Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Humanization of European residential high-rise buildings by designing common zones

Zamojski Tomasz

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 54

31--54

EN

In the paper we have conducted a comparative analysis of contemporary high-rise residential buildings, taking into account the consequences of the clustering of numerous communities in buildings with a vertical functional and spatial structure. The analysis of specific solutions was aimed at the emergence of cultural, social and technological peculiarities in residential high-rise buildings in Europe in the years 2000 - 2022. The accumulated factual material made it possible to identify the distinctive features of high-rise residential buildings and to analyze them in terms of the requirements for vertical habitats, with emphasis placed on the arrangement of common zones. An analysis of the humanization of their residential environment was carried out.

PL

W pracy przeprowadzono analizę porównawczą współczesnego wysokiego budownictwa mieszkaniowego z uwzględnieniem konsekwencji grupowania licznych społeczności w budynkach o pionowej strukturze funkcjonalno-przestrzennej. Analiza konkretnych rozwiązań miała na celu wyłonienie specyfiki kulturowej, społecznej i technologicznej w mieszkalnych budynków wysokich w Europie w latach 2000 - 2022. Zgromadzony materiał faktograficzny umożliwił wskazanie cech znamiennych mieszkalnych budynków wysokich oraz analizę pod kątem wymogów stawianych habitatom wertykalnym, z naciskiem położonym na aranżacje stref wspólnych. Zgodnie z zaproponowanym podziałem europejskich wysokich budynków mieszkalnych, przeprowadzono analizę humanizacji ich środowiska mieszkaniowego.

2

Stadniny konne jako potencjał regionalizmu w rozwoju turystyki Warmii i Mazur

Krzyżanowska Klaudia

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2021

|

Vol. 1

175--188

PL

W artykule przedstawiony został aspekt regionalizmu, jakim są stadniny koni na Warmii i Mazurach wraz z rolą, jaką odgrywają w rozwoju turystyki. Na przykładzie jednych z najstarszych i najbardziej reprezentacyjnych ośrodków, znajdujących się na wyjątkowo charakterystycznej dla omawianego obszaru trasie turystycznej – Szlaku Konnym im. Marion Dönhoff, przeanalizowano wpływ ich obecności na rozwój cennych przyrodniczo terenów.

EN

The article presents an aspect of regionalism in the occurence of multiple horse studs in the region of Warmia and Masuria along with the role they play in the development of tourism. The impact of their presence on the development of environmentally valuable areas has been analysed on the examples of ones of the oldest and representative facilities placed on the – Marion Dönhoff bridle path, peculiar to the region type of trail.

3

Problematyka tożsamości współczesnego domu regionalnego. Dom jednorodzinny w Masłowie w Górach Świętokrzyskich

Purski Michał

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2020

|

Vol. 2

151--171

PL

Artykuł podejmuje problematykę braku ciągłości w architekturze regionalnej w Górach Świętokrzyskich i na Kielecczyźnie. Analiza wybranych historycznych budynków na świecie, w Europie, w Polsce i w Górach Świętokrzyskich oraz przykładów z współczesnej architektury regionalnej pozwala okreś- lić szereg ponadczasowych cech kształtujących architekturę regionalną. Jako podsumowanie autor przedstawia projekt domu w Masłowie, zrealizowany z uwzględnieniem wyżej wymienionych cech.

EN

The author analyses regional architecture all over the world, in Europe, in Poland and in the Świętokrzyskie Mountains Region in order to detect and describe features that have a strong impact on regional architecture. Finding such features enables to characterize different aspects of contemporary regional architecture. As a summary, the author presents the project of a contemporary regional house in Masłów in Świętokrzyskie Mountains that makes reference to these aspects.

4

Identyfikacja społeczna a architektura XXI wieku inspirowana budownictwem regionalnym i dziedzictwem kulturowym na przykładzie obszaru Górnego Śląska

Juroszek Justyna

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2019

|

nr 11

7--27

PL

W regionie Górnego Śląska tworzy się nowe budowle w poszanowaniu kulturowego dziedzictwa. Współczesna architektura nawiązuje do korzeni, legend, sztuki ludowej oraz stylu typowego dla śląskich osiedli robotniczych. Dotyczy to zarówno zabudowy jednorodzinnej, jak i budynków użyteczności publicznej. W nowo powstających budowlach widać tożsamość społeczeństwa śląskiego. Chociaż są to na razie budynki nieliczne, to stanowią najbardziej rozpoznawalne, lubiane i utożsamiane ze śląskim społeczeństwem obiekty. Budulcem tradycyjnie wykorzystywanym na Górnym Śląsku od XIX jest cegła pełna palona. Wynika to z faktu, iż w obszarze tym występowały liczne cegielnie, dzięki czemu ten rodzaj materiału budowlanego był najłatwiej dostępny i stosunkowo tani. Także nowopowstające obiekty tworzy się w oparciu o ten budulec, nawiązując do tradycji i kreując go na znak rozpoznawczy architektury regionu. Głównym celem artykułu jest pokazanie jak kształtuje się „śląska architektura" XXI wieku czerpiąca z wzorców poprzednich epok. Dążono przy tym do zwrócenia uwagi na potrzebę dobrego kształtowania krajobrazu, w celu lepszego wykorzystania przestrzeni i podwyższenia standardu życia, nie zaniedbując przy tym dorobku architektonicznego i kulturowego regionu.

