Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Terpeny w powietrzu wewnętrznym Cz. 2 - analityka terpenów i produktów ich utleniania

Pytel Klaudia, Marcinkowska Renata, Zabiegała Bożena

Analityka : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 1

44--50

PL

Kluczowe wydaje się poznanie dokładnego składu chemicznego Wtórnego Aerozolu Organicznego (SOA) obecnego w powietrzu wewnętrznym oraz określenie konkretnych mechanizmów odpowiedzialnych za jego powstawanie.

2

Terpeny w powietrzu wewnętrznym. Cz. 1 - ich rola i znaczenie w kształtowaniu jakości powietrza wewnętrznego

Pytel K., Marcinkowska R., Zabiegała B.

Analityka : nauka i praktyka

|

2018

|

nr 4

36--41

PL

Potencjał terpenów do tworzenia cząstek wtórnego aerozolu organicznego (SOA) został po raz pierwszy opisany już w 1960 roku. Od tamtego czasu naukowcy poświęcili dużo uwagi tej tematyce. Dzięki temu wiedza na temat powstania i wpływu SOA na organizmy żywe, a także rozumienie procesów odpowiedzialnych za jego powstanie znacząco wzrosły.

3

Nieznane oblicze kurzu

Ruchomski L.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2015

|

R. 20, nr 2

15--20

PL

Szacuje się, że dorosły człowiek w pomieszczeniach zamkniętych spędza od 75% do 85% czasu, co oczywiście zależy od modelu życia. W tym czasie jest narażony na kontakt ze związkami znajdującymi się w danym pomieszczeniu. Kurz stanowi obfite siedlisko związków chemicznych, w tym Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych (TZO). Zagadnienia związane z zanieczyszczeniami w pomieszczeniach zamkniętych wydają się być marginalizowane, co przekłada się na brak odpowiednich badań dotyczących tej problematyki. W artykule zostaną omówione polibromowane etery difenylowe oraz monoterpeny występujące w kurzu oraz zagrożenia jakie ze sobą niosą.

4

Otrzymywanie środków zapachowych na drodze utleniania terpenów z wykorzystaniem zasad zrównoważonej chemii

Feliczak-Guzik A., Nowak I.

Wiadomości Chemiczne

|

2010

|

[Z] 64, 9-10

787-808

EN

The review presents some of the key catalytic transformations of a major monoterpene feedstocks. Green chemistry is a philosophy of chemical research and engineering that encourages design of products and processes that reduce the use and generation of dangerous substances. Thus one of the challenging goals of organic synthesis and catalysis is to develop stable heterogeneous catalysts capable to operate at ambient conditions perform selectivity as high as that of homogeneous catalysts. Terpenes represent one of the largest and most diverse classes of compounds, with over 55,000 members isolated to date. Their further oxidation and rearrangement results in an almost endless number of conceivable structures. Monoterpenes are key ingredients in the flavor and fragrance industry, with α- and β-pinene (obtained from turpentine) being some of the most important. The review focuses on the terpenes: pinene, limonene, and the interconversion of the monooxygenates: geraniol, nerol, citronellol, and citronellal. The major areas covered are catalytic hydrogenation/hydrogenolysis, dehydrogenation, rearrangement/ isomerization. However, this review focuses mainly on the oxidation of pinene and geraniol on heterogeneous catalysts.

5

Allelopatyczne właściwości metabolitów wtórnych roślin uprawnych

Jasicka-Misiak I.

