Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Processes of Natural Self-Cleaning of Small Watercourses with Increasing Anthropogenic Load in the Dniester River Basin

Hnativ Roman, Cherniuk Volodymyr, Khirivskyi Petro, Kachmar Natalia, Lopotych Natalia, Hnativ Ihor

Journal of Ecological Engineering

|

2023

|

Vol. 24, nr 2

12--18

EN

Small river basins are complex self-regulatory systems, as well as indicators of the state of the environment due to the level of anthropogenic pressure. Since any changes in the regime of small rivers are reflected in the entire hydrographic chain, the problem of estimating the anthropogenic load on small rivers of Ukraine is relevant for modern hydrochemistry and hydroecology. The main sources of water pollution are industrial and domestic effluents, which increase the inflow of pesticides, heavy metal ions, etc. Aquatic ecosystems of small rivers are subject to intense mechanical and biochemical effects, and about 80% of pollutants are washed into water bodies. Water bodies located on the territory or near large cities and urban areas are particularly exposed to man-made pollution. In the territory of the Dniester river basin, natural landscapes are maximally preserved in comparison with other regions of Western Ukraine, but in modern conditions we observe an increase in the negative anthropogenic impact on the quality of natural waters. Hydrodynamic barriers or hydrodynamically active areas (HAA) of mountain rivers, which are significantly saturated with oxygen in the water flow, which activates the processes of biochemical and biological self-cleaning of natural waters, are important to increase the efficiency of self-purification processes. Natural biological cleaning of pollutants in small rivers is highly effective due to the overgrowth of aquatic vegetation. The aim of the work was to establish the ability of the aquatic ecosystem of a small river to self-purify on the basis of hydrochemical indicators of water quality. The compliance with sanitary and hygienic requirements of hydrochemical indicators of Kolodnytsia river water of the right tributary of the Dniester was analyzed and possible regularities of their changes were established, as well as the main factors of anthropogenic impact on a small river and the possibility of laboratory modeling of such rivers. It was found that in the Kolodnytsia River the processes of self-cleaning are quite active, which are caused by the hydrological characteristics of the river and the presence of hydrodynamically active areas in the foothills of the basin. Therefore, at present there is no steady excess of pollutants relative to the MPC.

2

Ścieki opadowe i roztopowe oraz możliwości ochrony wód powierzchniowych przed ich zrzutami

Pohl Alina, Kostecki Maciej

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2022

|

nr 1

36--40

PL

Jednym ze źródeł zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych są ścieki opadowe i roztopowe. Ładunek zanieczyszczeń w nich zawarty może być różny, w zależności m.in. od charakteru zlewni, z której spływają, czy intensywności i czasu opadów. Tereny miejskie, w szczególności tzw. powierzchnie szczelne, stwarzają sprzyjające warunki do gromadzenia zanieczyszczeń stałych, powstających głównie w wyniku działalności człowieka. Spływy z tych powierzchni mogą powodować niekorzystne zmiany w odbiorniku, takie jak np. redukcja liczby organizmów żywych i ograniczenie bioróżnorodności.

EN

One of the sources of pollution introduced into surface waters are rainwater and snowmelt. The load of pollutants contained in them may be different depending, inter al ia, on the character of the catchment area from which they flow down, or the intensity and duration of rainfall. Urban areas, in particular the so-called sealed surfaces, create favourable conditions for the accumulation of solid contaminants, generated mainly by human activity. The flows from sealed surfaces eon cause adverse changes in a receiver, such as, for example, the decrease in the number of living organisms and reduced biodiversity.

3

Assessment of the environmental state of surface waters of right-bank tributaries of the upper reaches of the Pripet River by macrophyte index MIR

Malovanyy Myroslav S., Boіaryn Maria, Muzychenko Oksana, Tsos Oksana

Journal of Water and Land Development

|

2022

|

no. 55

97--103

EN

The results of the study of the macrophytes of the rivers Turia, Vyzhivka and Tsyr, the right-bank tributaries of the upper reaches of the Pripet River, are presented. The species composition of aquatic and coastal aquatic vascular plants was investigated during the vegetation seasons of 2018 and 2019 at 9 observation points located along the rivers from the source to the mouth. The most numerous species composition, 57 species, was found in the Turia River, 36 in the Vyzhivka River, and 28 species were identified in the Tsyr River. The macrophyte index for rivers (Pol.: makrofitowy indeks rzeczny - MIR) was determined from the results, and the ecological state of the rivers was assessed according to the methodology of the macrophyte assessment of rivers (Pol.: makrofitowa metoda oceny rzek - MMOR). The investigation showed that water quality in the Turia River on sites No. 1, 3 and 4 belongs to class III, satisfactory category. The surface water quality on site No. 2 of the Turia River belongs to class II, a good category. The water quality in the Vyzhivka River on all test sites belongs to class II, a good category, which testifies to favourable ecological conditions for the development of higher aquatic plants along the whole course. The water quality in the Tsyr River on test site No. 8 (Kamin-Kashyrskyi, upper course) corresponds to class II, good category. On test site No. 9 (middle course), the quality of surface waters of the Tsyr River worsens to the class III, satisfactory category.

