Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tribology of human metabolism based on skin lubrication

Wierzcholski Krzysztof

Tribologia

|

2023

|

nr 4

91--102

EN

Human lifespan has been an exciting field and subject of many studies carried out by geriatric biomechanics specialists. They believe metabolic rather than chronological age determines healthy and active longevity. The issues of human Basal Metabolic Rate (BMR) and Metabolic Age (MA) form a new sub-domain of biotribology, where human health and limb function are indirectly related to the human living skin tissue lubricated with sweat during a motion of the inorganic surface of tight-fitting underwear (sports clothing). A biohydromechanic cooperation described this way significantly impacts a human’s training activity, including but not limited to their limb function, and is finally related to human sweat’s dynamic viscosity. In the summary, the article presents new biotribological studies to emphasise the complexity of direct and indirect synergistic impacts contributing to the change in the Basal Metabolic Rate and Metabolic Age values and their use in health science, sports and physiotherapy.

PL

Długość życia człowieka bardzo ekscytowała i leżała w polu zainteresowań licznych biomechaników z dziedziny geriatrii. Według ich opinii, wyróżnikiem zdrowej i aktywnej długowieczności człowieka nie jest wiek chronologiczny, lecz metaboliczny. Problemy indeksu oraz wieku metabolicznego człowieka tworzą nową poddziedzinę naukowej dziedziny biotribologii, gdzie zdrowie i sprawność kończyn człowieka są pośrednio związane z żywą tkanką skóry człowieka smarowaną potem podczas ruchu nieorganicznej powierzchni ściśle dopasowanej bielizny (dresu). Tak opisana biohydromechaniczna kooperacja ma pokaźny wpływ na aktywność treningową człowieka, a w szczególności na funkcjonowanie jego kończyn; a w konsekwencji jest związana z lepkością dynamiczną potu człowieka. Praca w podsumowaniu przedstawia nowe badania biotribologiczne, aby uwidocznić złożoność pośrednich i bezpośrednich oddziaływań synergetycznych wpływających na zmiany wartości indeksu oraz wieku metabolicznego człowieka, a także na ich zastosowania w nauce o zdrowiu, oraz w sporcie i fizjoterapii.

2

Charakterystyka surowców pozyskiwanych z tuszy rekina

Chwastowska-Siwiecka Iwona, Bartoszewicz Karol

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 9

20--26

PL

Rekiny stanowią niewielką część poławianych ryb na świecie, pomimo tego wykorzystuje się wiele surowców od nich pozyskiwanych, gdyż mają szerokie spektrum zastosowania. Mięso rekinów jest cenionym składnikiem dań w wielu krajach nadmorskich. Płetwy rekina są przysmakiem w Azji od wielu lat, natomiast skóry były wykorzystywane od pokoleń w garbarstwie oraz skórowaniu. Możliwości wykorzystania elementów tuszy rekina są ogromne, szczególnie w gastronomii czy medycynie. W niektórych krajach płetwy oraz mięso rekina są nieodłączną częścią wielopokoleniowych tradycji kulinarnych, natomiast w medycynie ekstrakty z chrząstek czy olej z wątroby rekina są ważnymi suplementami diety wspomagającymi odporność organizmu.

EN

Sharks make up a small proportion of the fish caught worldwide, even though many raw materials obtained from them are used, as they have a wide range of applications. Shark meat is a przed ingredient in dishes in many coastal countries. Shark fins have been a delicacy in Asia for many years, while skins have been used for generations in tanning and leathering. The possibilities of using part of shark carcass are vast, especially in gastronomy and medicine. In some countries, shark fins and meat are an integral part of multi-generational culinary traditions, while in medicine, cartilage extracts and shark liver oil are important dietary supplements to suport immunity.

