Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przestrzeń świątyni – przestrzeń teatru

Kozień-Woźniak Magdalena, Podhalański Bogusław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

5--14

PL

Wspólnym elementem w świątyni i teatrze są ludzie zwani odpowiednio wiernymi lub publicznością. Różne są natomiast cele i okoliczności, dla których przybywają oni do tych obiektów będących budynkami użyteczności publicznej, niegdyś określanymi jako architektura monumentalna. Przestrzeń służąca celom tych zgromadzeń ma również wspólne cechy, spośród których widoczność oraz słyszalność są podstawowymi, jednak realizowanymi przez architekta w różny sposób. Istotne jest oddziaływanie tych przestrzeni na zgromadzonych, które w przypadku świątyni winno podkreślać jej pierwiastek sakralny, a w teatrze jej utylitarność, przeżywanie dramatu scenicznego. Porównanie wybranych teatrów i świątyń wskazuje na zasadnicze formy widowni oraz powiązań między wnętrzem i zewnętrzem obiektów wykorzystywanych do budowania pierwiastka sacrum i profanum. Kościół w Bieńczycach, katedra Notre Dame du Liban i cerkiew w Białym Borze, teatr festiwalowy w Bayreuth oraz Teatro Popular w Niterói stanowiły wybrane przykłady analiz, rozważań i porównań.

EN

One common element of a temple and a theatre are people, called the faithful and the audience, respectively. However, the purpose and circumstances that attract them to these buildings differ. They are undoubtedly public buildings that used to be termed monumental architecture. The space used for such gatherings also has common features, of which visibility and audibility are fundamental, but are implemented by architects in different ways. The impact of these spaces on those convened in them is essential. In temples, this impact should highlight their religious element, while in theatres it should underscore their utilitarianism and the experience of a stage drama. A comparison of selected theatres and temples showed essential forms of auditoria and linkages between the buildings’ interiors and exteriors used to build the elements of the sacred and the profane. The Church in Bieńczyce, the Chapel of Notre-Dame du Liban and the Orthodox Church in Biały Bór, as well as the Festival Theatre in Bayreuth and the Teatro Popular in Niterói were the cases selected for analysis, discussion and comparison.

2

Po co nam kolana?

Kostka Dorota

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

29--35

PL

Rzeczywistość sacrum i profanum przenika nasze życie niezależnie od tego, czy jesteśmy tego świadomi, czy też nie. Dotyka nas niezależnie od powołań i życiowych funkcji, jakie pełnimy. Zetkniemy się z nią zarówno w świątyni, jak i na łonie natury. Zaabsorbowani życiem nie zauważamy nieraz, że jest bardzo blisko - w drugim człowieku, który, podobnie jak my, zmaga się ze swoim „ja” i domaga się miłości. Ważne jest, abyśmy nie lękali się poszukiwań, które otwierają nas na „nowe”. Może się to dokonać jedynie w relacji, dlatego warto przyjrzeć się swojemu stosunkowi do Boga, bliźniego i swojego własnego wnętrza. Niedawno natrafiłam - zdawałoby się przypadkowo - na książkę znanego i cenionego jezuity o. Józefa Augustyna Intymność i wolność. Spotkanie z Jezusem. Jako wytrawny znawca dusz autor już w pierwszych rozdziałach wyjaśnia czytelnikowi, co by się stało, gdybyśmy się modlili, gdybyśmy się modlili więcej, szczerze, z miłości. Zaznacza też, że bez modlitwy ludzkie serce po prostu się psuje. „Jaka modlitwa, taka doskonałość, jaka modlitwa, taki dzień cały” - pisał św. Brat Albert Chmielowski [Pisma... 2004: 266]. Obserwując życie i otaczającą nas rzeczywistość, trudno nie zgodzić się z tymi słowami: bez modlitwy ludzkie serce wciąż będzie nienasycone. „Nigdy człowiek nie jest tak wielki jak wtedy, gdy klęczy” [Dobry Papież 2022] - uwaga świętego papieża Jana XXIII jest krótkim dopełnieniem powyższych spostrzeżeń.