4

Zanieczyszczenie związkami per- i polifluoroalkilowymi (PFAS) wód naturalnych oraz wody przeznaczonej do picia

Kryłów Małgorzata

Instal

|

2022

|

nr 10

51--56

PL

Dyrektywa UE 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia wprowadza limity stężeń substancji organicznych, które nie są uwzględnione w obecnie obowiązującym Rozporządzeniu Ministra Zdrowia (poz. 2294 z dnia 7 grudnia 2017 r.) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia. Nowymi substancjami, które zostały uwzględnione w Dyrektywie są między inni związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS). Związki te charakteryzują się wysoką toksycznością, immunosupresyjnością oraz są rozpowszechnione w środowisku naturalnym. W pracy przedstawiono przegląd obecnej wiedzy dotyczącej zawartości PFAS w wodach powierzchniowych i podziemnych. Kwas perfluorooktanosulfonowy (PFOS) i kwas perfluorooktanowy (PFOA) zostały zamieszczone w załączniku B Konwencji Sztokholmskiej, w wyniku czego została ograniczona ich produkcja oraz ich zastosowanie. W produktach przemysłowych zaczęto wykorzystywać krótkołańcuchowe PFAS, takie jak kwas perfluorobutanowy (PFBA) i kwas perfluorobutanosulfonowy (PFBS). Podobną zmianę zauważono w profilu wykrywanych w środowisku wodnym PFAS. W artykule zamieszczono krótki przegląd efektywności usuwania tych związków w procesach stosowanych w uzdatnianiu wody na cele wody przeznaczonej do spożycia.

EN

EU 2020/2184 Directive of December 16, 2020 on the quality of water intended for drinking introduces limits on concentrations of organic substances, which are not included in the current Ordinance of the Minister of Health (item 2294 of December 7, 2017) on the quality of water intended for drinking. The new substances included in the Directive are per- and polyfluoroalkyl compounds (PFAS). These compounds are highly toxic, immunosuppressive and widespread in the natural environment. The paper presents an overview of the current knowledge on the PFAS content in surface and ground waters. Perfluoro-octanesulfonic acid (PFOS) and perfluorooctanoic acid (PFOA) have been included in Annex B of the Stockholm Convention, which has resulted in a restriction of their production and use. Short-chain PFASs such as perfluorobutanoic acid (PFBA) and perfluorobutanesulfonic acid (PFBS) have begun to be used in industrial products. A similar change was noticed in the profile of PFAS detected in the aquatic environment. The article presents also a brief review of these compounds removal effectiveness in water treatment processes for drinking waters.

5

Preliminary studies of photolysis and TiO2-montomorillonite-immobilised photocatalysis processes for the degradation of organic pollutants in water treatment

Pamuła Justyna, Karnas Magdalena, Styszko Katarzyna

Geology, Geophysics and Environment

|

2022

|

Vol. 48, no. 4

393--404

EN

Organic compounds are the most diverse group of contaminants. The largest anthropogenic source of these contaminants in water is municipal and industrial wastewater. One of the indicators of surface water pollution is biological oxygen demand (BOD). Purifying water from organic micropollutants is a serious challenge and requires the development of newer and more effective methods. The removal of such contaminants is most effective only in advanced oxidation processes (AOP), which include UV photolysis and photocatalysis. The presented results are from preliminary research to evaluate the effectiveness of water treatment by ultraviolet (UV) photolysis and photocatalysis. Treatment efficiency was evaluated on the basis of changes in the BOD index before and after the advanced oxidation process of raw water. The values of the BOD5 index determined in accordance with PN-EN 25813:1997. The exposure time of the samples was a maximum of 60 minutes. The tested material was water samples taken from the Rudawa River, which is one of the drinking water sources for Krakow. The initial BOD5 value (expressed as concentration of O2) for all samples was about 8 mg/L but it has decreased to over 2 mg/L due to AOP processes. This means that after an hour, more than 75% of organic compounds present in the raw water were removed. For photocatalysis (TiO2-MMT), the exposure time of the samples was a maximum of 35 minutes. Water samples taken from the Rudawa River were also used as test material. The initial BOD5 value for all samples was about 9 mg/L but it has decreased to about 4 mg/L due to the photocatalysis process. This means that after 35 minutes, 55% of the organic compounds present in the raw water were removed.

