Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zielona herbata jako doskonałe źródło selenometioniny

Sentkowska Aleksandra

Analityka : nauka i praktyka

|

2022

|

nr 1

32--35

PL

Herbata jest drugim po wodzie najczęściej konsumowanym napojem. Szacuje się, że każdego dnia na świecie wypijanych jest 3,7 miliarda filiżanek herbaty. Biorąc pod uwagę fakt, że jej picie pozwala zapobiegać wielu chorobom cywilizacyjnym, między innymi miażdżycy i chorobie wieńcowej serca, liczba ta powinna cieszyć. Szczególnie napar z zielonej herbaty, powstającej z liści niepoddanych fermentacji, przechowuje więcej cennych składników od czarnej herbaty lub oolung i jest delikatniejszy w smaku.

2

Spektrometria mas w badaniach związków chemicznych w złożonych układach biologicznych. Cz. 4 - identyfikacja nisko- i wysokocząsteczkowych związków selenu w tkankach roślinnych

Gawor Andrzej, Konopka Anna, Ruszczyńska Anna, Torres Elquera Julio Cesar, Łuciuk Anna, Kurek Eliza, Bulska Ewa

Analityka : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 1

10--17

PL

Skuteczne wykorzystanie metod proteomiki i metabolomiki do badania molekularnych mechanizmów procesów zachodzących w układach biologicznych w znacznej mierze zależy od tego, jak duży procent składników badanych układów uda się objąć skuteczną analizą.

3

Spektrometria mas w badaniach związków chemicznych w złożonych układach biologicznych. Cz. 5 - analiza specjacyjna selenu w tkankach zwierzęcych

Gawor Andrzej, Ruszczyńska Anna, Konopka Anna, Biologiczno-Chemicznych Wydział Chemii Uniwersytet Warszawski, Torres Elquera Julio Cesar, Czauderna Marian, Bulska Ewa

Analityka : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 2

18--25

PL

Techniki spektrometrii mas pozwalają identyfikować strukturę i skład pierwiastkowy związków chemicznych w badanej próbce. Zastosowana procedura analityczna umożliwiła identyfikację i oznaczenie niskocząsteczkowych związków zawierających selen w próbkach tkanek pobranych od zwierząt po suplementacji związkami selenu.

4

Alleviation effect of selenium on manganese stress of plants

Kleiber T., Krzesiński W., Przygocka-Cyna K., Spiżewski T.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2018

|

Vol. 25, nr 1

143--152

EN

Mn, as Fe, Zn, Cu and Ni is a heavy metal and also a necessary element all the living organisms. Excessive Mn nutrition causes a strong oxidative stress. The aim of the studies was to determination the effect of Se treatment (as sodium selenite Na2O4Se3) to alleviate the Mn stress of plants. Because of its sensitivity to oxidative stress induced by excessive concentrations of Mn a model plant was lettuce (Lactuca sativa L. ‘Sunny’). The studies were conducted in a controlled environment growth room in stable climate conditions: 16 h photoperiod; temperature light/dark 18.0 ±0.5°C/16.0 ±0.5°C; relative humidity 70-80%; quantum flux density 195-205 μmol m−2 s−1. Plants were grown hydroponically in nutrient solution characterized by excessive Mn content (19.2 mg dm−3) and different contents of Se (control; 0.77, 1.05, 1.33 mg dm−3). In all the combination were also tested different foliar sprays (distilled water and a 0.005% Se solution). Plants grown under conditions described above take up and transported Se from nutrient solutions into their leaves with a significant reduction of Mn concentration and changes in the plant nutrient status. With the increase in the concentrations of Se clearly narrowed quantitative relations in the leaves between this element and micro-metallic. Increasing Se levels in nutrient solution has a positive influence on the growth of plants, but Se foliar treatment generally decreases plant yield. The study shown that Se application may lead to alleviation of Mn stress of plants, with simultaneous reduce in Mn concentration in leaves - which may be of practical importance also in the cultivation of more economically important species.

5

Dwa oblicza selenu. Wybrane aspekty aktywności biologicznej selenu

Golonko A., Matejczyk M.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2018

|

Vol. 9, no. 2

65--74

PL

Badania ostatnich lat wskazują na bardzo cenne pod względem medycznym właściwości selenu. Zainteresowanie selenem wzrosło odkąd poznano metody jego oznaczania w materiale biologicznym i jego rolę w organizmach żywych. Selen w zależności od stężenia wykazuje właściwości antyoksydacyjne i prooksydacyjne. Ponadto w badaniach na zwierzętach oraz ludzkich i zwierzęcych liniach komórkowych wykazuje właściwości antynowotworowe. W dobie wzrostu zachorowalności na choroby nowotworowe, selen cieszy się dużym zainteresowaniem naukowców na całym świecie. Obecne wyniki badań wskazują na bardzo różnorodną aktywność biologiczną selenu. Jednym z głównych mechanizmów działania tego pierwiastka jest czynny udział w ochronie komórek przed skutkami stresu oksydacyjnego. W prezentowanej pracy przeglądowej omówiono ogólne właściwości selenu, zaprezentowano jego aktywność biologiczną i obecny stan wiedzy o jego potencjalnym działaniu antynowotworowym. Przedstawiono mechanizmy działania selenu na poziomie molekularnym.