EN

New buildings developed in the region of Upper Silesia are designed with respect to its cultural heritage. Modern architecture alludes to roots, legends, folk art and style characteristic of Silesian housing estates for working classes. That applies equally to single-family houses and public buildings. Silesian identity is stili present also in newly constructed buildings. Although they are in the minority, they are at the same time most recognizable, popular and identified with Silesian society. The traditional building materiał used in Silesia since the 19th century has been the burnt clay brick. Manufactured in numerous brickyards established in this region it was most easily accessible and relatively cheap building materiał. Also, contemporary buildings are developed with the application of traditional bricks to pertain to tradition; they have become the identification mark of the region al architecture. The mai n objective of the article is to present how the 21 st-century Silesia n architecture has been evolving on the grounds of patterns from yesteryear. The author also emphasizes the process of landscape organization where fundamental values were focused on the proper utilization of space and enhancing the standard of living conditions not to forget about the architectural and cultural heritage of the Silesian region.

5

The landscape architecture of seaside resorts on the example of the Uznam Island

Szymski Adam M.

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 38

211--228

EN

The seaside resorts came into existence in Prussia Kingdom just in 1824 together with the seaside tourism that was initiated in France. Suitable location, close to Berlin made Uznam Island the main place of the resorts location. II War World finished their harmonic development. The political decisions distributed the area of island and incorporated the part into new west borders of Poland. The assessment of the character of new investments presented on the successive maps of development of the seaside district with the growth of beach is made in the context of the resorts' landscape (the landscapes forming at the area of Uznam Island historically connected with Prussia still refer to traditional architecture of XIX-centaury guesthouses, resident hotels and "climate" of family sunbathing while new development in Świnoujście becomes a specific "exhibition" – a review of architectural trends of luxury hotels and apartment buildings, separating from the historical context of the place and local tradition.

PL

Wraz, z zapoczątkowaną we Francji, modą na turystykę nadmorską już w 1824 roku zaczęły powstawać także i w Królestwie Pruskim pierwsze na terenie Niemiec kurorty nadmorskie. Dogodne położenie w niedalekiej odległości od Berlina głównym ich miejscem lokalizacji uczyniło wyspę Uznam. Ich harmonijny rozwój ostatecznie zakończyła II wojna światowa, a decyzje polityczne po jej zakończeniu podzieliły teren wyspy część jej włączając w nowe granice zachodnie powojennej Polski.1 Prezentując na kolejnych mapach rozwoju „dzielnicy nadmorskiej” postępującej wraz z przyrostem terenów nadmorskiej plaży autor dokonuje oceny charakteru nowych inwestycji w kontekście formowania krajobrazu kurortów, z których te powstające na historycznie związanej z Prusami części wyspy Uznam nadal nawiązują do tradycji architektury XIX-to wiecznych pensjonatów i „klimatu” rodzinnego plażowania gdy nowe budowle powstające w Świnoujściu ‘jak grzyby po deszczu” stają się swoistą wystawą- przeglądem mód architektonicznych pierwszego dziesięciolecia XXI wieku - luksusowych hoteli i apartamentowców, w całkowitym oderwaniu od historycznego kontekstu miejsca i lokalnej tradycji.

6

Architektura karkonoskich bud cennym elementem krajobrazu kulturowego Sudetów

Suchodolski Jacek

Architectus

|

2019

|

Nr 4 (60)

65--76

PL

Artykuł został poświęcony architekturze czterech uważanych za najstarsze karkonoskich schronisk – Pod Łabskim Szczytem, Strzesze Akademickiej, Samotni oraz Schronisku im. Bronka Czecha. Celem pracy jest ukazanie nieprzemijających walorów ich architektury, dla której inspiracją była rodzima tradycja budowlana. Po 1945 r. wiele sudeckich schronisk przestało istnieć, a te, które przetrwały do dziś, borykają się często z podstawowymi problemami – brakiem koniecznych remontów, właściwej opieki konserwatorskiej czy stosunkowo niedużym ruchem turystycznym. W publikacji zwrócono także uwagę na potrzebę kontynuacji w nowo projektowanych budynkach o funkcji turystycznej rodzimych wątków architektury, w celu przywrócenia przerwanej po 1945 r. ciągłości kulturowej.

EN

The article is devoted to the architecture of four Giant Mountains shelters, which are considered to be the oldest, i.e., Pod Łabskim Szczytem, Strzecha Akademicka, Samotnia and Bronek Czech’s Shelter. The purpose of the study aims at showing the timeless values of their architecture inspired by native construction tradition. After 1945, many Sudetes shelters ceased to exist and those that have survived to this day often face fundamental problems – lack of necessary renovations, proper conservation care or relatively small tourist traffic. The publication also draws attention to the need to continue native architectural themes in newly designed buildings with a tourist function in order to restore cultural continuity that was interrupted after 1945.

7

Casus śląskich autonomistów w kontekście bezpieczeństwa wewnętrznego Polski

Komorowski K.

