Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kto odpowiada za rekultywację? Konsekwencje błędnego wskazania w decyzji osoby obowiązanej do rekultywacji gruntów

Grunt Mariusz

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

62--64

PL

Art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych jest jasny: osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt.

2

Suitability evaluation model for the land reclamation of coal mines in the northern foot of tianshan mountain, Xinjiang

Hao Ruihua, Zhang Zizhao, Guo Xiaoli, Huang Xuebang, Guo Zezhou, Liu Tianchao

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 2

131--145

EN

The ecological environment is significantly vulnerable to coal-mining activities in western China due to the cold and arid climate. The evaluation of land reclamation is therefore a key process that has to be known for the sustainable use of coal resources. A Bayes discriminant analysis method to evaluate the suitability level of land reclamation for coal mine lands in cold and arid regions of western China is presented. Ten factors influencing the suitability of land reclamation were selected as discriminant indexes in the suitability analysis. The data of eighty-four land reclamation units from sixteen coal-mining areas was used as training samples to develop a discriminant analysis model to evaluate the suitability level of land reclamation. The results show that the discriminant analysis model has high precision and the misdiscriminant ratio is 0.02 in the resubstitution process. The suitability levels of land reclamation for eleven sites in two coal mine lands were evaluated by using the model and the evaluation results are identical with that of the practical situation. Our method and findings are significant for decision makers in similar regions who want to prepare for possible strategies for land reclamation in the future.

PL

Środowisko ekologiczne jest bardzo wrażliwe na działalność wydobywczą węgla w zachodnich Chinach z powodu zimnego i suchego klimatu. Ocena rekultywacji gruntów jest zatem kluczowym procesem, który powinien być znany dla zrównoważonego wykorzystania zasobów węgla. W artykule przedstawiono metodę analizy dyskryminacyjnej Bayesa do oceny stopnia jej przydatności w rekultywacji gruntów kopalni węgla w zimnych i suchych regionach zachodnich Chin. Jako wskaźniki dyskryminacyjne w analizie przydatności wybrano dziesięć czynników wpływających na przydatność rekultywacji terenu. Dane z osiemdziesięciu czterech jednostek melioracyjnych z szesnastu obszarów górniczych wykorzystano jako próbki szkoleniowe do opracowania modelu analizy dyskryminacyjnej w celu oceny stopnia przydatności do rekultywacji terenu. Wyniki pokazują, że model analizy dyskryminacyjnej jest wysoko precyzyjny, a współczynnik błędnej dyskryminacji wynosi 0,02 w procesie resubstytucji. Poziomy przydatności rekultywacji dla jedenastu miejsc na dwóch terenach kopalni węgla zostały ocenione za pomocą modelu, a wyniki oceny są identyczne jak w praktyce. Model BDA ma wysoką precyzję i może być stosowany w praktyce inżynierskiej. W porównaniu z innymi metodami predykcji model BDA ma stabilną strukturę, a proces dyskryminacyjny jest prosty i wygodny. Jest to wstępna próba zastosowania teorii analizy dyskryminacyjnej Bayesa do oceny poziomu jej przydatności w rekultywacji gruntów, w szczególności w zachodnich Chinach, dla obszarów kopalń węgla. Wypracowana metoda i wyniki są istotne dla decydentów w podobnych regionach, którzy chcą przygotować się do możliwych strategii rekultywacji gruntów w przyszłości.

3

Ogólna koncepcja zagospodarowania obszaru pogórniczego Wapniarka i jego wpływ na rozwój turystyki

Strzałkowski Paweł, Śnioch Krzysztof

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2020

|

Nr 1

44--47

PL

Eksploatacja surowców mineralnych prowadzi do przeobrażania środowiska naturalnego. Rekompensatami za szkody w środowisku przyrodniczym powstające w ramach wydobywania kopaliny są rekultywacja obszarów pogórniczych, a następnie ich zagospodarowanie.

EN

The mining of mineral resources transforms the natural environment. Compensation for damage to the natural environment caused by mineral extraction is reclamation of post-mining areas and their subsequent land development.

4

Osady ściekowe w rekultywacji gruntów

Bedla D.