6

Wpływ zmian klimatycznych na zasoby, chemizm i biologię wód powierzchniowych Polski

Siuda Waldemar, Grabowska Karolina, Kiersztyn Bartosz

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 4 (78)

4--21

PL

Ekosystemy wód powierzchniowych są jednym z elementów biosfery najbardziej narażonych na skutki zachodzących zmian klimatycznych. Efektem nadchodzącej katastrofy klimatycznej będzie w przypadku Polski: (i) postępujące obniżanie się poziomu wód gruntowych; (ii) zanikanie niewielkich zbiorników wodnych; (iii) przyspieszenie antropogenicznej eutrofizacji i degradacji pozostałych, a w końcu, (iv) ostry deficyt wody zmieniający środowisko przyrodnicze, drastycznie pogarszający warunki życia mieszkańców oraz uniemożliwiający dalszy rozwój kraju. W celu spowolnienia, a w przyszłości odwrócenia niekorzystnych zmian, konieczne są działania zarówno o zasięgu globalnym (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zaprzestanie wylesiania planety ochrona oceanów) oraz lokalnym. O ile na działania globalne nasz wpływ jest ograniczony, to elementy ochrony zasobów wodnych Polski należy wdrożyć niezwłocznie. Winny one zmierzać w kierunku: (i) oszczędniejszego gospodarowania zasobami wodnymi; (ii) spowolnienia odpływu wód z terenu Polski oraz (iii) skrupulatnej ochrony wód powierzchniowych przed rosnącym dopływem biogenów. Ze względu na istniejące dodatnie sprzężenie zwrotne pomiędzy zmianami klimatu i procesami eutrofizacyjnymi rozważyć należy także możliwość coraz szerszego wdrażania biotechnologii środowiskowych mających na celu: (i) ograniczanie produkcji biomasy przez zespoły fitoplanktonu, (ii) odtwarzanie pofragmentowanych łańcuchów i sieci troficznych oraz (iii) ochronę i zwiększanie różnorodności biologicznej zapewniającej homeostazę ekosystemów wodnych.

EN

Surface water ecosystems are the elements of the biosphere that are most exposed to the effects of climate change. In the case of Poland, the effects of the upcoming climate catastrophe will be: (i) a progressive lowering of groundwater levels (ii); the disappearance of small water reservoirs; (iii) an acceleration of anthropogenic eutrophication and degradation of the remaining ones and finally (vi) a sharp water deficit changing the terrestrial environment, drastically worsening the living conditions of citizens and preventing further development of the country. In order to slow down and reverse unfavorable changes it is necessary to counteract them on a global as well as a local scale. While the influence of average inhabitant of Poland on global warming and related phenomena is limited, effective protection of our water resources from repercussions of climate change on a country scale is necesary. However, it has to be introduced immediately. It should comprise of: (i) prevention of wastage of water and more efficient management of groundwater resources; (ii) slowing down of the outflow of waters from land to Baltic Sea by increasing their retention and (iii) scrupulous protection of water reservoirs against their over-fertilization by organic matter as well as by mineral P and N compounds. Due to an existing positive feedback between climate change and eutrophication processes, it seems necessary to develop new (and implement just existing) environmentally friendly biotechnologies targeted at re-oligotrophication of surface waters. They would ensure: (i) reduction in biomass production by phytoplankton dominated by cyanobacteria, (ii) restoration of damaged trophic chains and webs; (iii) protection and enhancement of biodiversity and finally, (iv) restoration and maintenance of homeostasis in aquatic ecosystems.

7

Eksperymenty technologiczne z zastosowaniem wzoru matematycznego, dotyczącego automatycznego dawkowania koagulantu PAX-XL-10 w zależności od mętności i przepływu wody powierzchniowej z rzeki Wisłok w prowadzeniu procesu koagulacji Zakładu Uzdatniania Wody w Iskrzyni

Turek Adam, Miler Paweł, Pleśniak Zbigniew

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 1 (75)

24--30

8

Sezonowy monitoring skażeń promieniotwórczych wód kopalnianych i ich wpływ na jakość wód powierzchniowych pogranicza polsko-czeskiego

Chmielewska Izabela, Wysocka Małgorzata, Drobek Leszek, Dombek Václav

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 6

569--572

PL

Wody dołowe odprowadzane z podziemnych zakładów górniczych na powierzchnię oraz zrzucane do wód powierzchniowych charakteryzują się znacznym stopniem zasolenia, wynoszącym nawet do 120 g/L. Wraz ze wzrostem zasolenia obserwuje się wzrost stężenia naturalnych nuklidów promieniotwórczych, głównie izotopów radu ²²⁶Ra i ²²⁸Ra. Przedstawiono wyniki okresowych pomiarów stężenia radu w wodach kopalnianych oraz w wodach powierzchniowych rzeki Odry, do której zrzucane są wody dołowe.

