Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Reduction of function and form in an architectural object on the example of the lighthouse

Szubryt Adriana

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 51

103--132

EN

In this article, a relationship is sought between the obvious, externally perceived features of an architectural object - function and form - and the undefined "essence" of this object, which, however, expresses the basic meaning of its existence. As a result of the conducted analysis, the inalienable features of an architectural object have been distilled, which at the same time are a response to the needs underlying the creation of the object, i.e. its construction and use. As an example, the lighthouse was analyzed due to its simple functional and formal structure, as well as the ability to show, in this case, how to define the primary attributes of architecture in order to correctly establish a hierarchy of importance - be it functional or formal.

PL

W niniejszym artykule poszukiwany jest związek między oczywistymi, postrzeganymi zewnętrznie cechami obiektu architektonicznego – funkcją i formą – a nieokreśloną bliżej „istotą” tego obiektu, wyrażającą jednak podstawowy sens jego istnienia. W wyniku prowadzonej analizy wydestylowane zostały niezbywalne cechy obiektu architektonicznego, które jednocześnie są odpowiedzią na potrzeby leżące u podstaw powołania obiektu do „życia”, czyli jego wybudowania i użytkowania. Jako przykład poddana analizie została latarnia morska ze względu na prostą strukturę funkcjonalną, za razem formalną, a także na zdolność ukazania w takim przypadku, jak określać można prymarne atrybuty architektury po to, by w prawidłowy sposób ustanowić hierarchię ważności – czy to funkcjonalną, czy formalną.

2

Evolution of form in avantgarde contemporary architecture in the context of public participation processes

Bizio Krzysztof

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 50

79--100

EN

The subject of this paper is an analysis of the impact of public participation on the form of contemporary architecture. A division into three basic stylistic-temporal trajectories was made, distinguished based on design methodology that includes participation: late Modernism, Postmodernism, and participative architecture of the early twenty-first century. Based on an analysis of theoretical texts and selected structures, distinctive features of a given period were identified. The study resulted in an identification of major tendencies that document changes in architectural forms stemming from a diverse range of design methodologies that feature participation.

PL

Tematem artykułu jest analiza wpływu partycypacji społecznej na formę architektury współczesnej. Dokonano podziału na trzy podstawowe kierunki stylistyczno-czasowe, wyróżnione ze względu na stosowaną metodologię projektową uwzględniającą partycypację: późny modernizm, postmodernizm, architektura partycypacyjna początków XXI w. Na podstawie analizy tekstów teoretycznych, oraz wybranych obiektów, wyróżniono charakterystyczne cechy danego okresu. Efektem przeprowadzonych badań stało się wyodrębnienie głównych tendencji opisujących zmiany form architektonicznych, wynikających ze zróżnicowanych metodologii projektowych uwzględniających partycypację.

3

Charakter i kompozycja

Kubec Jan

Builder

|

2022

|

R.26, nr 6

61--63

PL

Tytuł niniejszego artykułu odnosi się wprost do eseju Colina Rowe’a z 1974 roku: Character and Composition; or some Vicissitudes of Architectural Vocabulary in the Nineteenth Century, który został opublikowany wraz z innymi tekstami tego autora w książce: The Mathematics of the ideal Villa and Other Essays, w którym Rowe dokonał wnikliwej analizy rozwoju poglądów na pryncypia w architekturze XIX wieku, z odniesieniami do architektury modernizmu. Po blisko półwieczu w niniejszym tekście ponownie podjęto próbę odniesienia się do terminów: charakter i kompozycja oraz ich roli we współczesnej teorii architektury z pozycji zarówno nauczyciela akademickiego, jak i twórcy.

EN

The title of this article refers directly to Colin Rowe's 1974 essay: Character and Composition; or some Vicissitudes of Architectural Vocabulary in the Nineteenth Century, which was published along with other texts by this author in the book: The Mathematics of the ideal Villa and Other Essays, in which Rowe made an in-depth analysis of the development of views on principles in 19th century architecture, with references to the architecture of modernism. After nearly half a century, the author in this text again refers to the concepts of character and composition and their role in the contemporary theory of architecture from the position of an academic teacher and creator.