Wodociągi - Kanalizacja

|

2018

|

nr 9

30--31

5

Osady ściekowe jako substytut w odtwarzaniu gleby w procesie rekultywacji gruntów po górnictwie odkrywkowym wapieni

Szewczyk M.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2014

|

T. 17, nr 2

307--314

PL

Postęp techniczny w polskim górnictwie surowców węglanowych sprawił, że możliwa stała się eksploatacja złóż zalegających na dużych głębokościach. W związku z tym oddziaływanie górnictwa odkrywkowego staje się bardziej agresywne, pozostawiając trwałe zmiany w środowisku. Najbardziej zauważalne przemiany wiążą się ze zmianą ukształtowania powierzchni pod wyrobiska odkrywkowe i zwałowiska zewnętrzne oraz prowadzonym na szeroką skalę odwodnieniem górotworu. Skutki środowiskowe działalności wydobywczej wapieni minimalizuje się poprzez kompleksową rekultywację terenów pogórniczych. Działalność rekultywacyjna polega na stworzeniu odpowiednich warunków glebowych do wprowadzenia i utrzymania roślinności na terenach poeksploatacyjnych. Znaną metodą technicznego odtwarzania gleby na gruntach zdegradowanych jest wykorzystanie komunalnych osadów ściekowych pod warunkiem spełniania wymogów określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Jednym z kryteriów kwalifikujących osady ściekowe do przyrodniczego zagospodarowania jest zawartość metali ciężkich (zarówno w komunalnych osadach ściekowych, jak i w gruncie, na którym mają być stosowane). Optymalnymi zatem gruntami do zastosowania osadów ściekowych są grunty bezglebowe o odczynie alkalicznym, czyli wyrobiska po eksploatacji wapieni. Na gruntach tych, charakteryzujących się dużą pojemnością buforową, wyklucza się możliwość szybkiej zmiany odczynu, a tym samym łatwego uwalniania metali ciężkich. Z kolei, znaczna zawartość w komunalnych osadach ściekowych materii organicznej i składników pokarmowych sprawia, że mogą one brać udział w odtwarzaniu gleby w procesie rekultywacji gruntów po wydobyciu wapieni, a ich aplikacja korzystanie wpływa na parametry gleb zdegradowanych o podwyższonym pH.

EN

Technical progress in the Polish mining of carbonate raw materials made it possible to exploit deposits at large depths. Therefore, the effect of opencast mining becomes more aggressive, leaving a permanent change in the environment. The most noticeable transformations involve a change in the topography of the excavation pit and external dump and large-scale drainage of the rock mass. Environmental effects of the limestone mining operations is minimized through a comprehensive reclamation of the post-mining areas. Known technical method of soil restoration on the degraded areas is the use of sewage sludge subject to the fulfillment of legal requirements regarding municipal sewage sludge. Many studies have shown the usefulness of the application of sewage sludge, as one of the forms of fertilizer in reclamation of degraded areas. One of the criteria of sewage sludge eligibility to natural use is the contents of heavy metals (both in sewage sludge, as well as in the land on which they are to be used). However, an equally important criterion for assessing the suitability of the sewage sludge, to its natural use is also the rate of release of these elements from the sewage sludge into the soil and their availability to plants. The bioavailability of the trace elements introduced with sewage sludge to the environment decreases with increasing pH and the content of organic matter and clay minerals in the soil. Thus optimal land for use of municipal sewage sludge are alkaline soilless grounds, that is pits after the exploitation of limestone. These grounds are characterized by a large buffer capacity that excludes the possibility of rapid changes in pH, and thus easy release of heavy metals. In turn, a significant content of organic matter and nutrients in municipal sewage sludge causes that they can take part in the restoration of the soil in the process of land reclamation after limestone mining, and their application positively affects the parameters of degraded soils with higher pH.

6

Rekultywacja i zagospodarowanie terenów objętych działalnością górniczą w Polsce w świetle statystyk GUS za lata 1990÷2010