EN

The reality sacrum and the profane permeates our lives, whether we are aware of it or not. It affects us regardless of the vocations and life functions we perform. We will encounter it both in the temple and in the bosom of nature. Absorbed life, we sometimes do not notice that it is very close - in another person who, like us, struggles with his „I” and demands love. It is important that we do not be affraid of the search that open us to the „new”. This can only be done in a reationship, so it is worth looking at your realtionship with God, your neighbor and your own interior.

3

Budynki centrum Jana Pawła II - wyzwanie dla inżynierii lądowej i architektury

Wrana Bogumił, Wrana Jan

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

147--162

PL

Obiekty budowlane Centrum Jana Pawła II (CJPII) znajdują się w Krakowie- Łagiewnikach na hałdzie osadów wapiennych z dawnych Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”. Obszar ten nosi nazwę Białe Morze i został zlokalizowany w naturalnym obniżeniu doliny rzeki Wilgi, pomiędzy wzniesieniem św. Józefa na północy a Górą Borkowską na południowym zachodzie. Osadnik wapienny jako podłoże budowlane dla budynków CJPII jest niespotykanym w świecie gruntem i stąd stał się wyzwaniem dla inżynierii lądowej. Wysokość osadnika hałdy sięga ok. 15 m. Do dziś zachował konsystencję pulpy koloru białego. Budynki CJPII to obiekty trzeciej kategorii geotechnicznej, posadowione na płycie fundamentowej o grubości 0,8 m, a w części środkowej - o grubości 0,45 m. Płyta oparta jest na 200 żelbetowych palach wierconych typu CFA o średnicy 1000 mm oraz 650 mm i długości do 26 m. Konstrukcja nośna budynków CJPII to żelbetowy szkielet ramowo-powłokowy. Symbolikę założenia urbanistycznego wyjaśnia np. skala rynku w Wadowicach usytuowanego na sieci 200 pali, ponad odpadem - poprzemysłowym/hałdami osadu - ubezpieczając jego przetrwanie z rozwiązaniami architektonicznymi, przywołując miejsca związane z życiem JPII (katedry wawelskiej, kościoła Mariackiego) z przyjętymi naturalnymi rozwiązaniami materiałowymi (cegła i biały kamień) przywołującymi sposoby ich łączenia, a zastosowanych na elewacjach powstających budynków JPII.

EN

The buildings of the John Paul II Centre (CJPII) are located in Kraków-Łagiewniki on a heap of limestone sediments from the former “Solvay” Sodium Plant in Kraków. The area is called Białe Morze (White Seas) and is located in the natural depression of the Wilga river valley, between św. Józefa hill in the north and Góra Borkowska hill in the southwest. The limestone sediments as a building substrate for CJPII buildings is unprecedented ground in the world and thus a challenge for civil engineering. The symbolism of the urban complex (e.g. the scale of the market square in Wadowice) located on a system of 200 piles, above the post-industrial landfill/heaps of sediments - ensuring its protection by architectural solutions referring to places connected with the life of JPII (the Wawel Cathedral, St. Mary’s Basilica in Kraków) with the adopted natural material solutions (brick and white stone) recalling the ways of combining them, and used on the facades of the emerging JPII buildings.

4

Architecture development of temples and chapels of Christian theological-humanitarian educational institutions in Ukraine

Proskuryakov Viktor, Stotsko Rostyslav

Środowisko Mieszkaniowe

|

2019

|

nr 28

53--59

EN

The article highlights the sacred component of architecture of theological-humanitarian Christian educational institutions. It researches the architectural and space-planning decisions of temples and chapels of theological-humanitarian educational institutions. The objective of the research is to determine the major principles of architecture development common for the sacred core of theological-humanitarian educational institutions. The research has been conducted by means of analyzing the historical experience of designing and constructing temples and chapels of theological educational institutions in Ukraine, carrying out field observations, systematizing the results of previous scientific researches, as well as analyzing the design decisions and the implemented projects. The methods of typological analysis, experimental design, and questionnaire-based survey have been applied in the course of the research. The results of the conducted research helped to outline the major principles of architecture development common for the sacred core of theological-humanitarian educational institutions, determine the major factors influencing the architecture of temples and chapels of similar institutions, and offer the suggestions for designing temples and chapels of theological-humanitarian educational institutions in Ukraine.