3

Strength, Water Absorption, Thermal and Antimicrobial Properties of a Biopolymer Composite Wound Dressing

Odili Cletus Chiosa, Sekunowo Olatunde Israel, Ilomuanya Margaret Okonawan, Gbenebor Oluwashina Philips, Adeosun Samson Oluropo

Journal of Casting & Materials Engineering

|

2022

|

Vol. 6, no. 1

22--32

EN

Conventional wound material allows bacterial invasions, trauma and discomfort associated with the changing of the dressing material, and the accumulation of body fluid for wounds with high exudate. However, there is a shift from conventional wound dressing materials to polymeric nanofibers due to their high surface area to volume ratio, high porosity, good pore size distribution, which allows for cell adhesion and proliferation. There is an urgent need to synthesis a biodegradable composite that is resistant to bacterial infection. In this study, an electrospun polylactide (PLA) composite suitable for wound dressing, with enhanced antimicrobial and mechanical properties, was produced. The neat PLA, PLA/CH (10 wt.%), PLA/CH (5 wt.%), PLA/CHS (10 wt.%), PLA/CHS (5 wt.%), PLA/CH (2.5 wt.%) /CHS (2.5 wt.%) and PLA/CH (5 wt.%)/CHS (5 wt.%), were electrospun using 0.14 g/ml solution. Results show that crystallinity (67.6%) of neat PLA declined by 3.8% on the addition of 2.5 wt.% chitin/chitosan with improved hydrophilicity of the composite. The tensile strength of neat PLA (0.3 MPa) increased (0.6 MPa) with 2.5 wt.% chitin/chitosan addition. The slight increase in the glass transition temperature from 75°C for neat PLA to 78°C of the composite fibre, showed improved ductility. The fibres showed little beads, hence suitable for wound dressing. The electrospun mats have good water absorption capacity and strong resistance against Staphylococcus aureus. Good performance was attained at 5 wt.% of chitin, chitosan and hybrid reinforcements. Therefore, a PLA/chitin/chitosan composite is recommended as a wound dressing material.

4

Proteins and peptides of intercellular communication, stabilized with hyaluronic acid for topical use to relieve inflammatory skin diseases and promote wound healing

Karwowski Wojciech

Engineering of Biomaterials

|

2019

|

Vol. 22, no. 153 spec. iss.

79

5

Novel highly biocompatible chitosan/agarose film for potential application as skin substitute

Vivcharenko Vladyslav, Kazimierczak Paulina, Wójcik Michał, Przekora Agata

Engineering of Biomaterials

|

2019

|

Vol. 22, no. 153 spec. iss.

20

6

Novel agarose/β-1,3-glucan foam as promising biomaterial for skin regeneration applications

Wójcik Michał, Kazimierczak Paulina, Vivcharenko Vladyslav, Przekora Agata

Engineering of Biomaterials

|

2019

|

Vol. 22, no. 153 spec. iss.

21

7

Effect of PLCI/PCL nanofibers-based scaffolds with fibrin assembly containing platelet lysate on skin cells

Blanquer Andreu, Filová Elena, Brynda Eduard, Kucerová Johanka, Jencová Vera, Koprivová Barbora, Procházková Renata, Bacáková Lucie

Engineering of Biomaterials

|

2019

|

Vol. 22, no. 153 spec. iss.

15

8

The influence of collagen from various sources on skin parameters

Prus W., Kozłowska J.

Engineering of Biomaterials

|

2018

|

Vol. 21, no. 148

49

9

Oddziaływanie dihydroksyacetonu (DHA) zawartego w samoopalaczach z ludzką skórą – badania spektroskopowe i teoretyczne

Pietruś W., Kurczab R., Latowski D.

Tarnowskie Colloquia Naukowe. Nauki Techniczne i Ścisłe

|

2017

|

T. 4, nr 3

79--90

PL

Celem pracy było zbadanie wybranych właściwości ośmiu samoopalaczy różniących się konsystencją i zawartością dihydroksyacetonu (DHA). Badane bronzery podzielono na trzy grupy: płynne produkty samoopalające zawierające około 15% DHA, półpłynne samoopalacze (spryskiwacze lub pianki) oraz bronzery w postaci kremu. Produkty z tych dwóch ostatnich grup zawierały około 5% DHA. Badanie miało na celu sprawdzenie, czy samoopalacze są w stanie absorbować promieniowanie UV. Celem zastosowania spektroskopii w podczerwieni było zbadanie wpływu samoopalaczy na poziom nawilżenia skóry. W trakcie pracy wykonano obliczenia kwantowo-mechaniczne. Obliczenia dotyczyły komputerowego modelowania przepuszczalności DHA przez warstwę beta-keratyny skóry. Obliczono również energię wiązania wodorowego pomiędzy łańcuchami beta-keratyny oraz powierzchnię wykrystalizowanej formy beta-keratyny. Wyniki badań wykazały, że DHA bardzo silnie absorbował promieniowanie UV-C, natomiast w mniejszym stopniu promieniowanie UV-B. Najmniejsza absorbancja została zarejestrowana w zakresie promieniowania UV-A. Płynne i częściowo półpłynne samoopalacze obniżyły poziom nawilżenia skóry, natomiast produkty w postaci kremu zawierały substancje nawilżające, które neutralizowały negatywny wpływ DHA na nawilżenie skóry. W badaniach in silico wykazano, że DHA nie przenika przez warstwę beta-keratyny skóry. Potencjalnymi przyczynami mogą być duże ilości energii wiązań wodorowych i naładowana powierzchnia beta-keratyny.