Wójcik J.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 10

78--89

PL

Artykuł przedstawia zmiany w rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów objętych działalnością górniczą w latach 1990÷2010 na tle powierzchni terenów górniczych w Polsce. Wykorzystane dane pochodzą z publikowanych statystyk GUS. Ustalono, że w analizowanym okresie wystąpił znaczny spadek powierzchni gruntów górniczych, z 54 964 ha do 36 315 ha (o 34 %). Najwięcej gruntów utraciło górnictwo: węgla kamiennego, surowców skalnych, rud miedzi i siarki. Nieznacznie wzrosła natomiast powierzchnia terenów kopalnictwa węgla brunatnego. Ustalono, że transformacja gospodarki przyczyniła się do spadku powierzchni ogółu gruntów górniczych w kraju. W świetle zebranych danych nie można jednoznacznie ocenić, jaki wpływ wywarło reformowanie gospodarki na przebieg i rozmiary rekultywacji i zagospodarowania terenów objętych działalnością górniczą w Polsce. Stwierdzono, że w ostatniej dekadzie XX w. wystąpiła tendencja rosnąca, natomiast po 2001 roku trend spadkowy rekultywacji gruntów. W przebiegu zagospodarowania terenów górniczych wystąpiły natomiast cztery charakterystycznetrendy zmian: dwa rosnące (1990÷1994 i 1997÷2001) i dwa malejące (1994÷1997 i 2001÷2010), pomimo ubywania powierzchni gruntów w górnictwie.

EN

This paper presents the changes in the reclamation and development of the land for mining activity in years 1990-2010 against the background of the total area of mining land in Poland. The data has been taken from published statistics of the Central Statistical Office. It has been found that in the analysed period a significant decrease in the area of mining land: from 54,964 ha to 36,315 ha (by 34 %) occurred. The largest area of mining land was lost to the branches of the industry dealing with mining of coal, different rock resources, copper ores and sulphur. On the other hand, the area of the coal mining land increased slightly. It has been found that the economic transition contributed to a decrease in the total area of mining land in Poland. In the light of the collected data it is impossible to explicitly assess, what was the impact of the economic reforms on the course and extent of the reclamation and development of the land form mining activity in Poland. It has been found that in the last decade of the twentieth century thee wa an upward trend in land reclamation, while after 2001 there was a downward trend. In the course of the development of mining land four characteristic trends occurred: two upward (1990÷1994 and 1997÷2001) and two downward (1994÷1997 and 2001÷2010) trends, despite the fact that the area of mining land kept decreasing.

7

Wady i zalety rekultywacyjnego wykorzystania kompostów z odpadów

Ciesielczuk T., Rosik-Dulewska C.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2012

|

R. 5, nr 10

316-332

PL

Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na stopniowe ograniczanie składowania stałych odpadów komunalnych (SOK), które nadal jest najszerzej wykorzystywanym sposobem ich unieszkodliwiania. Frakcja biodegradowalna, po wydzieleniu jej ze strumienia odpadów komunalnych, może stanowić ważne źródło materii organicznej, która wykorzystywana w recyklingu organicznym mogłaby być cennym nawozem lub środkiem poprawiającym własności gleb zdegradowanych lub gruntów bezglebowych. Aby kompost wytwarzany z odpadów komunalnych był wysokiej jakości, istotnym elementem w procesie jego powstawania jest rodzaj wsadu oraz właściwe prowadzenie procesu technologicznego. Gotowy produkt (kompost) musi spełniać wysokie wymagania jakościowe. Jednym z najistotniejszych parametrów wyznaczających tę jakość jest zawartość metali ciężkich, normowana zawartość biogenów oraz wymogi sanitarne i parazytologiczne. W przypadku kompostów wytwarzanych ze zmieszanych (niesegregowanych) odpadów komunalnych zawartość metali ciężkich (szczególnie cynku i miedzi), a także zanieczyszczenia mechaniczne, mogą eliminować kompost z użycia jako nawozu, ale może on nadal stanowić cenny materiał do celów rekultywacyjnych. Gdy zastosujemy kompost złej jakości, spowodujemy zagrożenia dla gleb i wód w związku z migracją w głąb profilu rozpuszczalnej materii organicznej oraz mobilnej frakcji metali ciężkich.

