PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 21

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  tąpnięcia
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Grawimetryczny system ciągłej obserwacji wstrząsów indukowanych działalnością górniczą
Kotyrba Andrzej
Przegląd Górniczy
|
2022
|
T. 78, nr 1
37--47
PL
Podziemne wydobywanie kopalin przeobraża rozkład masy w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej. W rejonach wyrobisk górniczych następuje jej rozrzedzenie poprzez zmniejszenie gęstości objętościowej górotworu. W górotworze otaczającym rejony z wyrobiskami następują duże zmiany zagęszczenia masy. Zjawisko to powoduje wstrząsy górotworu o dużej energii, które czasami powodują dynamiczne przemieszczenia skał do wyrobisk górniczych, ich deformacje, a także wypadki wśród załóg górniczych. Wstrząsy w kopalniach mogą być monitorowane pomiarami grawimetrycznymi. W artykule opisano wyniki ciągłych pomiarów zmian pola grawitacji w roku 2019 na stanowisku w Rybniku (KWK ROW). Pomiary przeprowadzono systemem opracowanym przez firmę Micro-g LaCoste, składającym się z grawimetru pływowego gPhoneX oraz zautomatyzowanej platformy samopoziomującej ODIN. Platforma ta amortyzuje ruch podłoża grawimetru po wystąpieniu wstrząsu, zapewniając instrumentowi utrzymanie poziomu w trakcie dalszych faz drgań podłoża. Przeanalizowano również zbiór danych o wysokoenergetycznych wstrząsach o magnitudzie lokalnej M>3, które wystąpiły w trakcie prowadzenia jednej ze ścian w pokładzie węgla 703/1 przez KWK ROW Ruch Rydułtowy. Na tej podstawie sformułowano wnioski w zakresie możliwości wykorzystania danych z monitorowania grawimetrycznego w problematyce badania i przeciwdziałania zjawiskom geodynamicznym w podziemnych wyrobiskach eksploatacyjnych. Przedstawiono również relacje pomiędzy energią wstrząsów określaną z danych sejsmologicznych a amplitudą sygnałów grawimetrycznych i na tej podstawie propozycję grawimetrycznej skali intensywności wstrząsów górniczych.
EN
Underground mining transforms the distribution of mass in the subsurface layers of the Earth’s crust. In the areas of mining excavations, it is diluted by reducing the volumetric density of the rock mass. In the rock mass surrounding the areas with workings occur large changes in density. This phenomenon causes tremors of the rock mass of high energy, which sometimes cause rock bursts into mining excavations, their deformation as well as accidents among mining crews. Shocks in mines can be monitored by gravimetric measurements. The article describes the results of continuous measurements of changes in the gravity field in 2019 at the site in Rybnik (KWK ROW). Measurements were carried out with a system developed by Micro-g LaCoste, consisting of a gPhoneX tide gravimeter and an automated self-levelling platform ODIN. This platform absorbs the movement of the gravimeter’s ground after a shock has occurred, ensuring that the instrument maintains its level during further phases of ground vibrations. The data set on high-energy tremors with a local magnitude M> 3, which occurred during the driving of one of the walls in the 703/1 coal seam by the Coal Mine ROW Ruch Rydułtowy, was also analyzed. On this basis, conclusions were formulated regarding the possibility of using data from gravimetric observations in the research and counteracting geodynamic phenomena in underground mining excavations. The relationship between the energy of tremors determined from seismological data and the amplitude of gravimetric signals was also presented, and on this basis a proposal of a gravimetric scale of mining tremors intensity was presented.
2
Content available KGHM : ziemia się trzęsie…
Maksymowicz A.
Przegląd Geologiczny
|
2017
|
Vol. 65, nr 1
21--22
EN
The rock burst that occurred on November 29, 2016, in the "Rudna” copper mine has had tragic consequences. Eight miners were killed in the heavy machinery compartment located in the safest area of the safety pillar. This is not the first accident of its kind. It was caused by the collapse of the overlying anhydrite layer that is approximately 200 m thick in this region. The mining operation is based on the room and pillar system that results in stress accumulation within the anhydrite layer, which, at some time, causes a rock burst. The best method to prevent this phenomenon is the use of backfill. The entire mined surface of a deposit is greater than 100 square kilometres. Such amounts of sands are not stored within the mines. It is therefore necessary to carry out operations to adapt more than 1 billion tonnes of tailings accumulated in the "Żelazny Most” reservoir to the needs of backfilling of mine workings. The widespread use of hardened backfill should prevent such great rock bursts in copper mines.
3
Content available remote Theoretical derivation of basic mechanical property required for triggering mine-pillar rockburst
Huang H., Lli J., Jiang H.
Acta Geophysica
|
2017
|
Vol. 65, no. 5
945--955
EN
Rockburst is divided into two types, one is strain-type resulting from rock damage and another is sliding-type resulting from fault slip events. Triggering mine pillar rockburst mainly consists of two steps: the occurrence of shear-band and the application of disturbance. In this paper, mechanical model of mine pillar subjected to uniaxial compression is established. By simplifying the complete stress-strain curve and the crack propagation behaviour, based on the derived energy expressions corresponding to different crack propagation stages, the type of rockburst that the disturbance-induced pillar instability belongs to is defined. Next, by establishing the model of mine pillar with one inclined shear-band and by simplifying the stress evolution on the band, based on the necessary physical characteristics for triggering dynamic events, the basic mechanical property of mine pillar required for triggering instability is derived. It shows that the post-peak modulus greater than or equal to the pre-peak modulus is the basic mechanical property required for triggering mine pillar instability. Finally, by conducting laboratory experiments, the proposed model is verified. The requirement that the post-peak modulus is greater than or equal to the pre-peak modulus may be the rea-son why triggered mine pillar rockburst is not often observed.
