Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The aftershock sequence at a deep nickel mine: temporal and spatial distribution, magnitude distribution, and aftershock decay following major events

Ma Xu, Westman Erik, Malek Farid, Nie Baisheng, Lin Shuangshuang

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 3

1241--1252

EN

Mining-induced seismic events greatly threaten safety of underground workers and studying major seismic events would help mitigate hazards in deep mines. Characterizing the aftershock sequence of major events can contribute to developing a reentry protocol after major events occur at mines. This study uses two major events and their aftershock sequences at Creighton Mine to investigate properties of aftershock sequences focusing on the magnitude of completeness and aftershock decay pattern. Two major events with moment magnitude 3.1 and 1.4 are analyzed, respectively, and their aftershock sequence are examined in this study. The optimal magnitude of completeness is rigorously determined by evaluating the goodness of ft using the maximum likelihood method. Then, parameters of aftershock decay using the MOL are estimated. We identify that the p-value of the two studied events is slightly larger than 0.8. This parametrization process using the MOL can assist in better understanding aftershock sequences of mining-induced major events and therefore mitigating seismic hazards in mining by potentially helping establish a reentry protocol based on the seismicity dropping below a certain rate. For establishing a reentry protocol, the study of the two events can be considered as a methodological work and a future statistical work for many events with different magnitudes and locations to establish the range of the MOL parameters is needed.

2

Seismicity and rock burst hazard assessment in fault zones: a case study

Tajduś A., Cała M., Tajduś K.

Archives of Mining Sciences

|

2018

|

Vol. 63, no. 3

747--765

EN

The coal exploitation in the Upper Silesia region (along the Vistula River) triggers the strata seismic activity, characterized by very high energy, which can create mining damage of the surface objects, without any noticeable damages in the underground mining structures. It is assumed that the appearance of the high energy seismic events is the result of faults’ activation in the vicinity of the mining excavation. This paper presents the analysis of a case study of one coal mine, where during exploitation of the longwall panel no. 729, the high energy seismic events occurred in the faulty neighborhood. The authors had analyzed the cause of the presented seismic events, described the methods of energy decreasing and applied methods of prevention in the selected mining region. The analysis concluded that the cause of the high energy seismic events, during the exploitation of the longwall panel no. 729 was the rapid displacements on the fault surface. The fault’s movements arose in the overburden, about 250 m above the excavated longwall panel, and they were strictly connected to the cracking of the thick sandstone layer.

PL

Eksploatacja pokładów węgla w rejonie nadwiślańskim Górnego Śląska wywołuje aktywność sejsmiczną górotworu przejawiającą się wstrząsami o bardzo wysokich energiach, które nie powodują szkód w wyrobiskach górniczych, lecz są silnie odczuwane na powierzchni terenu w postaci znacznych drgań powierzchni często prowadzących do uszkodzeń obiektów budowlanych. Prognozuje się, że występowanie wstrząsów o wysokich energiach jest wynikiem uaktywnienia się uskoków spowodowanych eksploatacją prowadzoną w ich pobliżu. Podczas eksploatacji ściany 729 w sąsiedztwie uskoku również wystąpiły wstrząsy o bardzo wysokich energiach. W artykule dokonano analizy przyczyn występowania tych wstrząsów, opisano sposoby zmniejszenia energii wstrząsów i zapobiegania wystąpieniu tąpnięcia w rejonie tej ściany. Z przeprowadzonych analiz wynika, że przyczyną występowania wstrząsów o bardzo wysokich energiach podczas eksploatacji ściany 729 są nagłe przemieszczenia na uskoku zachodzące w nadkładzie około 250 m nad eksploatowaną ścianą połączone z pękaniem grubej warstwy piaskowca.

3

Location of opening-out cross-cuts in relation to rockburst hazard conditions along the face in the light of model testing

Chlebowski D., Zorychta A., Burtan Z., Cała M.

Archives of Mining Sciences

|

2017

|

Vol. 62, no. 1

121--130

EN

The paper outlines the main objectives of the method used for assessment of rockburst hazard during longwall mining operations taking into account factors expressing the confined work conditions. Relying on analytical approach, the conditions are examined that are likely to trigger the rockburst occurrence along the face, with regards to the location of cross-cuts and taking into account the presence of past excavation and geological disorders in the overlying strata. Simulation data apply to three cases of model loading, representing the impacts of residual pillars, gobs surrounded by undisturbed blocks of coal and the presence of faults, whilst the procedure involves five possible locations of opening-out cross-cuts in relation to characteristic points in the model. Results are examined basing on variability patterns of stress concentration and energy density distribution in the proximity of the workface in the course of progressing mining operations.