Przegląd Nauk o Obronności

|

2018

|

R. 3, Nr 5

21--31

PL

W artykule zaprezentowano rozważania o znaczeniu aspiracji i inicjatyw autonomistów śląskich dla bezpieczeństwa Polski. Autor przedstawił historyczne doświadczenia autonomii Śląska i zagrożenia wynikające ze współczesnych akcji autonomistów decentralizacji i dezintegracji państwa. W konkluzji wykazał wyższość idei „małych ojczyzn” nad szowinizmem odrębności regionów.

EN

The article presents considerations about of aspirations and initiatives of Silesian autonomists in the context of Poland’s internal security. The Author presents the historical experience of the autonomy of Silesia and the threats resulting from the present actions of the autonomists of decentralization and disintegration of the state. In conclusion the Author shows the superiority of the idea of “small homelands” over the chauvinism of regional separateness.

8

Uwagi o architekturze w Gorlicach

Patoczka P. M.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

Nr 2 (3)

23--48

PL

Uwagi o architekturze w Gorlicach (w południowej Polsce) powstały na bazie szczegółowych badań terenowych. W studium posłużono się metodą architektoniczno-krajobrazową, zapisując i analizując sekwencje wnętrz. Na ponad tysiącu zdjęć utrwalono obrazy zabudowy zagrodowej drewnianej i murowanej, mieszkaniowej, zachowanej na terenie miasta i w okolicznych wsiach. Pozwoliło to na podjęcie próby systematyzacji budownictwa w regionie gorlickim. Stwierdzono jego różnorodność i reprezentatywność dla ostatniego stulecia architektury małych miast w Małopolsce i na Podkarpaciu. Komentarze do wybranych budynków i sposobu ich rewaloryzacji mogą być stosowane także w odniesieniu do innych miasteczek i wsi, ze względu na podobieństwo analizowanych procesów rozwojowych. Celem studium jest dążenie do piękna formy i bogactwa treści małych miast i otaczających je wsi.

EN

The article was based on detailed field studies of architecture in Gorlice (southern Poland). In this study was used the architectural-landscape method which helped to record and analyze the sequence of enclosures. In Gorlice and in the surrounding villages there are examples of different types of housing environment, which were documented in more than thousand pictures. Small wooden houses, but also brick tenement houses are present in the field of research. It was made an attempt to systematize the types of buildings in region of Gorlice. In the article was shown that this architecture is diverse and representative for the last century in small towns in Małopolska and Podkarpacie Province. Some remarks on selected buildings and the way of their revalorization, could be applied in another towns and villages, because of similarities in their development. The aim of study is to striving for beauty of forms in architecture of small towns and their surroundings.

9

Mała architektura z regionalnym akcentem we współczesnych rozwiązaniach zagospodarowania terenu na przykładzie wsi Glinka w woj. Śląskim

Podolska A., Trawińska E.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

304--316

PL

Pod wpływem przemian technicznych, społecznych i ekonomicznych współczesna wieś zmienia swój dotychczasowy charakter, powoli odchodząc od tradycyjnej formy. Zmiany te dotyczą m.in. sposobu zagospodarowania terenu, w którym coraz częściej zauważalne jest zanikanie odrębności kulturowej. O ile kształtowanie zabudowy wiejskiej jest często kontrolowane przez przepisy prawa miejscowego, o tyle kształtowanie terenów zieleni w tym obszarów integracji społecznej tworzone jest zwykle jedynie w oparciu o indywidualne gusta. Dlatego bardzo istotne jest uświadamianie zarówno społeczności lokalnej jak również decydentom na poziomie lokalnym i ponadlokalnym, jak ważne w harmonijnym kształtowaniu obszarów wiejskich jest ich kompleksowe traktowanie. Głównym celem artykułu jest zwrócenie uwagi na potrzebę kształtowania krajobrazu obszarów wiejskich zgodnie z tradycją i miejscową kulturą. Zjawisko to jest zarówno istotne w kształtowaniu strefy prywatnej, jak również publicznej, gdyż obie te przestrzenie w podobny sposób wpływają na zachowanie ładu przestrzennego i mają wpływ na podtrzymanie ciągłości tradycji regionalnych.

EN

Technical, social and economic influences caused changes in traditional village character, that slowly moves towards more contemporary forms. These changes relate to, among others, land development. Frequently the land development looses distinctiveness of its own cultural identity. The development of rural housing is often controlled by local law, while the development of green areas and areas of social integration can be freely designed. Their development is usually only based on individual taste. Therefore, it is very important to raise cultural awareness of the local community as well as local and regional authorities, as they are the key stakeholders in the process of harmonious rural areas formation. The main aim of this article is to draw attention to the issue of rural landscape development in reference to the local tradition and culture. It is important in the development of private areas, as well as the public space. They both affect the upkeeping of spatial harmony and maintaining the continuity of regional tradition.

10

Ecophilosophy in Modern East Asia: The Case of Hansalim in South Korea

Pak M. S., Kim J.