EN

In 2010-2019, the concn. of ²²⁶Ra and ²²⁸Ra isotopes was detd. in groundwater discharged from mining plants and in the surface waters of the Odra River behind the groundwater discharge zone. The concns. of the natural radionuclides ²²⁶Ra and ²²⁸Ra in underground mine waters were 0.06-170 and 0.08-92 Bq/L, resp. and in the surface waters of the Odra river, 10-60 and 30-70 mBq/L, resp.

9

Visualization of River Water Flow in Hydrodynamically Active Areas under Different Flow Regimes

Snitynskyi Volodymyr, Khirivskyi Petro, Hnativ Ihor, Yakhno Oleg, Machuga Oleg, Hnativ Roman

Journal of Ecological Engineering

|

2021

|

Vol. 22, nr 9

129--135

EN

It was established that in the territory of the Stryi river basin, the natural landscapes are maximally preserved in comparison with other regions of Western Ukraine, but under modern conditions an increase of negative anthropogenic impact on the quality of natural waters is observed. The hydrodynamic barriers or hydrodynamically active areas (HAA) of mountain rivers, characterized by a significant oxygen saturation of the water flow, which activates the processes of biochemical and biological self-purification of surface waters, are important for the efficiency of self-purification processes. In order to verify the results of theoretical and field research, an existing experimental setup was designed and improved. It provided the conditions for modeling the flow of mountain rivers in accordance with the laws of similarity theory and the principles of hydrodynamic modeling. On the basis of the results of field observations in the foothills of rivers, as well as regulatory and design documentation, the limits of the main operating factors were determined, namely the Freud number, flow depth and flow rate, which are decisive in studying the impact of HAA on flow self-cleaning processes. By changing the length of the tray section, the gullies and the waterfall niche of the real hydrodynamically active section were simulated, on which field experiments on the Tyshivnytsia River were conducted. In the studies, measurements were performed at different flow regimes, which simulated different hydrological parameters. In order to analyze the impact of HAA on self-cleaning processes, the flow was visualized using photography. The change in the structure of a stream of natural waters at passage of HAA was established. The high oxygen saturation of the river waters of the Stryi river basin is caused by the influence of HAA, which contribute to the purification of polluted waters from biological pollutants and other man-made pollutants and form the high quality of water resources in the region. A method of modeling and visualization of mountain rivers in the laboratory was developed.

10

Selected Quality Indicators of Surface Waters of the Czestochowa City and Neighbouring Municipalities

Kończyk Joanna

Ecological Engineering & Environmental Technology

|

2021

|

Vol. 22, iss. 1

100--108

EN

The surface water quality significantly affects the purity level of groundwater drawn for the municipal purposes. The pollution presence in surface waters is fundamentally the effect of the anthropogenic activity in a particular area while the type and volume of pollution depend closely on the intensity of any such activity. The paper presents the results of types of selected quality indicators of surface waters, i.e. pH, electrical conductivity and heavy metal concentration: Fe, Mn, Zn, Cu, Cd, Ni, Pb and Cr in the surface waters collected from the city of Czestochowa and neighbouring municipalities – the locations of water intakes and deep wells operated by the Water Supply and Sewerage Joint Stock Company of the Czestochowa District in order to provide the citizens with potable water. The findings of analyses of water collected every month in the period from January to September 2020 in 9 points were the basis for an observation of a time and space variability of the values of the quality parameters studied, which is evident of a diversified impact of the surroundings on water environment in consecutive research months. The potential water pollution sources were also indicated.

11

Zasoby, pobory i zużycie wody w Polsce

Michałkiewicz Michał, Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Kiersnowska Zofia, Lemiech-Mirowska Ewelina

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 2 (70)

4--7

PL

Na podstawie danych zawartych w opracowaniu GUS „Ochrona środowiska 2019” omówiono charakterystykę wód w Polsce. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy, regiony wodne i zlewnie. Jednostkami organizacyjnymi odpowiedzialnymi za gospodarowanie wodami w regionie wodnym są Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW). Przedstawiono dane i bilanse zasobów wód powierzchniowych oraz zasoby eksploatacyjne wód podziemnych. Największy udział w poborze wody (69%) przypadał na cele produkcyjne, a na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej wynosił 21,5%. Produkcja wody przez zakłady wodociągowe w 2018 r. oparta była głównie o zasoby wód podziemnych (73%, tj. 1552,2 hm3), które są zdecydowanie lepszej jakości. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności było zróżnicowane w poszczególnych województwach i miastach. Omawiając gospodarowanie wodą w sieci wodociągowej przedstawiono długość sieci wodociągowej rozdzielczej (307 690,4 km), liczbę przyłączy do budynków mieszkalnych (5 682,4 tys.) oraz zużycie wody dostarczanej przez sieć wodociągową w gospodarstwach domowych w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca (33,3 m3/rok). Wartości te zmieniały się na przestrzeni ostatnich lat.