5

Tendencies of the Christian educational institutions architecture development as based on the example of the Catholic University of America in Washington

Proskuryakov V., Stotsko R.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 19

123--128

EN

The article analyzes the peculiarities of architectural and space-planning organization of campuses in Christian higher educational instutions as based on the example of the Catholic University of America in Washington, depicts the history of the university establishment process, outlines the development of its architecture within the perspectives of time and space, highlights the major tendecies that define the formation of architecture of buildings, facilities and spaces in contemporary higher educational institutions, which carry out their educational and scientific activities under the guidance of the Christian Catholic Church ideology.

6

Architectural peculiarities of the residential spaces of theological educational institutions as based on the example of the Lviv Theological Seminary

Proskuryakov V., Stotsko R.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 20

74--80

EN

The article analyzes the architectural peculiarities that are common for residential space of theological educational institutions led by the Christian churches of the Byzantine rite, as based on the example of the architectural and space-planning organization of the Lviv Theological Seminary of the Ukrainian Greek Catholic Church, outlines the major factors that prevailingly influence the formation of theological seminary residential space, and provides recommendations for designing residential buildings, dining rooms and facilities for sports and recreation within the general residential space of theological educational institutions.

7

Synagoga - ukryte miejsce pamięci

Olbińska K.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 2/I

191--200

PL

Praca stanowi część badań nad architekturą żydowską w województwie łódzkim. W artykule zaprezentowano znaczenie pamięci zbiorowej, oraz koncepcję miejsc pamięci, wskazując najistotniejsze jej aspekty. Omówiono rolę, jaką pełni pamięć, sposoby jej przekazywania, oraz złożoność i problemy, jakie za sobą niesie. Odnosząc koncepcję miejsc pamięci do obiektów pełniących w przeszłości funkcję synagog, przedstawiono je jako element architektury wpływający na kreowanie pamięci obecnych i przyszłych pokoleń. W dalszej części artykułu nakreślono stan badań, oraz wskazano kluczową literaturę traktującą o obiektach byłych bożnic. Widząc w synagogach szczególne miejsce pamięci, ze względu na sprawowaną niegdyś ważną funkcję administracyjną, religijną i kulturową, autor zastanawia się nad istniejącymi możliwościami adaptacji tych obiektów, oraz sposobach nadania im utylitarnej funkcji. Zaprezentowano przykład przekształcenia synagogi w Jarosławiu dla Zespołu Szkół Plastycznych, jako działanie pozytywne. Następnie przedstawiono wyniki wstępnych badań nad synagogami w województwie łódzkim. Podkreślono, że przeprowadzenie dalszych prac badawczych, polegających między innymi na analizie stanu zachowania obiektów oraz informacji o rodzaju upamiętnienia, pozwoli odpowiedzieć na pytanie o sposób funkcjonowania ich w pamięci. Przedstawiono spis miejscowości, dokonując podziału na obiekty istniejące, nieistniejące, lub te, które mogły istnieć w danej lokalizacji i dlatego wymagają weryfikacji potwierdzonej dalszymi badaniami. Zaproponowano sposób wykonywania klasyfikacji obiektów, analizując ich najważniejsze cechy, takie jak rok budowy, rok dewastacji, stan własności, stopień zachowania oryginalnej formy architektonicznej, czy obecnie pełniona funkcja.