EN

Studies of recent years indicate the very valuable properties of selenium in medical field. The interest in selenium has increased since we learned the methods of its determination in biological samples and its role in living organisms. Selenium, depending on the concentration, has antioxidant and prooxidative properties. In addition, in animal studies and human and animal cell lines, it exhibits anti-cancer properties. In the era of increased incidence of human and animal cancer, selenium is very popular among scientists around the world due to its high biological activity. Current research results highlight the various effects of selenium molecular activity. One of the main mechanisms of action of this element is active participation in the protection of cells against the effects of oxidative stress. The review presents the general properties of selenium, its biological activity and the current state of knowledge about its potential anticancer activity. Also, known molecular mechanisms of selenium activity in a living cell are mentioned.

6

Elektroforeza żelowa w badaniu specjacji selenu w roślinach

Nguyen-Marcińczyk C. T., Michalska-Kacymirow M., Kurek E., Bulska E.

Analityka : nauka i praktyka

|

2018

|

nr 4

8--13

PL

Większość prac poświęconych badaniom specjacji selenu w roślinach dotyczy głównie identyfikacji związków niskocząsteczkowych. Niniejszy artykuł przedstawia możliwości identyfikacji związków makrocząsteczkowych, w szczególności selenobiałek, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu elektroforezy żelowej (GE) z mikropróbkowaniem za pomocą ablacji laserowej (LA) połączonej ze spektrometrią mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP MS).

7

Nadprzewodnictwo w półprzewodnikach

Sosnowski J.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 7-8

18--22

PL

W pracy omówiono odkrycia z zakresu występowania nadprzewodnictwa w półprzewodnikach. Materiały te łącząc specyficzne właściwości tych dwóch klas – nadprzewodników i półprzewodników – stwarzają nowe możliwości ich zastosowania, w tym przy konstrukcji przyrządów elektronicznych. Przedstawiono pierwsze, wcześniejsze rezultaty badań półprzewodników nadprzewodzących, w tym przeprowadzone przez autora na selenku lantanu oraz wyniki nowych badań prowadzących do odkrycia nadprzewodników żelazowych, które także oparte są na lantanie i selenie.

EN

In the paper are discussed discoveries from range of occurrence superconductivity in semiconductors. These materials connecting peculiar specificities in these two classes – superconductors and semiconductors bring new capabilities of their applications at construction of electronic instruments. In paper are presented first, earlier results of research of superconducting semiconductors, including carried by author of publication on lanthanum selenide and then results of new research leading to discovery of iron-superconductors, which are also based on lanthanum and selenide.

8

Aktywność przeciwgrzybicza pochodnych 2,2,6,6-tetrametylopiperydyny (rodników nitroksylowych) zawierających atom siarki lub selenu w cząsteczce

Zakrzewski J., Huras B., Kiełczewska A., Hupko J., Krawczyk M.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 12

2404--2408

PL

Dokonano przeglądu własnych prac Autorów na temat otrzymywania pochodnych 2,2,6,6-tetrametylopiperydyny (głównie rodniki nitroksylowe) zawierających atom S lub Se w cząsteczce. Otrzymano chlorki estrów fosforowych 3, pochodne kumaryny 4, chloromrówczan 5 i chlorotionomrówczan 6, karbaminiany 7 i tionokarbaminiany 8, izochalkogenocyjaniany 9, chalkogenowe pochodne mocznika 10, 12, 14 i chalkogenokarbaminiany 11, 13, 15, estry selenofosfonowe 17-19 oraz pochodne N-chalkogenoformylowe 2,2,6,6-tetrametylopiperydyny 21–23. Ocena aktywności przeciwgrzybiczej związków 4, 7, 8, 10–15, 17–19, 21–23 wykazała znaczącą skuteczność związków zawierających selen w cząsteczce.

EN

A review, with 27 refs., of the Autors’ own papers on synthesis and properties of the title compds.