PL

W artykule przedstawiono główne założenia wykorzystanej metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami towarzyszącego wybieraniu złoża pokładowego systemem ścianowym z uwzględnieniem oddziaływania elementów opisujących skrępowane warunki prowadzenia robót. Wychodząc z rozważań analitycznych analizie poddano kwestie związane z możliwością wystąpienia tąpnięcia na wybiegu frontu eksploatacyjnego w funkcji usytuowania wyrobisk startowych względem pozostawionych w warstwach nadbudowy typowych zaszłości eksploatacyjnych lub zaburzeń geologicznych. Zaprezentowano rezultaty symulacji komputerowych dla trzech schematów obciążenia modelowego ilustrującego wpływ filara resztkowego, zrobów otoczonych caliznami i uskoku o dużym zrzucie z uwzględnieniem pięciu różnych lokalizacji przecinek ścianowych w stosunku do punktów charakterystycznych modelu. Dyskusję wyników prowadzono w oparciu o rozkłady zmienności współczynnika koncentracji naprężeń oraz gęstości energii generowanej w otoczeniu frontu w konsekwencji rozwoju eksploatacji.

4

Spatio-temporal assessments of rockburst hazard combining b values and seismic tomography

Li J., Gong S.-Y., He J., Cai W., Zhu G.-A., Wang Ch.-B., Chen T.

Acta Geophysica

|

2017

|

Vol. 65, no. 1

77--88

EN

A better understanding of rockburst precursors and high stress distribution characteristics can allow for higher extraction efficiency with reduced safety concerns. Taking the rockburst that occurred on 30 January 2015 in the Sanhejian Coal Mine, Jiangsu Province, China, as an example, the mechanism of rockburst development in a roadway was analysed, and a combined method involving b values and seismic velocity tomography was used to assess the rockburst in both time and space, respectively. The results indicate that before the rockburst, b values dropped significantly from 0.829 to 0.373. Moreover, a good agreement between a significant decrease in b values and the increase of the number of strong tremors was found. Using seismic tomography, two rockburst risk areas were determined where the maximum velocity, maximum velocity anomaly and maximum velocity gradient anomaly were 6 km/s, 0.14 and 0.13, respectively. The high-velocity regions corresponded well with the rockburst zone and large seismic event distributions. The combination of b values and seismic tomography is proven to have been a promising tool for use in evaluating rockburst risk during underground coal mining.

5

Zagrożenia tąpaniami w polskim górnictwie w latach 1980-2015

Rawicki Z., Stępień A., Rożek E., Błaszczyk A.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 4

38--47

PL

Zagrożenie tąpaniami należy od wielu lat do najniebezpieczniejszych zagrożeń naturalnych, występujących w polskim górnictwie. Wielkość tego zagrożenia uzależniona jest od warunków prowadzenia działalności górniczej - zarówno naturalnych, jak głębokość zalegania złoża czy występowanie zaburzeń geologicznych, a także górniczych - wynikających z dokonanej wcześniej eksploatacji, zastosowanej technologii lub koordynacji robót. W latach 2014-2015 zagrożenie tąpaniami występowało w 22 z 30 czynnych kopalń węgla kamiennego oraz we wszystkich trzech kopalniach rud miedzi, a wspomnieć należy również o aktywności sejsmicznej generowanej odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego. O tym, że jest to nadal zagrożenie realne, świadczy występowanie w latach 2013 - 2015 tąpnięć, w wyniku których pracownicy zatrudnieni pod ziemią ulegli wypadkom, w tym śmiertelnym. W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące rejestrowanych w latach 1980-2015 wysokoenergetycznych zjawisk sejsmicznych, zaistniałych tąpnięć oraz towarzyszących im wypadków, w korespondencji z uzyskanym wydobyciem. Omówiono wykorzystywane w podziemnych zakładach górniczych metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami, jak również stosowane środki profilaktyki aktywnej i pasywnej, obejmującej już fazę projektowania eksploatacji górniczej lub poprzez działania organizacyjne stosowane w fazie prowadzenia eksploatacji. Integralną część artykułu stanowi opis niektórych działań organów nadzoru górniczego w celu ograniczenia zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych. Przedstawiono wnioski zespołu doradczo-opiniodawczego powołanego przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do analizy niektórych zagadnień związanych ze wstrząsem o energii 4x109 J i tąpnięciem, zaistniałym w dniu 18 kwietnia 2015 r. w KHW S.A. KWK „Wujek" w Katowicach Ruch „Śląsk". We wnioskach artykułu przedstawiono podstawowe kierunki działań zmierzających do dalszej poprawy w zakresie rozpoznania i zwalczania zagrożenia tąpaniami w przyszłości.

EN

For many years rock burst hazard has been among the most dangerous natural hazards encountered in Polish mining industry. This hazard's size depends on the conditions in which mining operations take place - may they be natural, like the deposit's depth or existing geological fault, or mining-related - resulting from previous extraction, technology used or the coordination of works. In 2014 rock burst hazard occurred in 22 out of 30 active hard coal mines and in all three copper ore mines. The fact that this is still a real threat is evidenced by the rock bursts that occurred between 2013 and 2015 and resulted in accidents, including fatal ones among underground workers. This paper presents statistical data of high-energy seismic tremors, rock bursts and accidents accompanying them in relation to the level of extraction recorded between 1980 and 2015. It discusses the methods for assessing rock burst hazard used in underground mines as well as active and passive preventive measures applied either in the design phase of mining operations, or used as organizational actions in the extraction phase. An integral part of the paper is the description of some of the mining supervision authorities' actions that have been taken in order to reduce the risk of rock burst hazard in mines. Furthermore, it presents the conclusions of the advisory-consultative panel appointed by the President of the State Mining Authority to examine certain issues related to the high-energy tremor of 4x109 J magnitude and the rock burst which occurred on 18 April 2015 in KHW SA „Wujek" hard coal mine in Katowice. This paper concludes with the description of the basic lines of action to be taken for further improvement of the identification of and prevention from rock burst hazard in the future.