Problemy Ekorozwoju

|

2016

|

Vol. 11, nr 1

15--22

EN

This article is devoted to examining the relevance of ecophilosophy for sustainable development, especially in the modern East Asian context. It is framed as a response to environmental historian Mark Elvin’s claim thatallegedly ecofriendly philosophical and spiritual traditions like Daoism, Buddhism, and Confucianism had noeffect in preventing environmental degradation in the long history of preindustrial China, and also that given thishistorical precedent, ecophilosophy – or any type of ideology as such – is likely to have no relevance in the efforts toward sustainable development now under way worldwide. The article argues the necessity of examining Asian countries that are farther along in industrialization than China, and which have witnessed the emergence of powerful ecophilosophy-based movements as a reaction to industrialization and its unfortunate side-effects. In particular, the article focuses on the remarkable case of the Hansalim movement in South Korea, which has represented arguably the most comprehensive attempt yet at formulating an ecophilosophy based on the East Asian traditions which is relevant and practical for today’s world. While Hansalim’s achievements as the operator of the world’s largest community-based organic food cooperative have recently begun to gain recognition abroad, this article focuses on the ecophilosophy underlying the movement – for which food has been but a symbol – and analyzes it to be rich in implications, especially concerning the social pillar of sustainable development, localism, and the role of ecophilosophy.

PL

Artykuł podejmuje kwestię roli, jaką ekofilozofia może odegrać we wspieraniu rozwoju zrównoważonego, szczególnie w kontekście współczesnej Azji Wschodniej. To odpowiedź na twierdzenie historyka Marka Elvina, według którego pozornie prośrodowiskowe tradycje filozoficzne i duchowe, takie jak taoizm, buddyzm i konfucjonizm, nie powstrzymały degradacji środowiska w długiej przedprzemysłowej historii Chin. Co więcej, także współczesna ekofilozofia – czy jakakolwiek inna ideologia – nie wydaje się mieć związku z działaniami na rzecz zrównoważonego rozwoju. Tymczasem przykład krajów azjatyckich, których rozwój przemysłowy jest wolniejszy niż Chin, wskazuje na prężny rozwój silnych ruchów opartych na ekofilozofii, stanowiących reakcję na industrializację i jej niefortunne skutki uboczne. Szczególnym przypadkiem jest ruch hansalizmu z Korei Południowej, który reprezentuje bodaj najbardziej wszechstronną próbę sformułowania ekofilozofii opartej na wschodnio-azjatyckiej tradycji, która wydaje się być odpowiednią i praktyczną także dla współczesnego świata. Podczas, gdy osiągnięcia hansalizmu, jako zarządcy największej światowej kooperatywy produkującej żywność organiczną stają się coraz bardziej znane, warto skoncentrować się na założeniach ekofilozoficznych przyjętych przez ten ruch – gdzie żywność jest symbolem – i przedstawić ich liczne implikacje, szczególnie te odnoszące się do społecznego filaru rozwoju zrównoważonego, regionalizmu i roli, jaką w tym wszystkim powinna odgrywać ekofilozofia.

11

The influence of regionalism on the shaping of solid structure of The Shrine of St. Joseph - the Patron Saint Family in Kielce

Rajca P.

Structure and Environment

|

2015

|

Vol. 7, no. 4

165--172

EN

The article has analysed the impact of local features on the shaping of sacral architecture in the landscape of The Świetokrzyskie Mountains based on the example of The Shrine of St. Joseph the Patron Saint of Family in Kielce. The role of local landscape on the process of the creation of the form of the building during the difficult historic times has been elaborated on in the following article. It also brings the target reader closer to the understanding of the influence of then applied tendencies concerning architectonic design. Combining the existing conditioning aspects remains a challenge for any architect or designer examining the sacral building with architectural advantages.

12

Zakopane - Tradycja i tożsamość

Kęsek Z.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

21--34

PL

Współczesny wizerunek miasta charakteryzują dwa trendy w architekturze i urbanistyce, wyrażają się one tym, co było „wczoraj", i tym, co jest „dziś”. Miasto doskonale i umiejętnie kształtuje swą kulturę – kulturę miejsca, nie wykluczając tych wydawać by się mogło skrajnych wartości. Nowoczesność wprowadza nowy wizerunek tego, co niedawno było tylko wyobrażeniem jutra, przeszłość natomiast wyzwala uczucie nostalgii, tęsknoty za tym, co kiedyś było czymś wspaniałym. Nabierający tempa postęp sprawić może, że przeszłość przejawiać się będzie jako tajemnica, którą będziemy chcieli odkrywać na nowo. Regionalizm współczesnych miast zbliża nas do wartości, które już kiedyś doceniono tak bardzo, że obecne „dziś” decyduje o tożsamości i kulturze miejsca. Zakopane to miasto, w którym rozważania Umberta Eco są wciąż żywe. Przejście od współczesnej estetyki do architektury z przeszłości można porównać do przejścia od estetyki nowości do estetyki powtórzenia w sztuce. Ten sposób rozumienia teraźniejszości staje się zaproszeniem do twórczej realizacji powtórzeń w architekturze, urbanistyce i kulturze masowej, często przywoływane obrazy z przeszłości sprawiają, że łatwiej zrozumieć to, co jest teraźniejszością. W artykule zaprezentowane będą, na przykładach współcześnie realizowanych obiektów na terenie Zakopanego, poszukiwania regionalnej architektury, nawiązującej do kultury i tradycji miejsca, będących wynikiem twórczej kontynuacji.