Wiadomości Chemiczne

|

2009

|

[Z] 63, 1-2

39-62

EN

Allelopathy has been defined by the International Allelopathy Society as "any process involving secondary metabolites produced by plants, microorganisms, viruses and fungi that influence the growth and development of agricultural and biological systems, including positive and negative effects [1]". Allelochemicals can be released into the environment and despite what effect they evoke towards living organisms this kind of specific chemical interactions is known as "allelopathy". Allelopathic phenomena have been observed and studied from ancient times. Theophrastus from Eresos, a disciple of Aristotle, reported an inhibitory effect of pigweed Polygonum spp. on alfalfa in ca. 350 B.C., whereas Pliny described the harmful effects of several plants on cropland in ca. 1 A.D. [2-5]. Although chemical interactions between plants have been known for thousands years, the term allelopathy was used for the first time in 1937 [5]. It derives from Latin words allelon ("of each other") and pathos ("to suffer") and refers to the chemical interactions among species. In recent years there has been an increasing interest towards the perspective of exploiting allelopathy and allelochemicals as an alternative strategy for controlling weeds in particular, but also for controlling insects and plant diseases. Plants produce a wide variety of secondary metabolites that play important roles in ecological interactions. This is one, probably the most pronounced, of a variety of ways in which certain plants can protect themselves against competition, infection or feeding in their natural habitats. Some of secondary metabolites may also play an important role in chemical mediation of growth and development of plant communities. These substances are called "allelochemicals" and are relea-sed into the environment in order to interfere with the growth of competing plants or act as chemical defence against pathogens and animals. Therefore such compounds might be considered as constituents of plant defence system and could be treated as a kind of chemical weapons. Originally, compounds like allelochemicals were thought to occur exclusively in higher plants. Ongoing research, however, has revealed them also to be synthesized by bacteria, lower plants and fungi. Allelochemicals may furnish an entirely new generation of naturally produced weed-controlling compounds, replacing synthetic herbicides and other pesticides with non-acumulatting easy-degradable substances.

6

Quantitative analysis of secondary metabolites in Centella asiatica grown under different habitats

Devkota A., Dall'Acqua S., Innocenti G., Jha P. K.

Chemia Analityczna

|

2009

|

Vol. 54, No. 1

69-75

EN

Centella asiatica (L) Urban is a very well known medicinal plant, widely used in the traditional medicine, pharmacy, and nutraceulical industry. Active constituents of this plant are triterpenes. Its main constituents, used nowadays as the markers for the assessment of the quality of drugs, are asiaticoside, madecassic acid, and asiatic acid. Centella asiatica occurs in Nepal and, if cultivated and harvested, might become a valuable resource. Thus, the major objective of this work was to determine the content of triterpenes: asiaticoside, madecassic acid and asiatic acid in the plants growing at different altitudes by HPLC-DAD-ELSD.

PL

Centella asiatica (L) Urban jest znaną rośliną leczniczą powszechnie używaną w tradycyjnej : medycynie, farmacji i w przemyśle odżywek. Aktywnymi składnikami tej rośliny są triter-peny, a ich głównymi składnikami, używanymi obecnie jako markery do oceny jakości leków, są: asiaticoside, madecassic acid i kwas azjatycki. Centella asiatica występuje w Nepalu i jej hodowla może stanowić wartościowe bogactwo naturalne. Celem pracy jest oznaczenie wymienionych składników triterpenu w roślinach rosnących na różnych wysokościach. Do oznaczania zastosowano wysokosprawną chromatografię cieczową z detektorami: evaporative light scattering i diode array detector.

7

Syntheses and Reactions of Allyl Phenylselenides. A Convenient Method of the Allyl Methylcarbamates Synthesis

Ścianowski J., Tafelska-Kaczmarek A.

Polish Journal of Chemistry

|

2007

|

Vol. 81, nr 4

529-534

EN

Allyl phenylselenides from terpene systems are convenient precursors for the synthesis of the terpene allyl alcohols and allyl methylcarbamates. Using optically active allyl phenylselenides corresponding optically active oxygen and nitrogen derivatives were obtained. A new one-step method of the allyl methylcarbamates synthesis from allyl phenylselenides was described.

8

Terpentyna

Kupczewska-Dobecka M., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2006

|

Nr 2 (48)