6

Wpływ uwarunkowań geologiczno-górniczych i rejestrowanej aktywności sejsmicznej na przebieg eksploatacji w polu XVII/1 w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna”

Laskowski M., Wróbel J., Domerecki A.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2015

|

nr 1

5--21

PL

Eksploatację złoża rudy miedzi w polu XVII/1 rozpoczęto w 2005 r. Pole, w którym występowały zaburzenia tektoniczne, było prowadzone na krawędzi rozległych zrobów. W trakcie prowadzenia robót górniczych w tym polu rejestrowano wysoki poziom aktywności sejsmicznej oraz występowanie zjawisk dynamicznych – tąpnięć. Prowadzenie eksploatacji w warunkach skrępowanych wymagało sukcesywnego dostosowywania zasad i rygorów prowadzenia robót górniczych do bieżącej sytuacji geologiczno-górniczej.

EN

Exploitation of copper ore deposit in field XVII/1 began in 2005. Works in this field, in which tectonic disruptions had been occurring, took place on the edge of vast abandoned goafs. During mining in this field high seismic activity and cave-in danger was recorded, which was displayed by occurrence of dynamic seismic phenomena. Exploitation in those unfavorable conditions required successive adapting of mining principles to current geological situation.

7

Aktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Rudna

Gogolewska A., Kaźmierczak M.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2014

|

nr 4

35--54

PL

Zagrożenie tąpaniami w kopalniach rud miedzi, należących do KGHM Polska Miedź S.A w Legnicko-Głogowskim Zagłębiu Miedziowym (LGOM), systematycznie rośnie wraz z rozwojem eksploatacji, z rosnącą głębokością wybierania złoża oraz powiększaniem się powierzchni zrobów. Aktywność sejsmiczna górotworu i tąpania są zjawiskami powszechnymi w górnictwie światowym i występują wszędzie tam, gdzie wysokie naprężenia w skorupie ziemskiej i znaczna wytrzymałość skał prowadzą do ich dynamicznego niszczenia. W ZG Rudna eksploatacja prowadzona jest w warunkach dużego zagrożenia tąpaniami, co jest związane z koniecznością prowadzenia ciągłej kontroli oraz analizy stanu górotworu. Przeprowadzono analizę aktywności sejsmicznej towarzyszącej eksploatacji złoża rud miedzi o dużej miąższości w polu G-3/4 oraz w polu G-7/5 w kopalni Rudna w latach 2012-2013.

EN

Rock-burst hazard in KGHM Polska Miedź S.A. copper ore mines in Legnica-Głogów Copper District has been permanently increasing with mining development, increasing depth of excavation and growing area of gobs. Seismic activity of rock mass and rock-bursts are therefore common phenomena and they appear everywhere where high stresses in the earth crust as well as considerable strength of rocks lead to their dynamic destruction. In the Rudna copper ore mine mining is accompanied by serious bump hazard, so prevention activities are necessary to continuously control and analyze the rock mass seismic activity. Seismic hazard in 2012-2013 years in G-3/4 and G-7/5 fields excavating thick ore deposit in the Rudna mine was investigated and depicted.

8

Rockburst hazard assessment in bedded rock mass: laboratory tests of rock samples and numerical calculations

Tajduś A., Cieślik J., Tajduś K.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 3

591--608

EN

The paper presents the results of analyses on tendency of bedded rock mass towards rockburst, carried out on the basis of laboratory tests of rock samples and determined indices, as well as by means of numerical calculations. The first part of the paper discusses selected parameters evaluating the tendency of rocks towards burst, on the basis of which the analysis was carried out in order to assess rockburst hazard in selected complexes of strata in Upper Silesian Coal Basin. Rockburst hazard in bedded rock mass is also analyzed with the use of numerical methods and the results of calculations of rock damage development in the exploitation front during coal deposit extraction are presented. Burst hazard of rock mass is studied through the changes of intensiveness of damage process in the area of exploitation front.