4
Grawimetryczne monitorowanie stresu górotworu
Adamczewski Z., Larsen L.
Przegląd Geodezyjny
|
2015
|
R. 87, nr 3
3--6
PL
Praca zawiera krótki opis kontynuacji wieloletnich badań autorów nad praktycznie bezbłędną predykcją trzęsień ziemi. Dotąd udało się autorom opracować numeryczną technologię wyznaczania dni sejsmicznych. Technologia ta polega na zliczaniu na osi czasu dla określanego subregionu sejsmicznego impulsów nutacyjnych, generowanych przez nutację w przedziale okresów od kilku do kilkuset dni. Bada się następnie gęstość tych impulsów. Ostateczna wersja technologii w postaci programu AL Nutation Model daje dokładność wskazania krytycznego dnia sejsmicznego, z odchyleniem standardowym 1.3 dnia (próba kilkuset trzęsień). Około 80-90 procent dni o maksymalnym wskaźniku zagęszczenia impulsów to daty katastrofalnych trzęsień. Jednakże do wskazania konkretnego dnia sejsmicznego, w którym kataklizm nastąpi potrzebna jest dodatkowo informacja o stresie górotworu. Ten stres autorzy proponują wyznaczać jako potencjał stresowy (stosunek ciśnienia do gęstości, wymiar m2/s2). Potencjał ten sumuje się z potencjałem grawitacyjnym jako skalar i może wpływać na czas swobodnego spadku ciała uwolnionego z wysokości h. Mierząc permanentnie czas swobodnego spadku w wybranym punkcie górotworu, można zidentyfikować na zasadzie ceteris paribus potencjał stresowy jako składnik ogólnego potencjału w górotworze. Autorzy proponują zbudowanie prostego i taniego urządzenia, nazwanego potencjoskopem, do pomiaru czasu swobodnego spadku dla ustalonej wysokości h. Proponują też ustanowienie odpowiedniego projektu badawczego, w odniesieniu do trzęsień-tąpnięć w kopalniach.
EN
This work compires a short description of long-running research of earthquake prediction performer by the authors. So far, the authors hale developer the numerical technology of seismic days prediction. This technology is based upon accumulating – on the time axis for a given seismic sub-region – impulses which were generated by nutation over periods ranging from a few days to a few hundred days. Then, the density of these impulses is evaluated. The final version of the technology, the software knows as the AL Nutation Model, identifies critical seismic days with the accuracy of a standard deviation of 1.3 days (assuming the sample of a few hundred seismic events). Approximately 80%-90% of days of the maximum density of impulses, are the days of actual earthquakes. However, additional information about orogenic stress is required in order to pinpoint the actual day of the possible cataclysm. The authors propose to calculate this stress as the potential stress (the pressure to density ratio, in m2/s2). This potential adds up with the gravitational potential as a scalar, and it can influence the time of free-fall of an object from the height h. Measuring the time of a free-fall from a chosen height at the selected orogen point, and using the rule of ceteris paribus, the stress potential can be identified as a component of the total potential. The authors propose to construct a simple and low-cost apparatus, named a potentioscope, for measuring the time of a free-fall from a specified height h. The proposal is to initiate a research project to investigate earthquakes/tremors in mines.
5
Content available Seismicity in mines due to roof layer bending
Marcak H.
Archives of Mining Sciences
|
2012
|
Vol. 57, no. 1
229--250
EN
The experience, which has been obtained in Polish mining allow us to conclude that the bending of the roof layer over an exploited seam is one of the most important factors influencing the risk of strong seismic emissions. The seismic consequences of plastic deformations during roof layer bending are discussed in the paper. The linear distribution of seismic shock epicentres and trends in the development of seismic energy and event frequency, are expected before very strong seismic events that greatly increase rock-burst risk. The proposed model of inelastic deformations allow us to correlate the seismic data and results of mining observations, such as convergence of the roof layer and the changes of wells diameter drilled In the roof layer in assessing the risk of rock-bursting.
PL
Doświadczenia uzyskane w polskim górnictwie wskazują na to, że uginanie warstw stropowych nad eksploatowanym pokładem jest jednym z najważniejszych czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia silnej emisji sejsmicznej w kopalniach podziemnych. W artykule przedstawiono rozważania dotyczące związku pomiędzy sejsmicznością a rozwojem deformacji plastycznej w uginającej się warstwie stropowej. Jedną z konsekwencji tej deformacji jest liniowy rozkład epicentrów wstrząsów i istnienie trendów wzrostowych w rozwoju energii sejsmicznej i trendów spadkowych w rozwoju częstości pojawiania się wstrząsów w okresie poprzedzającym bardzo silną relaksację energii sejsmicznej. Taka relaksacja jest bezpośrednio związana z ryzykiem powstania tąpnięcia. Zaproponowany w artykule model deformacji niesprężystej pozwala korelować dane sejsmiczne z wynikami obserwacji górniczych, takich jak konwergencja stropu czy zmiana średnicy otworów wierconych w stropie eksploatowanego pokładu, które zgodnie z dotychczasowym doświadczeniem są związane z ryzykiem powstania tąpnięcia.