EN

The data derived from the work by the Statistics Poland entitled “Environment 2019” provided a basis for discussing the characteristics of water resources in Poland. Water resources management takes into account the division of the country into river basin districts, water regions and drainage basins. Regional Water Management Boards (Polish: Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW)) are the organizational units responsible for water management in the water region. Data and balance of surface water resources (by RZGW) were presented, as well as exploitable underground water resources. The largest share in water intake (69%) was for production purposes, whereas 21.5% was for the operation of the water supply system. In 2018 water production by municipal waterworks was mainly based on groundwater resources (73%, i.e. 1552.2 hm3), which are of far better quality. Water consumption for the needs of the national economy and population varied in individual voivodships and cities. The discussion on water management in the water supply network included the length of water supply distribution network (307690.4 km), the number of connections to residential buildings (5682.4 thousand units) and the consumption of water supplied by the water supply network in households in Poland per one inhabitant (33.3 m3/year). These values have been changing over the course of recent years.

12

Zacznijmy wreszcie walczyć ze stepowieniem Wielkopolski

Wojtkowiak Roman

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 5 (73)

44--46

PL

Wiosna 2020 r. była w Polsce kolejną już z rzędu wiosną z bardzo małymi opadami deszczu. Również zima 2019/2020 nie należała do zbyt mroźnych, a w tym okresie zupełnie nie dało się także „zauważyć” śniegu. To wszystko spowodowało, że jak mantra wrócił na tapetę temat „stepowienia Wielkopolski”. Naukowcy po raz kolejny się uaktywnili, politycy „z ogromną troską nad problemem się pochylili”, decydenci i gospodarze terenu „zabrali głos”, ale – ponieważ spadło znowu trochę deszczu – nad tym problemem znowu zapadła cisza.

13

Wody powierzchniowe Polski i ich jakość

Kiersnowska Zofia, Michałkiewicz Michał, Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Lemiech-Mirowska Ewelina

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 5 (73)

39--43

PL

W artykule omówiono elementy sieci wodnej Polski na podstawie danych nowego rocznika „Ochrona środowiska 2019” wydanego przez Główny Urząd Statystyczny. Około 88% powierzchni Polski leży w dorzeczu dwóch największych polskich rzek: Wisły i Odry. Ważną rolę w gromadzeniu wód powierzchniowych odgrywają jeziora, wśród których większość zlokalizowanych w Polsce to zbiorniki polodowcowe. Elementem sieci wodnej są również kanały łączące istniejące naturalne drogi wodne oraz sztuczne zbiorniki wodne pełniące głównie funkcje retencyjne i przeciwpowodziowe. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi badania monitoringowe wód powierzchniowych w oparciu o wyznaczone jednolite części wód powierzchniowych (jcwp), które stanowią podstawową jednostkę gospodarowania wodami. Stan jednolitych części wód rzek i jezior ocenia się jako dobry lub zły, analizując wyniki klasyfikacji ich stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego.

EN

The article discusses the elements of the water network in Poland on the basis of data from a new yearbook “Environment 2019” published by Statistics Poland. About 88% of Poland’s territory lies in the basin of the two largest Polish rivers: the Vistula and the Oder. An important role in the accumulation of surface waters is played by lakes, most of which are post-glacial reservoirs located in Poland. The water network also includes canals connecting the existing natural waterways and artificial water reservoirs that mainly perform retention and flood protection functions. The Chief Inspectorate of Environmental Protection conducts surface water monitoring studies based on designated surface water bodies, which are the basic unit of water management. The status of river and lake water bodies is assessed as good or bad by analyzing the results of classifying their ecological status or ecological potential.