DE

Gegenwärtig wird auf die Begrenzung der Lagerung von festen Kommunalabfällen (SOK), was weiter deren meist genutzte Entsorgungsweise ist, sukzessiv immer größerer Druck ausgeübt. Die biodegradierbare Fraktion, nach ihrer Ausscheidung aus dem Kommunalabfallfluss, kann eine wichtige Quelle von organischer Materie darstellen, die genutzt im organischen Recycling, könnte einen kostbaren Dünger, etwaig Mittel zur Verbesserung der Bodenbeständigkeit von degradierten Böden oder bodenlose Grunde, liefern. Damit der Kompost aus Kommunallabfällen hoher Qualität wird, muss man besonders achten bei der Zusammenstellung des Einsatzes im Entstehungsprozess, und auch bei dem Betrieb des technologischen Prozesses – da sie hier eine große Bedeutung haben. Das Finalprodukt (Kompost) muss hohen Qualitätsanforderungen entsprechen. Zu den wesentlichsten Qualitätsparametern gehört der Inhalt von Schwermetallen, genormter Inhalt an Biogenen, und sanitäre sowie parasitologische Anforderungen. Bei Komposten, die aus gemischten (nicht getrennten) Kommunalabfällen hergestellt werden, können die Inhalte von Schwermetallen (besonders Zink und Kupfer), und auch mechanische Verunreinigungen den Kompost zur Nutzung als Dünger eliminieren – aber weiter könnte man ihn nutzen als Rekultivierungsmaterial. Bei der Nutzung von Dünger mit schlechter Qualität, verursacht man Gefährdungen für Böden und Wasser, auf Grund der Migration der lösbaren organischen Materie und der mobilen Fraktion der Schwermetalle, tief in das Bodenprofil.

8

Możliwości i uwarunkowania wykorzystania komunikacji osadów ściekowych do odtwarzania warstwy urodzajnej w procesie rekultywacji

Kaźmierczak U., Milian A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2011

|

R. 52, nr 1-2

116-121

PL

W publikacji omówiono możliwości przyrodniczego wykorzystania komunalnych osadów ściekowych jako kompozytu stanowiącego pełnowartościowy zamiennik gleby. Scharakteryzowano uwarunkowania formalnoprawne gospodarowania osadami ściekowymi w celach rekultywacji gruntów. Na przykładzie kopalni kruszywa naturalnego Mękarzowice przedstawiono oa'worzenie warstwy urodzajnej przy użyciu komunalnych osadów ściekowych.

EN

The use of sewage sludge for reconstruction of surface soil is presented in the paper. Legal and formal conditions for the use of the sewage sludge in soil reclamation are described. Reconstruction of surface soil by means of sewage sludge at Mękarzowice Sand Mine (Poland) was shown.

9

The contribution of agroforestry systems to land reclamation

Freese D., Bohm C., Quinkenstein A.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 3

63-68

EN

Agroforestry systems are traditional land management systems that are recently under development in the temperate zone. These systems are defined as sustainable ways of land use which integrate both agricultural and forestry practices on the same land and at the same time. They are of particular significance to marginal regions and degraded lands where the land use system represents an alternative to land abandonment and afforestation, leads to diversification of land use and offers new socio-economic benefits. Agroforestry systems improve the efficiency of utilisation of natural resources, improve microclimatic conditions within the system, can help mitigate severe soil erosion problems and nutrient losses, enhance landscape biodiversity, lead to an overall high biomass production for material or energetical conversion (fuelwood), and thus matching the increasing demand for a self-supply with bioenergy in rural decentralized areas. For this reason, in the temperate zone, agroforestry systems attract more and more public attention as they offer a promising and comprising way to produce biomass and food, the evaluation of the carbon and nutrient budgets, the assessment of the potential impact of agroforestry on biodiversity at landscape scale and finally the exploration of the sustainability functions and socio-economic cross-cutting issues.

PL

Systemy rolnoleśne są to tradycyjne systemy zarządzania gruntami, od niedawna rozwijające się w klimacie strefy umiarkowanej. Systemy te określane są jako trwałe metody użytkowania gruntów, które w tym samym czasie i na tym samym gruncie łączą zarówno praktyki rolne jak i leśne. Mają one szczególne znaczenie dla marginalnych i zdegradowanych regionów, ponadto stanowią alternatywę dla opuszczonych terenów i zalesianych gruntów, prowadzą do zróżnicowania przestrzennego terenu i oferują nowe korzyści społeczno-ekonomiczne. Systemy rolnoleśne poprawiają efektywność wykorzystania zasobów naturalnych, poprawiają warunki mikroklimatyczne w ramach systemu, mogą być pomocne w łagodzeniu poważnych problemów erozji gleby oraz strat składników mineralnych, zwiększają różnorodność biologiczną, prowadzą do wysokiej produkcji biomasy lub konwersji materiału energetycznego (drewna opałowego) przyczyniając się w ten sposób do wzrostu popytu na własne dostawy bioenergii w obszarach wiejskich, szczególnie zdecentralizowanych. Dlatego też, w strefie klimatu umiarkowanego, systemy rolnoleśne przyciągają uwagę opinii publicznej, oferując obiecujący sposób wytwarzania biomasy, żywności, oszacowania zasobów węgla i składników mineralnych, oferując ocenę potencjalnego wpływu systemów rolnoleśnych na różnorodność biologiczną w skali krajobrazu i wreszcie proponują oszacowanie funkcji zrównoważonego rozwoju i zależności społeczno-gospodarczych.