6
Content available Reinforcing measures of steel roadway support in rockburst prone areas
Horyl P., Snuparek R.
Archives of Mining Sciences
|
2012
|
Vol. 57, no. 1
193--208
EN
Due to the strong impacts of rockbursts in Ostrava-Karvina coalfield, which affect especially roadways and cross-cuts of longwall panels, it is necessary to strengthen standard steel roadways and breakthroughs supports. However it is a little different task in comparison with main solved problems of mining safety (Kidybinski, 2011), the use of reinforcing complementary bolts seems to be very effective. A varietes of numbers and locations of such rockbolts have been analyzed and compared from the viewpoint of the stability under dynamic events on the base of 3D mathematic modeling. The method used for komputer modeling has been FEM applied by ANSYS code. It deals with the shape and nature the following issues: the deformation of a steel support, strain and deformation of reinforcing bolts, the critical energy by which a permanent strain is caused and the influential interaction of the adjacent rock on the above mentioned characteristics. A recommendation for number and location of reinforcing complementary bolts is also contained.
PL
Z uwagi na silne skutki tąpnięć występujących w obszarze zagłębia węglowego Ostrava-Karlina, których skutki najsilniej odczuwane są w rejonie chodników i przecinek konieczne jest wzmocnienie stalowych obudów tunelowych i obudów w przejściach. Jest to jednak drobny problem w porównaniu z głównymi problemami zapewnienia bezpieczeństwa kopalni (Kidybiński, 2011), jako że zastosowanie kotwienia do dodatkowego wzmocnienia obudowy wydaje się zabiegiem skutecznym. Przeanalizowano lokalizację i ilość zastosowanych kotwi. Wyniki porównano z wynikami badań stabilności w warunkach dynamicznych, przeprowadzonych z wykorzystaniem trójwymiarowego modelowania matematycznego. Modelowanie przeprowadzono w oparciu o metodę elementów skończonych, z wykorzystaniem programu ANSYS. W oparciu o metodę określa się kształt i charakter odkształceń obudów stalowych, naprężenia i odkształcenia wzmocnień kotwi, graniczną wartość energii przy której następuje trwałe odkształcenie oraz wzajemne oddziaływania z otaczającymi skałami i ich wpływ na wyżej wymienione charakterystyki. Podano także rekomendacje odnośnie ilości i lokalizacji uzupełniających kotwi.
7
Content available Prawdopodobieństwo dopasowania rozkładów parametrów tąpnięć zaistniałych w otoczeniu wyrobisk chodnikowych w GZW w latach 1989-2009
Patyńska R.
Górnictwo i Geoinżynieria
|
2011
|
R. 35, z. 2
471-482
PL
Analiza tąpnięć w kopalniach węgla kamiennego GZW w latach 1989-2009, dotycząca 130 zdarzeń wykazała, że 55 z nich zaistniało w otoczeniu wyrobisk chodnikowych. W oparciu o Bank danych o tąpaniach, wytypowano mierzalne parametry warunkujące lub mające wpływ na miejsca występowania tych przypadków. Dla poszczególnych rzeczywistych wartości parametrów wyselekcjonowanych tąpnięć, dopasowano ich rozkłady teoretyczne, i na tej podstawie określono ich prawdopodobieństwo.
EN
On the basis of the analysis of tremors that occurred neighborhood headings in coal mines in the Upper Silesian Coal Basin from 1989 to 2009, the parameters influencing the location of the problem have been selected. The theoretical distribution has been compared with particular real measurable tremor parameters and thanks to this the probability has been estimated.
8
Podobieństwo wydzielania się metanu w następstwie zaistniałych wyrzutów gazów i skał oraz po tąpnięciach w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Frączek R.
Wiadomości Górnicze
|
2007
|
Vol. 58, nr 3
145-155
PL
Na podstawie kilku wyrzutów gazów i skał oraz wstrząsów górniczych w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, autor dokonał próby określenia: okresu, strumienia i ilości wydzielonego metanu. Stwierdzono, że ilość wydzielonego gazu opisuje efektywnie zależność potęgowa, natomiast wartość początkową strumienia gazu opisuje zależność logarytmiczna. Ponadto stwierdzono, że istotny wpływ na ilość i strumień wydzielonego gazu ma metanonośność pokładu węgla. Z analizowanych przykładów wynika, że przypadek wyrzutu gazów i skał w kopalni .Zofiówka. (2005 r.) nastąpił w rezultacie działania gwałtownego wydzielania się gazu z górotworu. Z uwagi na mniej gwałtowny charakter wydzielania się gazu w czasie wyrzutu w kopalni .Pniówek. (2002 r.), sprowokowanego robotami strzałowymi, ten wyrzut należy przypisać działaniom sił górotworu i zawartego gazu w górotworze.