EN

The contemporary image of a city is characterized by two tendencies in architecture and urban planning which manifest themselves between what was “yesterday” and what is “today”. A city perfectly and skillfully shapes its culture – the culture of a place – without excluding these seemingly extreme values. Modernity introduces a new image of what was just a notion of tomorrow, while the past arouses the feeling of nostalgia, a longing for something once great Clearly accelerating progress may make the past seem as a mystery we will wish to rediscover. The regionalism of contemporary cities brings us closer to certain values which used to be appreciated so much that the present “today” determines the identity and culture of a place. Zakopane is a town where Umberto Eco’s ruminations are still vital. A transition between contemporary esthetics and the architecture of the past could be compared to a transition from the esthetics of novelty to the esthetics of repetition in arts. This manner of comprehending the present becomes an invitation to the creative realization of repetitions in architecture, city planning and mass culture – recalled images from the past make it easier to understand what the present means. This article will present a search for regional architecture which refers to the culture and tradition of a place being the result of creative continuation exemplified by some objects contemporarily implemented on the ground of Zakopane.

13

A New Polish Architecture after the political and economic changes in 1989. Towards a Critical Regionalism

Januszkiewicz K.

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 2

5--25

EN

The new culture of Poland is very much reflected in the design of many of its new buildings that have been completed since the political and economic changes in 1989. The architecture of Poland appears to have lurched from an inappropriate socialist modernism that was so horridly imposed during the communist era to an equally inappropriate post modernist hegemony in the new enterprise culture. In accord with Poland is rejection of the centrally imposed system of building and architecture, and with the greater emphasis on individual initiative in the new culture, it seems a pity that the country should automatically adopt western modes of architectural expression. This paper explores the role critical regionalism could play in the continued development of global-era Polish architecture, and the advancements achieved by those few contemporary Polish architects who have sought to combine modern tastes and techniques with culturally meaningful designs. This paper suggests that with its new found freedom, Poland should be careful that it do not suffer a loss of identity and that in its architecture it should seek a way forward through a Critical Regionalism.

14

Zrównoważony dom jutra a lokalna tradycja

Ostrowska B.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2013

|

nr 12

34--41

PL

Artykuł przedstawia wybrane metody reinterpretacji lokalnej tradycji we współczesnej architekturze domów jednorodzinnych. Jego celem jest odpowiedź na pytania: które spośród tychże metod są najbliższe idei zrównoważonego rozwoju? Co stanie się tradycją zrównoważonego domu przyszłości? Artykuł jest próbą wykazania, że twórcza, racjonalna oraz wrażliwa na kontekst społeczny kontynuacja lokalnej tradycji może być podstawą rozwoju innowacyjnej, zrównoważonej architektury domu jutra.

EN

This article presents selected methods of reinterpreting local tradition in the contemporary architecture of detached houses. Its objective is to answer the following questions: Which of these methods are the closest to the idea of sustainable development? What will happen to the tradition of the sustainable house of the future? This article makes an attempt to show that a creative and rational continuation of local tradition, sensitive to the social context, may become the basis for the development of the innovative, sustainable architecture of tomorrow’s house.

15

Twórcza kontynuacja?

Kęsek Z.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2013

|

nr 11

209--213

PL

Zmiany wizualne w sferze twórczości architektonicznej, spowodowane przez ewolucję technologii materiałowych i konstrukcyjnych, uwidaczniają się przede wszystkim w kształtowaniu współczesnej bryły oraz nowych formach elewacji i detalu. Transformacje łączą się z nowym wyrazem estetycznym – wnikaniem do świata architektury żywego świata roślinności, słonecznymi kolektorami, żaluzjami, przeszkleniami zimowych ogrodów, galerii oraz zielonymi dachami. Powstają ekologiczne i plastyczne koncepcje budynków, wspomaganych nowymi technologiami, elektrycznym wyposażeniem, sztuczną inteligencją. Te nowe technologie dają olbrzymie możliwości w kreowaniu nowej rzeczywistości. Niezależnie jednak od postępu w dziedzinie wszelkich wspierających rozwój rozwiązań z kręgu architektury, niezwykle istotna pozostaje ciągle strona wizualna, sfera kompozycji i estetyki obiektów architektonicznych. Pojęcie estetyki jest bardzo trudne do zdefiniowania, ponieważ dotyczy indywidualnego odczucia człowieka. Jawi się tu szereg zależności między formą estetyczną a wartością etyczną, również rozumianą jako przenikanie się dobra ze złem. W dążeniu do estetyki niezbędne jest sprawne wykonawstwo, umiejętności, kunszt, umiejętność warsztatowej pracy i władania materiałem. „Wartości artystyczne są wyraźnie służebne, o określonej odmianie służebności wobec wartości estetycznych są nie tyle jakościami co sprawnościami do jakościowego ukazania się w dziele określonych wartości…”1.Postrzegając każdego człowieka jako twórcę można przyjąć, że jego estetyzm przejawiać się może w dążeniu do samokształcenia, w formowaniu jednostek swobodnych, harmonijnych, często nawet zdezalienowanych lecz zdolnych do życia we wspólnocie2.