PL

W artykule zaprezentowano wyniki analiz skłonności górotworu uwarstwionego do tąpań przeprowadzone na podstawie badań laboratoryjnych próbek skalnych i wyznaczonych na tej podstawie wskaźników oraz obliczeń numerycznych. W pierwszej części artykułu zaprezentowano wybrane wskaźniki służące do oceny skłonności skał do tąpań. Na podstawie wybranych wskaźników przeprowadzono analizę skłonności do tąpań wybranych kompleksów warstw skalnych GZW. Skłonność górotworu uwarstwionego do tąpań, analizowano również wykorzystując do tego celu obliczenia numeryczne. Zaprezentowano wyniki obliczeń rozwoju zniszczenia skał w przodku eksploatacyjnym podczas eksploatacji pokładu węgla. Skłonność górotworu do tąpań była analizowana poprzez zmiany intensywności procesu zniszczenia w otoczeniu przodka eksploatacyjnego.

9

Zagrożenia naturalne w kopalniach Kompanii Węglowej SA. Część 1. Zagrożenie tąpaniami

Uszko M., Barański A.

Wiadomości Górnicze

|

2013

|

R. 64, nr 9

458--469

PL

W artykule omówiono skalę występowania i działania związane z prewencją najpowszechniej występujących zagrożeń naturalnych w kopalniach Kompanii Węglowej SA. Przedstawiono osiągnięcia w prewencji zagrożeń, jak również kierunki działań w podnoszeniu bezpieczeństwa pracy. Część I. Przedstawiono zmiany wielkości zagrożenia tąpaniami w okresie ostatnich dwudziestu lat i działania podjęte po powstaniu KW SA zmierzające do polepszenia jakości ocen stanu zagrożenia. Scharakteryzowano nowoczesne metody sejsmologiczne do bieżącej oceny zmian stanów zagrożenia wdrażane w kopalniach Kompanii Węglowej SA we współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa.

EN

The article discusses the scale of occurrence and the prevention activities related to the most common natural hazards in coal mines of Kompania Węglowa SA. It presents the achievements in the prevention of the hazard as well as trends in activities on improvement of the work safety. Part I presents the changes in the size of rockburst hazards in the last twenty years and the actions taken after the establishment of KW SA, focused on improvement of the quality of the risk's assessments. It characterizes modem seismological methods for the current assessment of changes in the state of the hazard which are being implemented in the mines of Kompania Węglowa SA in cooperation with the Central Mining Institute.

10

Określenie czynników wpływających na zagrożenie tąpaniami w rejonie eksploatowanej ściany poprzez jednoczesne wykorzystanie tomografii sejsmicznej i analizy mechanizmów ognisk wstrząsów

Wojtecki Ł., Dzik G.

Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

|

2013

|

R. 51, nr 9

23--30

PL

W artykule przedstawiono wyniki tomografii sejsmicznej wykonanej na wybiegu ściany w pokładzie 510 w jednej z kopalń w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym oraz analizę mechanizmu ognisk średnio- i wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, jakie wystąpiły w rejonie tej ściany bezpośrednio po przeprowadzonych badaniach geotomograficznych. Uzyskany rozkład naprężeń w górotworze na wybiegu ściany oraz wyniki przeprowadzonej analizy mechanizmów ognisk wstrząsów skorelowano ze sobą oraz z warunkami górniczo-geologicznymi. Na podstawie przeprowadzonych badań określono czynniki mające dominujący wpływ na kształtowanie się zagrożenia tąpaniami w rejonie eksploatowanej ściany w przyjętym przedziale czasowym. Jednoczesne wykorzystanie tomografii sejsmicznej i analizy mechanizmów ognisk wstrząsów umożliwia pełniejsze rozpoznanie zagrożenia tąpaniowego w trakcie prowadzonej eksploatacji.

EN

The article presents the results of seismic tomography conducted ahead of the longwall front in coal bed 510, in a mine of the Upper Silesian Coal Basin, along with the analysis of medium- and high-energy tremors of the rock mass which occurred in the longwall area directly after the geo-tomographic research. The achieved stress distribution in the rock mass ahead of the longwall front, as well as the results of the tremor source mechanisms were correlated with each other and with the mining and geological conditions. Based on the conducted research, the factors were identified which impact rock-burst hazards in the area of the exploited longwall in the assumed period of time. Simultaneous use of seismic tomography and the analysis of tremor source mechanisms enables better identification of rock-burst hazards during the longwall exploitation.

11

The basic assumptions of the quantitative version of the Comprehensive Method of Rockburst Hazard Evaluation

