Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Szacowanie wartości współczynnika przewodności cieplnej skał dolomitu głównego na podstawie składu mineralnego i porowatości

Przelaskowska Anna, Kubik Benedyk

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 1

3--10

PL

Jednym z niezbędnych parametrów do określenia warunków termicznych zbiornika geotermalnego jest współczynnik przewodności cieplnej skał. Przewodność cieplna zależy od innych własności skał, takich jak skład mineralny i porowatość. Do obliczenia wartości tego parametru można więc stosować modele matematyczne uwzględniające zarówno zawartość objętościową i przewodność cieplną poszczególnych minerałów i roztworów porowych, jak i strukturę skały. W pracy wykorzystano różnego rodzaju modele, od najprostszych, warstwowych, po bardziej skomplikowane modele inkluzji niesferycznych. Obliczone wartości zweryfikowano na podstawie pomiarów laboratoryjnych przewodności cieplnej. Badania wykonano na próbkach dolomitu charakteryzujących się mało zróżnicowanym składem mineralnym, a jednocześnie dużą zmiennością porowatości (od 3% do 27%). Parametr porowatości ma widoczny wpływ na dopasowanie poszczególnych modeli matematycznych. Najlepszą zbieżność wartości pomierzonych i wyliczonych uzyskano w przypadku próbek o wysokiej porowatości (powyżej 25%) za pomocą modelu średniej arytmetycznej. W przypadku próbek o niższej porowatości najlepsze dopasowanie otrzymano przy wykorzystaniu modelu średniej harmonicznej, modelu inkluzji sferycznych (przypadek skały składającej się ze sferycznych ziaren rozproszonych w roztworze porowym) oraz modeli inkluzji niesferycznych (przypadek porów w formie szczelin o kształcie dysków). Wszystkie modele dobrze odzwierciedlają trendy zmienności otrzymane dla wartości pomierzonych. Uzyskane korelacje charakteryzują się wysokimi współczynnikami determinacji R2, przekraczającymi 0,86. Wysoka jakość korelacji pozwoliła na wprowadzenie poprawki umożliwiającej przybliżenie wartości wymodelowanych do rzeczywistych. Otrzymane wyniki pozwoliły na dobór optymalnych modeli umożliwiających ocenę wartości przewodności cieplnej dolomitów na podstawie składu mineralnego. W przypadku skał o bardzo wysokiej, przekraczającej 25%, porowatości najlepiej dopasowuje się model średniej arytmetycznej. W przypadku pozostałych próbek najlepszą zgodność wartości wyliczonych i pomierzonych uzyskano po zastosowaniu poprawki; wyniki są bardzo zbliżone dla wszystkich zastosowanych modeli.

EN

Thermal conductivity is one of the parameters essential to determine thermal conditions of a geothermal reservoir. The value of this parameter depends on other rock properties, such as mineral composition and porosity. Therefore, mathematical models that take into account both the volumetric content and thermal conductivity of individual minerals and pore solutions as well as the rock structure, can be used to calculate the value of thermal conductivity. In this study, different types of mathematical models were used, from the simplest layer models to more complex non-spherical inclusion models. The calculated values were verified by laboratory measurements of thermal conductivity. The tests were carried out on dolomite samples characterized by similar mineral composition and varied porosity (from 3 to 27%). The porosity parameter has an apparent influence on particular mathematical models. The best fitting of measured and calculated values was obtained for samples with high porosity (above 25%), with the use of the arithmetic mean model. For samples with lower porosity, the best fit was obtained for harmonic mean, spherical inclusions (the case of a rock consisting of spherical grains dispersed in a pore solution), and non-spherical inclusions (the case of pores in the form of disc-shaped fractures) models. All models reflect well the variation trends obtained for the measured values. The correlations obtained are characterized by high determination coefficients R2, exceeding 0.86. Based on high quality correlations, a correction allowing to approximate the modelled values to the laboratory measured ones was introduced. The results made it possible to select optimum models for estimating the value of thermal conductivity of dolomites based on their mineral composition. For rocks of very high porosity, exceeding 25%, the arithmetic mean model fitted best. For the other samples, the best fit was obtained after applying a correction; the results are very similar for all models used.