EN

Publication is a part of researches on the Jewish architecture in the Lodz region. Article presents the importance of collective memory and the concept of memorial place indicating its most important aspects. The memory role, transmission ways and problems that it carries have been discussed. The concept of memorial places is referred to the synagogues as the part of architecture that forms the memory of present and future generations. The next part of article outlined the state of researches and the main literature that refers to the synagogues. Seeing the special memorial place in synagogues, due to its important administrative, religious and cultural function in the past, the author reflects on the existing possibilities of adaptation and ways of giving them an utilitarian function. An example of the transformation of the synagogue in Jaroslaw for the School of Fine Arts has been presented as a positive action. Afterwards the preliminary results of researches on synagogues in Lodz region has been presented. It was emphasized that further researches and analysis of the state of preservation and commemoration methods would allow to answer the question how they exist in memory. The list of the locations of existing, non existing and probably existing objects - that’s why they must be confirmed by further research, has been proposed. The method of making classification of objects by analyzing their most important characteristic such as year of construction, devastation, state of property, preservation of original architectural form and present function has been suggested.

8

Historical overview of the importance of building materials in architecture

Mełges M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

203--209

EN

The title of the conference Defining architectural space – Games and play of architecture should be regarded as a kind of intellectual provocation, given that without a profound comment, these “games and play” should above all be understood as extremely costly ones. However, taking for granted the “game” motif (in the sense of artistic manipulation of the structure’s shape and detail embedded in space), the author has decided to raise the subject of the role that building and finishing materials play in the design concept and practice of the architect.

PL

Tytuł konferencji: Definiowanie przestrzeni architektonicznej – gry i zabawy architektury uznać trzeba, jak sądzę, za swego rodzaju prowokację intelektualną, zważywszy, że bez głębokiego skomentowania trzeba by je rozumieć jako „gry i zabawy” przede wszystkim niezmiernie kosztowne. Biorąc jednak za dobrą monetę motyw „gry” (w sensie artystyczno-plastycznej manipulacji kształtem budowli i detalem osadzonymi w przestrzeni), podjęłam temat roli, jaką w zamyśle projektowym i praktyce architekta pełnią materiały konstrukcyjno-budowlane i wykończeniowe.

9

Duch współczesnej architektury sakralnej

Zuba K.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 2

131--138

PL

Architektura sakralna, ze względu na swą wyjątkową funkcję, jest zdolna wywierać ogromny wpływ na społeczeństwo. Od wieków stanowiąca fenomen, ulegała jednak licznym przemianom, podobnie jak zmieniała się rządząca poniekąd jej budową kościelna liturgia. We współczesnej architekturze sakralnej dostrzec można zasadniczo dwie wyróżniające się tendencje kształtowania obiektów świątynnych. Jedną z nich jest zupełna prostota – ubóstwo formy i wnętrza. Kolejna, rzec można – antagonistyczna, to monumentalizm połączony zazwyczaj z bogatą symboliką. We współczesnych świątyniach widać także nawiązania do form historycznych. Wpływ na formę i funkcję obiektu sakralnego mogą mieć również przekonania religijne autora projektu.

EN

Sacral architecture, due to its special function, is able to tremendously influence the society. Being a phenomenon for ages, it has undergone many changes alike the church liturgy, which to some extent impacts the church architecture. In the modern sacral architecture it is possible to distinguish two main tendencies in creating objects of temples. The first one is entirely modest – simplicity of form and interior. The second tendency, which may be described as the opposite of the former, presents monumentalism usually connected with rich symbolism. Modern temples also show references to historical forms. Another factor which may influence the form and function of the sacral object is the religious beliefs of its author.

10

Miejsce i rola cmentarzy w budowaniu krajobrazu sakralnego wsi, na przykładzie Bieszczadów i Warmii

Długozima Anna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2014

|

T. 10, nr 1

5--19

PL

Artykuł ma na celu zaprezentować wyniki uzyskane w czasie badań 58 wsi bieszczadzkich i warmińskich z cmentarzami. Badano miejsce i rolę miejsc pochówku w budowaniu krajobrazu sakralnego. Analizowano archetypy sacrum oraz elementy je budujące, relacje przestrzenne i symboliczne świątynia – cmentarz. Dzięki zestawieniu danych dla dwóch okresów – międzywojennego i współczesności – wskazano przemiany w zakresie konstruowania sacrum. Wygenerowano także najpowszechniej występujące w przebadanych wsiach typy kompozycji sakralnych.