10

Wybrane aspekty odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego w rejonie Konina

Gilewska M., Otremba K.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 9

12-15

PL

Kopalnie węgla brunatnego Konin i Adamów należą do kopalń wieloodkrywkowych. Wymusza to konieczność ustawicznego zajmowania nowych terenów pod eksploatację oraz pokonywania barier finansowych i prawnych. Przykładem jest odkrywka Tomisławice, w przypadku której uzyskanie decyzji środowiskowych trwało 13 lat. Teren odkrywki położony jest poza obszarem Natura 2000, a na jej powierzchni występują grunty orne należące do 8 klas bonitacyjnych. Przeważają gleby IV klas bonitacyjnych. Na terenach pogórniczych KWB "Konin" dominuje rekultywacja rolnicza, a w strukturze zasiewów lucerna. Rekultywacja rolnicza, w odróżnieniu od rekultywacji leśnej i rekreacyjnej, jest intratna dla kopalni, umożliwiając sprzedaż zbędnych i obciążonych wysokimi podatkami gruntów pogórniczych.

EN

Konin and Adamów lignite mines are multi-strip mines. Therefore, the areas for mining are expanded continuously and financial while legal obstacles have to be overcome. The example can be the open-pit mine in Tomisławice where it took 13 years to obtain environmental approvals. The mine is located outside of the Natura 2000 area and it is overlaid by arabie land included in eight soil valuation classes, from class II to class VI Rz. The majority of soils (43.56 per cent) are of average quality and included to class IV of the soil valuation classes. Due to soil conditions, it is not justified by nature or economy reasons to selectively remove the humus layer to be used to improve the usable value of the soils of lower soil valuation classes and to reconstruct soils in the post-mining areas. In the Konin post-mining areas, agricultural reclamation prevails and it covers 29.8-49.0 per cent of the dumping ground surface. Predominantly, the crops structure includes lucerne (79.3 per cent) that has become the basis for the fodder and crop system of using the areas. Unlike forest and recreational reclamation, the agricultural reclamation is profitable for mines as it allows them to sell unnecessary post-mining areas that are additionally burdened with high taxes.

11

Wspomnienie o profesorze

Greinert A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2009

|

nr 136 (16)

7-12

PL

Prof. dr hab. inż. Henryk Greinert (2.10.1934 - 25.11.2009). Profesor gleboznawstwa, agronomii, kształtowania środowiska. Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Uniwersytetu Zielonogórskiego. 30 lat związany z zielonogórskim środowiskiem naukowym.

12

Wykorzystanie sił przyrody w ustabilizowaniu rekultywowanych gruntów i utworzeniu ekosystemu leśnego na przykładzie Zakładu Górniczego "Działoszyn"

Cybulski R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2009

|

nr 10

15-18

PL

Niniejsze opracowanie opisuje doświadczenia nabyte w ciągu piętnastu lat prowadzenia prac rekultywacyjnych. Zwraca uwagę na niektóre szczegóły formowania gruntu, które mają duże znaczenie w jego stabilizacji. Artykuł wskazuje metody wprowadzania roślinności, których celem jest możliwie szybkie przekształcenie terenów zdegradowanych działalnością górniczą w trwały ekosystem leśny.

EN

The article describes experiences gained during the last 15 years of the reclamation works. It puts the attention on some details of the land formation that have significant importance in its stabilization. The article points the methods of flora implementation that head at the quick post mining land transformation into long lasting forest ecosystem.

13

Ochrona gruntów rolnych. Cz. II

Suchoń A.

Przegląd Komunalny

|

2009

|

nr 5

44-45

PL

O tym, jak ważna jest problematyka jakościowej ochrony gruntów, świadczy chociażby fakt, że 12 marca 2009 r. przyjęta została Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wyzwania, jakim dla Unii Europejskiej jest degradacja gruntów rolnych, w szczególności w Europie Południowej: przeciwdziałanie za pomocą instrumentów polityki rolnej UE.

14

Ochrona gruntów rolnych. Cz. I

Suchoń A.

