mineralization from 2.37 g/dm3 to 48.45 g/dm3. Water of the SO4–Ca type is related to a Miocene gypsum bearing series which is leached by meteoric water. This is a shallow water circulation. Water of the Cl–Na type (infiltrating brines) is linked to a deep water circulation occurring in the Upper Jurassic beds. Water of Cl–SO4–Na and Cl–SO4–Ca types is assorted water related to Miocene and Upper Cretaceous beds.

6

Lecznicze wody siarczkowe Ponidzia

Lipiec I., Wiktorowicz B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 462

171--178

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę hydrochemiczną leczniczych wód siarczkowych z rejonu Ponidzia. Właściwości fizykochemiczne wód określono na podstawie dostępnych archiwalnych wyników analiz wód z otworów wiertniczych w Busku-Zdroju, Solcu-Zdroju, Lesie Winiarskim, Wełninie oraz Dobrowodzie. Profil leczniczy badanych wód jest związany z dużą koncentracją siarki, występującej głównie w formie siarkowodoru. Wody siarczkowe Ponidzia zawierają również inne składniki swoiste nadające im cechy lecznicze, takie jak jod i fluor. Na podstawie charakterystyki hydrochemicznej leczniczych wód siarczkowych wyróżniono jeden typ hydrochemiczny – Cl-Na, H2S, I – występujący w trzech różnowiekowych seriach skalnych: neogenu, kredy górnej i jury górnej. Stwierdzono, że analizowane wody odznaczają się zróżnicowaną mineralizacją, wahającą się od 8,5 do 40,7 g/dm3, oraz zawartością siarkowodoru od 6,8 do 1064,0 mg/dm3. Za główny czynnik determinujący stopień mineralizacji badanych wód uznano procesy współdziałania wód podziemnych ze środowiskiem skalnym.

EN

The paper shows the characteristics of sulphurous waters from the Ponidzie area. Physical and chemical properties of waters have been determined on the basis of results of analysis of the archived data from boreholes in Busko-Zdrój, Solec-Zdrój, Las Winiarski, Wełnin and Dobrowoda. The treatment profile of these waters is constrained by a high concentration of bivalent sulphur, measured as the amount of free hydrogen sulphide. The waters also contain many iodine, bromine and fluorine compounds. One hydrochemical type – Cl-Na, H2S, I – has been distinguished on the basis of the hydrochemical characteristics of the therapeutic waters. They occur in three different rock series: Neogene, Cretaceous and Upper Jurassic. It has been found that all of the waters have total dissolved solids (TDS) from 8.5 to 40.7 g/dm3 and the hydrogen sulphide content varies from 6.8 to 1064.0 mg/dm3. The research results prove that the variety of rock settings is one of the most important reasons for the water chemistry differentiation. In general, the chemical composition of thermal waters in this region is determined by the interaction between groundwater and different rock environments.

7

Historia wykorzystania wód leczniczych występujących w rejonie Krosna i perspektywy ich eksploatacji

Freiwald P., Gągulski T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

203--212

PL

Od końca XIX w. w rejonie Krosna wykonano wiele odwiertów, w których oprócz węglowodorów stwierdzono obecność wód mineralnych o składzie chemicznym charakterystycznym dla wód występujących w sąsiedztwie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Tuż po II wojnie światowej powstała idea wykorzystania tych wód w celach balneologicznych i przemysłowych. Najbardziej zaawansowane badania prowadzono w obrębie antykliny Potoka, w północnej części Krosna. Wody mineralne towarzyszące złożom ropy naftowej i gazu ziemnego występują najczęściej w obrębie dwóch poziomów piaskowca ciężkowickiego (I i II). Ich mineralizacja jest zróżnicowana i waha się od kilkuset do ponad 40 g/dm3. Przedmiotem eksploatacji były wody podziemne nawiercone w otworach Mac Allan 11 i Mac Allan 4. Woda z otworu Mac Allan 11 była wykorzystywana na początku lat 60. XX w. do produkcji soli jodkwo-bromkowej. W latach 1960–1962 okresowo produkowano i rozprowadzano wodę mineralną „Makalanka” (wcześniejsza nazwa – „Krośnianka 4”), którą eksploatowano z otworu Mac Allan 4. Obszarami perspektywicznymi dla uzyskania wód leczniczych w rejonie Krosna są zlokalizowane w jego północnej części tereny dawnych kopalń bituminów – Turaszówka i Krościenko. Na obszarze Kopalni Turaszówka wody podziemne stwierdzono praktycznie we wszystkich wydzieleniach litostratygraficznych, jednak najbardziej są rozpowszechnione w obrębie dwóch poziomów piaskowca ciężkowickiego (I i II). Najlepiej rozpoznane wody podziemne znajdują się na polu Mac Allan (Kopalnia Krościenko). Jest to obszar potencjalnie najbardziej korzystny do poszukiwań i eksploatacji wód leczniczych.