EN
On the basis of seevral gas and rocks outbursts and mining quakes in the mine of Upper Silesian Coalfield, the author performed an attempt to determine: time span, streams and volume of emitted methane. It has been determined that the volume of emitted methane is effectively described by involuation dependence whereas initial value of the gas stream is described by logarithmic dependence. Besides it has been stated the gassiness of coal seam has an essentila impact upon the volume and stream of emitted gas. It results from the analysed examples that the case of gas and rocks outburst in "Zofiówka" mine (2005) took place following the occurrence of a sudden emission of gas from the strata. Because of less sudden character of gas emission during gas outburst in "Pniówek" mine (2002), provoced by shot-firing works, this outburst can be attributed to the forces of the strata and the gas comprised in the strata.
9
Uwagi o pomiarach w kopalniach miedzi
Orzepowski S.
Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
|
2007
|
Vol. 76, nr 42
485-490
PL
W referacie omówiono zagadnienia związane z konstruowaniem przyrządów przeznaczonych do pomiarów w deformacji górotworu w kopalniach. Na przykładzie znanych przyrządów pokazano, jakie czynniki decydują o przydatności przyrządów do pomiarów przejawów ciśnienia górotworu w oddziałach wydobywczych, dla oceny ryzyka zagrożeń od tąpań i zawałów.
EN
Paper describes the problems connected with constructing the gauges for rock-mass state parameters measurement. Examples of such gauges are described and main parameters that determine their utility for bump and roof-fall risk evaluation are shown.
10
Aktualny stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A.
Butra J, Mrozek K, Osadczuk T
Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
|
2007
|
Vol. 76, nr 42
119--130
PL
Przedstawiono aktualny stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach KGHM Polska Miedź SA. Scharakteryzowano zjawiska dynamiczne ze skutkami w wyrobiskach górniczych, które wystąpiły w 2006 roku. Omówiono wybrane przykłady tąpnięć i odprężeń. Wskazano na utrzymujący się wysoki poziom aktywności sejsmicznej górotworu i utrzymywanie się dużego potencjalnego zagrożenia tąpaniami.
11
Content available Ocena zagrożenia tąpaniami w kopalniach podziemnych uwzględniająca parametry drgań blisko ognisk wstrząsów - doświadczenia z polskich kopalń
Mutke G.
Górnictwo i Geoinżynieria
|
2007
|
R. 31, z. 3/1
439-450
PL
Ocena zagrożenia tąpaniami oraz ocena stateczności wyrobisk podziemnych w kopalniach węgla wymaga znajomości nie tylko obciążeń statycznych, ale również obciążeń dynamicznych. Analiza skutków wstrząsów w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w postaci różnego typu i intensywności uszkodzeń wykazała, że występowały one wówczas, gdy ogniska tych wstrząsów były zlokalizowane blisko (przeważnie do 100 m) od wyrobisk. Potwierdza to fakt, że parametry drgań w tych odległościach mają decydujące znaczenie dla zaistnienia tąpnięcia, bowiem duże wartości parametru PPV są równoznaczne z występowaniem odpowiednio dużych obciążeń dynamicznych. W artykule pokazano geofizyczne empiryczne kryterium potencjalnego zagrożenia tąpnięciem. Analizując udokumentowaną bazę 120 tąpnięć, jakie zaistniały w GZW w latach 1988-2006, dokonano weryfikacji przedstawionego kryterium, stwierdzając, że 90% wszystkich tąpnięć wystąpiło w strefie, w której prędkość drgań PPV osiągała wartości od 0,05 m/s do 1 m/s. Wyniki badań przedstawione w artykule mogą być wykorzystywane do czasoprzestrzennego projektowania eksploatacji górniczej w warunkach prognozowanej dużej sejsmiczności górotworu, jak również do racjonalnego doboru obudowy i działań profilaktycznych zabezpieczających funkcjonalność wyrobisk i przyczyniających się do poprawy poziomu bezpieczeństwa pracy.
EN
To study the rockburst hazard and underground mine working stability it is essential to know not only the static loads but also the dynamic loads. The performed analysis of the effects of mine tremors from the Upper Silesian Coal Basin, and of their intensity and various types of damage, clearly shows that they only occurred when the tremor sources were located close to the openings (mostly up to 100 m). These observations show that the ground motions parameters at such distances may be crucial for the occurrence of a rockburst because the high values of the PPV parameter are proportional to high dynamic stresses and underground hazards. An empirical criterion for potential rockburst hazard has been developed based on the worked out correlation dependences. In analyzing the documented database of 120 rockbursts from the Upper Silesian Coal Basin that occurred during a period from 1988 to 2006, the above mentioned criterion was verified. It has been found, that 90% of the rockbursts occurred in the area where peak particle velocity (PPV) reached values ranging from 0,05 m/s to 1 m/s. The investigation results presented in this this paper may be used in both the spatial and time table planning of mining operations under predicted high seismicity conditions and the rational choice of support and preventive actions ensuring functionality of mine workings and improvement in work safety level.
12
Content available Sejsmoakustyczna prognoza energii sejsmicznej i prawdopodobieństwa tąpnięcia
Kornowski J., Kurzeja J.