4

The origins of "healthy architecture". Health, hygiene and the quality of life in theory and practice of pre-modern architecture - an outline of research issues

Kwaśniewski Artur

Builder

|

2021

|

R.25, nr 3

12--14

EN

The article presents the research issues related to the origins of healthy architecture - methodological assumptions, scope of the study, objectives, and main theses. The subject of study is the issue of human health, hygiene, and psychophysical well-being from the perspective of theory of pre-modern architecture, as well as the philosophical and medical basis of solutions proposed by architects and hygienists in the modern period (16th-19th centuries). The research is based on a critical analysis of source texts - such as architectural treatises, manuals of hygiene, and written statements concerning the rules of designing and using buildings. The author identifies the most relevant contexts, including the ancient and medieval traditions in architecture and medicine, the philosophy, culture, and customs of social elites, the level of knowledge about architecture, engineering, natural sciences, and medicine, building and urban code, and public health regulations. The article briefly discusses the evolution of views on health and disease prevention and the transformation of elements of the "health-promoting" architectural program of buildings.

PL

Artykuł przedstawia problematykę badań nad początkami zdrowej architektury - założenia metodologiczne, zakres, cele, główne tezy. Przedmiotem badań jest kwestia zdrowia, higieny i psychofizycznego dobrostanu człowieka w ujęciu teorii architektury przednowoczesnej, jak również filozoficzno-medyczne podłoże rozwiązań postulowanych przez architektów i higienistów w okresie nowożytnym (XVI-XIX w.). Badania zostały oparte na krytycznej analizie tekstów źródłowych - takich jak traktaty architektoniczne, podręczniki higieny, wypowiedzi dotyczące reguł projektowania, a także użytkowania budynków. Autor wskazuje najistotniejsze konteksty: antyczną oraz średniowieczną tradycję w architekturze i medycynie, filozofię, kulturę, obyczajowość elit społecznych, poziom wiedzy architektonicznej, inżynieryjnej, przyrodoznawczej, medycznej, prawo budowlne, urbanistyczne oraz prawo o zdrowiu publicznym. Artykuł krótko omawia ewolucję poglądów na temat zdrowia, a także zapobiegania chorobom oraz przemiany elementów „prozdrowotnego” programu architektonicznego budowli.

5

The evolution of the undulating wall

Pabich Marek, Piórkowska Marta

Builder

|

2021

|

R.25, nr 10

16--22

EN

Expressive buildings based on curvilinear geometry became one of many characteristic elements of contemporary architecture. A fascination with irregular, undulating forms has already been visible in the 20th century. However, the sources of the undulating motifs go back to the Baroque period, when buildings with curved façades were one of the best examples of the natural development of architectural thought. The evolution of this idea took place at the beginning of the 20th century. In the following years, the motif of the undulating lines was used by many architects who draw upon its regular or free character. The Authors using the analytical and interpretative method show the evolution of the undulating wall. The Authors use the terms of curved lines defined by Kandinsky. The analysis of selected examples shows the ideological, material, and constructional evolution of the undulating wall, as well as the way of transforming the idea of the undulating line, which returns to its baroque roots, but in a more modern version.

PL

Ekspresyjne budynki o pofalowanej, krzywokreślnej formie stały się jednym z wielu elementów charakterystycznych dla współczesnej architektury. Już w XX wieku widoczna jest fascynacja formami o swobodnym, falującym charakterze. Jednakże źródła motywów falujących sięgają aż do czasów barokowych, w których budynki o krzywokreślnych elewacjach stanowiły naturalny rozwój myśli architektonicznej. Ewolucja tej idei nastąpiła na początku XX wieku i przez następne lata motyw linii falistej był używany przez wielu architektów, którzy korzystali z jej regularnego lub swobodnego charakteru. Za pomocą metody analityczno-interpretacyjnej autorzy opiszą ewolucję, jaką przeszła ściana falująca wykorzystująca linię krzywokreślną zdefiniowaną przez Kandyńskiego. Analiza wybranych przykładów obrazuje ideologiczną, materiałową oraz konstrukcyjną ewolucję ściany falującej, a także sposób przetransformowania idei linii falistej, który wraca do swoich barokowych korzeni, ale w bardziej nowoczesnym wydaniu.