14

Ścieki i ich oczyszczanie – dane statystyczne

Michałkiewicz Michał, Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Kiersnowska Zofia, Lemiech-Mirowska Ewelina

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 3-4 (71-72)

38--42

PL

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami zawartymi m.in. w Ustawie „Prawo wodne” oraz ustawach towarzyszących, mamy dokładnie opisane definicje ścieków oraz warunki, jakie należy spełnić przy odprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi. W związku z ukazaniem się nowego rocznika „Ochrona środowiska 2019” wydanego przez Główny Urząd Statystyczny, istnieje możliwość przedstawienia danych liczbowych o ilości produkowanych i odprowadzanych ścieków przemysłowych i komunalnych zarówno w całej Polsce, jak i z podziałem na województwa, miasta i wsie. Proces odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych i do ziemi był w Polsce bardzo zróżnicowany. Największą liczbę ścieków produkowały województwa mazowieckie i świętokrzyskie, a najmniej lubuskie i podlaskie. Wartości te były ściśle powiązane ze zużyciem wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności. Na terenie Polski mieliśmy 160671,4 km sieci kanalizacyjnej, do której odprowadzano 1330,3 hm3 ścieków. W 2018 roku mieliśmy w Polsce 3257 oczyszczalni ścieków komunalnych, a 94,6% ludności miast i 42,9% ludności wsi korzystała z oczyszczalni ścieków. Problemem towarzyszącym oczyszczaniu ścieków przemysłowych i komunalnych są powstające podczas procesów oczyszczania osady ściekowe, które z uwagi na swoje właściwości wymagają odpowiedniego zagospodarowania. Były one głównie przetwarzane termicznie i stosowane w rolnictwie, a także składowane, stosowane do rekultywacji terenów i uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu.

EN

Polish regulations included, among others, in the Water Law and accompanying acts, provide precise definitions of sewage as well as conditions that must be met when sewage is discharged into waters or into the ground. Due to the release of a new yearbook ”Environment 2019” published by Statistics Poland, it is now possible to present figures on the amount of produced and discharged industrial and municipal sewage not only in Poland in general, but also in particular voivodships, cities and villages. In Poland, the process of discharging sewage into surface waters and into the ground was very diverse. The largest amount of wastewater was produced in Mazowieckie and Świętokrzyskie, and the smallest one: in Lubuskie and Podlaskie. These values were closely related to water consumption for the needs of the national economy and population. There was 160,671.4 km of sewage network in Poland, to which 1,330.3 hm3 of sewage was discharged. In 2018, Poland had 3257 municipal sewage purification plants and 94.6% of the urban population and 42.9% of the rural population benefited from the sewage purification plant. A problem that accompanies the purification process is sewage sludge which is generated as a by-product during sewage treatment of industrial or municipal wastewater and which requires appropriate management and disposal due to its properties. The sludge was mainly thermally processed and used in agriculture, as well as stored, used for land reclamation and cultivation of plants intended for the production of compost.

15

Pharmaceuticals in water and wastewater - overview

Grdulska Agnieszka, Kowalik Robert

Structure and Environment

|

2020

|

Vol. 12, no. 2

79--84

EN

The paper presents concentrations of pharmaceuticals in surface water and sewage. Special attention was paid to the content of estrogens in municipal sewage and the method of their disposal. Concentrations of various pharmaceuticals in raw and treated wastewater were compared and the pharmaceuticals in different countries and waters were presented in tables. The most frequently identified drugs in sewage are sex hormones (etradiol, ester, ethinylestradiol, 17 β-estradiol) and the antiepileptic drug Carbamazepine. These drugs are difficult to remove from water and therefore appropriate treatment processes are used, such as: adsorption on active carbon, UV irradiation, etc. Contamination of water with pharmaceuticals has a negative impact on the development of aquatic organisms and can lead to serious human health problems.

PL

W pracy przedstawiono stężenia farmaceutyków w wodach powierzchniowych oraz ściekach. Szczególną uwagę skupiono na zawartości estrogenów w ściekach komunalnych oraz na sposobie ich usuwania. Porównano stężenia różnych farmaceutyków w ściekach surowych oraz ściekach oczyszczonych, a także zostały przedstawione tabelarycznie farmaceutyki występujące w różnych państwach oraz wodach. Najczęściej identyfikowanymi lekami w ściekach są: hormony płciowe (etradiol, estron, etinyloestradiol, 17 β-estradiol) oraz lek przeciwpadaczkowy – Karbamazepina. Leki te są ciężko usuwalne z wód, dlatego też stosuje się odpowiednie procesy ich oczyszczania, takie jak: adsorpcje na węglu aktywnym, naświetlanie promieniami UV itp. Zanieczyszczenia wód farmaceutykami wpływa negatywnie na rozwój organizmów wodnych, a także może prowadzić do poważnych problemów zdrowia ludzkiego.

