Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 26

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  rock bursts
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
Podziemne wydobywanie kopalin przeobraża rozkład masy w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej. W rejonach wyrobisk górniczych następuje jej rozrzedzenie poprzez zmniejszenie gęstości objętościowej górotworu. W górotworze otaczającym rejony z wyrobiskami następują duże zmiany zagęszczenia masy. Zjawisko to powoduje wstrząsy górotworu o dużej energii, które czasami powodują dynamiczne przemieszczenia skał do wyrobisk górniczych, ich deformacje, a także wypadki wśród załóg górniczych. Wstrząsy w kopalniach mogą być monitorowane pomiarami grawimetrycznymi. W artykule opisano wyniki ciągłych pomiarów zmian pola grawitacji w roku 2019 na stanowisku w Rybniku (KWK ROW). Pomiary przeprowadzono systemem opracowanym przez firmę Micro-g LaCoste, składającym się z grawimetru pływowego gPhoneX oraz zautomatyzowanej platformy samopoziomującej ODIN. Platforma ta amortyzuje ruch podłoża grawimetru po wystąpieniu wstrząsu, zapewniając instrumentowi utrzymanie poziomu w trakcie dalszych faz drgań podłoża. Przeanalizowano również zbiór danych o wysokoenergetycznych wstrząsach o magnitudzie lokalnej M>3, które wystąpiły w trakcie prowadzenia jednej ze ścian w pokładzie węgla 703/1 przez KWK ROW Ruch Rydułtowy. Na tej podstawie sformułowano wnioski w zakresie możliwości wykorzystania danych z monitorowania grawimetrycznego w problematyce badania i przeciwdziałania zjawiskom geodynamicznym w podziemnych wyrobiskach eksploatacyjnych. Przedstawiono również relacje pomiędzy energią wstrząsów określaną z danych sejsmologicznych a amplitudą sygnałów grawimetrycznych i na tej podstawie propozycję grawimetrycznej skali intensywności wstrząsów górniczych.
EN
Underground mining transforms the distribution of mass in the subsurface layers of the Earth’s crust. In the areas of mining excavations, it is diluted by reducing the volumetric density of the rock mass. In the rock mass surrounding the areas with workings occur large changes in density. This phenomenon causes tremors of the rock mass of high energy, which sometimes cause rock bursts into mining excavations, their deformation as well as accidents among mining crews. Shocks in mines can be monitored by gravimetric measurements. The article describes the results of continuous measurements of changes in the gravity field in 2019 at the site in Rybnik (KWK ROW). Measurements were carried out with a system developed by Micro-g LaCoste, consisting of a gPhoneX tide gravimeter and an automated self-levelling platform ODIN. This platform absorbs the movement of the gravimeter’s ground after a shock has occurred, ensuring that the instrument maintains its level during further phases of ground vibrations. The data set on high-energy tremors with a local magnitude M> 3, which occurred during the driving of one of the walls in the 703/1 coal seam by the Coal Mine ROW Ruch Rydułtowy, was also analyzed. On this basis, conclusions were formulated regarding the possibility of using data from gravimetric observations in the research and counteracting geodynamic phenomena in underground mining excavations. The relationship between the energy of tremors determined from seismological data and the amplitude of gravimetric signals was also presented, and on this basis a proposal of a gravimetric scale of mining tremors intensity was presented.
EN
Mining-induced seismic events greatly threaten safety of underground workers and studying major seismic events would help mitigate hazards in deep mines. Characterizing the aftershock sequence of major events can contribute to developing a reentry protocol after major events occur at mines. This study uses two major events and their aftershock sequences at Creighton Mine to investigate properties of aftershock sequences focusing on the magnitude of completeness and aftershock decay pattern. Two major events with moment magnitude 3.1 and 1.4 are analyzed, respectively, and their aftershock sequence are examined in this study. The optimal magnitude of completeness is rigorously determined by evaluating the goodness of ft using the maximum likelihood method. Then, parameters of aftershock decay using the MOL are estimated. We identify that the p-value of the two studied events is slightly larger than 0.8. This parametrization process using the MOL can assist in better understanding aftershock sequences of mining-induced major events and therefore mitigating seismic hazards in mining by potentially helping establish a reentry protocol based on the seismicity dropping below a certain rate. For establishing a reentry protocol, the study of the two events can be considered as a methodological work and a future statistical work for many events with different magnitudes and locations to establish the range of the MOL parameters is needed.