6

Disturbance of transparency in the architecture of contemporary glass façades. Part 1

Brzezicki Marcin

Architectus

|

2021

|

Nr 1 (65)

77--84

EN

Over the last two decades, new trends have emerged in the design of translucent façades. Those trends result from the dynamic technological progress and achievements in material engineering. The trends that are associated with the use of envelopes that interfere with the transmission of light through the façade are particularly interesting. This is strongly related to the significant transformation that took place in the dialectic of the building, the transformation of the “façade” into an “envelope”. The paper presents the author’s original distinction between the two most characteristic main sub-trends, distinguished based on optical phenomena occurring within the façade. The proposed division includes two main groups of disturbances: homogenous and heterogeneous. The former is present where panes of glass are used to disperse/diffuse light evenly, while the latter in façades with strong – usually printed – ornamentation. The article systematizes the issues of transparency disturbance in contemporary architecture and presents the typology of light-transmitting façades, in which this phenomenon takes place. The author also presents a matrix of relations that systematizes the presented case studies. Only this type of matrix makes it possible to illustrate an issue in which more than one variable is present. An assignment of the case studies to the trends and the determination of trend models are also included in the paper. The first part of the paper presents the introduction, methodology and simplified typology, the second one presents case studies, discussion and conclusions.

PL

W ciągu ostatnich dwóch dekad pojawiły się nowe nurty w projektowaniu przezroczystych fasad. Są one wynikiem dynamicznego postępu technologicznego i osiągnięć w dziedzinie materiałoznawstwa. Szczególnie manifestują się te nurty, które związane są z zastosowaniem powłok zakłócających przenikanie światła przez fasadę. Wiąże się to silnie z istotną przemianą, która dokonuje się w dialektyce budynku, z przemianą fasady (ang. façade) w obudowę/powłokę (ang. envelope). W artykule przedstawiono dokonane przez autora rozróżnienie zjawisk optycznych, które zachodzą w obrębie fasady. Proponowany podział obejmuje dwie główne grupy: jednorodne i niejednorodne zniekształcenia przezroczystości. Te pierwsze występują tam, gdzie zastosowano tafle równomiernie rozpraszające światło, te drugie natomiast w fasadach o silnej – zazwyczaj nadrukowanej – ornamentacji. Artykuł systematyzuje zagadnienia zniekształcenia przezroczystości w architekturze współczesnej i przedstawia typologię tych fasad przepuszczających światło, w których występuje to zjawisko. W artykule przedstawiono też macierz relacyjną, która systematyzuje opisywane studia przypadków. Jedynie ten typ macierzy pozwala na pokazanie zagadnienia, w którym obecna jest więcej niż jedna zmienna. W tekście dokonano również przypisania studiów przypadków do nurtów, a także charakterystyki samych nurtów – stworzenia ich modeli. Pierwsza część tekstu zawiera wstęp, opis metodologii oraz uproszczoną typologię, a w drugiej znajdą się studia przypadków, dyskusja oraz wnioski.

7

Disturbance of transparency in the architecture of contemporary glass façades. Part 2

Brzezicki Marcin

Architectus

|

2021

|

Nr 2 (66)

67--76

EN

Over the last two decades, new trends have emerged in the design of translucent façades. Those trends result from the dynamic technological progress and achievements in material engineering. The trends that are associated with the use of envelopes that interfere with the transmission of light through the façade are particularly interesting. This is strongly related to the significant transformation that took place in the dialectic of the building, the transformation of the "façade" into an "envelope". The paper presents the author's original distinction between the two most characteristic main sub-trends, distinguished based on optical phenomena occurring within the façade. The proposed division includes two main groups of disturbances: homogenous and heterogeneous. The former is present where panes of glass are used to disperse/diffuse light evenly, while the latter in façades with strong – usually printed – ornamentation. The article systematizes the issues of transparency disturbance in contemporary architecture and presents the typology of light-transmitting façades, in which this phenomenon takes place. The author also presents a matrix of relations that systematizes the presented case studies. Only this type of matrix makes it possible to illustrate an issue in which more than one variable is present. An assignment of the case studies to the trends and the determination of trend models are also included in the paper. The first part of the paper (published in March 2021) presents the introduction, methodology and simplified typology, the second one presents case studies, discussion and conclusions.