2

Rare earth elements, uranium, and thorium in ashes from biomass and hard coal combustion/co-combustion

Adamczyk Joanna, Smołka-Danielowska Danuta, Krzątała Arkadiusz, Krzykawski Tomasz

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 2

87--108

EN

This study presents the results of concentrations of rare earth elements and yttrium (REY), uranium (U), and thorium (Th) in ashes from combustion/co-combustion of biomass (20%, 40%, and 60% share) from the agri-food industry (pomace from apples, walnut shells, and sunflower husks) and hard coal. The study primarily focuses on ashes from the co-combustion of biomass and hard coal, in terms of their potential use for the recovery of rare earth elements (REE), and the identification of the sources of these elements in the ashes. Research methods such as ICP-MS (inductively coupled plasma mass spectrometry), XRD (X-ray diffraction), and SEM-EDS (scanning electron microscopy with quantitative X-ray microanalysis) were used. The total average content of REY in ash from biomass combustion is 3.55-120.5 mg/kg, and in ash from co-combustion, it is from 187.3 to 73.5 mg/kg. The concentration of critical REE in biomass combustion ash is in the range 1.0-38.7 mg/kg, and in co-combustion ash it is 23.3-60.7 mg/kg. In hard-coal ash, the average concentration of REY and critical REY was determined at the level of 175 and 45.3 mg/kg, respectively. In all samples of the tested ashes, a higher concentration of Th (0.2-14.8 mg/kg) was found in comparison to U (0.1-6 mg/kg). In ashes from biomass and hard-coal combustion/co-combustion, the range of the prospective coefficient (Coutl) is 0.66-0.82 and 0.8-0.85, respectively, which may suggest a potential source for REE recovery. On the basis of SEM-EDS studies, yttrium was found in particles of ashes from biomass combustion, which is mainly bound to carbonates. The carriers of REY, U, and Th in ashes from biomass and hard-coal co-combustion are phosphates (monazite and xenotime), and probably the vitreous aluminosilicate substance.

PL

W pracy przedstawiono wyniki stężeń pierwiastków ziem rzadkich i itru (REY), uranu (U), oraz toru (Th) w popiołach ze spalania/współspalania biomasy (udział 20, 40 i 60%) z przemysłu rolno-spożywczego (wytłoki z jabłek, łupiny orzecha włoskiego i łuski słonecznik), i węgla kamiennego. W pracy zwrócono uwagę przede wszystkim na popioły ze współspalania biomasy i węgla kamiennego, pod kątem ich potencjalnego wykorzystania do odzysku pierwiastków ziem rzadkich (REE), oraz identyfikacji źródeł tych pierwiastków w popiołach. Zastosowano metody badawcze takie jak ICP-MS (spektrometria mas ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej), XRD (dyfrakcja rentgenowska) i SEM-EDS (skaningowa mikroskopia elektronowa z ilościową mikroanalizą rentgenowską). Całkowita średnia zawartość REY w popiołach ze spalania biomasy wynosi 3,55-120,5 mg/kg, a w popiołach ze współspalania od 73,5 do 187,3 mg/kg. Średnie stężenie krytycznych REE w popiołach ze spalania biomasy mieści się w zakresie 1,0-38,7 mg/kg, a w popiołach ze współspalania 23,3-60,7 mg/kg. W popiele z węgla kamiennego średnie stężenie REY i krytycznych REY oznaczono odpowiednio na poziomie 175 i 45.3 mg/kg. W próbkach badanych popiołów oznaczono wyższe stężenie Th (0,2-14,8 mg/kg), w porównaniu do U (0,1-6 mg/kg). W popiołach ze spalania/współspalania biomasy i węgla kamiennego zakres wartości współczynnika perspektywicznego (Coutl) wynosi odpowiednio 0,66-0,82 i 0,8-0,85, co może sugerować potecjalne źródło do odzysku REE. Analiza cząstek popiołów ze spalania biomasy wykazała itr, który związany jest głównie z węglanami. Nośnikami REY, U i Th w popiołach ze współspalania biomasy i węgla kamiennego są fosforany: monacyt i ksenotym, oraz prawdopodobnie szklista substancja glinokrzemianowa.

3

Iron-bearing phases affecting the colour of upper Neogene clayey sediments from Dymaczewo Stare, west-central Poland

Klęsk Jakub, Błachowski Artur, Diduszko Ryszard, Kruszewski Łukasz, Widera Marek

Geologos

|

2022

|

Vol. 28, No. 2

129--139

EN

The present paper investigates the colour dependence of mineral compositions in clay-rich sedimentary strata, mainly clayey silts, the emphasis being on iron-bearing minerals (rather than clay minerals) by using powder X-ray diffraction (PXRD) and 57Fe Mössbauer spectroscopy (57Fe-MS). The PXRD-based phase analysis has demonstrated the variable compositions of samples, consisting of, inter alia, quartz, calcite or gypsum, and admixtures of potassium feldspars and plagioclase. Hematite + goethite (sample D1, dark red), goethite (sample D2, pinkish brown), poorly crystalline goethite (sample D3, orange) and jarosite (sample D4, yellow) have been distinguished. A very low jarosite content was detected in sample D5 (light grey); this did not affect its colour. The potential yellow/brown shades in sample D6 (dark grey), coming from trace amounts of jarosite, are masked by macroscopically visible organic matter. In the case of the two last-named samples (D5 and D6), with trace amounts of Fe-bearing minerals, it is most likely that the organic matter was effective in influencing the light and dark grey colour of the sediment, respectively.