EN

The purpose of this study was to investigate selected properties of eight bronzers differing in consistency and dihydroxyacetone (DHA) content. The investigated bronzers were divided into three groups including: liquid sunless tanning products containing DHA level of about 15%, half-liquid self-tanners (spray or foam), and bronzers in the form of a cream. The products from the two latter groups contained about 5% DHA. This study inspected if self-tanners have the ability to absorb UV radiation. The aim of using infrared spectroscopy was to investigate the influence of self-tanners on skin moisture level. During the study, quantum-mechanical calculations were done. The calculations were related to computer-based modeling of DHA permeability through the beta-keratin layer of the skin. The calculations were also done to estimate hydrogen bond energy between chains of the beta-keratin as well as the surface of the crystallized beta-keratin surface. The results indicated that DHA absorbed UV-C radiation very strong, whereas UV-B radiation was absorbed to a lower degree. The least absorbancy was discovered in the UV-A range. Liquid and, partly, half-liquid self-tanners reduced skin moisture; however, products in the form of cream contained moisturizing substances that neutralize the negative effect of DHA on skin hydration. In silico studies indicated that DHA does not permeate through the beta-keratin layer of the skin. Potential reasons for this may be the large energy of hydrogen bonds and charged beta-keratin surface

10

Post-critical deformation states of composite thin-walled aircraft load-bearing structures

Kopecki T., Bakunowicz J., Lis T.

Journal of Theoretical and Applied Mechanics

|

2016

|

Vol. 54 nr 1

195--205

EN

The study presents results of experimental examination of a model representing a fragment of an aircraft wing structure with the skin made of a glass fibre/epoxy composite. For such a system, the deformation pattern has been found and the representative equilibrium path determined. The finite element method has been used to develop the corresponding numerical model, the correctness of which has been then verified by comparing the obtained results with the course of the relevant experiment. Conformity of the results allowed one to determine usefulness of the applied methods in the assessment of mechanical properties of modified solutions involving integral skin stiffening elements.

11

Badanie procesu relaksacji naprężeń skóry świńskiej

Liber-Kneć A., Łagan S.

Engineering of Biomaterials

|

2016

|

Vol. 19, no. 134

18--24

PL

Właściwości mechaniczne tkanki skórnej są heterogeniczne, anizotropowe, nieliniowe i lepkosprężyste ze względu na jej niejednorodność oraz kompleksowość struktur. W artykule opisano badania relaksacji naprężeń świeżej tkanki skóry świńskiej dla różnych poziomów odkształcenia (5%, 10% i 15%). Próbki zostały pobrane z grzbietu zwierzęcia, równolegle oraz prostopadle w stosunku do jego długiej osi ciała. Statyczna próba rozciągania została przeprowadzona w celu scharakteryzowania parametrów mechanicznych skóry: moduł Younga dla równoległych/prostopadłych próbek wyniósł 11,5 ±2,5/19,0 ±2,1 MPa, wytrzymałość na rozciąganie 11,4 ±1,4/13,0 ±1,7 MPa, odkształcenie przy zniszczeniu 21,3 ±1,1/34,4 ±4,7 mm. Różne kierunki pobrania próbek wpłynęły na właściwości lepkosprężyste. Dla próbek prostopadłych zostały osiągnięte następujące poziomy naprężenia początkowego: dla 5% odkształcenia około 0,3 MPa w 30 s, dla 10% odkształcenia około 1,1 MPa w 60 s i dla 15% odkształcenia 2,3 MPa w 90 s. Naprężenie początkowe osiągnięte dla próbek równoległych dla 5% odkształcenia wyniosło 0,3 MPa w 30 s, dla 10% odkształcenia 0,4 MPa w 60 s, i dla 15% odkształcenia osiągnęło wartość 1 MPa w 90 s. Krzywe relaksacji miały różny zakres czasu relaksacji dla różnych poziomów odkształcenia. Czas relaksacji dla równoległych/ prostopadłych próbek dla różnych poziomów odkształcenia wyniósł: 5% - 90/100 s, 10% - 110/150 s, 15% - 1000/1600 s. Do matematycznego modelowania mechanicznych właściwości tkanki skórnej świni wykorzystano model QLV.