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
|
2005
|
nr 2
23-36
PL
Praca ta stanowi trzecią i ostatnią część cyklu publikacji opisujących niektóre, potencjalnie o szer-win znaczeniu, wyniki grantu celowego realizowanego wspólnie w Głównym Instytucie Górnictwa i Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego. W poprzedniej, drugiej części cyklu, opisano metodę i algorytm sekwencyjnej prognozy - na jedną jednostkę dyskretnego czasu do przodu - parametrów i o/kładu całkowitej energii sejsmicznej emitowanej z obserwowanego obszaru. W niniejszej, trzeciej części cyklu, opisano dostosowany do potrzeb prognozy indukowanego zagrożenia sejsmicznego w górnictwie, algorytm prognozy wartości średniej i wariancji całkowitej energii sejsmicznej dla horyzontu prognozy, większego od jednej jednostki czasu, gdy są znane wartości tych parametrów dla H = 1. Przeanalizowano też zagadnienie przybliżonej prognozy prawdopodobieństwa łupnięcia (utożsamianego z zagrożeniem tąpnięciem), gdy wyprognozowano już wartości rozkładu energii całkowitej i gdy potrafi się aproksymować warunkowe prawdopodobieństwo tąpnięcia pod warunkiem emisji energii E. Podano również równanie predyktora, który taką - przybliżoną - prognozę umożliwia.
EN
This is the third and final part in the sequence of papers resulting from the project - realized by cooperating teams of the GIG and CSRG - attempting to build methods and programs allowing risk and hazard prediction during a rescue action after a rockburst. In the previous, second part, an algorithm of seismic energy prediction for a single time interval has been discussed and some examples have been presented. Now the predicting algorithm is generalized, allowing for prediction distance H>\ and problem of rockburst probability prediction - given the parameters of predicted energy distribution - is analysed. An approximate predictor of a rockburst hazard - defined as the probability of rockburst in the well defined time interval and space region - is suggested and some of its properties are discussed.
13
Content available Profilaktyka w pokładach metanowych zagrożonych sejsmiczne
Krause E.
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
|
2005
|
nr 3
65-79
PL
Znaczący wzrost zagrożenia tąpaniami oraz metanowego w związku z eksploatacją na coraz większych głębokościach jest przyczyną zdarzeń i wypadków związanych z ich współwystępowaniem. Wzrastające, wraz z głębokością prowadzenia robót górniczych w kopalniach węgla, nasycenie złoża metanem oraz coraz większa aktywność sejsmiczna górotworu są czynnikami mogącymi powodować uwalnianie się dużych objętości metanu ze złoża po zaistniałym wstrząsie lub tąpnięciu. Koincydencja zagrożeń tąpaniami i metanowego będzie w przyszłości stanowiła najbardziej katastrofogenny czynnik podczas prowadzenia eksploatacji górniczej. Analiza przyczynowo-skutkowa wypływów metanu po zaistniałych wstrząsach wysokoenergetycznych, pozwoliła na zajęcie stanowiska co do mechanizmów ich przebiegu (Krause 2004). Ograniczenie niebezpiecznych wypływów metanu po wstrząsach powinno zostać uwzględnione przy opracowywaniu wyprzedzającej profilaktyki metanowej na etapie projektowania eksploatacji w złożu o dużej aktywności sejsmicznej, co zostało zasygnalizowane syntetycznie w niniejszej publikacji.
EN
Significant increase of rock-bump hazard and methane hazard in relation to mining at more and more greater depths is reason of events and accidents connected with their jointly occurrence. Increasing with depth of mining methane saturation of deposit in coal mines and more and more greater seismic activity of rockmass are factors being able to cause releasing large volumes of methane from the deposit after occurrence of shock or outburst In future, coincidence of rock-bump hazards and methane hazards will constitute the most catastrophic factor in mining. Cause-effect analysis of methane outflows after high-energetic shocks occurrence, with energy enabled to assume standpoint to a question of mechanisms of their course (Krause 2004). Limitation of dangerous methane outflows after shocks should be taken into account at working-out outdistancing methane protection at the stage of projecting exploitation of deposit with large seismic activities, what was briefly signalled in the present publication.
14
Content available Krótkookresowa prognoza indukowanego zagrożenia sejsmicznego w górnictwie
Kornowski J., Kurzeja J.
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
|
2005
|
nr 1
33-48
PL
Publikacja ta jest drugą częścią trzyczęściowego cyklu artykułów, w których opisano wyniki projektu celowego (KBN/NOT: 6T120056 20G2C/05823) realizowanego wspólnie przez Główny Instytut Górnictwa i Centralną Stację Ratownictwa Górniczego. Projekt ten dotyczył zagrożenia sejsmicznego w czasie akcji ratunkowej po tąpnięcia W artykule, w przystępny i prosty sposób, opisano metodę limowej prognozy całkowitej energii emisji sejsmicznej emitowanej z obserwowanego obszaru w kolejnych jednostkach czasu. Podkreślono, że właśnie wykorzystanie, do prognoz całkowitej energii sejsmicznej jest zasadniczą nowością metody. Prognoza ma charakter sekwencyjny i probabilistyczny, co w praktyce oznacza, że co jednostkę czasu prognozuje się wartość średnią i wariancję rozkładu logarytmicznej energii. Ponieważ rozkład logarytmicznej energii może być aproksymowany rozkładem normalnym, średnia i wariancja umożliwiają obliczenie prawdopodobieństw przedziałowych dla energii oraz obliczenie zagrożenia zdefiniowanego jako prawdopodobieństwo przekroczenia lokalnie ustalonej wartości krytycznej, zwanej progiem bezpieczeństwa. W artykule zamieszczono też - wraz z krótką analizą- przykłady rzeczywistej, dwumiesięcznej (luty, marzec 2003) sekwencyjnej prognozy godzinowych energii i zagrożenia sejsmicznego w ścianie 44/510 w kopalni "Wesoła". Autorzy dziękują Dyrekcji i pracownikom Działu Tąpań kopalni "Wesoła" za wspaniałą współpracę i udostępnienie danych.