16

Zawartość nieorganicznych jonów oraz metali w wybranych wodach powierzchniowych oraz podziemnych na terenie województwa śląskiego

Michalski Rajmund, Kernert Joanna, Pecyna-Utylska Paulina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2020

|

nr 1

52--59

PL

Na terenie województwo śląskiego znajduje się wiele zbiorników wodnych, które pełnią różne funkcje, a jakość zawartych w nich wód ma wpływ m.in. na zdrowie ich użytkowników. Ponadto znajdują się tam ujęcia wód powierzchniowych oraz studnie głębinowe, które są wykorzystywane przez Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach na potrzeby mieszkańców województwa śląskiego. W pracy przedstawiono wyniki rocznych badań pH i przewodnictwa oraz zawartości nieorganicznych jonów (F-, Cl-, NO2-, NO3-, PO4 3-, SO4 2-, Na+, K+, NH4+, Ca2+ i Mg2+), a także metali (Cr, Zn, Co, Mn, Cu, Ni, Pb, As, Bo, Sb, Sr, V) w trzech zbiornikach wód powierzchniowych oraz wodach podziemnych z czterech studni głębinowych zlokalizowanych na terenie Górnego Śląska. Określono ich skład jonowy oraz zawartość metali, a także zmienność sezonową. Zakres tych badań jest znacznie szerszy niż analizy zazwyczaj wykonywane dla tych rodzajów wód.

EN

In the Silesian Voivodeship, there are many water reservoirs, which perform various functions, and the quality of their waters influences, among others, the health of their users. In addition, surface water intakes and deep wells which are used by Upper Silesian Waterworks Plant in Katowice for the needs of the inhabitants of the Sileslon Voivodeship are located there. The paper presents the results of the annual tests of pH, conductivity and the content of inorganic ions (F-, CI-, NO2-, NO3-, PO4 3-, SO4 2-, Na+, K+, NH4+, Ca2+ i Mg2+), and metals (Cr, Zn, Co, Mn, Cu, Ni, Pb, As, Bo, Sb, Sr, V) in three surface water reservoirs and groundwaters from four deep wells located in Upper Silesia. Their ionic composition and metal content as well as seasonal variability were determined. The scope of these tests is much wider than the usual analyses for these types of water.

17

Plastyfikatory w środowisku wodnym

Pohl Alina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2020

|

nr 4

34--39

PL

Szerokie zastosowanie plastyfikatorów, w tym 4-n-nonylofenolu, 4-tert-oktylofenolu, bisfenolu A i ftalanów, w procesach produkcji tworzyw sztucznych powoduje, że są one obecne niemal we wszystkich elementach środowiska. Do środowiska wodnego dostają się głównie ze ściekami oraz są wydzielane i wymywane z plastikowych odpadów zaśmiecających ekosystemy wodne. Substancje te są o tyle niebezpieczne, że należą do grupy związków endokrynnie czynnych (EDC, ang. endocrine disrupting compounds), substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego. Plastyfikatory mogą być nietrwale związane z matrycą polimerową, przez co mogą być ługowane z opakowań plastikowych do żywności i napojów, wywołując przy tym szkodliwe skutki dla ludzi i środowiska. Ze względu na zdolność EDC do bioakumulacji i biomagnifikacji organizmy na najwyższych poziomach troficznych są narażone na ich negatywny wpływ. U zwierząt mogą prowadzić do feminizacji lub hermafrodytyzmu, natomiast u ludzi mogą powodować raka narządów płciowych: jąder, prostaty i piersi.

EN

Due to a wide use of plasticizers, including 4-n-nonylphenol, 4-tert-octylphenol, bisphenol A and phthalates, in the production of plastics, they are present in almost all elements of the environment. They get to the aquatic environment mainly with sewage and are separated and eluted from plastic waste littering water ecosystems. These substances are dangerous because they belong to the group of endocrine disrupting compounds (EDC), substances that disrupt the functioning of the endocrine system. Plasticizers can be impermanently bonded with the polymer matrix and therefore they can be leached from plastic packages into foods and drinks and cause harmful effects to humans and the environment. Due to the ability of EDCs to bioaccumulate and biomagnify, organisms at the highest trophic levels are exposed to their negative impact. In animals, they can lead to feminization or hermaphroditism, and in humans they can cause genital cancers: testicular, prostate and breast cancers.

18

Operating opencast mines of selected groups in the silesian voivodeship against a background of water environment and possibilities of waste placing

Staszczak Jarosław

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

147--152

EN

The paper is aimed at location identification of operating opencast mines against a background of main groundwater basins (MGB) and in relation to surface waters. The scope of analysis covered the Silesian Voivodeship, as the area in which many operating and closed opencast mines are situated. On the other hand this is a voivodeship, where great amounts of mining waste are generated, potentially placeable in mine workings. The analysis comprised the mines, where raw materials are mined, classified in the Balance of Mineral Deposits Resources in Poland as of 31 December 2017 to the following groups: crushed and block stone, sands and gravels, filling sands, quartz sands for cellular concrete and sand-lime brick production, sands with heavy metals, and moulding sands. The work resulted in a developed map of mined aforementioned opencast mines arrangement in the Silesian Voivodeship, taking into account their location in relation to groundwater basins boundaries and in relation to surface watercourses. Two distances of mined opencast workings from surface watercourses were taken, 500 m and 1000 m. Such a recognition provides an approximate picture of possibilities for various waste types placing in the process of technical reclamation after the end of mining. The use of various waste types for technical reclamation is a complex issue, both in the field of regulations applicable to the ground and water environment, in the field of mine location determination, and in the field of the quality of the waste material determination. The applied legal regulations, frequently changing over time, indicate the right process of decision making and handling of individual waste types. It is most important, that raw materials and waste intended to fill the mines would not create a hazard for the environment, including the environment of surface waters and ground waters.