EN
Predicting the time of rock bursts in the INGEO system is based on the analysis of seismic emission registered in a seismic-acoustic system. Emission signals are generated by rock mass fracturing due to mining exploitation. Such emission is characterized by huge activity of different phenomena which enables to carry out a correct statistical analysis with the use of the hazard method, achieving suitably high resolution of interpretation results. The hazard method is based on the analysis of maxmal phenomena, i.e. phenomena of maximal energy. The use of this method allows to eliminate disturbances to a large extent and, at the same time, enables to assess the probability of high-energy phenomena (rock bursts). The hazard analysis is conducted on the basis of two essential qualities of seismic emission, such as energy of phenomena and intervals between successive phenomena. These qualities are random variables of statistical distribution described by the Weibull model. Using this model one can estimate the parameters of statistical distribution of those qualities which are the basis to determine hazard parameters. The analysis is conducted based on measurement data collected from the T window, i.e. time interval measured by hours. The window is moved with the d step and the calculations are repeated. The hazard parameters were used to define the risk function FWt(QE,T) which is the measure of rock bursts hazard. This function depends on real time t which is determined as the time of the T window right edge. It is also the basis to work out rock burst hazard criteria. It is important to note that the moment a rock burst occurs is a random variable and can be determined with the accuracy of its confidence interval, with certain probability.
PL
Predykcja czasu wystąpienia wstrząsów w systemie INGEO oparta jest na analizie emisji sejsmicznej rejestrowanej w systemie sejsmoakustycznym. Sygnały emisji są generowane pękaniem górotworu wywołanym eksploatacją. Emisja taka charakteryzuje się dużą aktywnością zjawisk, która umożliwia prowadzenie poprawnej analizy statystycznej metodą hazardu, uzyskując również odpowiednio wysoką rozdzielczość wyników interpretacji. Metoda hazardu oparta jest na analizie zjawisk maksymalnych, czyli zjawisk o maksymalnej energii. Zastosowanie tej metody daje znaczną eliminację zakłóceń, a jednocześnie umożliwia ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia zjawisk wysokoenergetycznych (wstrząsów). Analiza hazardu realizowana jest na podstawie dwóch podstawowych cech emisji sejsmicznej, a mianowicie: energii zjawisk, oraz odstępów czasu między kolejnymi zjawiskami. Cechy te są zmiennymi losowymi o rozkładzie statystycznym, który jest opisywany modelem Weibull`a. Na podstawie tego modelu prowadzona jest estymacja parametrów rozkładu statystycznego tych cech, które stanowią podstawę do wyznaczania parametrów hazardu. Analiza realizowana jest w oparciu o dane pomiarowe pobierane z okna T, czyli przedziału czasu rzędu godzin. Okno to jest przesuwane z krokiem d i powtarzane są obliczenia. Wykorzystując parametry hazardu zdefiniowano funkcję ryzyka FWt(QE,T), będącą miarą zagrożenia wystąpieniem wstrząsów. Funkcja ta jest zależna od czasu realnego t, który jest określony, jako czas prawego brzegu okna T. Stanowi ona podstawę do opracowania kryteriów stanu zagrożenia tąpaniami, jak również jej przebieg może być wykorzystany do oceny czasu wystąpienia wstrząsów. Należy podkreślić, że moment wystąpienia wstrząsu jest zmienną losową i może być wyznaczony z dokładnością do swojego przedziału ufności, z określonym prawdopodobieństwem.
PL
Zagrożenie tąpaniami w kopalniach rud miedzi, należących do KGHM Polska Miedź S.A w Legnicko-Głogowskim Zagłębiu Miedziowym (LGOM), systematycznie rośnie wraz z rozwojem eksploatacji, z rosnącą głębokością wybierania złoża oraz powiększaniem się powierzchni zrobów. Aktywność sejsmiczna górotworu i tąpania są zjawiskami powszechnymi w górnictwie światowym i występują wszędzie tam, gdzie wysokie naprężenia w skorupie ziemskiej i znaczna wytrzymałość skał prowadzą do ich dynamicznego niszczenia. W ZG Rudna eksploatacja prowadzona jest w warunkach dużego zagrożenia tąpaniami, co jest związane z koniecznością prowadzenia ciągłej kontroli oraz analizy stanu górotworu. Przeprowadzono analizę aktywności sejsmicznej towarzyszącej eksploatacji złoża rud miedzi o dużej miąższości w polu G-3/4 oraz w polu G-7/5 w kopalni Rudna w latach 2012-2013.