EN

Visual changes in the sphere of architectural creation, caused by the evolution of material and constructional technologies, are mostly visible in the formation of a contemporary volume as well as new forms of elevation and detail. The transformations are related to new esthetical expression – the living world of vegetation which enters the world of architecture, solar collectors, blinds, winter garden glassing, galleries and green roofs. There are ecological and plastic concepts of buildings supported with new technologies, electric equipment and artificial intelligence. These new technologies give huge possibilities in the creation of new reality. However, regardless of progress in the domain of all the architectural solutions supporting development, the visual side as well as the sphere of the composition and estheticism of architectural objects remains highly important. The notion of estheticism is very hard to define because it concerns man’s individual experiences. One can see a series of dependences between an esthetical form and an ethical value, also understood as the intermingling good and evil. Effective performance, skills, artistry, the ability to work properly and to control the material are necessary while pursuing estheticism. “Artistic values are clearly subsidiary in a defined variety of such an attitude; against esthetical values, they are not just qualities but abilities to indicate defined values in a work qualitatively…”1. Perceiving every man as a creator, we can assume that his estheticism may manifest itself in the desire for self-education, in the formation of free and harmonious units, frequently quite alienated yet able to live in a community2.

16

Najmniejsze osiedla projektu Ernsta Maya. Jak stworzyć kameralny zespół mieszkaniowy

Ludwig B.

Architectus

|

2013

|

Nr 1(33)

19--36

PL

W pejzażu przedmieść miast i miasteczek dolnośląskich można zaobserwować wyróżniającą się grupę zespołów budynków mieszkalnych. Małe par terowe, czasem piętrowe domy jednorodzinne lub kilkurodzinne, o skromnej architekturze nawiązującej do form lokalnego klasycyzmu, tworzą zwykle urozmaicone układy ulic i placów. Wszystkie te zespoły mieszkaniowe powstały w wyniku działalności dwóch spółek budowlanych „Schlesische Landgesellschaft” i „Schlesisches Heim” („Schlesische Heimstätte”) w stosunkowo krótkim okresie ich działalności w pierwszych latach po pierwszej wojnie światowej, kiedy kierownikiem architektonicznym obydwu pozostawał Ernst May. Stanowią przykład bardzo ciekawej próby rozwiązania problemu mieszkaniowego, swoistej alternatywy dla rozbudowy miast. Najmniejsze z nich to najlepsze przykłady realizacji idei architektonicznej i urbanistycznej tzw. małych osiedli (Kleinsiedlung). Były to pierwsze kroki na drodze kształtowania teorii i praktyki projektowania osiedli zabudowy jednorodzinnej. Podczas całej działalności „Schlesische Heimstätte” zajmowała się wznoszeniem małych osiedli i ten aspekt prac, zgodny zresztą z dyrektywami państwowymi, traktowano jako podstawowy. Małe osiedla, w zależności od podejmowanych zleceń, miały różną funkcję. Były to więc osiedla rolnicze (Dobroszyce, Czarne, Nowy Folwark k. Jelcza), półrolnicze na peryferiach miast (Brzeg Dolny, Ząbkowice Śląskie, osiedla w gminach podwrocławskich), osiedla robotnicze przy kopalniach i zakładach przemysłowych oraz kolei (Stary Lesieniec, Małujowice, Oleśnica, Dzierżoniów, Nowa Ruda, Chojnów, Prudnik). Również w projekty rozbudowy miast wprowadzano układy tzw. małych osiedli (Radków, Niemcza, Lądek-Zdrój, Kluczbork). W zależności od wielkości terenu, jego ukształtowania i sąsiedniej zabudowy otrzymywały różną kompozycję urbanistyczną i dostosowane do niej rozwiązania architektoniczne budynków. Początkowo w architekturze domków i rozwiązaniach urbanistycznych duże znaczenie miały jeszcze zasady projektowania dziedziczone po secesji oraz regionalizm, z czasem coraz większą rolę odgrywały reguły funkcjonalizmu. Małe osiedla okresu międzywojennego na Dolnym Śląsku należą zapewne do jednych z ciekawszych przykładów rozwiązań zespołów mieszkaniowych. Najbardziej charakterystyczną ich cechą, która stanowi o szczególnym uroku, jest ukształtowanie niewielkich wnętrz urbanistycznych – placyków, zakoli ulicznych czy małych skwerów. Wszystkie te rozwiązania stanowią do dziś godne powielenia pomysły przy projektowaniu architektury i urbanistyki osiedli mieszkaniowych.