PL

Celem pracy jest rozpoznanie lokalizacji czynnych wyrobisk odkrywkowych na tle granic głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) oraz w pobliżu cieków wodnych. Obszarem badań zostało wybrane województwo śląskie jako obszar, na którym znajduje się wiele czynnych oraz nieczynnych wyrobisk, a także bardzo duża ilość potencjalnych możliwych do ulokowania w wyrobiskach odpadów górniczych. Analizie poddano wyrobiska, w których eksploatowane są surowce zaklasyfikowane w Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2017r., do grup: kamienie łamane i bloczne, piaski i żwiry, piaski podsadzkowe, piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych i cegły wapienno-piaskowej, piaski z metalami ciężkimi oraz piaski formierskie. Efektem pracy jest opracowana mapa rozmieszczenia eksploatowanych w/w wyrobisk w województwie śląskim z uwzględnieniem ich lokalizacji w stosunku do granic zbiorników wód podziemnych oraz w stosunku do cieków powierzchniowych. Przyjęto dwie odległości eksploatowanych wyrobisk odkrywkowych od cieków powierzchniowych, które odpowiednio wynoszą 500 m. oraz 1000 m. Takie rozpoznanie daje przybliżony obraz możliwości lokowania rożnych rodzajów odpadów w procesie rekultywacji technicznej po zakończeniu eksploatacji. Zastosowanie rożnego rodzaju odpadów w celu rekultywacji technicznej jest zagadnieniem złożonym zarówno w sferze przepisów odnoszących się do jakości środowiska gruntowo-wodnego, jak i w zakresie określenia lokalizacji. Surowce oraz odpady przeznaczone do wypełniania wyrobisk nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska. Zakłady górnicze posiadające poeksploatacyjne wyrobiska odkrywkowe, które w przyszłości będą przeznaczone do rekultywacji, mogą stanowić poważną grupę odbiorców kruszyw lub odpadów produkowanych nie tylko w sektorze górnictwa węgla kamiennego. Głównymi kryteriami decydującymi o możliwości rekultywacji wyrobisk odpadami są opłacalność i założenia środowiskowe.

19

Water quality and ichthyofauna habitat conditions in Lake Czolnowskie (N-W Poland)

Brysiewicz Adam, Czerniejewski Przemysław, Kozioł Agnieszka, Rogacki Michał, Dąbrowski Jarosław

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2020

|

R. 25, NR 1-2

113--123

EN

Increasing anthropopressure affects natural ecosystems and may express itself in regional or spot contamination of water and soil environment. The quality of ground and surface waters depends to a large extent on drainage area management, where biogenic substances (i.e. nitrogen, phosphorus and potassium) are transported with surface run-offs to the environment. The article discusses results of studies on the drainage area of Lake Czolnowskie (Zachodniopomorskie Province). Studies covered physical and chemical assessment of soil conditions and water quality; additionally, fish was caught using two independent methods - gillnets and power generator (pursuant to CEN EN 14011 2003 and PN-EN 14011 2006). Results obtained confirm regular run-off of biogenic materials from the surface of farmed drainage area to Lake Czolnowskie. During the period of studies, the reservoir was exposed to i.e. reduction of water oxygen (3.56 mg/dm3) and permanently elevated level of general phosphorus (0.15-0.27 mg/dm3) and ammonium acid (0.16-0.27 mg/dm3), which degraded the quality of life for ichthyofauna inhabiting the lake.

20

Fotodegradacja sposobem na wprowadzenie etapu mineralizacji do analizy specjacyjnej nieorganicznych form As i Tl w wodach powierzchniowych

Kużelewska Alicja, Biaduń Ewa, Krasnodębska-Ostręga Beata

Analityka : nauka i praktyka

|

2020

|

nr 2

12--17

PL

Fotoliza, czyli bezodczynnikowa mineralizacja, umożliwia skuteczne usunięcie interferencji od matrycy organicznej, a w konsekwencji pozwala na skuteczne oznaczenie nie tylko całkowitych stężeń, ale i poszczególnych zawartości form nieorganicznych As i Tl.