9

Biochemical Changes in Nostoc linckia Associated with Selenium Nanoparticles Biosynthesis

Zinicovscaia I., Rudi L., Valuta A., Cepoi L., Vergel K., Frontasyeva M. V., Safonov A., Wells M., Grozdov D.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2016

|

Vol. 23, nr 4

559--569

EN

The cyanobacterium Nostoc linckia was used to study the biotechnology of selenium nanoparticles synthesis for the first time. The experimental conditions of the nanoparticle production by the studied cyanobacteria in aqueous cobalt selenite solutions were examined. Neutron activation analysis allowed characterization of the dynamics of accumulation of the total selenium quantity by Nostoc linckia. Scanning Electron Microscope images demonstrated extracellular formation of amorphous nanoparticles. Released selenium nanoparticles ranged in size from 10 to 80 nm. The changes of essential parameters of biomass (proteins, lipids, carbohydrates, and phycobilin) content during the nanoparticle formation were assessed. During the first 24 h of nanoparticle synthesis, a slight decline of proteins, lipids and carbohydrates content in the biomass was observed. The most extensive was the process of phycobilin degradation. Furthermore, all biochemical component content as well as an antioxidant activity of the biomass extracts significantly decreased. The obtained substance of Nostoc biomass with selenium nanoparticles may be used for medical, pharmaceutical and technological purposes.

10

Przebieg zmian aktywności dehydrogenaz w glebie zanieczyszczonej benzyną poddanej biostymulacji selenem i siarczanem (VI) amonu w różnych proporcjach

Stręk M., Telesiński A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 1

113–-122

PL

Celem pracy było określenie zmian aktywności dehydrogenaz w glebie zanieczyszczonej benzyną (1% wagi gleby), poddanej biostymulacji dwoma czynnikami: siarczanem (VI) amonu w dawkach 0,15; 1,50 i 15,00 mmol·kg-1, który w założeniu był podstawowym źródłem siarki, a ponadto wzbogacał glebę w azot, oraz selenem na dwóch stopniach utlenienia (IV i VI), w ilości 0,05 mmol·kg-1. Jest to pierwiastek tworzący analogi związków siarki, jak również czynnik wpływający na aktywność niektórych enzymów oksydoredukcyjnych. Proporcje zostały dobrane tak, by stosunek S:Se wyniósł 3:1; 30:1 i 300:1. Analizowano zmianę aktywności dehydrogenaz glebowych oraz pHKCI. Pomiary wykonano w 1., 7., 14., 28. i 56. dniu doświadczenia. Analizy wykazały stymulujący wpływ benzyny na aktywność dehydrogenaz w 1. dniu doświadczenia. Efekt ten zwiększał się ze wzrostem ilości wprowadzonego siarczanu (VI) amonu. W kolejnych terminach pomiarów wprowadzenie dużych dawek (15 mmol·kg-1) siarczanu (VI) amonu wraz z selenem niekorzystnie wpływało na aktywność dehydrogenaz w glebie zawierającej benzynę, natomiast mniejsze dawki (NH4)2SO4 miały głównie stymulujący wpływ. Ponadto zaobserwowano, że aktywność dehydrogenaz w większości terminów analiz stymulowała jednoczesna obecność w glebie (NH4)2SO4 i Se na stopniu utlenienia (IV). Wynika z tego, że zastosowanie biostymulacji siarczanem (VI) amonu wraz z selenem (IV), w odpowiednich proporcjach może być wykorzystane do rekultywacji gleb zanieczyszczonych związkami ropopochodnymi.

EN

The aim of the study was to determine changes in enzyme activity in soil contaminated with gasoline (1% by weight of soil) subjected to biostimulation by two factors. The first factor was ammonium sulfate in doses of 0.15 mmol·kg-1, 1.50 mmol·kg-1 and 15.00 mmol·kg-1. Mineral fertilizer was the main source of sulfur in soil, furthermore it enriched soil with nitrogen. The second factor was selenium IV and VI (0.05 mmol·kg-1) as a sulfur analog and element, which can stimulate the activity of some oxidoreductases. The proportions were chosen to provide the ratio of S to Se equal 3:1, 30:1 and 300:1 (regardless of selenium oxidation state IV and VI). During the experiment, soil dehydro122 genase activity and changes in soil pH in 1 M KCl were analyzed. Measurements were made independently on day 1, 7, 14, 28 and 56. Analyses showed stimulating effect of gasoline on the dehydrogenase activity on day 1. The observed effect increased with increasing amounts of introduced ammonium sulfate (VI). Subsequent measurements revealed that the introduction of high doses of ammonium sulfate (VI) (15 mmol·kg-1) and selenium negatively affected the dehydrogenase activity in soil contaminated with gasoline. In contrast, lower doses of (NH4)2SO4 had mainly a stimulating effect on the dehydrogenase activity in soil with gasoline. Furthermore, it was observed that the soil dehydrogenase activity on most days of experiment increased in the presence of (NH4)2SO4 and selenium at the oxidation state IV. Therefore, the use of biostimulation with ammonium sulphate (VI) together with selenium (IV) in appropriate proportions can be used for the remediation of soils contaminated with petroleum hydrocarbons.

11

Selen w perspektywie fortyfikacji roślin o znaczeniu gospodarczym dla Polski

Darecki A., Saeid A., Górecki H.