EN

Since the end of the 19th century, many boreholes have been drilled in the Krosno area, in which beside hydrocarbons also mineral water was detected. The chemistry of the mineral water is influenced by the proximity to petroleum and natural gas deposits. Shortly after the Second World War, an idea was created about the use of these waters for balneological and industrial purposes. The most advanced studies on mineral waters were conducted within the Potok Anticline, in the northern part of Krosno. Mineral waters associated with petroleum and natural gas deposits occur most frequently within the first and second Ciężkowice sandstone. Their mineralization is variable and ranges from a few hundred mg/dm3 to more than 40 g/dm3. The water is extracted by the Mac Allan 11 and Mac Allan 4 wells. Water from the Mac Allan 11 well was used for the production of iodine bromine salt in the early 1960s. In the years 1960–1962, the “Makalanka” mineral water, previously under the name “Krośnianka 4”, was periodically produced and distributed from the Mac Allan 4 well. Prospective areas for therapeutic water in the Krosno region are located in the northern part of the town in the former bitumen mines Turaszówka and Krościenko. In the Turaszówka Mine area, groundwater has been found virtually in all lithostratigraphic units, but it is the most common in the first and second Ciężkowice sandstones beds. The groundwater is best recognized in the Mac Allan field (Krośnianka Mine). This area is potentially the most advantageous for exploration and exploitation of therapeutic waters.

8

Główne założenia badawcze oceny zasobów dyspozycyjnych złóż wód leczniczych na przykładzie Buska-Zdroju–Solca-Zdroju

Chowaniec J., Gągulski T., Gorczyca G., Operacz T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

195--202

PL

Odkrycie słonych wód siarczkowych w rejonie Buska-Zdroju i Solca-Zdroju było związane z drążeniem szybów poszukiwawczych za solami w XVIII i XIX w. Występowanie wód leczniczych na tym obszarze potwierdzono wykonanymi wówczas badaniami hydrochemicznymi i balneologicznymi. Określono zasoby eksploatacyjne poszczególnych typów wód, a także ich genezę. Na podstawie projektu robót geologicznych, zatwierdzonego przez Ministerstwo Środowiska, Oddział Karpacki Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego dokumentuje ich zasoby dyspozycyjne, wykorzystując metody (poza standartowymi) dotychczas nie stosowane w tego typu opracowaniach. Wyniki wykonanych prac (w tym kartowania hydrogeologicznego i sozologicznego), a także wyniki badań fizyczno-chemicznych i izotopowych próbek wód oraz opracowanie modelu numerycznego posłużą do kompleksowego udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych, siarczkowych w rejonie Buska-Zdroju–Solca-Zdroju. W celu rozpoznania stopnia zaangażowania tektonicznego obszaru bilansowego oraz przestrzennego rozkładu struktur nieciągłych wykonano interpretację zdjęć satelitarnych oraz lotniczych zdjęć radarowych. Badania grawimetryczne, wykonane na potrzeby dokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych, posłużyły do wyznaczenia szczegółowej lokalizacji nowych otworów rozpoznawczych oraz określenia ich liczby. Ostatecznie zaprojektowano sześć otworów o głębokościach od 330,0 do 650,0 m.