159--187

PL

Terpentyna jest mieszaniną olejków eterycznych i żywic otrzymywanych z miękkich drzew iglastych. Zawiera głównie terpeny, które są powszechnie występującymi grupami naturalnych związków chemicznych z fragmentami szkieletu węglowego izoprenu (2-metylo-1,3-butadienu). Zidentyfikowano ponad 4000 terpenów. Główne składniki terpentyny to dwupierścieniowe monoterpeny: α-pinen, β-pinen i Δ3-karen o wzorze C10H16. Skład chemiczny terpentyny jest zmienny i zależy od źródeł pochodzenia i metod jej otrzymywania. Terpentyna znalazła zastosowanie głównie w syntezie organicznej jako substrat do produkcji kamfory i mentolu oraz jako rozpuszczalnik do farb, żywic, wosków, środków polerujących i czyszczących, a także w przemyśle perfumeryjnym i w praktyce weterynaryjnej jako środek wykrztuśny oraz antyseptyczny. Terpentyna występuje jako produkt uboczny w produkcji papieru i masy celulozowej (terpentyna siarczanowa). Pary terpentyny wydzielają się z pyłem drewna podczas jego piłowania i obróbki. Wartości medialnych stężeń śmiertelnych par terpentyny u szczurów wynoszą od 12 040 mg/m3 (w ciągu 6 h narażenia) do 20 104 mg/m3 (w ciągu 1 h narażenia). Dla myszy wartość CL50 wynosi 29 000 mg/m3 (2 h). Wartość LD50 dla szczurów po podaniu dożołądkowym wynosi 5760 mg/kg m.c. Wyznaczone wartości RD50 dla monoterpenów wynoszą: 7478,2 mg/m3 dla (+)-Δ3-karenu, 7560 mg/m3 dla terpentyny i 5854 mg/m3 dla (+)-α-pinenu oraz 7094 mg/m3 dla (+)-β-pinenu. Terpentyna nie jest klasyfikowana pod kątem działania rakotwórczego. Terpentyna może wchłaniać się do organizmu z układu pokarmowego, przez skórę i z układu oddechowego. Wchłanianie przez płuca wynosiło 60 ÷ 70%. Główne metabolity terpentyny to cis- i trans-verbenole, których produktami hydroksylacji są następnie diole. Rozpiętość oszacowanych dawek śmiertelnych po połknięciu terpentyny u ludzi jest duża i wynosi 15 ÷ 110 g. Pary terpentyny wykazują działanie drażniące na skórę, błony śluzowe i oczy, a także mogą powodować zmiany w parametrach spirometrycznych funkcji płuc. Skutkiem narażenia na terpentynę jest zarówno alergiczne, jak i niealergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Opisano przypadki wystąpienia skutków ostrego działania drażniącego na błony śluzowe nosa, oczu, skóry i dróg oddechowych, uszkodzenia nerek i śmierć po narażeniu zawodowym na pary terpentyny. Nie ma w dostępnym piśmiennictwie danych ilościowych charakteryzujących ostre narażenie inhalacyjne. W tartakach i zakładach stolarskich objawy podrażnienia oczu występowały u ludzi narażonych zawodowo na mieszaninę terpenów już o stężeniach rzędu 70 mg/m3. Obserwowane skutki można przypisać łącznemu działaniu terpenów i pyłów drewna o stężeniach 0,1 ÷ 4,6 mg/m3, dlatego danych tych nie wykorzystano do wyliczenia wartości NDS. Za wartość NOAEL terpentyny postanowiono przyjąć stężenie 225 mg/m3, które wyznaczono w eksperymencie na ochotnikach, podczas którego nie obserwowano objawów podrażnienia oczu, nosa, gardła i subiektywnych objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego (OUN) oraz statystycznie znamiennych zmian w parametrach funkcji płuc. Przyjmując współczynnik związany z wrażliwością osobniczą człowieka równy 2, proponuje się przyjąć stężenie 112 mg/m3 za wartość NDS terpentyny, a stężenie 300 mg/m3 za jej wartość NDSCh, ze względu na działanie drażniące związku. Wyznaczona wartość RD50 dla terpentyny wynosi 7560 mg/m3, stąd proponowana wartość NDS stanowi około 0,01 wartości RD50.