4

Węglowe popioły lotne - źródło zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Wyzwania i wybrane problemy lat siedemdziesiątych XX wieku

Matusiewicz Henryk

Analityka : nauka i praktyka

|

2022

|

nr 4

12--17

PL

Poznanie niejednorodności, składu morfologicznego oraz mineralnego i chemicznego mikrocząstek popiołów lotnych węgli, kamiennego i brunatnego, jest niezbędne do oceny ich potencjalnego zagrożenia dla środowiska naturalnego.

5

Brittleness evaluation method of shale based on confining pressure correction

Liu Lifeng, Guan Meng, Zhao Haitao, Wang Haipeng, Gao Tianyu, Jiang Yu

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 1

211--223

EN

The influence of confining pressure on the brittleness of shale is very significant, usually with the increase in confining pressure; the shale shows a tendency to change from brittle to plastic. Therefore, the confining pressure correction is an important part of the brittleness evaluation, but it is often neglected in the conventional shale brittleness evaluation methods. This paper proposes a two-step confining pressure correction method to integrate the brittleness evaluation methods of mineral components, elastic parameters, and mechanical parameters and to comprehensively construct a shale brittleness evaluation index based on confining pressure correction. Step 1 zero confining pressure correction: the elastic brittleness index at zero confining pressure is calibrated using the mineral brittleness index to remove the effect of envelope pressure on brittleness and thus represent the intrinsic brittleness characteristics of the rock. Step 2 confining pressure trend correction: the mechanical parameters are used to correct the rock for the trend of confining pressure in order to reasonably characterize the weakening effect of the confining pressure on the brittleness of the rock, and reasonably characterize the transition from brittle to plastic as the confining pressure increases. By applying it to the brittleness evaluation of actual logging data, the evaluation results can truly and objectively characterize the brittleness of rock under in situ confining pressure.

6

Określanie składu chemicznego i mineralnego skał z wykorzystaniem przenośnego spektrometru XRF pracującego w atmosferze helu

Skupio Rafał

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 4

227--234

PL

W pracy przedstawiono możliwości prowadzenia pomiarów chemicznych z zastosowaniem przenośnego spektrometru fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii EDXRF w atmosferze helu. Metodyka badawcza wraz z tworzeniem modeli i interpretacją danych powstała w oparciu o zastosowanie aparatu XRF firmy Bruker, model Tracer 5g. Prowadzenie pomiarów w atmosferze helu umożliwia obniżenie progów detekcji dla pierwiastków lekkich, w tym określanie udziałów sodu (Na) i magnezu (Mg) oraz pierwiastków wchodzących w zakres spektrometrycznego profilowania gamma: potasu (K), uranu (U) i toru (Th). Jednym z elementów nowej procedury pomiarowej jest przygotowanie preparatów w formie pastylek, przy użyciu prasy hydraulicznej o sile nacisku do 25 ton. Pomiary w atmosferze helu mogą być wykonywane jedynie na materiale skonsolidowanym (lita skała, rdzeń wiertniczy lub twarda pastylka). Materiał do badań został pobrany z rdzeni wiertniczych, następnie skwartowany i rozdzielony na poszczególne analizy. Wyniki analiz XRF uzyskane metodą, w której zastosowano przepływ helu, porównano z wynikami pomiarów wykonanych standardową aparaturą XRF, chemicznych badań laboratoryjnych, analiz składu mineralnego XRD oraz badań naturalnej promieniotwórczości gamma. Analizy XRF bez możliwości prowadzenia pomiarów w atmosferze helu wykonane zostały aparatem Titan S1 (firmy Bruker). Badania przeprowadzono na próbkach skał pochodzących z dwóch otworów wiertniczych – P4 (19 próbek) i J1 (11 próbek). W przypadku P4 dysponowano dokładnymi pomiarami laboratoryjnymi ICP-MS (ang. Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry), ICP-OES (ang. Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) oraz wynikami XRD, natomiast w J1 – wynikami badań radiometrycznych i mineralnych. W próbkach z otworu J1 występowały skalenie oraz dolomit, co umożliwiło przetestowanie budowy modeli uwzględniających te minerały w odniesieniu do wyznaczenia udziałów sodu i magnezu. W końcowej części pracy przedstawiono wykresy korelacyjne dla wybranych, najważniejszych pierwiastków budujących matrycę skalną, modele mineralno–chemiczne zbudowane na ich podstawie oraz wykresy korelacyjne dla spektrometrycznych pomiarów gamma.