EN

The aim of the article is to present results conducted during researches of 58 villages with cemeteries in the Bieszczady and Warmia – regions of various demographic, cultural, historical and natural conditions. Place and role of the burial grounds in sacred landscape creation were conducted. Archetypes of sacred, elements building its, spatial and symbolic relations temple – cemetery were analyzed.Study was conducted in two periods: in the interwar period and today. Comparison of 58 villages in two periods has shown changes in the construction of sacred. Moreover, results underlined types of sacred composition in analyzed settlement units.

11

Wybrane osiągnięcia starożytnej geotechniki

Sękowski J.

Przegląd Budowlany

|

2014

|

R. 85, nr 10

43--46

PL

Przytoczone w artykule przykłady sztuki budowlanej z różnych okresów cywilizacji starożytnej wymagały rozwiązania m.in. problemów natury geotechnicznej. Umiejętność lokowania obiektów, wykonywania nasypów, zapór, wałów i grobli w połączeniu z wyborem odpowiedniego materiału i jego zagęszczaniem, a także budową kanałów i tuneli oraz fundamentów obiektów mostowych to problemy, które są przedmiotem zainteresowań współczesnej geotechniki. Zrealizowane obiekty budowlane dowodzą wielkości ich twórców, chociaż nie wszystkie zakończyły się spektakularnym sukcesem.

EN

The examples of the construction art from various periods of ancient civilization cited in the article posed many problems of geotechnical nature that needed to be solved. Problems such as positioning the structures, constructing embankments, dams and dykes, and the selection of appropriate materials and compacting, as well as construction of canals, tunnels and foundations of bridge structures are of interest in the contemporary geotechnical engineering. The structures which were built demonstrate the genius of their creators even though not all of them turned out to be a success.

12

Sacrum w krajobrazie kulturowym Japonii widziane przez polski „filtr percepcyjny”

Pawłowska K.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 19

11--25

PL

Krajobraz miejski wielkich metropolii japońskich dla Europejczyka jest zaskakujący i niezrozumiały. Jako taki prowokuje do szukania wyjaśnień, co jest równie trudne, jak wyjaśnianie wszystkiego, co zaskakuje w Japonii, a co spotyka Europejczyka niemal na każdym kroku, mimo pozorów globalizacji. Barierą wydatnie utrudniającą zrozumienie jest zasadnicza odmienność kultury i mentalności japońskiej w stosunku do europejskiej. My i oni patrzymy na świat przez odmienne „filtry percepcyjne”. Artykuł ten poświęcony jest tematowi sacrum w krajobrazie japońskim, czyli temu, co w nim najpiękniejsze i najbardziej charakterystyczne. Jedną z podstawowych obserwacji dotyczących krajobrazu miejskiego jest fakt, iż to co z europejskiego punktu widzenia stanowi oazy piękna w generalnie chaotycznym krajobrazie miejskim, jest z reguły związane z sacrum – są to świątynie i otaczające je ogrody. Zapewne pełne zrozumienie japońskiego krajobrazu można uzyskać tylko stosując japoński „filtr percepcyjny”. Bez tego możliwe jest raczej postawienie problemu niż jego rozwiązanie i takie właśnie ujęcie zostało przyjęte w niniejszych rozważaniach.

EN

The landscape of huge Japanese metropolises is shocking and incomprehensible for a European. As such it calls for explanation, though it proves as difficult to explicate as everything what strikes a European almost at every turn, despite the apparent globalisation. The main barrier that makes understanding difficult is the cultural and mental difference between Japan and Europe. We and they perceive the reality through different ‘perception filters’. This article is devoted to the theme of the sacrum in Japanese landscape, which is what, in the most beautiful and the most characteristic. One of the basic considerations concerning the Japanese urban landscape is that what a European perceives as an oasis of beauty within otherwise chaotic city landscape is usually connected with sacrum; most often these are temples and surrounding those gardens. Certainly one may comprehend the Japanese landscape if only he or she applies the Japanese ‘perception filter’. Otherwise it is possible only to formulate the research question rather than to answer it, and this is the approach adapted for the present analysis.