Wiadomości Chemiczne

|

2015

|

[Z] 69, 11-12

1067--1081

EN

Selenium is an essential element for animals and human. Thus, its growing deficiency, observed since many years in many European countries leads to consider available strategies of rising selenium level in diet of local inhabitant and farm animals that may ensure safety and commonness of such solution. Agronomic fortification, as one of the way, has been successfully proven in other countries with similar problem like Finland, United Kingdom, Australia or New Zealand. While most of the food and feed consumed in Poland came from internal market, the implementation of this strategy in Poland may have beneficial effects on health of farm animals and local inhabitants. The most suitable plants for agronomic biofortification with selenium in Poland are crops, especially cereals and selected members of mustard plants. They have a great share in agriculture land in this country and what results from their metabolism, can assure biologically active, i.e. desired by final consumers, selenium compounds. Based on the current knowledge and experiences in biofortification of crops with selenium, a novel technology that increase selenium content in edible parts of plants of interest should be developed and implemented in Poland.

12

Electrochemical codeposition of molybdenum and selenium

Kowalik R., Kutyła D., Mech K., Wróbel M., Tokarski T., Żabiński P.

Metallurgy and Foundry Engineering

|

2015

|

Vol. 41, no. 1

7--16

EN

The electrodeposition of Mo-Se thin films from a sulfate solution containing Na2MoO4 and H2SeO3 was studied. The process of deposition was conducted under potentiostatic conditions on a copper electrode. The effect of potential value, pH, and time of deposition were examined. The deposits were characterized by X-ray diffraction, X-ray fluorescence, and scanning electron microscopy. The obtained results have shown the possibility of co-deposition of molybdenum and selenium with different stoichiometric ratios.

PL

Przeprowadzono badania dotyczące procesu elektrochemicznego osadzania molibdenu z selenem z roztworów siarczanowych zawierających Na2Mo4 i H2SeO3. Proces osadzania przeprowadzono w warunkach potencjostatycznych na elektrodach miedzianych. Zbadano wpływ potencjału, pH elektrolitu oraz długości czasu osadzania na jakość otrzymanych powłok. Otrzymane warstwy były badane z wykorzystaniem dyfrakcji rentgenowskiej, spektrofluorymetrii rentgenowskiej oraz skaningowego mikroskopu elektronowego. Wykazano możliwość otrzymania powłok o różnym stosunku molibdenu do selenu

13

Wpływ selenu i fluoru na aktywność fosfataz w glebie lekkiej

Onyszko M., Telesiński A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 43

109--114

PL

Celem podjętych badań było określenie oddziaływania związków fluoru oraz selenu (na dwóch stopniach utlenienia: IV i VI), wprowadzonych osobno oraz w mieszaninie na aktywność fosfatazową gleby lekkiej. Doświadczenie przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych na piasku gliniastym o zawartości węgla organicznego 8,7 g/kg, do którego wprowadzono w różnych kombinacjach fluor (10 mmol/kg) oraz selen (0,05 mmol/kg). W odstępach tygodniowych przez okres 28 dni oznaczano spektrofotometrycznie aktywność fosfatazy alkalicznej i fosfatazy kwaśnej. Na podstawie otrzymanych wyników obliczono wskaźniki oporności enzymów (RS). Wykazano że wprowadzenie do gleby fluoru i selenu spowodowało istotne statystycznie obniżenie aktywności oznaczanych enzymów. Aktywność fosfatazy alkalicznej charakteryzowała się większą wrażliwością na obecność fluoru i selenu w glebie niż fosfataza kwaśna. Dla fosfatazy alkalicznej największe obniżenie RS wystąpiło po aplikacji fluoru wraz z selenem na stopniu utlenienia IV, a dla fosfatazy kwaśnej – fluoru wraz z selenem na stopniu utlenienia VI.

EN

The aim of the study was to determine the impact of fluoride and selenium (in two oxidation states IV and VI), introduced separately and in a mixture on soil phosphatase activity soil. The experiment was carried out in laboratory conditions on loamy sand samples with organic carbon content 8.7 g/kg. Various combinations of fluoride (10 mmol kg) and selenium (0.05 mmol/kg) were added into soil samples. Over a period of 28 days, at weekly intervals. Alkaline phosphatase and acid phosphatase activities were determined by spectrophotometry. Based on the obtained results, the resistance index (RS) for enzymes was calculated. It was found that the addition of fluoride and selenium into the soil resulted in a statistically significant decrease of assayedenzyme activities. Alkaline phosphatase activity was more sensitive to the presence of fluoride and selenium in the soil than acid phosphatase. The values of RS were lowest for alkaline phosphatase in soil treated with fluoride and selenium in the oxidation state IV, and for acid phosphatase in soil treated with fluoride and selenium in the oxidation state VI.