EN

In the paper, author presented the possibility of conducting chemical measurements in a helium atmosphere using a portable Energy Dispersive X-Ray Fluorescence spectrometer (EDXRF). The methodology, model creation and data interpretation were based on the Tracer 5g XRF (Bruker) application. Measurements in a helium atmosphere enable the reduction of detection limits for light elements, including the determination of sodium (Na) and magnesium (Mg), as well as elements applied in the spectral gamma-ray profiling range: potassium (K), uranium (U) and thorium (Th). One of the new measurement procedure aspects is the preparation of pellets using a hydraulic press with a pressure of up to 25 tons. Measurements with helium flow can only be performed on a consolidated material (solid rock, drill core, or pellet). The material for the research was taken from the cores, then quartered and divided into individual analyses. The results of the XRF analyses obtained with the helium flow method were compared to measurements made with standard XRF equipment, chemical laboratory tests, the results of XRD mineral analyses, and tests of natural gamma radioactivity. XRF analyses without the possibility of conducting measurements in a helium atmosphere were performed with the Titan S1 apparatus (Bruker). The tests were carried out on rock samples from two boreholes, P4 (19 samples) and J1 (11 samples). In P4, precise laboratory measurements ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry), ICP-OES (Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectrometry) and XRD results were available, while in the J1, radiometric and mineral tests were performed. Feldspars and dolomites were present in the samples from the J1 borehole, which made it possible to test the construction of models incorporating these minerals in relation to sodium and magnesium. The final part of the work presents correlation diagrams for selected, most essential elements forming the rock matrix, mineral and chemical models built on their basis and correlation diagrams for gamma spectrometric measurements.

7

Właściwości spoiw glinokrzemianowych na bazie lotnych popiołów wapniowych

Błaszczyński Tomasz Z., Król Maciej R.

Przegląd Budowlany

|

2019

|

R. 90, nr 7-8

46--55

PL

Artykuł skupia się na właściwościach materiałów zwanych zielonymi spoiwami. Mogą one być stosowane do produkcji spoiw aluminiowo-krzemionkowych i zielonych betonów znanych również jako betony geopolimery. Porównując nowe, ekologiczne spoiwa ze zwykłymi cementami portlandzkimi, stwierdza się znaczną możliwość zmniejszenia ilości głównego gazu cieplarnianego emitowanego do atmosfery (CO 2) od 3 do nawet 10 razy w zależności od rodzaju materiału wyjściowego stosowanego do produkcji nowego zielonego spoiwa. Głównym ekologicznym źródłem dającym możliwość pozyskania nowych materiałów jest wykorzystanie już dostępnych produktów, które powstają w procesie spalania węgla kamiennego czy wytapiania stali, czyli materiałów o niskiej zawartości wapna. Większość z nich jest już wykorzystywana w wielu gałęziach przemysłu. Są to głównie inżynieria lądowa, przemysł chemiczny lub rolnictwo.

EN

The article focuses on the properties of materials known as green binders. They can be used for production of aluminosilicate binders and green concretes also known as geopolymer concretes. During comparison of new ecological binders with ordinary Portland cements, the researchers have discovered a significant opportunity to reduce the amount of the main greenhouse gas emitted to the atmosphere (CO2) from 3 to 10 times depending on the starting material used for production of the new green binder. The main ecological source which provides the possibility of obtaining new materials is the use of already available products, which are created in the process of combustion of hard coal or melting of steel, i.e. materials with low lime content. Most of them are already used in numerous industries. These include mainly civil engineering, chemical industry or agriculture.

8

Szacowanie wartości współczynnika przewodności cieplnej piaskowców mezopaleozoicznych podłoża Karpat na podstawie składu mineralnego

Przelaskowska A., Drabik K., Klaja J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 2

107--119

PL

W ramach przedstawionej pracy przeprowadzono analizę modeli matematycznych umożliwiających ocenę wartości współczynnika przewodności cieplnej skały na podstawie składu mineralnego i porowatości. Zastosowano różnego rodzaju modele, od najprostszych, zakładających warstwową budowę skały, do bardziej skomplikowanych modeli inkluzji niesferycznych. Wartości obliczone porównano z danymi laboratoryjnymi. Uzyskane wyniki umożliwiły dobór optymalnych modeli służących do obliczenia przewodności cieplnej piaskowców podłoża Karpat.

EN

Mathematical models for the estimation of the thermal conductivity of rocks on the basis of mineral composition and porosity were analyzed in the presented work. Different types of models from the simplest, layer models to more complex nonspherical inclusions models were introduced. The calculated values were compared with the laboratory data. The obtained results enabled the selection of the most effective models for the calculation of the thermal conductivity of the Carpathian basement sandstones.