EN

Mechanical behavior of skin tissue is described as heterogeneous, anisotropic, nonlinear and viscoelastic because of its nonhomogeneous, complex structure. This paper reports the study stress relaxation behavior of fresh porcine tissue skin for different strain levels (5%, 10% and 15%). The samples were taken parallel and perpendicular to the long axis of the pig’s body, from dorsal area. The tensile test of skin samples was carried out to characterize mechanical parameters of skin material: Young's modulus for parallel/perpendicular samples was 11.5 ±2.5/19.0 ±2.1 MPa, tensile strength was 11.4 ±1.4/13.0 ±1.7 MPa, elongation at break was 21.3 ±1.1/34.4 ±4.7 mm. The different directions of sampling influenced the viscoelastic properties. The perpendicular samples achieved the following levels of initial stress: at 5% strain of about 0.3 MPa in 30 s, at 10% strain of about 1.1 MPa in 60 s and at 15% strain 2.3 MPa in 90 s. The initial stress reached by the parallel sample for 5% strain was 0.3 MPa in 30 s, at 10% strain was 0.4 MPa in 60 s, and for 15% strain reached a value of 1 MPa in 90 s. Relaxation curves had different time ranges of stress relaxation for different levels of strain. The time of relaxation for parallel/perpendicular samples for different strain levels was: 5% - 90/100 s, 10% - 110/150 s, 15% - 1000/1600 s. The QLV theory was used to the mathematical modeling mechanical behavior of porcine skin tissue.

12

Influence of a skin tissue anisotropy on mechanical hysteresis

Wiśniewska A., Liber-Kneć A.

Czasopismo Techniczne. Mechanika

|

2016

|

Y. 113, iss. 5-M

125--136

EN

The mechanical properties of a pig’s skin as a human skin substitute in the studies carried out in vitro are used in surgery and engineering design. The investigation included the uniaxial tensile test and cyclic loading-unloading tests of a swine skin. The values of dissipated energy and energy dissipation ratio for first, fifth and tenth hysteresis loop of every examined sample were obtained. In the investigation, the skin anisotropy was taken into consideration. The estimation of the influence of various levels of load on the values of the measured parameters was also made.

PL

Właściwości mechaniczne tkanki skórnej świni jako substytutu skóry ludzkiej w badaniach in vitro są wykorzystywane w chirurgii i projektowaniu inżynierskim. Badania obejmowały przeprowadzenie próby jednoosiowego rozciągania oraz wykonanie testów cyklicznego obciążania-odciążenia dla skóry świni. Otrzymano wartości energii dyssypacji oraz współczynnika pochłaniania energii dla pierwszej, piątej i dziesiątej pętli histerezy mechanicznej każdej zbadanej próbki. We wszystkich przeprowadzonych badaniach uwzględniono anizotropową budowę tkanki skórnej. Oceniono także wpływ różnych poziomów zastosowanego obciążenia na wartości mierzonych parametrów.

13

Maszyna do czyszczenia skór z łososi

Kosmowski M., Dowgiałło A.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2015