EN
This paper makes the second part of a sequence of papers describing the basis and results of the project realized by cooperating teams of the Polish Central Mining Institute and the Polish Central Rescue Station - attempting to build methods of induced seismic risk prediction during a rescue operation after a rockburst This paper describes, in a mainly tutorial fashion, the method of linear prediction as applied to the total energy (AE + tremors) of induced mining seismicity, as well as (constructively defined) seismic hazard. This is a sequential probabilistic prediction, meaning that the mean value, and variance are predicted every time unit - allowing to calculate interval probabilities for the total seismic energy. Example of two months lasting real hourly prediction - of energy at the 44/510 longwall in the "Wesoła" coal mine - are included.
15
Content available remote Charakterystyka pracy stojaka hydraulicznego z zaworami upustowymi przy obciążeniach dynamicznych
Pytlik A.
Maszyny Górnicze
|
2004
|
R. 22, nr 1
18-21
PL
Z analizy uszkodzeń obudowy zmechanizowanej podczas tąpnięć wynika, że najczęściej uszkodzonym elementem tej obudowy są stojaki hydrauliczne, a skutecznym sposobem ochrony stojaka przed skutkami obciążeń dynamicznych jest wyposażenie go w zawór upustowy o odpowiedniej charakterystyce działania. Konstrukcja zaworu upustowego powinna charakteryzować się krótkim czasem jego otwarcia oraz małą histerezą działania.
EN
From the analysis of damages to the powered roof supports during bumps it results that the hydraulic legs are components which are damaged most frequently. The efficient method for protection of the leg against overload is to fit it with a fast relief valve of the proper characteristics. The short time of opening and small hysterezis of operation should characterize the valve design.
16
Content available remote Grupowe strzelanie przodków jako element profilaktyki tąpaniowej w kopalniach rud miedzi LGOM
Kłeczek Z.
Górnictwo i Geoinżynieria
|
2004
|
R. 28, z. 3/1
153-159
PL
W kopalniach KGHM Polska Miedź SA wydobywa się średnio 30 milionów Mg rud miedzi rocznie. Statystycznie rzecz ujmując, na 1 milion Mg wydobycia przypada 18 wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, każdy o średniej energii sejsmicznej 6x10\6 J. Wstrząsy te są przyczyną licznych tąpnięć, odprężeń górotworu, utraty stateczności wyrobisk górniczych i towarzyszących tym zjawiskom zagrożeń utraty zdrowia, a nawet życia załogi. Jedną z metod zwalczania skutków tego zagrożenia jest jego skuteczne prognozowanie. Dokonując analizy istniejących metod prognozowania wstrząsów górotworu, można wykazać, że nie ma aktualnie skutecznych metod predykcji czasu wystąpienia wstrząsu. Wobec tego wniosku zaproponowano wdrożenie do praktyki górniczej metody sterowania wysokoenergetycznymi wstrząsami górotworu przez prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W artykule wykazano, że grupowe strzelanie przodków eksploatacyjnych stanowi pośrednią metodę predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków.
EN
KGHM Polska Miedź S.A. mines extract annualy ca. 30 million tones of copper ore. Statistically 18 high energy rock-mass tremors (each having average energy of 6x10\6J) occur per one million of the mined ore. The tremors cause numerous rockbursts, stress releases, looses of stability within the mine workings and thus health and life hazards for the mine personnel. One of the method of this hazards control is the efficient forecasting of the events. Analysis of the existiny methods of rock-mass tremors prediction revealed that we currently do not have any effective method of predicting the time of the rock tremor occurrence. Therefore it was suggested to implement in the mines the method of controlling the high energy tremors by the rock-mass provocation using the group face blasting. Author proved in the paper that the group face blasting is the indirect method of the rock-mass tremors prediction and simultaneously reduction of their effects.
17
Content available Tąpnięcia a kierunki osłabienia górotworu
Patyńska R.