9

Szacowanie wartości współczynnika przewodności cieplnej piaskowców fliszowych na podstawie składu mineralnego

Przelaskowska A.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

435--442

PL

W ramach przedstawionej pracy przeprowadzono analizę modeli matematycznych umożliwiających ocenę wartości współczynnika przewodności cieplnej skały na podstawie składu mineralnego i porowatości. Zastosowano różnego rodzaju modele, od najprostszych, zakładających warstwową budowę skały, do bardziej skomplikowanych modeli inkluzji sferycznych. Wartości obliczone porównano z danymi laboratoryjnymi. Uzyskane wyniki umożliwiły dobór optymalnych modeli służących do obliczenia przewodności cieplnej piaskowców fliszowych.

EN

Mathematical models for the estimation of the thermal conductivity of rocks on the basis of their mineral composition and porosity were analyzed in the presented work. Different types of models from the simplest, layer models to more complex spherical inclusion models were introduced. Calculated values were compared with the laboratory data. The obtained results enabled the selection of the most effective models for the calculation of the thermal conductivity of flysch sandstones.

10

Wstępne wyniki oceny współczynnika przewodności cieplnej skał klastycznych na podstawie składu mineralnego

Przelaskowska A., Gąsior I., Drabik K.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

651--654

PL

Celem pracy było określenie współczynnika przewodności cieplnej skał na podstawie składu mineralnego. Przetestowano wybrane modele matematyczne uwzględniające objętościową zawartość poszczególnych minerałów wraz z odpowiadającymi im współczynnikami przewodności cieplnej, a następnie porównano otrzymane wyniki z danymi laboratoryjnymi. Zaobserwowano znaczący wpływ litologii na wybór odpowiedniego modelu.

EN

The aim of the presented work was the determination of the thermal conductivity of rocks based on their mineral composition. Mathematical models based on volumetric fractions of rock components and their thermal conductivities were introduced and the obtained results were compared with laboratory data. A significant impact of lithology on the choice of an appropriate model was observed.

11

Płatki zbożowe – ocena porównawcza. Cz.1, Porównanie składu chemicznego i mineralnego

Achremowicz B., Haber T., Kaszuba J., Puchalski Cz., Wiśniewski R.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2016

|

Nr 2

97--102

PL

Na podstawie zebranej literatury porównano płatki zbożowe owsiane (błyskawiczne, ekologiczne, górskie, zwykłe), jęczmienne, jaglane (proso), pszenne, orkiszowe, żytnie i gryczane. Porównano również płatki owsiane zwykłe: niemieckie, słowackie, szwedzkie i angielskie. Uwzględniono skład chemiczny i mineralny. Najwyższą zawartość białka i tłuszczu, wśród porównywanych płatków stwierdzono w owsianych. Zawartość skrobi w płatkach była zróżnicowana, niska w orkiszowych krajowych i owsianych szwedzkich. Zawartość błonnika była wysoka w płatkach pszennych, orkiszowych i żytnich, oraz w płatkach angielskich i słowackich. Βeta – glukanów nie zawierały płatki jaglane, ale w owsianych szwedzkich było ich najwięcej ok. 5%. Porównanie składników mineralnych wykazało wysoką zawartość Zn, Mn i Fe niezależnie od rodzaju surowca i pochodzenia produktu. Porównane płatki owsiane charakteryzowały się wyższą zawartością Zn w stosunku do innych, zwłaszcza jaglanych, żytnich i gryczanych. Wysoką zawartość tego pierwiastka prezentowały także płatki orkiszowe oraz płatki owsiane ze Szwecji i Niemiec.

EN

On the basis of the collected literature we compared cereal oatmeal (instant, ecological, mountain, plain), flakes from; barley, millet, wheat, spelled, rye and buckwheat. Also compared oatmeal usual: German, Slovak, Swedish and English. Compared the chemical and mineral composition. The highest protein and fat content was found in oatmeal. The starch content in the flakes was a diversified, low in the spelled flakes and oatmeal Swedish. The fiber content was high in flakes from wheat, spelled and rye, also in the flakes from England and Sweden.. Beta - glucans not contain millet flakes, but in the oatmeal from Sweden was their most, approximately 5 %. Comparison of minerals components showed high content of Zn, Mn and Fe regardless of the type of raw material and product origin. Oatmeal characterized by higher Zn content in comparison to others, especially millet, rye, and buckwheat. High content of this element presented also the flakes spelled and samples from Sweden and Germany.