EN

Turpentine is a general term for crude oleoresin obtained from soft wood conifers. Turpentine is a mixture of substances, mostly terpenes (58%.65). Terpenes are an ubiquitous group of natural compounds, with over 4000 identified, derived from units of isoprene (2-methyl-1,3-butadiene). Major components of turpentine are α-pinene, β-pinene, Δ3-carene, which are bicyclic monoterpenes with the molecular formula of C10H16. Turpentine is a by-product in the paper and pulp industry. Terpene vapors are also released with the dust during the process of sawing and treating timber and boards.Turpentine was formerly the most widely used paint thinner. It is also used as a solvent for various resins, polishes, and waxes. Turpentine is used in veterinary practice as an expectorant, rubifacient, and antiseptic, owing to its anti-microbial properties. Turpentine is increasingly being used as a raw material for making chemicals; turpentine and its monoterpenes are employed in liniments, perfumery, and in the synthesis of camphor and menthol. LC50 values for turpentine vapor in rats of 20,104 mg/m3 for 1-hour exposure and 12,040 mg/m3 for 6-hour exposure have been established. Signs of acute turpentine intoxication included ataxia, tremor, convulsions, tachypnea, decreased tidal volume, and death due to sudden apnea. Turpentine has an RD50 of 7560 mg/m3. Turpentine is a skin and mucous membrane irritant and sensitiser, and in high concentrations, a CNS depressant. Various chamber studies in healthy volunteers have shown that there is significant reporting of eye, nose, and throat irritation from turpentine, pinenes and Δ3-carene for 2-hour exposures with light exercise at 450 mg/m3, as well as an increase of airway resistance. In occupational exposure study with healthy volunteers, it has been found that TLco and alveolar volume decrease after exposure. This study showed that healthy volunteers exposed to sawmill air contaminants experienced an acute inflammatory reaction in the upper airways. In occupational studies, the association between exposure to terpenes and acute effects on lung function with personal exposures ranging from 11 to 158 mg/m3 of terpenes has been evaluated. A significant decrease in the carbon monoxide lung diffusing capacity was identified. In setting exposure limits, chamber studies were considered. Based on the NOAEL value of 225 mg/m3 and the relevant uncertainty factors, a MAC (TWA) value was calculated at 112 mg/m3 for turpentine to minimize the potential for upper respiratory tract irritation. MAC (STEL) value of 300 mg/m3 is recommended. Notations “I” (irritating substance) and “A” (sensitising substance) are recommended.

9

Application of multivariate statistical analysis to biological data : variations of monoterpene content in fresh needles of Picea abies (L.) Karst

Helanova V., Chvilickova I., Martinkova M., Meloun M., Kuban V.

Chemia Analityczna

|

2006

|

Vol. 51, No. 4

551-565

EN

Gas chrom atographic-mass spectrometric (GC-MS) analysis using an HP-INNO Wax capillary column (30 m x 0.25 mm x 0.5 ;μm film of polyethylene glycol) has been used for determination of individual monoterpenes in fresh coniferous needles ofPicea abies (L.) Karst. Concentration and composition pattern of monoterpenes were investigated with respect to the year of differentiation of needles (age of needles) and characteristics of shoots (length and total dry matter weight, DMW). Principal component analysis, analysis of variance, and cluster analysis allowed one to specify the content and composition pattern of essential oils and to find interrelations (also the latent ones) between year classes of needles.

PL

Opracowano chromatograficzną metodę (chromatografia gazowa sprzężona z detektorem masowym, GC-MS), stosując kolumnę kapilarną HP-INNO Wax (30 m & 0,25 mm x x 0,5 jam film glikolu polietylenowego), do oznaczania pojedynczych monoterpenów w świeżych igłach świerku pospolitego, Picea abies (L.) Karst. Określano stężenie i skład monoterpenów w zależności od wieku igieł i charakterystyki parametrów wzrostu pędów (długość i całkowity ciężar suchej masy, DMW). Analiza głównego składnika, analiza wariancji i analiza grup pozwoliły na określenie ilości i składu olejków eterycznych i znalezienie zależności (także tych ukrytych) występujących między klasami wieku igiei.

10

Amidation-Sulfonation of Selected Unasaturated Monoterpenes

Wełniak M.

Polish Journal of Chemistry

|

2003

|

Vol. 77 / nr 2

203-210

EN

Amidation-sulfonation of (+)-camphene (1), (-)-_- and (-)-_-pinene (3,4), (+)-limonene (5), (+)-2-carene (16), and (+)-carvone (21) with a mixture of 25% oleum and aceto- or propionitrile is described. Camphene (1) gave racemic exo-2-amidobornanesulfonic acids (8,9), whereas 3 and 4 produced optically active p-mentheneamidosulfonic acids (10-15). Under the same reaction conditions 1,4-addition to (+)-2-carene (16) leading to (1R,4R)-(-)-4-(1-acetylamino-1-methylethyl)-1-methyl-cyclohex-2-enesulfonic acid (17) was observed. Mixtures of diastereomeric structural terpene analogues of N-acetyltaurine were obtained from 5 and 21. Mechanisms of the investigated reactions are proposed.