Przegląd Komunalny

|

2009

|

nr 4

24-25

PL

Z uwagi na swoje właściwości naturalne grunty rolne stanowią cenne dobro społeczne. Ich ochrona realizowana jest przede wszystkim za pomocą instrumentów o charakterze administracyjnoprawnym. Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. DzU z 2004 nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) wymienia cztery kierunki prawnej ochrony gruntów rolnych.

15

Comparison of Reflectometric and Gravimetric Methods for Examination of Sewage Sludge Additions Influence on Water Properties of Reclamated Soils

Suchorab Z., Sobczuk H., Rożej A., Łagód G.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 4

457-464

EN

This paper is concerned with a comparison of two methods used for water properties measurement in porous materials - the gravimetric and the reflectometric (TDR) ones. The TDR method, opposite to the common gravimetric one, enables continuous and almost non-invasive monitoring of water states of examined medium. It was used in our experiment to prove the advantage of introduction of sewage sludge additions on reclamated areas.

PL

Przedstawiono i porównano dwie metody pomiarowe stosowane w badaniach właściwości wodnych gruntów - metodę grawimetryczną i metodę reflektometryczną (TDR). Metoda TDR w przeciwieństwie do metody wagowej pozwala na ciągły i niemal bezinwazyjny monitoring stanów wilgotnościowych w badanym układzie.

16

Severity of the environmental impact of planned mining exploitation of 'Dębieńsko I' Hard Coal Deposit on the 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Landscape Park

Mikołajczak J., Kozakiewicz R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 3/1

453-464

EN

Usually there is a conflict between conservation of areas of high natural and landscape values and industrial activity, especially this of large-scale impact. One of the key issues determining positive arrangement between the parties of the decision-making process is the environmental impact assessment. The article presents environmental impact assessment of the planned mining of coal deposit 'Dębieńsko I' on the area of 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Landscape Park. The area of the mentioned landscape park covers remains of the former Silesian Forests, meadows, fish ponds and objects created by the Cistercians. Landscape of this area has been significantly changed during hundreds of years of human activity, ranging from middle-age to 20th century. The landscape park was created mainly to protect ecological corridor connecting catchment areas of Wisła and Odra rivers. Planned mining of coal deposit 'Dębieńsko I' will result in changes of the environment related to mining subsidence, wastes storage, emission of noise and air and water pollution. Space-range of these changes will be related to the development subsidence basins. Three basins will develop during 50 years: northern (Dębieńsko-Stare Dębieńsko), north-western (Czuchów-Barwinek), and south-western (Leszczyny). Northern basin will cover areas located outside borders of the landscape park. The remaining will cover agricultural, woodland, housing, service sector, industrial, and communications areas located within the landscape park. Mining will not affect areas of the highest environmental value for the Park. According to the Protection Plan of the Landscape Park most of the potentially endangered areas are located within the 'third' zone, i.e. 'areas of housing, services and industrial development'. Expected mining subsidence may cause mainly local changes of ecosystems due to increase in moistness of the ground, occurrence of new marshlands and small waterbodies on flows or on the maximum subsidence areas. Knowing the development of subsidence basins in the perspective of several dozens of years coal mine company may successfully plan of land reclamation aimed at optimum biodiversity and nature values results. Considering predicted location and range of environmental impact of the planned mining investment one may conclude that mining of coal deposit 'Dębieńsko I' will not significantly affect 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Natural Landscape Park was. Moreover, cooperation between the Park and the coal mine may result in an increase of the environmental value of this area.