EN

The discovery of saline sulphidic water in the Busko-Zdrój and Solec-Zdrój region was associated with drilling for salt in the 18th and 19th centuries. Hydrochemical and balneological research of waters encountered during that work confirmed the presence of therapeutic water in this area. The admissible volume of individual water types and their genesis have been defined. Currently, the Carpathian Branch of the Polish Geological Institute – National Research Institute records the disposable resources of therapeutic water based on the geological project approved by the Ministry of Environment. In addition to the standard methods, new investigative methods are also applied, which have not been used so far in such types of projects. The study results accomplished to date (including hydrogeological and environmental mapping) as well as results of physico-chemical and isotopic analyses of water samples supported by a numerical model will be used to create a comprehensive documentation of the disposable resources of sulphidic therapeutic water in the Busko-Zdrój–Solec-Zdrój region. Satellite and aerial radar images were used for the identification of tectonic features and the interpretation of spatial distribution of discontinuities. Gravimetric studies performed to record the disposable resources of therapeutic water were used to determine the exact siting and the number of new hydrogeological test boreholes. Ultimately, drilling of six boreholes to a depth ranging from 330.0 to 650.0 m has been considered.

9

Therapeutic waters as geotourism values of the Polish Baltic sea coast

Krawiec A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2012

|

nr 1-2

3--12

EN

The oldest spa towns in the Polish Lowland have developed on the basis of brines from which salt used to be refined. This article presents conditions for the occurrence of medicinal (therapeutic) waters on the Polish Baltic Sea coast. It discusses the development of naturopathy in the area and presents brine water intakes and their utilisation. Moreover, the main tourist attractions of the spa towns and chances for the development of health tourism in the area are enumerated.

PL

Najstarsze uzdrowiska na Niżu Polskim powstały w miejscach, gdzie występują solanki, z których warzono sól. W artykule przedstawiono warunki występowania wód leczniczych na polskim wybrzeżu Bałtyku. Omówiono rozwój przyrodolecznictwa na tym obszarze, scharakteryzowano ujęcia wód solankowych i wykorzystanie zasobów tych wód. Zaprezentowano główne walory turystyczne uzdrowisk oraz przedstawiono możliwość rozwoju na tym obszarze turystyki uzdrowiskowej.

10

Mineral and thermal waters of Poland

Ciężkowski W., Chowaniec J., Górecki W., Krawiec A., Rajchel L., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 9/1

762-773

EN

Definitions, history, resources, origin, and use of mineral and thermal waters in Poland are discussed. Mineral and some thermal waters have been used on the present territory of Poland for therapeutic purposes probably since the Roman times and according to documents since medieval ages. Nowadays, different types of mineral and thermal waters are exploited in a number of Spas for therapeutic purposes, whereas in some other areas thermal waters are exploited for recreation and heating purposes. Their occurrences, origin, chemical types, legal aspects of exploitation, potential vulnerability and bottling are presented.

11

Wstępna analiza stabilności składników chemicznych ocena trendów zmian jakości wód leczniczych Solca-Zdroju

Lipiec I.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

323-328

PL

W artykule przedstawiono wstępną analizę stabilności składników chemicznych wód leczniczych poziomu kredowego i jurajskiego w Solcu-Zdroju. Badania przeprowadzono na próbkach z otworów wiertniczych: Szyb Solecki, Solec 2B i Solec II Karol. Ocenę stabilności przeprowadzono dla mineralizacji oraz jonów Cl-, Na+, SO4- i I-, przy użyciu programu SPSS. Program ten umożliwił statystyczną kontrolę jakości. Na podstawie otrzymanych wyników zaobserwowano skokowe zmiany stężenia składników chemicznych. Ponadto, w artykule zasygnalizowano wstępne trendy zmian wód leczniczych dla ujęcia Solec II Karol. Zaobserwowano to na diagramach wykonanych przy pomocy programu GWStat.