13

Rozmieszczenie świątyń chrześcijańskich na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim (1850-2011)

Holly G.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 19

104--120

PL

Krajobraz sakralny Bieszczadów w XIX i XX w. charakteryzował się dużą mozaiką wyznaniową oraz przemianami, będącymi odbiciem stosunków międzywyznaniowych i procesów politycznych w poszczególnych okresach dziejowych. Przełomowymi wydarzeniami w dziejach mieszkańców tego terenu była II wojna światowa oraz powojenne akcje wysiedleńcze, o czym świadczy liczba zniszczonych obiektów sakralnych oraz nowa struktura wyznaniowa. Przeanalizowano rozmieszczenie przestrzenne świątyń w nawiązaniu do uwarunkowań społeczno-ekonomicznych oraz do poszczególnych elementów środowiska. Do najważniejszych czynników wpływających na lokalizację świątyń zaliczono formy terenu i bliskość do cieku oraz warunki społeczno-ekonomiczne. Stwierdzono, że skuteczna ochrona zabytkowych świątyń jest możliwa dzięki zachowaniu funkcji religijnej. Podkreślono znaczenie ochrony walorów estetycznych krajobrazu, dziedzictwa religijnego i przyrodniczego w rozwoju turystycznym regionu.

EN

The sacred landscape of the Bieszczady Mountains in the nineteenth and twentieth centuries was characterized by a large mosaic of religious and transformations, which are a reflection of interfaith relations and political processes in the different periods of history. Disruptive events in the history of the inhabitants of the study area was a World War II and the postwar displacement actions. The most important factors influencing the location of church buildings included the form of land and socio-economic conditions. It was found that the effective protection of historic temples is made possible by maintaining the function of religion. Stressed the importance of protecting the landscape aesthetic, religious and natural heritage in the development of tourism in the region.

14

Krajobraz sakralny na przykladzie wsi Potełycz na Roztoczu

Kozak H., Kozak I., Stępień A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 19

132--140

PL

Zbadano walory estetyczne oraz wartości duchowe pamiątek sakralnych na przykładzie wsi Potełycz w regionalnym Parku Krajobrazowym „Rawskie Roztoczia” na Ukrainie. Scharakteryzowano drewnianą cerkiew Świętego Ducha (1502 r.) z cennymi ikonami, cerkiew pod Wezwaniem Świętej Trójcy, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, kościół Św. Stanisława, kaplicę, cmentarz wojskowy i in. Obiekty sakralne we wsi Potełycz przeanalizowane zostały jako system krajobrazu kulturowego na pograniczu polsko-ukraińskim. Pokazano ich specyfikę. Wyeksponowano również wartości kulturowe pamiątek wymagających konserwacji i zabezpieczenia.

EN

Polish-Ukrainian border. There was shown their specificity. Values of cultural relics that require maintenance and security were also evaluated in this paper. There were analyzed esthetic and spiritual values of sacred relics on the example of the village Potełycz in regional landscape park “Rawskie Roztoczia” in Ukraine. Wooden Greek Catholic church of Holy Spirit (1502) with valuable icons, Greek Catholic church of the Holy Trinity, Greek Catholic church of Bohorodycya, Roman Catholic church of the Holy Stanislaus, chapel, military cemetery and others were characterized as well. Religious objects in the village Potełycz were analyzed as a system of cultural landscape on Polish-Ukrainian border. There was shown their specificity. Values of cultural relics that require maintenance and security were also evaluated in this paper.

15

Wykorzystanie surowców skalnych w początkach państwa polskiego w Gnieźnie

Skoczylas J.