PL

W ciągu ostatnich dwóch dekad pojawiły się nowe nurty w projektowaniu przezroczystych fasad. Są one wynikiem dynamicznego postępu technologicznego i osiągnięć w dziedzinie materiałoznawstwa. Szczególnie manifestują się te nurty, które związane są z zastosowaniem powłok zakłócających przenikanie światła przez fasadę. Wiąże się to silnie z istotną przemianą, która dokonuje się w dialektyce budynku, z przemianą fasady (ang. façade) w obudowę/powłokę (ang. envelope). W artykule przedstawiono dokonane przez autora rozróżnienie zjawisk optycznych, które zachodzą w obrębie fasady. Proponowany podział obejmuje dwie główne grupy: jednorodne i niejednorodne zniekształcenia przezroczystości. Te pierwsze występują tam, gdzie zastosowano tafle równomiernie rozpraszające światło, te drugie natomiast w fasadach o silnej – zazwyczaj nadrukowanej – ornamentacji. Artykuł systematyzuje zagadnienia zniekształcenia przezroczystości w architekturze współczesnej i przedstawia typologię tych fasad przepuszczających światło, w których występuje to zjawisko. W artykule przedstawiono też macierz relacyjną, która systematyzuje opisywane studia przypadków. Jedynie ten typ macierzy pozwala na pokazanie zagadnienia, w którym obecna jest więcej niż jedna zmienna. W tekście dokonano również przypisania studiów przypadków do nurtów, a także charakterystyki samych nurtów – stworzenia ich modeli. Pierwsza część (opublikowana w marcu 2021 r.) zawiera wstęp, opis metodologii oraz uproszczoną typologię, a w drugiej znajdują się studia przypadków, dyskusja oraz wnioski.

8

The architectural design of light-permeable facades – a summary of recent trends and observations

Brzezicki Marcin

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 12

5--30

EN

Contemporary architectural transparency, understood as the optical property of the construction material, is constantly being redefined and, over the last two decades, new design trends have developed. These trends are the result of: (i) dynamic technological progress; (ii) advancement in the field of materials science; (iii) changes in the attitude of clients and users. Transparency is no longer limited to specific functions (e.g. illumination of the interior) but has become a tool of formal expression itself. This paper defines most recent trends, which are divided into two main types: (i) optical-perceptual – relying on phenomenal effects, (ii) geometrical – that differentiate the large group of spatial transformations developed from what was initially flat planar façade.

PL

Współczesna przezroczystość w architekturze, rozumiana jako właściwość optyczna materiału budowlanego, jest stale redefiniowana. W ciągu ostatnich dwóch dekad pojawiły się nowe nurty w projektowaniu przezroczystych elewacji w architekturze. Nurty te są wynikiem: (i) dynamicznego postępu technologicznego; (ii) osiągnięć w dziedzinie materiałoznawstwa oraz (iii) zmiany w nastawieniu klientów i użytkowników. Przezroczystość nie ogranicza się już do pełnienia konkretnych funkcji (np. doświetlenie wnętrza), ale sama w sobie stała się narzędziem formalnej ekspresji. Niniejszy artykuł definiuje najnowsze nurty, które dzielą się na dwa główne typy: (i) optyczno-wrażeniowe – oparte na zjawiskach optycznych, (ii) geometryczne – wyróżniające dużą grupę przekształceń przestrzennych początkowo płaskiej fasady.

9

Zagadnienie złożoności w teorii architektury końca XX wieku

Żyła Michał

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2019

|

Vol. 1

87--97

PL

Postmodernizm podniósł rangę pojęcia złożoności, które stało się kluczowe dla teorii architektury XX wieku. Niezależnie przez pół stulecia rozwijały się interdyscyplinarne nauki o złożoności. Praca śledzi związki obu dziedzin, zwracając uwagę m.in. na wspólne źródła (teorię systemów złożonych Herberta A. Simona, z którego prac korzystali Robert Venturi i Christopher Alexander) oraz teoretyków architektury wyraźnie czerpiących z nauk o złożoności (m.in. Lucien Kroll, Nikos Salingaros).