Kurzeja J., Kornowski J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 2

193--204

PL

W artykule opisano podstawy i wyniki stosowania nowej, ilościowej wersji znanej w polskim górnictwie Kompleksowej Metody Oceny Stanu Zagrożenia Tąpaniami (ang.: CMRHE). W skład Metody Kompleksowej (MK) wchodzą cztery tzw. „metody szczegółowe”: sejsmologii górniczej, sejsmoakustyki, wierceń małośrednicowych i „ekspercka” metoda rozeznania górniczego. Mimo swej popularności, MK nie jest dobrze zdefiniowana w sensie matematycznym: ani sama MK ani żadna z metod szczegółowych nie definiują ilościowo przedmiotu swego zainteresowania, tzn. zagrożenia tąpaniami, wskutek czego usiłują one ocenić lub prognozować niezdefiniowaną wielkość. Nie ma też pewności, że każda z metod bada tę samą wielkość fizyczną i nie jest oczywiste w jaki sposób poprawnie łączyć wyniki metod szczegółowych by otrzymać poszukiwane wynikowe zagrożenie. Opisana tu wersja ilościowa MK, od samego początku definiuje zagrożenie tąpnięciem jak również wszystkie jego składniki jako prawdopodobieństwa, na których wszelkie przekształcenia mogą być dokonywane zgodnie z zasadami rachunku prawdopodobieństwa. W artykule zademonstrowano, że wszystkie informacje o czynnikach kształtujących zagrożenie, które wykorzystywane są w oryginalnej Metodzie Kompleksowej, mogą być przedstawione w formie rozkładów prawdopodobieństwa – zawsze zależnych od właściwej zmiennej objaśniającej – a dla konkretnej, lokalnej wartości tej zmiennej, każdy rozkład daje skalarną wartość prawdopodobieństwa. Iloczyn tych rozkładów prawdopodobieństwa jest estymatorem zagrożenia tąpnięciem i jest oparty na dokładnie tej samej informacji co oryginalna ocena z MK. Można zauważyć, że logarytm iloczynu prawdopodobieństw daje sumę składników, analogiczną lecz nie identyczną względem sumy „punktów” w oryginalnej MK, co podkreśla bezpośredni związek opisanej tu ilościowej wersji z oryginalną MK. W końcowej części artykułu przedstawiono przykład oceny zagrożenia tąpnięciem, ilustrując prostotę metody.

EN

This article describes the process and results of applying a new, quantitative version of what is, in the Polish mining industry, a well-known, so-called Comprehensive Method of Rockburst Hazard Evaluation (CMRHE). The CMRHE is composed of four “particular methods” (i.e. mining seismology, seismoacoustics, drilling, and the partly subjective “expert method of hazard evaluation”). Despite its popularity, CMRHE is not well defined in the mathematical sense. The subject, i.e. the rockburst hazard, is not quantitatively (or otherwise) well defined within the CMRHE Instructions or the four particular methods. In fact, the CMRHE tries to predict an undefinedsubject, and there is no guarantee that the particular methods attempt to identify the same (undefined) hazard. It is not clear how the four particular results should be combined to arrive at the final hazard prediction. The quantitative version, described here, starts by defining the hazard and all of its components as probabilities. These can then be combined according to probability rules. This analysis demonstrated that all the relevant pieces of (presumably independent) information – exactly the same as applied by CMRHE – can be expressed as probability distributions, each one dependent on its explanatory variable and each one assuming a scalar value under any concrete local conditions. Using the quantitative version of CMRHE, the product of these distributions bases the formal estimator of rockburst hazard on exactly the same information as the original CMRHE. The fact that the logarithm of this product is the sum of “points” stresses the simple connection between the original CMRHE and its quantitative version. An example using actual (albeit compressed) data illustrates the simplicity of this application.

12

Aktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach kopalń KGHM Polska Miedź S.A.

Janowski A., Olchawa M., Serafiński M.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2013

|

nr 4

57--69

PL

W artykule przedstawiono poziom aktywności sejsmicznej górotworu w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. w latach 19902012. Na tym tle zaprezentowano aktywność sejsmiczną w polach eksploatowanych w 2012 roku lub w których eksploatację zakończono w roku 2011, charakteryzujących się dużym zaangażowaniem tektonicznym (strefy zuskokowane, sąsiedztwo dużych dyslokacji tektonicznych). Na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych dokonano oceny zagrożenia sejsmicznego dla prowadzonej eksploatacji.

EN

The level of seismic activity of rock mass in KGHM Polska Miedź S.A. mines between 1990-2012 was described in the paper. On this background seismic activity in mining panels exploited in 2012 or in which exploitation was completed in 2011 was presented. The panels were characterized by a strong tectonic engagement (faulted areas, the neighborhood of major tectonic dislocations). Based on mining experiences seismic hazard evaluation for mining activity has been made.

13

Strefy zagrożenia tąpaniami dla poszczególnych stopni zaliczeń

Patyńska R.

Wiadomości Górnicze

|

2012

|

R. 63, nr 1

7-13

PL

W artykule dokonano przeglądu Banku danych o tąpaniach, będącego w dyspozycji Głównego Instytutu Górnictwa, zawierającego zaistniałe tąpnięcia. Znajdują się tam szczegółowe dane zarówno geologiczne, mechaniczne jak i techniczne. Dokonano przeglądu tych danych oraz wyselekcjonowano miejsca tąpnięć w sposób umożliwiający analizę częstości występowania poszczególnych zasięgów skutków wraz z ich odległością od frontu ściany. W szczególności rozpatrywano częstość występowania zróżnicowanych zasięgów uszkodzeń i/lub zniszczeń wyrobisk górniczych w otoczeniu frontów ścian.