EN

In the scenery of the suburbs of Lower Silesian cities and small towns we can observe a distinctive group of complexes of residential buildings. Small ground-floor or sometimes storied one-family or two-family houses with modest architecture that relates to forms of local classicism usually produce diverse systems of streets and squares. All these housing complexes came into being as a result of activities of two construction companies called “Schlesische Landgesellschaft” and “Schlesisches Heim” (“Schlesische Heimstätte”) within a relatively short time just after the end of the World War I when Ernst May worked as an architectural manager of both of these firms. They constitute an example of a very interesting solution to the housing problem and a specific alternative for development of cities. The housing estates which are the smallest ones constitute the best examples of implementing architectural and urban ideas of the so called small housing estates (Kleinsiedlung). They represented the first steps in the formation of the theory and practice of designing single-family housing estates. “Schlesische Heimstätte” during its whole activity dealt with construction of small housing estates and this aspect of its activity, in accordance with the government directives, was treated as fundamental. Small housing estates, depending on accepted orders, had different functions. Thus, they were agricultural housing estates (Dobroszyce, Czarne, Nowy Folwark near Jelcz), semi-agricultural housing estates on the outskirts of towns (Brzeg Dolny, Ząbkowice Śląskie, housing estates in the areas around Wrocław), workers’ estates near coalmines and factories as well as near railways (Stary Lesieniec, Małujowice, Oleśnica, Dzierżoniów, Nowa Ruda, Chojnów, Prudnik). Systems of the so called small housing estates were also introduced into the extensive development designs (Radków, Niemcza, Lądek-Zdrój, Kluczbork). Depending on a given area, type of terrain and adjoining developments, the urban arrangement of these estates differed and consequently various architectural solutions of buildings were employed. In the process of designing houses and applying urban solutions, principles of design inherited from Art Nouveau and regionalism were initially very important; however, with time, rules of functionalism played a more significant role. Small housing estates of the interwar period in Lower Silesia are certainly one of the most interesting examples of solutions of residential complexes. Their most characteristic feature, which adds to their particular charm, is the way of arranging their small urban interiors such as various small squares or street bends. All these solutions still remain as the ideas which are really worth imitating when designing architecture and urbanism of housing estates up to the present.

17

Percepcja historycznego detalu architektonicznego dziś

Gubańska R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 5-A/2

189--193

PL

Od początku świadomego budowania każdemu obiektowi towarzyszy szczegół architektoniczny. Na przestrzeni wieków różnie by) kształtowany i postrzegany. Każda z minionych epok wyróżniała się odrębnym stylem, na który bezpośredni wpływ miał właśnie detal architektoniczny. To on wyrażał funkcję, świadczył o randze danej budowli oraz bogactwie jej fundatora. Detal architektoniczny - niby tylko dodatek, uzupełnienie bryły, ale bez tego dopełnienia każdy obiekt niezależnie od przeznaczenia, byłby pozbawiony swojej indywidualności. Jest to wyraźnie widoczne współcześnie, kiedy to wiele budynków zostało częściowo lub całkowicie pozbawionych szczegółu architektonicznego.

EN

Since the beginning of conscious building each object has been accompanied by an architectural detail which was shaped and perceived differently over the centuries. Each of the past epochs was characterized by the individual style influenced directly by the architectural detail. It demonstrated the function of a building, determined its importance and wealth of its founder. Architectural detail seems just like an addition, building's supplement, but in fact without it every object regardless of its function would lack its uniqueness. Instances of that can be clearly seen in many buildings nowadays - which partly or completely lack the architectural detail.

18

Some Issues of Regional Security in Southeastern Europe

Babić M.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2011

|

R. 1, Nr 2

461--481

EN

Southeastern Europe has been a tangle of historical, civilizational, political, economic, social, psychological factors that had for so many times caused political instability. Therefore, achieving stability and security in Southeastern Europe requires simultaneous implementation of measures aimed at fostering economic and social development, democratization of the internal systems, building civil society, establishing the rule of law, settling disputes of ethnic and territorial nature through peaceful means. Author focuses on the issues of stability and security issues in the region as the result of the work of international community. Efforts to bring to a successful end two of its major projects - in Bosnia and Herzegovina and Kosovo are part of a solution. The European Union - it seems - had a dilemma what steps to take in resolving the age long regional dilemmas. It had chosen regional approach through Stability Pact for Southeastern Europe, for example. At the time when the Pact was created it was expected that regional cooperation would increase among the states. It was also expected that entire region would eventually become a part of the European Union. The idea was, probably, to motivate the countries of the region for faster reforms implementation and mutual “competition”. However, it only discouraged regional initiatives.

PL

Region Europy Południowo-Wschodniej, pomimo różnych inicjatyw integracyjnych i współpracy regionalnej w przeszłości, pozostaje podzielony i niestabilny politycznie. Inicjatywy wspólnoty międzynarodowej mające na celu osiągnięcie stabilności i bezpieczeństwa w tej części Europy koncentrują się na wspieraniu rozwoju gospodarczego i społecznego, demokratyzacji systemów wewnętrznych, budowie społeczeństwa obywatelskiego, ustanowieniu rządów prawa, rozstrzygania sporów natury etnicznej i terytorialnej na drodze pokojowej, itp. Zwracając uwagę na szereg działań podjętych w tym regionie Europy, autor artykułu zauważa, że skuteczność i sukces tych inicjatyw będzie wynikiem gospodarczego i finansowego wsparcia dla regionu oraz przyspieszenia procesu przystąpienia do europejskich i euroatlantyckich organizacji, a także instytucji państw regionu. Przykładem są dwa wielkie projekty polityczne w Bośni i Hercegowinie oraz w Kosowie. Dylematem Unii Europejskiej jest mimo wszystko efektywność jej projektów w tym historycznie trudnym regionie Europy. Duża fragmentaryzacja regionu znacząco utrudnia współpracę regionalną między krajami południowo-wschodniej Europy, które potencjalnie miałyby stać się członkami UE. Integracja z Unią Europejską pozostaje jedną z nielicznych niekontrowersyjnych kwestii głównych sił politycznych w krajach regionu. Niestety nie zaowocowała ona wzmożoną współpracą w regionie, lecz umniejszyła inicjatywy regionalne.