EN
Rock-burst hazard in KGHM Polska Miedź S.A. copper ore mines in Legnica-Głogów Copper District has been permanently increasing with mining development, increasing depth of excavation and growing area of gobs. Seismic activity of rock mass and rock-bursts are therefore common phenomena and they appear everywhere where high stresses in the earth crust as well as considerable strength of rocks lead to their dynamic destruction. In the Rudna copper ore mine mining is accompanied by serious bump hazard, so prevention activities are necessary to continuously control and analyze the rock mass seismic activity. Seismic hazard in 2012-2013 years in G-3/4 and G-7/5 fields excavating thick ore deposit in the Rudna mine was investigated and depicted.
PL
W artykule omówiono skalę występowania i działania związane z prewencją najpowszechniej występujących zagrożeń naturalnych w kopalniach Kompanii Węglowej SA. Przedstawiono osiągnięcia w prewencji zagrożeń, jak również kierunki działań w podnoszeniu bezpieczeństwa pracy. Część I. Przedstawiono zmiany wielkości zagrożenia tąpaniami w okresie ostatnich dwudziestu lat i działania podjęte po powstaniu KW SA zmierzające do polepszenia jakości ocen stanu zagrożenia. Scharakteryzowano nowoczesne metody sejsmologiczne do bieżącej oceny zmian stanów zagrożenia wdrażane w kopalniach Kompanii Węglowej SA we współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa.
EN
The article discusses the scale of occurrence and the prevention activities related to the most common natural hazards in coal mines of Kompania Węglowa SA. It presents the achievements in the prevention of the hazard as well as trends in activities on improvement of the work safety. Part I presents the changes in the size of rockburst hazards in the last twenty years and the actions taken after the establishment of KW SA, focused on improvement of the quality of the risk's assessments. It characterizes modem seismological methods for the current assessment of changes in the state of the hazard which are being implemented in the mines of Kompania Węglowa SA in cooperation with the Central Mining Institute.
PL
W artykule przedstawiono poziom aktywności sejsmicznej górotworu w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. w latach 19902012. Na tym tle zaprezentowano aktywność sejsmiczną w polach eksploatowanych w 2012 roku lub w których eksploatację zakończono w roku 2011, charakteryzujących się dużym zaangażowaniem tektonicznym (strefy zuskokowane, sąsiedztwo dużych dyslokacji tektonicznych). Na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych dokonano oceny zagrożenia sejsmicznego dla prowadzonej eksploatacji.
EN
The level of seismic activity of rock mass in KGHM Polska Miedź S.A. mines between 1990-2012 was described in the paper. On this background seismic activity in mining panels exploited in 2012 or in which exploitation was completed in 2011 was presented. The panels were characterized by a strong tectonic engagement (faulted areas, the neighborhood of major tectonic dislocations). Based on mining experiences seismic hazard evaluation for mining activity has been made.
PL
Artykuł przedstawia analizę przepisów w wybranych krajach, dotyczących podstaw i sposobu kategoryzacji zagrożeń wyrzutami gazów i skał. W jej wyniku stwierdzono, że przepisy w krajach europejskich i Chinach są do siebie podobne. Podobieństwo to dotyczy dążenia do maksymalnego sformalizowania nakładanych wymogów kategoryzacji, łącznie ze wskazaniem stosowanych parametrów kryterialnych i ich wartości. W opozycji do nich pozostają przepisy amerykańskie i australijskie, które ujednolicone podejście do zarządzania ryzykiem wyrzutu uznają za niewłaściwe, dając jedynie zarys tego, jakie elementy muszą być w nim uwzględnione.
EN
The article presents an analysis of the regulations on the grounds and methods of classification of the risks of outbursts of gases and rocks in selected countries. The analysis shows that the regulations in European countries and in China are similar. This similarity concerns the drive towards a maximum formalisation of the imposed classification requirements, including the indication of relevant criteria parameters and their values. The American and Australian regulations are in opposition and consider an uniform approach to the outburst risk management to be inappropriate, giving only an outline of the elements that must be taken into account.
8
Content available Seismicity in mines due to roof layer bending
EN
The experience, which has been obtained in Polish mining allow us to conclude that the bending of the roof layer over an exploited seam is one of the most important factors influencing the risk of strong seismic emissions. The seismic consequences of plastic deformations during roof layer bending are discussed in the paper. The linear distribution of seismic shock epicentres and trends in the development of seismic energy and event frequency, are expected before very strong seismic events that greatly increase rock-burst risk. The proposed model of inelastic deformations allow us to correlate the seismic data and results of mining observations, such as convergence of the roof layer and the changes of wells diameter drilled In the roof layer in assessing the risk of rock-bursting.