|

nr 2

47--50

PL

Przez ostatnie dwie dekady światowa produkcja hodowlanych łososi potroiła się. W 2012 r. Norwegia, która jest głównym producentem łososi w Europie, wyeksportowała ich 965 100 ton. Będąca odpadem poprodukcyjnym skóra, która stanowi około 5-6% odgłowionych i wypatroszonych łososi, w celu zwiększenia wartości dodanej obróbki, powinna być w szerszym niż obecnie stopniu traktowana nie jako odpad lecz surowiec techniczny. Jest ona doskonałym surowcem do produkcji skór galanteryjnych, wykorzystywanych do wytwarzania odzieży, wyrobów galanteryjnych (paski, portfele itp.) czy do pokrywania mebli. Jednakże przed ostateczną obróbką do postaci skóry galanteryjnej - garbowaniem i barwieniem - skóry łososi należy dokładnie obustronnie oczyścić z łusek i podskórnej tkanki tłuszczowej. Dotychczas wykonywane to było w dwóch zabiegach przy wykorzystaniu dwóch różnych przyrządów. Prezentowana innowacyjna maszyna zastępuje pracę tych przyrządów czyszcząc skórę w jednym zabiegu. Jej zaletą, poza niewielkimi rozmiarami (LxBxH - 400x360x540 mm), prostą konstrukcją i obsługą (1 osoba obsługi) oraz niewielkim zapotrzebowaniem mocy (0,55 kW), jest zastąpienie pracy dwóch operatorów jednym.

EN

Over the last 2 decades, the rapid advance in farmed salmon production around the world has tripled the world supply of salmon. Norway, the main salmon supplier, in 2012 exported 965 100 tonnes of fresh and frozen salmon (around 134 000 tonnes to central and eastern Europe). Salmon skins, which comprise about 5-6% of deheaded and gutted salmon, to increase added value should be mass raw material for example for leather goods. Fish skins are ideal material for high fashion, whether in clothes design, furniture, or anything else. However before tanning and drying the fish skins require two separately carrying out operations: removing scales and subcutaneous fatty tissue, what needs using two devices - fleshing device and scaling device. The main advantage and innovation of presented machine, apart from its small dimensions (LxBxH - 400x360x540 mm), simple design, operation and low power demand (0,55 kW), is replacing two devices (fleshing and scaling) and two operating persons with one machine and one operator.

14

Charakterystyka anizotropowych właściwości mechanicznych skóry świni

Łagan S., Liber-Kneć A.

Engineering of Biomaterials

|

2014

|

Vol. 17, no. 128-129

61--63

15

Peptydy kosmetyczne - molekularny chirurg plastyczny

Rodziewicz-Motowidło S., Sikorska E., Rosecka J.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 3-4

36--39

PL

Starzenie się jest jednym z podstawowych procesów zachodzących w każdym organizmie żywym. Efekty starzenia się są najbardziej widoczne na skórze. W celu opóźnienia tego procesu stosuje się liczne preparaty kosmetyczne. Ostatnio dużą popularność zdobyły preparaty zwierające w swoim składzie peptydy kosmetyczne, które z doskonałą precyzją wpływają na stan skóry.

EN

Ageing is one of the basic biological processes occuring in every living creature. The effects of ageing are mostly visible on the skin. Many cosmetic products are being used in order to slow down this process. Products containing cosmetic peptides, which are influencing the skin's condition with excellent precision, are lately the most popular substances.

16

Photodynamic therapy of melanoma. Monte Carlo modeling of light transport in human pigmented skin

Matuszak Z.

Bio-Algorithms and Med-Systems

|

2011

|

Vol. 7, no. 2

85--93

EN

Among many available methods used in clinical practice to treat cancer tissues, Photodynamic therapy (PDT) is a relatively new tool. PDT is an enhancement of chemotherapy. To destroy cancerous tissue, photosensitizer (PS), oxygen (O2) and light - three crucial elements of PDT - have to work together to produce sufficiently high concentration of cytotoxic reagents, reactive species of oxygen (ROS), mainly singlet oxygen 1O2. To effectively generate 1O2, light intensity needed for the activation PS should achieve appropriate value in the place of the location of PS within the cancerous lesion. In pigmented cancers amount of melanin is larger than in normal tissues due to proliferation of melanoma cells. Melanin strongly absorbs light and attenuates its intensity. To investigate the influence of melanin on PDT efficiency, a seven-layer computer skin model was proposed and tentatively examined in this work. Influence of melanin on light intensity distribution was simulated with Monte Carlo method. For some fluence rate values (50,100,150 and 200 mWcm-2) the computer simulations of PDT effect using parameters of porphyrin photosensitizer (tritiolyloporphyrin, λex=650 nm) and kinetic schema of PDT based on Jablonski diagram were analyzed. Simulations have shown that fluence rate values strongly modify efficiency of therapy and in the case of low fluence rate values deeper laying cancerous cell would not be killed due to too low 1O2 production. Additionally it was shown that the problem of estimation of melanin content in tissue can be solved by measurement of diffuse reflectance of skin. The possibilities of further development of the model were also briefly discussed.