EN

This papers shows the preliminary analysis of stability of chemical components within the therapeutic water of the Cretaceous and Jurassic aquifers in the vicinity of Solec Spa. The study was performed on samples from the Szyb Solecki, Solec 2B and Solec II Karol boreholes. The stability estimation for the mineralization and Cl-, Na+, SO4 and I- ions was performed using the SPSS program. The computer program enabled statistical quality control and enhanced the rapid changes of the ions concentration. Moreover, the paper is also the preliminary report of the trend in therapeutic water changes in the Solec II Karol intake. It was achieved using the GW Stat program.

12

Charakterystyka hydrogeochemiczna wód leczniczych Rabki-Zdroju

Wiktorowicz B., Karwacka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

529-534

PL

Wody lecznicze Rabki-Zdroju są znane i cenione już od dawna. Są to wody mineralne, głównie typu chlorkowo-sodowego, jodkowe oraz zawierające brom. Geneza wód chlorkowych występujących w obrębie utworów fliszu Karpat jest skomplikowana i ciągle dyskusyjna. Niniejszy artykuł przedstawia wstępne wyniki obliczeń równowagi hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju. Do realizacji pracy wykorzystano modelowanie hydrogeochemiczne, które przeprowadzono przy użyciu programu komputerowy WATEQ4F. Stwierdzono, że minerałami decydującymi o równowadze hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju są chalcedon, grupa skaleni i illit.

EN

In Rabka Spa, within the Magura nappe, occurrences of springs with therapeutic waters have been known from historical records. All drillings recorded Cl-Na type waters with iodine and bromine. The origin of chloride waters in the Polish Flysch Carpathians is complicated and discussed. This paper contains the preliminary results of research on hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa. The modelling study was carried out with the use of WATEQ4F software. Minerals regulating the hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa are principally chalcedony, feldspar group and illite.

13

Solanki i wody lecznicze. Zasoby i ich wykorzystanie

Józefko I., Taboł R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2008

|

nr 8

14-24

PL

Artykuł zawiera podstawowe definicje dotyczące wód ieczniczych i solanek, klasyfikację stosowaną w rozlewnictwie oraz balneologii, dane dotyczące występowania, wydobycia i wykorzystania eksploatowanych wód na przykładzie wybranych uzdrowisk. Zwrócono w nim również uwagę na podstawowe zagrożenia dla eksploatacji wód leczniczych z podaniem konkretnych przykładów i wskazaniem możliwej profilaktyki w tym zakresie.

EN

The article presents essential definitions relating to therapeutic waters and brine, classification used in bottling sector and balneology, data concerning their occurrence, extraction and use at selected health resorts. Attention is stressed on fundamental hazards in therapeutic waters extraction by giving specific examples and pointing at possible prevention in a plant.

14

Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju gminy uzdrowiskowej Solec-Zdrój

Król E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2007

|

R. 46, nr 1

67-78

PL

Gmina uzdrowiskowa Solec-Zdrój rozwinęła produkcję rolną i usługi balneologiczne dzięki sprzyjającym warunkom przyrodniczym, glebom wysokich klas bonitacyjnych, łagodnemu klimatowi, zasobom wód mineralnych i lokalnemu, atrakcyjnemu krajobrazowi. Zdolność usługowa uzdrowiska może być powiększona dzięki dużym zasobom wód leczniczych udokumentowanym w pobliskim Wełninie. Rozwój zrównoważony gminy powinien doprowadzić do wzmocnienia rolnictwa ekologicznego, turystyki i agroturystyki. Warunki geologiczno-inżynierskie są zróżnicowane, co przedstawiono na mapie. Zalesienie gleb niskich klas bonitacyjnych oraz ich retencja stanowią zadania dla samorządu na przyszłość.