14

The Voltammetric Analysis of Selenium Electrodeposition from H2SeO3 Solution on Gold Electrode

Kowalik R.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 1

57--63

EN

The different voltammetry techniques were applied to understand the process of selenium deposition from sulfate solution on gold polycrystalline electrode. By applying the cycling voltammetry with different scan limits as well as the chronoamper-ometry combined with the cathodic and anodic linear stripping voltammetry, the different stages of the deposition of selenium were revealed. It was found that the process of reduction of selenous acid on gold surface exhibits a multistage character. The cyclic voltammetry results showed four cathodic peaks which are related to the surface limited phenomena and which coincide with the bulk deposition process. The fifth cathodic peak is related to the reduction of bulk deposited Se0 to Se-2 ions. Furthermore, the connection of anodic peaks with cathodic ones confirmed the surface limited process of selenium deposition, bulk deposition and reduction to Se-2. Additionally, the cathodic linear stripping voltammetry confirms the process of H2SeO3 adsorption on gold surface. The experiments confirmed that classical voltammetry technique proved to be a very powerful tool for analyzing the electrochemical processes related with interfacial phenomena and electrodeposition.

PL

Zastosowano różne techniki woltamperometryczne w celu pełnego zrozumienia procesu osadzania selenu metodą elektrochemiczną na elektrodzie złotej. Wykorzystano w tym celu cykliczną woltamperometrię, a także chronoamperometrię połączona z katodową i anodową woltamperometrią inwersyjną. Wykazano, że proces osadzania selenu jest bardzo złożony i zachodzi w kilku etapach. Wyróżniono etap podpotencjałowego osadzania selenu, następnie zachodzi redukcja zaadsorbowanych cząsteczek kwasu selenowego(IV), po którym następuje nadpotencjałowe osadzanie selenu. W zakresie wysokich nadpotencjałów dochodzi do redukcji Se0 do jonów Se-2. Powyższe eksperymenty potwierdziły wysoką przdatność technik woltamperometrycznych jako metody badawczej w celu analizy mechanizmu osadzania powłok metodą elektrochemiczną.

15

Microgravimetric Studies of Selenium Electrodeposition Onto Different Substrates

Kowalik R.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2014

|

Vol. 59, iss. 3

871--877

EN

The mechanism of selenium electrodeposition from sulfuric acid solution on different substrates was studied with the electrochemical techniques. The cyclic voltammetry was combined with the quartz crystal microbalance technique to analyze selenium deposition process. The electrochemical reduction of selenous acid on gold, silver and copper electrodes was investigated. It was found that reduction of selenous acid is a very complex process and it strongly depends from the applied substrate. The voltammetric measurements indicate the range of potentials in which the process of reduction of selenous acids on the applied substrate is possible. Additionally, the microgravimetric data confirm the deposition of selenium and they reveal the mechanism of the deposition process.

PL

Przedstawione w niniejszej pracy wyniki badań opisują mechanizm elektrochemicznego osadzania selenu z roztworów siarczanowych na różnych podłożach. W celu dokładnej analizy zachodzących procesów elektrodowych w badaniach zastosowano technikę cyklicznej woltamperometrii połączoną z elektrochemiczną mikrowagą kwarcową. W pracy porównano procesy redukcji kwasu selenowego(IV) na elektrodach złotej, srebrnej i miedzianej. Dzięki zastosowanym technikom badawczym jednoznacznie określono zakres osadzania się selenu na wybranych podłożach oraz wskazano możliwy mechanizm przebiegających reakcji elektrodowych.

16

Seasonal Changes of Selenium and Selected Oxidoreductases in Soil under Manure and Nitrogen Fertilzation

Borowska K., Kozik K., Grabowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 10

1163--1172

EN

The aim of the study was to determine the changes of total and available Se concentrations in soil and some oxidoreductases activity in relation to applied doses of fertilizers over vegetation period. The experiment was conducted applying the following crop rotation system – potato – winter wheat with intercrop – spring barley+ undersown – red clover and grasses designed in a split-plot with four replications. The soil was fertilized with farmyard manure (FYM) at doses 0, 20, 40, 60 and 80 Mg · ha–1 (under potato) and with nitrogen at rates 0, 30 and 60 kgN · ha–1 under red clover and grasses. Total selenium content in soil under red clover and grasses cultivation ranged from 132 to 169 μg · kg–1, what indicates that analysed soil is poor in this microelement. FYM fertilization significantly increased total selenium content in the soil with increasing doses of this fertilizer. The highest amounts of total selenium were found in soil at the beginning of the investigation period. The highest content of phytoavailable fractions and their share in the total selenium were observed in the case of fertilization with FYM at a dose of 40 Mg · ha–1 and then decreased with increasing doses of FYM. FYM fertilization as well as mineral nitrogen stimulated the activity of the investigated oxidoreductases, in comparison with non fertilized soil. The highest amounts of enzymes activity were obtained in July. The calculated correlation coefficients between total selenium and organic carbon and total nitrogen content in soil; enzymes activity and organic carbon and total nitrogen and between total selenium content and DHA activity, confirmed a close inter-relationship among these parameters.