EN

Postmodernism established the term ‘complexity’ as crucial for the twentieth century theory of architecture. Interdisciplinary complexity sciences developed independently throughout half of the century. The article tracks down relationships between the two, highlighting, among others, common genesis (Herbert A. Simon’s complex systems theory, adopted by Robert Venturi and Christopher Alexander) and theorists depending heavily on complexity sciences (eg. Lucien Kroll or Nikos Salingaros).

10

Diagram in students of architecture didactic process

Maryńczuk Paweł

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 38

73--88

EN

Model of Humboldt’s university was an attempt to make a compromise between theory and practice. What is c rucial about education at such university i s the scheme based on medieval principle of three levels: master, assistant and a student. Assumptions of a principle “unity of research and education” at the same time refer to the way of underlining the essential aim of education which is discovering the truth. This discovery may be done through scientific research as well as educating students both through theory and empiricism. It is therefore justified that a process of educating and research, and a content of publications will require a specific model where the truth of scientific theories will be verified by experiments. P ublication gives a proposal of a creative and practical implementation of diagrams into students’ achievements and teachers’ research into a process of lear n ing design.

PL

Model humboldtowskiego uniwersytetu był swoistą próbą kompromisu między teorią i praktyką. Charakterystyczna na takiej uczelni edukacja, oparta jest na schemacie przyjętym ze średniowiecznych cechów, a zatem obejmowała następujące poziomy: mistrz, asystent, uczeń. Założenia dotyczące zasady „jedności badań i kształcenia” związane są z kolei ze sposobem percypowania podstawowego celu nauki, jakim jest odkrywanie prawdy. Proces nauczania, przebieg badań i treści publikacji wymagać więc będą powstawania specyficznego dla takich uczelni, modelu opartego na sprawdzeniu prawdziwości teorii naukowych poprzez eksperyment. Artykuł jest propozycją twórczego i praktycznego zastosowania „diagramów” do opisu dorobku studentów i nauczycieli akademickich w badaniach procesu nauki projektowania.

11

Obrazy architektury: reprezentacje idei architektonicznej w kontekście współczesnej kultury wizualnej

Koszewski Krzysztof

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Seria Architektura

|

2019

|

nr 16

5--219

12

Geumgang Nature Art Biennale 2017-2018 – studium przypadku

Wesołowski Piotr

Architectus

|

2019

|

Nr 3 (59)

113--126

PL

W artykule omówiono wystawę prac plastycznych zrealizowanych bądź opublikowanych w ramach biennale sztuki przyrody Geumgang Nature Art Biennale w latach 2017–2018 w Gongju (Korea Płd.). Celem opracowania jest zaprezentowanie wyników analizy form przestrzennych z pogranicza kreacji artystycznej i architektonicznej. Autor, który sam brał udział w tej wystawie, wyszedł z założenia, że taka analiza projektów i realizacji pozwoli ukazać możliwość twórczej konfrontacji różnych postaw artystów wobec problemu obecności człowieka w naturalnym środowisku. Przed architektami i artystami postawiono zadanie stworzenia schronienia-szałasu w środowisku przyrodniczym (las). Temat stał się pretekstem do poszukiwania formalnej, artystycznej i estetycznej odpowiedzi na pytanie o współczesne relacje człowieka i przyrody w kontekście rozwijającego się nurtu ekoestetyki. Analiza objęła 147 projektów oraz 11 zrealizowanych prac. Za materiał badawczy posłużyła dokumentacja fotograficzna oraz obszerny katalog. Badania metodą porównawczą dotyczyły formy, funkcji, konstrukcji oraz symboliki zawartej w zaproponowanych obiektach. Analiza ukazała przede wszystkim szerokie spektrum kształtów szałasów – od form abstrakcyjnych po biomorficzne, zoomorficzne, a nawet antropomorficzne – wpisanych w naturalne środowisko. Zdecydowana większość autorów zaproponowała naturalne i biodegradowalne tworzywa. Tym samym takie obiekty o założonej ograniczonej trwałości weszły w obszar sztuki efemerycznej. W podsumowaniu artykułu zostały sformułowane wnioski mówiące o twórczym przenikaniu się idei artystycznych i architektonicznych w eksperymentalnej formule biennale. Podkreślono również fakt podejmowania przez twórców w artystycznej konfrontacji ważnych współczesnych problemów dotyczących stanu naturalnego środowiska i obecności w nim człowieka.