EN

Solec-Zdrój spa community developed agricultural and balneological services resulting from natural conditions: mineral water resources, productive soils, mild climate and local, attractive landscape. The capacity of Solec-Zdrój health resort services could be increase due to considerable mineral water reserves in nearby Wełnin. Sustainable development should lead to reinforcement of ecological agriculture, tourism and agro tourism. Geological-engineering conditions differ within the area under study and areas suitable for construction were shown on the map. Afforestation of weak soils, improvement of surface waters quality and their retention appear important targets for local government for the future.

15

Aktualny stan i dalsze możliwości wykorzystania w Polsce wód termalnych do celów leczniczych, profilaktycznych oraz rekreacji

Latour T.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2007

|

R. 46, nr 2

63-67

PL

Sposób wykorzystania wód termalnych zależy nie tylko od ich temperatury wody, ale także od właściwości chemicznych danej wody. Stosowane dotychczas w lecznictwie uzdrowiskowym wody termalne charakteryzują się temperaturami od około 20oC do 80oC. Są wśród nich wody niskozmineralizowane, zawierające w znacznym stężeniu radon, fluorki, siarczki i związki krzemu oraz wody słone - chlorkowo-sodowe i solanki (0,2%- 12%), wykorzystywane do kąpieli w basenach leczniczych i wannach (Cieplice, Lądek, Ustroń, Ciechocinek). Rodzaj i typ wody determinuje system eksploatacji basenu (stały dopływ i odpływ wody, obieg częściowo zamknięty, brak obiegu). Niektóre spośród wód termalnych rozpoznane na obszarze Polski mogłyby uzyskać status wód leczniczych, a miejscowości gdzie one występują - status uzdrowiska. Możliwe jest też wykorzystanie niektórych z nich w basenach rehabilitacyjnych lub profilaktycznych, urządzonych przy większych obiektach rekreacyjnych.

EN

Thermal water use depends not only on water temperature but also on its chemical properties. Types of thermal water applied so far are characterized by temperature range of 20oC up to 80oC. Among many types of thermal water there are low mineralized waters, waters containing high concentration of: radon, fluorides, sulphides and silica compounds, chloride-sodium waters and brines (0,2% - 12%), used for bathing (Cieplice, Lądek, Ustroń, Ciechocinek). The type and kind of water determine the exploitation system of a pool (permanent water inflow and outflow, semi-closed water circuit, or lack of water circuit). Some kinds of thermal water recognaized within the Polish area could be recognized as therapeutic water while the locality - as the health resort. There is also possible to apply some kinds of thermal water in rehabilitating or prophylactic pools arranged at larger spas (recreational centers).

16

Ocena możliwości eksploatacyjnych wód z utworów dewońskich w rejonie Cieszyn-Ustroń-Bielsko-Biała

Szklarczyk Tadeusz, Szczepański Andrzej

Geologos

|

2006

|

Vol. 10

285--292

EN

Groundwaters which occur at a deep depth of Devonian formations have a high temperature (42-54°C) and character of brine (M=89,19-167,84 g/dm3). Filtration parameters and groundwater recharge are weakly recognized. Measurements of confined groundwater surface led to errors because these waters have variable density. In this conditions only reduction of measure groundwater pressure permit to calculate filtration. Application of mathematical modelling make possible to describe groundwater circulation, water balance and estimate to renewable and disposable groundwater resources.

17

Ocena wpływu antropopresji na jakość wód ze złoża "Mateczny"

Lewkiewicz-Małysa A., Roszczynialska K.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2000

|

R. 17

117-122

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad oceną wpływu działalności Fabryki Automatyki i Hydrauliki "Georyt" S.A. na stan jakościowy wód leczniczych ze złoża "Mateczny". Przeprowadzono analizy chemiczne próbek gruntu pobranych w wytypowanych miejscach na terenie zakładu. Uzyskane wyniki badań na zawartość szkodliwych składników: Zn, Pb, Cd, Fe, Cr, CN- porównano z wartościami dopuszczalnymi zalecanymi przez PIOŚ. Wykonano badania nad stopniem ługowalności wodą szkodliwych składników gruntu. Przeprowadzono analizę porównawczą otrzymanych wyników badań z wynikami tych samych oznaczeń w mineralnych wodach leczniczych ze złoża "Mateczny".