PL

Celem pracy było określenie zmian zawartości selenu przyswajalnego dla roślin oraz aktywności wybranych enzymów uczestniczących w przemianach oksydoredukcyjnych w glebie w warunkach zróżnicowanego nawożenia. Próbki gleby pochodziły z doświadczenia prowadzonego przez IUNG w Puławach na terenie RZD Grabów nad Wisłą, z wariantu wzbogacającego glebę w substancję organiczną, z następującym doborem roślin w zmianowaniu: ziemniaki – pszenica ozima + międzyplon – jęczmień jary z wsiewką – koniczyna z trawami. Próbki pobrano czterokrotnie (w marcu, maju, lipcu i wrześniu) w 2001 r. z obiektów, na których uprawiano koniczynę czerwoną. Nawożenie obornikiem zastosowano (jednorazowo w trakcie rotacji) pod ziemniaki w dawkach 0, 20, 40, 60 i 80 Mg · ha–1, natomiast pod koniczynę czerwoną z trawami zastosowano azot w postaci saletry amonowej w ilości 0, 40 i 120 kgN · ha–1. Fitoprzyswajalne formy selenu wyekstrahowano z gleby, wykorzystując część analizy specjacyjnej zgodnie z metodą Chao i Sanzolone (1989) w modyfikacji Wang i Chen (2003), a następnie oznaczono metodą Watkinsona (1966) przy użyciu spektrofluorymetru F-2000 firmy Hitachi. Aktywność dehydrogenaz (DHA) oznaczono metodą Casida (1964), a katalazy (CAT) metodą Johnsona i Temple (1964). Ogólna zawartość selenu w glebie pod koniczynę czerwoną z trawami wahała się od 132 do 169 μg · kg–1, co oznacza glebę ubogą w ten mikrślement. Wykazano, że nawożenie obornikiem w glebie pod uprawą koniczyny czerwonej z trawami wpływało istotnie na zawartość selenu przyswajalnego dla roślin. Niezależnie od terminu pobierania próbek glebowych, zastosowanie największej dawki obornika spowodowało istotne zwiększenie zawartości tych frakcji selenu w glebie. Nie wykazano natomiast jednoznacznego wpływu azotu w tym zakresie. Zawartość oznaczonych fitoprzyswajalnych frakcji selenu w środowisku glebowym oraz aktywność wybranych enzymów podlegała stałym wahaniom i wykazywała zmienność sezonową. Nawożenie obornikiem wyraźnie stymulowało aktywność enzymatyczną gleby. Obliczone wartości współczynników korelacji wykazały istotne zależności między aktywnością badanych enzymów glebowych a zawartością węgla organicznego i ogólną zawartością azotu.

17

Prażenie selenu ze szlamów anodowych z rafinacji miedzi

Taskinen P., Patana S., Kobylin P., Latostenmaa P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2012

|

R. 57, nr 1

22-26

PL

Selen występuje w szlamach doprowadzanych do procesu prażenia głównie w postaci selenków miedzi i srebra, a także w postaci pierwiastkowej w zależności od operacji technologicznych zastosowanych przed usunięciem tego pierwiastka. Rozkład selenków srebra (Ag2Se) i miedzi (Cu2Se) oraz związku AgCuSe jest niezbędnym elementem procesu prażenia, poprzedzającym utlenienie selenu do SeO2. Prężność par selenu pierwiastkowego oraz jego związków międzymetalicznych jest znacznie niższa od prężności pary czystego SeO2(g). W związku z tym utlenienie selenu związanego w selenkach winno nastąpić na powierzchniach związków międzymetalicznych, na których możliwe jest powstawanie tlenków selenu ze srebrem lub miedzią. Prażenie selenu ze szlamu anodowego jest procesem złożonym, w którym szybkość eliminacji selenu zależy od postaci chemicznej selenu występującego w szlamie. Selen pierwiastkowy można łatwo usunąć ze szlamu w niskich temperaturach wynoszących ok. 200 [stopni]C, w których rozpoczyna się utlenianie. Selenek srebra Ag2Se utlenia się do selenitu Ag2SeO3 prawie w całości, tak że nie zachodzi uwolnienie gazowego dwutlenku selenu ze szlamu do atmosfery procesu prażenia. Szybkość tej reakcji jest mała ze względu na niską prężność rozkładową selenitu srebra. Selenity miedzi, o ile są one obecne w szlamie anodowym, reagują z tlenem przeważnie tak samo jak selenity srebra, jednakże z uwagi na wyższą prężność rozkładową dochodzi tylko częściowo do bezpośredniego utlenienia do postaci Cu2SeO4 lub CuSeO3, zaś reszta jest uwalniana jako SeO2(g) do fazy gazowej. W przypadku atmosfer prażenia zawierających SO2, stabilnymi postaciami miedzi i srebra są ich siarczany. W związku z tym, dane grawimetryczne dotyczące prażenia szlamu dotyczą kombinacji reakcji utleniania, usuwania selenu i zasiarczania. Do zwiększenia szybkości zachodzenia tych reakcji w atmosferach O2+SO2 przyczynia się porowatość i pęknięcia powstałe w strefach tych reakcji, umożliwiające transport gazu pomiędzy atmosferą procesu a selenitem. Fakt ten wyjaśnia korzystny wpływ dwutlenku siarki na proces prażenia szlamu anodowego w porównaniu do zwykłego prażenia w atmosferze tlenu lub powietrza.