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
|
2003
|
nr 1
37-59
PL
Na zagrożenie tąpaniami, poza warunkami geologicznymi, istotny wpływ mają roboty górnicze zarówno w pokładzie, jak i pokładach wyżej i niżej zalegających. Zakłócenia w sejsmiczności indukowanej powodowane są między innymi przez resztki, krawędzie, czy nadmierne rozcięcie pokładu wyrobiskami korytarzowymi. Skutki zaszłości eksploatacyjnych w większości pól wybierkowych spełniają istotną rolę odprężającą bądź koncentrują naprężenia, często na znacznych powierzchniach pól ścianowych. Dodatkowy problem - w tym duże prawdopodobieństwo generowania licznych wstrząsów, także wysokoenergetycznych - stanowi występowanie uskoków w polu ścianowym, o zrzutach możliwych do przejścia frontem ściany. W związku z powyższym, w celu prawidłowego dobrania rodzaju i zakresu metod profilaktyki tąpaniowej, ważne jest ustalenie odległości frontu eksploatacyjnego od płaszczyzny uskokowej, przy której zmienia się aktywność sejsmiczna górotworu, a tym samym i stan zagrożenia tąpaniami Jednoznaczne informacje z tego zakresu uzyskano z analizy warunków zaistniałych tąpnięć w strefach uskokowych i poza nimi. Tąpnięcia jakie wystąpiły w rejonach skutków związanych z tektoniką lokalną wykazały, że aktywność sejsmiczna indukowana w odległości š 50 m od uskoku jest porównywalna, co wskazuje na zasięg oddziaływania uskoku. W celu zobrazowania oddziaływań górotworu na wyrobiska górnicze ważna jest dobra znajomość warunków zalegania nadkładu w rejonach eksploatacji, w tym przestrzenna orientacja stanu zagrożenia tąpaniami oraz właściwego projektowania i usytuowania frontów eksploatacyjnych. Zazwyczaj zmniejszanie zagrożenia tąpaniami uzyskuje się przez stosowanie profilaktyki, polegającej na dezintegracji ośrodka skalnego w otoczeniu wyrobiska. Dlatego właściwe zorientowanie frontów eksploatacyjnych względem kierunków rzeczywistego osłabienia górotworu może także w całym cyklu prowadzonych prac powodować zmniejszenie stanu zagrożenia. Istotne do określenia wpływu kierunku eksploatacji pokładów węgla na stan zagrożenia tąpaniami były dane statystyczne o tąpaniach zaistniałych w kopalniach węgla kamiennego w latach 1989-2001. Konfrontacja udziału łupności czy uskoków z geologiczno-górniczymi uwarunkowaniami eksploatacji wskazuje na możliwość ograniczania zagrożenia tąpaniami, poprzez właściwe ustalenie kierunku biegu ścian względem zalegania pokładu, szczególnie zaś przy uwzględnianiu płaszczyzn strukturalnych osłabień naturalnych i eksploatacyjnych. Wnioski zawarte w pracy odnoszą się do sposobu określania stref zaangażowania tektoniki lokalnej, warunków dopuszczalnych i zalecanych kierunków zorientowania frontów eksploatacyjnych względem kierunków zalegania płaszczyzn osłabienia spoistości górotworu Uwzględnienie powyższych ustaleń przy opracowywaniu projektów eksploatacji pozwoli na poprawę bezpieczeństwa pracy i umożliwi selektywny dobór aktywnej profilaktyki tąpaniowej.
EN
The rockburst hazard is significantly influenced, apart from geological conditions, by underground working, both in the seam and in those located below and above. The disturbance in the induced seismicity result from, among the other things, the remainders, edges or excesive splitting of the seam with headings. The consequences of former mining events play, in the majority of panels, an important stress - relieving role or concentrate the stress, often over large surfaces of longwall panels. An additional problem, including the probability of generation of numerous tremors, also high-energy ones, is the presence of faults in the longwall panel with the thrusts likely to be passed by the longwall front. In this connection, with the aim to select properly the sort and scope of the rockburst prevention methods, it is important to determine the distance of the mining front from the fault plane, at which the seismic activity of the rock mass changes, and thereby the rockburst hazard condition. The unambiguous information in this field was obtained from analyses of the conditions of rockbursts that occurred in the fault zones and outside them. The rockbursts which occurred in the regions of the effects connected with local tectonics have revealed that the induced seismic activity at a distance of+50 m from the fault is comparable, which points at the range of influence of the fault. With the aim to illustrate the effects of the rock mass on mine workings, of importance is the knowledge of conditions of the overburden deposition in the regions of mining, in that spatial orientation of the rockburst hazard condition, and of proper designing and location of mining fronts. As a rule, the reduction of the rockburst hazard is obtained through the use of prevention relying on disintegration of the rock environment in the surroundings of the working. Therefore, an adequate orientation of mining fronts in relation to real weakening of of the rock mass can also result in reduction of the level of hazard, in the entire cycle of the work performed. Important for determining the effects of the direction of extraction of coal seams were the statistical data on the rockbursts that occurred in the hard coal mines over the years 1989-2001. The share of cleavage or faults confronted with the geological - mining condition of mining operations conducted points at the possibility of limiting the rockburst hazard through proper determining the directions of the longwall advance in relation to the seam deposition, and, in particular when taking into account the planes of structural weakening, both natural and resulting from mining. The conclusions included in the study relate to the method of defining the zones of engagement of local tectonics, admissible conditions and recommended directions of orientation of mining fronts in relation to directions of deposition of the planes of weakened cohesion of the rock mass. The consideration of these findings in designing the plans of mining will enable to improve the safety at work and will make the selective selection of rockburst prevention possible.