12

Wykorzystanie pomiarów naturalnej promieniotwórczości skał z zastosowaniem spektrometru Gamma Logger oraz spektrometru Mazar do określenia zailenia utworów starszego paleozoiku

Gąsior I., Skupio R., Przelaskowska A., Orzechowski M., Zagórska U., Dohnalik M., Kowalska S.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 10

790--798

PL

Celem pracy było zastosowanie pomiarów naturalnej promieniotwórczości do określenia zailenia skał. Zawartości pierwiastków promieniotwórczych uzyskano przy wykorzystaniu spektrometru Gamma Logger oraz za pomocą aparatu typu Mazar. Opracowano modele dla otworu T, cechujące się współczynnikami determinacji R2 z zakresu 0,67÷0,71 dla urządzenia Gamma Logger oraz 0,85÷0,90 dla spektrometru Mazar. Weryfikację modeli przeprowadzono na podstawie wyników pomiarów laboratoryjnych składu mineralnego. Uzyskane zależności zastosowano w otworach T oraz M, o podobnej stratygrafii. W obydwu otworach wykonano pomiary spektrometrem Gamma Logger. Kolejnym odwiertem testowym był otwór L, w którym nie przeprowadzono pomiarów spektrometrycznych. W wyniku zastosowania modeli uzyskano wyniki składu mineralnego dobrze skorelowane z danymi laboratoryjnymi (R2: 0,67÷0,87).

EN

The aim of the research was the application of natural radioactivity measurements to determine the clay content of rocks. Radioactivity content of elements was acquired by using both, Gamma Logger and Mazar spectrometers. Mathematical models for “T” well indicating R2 = 0,69÷0,71 for Gamma Logger and R2 = 0,75÷0,90 for Mazar were constructed. The models were verified, using laboratory mineralogical analysis results. The obtained mathematical relations were applied in two wells, “T” and “M”, characterized by similar stratigraphy. Measurements were carried out in both wells, using Gamma Logger spectrometer. Another well, “L”, was not tested with any spectrometers. Application of mathematical models indicate good correlation between modeled mineralogical content and laboratory results with R2 = 0,67÷0,87.

13

Ocena możliwości budowy modelu geologiczno-geofizycznego dla utworów czerwonego spągowca z rejonu rowu Grodziska

Zagórska U., Gąsior I., Orzechowski M.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 11

901--909

PL

Artykuł prezentuje sposób wykorzystania laboratoryjnych badań chemicznych i mineralogicznych do modelowania m.in. zailenia czy wskaźnika CEC na podstawie wskazań profilowań jądrowych. Wyniki analiz laboratoryjnych posłużyły do skonstruowania modeli matematycznych pozwalających oszacować własności skał istotne dla oceny paraetrów złożowych. Modele zweryfikowano dla rzeczywistych profilowań jądrowych z otworu wiertniczego XY. Uzyskane wysokie współczynniki determinacji (model vs dane laboratoryjne) zachęcają do dalszych prac nad modelami przeznaczonymi dla większego obszaru geologicznego.

EN

The paper presents the application of laboratory analyses (chemical and mineralogical) for the modeling of parameters such as clay content, CEC etc. from nuclear logs. Mathematical models based on laboratory data were developed. These models allow for the estimation of rock properties that are crucial for the assessment of reservoir parameters. Models were verified for nuclear logs of the XY borehole. High determination coefficient of models vs laboratory data were obtained. These results encourage further studies on models suitable for larger geological areas.

14

Wpływ składu mineralnego gruntów słabonośnych na parametry użytkowe w drogownictwie

Wons W., Rzepa K.

Magazyn Autostrady

|

2016

|

Nr 3

10--13

PL

Parametry użytkowe gruntów, które są istotne w drogownictwie, wynikają z ich składu mineralnego. Również problemy gruntów wynikające z braku odpowiedniej nośności, spoistości czy wysadzinowości można wytłumaczyć na płaszczyźnie ich składu mineralnego. Połączenie tych dwóch punktów widzenia na grunty pozwala skutecznie dobierać odpowiednie spoiwa do ich stabilizacji.

EN

Low-strength soils can be divided into sandy and cohesive. The incapacity of these two soil varieties has extremely different character because of their different mineral composition. The knowledge of the mineral composition of soils can be used not only to explain the problems important for the road construction but also to select proper binders for soils stabilization. Sandy soils consist mainly of coarse quartz grains and their oval shape and mono-factionalism cause soil low bearing capacity which can be improved by using cements or cement substitutes. Cohesive soils consist mainly of fine-grained clay minerals and their plasticity after humidification cause soil low bearing capacity. Cohesive soils which consist of montmorillonite or chlorite are swelling and expansive. These expansive phenomena can be partially neutralized by using calcium, however, to provide mechanical stabilization, the addition of cements or cement substitutes is necessary.