PL
Doświadczenia uzyskane w polskim górnictwie wskazują na to, że uginanie warstw stropowych nad eksploatowanym pokładem jest jednym z najważniejszych czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia silnej emisji sejsmicznej w kopalniach podziemnych. W artykule przedstawiono rozważania dotyczące związku pomiędzy sejsmicznością a rozwojem deformacji plastycznej w uginającej się warstwie stropowej. Jedną z konsekwencji tej deformacji jest liniowy rozkład epicentrów wstrząsów i istnienie trendów wzrostowych w rozwoju energii sejsmicznej i trendów spadkowych w rozwoju częstości pojawiania się wstrząsów w okresie poprzedzającym bardzo silną relaksację energii sejsmicznej. Taka relaksacja jest bezpośrednio związana z ryzykiem powstania tąpnięcia. Zaproponowany w artykule model deformacji niesprężystej pozwala korelować dane sejsmiczne z wynikami obserwacji górniczych, takich jak konwergencja stropu czy zmiana średnicy otworów wierconych w stropie eksploatowanego pokładu, które zgodnie z dotychczasowym doświadczeniem są związane z ryzykiem powstania tąpnięcia.
PL
Zadaniem obudowy podziemnych wyrobisk korytarzowych jest zabezpieczenie wyrobiska przed ruchami górotworu do wybranej przestrzeni. O stateczności wyrobiska decyduje nośność odrzwi, sposób ich stabilizacji oraz rodzaj opinki. Aktualnie, w kopalniach węgla najbardziej rozpowszechnionym rodzajem opinki są okładziny z siatki zgrzewanej różnej konstrukcji. Jak wykazała analiza uszkodzeń wyrobisk korytarzowych po tąpnięciach, opinka jest najsłabszym elementem zabezpieczającym wyrobisko przed przemieszczaniem się mas górotworu do wyrobiska. Aby temu zaradzić, opracowano nową konstrukcję siatki okładzinowej, przeznaczonej do wyrobisk korytarzowych drążonych w warunkach wzmożonych ciśnień górotworu i zagrożonych tąpaniami. W artykule przedstawiono opis nowej konstrukcji oraz wyniki stanowiskowych badań statycznych i dynamicznych.
EN
The task of underground roadway support is protection of the mine working against rock mass movements into the mined out space. About the mine working stability decides the load-bearing capacity of frames, the method of their stabilization and type of lagging. Currently in mines the most wide-spread lagging type are linings from welded net of different construction. As the analysis of roadway damages after rock bursts has pointed out, lagging is the weakest element protecting the mine working against the displacement of rock masses into the working. In order to remedy this phenomenon a new construction of lining net has been developed, intended for use in roadways driven in conditions of increased rock mass pressure and threatened by rockbursts. The article presents a description of a new construction and results of static and dynamic stand tests.
PL
Analiza tąpnięć w kopalniach węgla kamiennego GZW w latach 1989-2009, dotycząca 130 zdarzeń wykazała, że 55 z nich zaistniało w otoczeniu wyrobisk chodnikowych. W oparciu o Bank danych o tąpaniach, wytypowano mierzalne parametry warunkujące lub mające wpływ na miejsca występowania tych przypadków. Dla poszczególnych rzeczywistych wartości parametrów wyselekcjonowanych tąpnięć, dopasowano ich rozkłady teoretyczne, i na tej podstawie określono ich prawdopodobieństwo.
EN
On the basis of the analysis of tremors that occurred neighborhood headings in coal mines in the Upper Silesian Coal Basin from 1989 to 2009, the parameters influencing the location of the problem have been selected. The theoretical distribution has been compared with particular real measurable tremor parameters and thanks to this the probability has been estimated.
EN
Rockbursts are minor earthquakes induced due to mining operations. The seismic signals recorded using geophones in the near field are generally saturated and are not suitable for estimating the true magnitudes. The strong-motion accelerograms recorded due to rockbursts are therefore used to obtain the Wood–Anderson synthetic seismograms for getting accurate and reliable values of the local magnitudes. Using several typical strong-motion accelerograms of rockbursts in the mines of Kolar Gold Fields, the magnitudes have been computed in the present study. Correlations of peak ground acceleration and peak ground velocity with the magnitude, studied for the rockbursts vis-ŕ-vis the natural earthquakes in the Koyna dam area, suggest the mechanical similarity between the two different types of events. The results and findings are described in this paper.