11

The Reactions of Selected Terpene Alcohols with Acetonitrile in the Presence of Boron Trifluoride Etherate

Wełniak M.

Polish Journal of Chemistry

|

2002

|

Vol. 76 / nr 10

1405-1411

EN

Aseries of thirteen terpene alcohols 1-13 of bornane, fenchane and isotricyclene systems was subjected to the reaction with acetonitrile in the presence of BF3_Et2O as a catalyst to give respective acetamides and/or alkenes. The use of boron trifluoride etherate instead of the usually applied protonic donors let us establish beyond any doubt the carbonium ion stage participation. The assumed reaction course was corroborated by cationic Wagner-Meerwein, Namietkin and homoallylic rearrangements observed during studies under investigation. Simultaneously no evidence for the imidate formation was found. Such a mode of the reaction mechanism was alternatively suggested earlier by Sjöberg [9] for the reaction of sec- and tert-butanol with acetonitrile in the presence of boron trifluoride etherate.

12

Novel Rearrangement of Tertiary Fenchyl Alcohols with Sulfuric Acid in Acetonitrile

Wełniak M.

Polish Journal of Chemistry

|

2002

|

Vol. 76 / nr 1

37-44

EN

The influence of steric hindrance on rearrangements of tertiary 2-fenchyl cations under the Ritter reaction conditions (CH3CN/H2SO4) has been described. Depending on the branching of alkyl substituents at the C-2 position, the reaction time and temperature, different reaction courses have been observed. After 10 minutes at -20 to -15°C alcohol 2 (R = iso-Am) gave alkenes 7, whereas a pair of amides 8 and 9 for 24 hours at ambient temperature as a result of successive exo-3,2-methyl shift,Wagner-Meerwein rearrangement and endo-6,2-hydride shift. Alkene 10 was obtained as a primary product from alcohol 3 (R = iso-Bu) after 10 minutes at -20 to -15°C. When the same reaction was continued for 24 hours at room temperature, amide 12 has been obtained as the only product. It was explained by the operation of endo-6,2-hydride shift after protonation of alkene 10 and further reaction with acetonitrile. In the case of alcohols 4-6 with bulky isopropyl, sec-butyl and 2-sec-amyl substituents, a novel rearrangement to tetrasubstituted alkenes containing the bicyclo[3.1.1]heptane skeleton have been notified. The mechanistic proposals for the investigated reaction are presented.

13

The Ritter Reaction of Terpenes. Part 3. Investigation of Carvone Related Compounds

Wełniak M.

Polish Journal of Chemistry

|

2001

|

Vol. 75, nr 1

55-62

EN

The Ritter reaction of (R)-carvone (1), cis-carveol (2) and carvyl ethers 3 and 4 was investigated.For ketone 1 formation of 8-amido-6-p-menthen-2-ones (7-12) in moderate yields was observed. Alcohol 2 gave, depending on the reaction conditions, 2-amido- 6,8(9)-p-menthadienes, 2-amido-4(8),6-p-menthadienes and/or 2,8-diamido-6-p-menthenes. Ethers 3 and 4 underwent cleavage to almost the same amides as it was observed for cis-carveol (2). Additionally, tertiary phenylcarveol (5) under similar conditions furnished 6-acetamido-2-phenyl-1,8(9)-p-menthadiene (28) as a result of dehydration, followed by migration of a double bond. The proposed mechanisms of the reactions are presented.

14

The Ritter reaction of terpenes. Part 2. The fenchyl system

Wełniak M.

Polish Journal of Chemistry

|

1998

|

Vol. 72, nr 6

1021-1027

EN

The Ritter reaction of fenchyl alcohols 2a-f was examined. Surprisingly, in the case of alcohols 2a-d, formation of the corresponding alkenes 3 was observed. These compounds underwent, in turn, Namietkin and Wagner-Meerwein rearrangements, followed by endo-6,2-hydrogen shift to give acetamides 8 and 9, The alcohol 2e gave a mixture of hydrocarbons 11 and 12 as well as an anti acetamide 9e. For secondary ando-2-fenchol (2f) exo-isofenchyl acetamide (15) was the only product as a result of endo-6,2-hydrogen shift and subsequent reaction with acetonitrile.