Górnictwo i Geologia

|

2013

|

T. 8, z. 1

101--111

PL

Początki państwa polskiego związane są z Gnieznem, z Wzgórzem Lecha, gdzie co najmniej od VIII w. mieszkali ludzie. Tam właśnie pierwsi piastowscy władcy budowali swoje siedziby, wokół których rozwijał się gród i podgrodzie. Przyjęcie chrześcijaństwa spowodowało m.in. budowę nowych świątyń, i to z nowego naturalnego surowca, jakim był kamień. Do budowy fundamentów, a także murów świątyń, wykorzystywano głazy narzutowe, głównie jotnickie piaskowce kwarcytowe, granitoidy i gnejsy. Spajano je najczęściej gipsowymi zaprawami murarskimi, a później gipsowo-wapiennymi i wapiennymi. Sprowadzano także z odległości około 57 km piaskowce kwarcytowe występujące in situ w Brzeźnie koło Konina, które wykorzystywano do oblicowania np. otworów drzwiowych. Wykorzystywano także czwartorzędowe martwice wapienne i prawdopodobnie wapienie, które jednak nie zachowały się w materiale budowlanym.

EN

The beginnings of Polish nation are connected with Gniezno, with the Lech Hill, where, at least from the 8th century has lived people. This was the place where the first masters from the Piast dynasty built their abodes, around which developed cities and city boroughs. Introduction of Christianity caused the process of building new temples made of a new, natural material, which was stone. To build foundations and walls of temples were used boulders, mainly Jotnian quartz sandstones, granitoids and gneiss. They were usually cemented with gypsum mortar and later with gypsum-lime and lime mortar. There were also transported quartz sandstones existing "in situ" in Brzeźno next to Konin, 57 kilometres away, which were used to surround for ехаmрlе door openings. There were also used Quaternary lime sinters and probably limes, which have not preserved in the building materials.

16

Cerkiew Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce

Woźniak K.

Architectus

|

2013

|

Nr 3(35)

113--129

PL

W artykule autor przedstawia formy wyróżniających się poziomem architektonicznym cerkwi Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce, obie autorstwa prof. Aleksandra Grygorowicza. Oba te obiekty stanowią rzadki przykład udanej integracji tradycji i współczesności, często zresztą postulowanej w literaturze przedmiotu. Jednak w obu przypadkach integracji tej dokonano w ramach zupełnie innej fi lozofi i projektowej. Świątynia jałowska, zbudowana zasadniczo w konwencji tradycyjnej, wpisuje w swój historyzujący układ współczesne, żelbetowe elementy, czytelnie wskazujące na czas jej powstania. Obiekt hajnowski, zasadniczo modernistyczny, stanowi jednak rozpoznawalną reinterpretację tradycyjnego układu krzyżowo-kopułowego. Odmienność obu obiektów sięga o wiele dalej, co stanowi przedmiot porównań w ramach niniejszego artykułu. Nie ulega jednak wątpliwości, że oba obiekty są przede wszystkim udanymi przykładami świątyń stojących po dwóch stronach cezury dzielącej współczesną architekturę cerkiewną na nurt tradycyjny i współczesny. Oba także stanowią konstruktywną odpowiedź na problem projektowania współczesnej cerkwi (niezwykle konserwatywny sektor architektury), a także udowadniają, że wpisanie obiektu w tradycję nie musi oznaczać czerpania z form historycznych.

EN

The article presents the forms of architecturally outstanding churches The Holy Trinity Church in Hajnówka and the Holy Cross Exaltation Church in Jałówka. Both churches were designed by Professor Aleksander Grygorowicz. They are a rare example of a successful integration of tradition and contemporaneity which is often postulated in the literature on the subject. This integration is based on an entirely different design philosophy in each case. Built in a traditional and historicizing convention, the church in Jałówka contains contemporary elements made of reinforced concrete, clearly indicating the time of its construction. The modern church in Hajnówka constitutes a recognizable reinterpretation of the traditional crosswise and domed arrangement. Both objects are dissimilar in many more ways, and have been compared within this article. The churches stand on both sides of the line dividing the contemporary Orthodox church architecture into a traditional and a contemporary trend. Both churches answer constructively to the problem of designing a contemporary church (a very conservative sector of architecture), and prove that the use of traditional solutions does not have to mean culling from historical forms literally.