EN

In the article the exhibition of works of art realized or publish in the biennale of the art of nature Geumgang Nature Art Biennale in the years 2017–2018 in Gongju (South Korea) have been discussed. The aim of this work is the presentation of the results of the analysis of spatial forms on the border line of artistic and architectonic creation. The author, who took part in this exhibition assumed that such an analysis of projects and realization will allow presenting the possibility of creative confrontation of various attitudes of artists towards the problem of the presence of man in the natural environment. The task of creating a shelter-hut in the natural environment (forest) was set before the artists. The topic became an excuse for searching for a formal, artistic and aesthetic answer to the question about contemporary human and nature relations in the context of the developing trend of eco-aesthetics. The analysis of 147 submitted projects and 11 works that were completed in the 1st stage of the biennale concerned the form, function and symbolism contained in the proposed objects. The research material was composed of photographic documentation and comprehensive catalogue. What draws attention above all is the wide spectrum of shapes of shelters – from abstract forms to biomorphic, zoomorphic and even anthropomorphic ones being part of the natural environment. In the project descriptions artists declared simple functions – from the role of shelter protecting from atmospheric influences, through observatories, to places for meditation. Some artists emphasized the possible role of the shelter as a refuge for forest fauna as well. The vast majority of authors proposed natural and biodegradable materials. Thus, such objects with assumed limited durability have entered the field of ephemeral art. In the summing up part of the article, conclusions have been formulated regarding both the creative permeation of artistic and architectural ideas in such an experimental form, as well as the undertaking of important contemporary problems in the artistic confrontation, regarding the state of the natural environment and the presence of man in it.

13

Janusz Ballenstedt i jego Teoria Minimum w Architekturze

Lenartowicz J. K.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

41--59

PL

W artykule przedstawiona została postać Janusza Ballenstedta (1929-2005), krakowskiego architekta, którego przypadki losu przemieściły w środowisko francuskie. Był projektantem znaczących obiektów w Polsce, człowiekiem ogromnej wiedzy, sprawnie używającym pióra. Swoje przemyślenia dotyczące całościowego widzenia architektury przenosił na papier. Powstała książka pt.: Architektura – Teoria i Historia (PWN 2000). W artykule uwaga została skupiona na wcześniej niepublikowanej pracy J. Ballenstedta, jego szczególnym manifeście, zatytułowanym Teoria Minimum w Architekturze.

EN

The article presents the person of Janusz Ballenstedt (1929-2005), a Cracow architect, whom twists of fate relocated to French circles. He was the designer of significant buildings in Poland, a man of great knowledge, skilful in his use of the pen. He transferred his thoughts regarding the all-encompassing viewing of architecture to paper. A valuable book, titled “Architecture – Theory and History” (PWN 2000) was written. The article is focused on J. Ballenstedt’s earlier unpublished work, a manifesto of the architect, titled Theory of Minimum in Architecture.

14

“International style” and its interpretation at the beginning of the XXI century

Proskuryakov V., Bohdanova Y., Yuriychuk R.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2018

|

nr 23

172--177

EN

The article is dedicated to similarities, differences, borrowings and authenticity of the “international style” in the researches of modern architects-scientists.

15

Juliusza Żórawskiego pojęcie ograniczonej złożoności

Lenartowicz J. K.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

79--87

PL

Omówiono zakres pojęcia złożoności w psychologii oraz jego wpływ na architekturę w latach 60. XX w. Odniesiono się do pojęcia optymalnej złożoności. Przedstawiono komentarz do ostatnich tekstów prof. Juliusza Żórawskiego: „Siatka prostych” i „Ograniczona złożoność” z r. 1967, w których autor omawia znaczenie wprowadzonego przez siebie pojęcia ograniczonej złożoności dla architektury, a także krytykuje zbyt daleko idące prognozowanie przyszłego rozwoju przez J. Fourastié. Myśl Żórawskiego rozwija się w tym samym okresie, co propozycje R. Venturiego.