17

Determination of the mechanical properties of the skin of pig foetuses with respect to its structure

Żak M., Kuropka P., Kobielarz M., Dudek A., Kaleta-Kuratewicz K., Szotek S.

Acta of Bioengineering and Biomechanics

|

2011

|

Vol. 13, no. 2

37-43

EN

Skin is an important barrier protecting the organism against external environmental factors. Determination of its mechanical characteristics as regards its structure has significant scientific and application value. In this work, uniaxial tensile tests were conducted to determine the basic mechanical parameters of skin with respect to its structure. The subject of the study were skin samples taken from domestic pig foetuses. They were excised from different parts of body, in the direction parallel to the long axis of the body. Regardless of the sampling site, the tests revealed no significant differences in the values of the maximum tensile strength (2.08 +- 0.25 MPa) and the conventional Young's modulus (5.87 +- 1.52 MPa). The mechanical and structural tests confirmed that regardless of the sampling region the skin of domestic pig foetuses may constitute a human skin substitute model.

18

Rola składników aktywnych w procesie starzenia się skóry

Łubkowska B., Grobelna B., Maćkiewicz Z.

Wiadomości Chemiczne

|

2010

|

[Z] 64, 11-12

1053-1071

EN

Skin is the coating of all human and animal organisms. It is a kind of space where different processes take place. Skin is the largest and the heaviest organ in the body. Also, it is a barrier, that stops water and the part of body, which should be particularly protected [1]. The skin is composed of three main layers: epidermis (Fig. 1), dermis (Fig. 3) and subcutaneous tissue (Fig. 5). Each of these layers has completely different role and is characterized by various properties. Epidermis is the outermost layer of skin. It consists of a living and a dead zone. The living area forms new cells which are the subject to further changes, while in the zone of dead cells they are highly flattened and devoid of nuclei [2]. In the epidermis, exactly in the reproductive output layer there are melanocytes, which are cells responsible for production of the pigment - melanin (Fig. 2). Melanin is responsible for color of hair, eyes and skin. It is formed from tyrosine as a result of numerous biochemical reactions [3]. Biological activity of melanin is determined by the presence of appropriate peptide. The sequences of its active components are: Ser-Tyr, Ser-Met-Glu-His-Phe-Arg, and Trp-Gly-Lys-Pro-Val. It is possible to protect the skin also against the solar radiation. The hormone MSH absorbs and reflects UV radiation. Under the influence of UV radiation the amount of melanin increases, causing temporary changes in skin color [3]. Under the epidermis there is a proper skin, which is composed of elastic fibers, collagen fibers, and the basic substance, which fuses the fiber elements. The elastic fibers are scattered among collagen fibers. Proper skin is the place where a valuable protein - very important in cosmetics - occurs - the native collagen. It is the main protein of connective tissue. Collagen has a very high tensile strength and is a major component of tendons. It is responsible for skin elasticity. Loss of collagen from the skin causes wrinkles [4]. A distinctive layer of skin is the subcutaneous tissue. It combines dermis with muscles. It is composed of fat cells separated by connective tissue. The size and the shape of fat cells vary depending on gender, diet and also age [5]. Skin, like other authorities is aging. These process may be accelerated or delayed under the influence of various endogenous and exogenous elements (Tab. 1). Also genetic predisposition are of significant importance. It seems that, as soon as we age, we inherit from our ancestors. To delay the aging process, it is necessary to properly take care of and protect the skin. There are many ways to delay aging of the skin. The most successful, for example cosmetics with active ingredients such as peptides, will be presented here.