17

Recepcja dźwięków świątyń we współczesnym krajobrazie fonicznym miasta

Losiak Robert

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2011

|

nr 15

38--53

PL

Artykuł przedstawia problem miejsca i znaczenia dźwięków świątyń (kościołów) we współczesnym pejzażu kulturowym miasta. Dźwięk świątyń pozostaje trwałym i charakterystycznym zjawiskiem fonicznym ludzkiego życia, zarówno w miastach, jak i na wsiach. Szczególnie istotne wydaje się znaczenie dźwięków dzwonów w tworzeniu – jak określił to R. Murray Schafer – tzw. „społeczności akustycznej”. Należy zadać pytanie, czy współczesny pejzaż dźwiękowy miasta, określony pojęciem „lo‐fi”, wpływa na zmianę znaczenia dźwięków świątyń w przestrzeni fonicznej oraz w kulturowej świadomości odbiorców? Czy dźwięki kościołów spełniają jeszcze funkcję koncentracji fonicznej, a ich obecność buduje poczucie tradycji i wspólnoty mieszkańców miasta? Jak dźwięki świątyń są postrzegane i waloryzowane przez mieszkańców miasta? Artykuł zwraca uwagę nie tylko na tradycyjne dzwonów, ale także ich współczesne odpowiedniki w postaci elektronicznych kurantów i rozważa problem znaczenia tej zmiany. Analiza przeprowadzona została na podstawie badań audiosfery Wrocławia i wybranych miejscowości Dolnego Śląska.

EN

The article present the problem of meaning sounds temples (churches) in the contemporary soundscape. Sounds temples have until recently been very important and characteristic element of the sound environment of human life, both in cities and villages. Were important signals and symbols of integrating local communities, creating ‐ as determined by R. Murray Schafer ‐ the so‐called – “acoustic community.ʺ Do the contemporary soundscape of the city, defined the concept of “lo‐fi”, to has influence of change the sense of the sounds of temples in soundscape and also in the cultural consciousness? Are the sounds of churches still fulfill the function of the phonic concentration, and their presence creates a sense of tradition and community residents? How sounds temples are perceived and valorised by inhabitants city? The article draws attention not only to the traditional bells, but also their contemporary counterparts in the form of electronic chimes and consider the problem of the significance of this change. The analysis was conducted on the basis of research audiosphere city of Wroclaw and the village of Lower Silesia.

18

Dialektyka znaku i symbolu w architekturze : powrót do przeszłości?

Uścinowicz J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/1

364--371

PL

Dziś mamy do czynienia z pewnym kryzysem symboli. Wydaje się, że język symboli ginie bezpowrotnie. W szkicu starano się ukazać zasadę działania symbolizmu sztuki sakralnej i jej możliwości jako szczególnego rodzaju teologii wyrazu artystycznego, w zapewnieniu jej nieprzemijającego życia w architekturze.

EN

Nowadays we face a kind of crisis of symbol. The language of symbols seems to be dying out. In draft was tried to appear rule of symbolism of sacred arts and her possibilities as special kind of theology of artistic word in providing her with everlasting living in architecture.

19

Recenti spigolature sul tempio di Portuno

Bellanca C.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2008

|

z. 47 [252]

19-24

EN

The article shows the information on restoration works in the temple Portuno. The temple Portuno erected in ancient times, became transformed in IX century of the new era into the Christian church, keeping the outside view. The temple is located on the rise and is rimmed by columns.

20

Analiza stanu mykologicznego obiektów sakralnych

Bogusławska-Kozłowska J., Jeruzal J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2008

|

z. 47 [252]

33-41

PL

Przedmiotem badania były trzy kościoły, których przegrody zostały porażone przez grzyby pleśniowe. Przedstawiono analizę składu jakościowego i ilościowego pleśni zidentyfikowanych na przegrodach w zależności od rodzaju źródła zawilgocenia (woda kondensacyjna, opadowa lub z gruntu).

EN

The subject of the research were three churches, the walls of which were infected by the moulds. In the article the quantity and quality content analysis of the moulds identified on the walls depending on the cause of moisture (condensing water, rainfall or from the soil) was presented.