PL
Tąpania to jedno z głównych zagrożeń w górnictwie węglowym w Polsce. Tąpnięcia są podstawowym źródłem wystąpienia obciążenia dynamicznego. Skutki ich występowania bywają bardzo tragiczne. Szczególnie narażona na ich działanie jest obudowa górnicza. W artykule została przedstawiona analiza mechanizmu tąpnięcia oraz warunków koniecznych do jego wystąpienia. W pracy przedstawione zostały także dane skutków tąpań na przestrzeni ostatnich 24 lat. Analiza tych danych jednoznacznie wskazuje jak istotnym problemem są tąpania. We wstępie przedstawiona została także aktualna wykładnia prawna odnośnie do zjawisk dynamicznych zachodzących w górotworze.
EN
Rock bursts are one of the fundamental hazards in Polish mining. They are the main source of dynamic load occurrence. Their consequences are usually very tragic. A mining support is the most exposed to risk. The article presents the analysis of the mechanism of rock bursts and the conditions they occur under. It presents also the data connected with the consequences of bursts from the last 24 years. Its analysis indicates how important a problem the rock bursts are. In the introduction there is also a current law explanation related to dynamic phenomena that take place in a rock mass.
PL
Złoże węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym jest wielopokładowe. Odległość między pokładami w wielu przypadkach jest nieznaczna. W tych warunkach występują tąpnięcia, polegające wyrzuceniu skały płonnej ze spodku (spągu) do wyrobiska w rezultacie dynamicznego odkształcenia węgla w pokładzie niżej zalegającym. W oparciu o analizę geologiczno-górniczych warunków występowania tąpnięć w latach 1976-2007 oraz przy uwzględnieniu parametrów wytrzymałościowych węgla i skał otaczających oraz cyklotemu sedymentacyjnego złoża w GZW określono kryteria występowania tego zagrożenia.
EN
Hard-coal deposit in Upper-Silesian Coal Basin (USCB) is multi-seam. In many cases, distance between seams is insignificant. In these conditions, outbursts occurs, being a rock burst of barren rock from the stone floor (footwall) into roadway, as a result of dynamic coal deformation in a seam laying beneath. On a basis of geological-mining analysis of conditions of outbursts occurrence in years 1976-2007, and regarding strength parameters of coal and surrounding rocks, as well as cyclic sediment deposit in USCB, criteria of occurrence of this hazard were defined.
PL
W artykule scharakteryzowano w sposób ogólny stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach Kompanii Węglowej S.A., które to zagrożenie w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym jest głównym moderatorem aktywności sejsmicznej towarzyszącej podziemnej eksploatacji węgla. Przedstawiono zmiany wielkości zagrożenia tąpaniami oraz sejsmicznego na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Omówiono sytuację i działania, które doprowadziły do opracowania nowych kryteriów empirycznej oceny oddziaływania wstrząsów górniczych z obszaru kopalń Kompanii Węglowej S.A na środowisko powierzchniowe - skala GSI-GZW(KW) - Przedstawiono wyniki weryfikacji skali GSI-GZW(KW) wykonane na bazie ponad 300 wysokoenergetycznych wstrząsów.
EN
In the paper, a state of outburst hazard was characterized in a general way for mines of Coal Company S.A., which the hazard is in Upper-Silesian Coal Basin the main moderator of seismic activity accompanying the underground exploitation of coal. Changes both of the outburst as well as seismic hazard size were presented over the spun of last dozen or so years. The present state and activities undertaken were discussed, which led to developing the new criteria of empirical assessment of mining shocks from an area of Coal Company S.A. mines impact onto surface environment - scale GSI-GZW(KW). Results of the scale GSI- GSI-GZW(KW) verification conducted on a base of over 300 shocks of high-energy were presented.
PL
W artykule autor przedstawił stan prawny w zakresie odpowiedzialności kierownika ruchu zakładu górniczego w odniesieniu do zagrożenia tąpaniami w podziemnym górnictwie węglowym. Krytyce poddał przepisy obowiązujące w polskim górnictwie węgla kamiennego, zwracając uwagę na ich zbyt ogólnikowe sformułowania oraz obciążanie zbyt dużą odpowiedzialnością kierownika ruchu zakładu górniczego, porównując je z przepisami obowiązującymi w Ostrawsko-Karwińskim Zagłębiu Węglowym.
EN
In the article a legal status was presented with regard to responsibility of the man-in-charge of mining operations related to rockbursts hazard in underground coal mining. The authors subjected to a sharp criticisms regulations in forces in Polish hard coal industry paying attention to their too a general formulation and making the man-in-charge of mining operations to much responsible as compared to regulations mat are in force in Ostrava-Karvina Coal Basin.