EN

The article reviews the data bank of rockbursts, which is available at the Central Mining Institute, containing rockbursts incidents that had occurred. The files contain detailed geological, mechanical and technical data. A review of those data has been performed and the sites of rockburst occurrence have been selected in a way allowing the analysis of occurrence frequency of particular ranges of the events' effects and the distance from the longwall's face. The occurrence of various ranges of damage and/or damage to mine workings in the vicinity of longwalls' faces has been dealt with particular care.

14

Opinka chodnikowa o podwyższonej wytrzymałości oraz odporności dynamicznej - badania stanowiskowe

Nierobisz A., Barecki Z.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 6

63-69

PL

Zadaniem obudowy podziemnych wyrobisk korytarzowych jest zabezpieczenie wyrobiska przed ruchami górotworu do wybranej przestrzeni. O stateczności wyrobiska decyduje nośność odrzwi, sposób ich stabilizacji oraz rodzaj opinki. Aktualnie, w kopalniach węgla najbardziej rozpowszechnionym rodzajem opinki są okładziny z siatki zgrzewanej różnej konstrukcji. Jak wykazała analiza uszkodzeń wyrobisk korytarzowych po tąpnięciach, opinka jest najsłabszym elementem zabezpieczającym wyrobisko przed przemieszczaniem się mas górotworu do wyrobiska. Aby temu zaradzić, opracowano nową konstrukcję siatki okładzinowej, przeznaczonej do wyrobisk korytarzowych drążonych w warunkach wzmożonych ciśnień górotworu i zagrożonych tąpaniami. W artykule przedstawiono opis nowej konstrukcji oraz wyniki stanowiskowych badań statycznych i dynamicznych.

EN

The task of underground roadway support is protection of the mine working against rock mass movements into the mined out space. About the mine working stability decides the load-bearing capacity of frames, the method of their stabilization and type of lagging. Currently in mines the most wide-spread lagging type are linings from welded net of different construction. As the analysis of roadway damages after rock bursts has pointed out, lagging is the weakest element protecting the mine working against the displacement of rock masses into the working. In order to remedy this phenomenon a new construction of lining net has been developed, intended for use in roadways driven in conditions of increased rock mass pressure and threatened by rockbursts. The article presents a description of a new construction and results of static and dynamic stand tests.

15

Profilaktyka tąpaniowa stosowana podczas eksploatacji rudy miedzi w warunkach skrępowanych na przykładzie rozcinki złoża w polu G O/ZG Polkowice-Sieroszowice

Matusz C., Kobziński J., Tekieli G.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 2

425-431

PL

Pole G kopalni Polkowice-Sieroszowice znajduje się w tzw. rejonie Polkowice-Wschodnie, gdzie po zlikwidowaniu szybów P-III, P-IV, do wyeksploatowania pozostały zasoby do tej pory uwięzione w utworzonym dla nich filarze ochronnym. W latach 2007-2010 wybierane złoże znajdowało się w części należącej do pola G. Obszar tego pola z racji parametrów wytrzymałościowych skał zaliczony jest do III stopnia zagrożenia tąpaniami i występuje w nim faktyczne wysokie zagrożenie. W końcowej fazie eksploatacji tego pola, w związku z zaistniałymi tąpnięciami i wypadkami, kopalnia została zmuszona do prowadzenia eksploatacji frontem przesuwającym się w kierunku na zroby. W związku z utrzymującym się bardzo wysokim zagrożeniem tąpaniami podjęto próbę zmniejszenia zagrożenia poprzez zastosowanie dostosowanych do istniejących warunków specjalnych i dotąd niestosowanych środków profilaktycznych. Były nimi jednocześnie zastosowane filary technologiczne o bardzo małej smukłości, głębokie naruszanie robotami strzałowymi zwięzłych piaskowców w spodku wyrobisk oraz lokowanie w części wyrobisk eksploatacyjnych urobku (rudy) w celu zmniejszenia deformacji nad przestrzenią wybraną. Dzięki stosowanej profilaktyce oraz bieżącym zmianom projektowym udało się w sposób bezpieczny wykonać rozcinkę upodatniającą resztkę calizny w polu G.

EN

The G mining area of Polkowice -Sieroszowice mine is located in so called Polkowice-Wschodnie region, where after the shafts P-III, P-IV liquidation, were left for excavation reserves until now bound in created for them protective pillar. In the years 2007-2010 the excavated deposit was located within the G mining area. This mining area is marked with the III degree of seismic activity/ rock burst hazard and the existing hazard is really high. In the final stage of this mining area excavation due to the occurred rock bursts and accidents, the mine was forced to excavate with the exploitation front moving towards the goaf area. Because of the very high rock bursts hazard some means were undertaken to decrease the hazard by using special and not used until now means of prevention. These were the simultaneously implemented: very thin technological pillars, deep breaking of the compact sandstones in the floors of the headings by blasting works, as well as locating ore (backfilling) in some of the excavation headings to limit the deformation over the mined out area. Thanks to the used means of prevention and current designing changes it was possible to do the panelling for the rest of the deposit in the G mining area.