PL

Zwykle występuje konflikt pomiędzy ochroną terenów o dużej wartości przyrodniczej i krajobrazowej a działalnością przemysłową, zwłaszcza jeżeli chodzi o wpływy wielkoskalowe. Jedną z kluczowych kwestii determinujących pogodzenie stron procesu decyzyjnego jest ocena wpływu na środowisko. Opracowanie przedstawia ocenę wpływu środowiskowego planowanego wydobycia węgla ze złoża 'Dębieńsko I' na terenie Parku Krajobrazowego 'Cysterskich kompozycji krajobrazowych Rud Wielkich'. Teren tego parku krajobrazowego obejmuje pozostałości dawnych Lasów Śląskich, łąki, stawy rybne i obiekty tworzone przez Cystersów. Krajobraz tego terenu został znacząco zmieniony w czasie setek lat działalności człowieka, od średniowiecza po wiek XX. Park krajobrazowy został utworzony głównie dla ochrony korytarza ekologicznego łączącego zlewnie rzek Wisły i Odry. Planowana eksploatacja złoża węgla 'Dębieńsko I' spowoduje zmiany w środowisku związane z osiadaniem terenu wskutek oddziaływania wyrobisk górniczych, składowaniem odpadów, emisją hałasu i zanieczyszczeniem powietrza i wody. Zasięg przestrzenny tych zmian będzie związany z rozwojem niecek powstających w miejscu osiadania gruntu. W ciągu 50 lat powstaną trzy niecki: północna (Dębieńsko–Stare Dębieńsko), północno-zachodnia (Czuchów - Barwinek), oraz południowo-zachodnia (Leszczyny). Niecka północna obejmie tereny znajdujące się poza granicami parku krajobrazowego. Pozostałe obejmą swym zasięgiem tereny rolnicze, zalesione, mieszkalne, usługowe, przemysłowe i komunikacyjne znajdujące się w obrębie parku krajobrazowego. Górnictwo nie wpłynie na tereny o najwyższej wartości środowiskowej dla Parku. Według Planu Ochrony Parku Krajobrazowego, najbardziej zagrożone potencjalnie tereny znajdują się w 'trzeciej' strefie, tzn. 'na terenach rozwoju mieszkalnictwa, usług i przemysłu'. Spodziewane osiadanie terenu wskutek oddziaływania wyrobisk górniczych może powodować głównie lokalne zmiany ekosystemów wskutek zwiększenia zawilgocenia gruntu, wystąpienia nowych bagien i małych terenów wodnych w miejscu przepływu lub na terenach maksymalnego osiadania gruntu. Znając postępy powstawania niecek w perspektywie kilkudziesięciu lat, kopalnia węgla może pomyślnie planować rekultywację gruntów mającą na celu uzyskanie optymalnej różnorodności biologicznej i efektów wartościowych przyrodniczo. Biorąc pod uwagę przewidywane rozmieszczenie i zasięg wpływu środowiskowego planowanej inwestycji górniczej, można stwierdzić, że wydobycie węgla ze złoża 'Dębieńsko I' nie będzie mieć znaczącego wpływu na Park Krajobrazowy 'Cysterskie kompozycje krajobrazowe Rud Wielkich'. Ponadto, współpraca pomiędzy Parkiem i kopalnią węgla może prowadzić do zwiększenia wartości środowiskowej tego terenu.

17

Przydatność mieszanek trawiastych do rekultywacji gruntów bezglebowych z wykorzystaniem materii organicznej i popiołu

Czyż H., Kitczak T.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 133 (13)

68-75

PL

W badaniach przeprowadzonych w latach 2003-2005 oceniono przydatność mieszanek trawiastych typu: Poa pratensis, Festuca rubra, Lolium perenne, Festuca arundinacea oraz surowców odpadowych (torf niski, kora drzew iglastych, kompost, osad ściekowy, słoma, odpady zieleni miejskiej), do rekultywacji biologicznej gruntów bezglebowych. Badania przeprowadzono na trawnikach zlokalizowanych na gruncie piaszczystym. Na podłożach z mniejszym udziałem masy organicznej odpowiednie zadarnienie i wygląd zapewniła mieszanka typu kostrzewy czerwonej, a w warunkach bogatszych w składniki pokarmowe - mieszanka typu Lolium perenne. Pod względem wyglądu trawnika wyróżniło się podłoże zbudowane z torfu niskiego i popiołu, w proporcji 1:3, a pod względem produkcji - podłoża z udziałem osadów ściekowych.

EN

In 2004-2005 the suitability of grass mixtures of the Poa pratensis, Festuca rubra, Lolium perenne, Festuca arundinacea and some waste materials, low peat, bark of coniferous trees, compost, municipal waste water sediment straw, municipal grassland cuttings) for biological recultivation of ground without soil. Grass mixtures had been tested for their application as material for building lawns on sand. On poor media Festuca rubra produced good turf and good looking lawn, on media rich in nutrients the Lolium perenne type proved best, and as far as the productivity was concerned best were media containing municipal waste sediments.