EN

Selenium is present in the slimes fed to roasting process mostly as copper and silver selenides as well as elementary selenium, depending on the processing steps prior to the deselenisation. The decomposition of silver (Ag2Se), copper (Cu2Se) and mixed (AgCuSe) selenides is a necessary step in the roasting, before the oxidation of selenium to SeO2 can take place. Vapour pressure of elementary selenium or that in its intermetallic compounds is much lower than that of pure SeO2(g). Thus, the oxidation of selenium bound in selenides must occur on the surfaces of the intermetallic compounds, where formation of complex selenium oxides with silver or copper is possible. The selenium roasting of anode slimes is a complex process where the deselenisation rate is linked with the chemical form of selenium present in the slime. Elemental selenium is removed from the slime easily at low temperatures, around 200 [degrees]C, where its oxidation starts. Silver selenide Ag2Se is oxidized to selenite Ag2SeO3 almost quantitatively, and no gaseous selenium dioxide is released from slime to the roaster gas. The reaction rate is low, due to the small decomposition pressure of silver selenite. Copper selenides if present in the anode slime react much in the same way in oxygen as silver selenides. Due to the higher decomposition pressure only a fraction is oxidized directly to Cu2SeO4 or CuSeO3, and selenium is released as SeO2(g) to the gas phase. In SO2-bearing roaster atmospheres, the stable forms of copper and silver are their sulphates. Thus the gravimetric data of slime roasting is a combination of oxidation, deselenisation and sulphation reactions. The reaction rates in O2+SO2 atmospheres are enhanced by porosity and cracks formed in reaction scales which allow the gas transport between the reaction atmosphere and selenite. This feature of the roasting products explains the beneficial properties of sulphur dioxide in the anode slime roasting compared to simple roasting in oxygen or air.

18

Accumulation of selenium by winter wheat (Triticum aestivum L.) as the result of long-term farmyard manure fertilization

Borowska K., Koper J., Kozik K.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

481--485

EN

The objective of this study was to determine the selenium content in soil and its accumulation and distribution in winter wheat plants affected by organic fertilization. There was found a significant effect of FYM application on the total selenium in soil. The total selenium content in soil was significantly correlated with organic carbon content. The highest selenium concentrations were observed in aboveground biomass of winter wheat gathered from plots treated with FYM with the doses of 20 and 40 Mg · ha–1, which was about 70% higher in comparison with the control plants. The selenium content in winter wheat roots from the control plots was on average above 30% higher than from the FYM plots.

PL

Celem przeprowadzonych badań było określenie zawartości selenu w glebie oraz jego akumulacji i rozmieszczenia w roślinach pszenicy ozimej po wieloletniej aplikacji nawozu naturalnego. Aplikacja obornika istotnie wpływała na zawartość selenu ogółem w badanej glebie, a zastosowanie nawozu naturalnego na poziomie 80 Mg · ha–1 zwiększyło zawartość tego mikroelementu o prawie 50% w odniesieniu do jego zawartości w glebie z obiektu kontrolnego. Zawartość selenu ogółem w glebie była dodatnio skorelowana z zawartością węgla organicznego. Najwyższą zawartość selenu w nadziemnych częściach pszenicy ozimej wykazano na obiektach, na których obornik stosowano w dawce 20 i 40 Mg · ha–1, w porównaniu z roślinami kontrolnymi. Po zastosowaniu obornika w tych dawkach zawartość selenu wzrosła o ponad 70%. Aplikacja obornika w dawce 80 Mg · ha–1 spowodowała natomiast istotne zmniejszenie zawartości tego pierwiastka w częściach nadziemnych pszenicy.