EN

The paper presents the meaning of complexity as a notion in psychology, and its influence on architectural theory in the 1960s, focusing on the notion of optimal complexity. A commentary is presented on the two texts („Network of straight lines” and „Limited complexity”) by professor architect Juliusz Żórawski from 1967, where he has introduced the term of limited complexity in relation to architecture, and where he criticizes excessively far reaching forecasts of future development. Żórawski’s concepts are parallel to those of R. Venturi at that time.

16

Znaczenie pojęcia przestrzeni w teorii i praktyce a intencjonalność jej odczucia

Szymski A. M.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 25

53--72

PL

Autor w syntetycznym ujęciu przestawia problem rozumienia czysto abstrakcyjnego pojęcia jaką jest pojecie „przestrzeni”. Następnie rozważa możliwe implikacje jakie wiążą się z użyciem tego pojęcia w rozumieniu tego czym jest architektury zarówno w teorii nauki o architekturze, teorii projektowania architektonicznego oraz w praktyce projektowej. W drugiej części artykułu autor porusza problem wpływu ideologii na sztukę i architekturę oraz znaczenia idei jako głównego wyznacznika twórczości architektonicznej tak współcześnie jak i w całej historii ludzkiej cywilizacji i kultury. W końcowej części artykułu autor precyzuje teoretyczne konsekwencje uwzględniania relacji przestrzennych formułowanych, ocenianych i wartościowanych przez człowieka w odniesieniu do obowiązujących standardów użytkowych i estetycznych wyrażonych w ideach uznanych za właściwe w ramach określonej ideologii. Paradoksalnie bowiem to właśnie artefakty architektury stanowią specyficzny zapis charakterystycznych norm (cech, kanonów) - właściwych dla określonego w czasie rozwoju cywilizacji i kultury - w których „przestrzeń egzystencjalna człowieka” uzyskuje swój formalny wyraz w kształcie materializujących tą przestrzeń budowli.

EN

The author presents the problem of the meaning of the abstract space concept. Then, he considers possible implications of using this concept in the context of theory of architecture, theory of architectural design and design practice. In the second part of the article, the author raises a problem of the impact of ideology on art and architecture and the meaning of idea as a main indicator of works of architecture nowadays as well as during the entire history of human civilization and culture. At the final part of the article, the author specifies theoretical consequences of taking into consideration of space relations expressed, assessed and valuated by man with reference to usage and aesthetic standards that are expressed by ideas recognised as appropriate as part of specific ideology. Paradoxically, the artefact of architecture presents specific notations of typical rules suitable in certain time of civilization and culture development when existential space of man receives its regular expression in the shape of buildings.

17

Dynamika – sposób postrzegania geometrii

Dybczyńska-Bułyszko A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 2

35--52

PL

Architektura modernistyczna w ślad za rozwojem sztuki (malarstwo) wprowadziła dynamikę do kompozycji przestrzennej: neoplastycyzm oparty na rytmie jednostajnym i kompozycji otwartej; funkcjonalizm oparty na komunikacji, czyli sposobie w jaki poruszając się postrzegamy geometrię przestrzeni. W latach 30. XX w. model percepcji przestrzeni zgodny z zasadami fizjologii (rytm jednostajny) zastąpił model percepcji zgodny z zasadami psychologii (teoria bodźców) i bazujący na tworzeniu subiektywnej narracji psychologicznej. Subiektywne wrażenie, niedookreślone, aby umożliwić zróżnicowaną interpretację stworzyło nowy kanon podstawowych elementów kompozycji architektonicznej (Norberg-Schulz): centrum, kierunek, obszar - tym charakterystycznych, że nie definiują granicy formy. Wieloznaczność, czyli swoboda interpretacji przestrzeni dopuszcza (jako opcję zaproponowaną, a nie narzuconą przez architekta) przekaz wartości. Przykładem jest pawilon na światową wystawę w Paryżu w 1937 roku projektu Romualda Gutta, gdzie narracja psychologiczna mimo „formy otwartej” kulminuje się w geometrii konkretnej - czaszy muszli koncertowej. To przekaz architekta, który w 1936 roku uznał, że największą wartością ówczesnej Polski na forum światowym jest jej wartość kulturowa – tu symbolicznie reprezentowana przez koncerty muzyki Chopina.