16

Badania sejsmiczne dla oceny zagrożenia tąpaniami w nieodprężonym filarze w partii południowej w KWK "Mysłowice-Wesoła" - Ruch "Mysłowice"

Wojtynek J., Szuścik J., Kowalczyk Z., Ptak M., Frej A.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 2

589-596

PL

W referacie przedstawiono wyniki badań wykonanych w rejonie filara w KWK "Mysłowice-Wesoła" Ruch "Mysłowice". Rejon filara jest strefą wysokiej aktywności sejsmicznej spowodowanej prowadzoną i dokonaną eksploatacją pokładów węgla w jego otoczeniu. Zagrożenie wstrząsami górniczymi rozpoznano metodami sejsmicznymi badając własności pokładu i skał stropowych pokładu. Pomiary wykonano metodą profilowania sejsmicznego oraz metodą prześwietlania górotworu. Prześwietlanie wykonano pomiędzy wyrobiskami w tym samym pokładzie oraz pomiędzy pokładami, badając piaskowiec pomiędzy pokładami 418 i 501/1. Na podstawie pomiarów dokonano oceny zdolności skał stropowych do generowania wstrząsów i rozpoznano stan naprężeń i aktualne zagrożenie tąpaniami pokładowymi. W oparciu o wyniki badań zaprojektowano profilaktykę tąpaniową dla zmniejszenia zagrożenia w rejonie ważnych dróg transportu przecinających filar. Strzelania wstrząsowe i torpedujące wykonano w pokładzie i w piaskowcu w stropie pokładu. Kontrolne pomiary sejsmiczne służyły do oceny skuteczności profilaktyki i oceny stanu naprężeń po wykonanej profilaktyce oraz bieżącej oceny zagrożenia tąpaniami. Stwierdzono skuteczność zastosowanej profilaktyki i spadek zagrożenia sejsmicznego.

EN

The results of seismic investigation performed in the area of pillar in coal mine "Mysłowice-Wesoła" Part "Mysłowice" are presented. Pillar region is a zone of high seismic activity. Seismic activity is caused by former and present coal seams exploitation. The seismic hazard were diagnosed by geophysical research of the geotechnical properties of the coal seam and sandstone in the coal seam roof. Geotomography was performed cross the galleries in the same coal seam in horizontal plane and cross seams in vertical plane, exploring sandstone between coal seam no 418 and 501/1. Based on results of measurement, ability of roof rocks to generate rock bumps and stress condition in coal seam were recognized as well as seismic hazard. To prevent seismic bumps the controlled explosion were carried out in boreholes drilled in coal seam and in layer of sandstone in the vicinity of major transport galleries crossing the pillar. Repeated seismic measurements were used to assess the effectiveness of prevention and assessment of the state of stress in coal seam after prevention also to current seismic risk assessment. It was found the effectiveness of the prevention and reduction of seismic hazard.

17

Rockburst hazard evaluation and prevention methods in Polish copper mines

Butra J., Kudełko J.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2011

|

nr 4

5-20

EN

Longstanding mining of copper deposit in the Legnica-Glogow Mining Basin (LGOM area) enabled to gain broad experience concerning the impact of geological and mining conditions on seismic and rockburst hazard. Basing on gathered data, the methods of rockburst prevention for deep copper mines were developed. Methods of rockburst hazard evaluation as well as rockburst control methods constitute a set of rockburst prevention. The prevention methods due to their nature and location within the production process can be the passive and the active ones. Active methods of rockburst prevention consist in liquidation of stresses in the areas of their concentration through controlled generation of rock-mass tremors and rockburst by blasting works (group winning blasting, release blasting in rock-mass and in pillars able to accumulate the stress as well as in the roof and floor). Whereas the group blasting works as a basic method are very effective in the copper mines conditions. Provocation of dynamic events makes possible the control of time of their occurrence. In Polish copper mines all blasting works are made during the absence of miners in the mining fields. Daily distribution of both the number of recorded strong seismic events and the volume of energy released confirm the advisability of using this kind of rockburst hazard prevention. The rockburst hazard prevention methods developed during the 40 years of copper deposit extraction are economically reasonable and offer the sufficient effectiveness under the high rockburst hazard conditions.

PL

Długotrwała eksploatacja złoża miedzi na obszarze LGOM pozwoliła na uzyskanie znaczącego doświadczenia odnośnie wpływów warunków geologiczno-górniczych na zagrożenie sejsmicznie i tąpaniowe. W oparciu o zgromadzone dane, opracowane zostały metody zapobiegania tąpaniom dla podziemnych kopalń miedzi. Metody oceny zagrożenia tąpaniami, jak również metody kontroli tąpań stanowią system zapobiegania tąpaniom. Metody zapobiegania tąpaniom, które ze względu na swój charakter i miejsce w procesie wydobycia dzielimy na pasywne i aktywne. Aktywne metody zapobiegania tąpaniom polegają na likwidacji naprężeń w obszarach ich koncentracji poprzez kontrolowane prowokowanie wstrząsów i tąpnięć górotworu przy wykorzystaniu robót strzałowych (grupowe strzelania urabiające, strzelania odprężające w górotworze i w filarach zdolnych do akumulacji naprężeń oraz w spągu i w stropie wyrobisk). Strzelania grupowe jako podstawowa metoda są bardzo skuteczne w warunkach kopalń miedzi. Prowokowanie zjawisk dynamicznych pozwala na kontrolowanie czasu i miejsca ich wystąpienia. W polskich kopalniach miedzi wszystkie roboty strzałowe wykonywane są pod nieobecność pracowników w rejonie eksploatacji. Dzienna ilość zarejestrowanych silnych zjawisk sejsmicznych oraz ilość uwolnionej przy tym energii potwierdzają celowość stosowania tego sposobu zapobiegania tąpaniom. Metody zapobiegania zagrożeniu tąpaniowemu opracowane w ciągu 40 lat eksploatacji złoża miedzi są opłacalne ekonomicznie i zapewniają odpowiednią skuteczność w warunkach wysokiego poziomu zagrożenia tąpaniami.