19

Analiza wpływu skarmiania trzody chlewnej paszą z dodatkiem selenu i wpływu opakowania na składowe barwy mięsnych wyrobów funkcjonalnych na przykładzie polędwicy

Guzek D., Głąbska D., Sakowska A., Wierzbicka A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 3

157-161

PL

Celem pracy była ocena składowych barwy tkanki mięśniowej, tłuszczowej, łącznej i podwędzonej powierzchni prób wyrobów funkcjonalnych - polędwicy wieprzowej oraz ocena czynników wpływających na te zmienne, w postaci sposobu skarmiania zwierząt i zastosowanego opakowania. Porównywano wpływ paszy standardowej i paszy z dodatkiem 1,0 mg selenu organicznego na 1 kg paszy w przypadku opakowań z atmosferą naturalną, opakowań próżniowych oraz dwóch rodzajów opakowań z modyfikowaną atmosferą (70% N2 i 30% CO2, 40% N2 i 60% CO2). Przy wykorzystaniu komputerowej analizy obrazu oceniono składowe barwy w systemie RGB. Stwierdzono, że te badane czynniki łącznie wpływają na barwę tkanki mięśniowej, tłuszczowej i podwędzonej powierzchni, ale nie wpływają na barwę tkanki łącznej. Zastosowanie odpowiedniego rodzaju opakowania w przypadku wędlin funkcjonalnych charakteryzujących się podwyższoną zawartością selenu przyczynić się może do kształtowania barwy produktu.

EN

The purpose of the study was to assess the components of colour of muscle tissue, fat tissue, connective tissue and smoked surface of the pork loin, as an example of functional pork product. The influence of chosen factors - forage and packaging, on the analysed components of colour was also assessed. The influence of standard forage and forage with addition of 1,0mg of selenium per kg of forage were compared in case of loin packed into conventional packaging, vacuum packaging and modified atmosphere packaging (70% N2 and 30% CO2, 40% N2 and 60% CO2). Using computer image analysis, the components of colour were assessed in the RGB colour system. It was concluded, that analysed combined factors influence the colour of muscle tissue, fat tissue and smoked surface of the pork loin, but do not influence the colour of connective tissue. Applying properly chosen packaging technologies in case of selenium-enriched pork functional products, may create desired colour of product.

20

Seasonal Changes of Selenium and Selected Oxidoreductases in Soil under Different Fertilization and Crop Rotation

Borowska K., Koper J., Milanowski M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 7

719-730

EN

The objective of the study was to evaluate effects of different doses of FYM and nitrogen on the total selenium content in soil from different crop rotation systems. The aim of the study was to determine the changes of some oxidoreductases activity and Se concentration in soil in relation to applied doses of fertilizers over vegetation period. The experiment was carried out with the crop rotation systems – depleting and enriching in organic matter. The soil was fertilized with manure under potato in the doses of 0, 20, 40, 60 and 80 Mg/ha and with nitrogen in the doses of 0, 40, 80 and 120 kgN ha–1 under winter wheat. The content of total selenium in the investigated soil was in the range of 0.092 to 0.264 mg kg–1. From the comparison of the results reported in literature one can observe that the studied soil was poor in selenium. Over the investigated period manuring resulted in an increase of total selenium content in soil and for that reason the FYM application can be recommended as a source of selenium in Se-deficient soils. Fertilization with manure resulted in an increase of dehydrogenases and catalase activities in soil with increasing doses of FYM. The selenium content, as well as DHA and CAT activities demonstrated clear seasonal variations. The present studies indicated a significant relationship between activity of soil enzymes, and the organic matter content, affecting the selenium status in soil and plants.

PL

Celem pracy było określenie zmian zawartości selenu ogółem oraz aktywności wybranych enzymów niezbędnych w przemianach oksydoredukcyjnych w glebie w warunkach zróżnicowanego nawożenia i zmianowania. Próbki glebowe pobrano z obiektów, na których uprawiano pszenicę ozimą, trzykrotnie w 2002 roku z doświadczenia prowadzonego przez IUNG w Puławach na terenie RZD Grabów nad Wisłą, z wariantu zubożającego i wzbogacającego glebę w substancję organiczną. Nawożenie obornikiem zastosowano (jednorazowo w trakcie rotacji) pod ziemniaki w dawkach 0, 20, 40, 60, 80 Mg ha-1, natomiast azot w ilości 0, 40, 80 i 120 kgN ha-1. Wykazano, że nawożenie obornikiem w całym okresie badawczym istotnie wpływało na koncentrację selenu ogółem w glebie, która wzrastała wraz z jego dawką, niezależnie od terminu pobierania próbek glebowych i rodzaju zmianowania. Nie wykazano natomiast jednoznacznego wpływu azotu w tym zakresie. Zawartość tego pierwiastka oraz aktywność katalazy i dehydrogenaz w glebie podlegała stałym wahaniom i wykazywała zmienność sezonową. Nawożenie obornikiem wyraźnie stymulowało aktywność dehydrogenazową i katalazową gleby. Stwierdzono ścisłą zależność między aktywnością enzymatyczną gleby a zawartością w niej selenu ogółem. Uzyskane z obliczeń statystycznych wartości współczynników korelacji wykazały istotne zależności między aktywnością badanych enzymów glebowych a zawartością węgla organicznego i zawartością azotu ogółem.