PL
W artykule przedstawiono najważniejsze okoliczności towarzyszące wystąpieniu tąpnięcia w kopalni "Pokój" w dniu 27.07.2007 r. Omówiono czynniki wpływające na możliwość generowania przez górotwór silnych wstrząsów sejsmicznych zarówno w aspekcie jego własności naturalnych jak i oddziaływania ruchu ściany 222 w pokładzie 502. Wykazano, że górotwór nad polem ściany wskutek wielokrotnie prowadzonych eksploatacji pokładów rudzkich i siodłowych utracił w znaczącym stopniu swoją naturalną skłonność do tąpań, natomiast poza jego obszarem istniały warunki sprzyjające powstawaniu zagrożenia sejsmicznego. Przedstawiono także rozważania nad problemem związku silnych wstrząsów z lokalnym uskokiem tektonicznym oraz stropowymi warstwami wstrząsogennymi.
EN
In the paper results of most important circumstances of strong seismic tremors and rock burst in "Pokój" coal mine has been presented. It has been proven that around long wall 222 in seam 502 where those events occurred rock mass had natural features promoting tremors and rock bursts. It has been also noted that rock mass in surroundings of exploitation were relaxed and rock burst occurrence was influenced by local fault presence.
PL
Zjawiska gazogeodynamiczne, charakteryzujące się wyrzutami węgla, skał i gazów, są jednymi z najbardziej skomplikowanych zagrożeń naturalnych w górnictwie, w tym również w kopalniach węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Dotychczas, mimo intensywnych badań, nie zostały w pełni rozpoznane przyczyny ich powstawania i możliwości prognozowania. Na podstawie wyników badań pokłady węgla w kopalniach "Pniówek" i "Zofiówka", w których zaistniały dwa silne wyrzuty, zostały ocenione jako nieskłonne do występowania wyrzutów gazów i skał oraz niezagrożone wyrzutami. W artykule przedstawiono analizę zjawisk gazogeodynamicznych w aspekcie uwarunkowań strukturalnych, tektonicznych i temperaturowych. Silne zjawiska gazogeodynamiczne zaistniały w utworach karbonu na głębokości 720 m w zasięgu grzbietu Pawłowic w obszarach spękań i szczelin towarzyszących małym uskokom w strefach zakończenia ich biegu, w którym w przeszłości, po okresie karbonu, wystąpiły wysokie temperatury.
EN
Gaseous-geodynamical phenomena, characterising with coal, rocks and gases outbursts, are ones of most complicated natural hazards in mining, including also hard coal mines of Upper Silesia. Despite of intensive researches, the reasons of their occurrence and possibilities of their forecasting were not fully recognised so far. On the basis of results of investigations, the coal seams in mines "Pniówek" and "Zofiówka", in which there occurred two strong outbursts, were assessed as not liable to occurrence of gases and rocks outbursts, as well as not outburst-hazardous. In the paper, an analysis of gaseous-geodynamical phenomena was presented in an aspect of structural, tectonic and temperature conditions. Strong geodynamical phenomena appeared in carboniferous formations at the depth of 720 m in the range of Pawłowice ridge in areas of fractures and fissures accompanying little faults in zones of end of their course, in which high temperatures had occurred in the past after carboniferous period.
PL
W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia podjęto próby wykorzystania wybranych metod radiometrycznych do wspomagania prognozy wystąpienia wyrzutów skał i gazów w wałbrzyskich kopalniach węgla kamiennego (Lebecka i inni 1988, 1990, 1991). Przez analogię do metody przewidywania trzęsień ziemi na podstawie zwiększonego wydzielania radonu z wód podziemnych, postawiono hipotezę o zmienności emanacji radonu w pokładach zagrożonych wyrzutami. Opracowano metodykę prowadzenia obserwacji zmian stężenia radonu w górotworze z wykorzystaniem aparatury, jaką w tym czasie dysponował Główny Instytut Górnictwa. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że zmiany stężenia radonu w górotworze zależą od poziomu zagrożenia wyrzutowego. Zaobserwowano, że przed wyrzutem następował gwałtowny spadek stężenia radonu, natomiast po wyrzucie stężenie stosunkowo szybko wzrastało. Związek między zmianami stężenia radonu a zagrożeniem wyrzutami, najlepiej uwidaczniał się, jeśli był przedstawiony w funkcji postępu przodka. Rezultaty badań były na tyle obiecujące, że rozpoczęto obserwacje zmian stężenia radonu w kopalniach miedziowych i węglowych w strefach zagrożonych tąpaniami. W tym przypadku korelacja występowania obu zjawisk była mniej wyraźna. Analiza wyników prowadzonych dotychczas badań, skłania do podjęcia obserwacji zmian stężeń radonu w górnośląskich kopalniach węglowych zagrożonych wyrzutami. W Głównym Instytucie Górnictwa znajduje się nowa, doskonalsza aparatura, umożliwiająca ciągłe pomiary radonu. Możliwe, że uda się opracować "radonowy wskaźnik wyrzutowości", wspomagający inne metody przewidywania wystąpienia groźnych zjawisk geodynamicznych.