18

Wykorzystanie modelu regresji logistycznej do prognozowania uszkodzeń wyrobiska korytarzowego w wyniku wstrząsu sejsmicznego

Nierobisz A.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 7

3-11

PL

W artykule przedstawiono metodę prognozowania uszkodzeń wyrobiska korytarzowego zaistniałego w wyniku wstrząsu sejsmicznego opartą na analizie 117 tąpnięć zaistniałych w latach 1990-2009. Wykorzystano model regresji logistycznej pozwalający na analizę danych ilościowych i jakościowych. Uzyskane wyniki pozwoliły na opracowanie programu LogSil, służącego do prognozowania utraty funkcjonalności wyrobiska korytarzowego w wyniku wstrząsu sejsmicznego. Opracowane narzędzie pozwoli na prognozowanie zagrożenia dla życia i zdrowia górników.

EN

The article presents a method of forecasting the dog heading damages resulting from a seismic shock based on an analysis of 117 bounces that occurred in the years 1990-2009. The logistic regression model, which allows to analyze quantitative and qualitative data, was used. The obtained results allowed to develop the LogSil program for forecasting the loss of dog heading functionality resulting from a seismic shock. The developed tool will allow to forecast the threat for the miners' life and health.

19

Wieloźródłowość wstrząsów górotworu

Konopko W.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 11-12

72-75

PL

Ogniska wstrząsów górotworu generowanych robotami górniczymi, w szczególności eksploatacją złoża, mogą lokalizować się w złożu, w otaczającym go górotworze poddawanym deformacjom w rezultacie aktualnie prowadzonych robót, lub mogą być skutkiem całokształtu robót dokonanych w danym rejonie (w parceli, w polu eksploatacyjnym). W oparciu o uogólnienie kopalnianych badań sejsmologicznych podjęto próbę identyfikacji źródeł tych wstrząsów.

EN

Sources of rock mass tremors generated by mining operations, especially by deposit mining, can be placed in the deposit, in the surrounding rock mass exposed to deformations due to currently ran works, or can the be the result of the whole of works performed in a given region (in a lot, in a panel). Basing on the generalization of mine seismologic research an attempt is taken to identify these tremors sources.

20

Load-carrying capacity of mine road supports as a factor protecting mine work environment against rock bursts

Brodny J.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 2a

5-13

EN

Rock bursts constitute one of the main natural hazards of work environment in the Polish mining industry. Their consequences may be tragic both for people and for machines and other equipment present in their influence zone. This contribution presents results of research work aimed at determining if and how load-carrying capacity of mine road supports influences a possibility of occurrence and intensity of rock bursts. The research work was performed for coals in triaxial stress conditions analogues to the in-situ conditions existing in rock mass where rock bursts come into being. Based on an analysis of obtained results it is justified to state that load bearing capacity of mine road supports has an essential influence on possibility of occurrence and intensity of rock bursts. The pressure exerted by mine supports on surrounding rock mass influences the pressure state at which rock bursts come into being. The analyses were accomplished based on results obtained during stand tests.

PL

Zjawisko tąpań to jedno z głównych naturalnych zagrożeń środowiska pracy w górnictwie węglowym w Polsce. Skutki tąpań bywają bardzo groźne zarówno dla ludzi, jak i dla maszyn i urządzeń znajdujących się w strefie ich wystąpienia. W artykule zostały przedstawione wyniki badań mających na celu określenie, czy i jaki wpływ na możliwość wystąpienia tąpnięcia i jego intensywność ma nośność obudowy chodnikowej. Badania zostały przeprowadzone dla węgli poddanych trójkierunkowemu stanowi naprężenia analogicznemu do stanu rzeczywistego w górotworze, w którym dochodzi do tąpnięć. Na podstawie analizy uzyskanych wyników należy stwierdzić, że nośność obudowy chodnikowej ma istotny wpływ na możliwość wystąpienia tąpnięcia oraz na jego intensywność. Nośności obudowy górniczej istotnie wpływa na stan naprężenia w górotworze, przy którym dochodzi do tąpań. Analizy zostały dokonane na podstawie wyników badań stanowiskowych.