18

Odpady w rekultywacji gruntów

Siuta J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 19

59-78

PL

Naświetlono istotę rekultywacji gruntów zniekształconych przez działalność gospodarczą i żywioły natury oraz zdegradowanych (głównie zanieczyszczonych) chemicznie. Poczyniono uwagi o wadliwości niektórych (w tym niespójności) przepisów prawa dotyczącego rekultywacji gruntów i przyrodniczego użytkowania odpadów. Wyróżniono następujące formy przyrodniczego użytkowania odpadów: l) jako glebotwórcze grunty na składowiskach odpadów, 2) do ukształtowania glebotwórczej warstwy w technicznej rekultywacji gruntów, 3) do biologicznej rekultywacji gruntu (ukształtowania szaty roślinnej), 4) do wzbogacenia gleb w próchnicę, 5) do wapnowania gleb i odkwaszania glebotwórczych mas ziemnych w toku rekultywacji technicznej, 6) do produkcji kompostu, 7) do produkcji podłoży dla roślin w uprawie nie gruntowej, 8) do mulczowania powierzchni ziemi.

EN

The essential issues of reclamation of grounds transformed by economic activities and natural forces and chemically degraded (mainly contaminated). Remarks were made as to inaccuracies of some (including incoherence) legal regulations concerning ground reclamation and use of waste for agricultural purposes. The following forms of agricultural use of waste were distinguished: l) As soil forming grounds on waste landfills, 2) For the formation of soil forming layer in technical reclamation of grounds, 3) For the biological reclamation of grounds (introduction of vegetation cover), 4) For providing humus to soils, 5) For soil liming and deacidifying the soil forming earth mass during technical reclamation, 6) For compost production, 7) For production of substrates for plants in non-soil cultivation, 8) For mulching ground surface.

19

Kształtowanie się wybranych właściwości inicjalnej gleby na zrekultywowanej w kierunku leśnym hałdzie górnictwa miedzi

Wójcik J., Kowalik S.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 11, z. 1

87-99

PL

Podstawowym zadaniem etapu biologicznego rekultywacji w kierunku leśnym pogórniczych terenów bezglebowych jest dynamizowanie wzrostu wprowadzonych nasadzeń oraz stymulowanie procesów glebotwórczych. W trakcie rekultywacji, poprzez zabiegi techniczne i biologiczne kształtowane są cechy inicjalnych gleb, których właściwości mają decydujący wpływ na wartość odtwarzanych ekosystemów leśnych. Celem podjętych badań było określenie wpływu czterech gatunków drzew na właściwości inicjalnej gleby, 8 lat od wykonania zalesień rekultywacyjnych na hałdzie skały płonnej górnictwa rud miedzi. W pracy przedstawiono wyniki dotyczące akumulacji materii organicznej, węgla organicznego i azotu, a także wybranych właściwości fizycznych i chemicznych objętej badaniami inicjalnej gleby. Uzyskane wyniki wskazują na dynamiczny przebieg procesów glebowych na objętej badaniami hałdzie, świadczy o tym kształtowanie się charakterystycznych dla inicjalnych gleb leśnych poziomów akumulacji zawierających już znaczące ilości zasobnej w azot materii organicznej. Zarysowała się również, w warstwie 0-10 cm, tendencja korzystnych zmian takich właściwości, jak gęstość objętościowa, odczyn i zasobność w składniki pokarmowe dla roślin. Na obecnym etapie rozwoju inicjalnej gleby wpływ składu gatunkowego zalesień dotyczył w sposób jednoznaczny tylko akumulacji materii organicznej i azotu

EN

Basic task of the biological stage of forest-directed reclamation of post-mining soilless areas is to speed up the growth of introduced plantations and stimulate soil-forming processes. During the reclamation, through technical and biological procedures the properties of initial soils are formed. Such properties have crucial influence on the value of the restored forest ecosystems. The goal of the carried out studies was to define the influence of four tree species on the properties of the initial soil, 8 years after the forestation of the waste heap of sterile rocks from the copper mining. In the paper the results referring to the accumulation of organic matter, organic carbon and nitrogen were presented as well as the selected physical and chemical properties of the studied initial soil. The obtained results indicate dynamic course of soil processes on the studied waste heap. This can be proved by the formation of characteristic for initial forest levels of accumulation already containing significant quantities of nitrogen-rich organic matter. In the layer 0-10 cm, the trend of favourable changes has appeared. This includes volume density, pH reaction and the content of nutrients. At the present stage of the development of initial soil the influence of the species composition of the forests could only be clearly seen in the accumulation of the organic matter and nitrogen

20

Metody przeróbki i zagospodarowania osadów ściekowych na przykładzie oczyszczalni w Międzyrzeczu

Demidowicz M., Staroń M., Dorau S.

Ekotechnika

|

2006

|

nr 1

46-49