18
Ryzyko wypadków powodowanych tąpnięciami
Konopko W., Makówka J.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2000
|
nr 15
91-100
PL
Eksploatacja złoża rudy miedzi w LGOM generuje wstrząsy górotworu o różnych wartościach energii, jednakże nie przekraczających rzędu 10(9) J (około 4,0 ML). Tąpnięcia notowane są w zasadzie od energii rzędu 10(6) J (około 2,4 ML), rzadkie są przypadki tąpnięć lub odprężeń przy energiach niższych rzędów. Każdemu tąpnięciu towarzyszy wstrząs górotworu, natomiast rzadko który wstrząs górotworu powoduje tąpnięcie (lub o niższej skali uszkodzenia wyrobiska-odprężenie). Stąd zbiór tąpnięć można uważać za podzbiór wstrząsów górotworu. Na bazie statystyki wstrząsów górotworu, tąpnięć (odprężeń) i wypadków nimi powodowanych określono: zależność liczby wstrząsów (nw) od ich energii jako charakterystykę sejsmiczną zagłębia przy danym natężeniu wydobycia i technologii eksploatacji, zależność liczby tąpnięć (nt) od energii wstrząsów jako charakterystykę tego podzbioru, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia dynamicznego (tąpnięcia, odprężenia) jako funkcję charakterystyki sejsmicznej zagłębia, ryzyko wystąpienia wypadku śmiertelnego i pozostałych wypadków. Charakterystyczne jest, że ryzyko wypadków śmiertelnych oraz ryzyko wypadków pozostałych powodowanych tąpnięciami wzrasta wraz z energią wstrząsu, podczas gdy częstość tych wypadków wyłącznie w nieznacznym stopniu zależy od energii wstrząsu powodującego tąpnięcie.
EN
The copper ore mining operations in the Legnica-Głogów Copper District (LGOM) induce mine tremors varying in energy, but of the order not exceeding a value of 10(9) J (around 4.0 ML). The rockbursts of the energy of the order higher than 10(6) J (around 2.4 ML) have usually been recorded, however, those and the other destressing events of the lower energy only rarely occurred. Each rockburst was accompanied by a mine tremor could induce a rockburst or a small scale destressing event causing minor damage to mine workings. Thus, the rockburst data set can be considered as the subset of the mine tremor data set. From the statistical analysis for mine tremors, rockbursts (destressing events) and the relating incidents the following results have been obtained: relationship between the number of mine tremors (nw) and their energy characterizing the seismicity of the LGOM copper ore field with respect to the given mineral substance extraction rates and mining techniques, relationship between the number of rockbursts (nt) and the energy of mine tremors characterising the data subset, occurrence probability of a dynamic event (rockburst, destressing) as a function of the LGOM's seismicity characteristics, occurrence risk of the fatal and the other incidents. It should be noted that the rockburst involved fatal incident risk and the other rockburst involved risk increases with the energy of mine tremors.
19
Ewolucja systemów eksploatacji rud miedzi w kopalniach LGOM pod kątem ograniczania zagrożenia tąpaniami i zawałami oraz obniżki kosztów eksploatacji
Kosior A.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2000
|
nr 15
101-116
PL
W artykule omówiono zmiany w filarowo-komorowym systemie eksploatacji złóż rud miedzi od początku lat 70. w aspekcie ograniczania zagrożenia tąpaniami i zawałami oraz obniżania kosztów eksploatacji. Scharakteryzowano kolejne modyfikacje filarowo-komorowego systemu eksploatacji z omówieniem najnowszej jego odmiany z tzw. "filarem ruchowym zamykającym".
EN
The changes of the room-and-pillar mining methods for the copper ores, which were aimed to reduce the bumps hazard and to lower the operating costs, since seventies are discussed in the paper. The overall description of the subsequent modifications of the room-and-pillar system together with the newest type, with so called "mobile, closing pillar", is presented here as well.
20
Content available remote Rozwiązania w sejsmologii górniczej poprawiające efektywność oceny stanu zagrożenia sejsmicznego
Dubiński J., Mutke G., Stec K.
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
|
1999
|
T. 25, z. 1
45-58
PL
Przedstawiono wyniki badań mechanizmu ognisk wstrząsów, przeprowadzonych w dwóch rejonach (kopalnie Śląsk i Bielszowice) metodą inwersji tensora momentu sejsmicznego. Wykazano, że rozszerzony zbiór parametrów opisujących mechanizm ognisk wstrząsów posiada wyraźny związek z budową tektoniczną oraz lokalnymi warunkami geologiczno-górniczymi prowadzonej eksploatacji, a uzyskiwane wyniki wpływają na wzrost informatywności metody sejsmologii górniczej i na związaną z nią bezpośrednio efektywność oceny stanu zagrożenia tąpaniami. Ponadto stwierdzono, że zastosowana metoda badania mechanizmu ognisk wstrząsów górniczych pozwala na uzyskiwanie informacji o głębokości położenia ognisk wstrząsów. Fakt ten stwarza także szansę dla lepszej efektywności rozpoznania stanu zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami w kopalniach
EN
The results of the study on tremor focal mechanism conducted at two test sites of the Śląsk and Bielszowice coal mines using a method of seismic moment tensor inversion are presented. It has been found that the extended data set of the tremor focal mechanism parameters shows a marked relationship between the tectonic setting and the local mining and geologic condition existing in the area of mining operations. The obtained results can contribute to an increase in informativeness of the method of mining seismology and the related effectiveness of assessment of the rockburst hazard state. Also, it has been found that the method if applied to the mine tremor focal mechanism study can be helpful in obtaining information on the tremor source location depths. The latter fact gives the chances that it will succeed in a better understanding of the state of seismic and rockburst hazards in mines
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.