EN
In 80's and 90's of twentieth century research activity toward an application of radiometric methods for supporting of outbursts' prediction in Lower Silesian mines has been undertaken. It was stimulated by an analogy to application of radon changes in water and soil gas for earthquakes, therefore a hypothesis was created, that similar phenomena may occur in coal seams before and during outbursts of gas and coal. In the Laboratory of Radiometry of the Central Mining Institute a technique of radon measurements in boreholes has been developed and applied for his purpose. An analysis of results showed that changes of radon concentration in the strata were correlated with the level of an outburst's hazard. Prior to the outburst a rapid decrease of radon concentration was often observed, while radon level grew quickly after the release of gas and coal. The best correlation between radon changes and outbursts' occurrence obtained when radon changes were shown as a function of the heading advance. Results of these investigations were very promising, therefore investigations of possible connections of radon changes and tremors have been started in coal and copper mines in Poland. In this case results and correlation weren't very clear and significant. In the meantime, Lower Silesian collieries have been abandoned and no further investigations were possible. Due to increase of outburst hazard in some of Upper Silesian coal mines is the inspiration for further investigations in these collieries. The Central Mining Institute has got a modern instrumentation for continuous measurements of radon concentration in the strata. Therefore we hope that it would be possible to develop a "radon outburst's indicator" to support other methods of prediction of very dangerous geodynamic phenomena.
19
Content available remote The model of dynamic loading of rockbolts
EN
The article uses the results of tests carried out in the framework of the Targeted Project of the State Conunittee for Scientific Research (KBN) entitled "Rockbolting systems for roadway workings threatened with tremors" (registr. No 6T\22003C/06233) for verification of a rockbolt dynamic loading model. This model assumes that a tremor or rockburst can be considered as a hit of conventional weight on a rockbolt bar, which on one side is ended with a washer and nut, and on the other side is fixed at the hole bottom (Fig. I). Omitting the longitudinal vibrations of the rockbolt bar accompanying the hit and its mass we can assume that the rockbolt bar supports a conventional rock block with mass m1, which is hit by mass m2 > m1 with kinetic energy Ek. Assuming a plastic model of collision of masses ml and m2, the kinetic and potential energy, which the system of masses ml and m2 possesses after plastic collision, was calculated. The total impact energy Eu defined by the relation (5) was compared with the rockbolt work Wk, which quantitatively is equal to the figure field under the curve determined by the function F(p), showing the displacement of the rockbolt (relation 6) (Fig. 2). For the verification of theoretical assumptions of the model, a physical model with mass ml was created, consisting of mass m1 that was loading a rockbolt which was grouted into a test cylinder (simulating the rock mass). On the mass m1, one has dropped from a suitable height the impact mass m2, observing the rockbolt behaviour and measuring by means of apparatus the rockbolt loading and its displacement (Fig. 6, 7). The obtained results were collected in Table 1 and their statistical analysis was carried out according to the following procedures: I. The absolute difference between the impact energy Eu and rockboh work Wk for each test was calculated. When the difference exceeded 5%, the result was rejected. 2. It has been checked if the number of results determined when using the method mentioned above is sufficient. 3. With the aid of a test of difference rank signs the hypothesis was checked assuming that the theoretically calculated impact energy Eu is not essentially different from the measured rockbolt work Wk. As a result of the analysis the random sample of results which met the assumed significance criteria was selected. Afterwards by help of the test of difference rank signs it has been indicated that there is no reason to reject the hypothesis that the total impact energy Eu calculated by means of theoretical relations is not essentially different from the rockbolt work Wk calculated from measurement results.