15

Kryterium mineralogiczne jako element oceny przydatności niektórych polskich surowców ilastych do budowy przesłon hydroizolacyjnych

Ratajczak T., Hycnar E., Bożęcki P.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 4

19--25

PL

Zagadnienia ochrony środowiska związane z koniecznością ograniczenia szkodliwego oddziaływania na środowisko zgromadzonych na składowiskach odpadów są jednym z podstawowych wyzwań cywilizacyjnych XXI wieku. Zjawiska te można ograniczyć za pomocą przesłon hydroizolacyjnych. Wieloletnie doświadczenia związane z budową i funkcjonowaniem składowisk wskazują, że najlepsze efekty uzyskuje się poprzez wykorzystanie do ich budowy skał ilastych. Spośród wielu parametrów decydujących o takich możliwościach wykorzystania skał ilastych najważniejszy jest ich skład mineralny. W artykule dokonano charakterystyki zróżnicowanych litostratygraficznie skał ilastych występujących na terenie Polski w kontekście możliwości ich wykorzystania do budowy przesłon hydroizolacyjnych.

EN

The environmental issues associated with the need to reduce negative environmental impact accumulated in waste landfills are one of the major challenges of the XXI century civilization. These effects can be reduced using waterproofing barriers. Years of experience with the construction and functioning of the barriers show that the best results are achieved by the use of clay rocks for their construction. Out of the many parameters which determine the possibilities of using such clay rocks the most important is their mineral composition. The mineral composition of clay rocks is the most important out of the many parameters which determine such possibility of using. The article presents the characteristics of different lithostratigraphic clay rocks, occurring on Polish territory in the context of their use for the construction of waterproofing barriers.

16

Identyfikacja składu mineralnego i pęcznienia gruntów spoistych na podstawie współczynnika swobodnego pęcznienia

Izdebska-Mucha D., Wójcik E.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

77--85

EN

The paper presents the results of free swell measurements of Neogene clays and model clay mixtures composed of Wyoming bentonite and Sedlec kaolinite. Modified free swell index (MFSI) as well as free swell ratio (FSR) were determined and analyzed with respect to pore fluid chemistry, mineral composition and clay content. The FSR, defined as the ratio of the equilibrium sediment volume of 10-g oven dried soil in 0.0025% NaCl solution to that in kerosene, has proved to provide only a rough prediction of clay mineralogy in natural soils.

17

Badania mineralogiczne gleb winnic jako narzędzie w podnoszeniu jakości produkowanego wina

Broszkiewicz A., Pawlikowski M.

Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering

|

2016

|

nr 21

1--12

PL

Celem pracy jest określenie przydatności badań mineralogicznych podłoża winnic w ocenie jakości produkowanego wina. Próbki osadów pobrano z podłoża 3 winnic morawskich, a adekwatne do nich próbki wina pozyskano z zakładów winiarskich. Osady oceniono metodami petrograficznymi, a wyniki badań porównano z wynikami analizy pierwiastkowej win. Z próbek osadów wykonano utwardzane epoksydowo szlify mikroskopowe, które posłużyły do analizy petrograficznej z wykorzystaniem mikroskopu polaryzacyjnego do światła przechodzącego. Oznaczenie składu mineralnego próbek dokonano punktową metoda skokową, zliczając w każdej z prób po 300 ziarn. Do pierwiastkowych analiz próbek wina ICP-MS wykorzystano spektrometr masowy z plazmą wzbudzoną indukcyjnie. Przygotowanie próbek wina do badań polegało na odmierzeniu objętości wynoszącej 100 ml i wprowadzeniu wina do urządzenia. Otrzymane wyniki, po oznaczeniu z wykorzystaniem danych wzorcowych, zestawiono w wykresy porównawcze i odniesiono do składu mineralnego osadów. Stwierdzono przydatność podjętych badań mineralogicznych podłoża winnic w ocenie jakości produkowanego wina. Wskazano zależności pomiędzy składem mineralnym podłoża a składem pierwiastkowym wina. Ponadto oceniono jakość wina pod kątem zawartości mineralnych składników odżywczych i toksycznych dla organizmu człowieka. Właściwie dopracowane badania mineralogiczne podłoża winnic mogą okazać się ważnym narzędziem do poprawy technologii produkcji wina oraz w znalezieniu właściwego miejsca pod założenie nowej winnicy.