19

Jod

Szymańska J. A, Bruchajzer E

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2010

|

Nr 3 (65)

61--83

PL

Jod jest szarofioletową substancją stałą o ostrym, charakterystycznym zapachu. Jego roztwory i pary mają barwę fioletową. Na skalę przemysłową jod otrzymuje się z jodanów zawartych w ługach pokrystalicznych powstających przy otrzymywaniu saletry chilijskiej lub przez działanie chloru na jodki. Jod stosuje się m.in.: w przemyśle spożywczym (jodowanie soli), w fotografii, poligrafii oraz do produkcji barwników, farmaceutyków i środków dezynfekcyjnych. Narażenie przemysłowe na jod może występować podczas produkcji i stosowania związków zawierających jod. Zatrucia ostre jodem u ludzi zdarzają się bardzo rzadko i zwykle są związane ze spożyciem (omyłkowym lub samobójczym) roztworów dezynfekcyjnych zawierających jod. Skutkiem tego są oparzenia i ból w jamie ustnej, gardle, żołądku, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego (oun), spadek ciśnienia krwi oraz zaburzenia funkcji nerek i układu krążenia (zatrzymanie krążenia i zapaść prowadząca do śmierci). Śmiertelna dawka jodu dla człowieka wynosi 2 ÷ 4 g. Bezpośredni kontakt roztworów jodu ze skórą powoduje zależne od wielkości stężenia działania drażniące oraz reakcje alergiczne. Nie stwierdzono skutków działania drażniącego jodu o stężeniu 1 mg/m3 w następstwie inhalacyjnego, przewlekłego narażenia ludzi. Objawy działania drażniącego jodu pojawiają się po narażeniu na jod o stężeniu 1,5 ÷ 2 mg/m3, a stężenia 3 ÷ 10 mg/m3 powodują, że praca staje się niemożliwa. Jod o stężeniu 20 mg/m3 uważa się za niebezpieczny dla zdrowia i życia człowieka. Według danych stacji sanitarno-epidemiologicznych w 2007 r. nie zanotowano w przemyśle polskim narażenia pracowników na stężenia jodu, które przekraczałyby obowiązującą wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynoszącą 1 mg/m3. Na podstawie wartości medialnych dawek śmiertelnych dla zwierząt laboratoryjnych jod jest poza klasyfikacją toksyczności ostrej (wartość DL50 dla szczurów po dożołądkowym podaniu wynosi 14 000 mg/kg masy ciała). Jednorazowe narażenie inhalacyjne świnek morskich i szczurów na jod o stężeniu 5 mg/m3 nie powodowało żadnych zmian. Narażenie świnek morskich na jod o stężeniu 8,6 mg/m3 oraz psów na stężenie 10 mg/m3 jodu w niewielkim stopniu wpływało na układ oddechowy. Działanie drażniące i niekorzystny wpływ na pracę płuc zwierząt stwierdzono po narażeniu na jod o stężeniach dochodzących do 73 ÷ 100 mg/m3. Inhalacyjne narażenie szczurów na jod o stężeniu 4,7 mg/m3 przez 3 ÷ 4 miesiące spowodowało zmiany w błonie śluzowej jamy ustnej, oczu i wyglądu szkliwa zębowego, a narażenie szczurów i świnek morskich na jod o stężeniu 0,5 lub 3,1 mg/m3 (w podwyższonej temperaturze otoczenia) wywoływało przejściowe zaburzenia węchu, niewielkie uszkodzenie nerek, zmniejszenie przyrostu masy ciała oraz zmniejszenie zużycia tlenu. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych dotyczących działaniu odległego jodu elementarnego. Jod wchłania się przez płuca, układ pokarmowy i skórę. W warunkach środowiska pracy największe znaczenia ma narażenie inhalacyjne, natomiast dla populacji generalnej – pobranie jodu z dietą. Po wchłonięciu do organizmu jod nieorganiczny ulega przemianom do połączeń ze związkami organicznymi, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, w której powstają hormony – tetrajodotyronina (T4) i trijodotyronina (T3). Jod wydala się głównie z moczem. Mechanizm działania toksycznego jodu jest związany z silnie żrącym jego działaniem wywołującym denaturację białek i zniszczenie komórki, natomiast podstawowym objawem toksyczności jodu w małych dawkach i o mniejszym stężeniu jest działanie drażniące na błony śluzowej Z wieloletnich obserwacji wynika, że po narażeniu ludzi na pary jodu o stężeniu poniżej 1 mg/m3 (0,1 ppm) nie stwierdzano skutków ich toksycznego działania. Wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) jodu obowiązująca w Polsce wynosi 1 mg/m3. Na podstawie danych z piśmiennictwa i po uwzględnieniu różnic międzyosobniczych autorzy dokumentacji proponują jednak zmniejszenie tej wartość do 0,5 mg/m3, a za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDSCh) jodu przyjęcie stężenie 1 mg/m3. Ze względu na działanie drażniące związku, należy także wprowadzić oznakowanie jodu literą „I”.