PL
W artykule wykorzystano wyniki badań stanowiskowych przeprowadzonych w ramach Projektu Celowego KBN pt. "Systemy kotwienia dla wyrobisk korytarzowych zagrożonych wstrząsami" (nr rejestr. 6T122003C/06233) do zweryfikowania modelu obciążenia udarowego kotwi. Model ten zakłada, że wstrząs albo tąpnięcie można traktować jako uderzenie umownego ciężaru na żerdź kotwi z jednej strony zakończonej podkładką i nakrętką a z drugiej zamocowanej na dnie otworu (rys. I). Pomijając towarzyszące uderzeniu drgania podłużne żerdzi oraz jej masę można założyć, że żerdź kotwi podtrzymuje pewien umowny blok skalny o masie mi w który uderza masa m2 > m1 o energii kinetycznej Ek Przyjmując model plastyczny zderzenia mas m1 i m2 obliczono energię kinetyczną i potencjalną jaką posiada po zderzeniu plastycznym układ mas m1 i m2. Sumaryczną energię udaru Eu określoną zależnością (5), porównano z pracą kotwi Wk, która ilościowo równa jest polu figury pod krzywą określoną funkcją F(P) obrazującą przemieszczenie kotwi (zależność (6), rys. 2). [...] Dla sprawdzenia założeń teoretycznych modelu zbudowano model fizyczny składający się z masy M1 obciążającej kotew wklejoną do walca badawczego (symulującego górotwór). Na masę m1 z odpowiedniej wysokości opuszczano masę udarową m2 obserwując zachowanie się kotwi oraz mierząc za pomocą aparatury obciążenie kotwi i jej przemieszczenie (rys. 6, 7). Uzyskane wyniki zebrano w tabl. 1i przeprowadzono ich analizę statystyczną według następujących procedur: I. Obliczono różnicę bezwzględną energii udaru Eu i pracy kotwi Wk dla każdej próby. Jeżeli ta różnica była większa niż 5% to takie wyniki odrzucano. 2. Sprawdzono czy liczba wyników określona powyższym sposobem jest wystarczająca. 3. Za pomocą testu rangowych znaków różnic sprawdzono hipotezę zakładającą, ze obliczona teoretycznie energia udaru Eu nie różni się istotnie od zmierzonej pracy kotwi Wk. W wyniku przeprowadzonej analizy została wyselekcjonowana próba losowa uzyskanych wyników spełniająca założone kryteria istotności. Następnie za pomocą testu rangowych znaków różnic wykazano, że nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy, że sumaryczna energia udaru Eu obliczana za pomocą zależności teoretycznych nie różni się istotnie od pracy kotwi Wk obliczanej z wyników pomiarów. Przeprowadzone rozważania pozwoliły na przedstawienie następujących wniosków: I. Aby kotew nie uległa zniszczeniu w trakcie udarowego jej obciążenia, całkowita energia udaru Eu (zależność (5)), nie może być większa od pracy wykonanej przez kotew Wk (zależność (7)). Powinna być spełniony warunek: [...] 2. W warunkach rzeczywistych (pod ziemią) zależności powyższe powinny się sprawdzać pod warunkiem, że na skutek udaru nie nastąpi zniszczenie kotwi (zerwanie żerdzi, nakrętki, przeciągnięcie podkładki) lub jej wypchnięcie do wyrobiska 3. Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano, że nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy o równości energii udaru Eu i pracy kotwi obliczanej i mierzonej według zależności (5) i (7). Mogą one być pomocne przy projektowaniu wzmocnienia wyrobisk zagrożonych tąpaniami za pomocą kotwi, ponieważ znając z badań stanowiskowych charakterystykę dynamiczną pracy kotwi można je zabudować w wyrobisku dobierając ich zagęszczenie w zależności od spodziewanej energii udaru.
PL
W pracy przedstawiono wstępne analizy danych o uszkodzeniach elementów sekcji obudowy zmechanizowanej stosowanej w ścianach charakteryzujących się dwoma sposobami kierowania stropem. Analizę opracowano na podstawie danych z Komputerowego Systemu Identyfikacji Uszkodzeń Obudów Zmechanizowanych (KSIUOZ), który obejmuje uszkodzenia odnotowane w wyniku 63 przypadków tąpnięć zarejestrowanych w okresie od 1979 do 1997 w 22 kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
EN
An introductory analysis of data of failures of elements of powered roof support units operated in longwalls characterized by two kinds of roof control is presented in the paper. The analysis is based on data collected in the Computer System of Failures of Powered Roof Support Units Identification gathering information of failures caused by 63 cases of bump noticed in space from 1979 to 1997 year in 22 coal mines of the Upper Silesia Coal Basin.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.