EN

The goal of the work is to determine the influence of mineral composition of the vineyard soil on the quality and chemical composition of wine. Petrographic examination of sediments from three Polish vineyards and chemical analysis of elemental composition of wines from respective locations were conducted. Thin sections of the sediment samples were made and hardened with epoxy in order to be used in petrographic examination with a polarizing microscope. The mineral composition analysis was made using leapfrog method, counting out 300 grains in each test. For chemical analysis of the wine samples (ICP-MS) mass spectrometry with inductively coupled plasma was used. Preparation of the wine samples for analysis included measuring out 100-ml samples of wine and introducing them to the device. The end result of the analysis was determined using sample data in a computer program. Acquired results were presented in comparative graphs and related to mineral composition of sediments. A relation between chemical composition of wine and mineral composition of sediments was confirmed. Furthermore, the quality of wine was evaluated, prompting deliberation on the influence of the ambivalent nature of metals on human health. Finally, the direction of further studies was proposed.

18

Phase Composition of Iron Ore Sinters Produced with Biomass as a Substitute for the Coke Fuel

Mežibrický R., Frohlichova M., Mašlejová A.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 4

2955--2964

EN

The effort to minimize CO2 emissions leads the existing integrated steel plants to implement alternative biomass-based fuels that dispose of equilibrium carbon balance. The fuel is a key factor in the iron ore sinter production, so it is essential to know its impact not just on mechanical properties of the finished sintered ore but also on the mineral composition as the mineral phases together determine all observed sinter properties. For this purpose the samples prepared by replacing a part of coke breeze with charcoal or walnut shell substitute were subjected to the observation under the light microscope, also using etching, to the phase identification by chemical EDX analysis on the scanning electron microscope and to the phase composition quantification by X-Ray diffraction analysis. The studied microstructure areas in the vicinity of the pores left by fuel grains were neither characterized by different phases nor by changed chemical composition of these phases even thought mineral matter of the used fuels were substantially different in terms of the chemical composition. The only feature of the burned substitute fuels were ash particles arranged in characteristic shapes. The main reason of variation in ratios of respective mineral phases of samples appeared to be thermal conditions that were reflected in the content of unreacted non-ferrous phases. Coke substitution in the sinter mixture has no negative impact on the phase composition of the produced sinters, which confirms the prospective use of biofuels in the sintering process.

PL

Cel jakim jest zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery, skłania istniejące zintegrowane huty stali między innymi do wprowadzania alternatywnych paliw opartych na bazie biomasy. Paliwo jest kluczowym czynnikiem w produkcji spieku rud żelaza, dlatego istotna jest znajomość jego wpływu nie tylko na właściwości mechaniczne gotowego spieku, ale również na jego skład mineralogiczny. W ramach badań sporządzone próbki, w których część koksiku zastąpiono paliwem alternatywnym. Wytworzone spieki poddano obserwacji pod mikroskopem świetlnym, a także wykonano identyfikację faz za pomocą analizy EDX na skaningowym mikroskopie elektronowym. Ilościową analizę składu fazowego próbek wykonano poprzez dyfrakcyjną analizę rentgenowską. Zastąpienie części koksu w mieszance spiekalniczej nie ma żadnego negatywnego wpływu na skład fazowy wytworzonych spieków, co potwierdza potencjalne wykorzystanie biopaliw w procesie spiekania.

19

The influence of loam type and cement content of the compressive strength of rammed earth

Narloch P. L., Woyciechowski P., Jęda P.

Archives of Civil Engineering

|

2015

|

Vol. 61, nr 1

73--88

EN

Currently, a worldwide dynamic rise of interest in using soil as a construction material can be observed. This trend is evident in the rapid rise of the amount of standards that deal with soil techniques. In 2012 the number of standards was larger by one third than five years prior. To create a full standardization of the rammed earth technique it is necessary to take into account the diversity of used soil and stabilizing additives. The proportion of the components, the process of element production and the research methods must also be made uniform. The article describes the results of research on the compressive strength of rammed earth samples that differed from each other with regards to the type of loam used for the mixture and the amount of the stabilizer. The stabilizer used was Portland cement CEM I 42.5R. The research and the analysis of the results were based on foreign publications, the New Zealand standard NZS 4298:1998, the American Standard NMAC14.7.4 and archival Polish Standards from the 1960’s that dealt with earth material.

20

Wpływ chlorków sodu i wapnia na pęcznienie iłów mioceńsko-plioceńskich z Warszawy

Gawriuczenkow I.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 10/2

570--572

EN

The article presents an assessment of the impact of the salt used in road construction on the swelling of Mio-Pliocene clays. The tests were performed on the clay samples taken from the Warsaw area. Different concentrations of sodium chloride and calcium chloride were used. A relatively high swelling values were determined, higher for clays diffused with calcium chloride than samples with sodium chloride and samples with deionized water. The swelling increases with the increase of salt concentration up to 5%. The swelling decreases with the salt concentrations higher than 5%.