EN

In the wake of the developing art (paintings) modernist architecture introduced dynamics into spatial composition. Neoplasticism based it on regular rhythm and open composition, while functionalism based it on movement – the way we perceive geometry while moving through space. In the 1930s the spatial perception model in accordance with physiology principles (regular rhythm) was replaced by the perception model in accordance with the principles of psychology (theory of incentives) and relied on the creation of a subjective psychological narrative. The subjective impression, kept vague on purpose, enabled diverse interpretation and created a new canon of the basic elements of architectural composition (Norberg-Schulz): the center, the direction, an area - characteristic because they did not define borders of the form. Ambiguity or freedom of interpretation of the space allows (as an option proposed rather than imposed by the architect) for a transfer of values. The pavilion at the world exhibition in Paris in 1937 with the design by Romuald Gutt can be viewed as an example where the psychological narrative despite the “open form” culminates in definite geometry - the acoustical shell’s dome. It serves as a message from the architect, who in 1936 had decided that the greatest value of Poland in those times, at the international exhibition, was its cultural value - represented symbolically by concerts with Chopin’s music.

18

Wpływ brutalizmu na polską architekturę sakralną

Niebrzydowski W.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

137--150

PL

Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu brutalizmu na architekturę kościołów w Polsce. Przeanalizowano osiem budynków świątyń wznoszonych w latach 1960-1988, porównując je z tendencjami światowymi. Na tej podstawie wskazano najbardziej wyraziste cechy i elementy brutalistyczne charakterystyczne dla polskiej architektury sakralnej.

EN

The aim of the research presented in the article was to determine the impact of brutalism on the architecture of churches in Poland. The author analyzed eight buildings built in the years 1960-1988, comparing them with global tendencies. On this basis, he identified the most distinctive brutalist features and elements characteristic of Polish sacral architecture.

19

Tokyo. One city. Ten cases of architecture

Skaza M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 2-A

173--190

EN

Tokyo, one of the global cities – so multi-threaded, vast, that almost indescribable. This article attempts to present an overview of the city and selected examples of contemporary architecture, that permanently inscribing in the canon of architecture, not only certify their affiliation with the art of building, but also enable to show the characteristic icons of Tokyo. Simultaneously, attention was directed to the role of the tectonics of architectural form, and the shape of buildings with respect to its observer’s perception of architecture.

PL

Tokio, jedna ze światowych metropolii – tak wielowątkowe, rozległe, że niemal nie do opisania. W niniejszym artykule podjęto próbę przedstawienia w zarysie uwag o mieście oraz wybranych przykładach współczesnej architektury, które wpisując się na stałe do kanonu architektury, zaświadczają nie tylko o ich przynależności do sztuki budowania, ale także pozwalają na ukazanie charakterystycznych dla Tokio ikon. Równocześnie skierowano uwagę na rolę tektoniki w konstruowaniu formy architektonicznej i kształtu budowli w odniesieniu do postrzegania architektury przez odbiorcę.

20

The role of the architect – to save or to play?

Chodorowski M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

79--82

EN

The 20th century was a period of many revolutions, including in architecture. On the one hand, public engagement with the second search for a new aesthetic led to a social experiment with all its consequences and subsequent criticism. During this experiment the Demiurge architect, the artist, the practical joker, and many other roles appeared. Now the question is whether the role of the architect is to save or to play.

PL

XX wiek był okresem wielu rewolucji, m.in. w architekturze. Z jednej strony zaangażowanie społeczne z drugiej poszukiwania nowej estetyki doprowadziły do eksperymentu społecznego ze wszystkimi jego konsekwencjami oraz późniejszą krytyką. W czasie tego eksperymentu zaistniał architekt demiurg, artysta, żartowniś i wiele innych. Nasuwa się pytanie czy rolą architekta jest zbawić czy bawić.