EN

The paper gives the results of analyses of impact of the Automation and Hydraulic Company ,,Georyt" S.A. on the quality of therapeutic waters in the reservoir ,,Mateczny". The soil samples collected from the selected placed of the area owned by the Company were analysed chemically. The results of analyses for the content of such hazardous elements as Zn, Pb, Cd, Fe, Cr and CN- were compared with the admissible contents recommended by the National Institute of Environmental Protection. The water leaching abilities were analysed with respect to the hazardous components of the soil. The obtained results were compared with the ones for therapeutic waters in the reservoir ,,Mateczny".

18

Współwystępowanie wód leczniczych, mineralnych i zwykłych oraz ich eksploatacja w rejonie Tylicza

Cisek J.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 4, z. 2

345-356

PL

Skałami zbiornikowymi dla wód zwykłych, mineralnych i leczniczych są warstwy łąckie. Jedno źródło ("Główne") jest trwale ujęte w formie zdroju w otwartej altanie. Ujęta woda to szczawa HCO3-Ca, Fe, Mn. Wody eksploatowane są z ujeć wierconych od 1992 roku, głównie przez Zakład "Mulico", do produkcji butelkowanych naturalnych wód mineralnych pod nazwą rynkową "Multi Vita". Wykonane w 1994 roku zdjęcie gazowe wskazuje obszary o podwyższonej koncentracji CO2 w powietrzu glebowym, głównie w obrębie doliny Muszynki, znanej z licznych przejawów wód mineralnych.

EN

Łącko strata ore the tank rocks for therapeutic, mineral and drinking water spring. One "MAIN" durable water intake is in a form of a spring in an open arbour. The intaken water is an oxalate HCO3-Ca, Fe, Mn. The water is taken from drilled intake since 1992, mostly by "Multico" Enterprise, to bottle natural mineral water called "Multi Vita". Gas-photo taken in 1944 shows an area of increased CO2 concentration at soil air, reaching mainly The Muszynka Valley, known of various mineral springs display.

19

Statistical analysis of two important chemical features (TDS and (HCO3-) content) in Sudetic therapeutic waters

Kozłowski Jacek

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

1998

|

Vol. 68, No. 4

287--294

EN

Two important chemical features of therapeutic waters from 57 intakes in 13 Sudetic health resorts, i.e. total dissolved solids (TDS) and bicarbonate ion (HCO3-) content, tested with the Kolmogorov test at the significance level α=0.05, during the whole exploitation period, reveal normal distributions. It bears evidence of little variability of these features. Intervals of the most frequent (normal) [HCO3-] content values in individual intakes, determined using the three standard deviations method (3σ) are in most cases concordant with real values. These intervals can be used for verification of monitoring measurements (elimination of incorrect determinations) and/or can indicate sudden changes of chemical composition of exploited therapeutic waters.

PL

Dwie podstawowe własności wód leczniczych w 57 ujęciach z 13 miejscowości uzdrowiskowych Sudetów: suma substancji rozpuszczonych (TDS) i zawartość jonu wodorowęglanowego (HCO3-), przetestowane testem Kołmogorowa na poziomie istotności α=0.05 na przestrzeni całego okresu eksploatacji, wykazują rozkłady normalne, co świadczy o ich dużej stałości. Wyznaczone metodą trzech odchyleń standardowych (3σ) przedziały wartości najczęściej występujących dla zawartości (HCO3-) w poszczególnych ujęciach pokrywają się zwykle z wartościami rzeczywistymi. Uzyskane przedzialy normalnych zawartości anionu wodorowęglanowego mogą być wykorzystywane do weryfikacji prowadzonych obserwacji stacjonarnych (eliminowanie błędnych oznaczeń) i/lub sygnalizacji gwał- townych zmian skladu chemicznego eksploatowanej wody leczniczej.