EN

Elemental iodine (I2; CAS Register No. 7553-56-2) takes the form of greyish black to purple crystals. Aqueous solutions and vapours are brown or violet. Iodine sublimes to a violet gas with a characteristic, irritating odour. Iodine is used in pharmaceuticals, lithography, photographic materials, and in manufacturing dyes. It is an ingredient in antiseptic preparations. Other uses include disinfectants that may be added to water. Occupational exposure to iodine may occur during the production and application of iodine compounds, and during other industrial activities. This compounds is absorbed into the human body through the respiratory tract, skin (occupational exposure) and alimentary tract (general population, via iodised salt). Ingestion of large quantities of iodine may cause burning of the mouth, throat, and stomach and abdominal pain, nausea, vomiting, and diarrhoea. Sufficient exposure may result in progression of symptoms to fever, shock, delirium, and death. Ingestion of 2-4 g has been fatal for humans. The solid element is intensely irritating to the eyes, skin, and mucous membranes. An allergic skin rash may occur. Many years’ observations have shown that during occupational exposure to iodine vapours at the concentrations of up to 1 mg/m3 (0.1 ppm), there are no observed adverse effects. At the concentrations of 1.5-2 mg/m3 (0.15-0.2 ppm) work is possible, but difficult. Work is impossible at airborne iodine concentrations of 3-10 mg/m3 (0.3-1 ppm). Iodine can be an intense irritant to the eyes, mucous membrane, and skin. It is a pulmonary irritant in animals. Iodine absorbed by the lungs is changed to iodide and eliminated mainly in the urine. Organic iodine (approximately 95% of circulating iodine) exists as thyroxine (T4) and triiodothyronine (T3). Iodine has a direct action on cells by precipitating proteins. The affected cells may be destroyed. In addition to the primary irritant action of iodine, this compound can act as a potent sensitizer. The iodine concentration of 1 mg/m3 (occupational exposure of humans) was accepted as an NOAEL value and applying the correct uncertainly coefficient, the iodine MAC-TWA value was suggested to be 0.5 mg/m3 and, due to the compound irritating activity, a MAC-STEL value to be 1 mg/m3. Notation “I” – irritating substance is recommended.

20

Środki ochrony skóry - wymagania, dobór, znakowanie, aplikacja i program ochrony skóry cz.2

Kurpiewska J., Liwkowicz J.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2010

|

nr 7/8

32-34

PL

W CIOP-PIB opracowano projekt wytycznych w zakresie wymagań, doboru i stosowania środków ochrony skóry (ŚOS). Dokument ten obejmuje: sformułowanie definicji, charakterystykę stosowanych środków ochrony skóry, identyfikację zagrożeń i ocenę ryzyka na stanowiskach pracy w odniesieniu do skóry, metody badań, wymagania, oznakowanie i program ochrony skóry. Zaproponowano sposób znakowania ŚOS w zależności od przeznaczenia: chroniące przed wodą i wodnymi roztworami kwasów zasad, soli, chroniące przed substancjami organicznymi, promieniochronne. Konieczne jest bowiem wyraźne oznakowanie produktów ochronnych w celu odróżnienia od przeznaczonych np. do pielęgnacji ciała. Sprecyzowano "Szczegółowe informacje dotyczące ŚOS", które powinny być dostępne dla użytkowników np. na stronie internetowej producenta.

EN

A project on guidelines in regard of skin protection measures (SPMs) was developed in the Central Institute for Labour Protection - National Research Institute. The document embraces: definitions forming process, characteristics of skin protection resources used, identification of threats and occupational risk evaluation in context of skin, research methods, requirements, markings and the skin protection program. A way of SPMs marking was introduced in dependence from their destined use: waterproof as well as protection from watery solutions of acids, alkalines and salts, protecting from organic and radioactive compounds. A proper marking of SPMs is a must in order to distinguish them from skin cultivation products. A "detailed information on SPMs", athat should be available to customers on producer's website were specified.