19

Ochrona wartości krajobrazowych w projektach osiedli autorstwa spółki "Schlesisches Heim" pod kierunkiem Ernsta Maya na Dolnym Śląsku

Ludwig B.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 2

3-22

PL

Pierwsza faza modernizmu jako nowego prądu architektonicznego była jeszcze silnie związana z koncepcjami, które po raz pierwszy pojawiły się w okresie secesji. Miała jednak odmienne źródła inspiracji, nadawała nowe interpretacje formalne, zarówno urbanistyczne, jak i architektoniczne. Jedną z istotniejszych podstaw ideowych był postulat ochrony krajobrazu i jego wartości przyrodniczych i kulturowych. Wśród osiedli kształtowanych zgodnie z tymi zasadami wyróżniające się miejsce zajmują powstałe na Dolnym Śląsku w pierwszych latach po pierwszej wojnie światowej, głównie za sprawą ich głównego projektanta i koordynatora większości akcji budowlanych - Ernsta Maya. Po pierwszej wojnie światowej w Niemczech głód mieszkań spowodowany zniszczeniami wojennymi oraz rozwojem przemysłu przybrał niespotykane rozmiary. Powstała sytuacja po wojnie polityczna umożliwiała rozwiązanie tego problemu. Już w 1918 r. Landtag wprowadził prawo powołujące spółdzielnie gminne pod kontrolą ośrodków regionalnych. W lipcu 1919 roku powołano na Śląsku spółkę "Schlesisches Heim", która rozpoczęła swą działalność u boku "Schlesische Landgesellschaft", pod tym samym zarządem Ernsta Koepplela i kierownictwem budowlano-architektonicznym Ernsta Maya. Celem działalności spółki było wznoszenie tanich, małych domków dla robotników i drobnych urzędników na osiedlach podmiejskich oraz budowanie na obrzeżach miast i wsi osiedli o charakterze wiejskim. Decydującym czynnikiem przy wyborze rodzaju zabudowy były założenia socjologiczne. Splatały się one z zasadami poszanowania lokalnego krajobrazu, zarówno urbanistycznego jak i przyrodniczego. May opowiadał się zasadniczo za osiedlami pod- i zamiejskimi. Dla takich przewidywał strukturę i układy nawiązujące do rozwiązań w tradycyjnych wsiach dolnośląskich. Najprostsze układy były rodzajem rozbudowy miast lub wsi w otaczający je zwykle krajobraz rolniczy, wręcz spontaniczną metodą, jaką od wieków stosowano budując przedmieścia i zakładając oraz rozwijając wsie (wsie ulicowe, łańcuchowe). Swoistą odmianą było stosowanie nanizanych na szkielet głównej ulicy gniazd zabudowy. Podobne znaczenie miały małe prostokątne place lub poszerzenia uliczne wyróżnione w ulicowym układzie osiedli. Układy urbanistyczne tych założeń nie były wzorowane na miasteczkach z rynkami. Miały wyglądać podobnie jak wioski owalnicowe z gminnym pastwiskiem pośrodku, najmniejsze być może wzorowane były na rozbudowanych zagrodach wieśniaczych lub zespołach folwarcznych. Nieliczne są przykłady zespołów dostosowujących się do zabudowy kwartałowej miasta. Secesyjne idee bliskie koncepcjom Unwina, polegające na szacunku dla przeszłości i inspiracji wzorami architektury średniowiecznej i formami ludowymi, zaowocowały w pracach architektonicznych Maya swoistym regionalizmem. Odrzucając z roli wzorców blisko powiązane z nurtem historyzmu, a przez to "miejskie" w swym obrazie budynki z poprzedzającego okresu, May kierował uwagę na najliczniej w tym czasie obecne na wsi śląskiej domy klasycystyczne, czasem nawet późnobarokowe. Badania dotyczyły kształtu dachu, projektowania poddasza, kształtowania facjatek i lukarn w połaciach dachu. Te elementy formowały całą bryłę obiektów. Także drobne elementy architektoniczne - gzymsy opaski okienne i drzwiowe, kształt naświetli czerpane były z podobnych wzorów. Projektowanie architektury i urbanistyki osiedli opierano na studiach miejscowej zabudowy. W opracowaniach zaznaczało się poszanowanie lokalnego krajobrazu przyrodniczego i kulturowego. Poszukując inspiracji w najbliższym otoczeniu projektowanego obszaru, starano się odczytywać reguły rządzące przyrodą i miejscową społecznością.

EN

The first phase of the modernism as the new architectural current was still strongly linked to the concepts, which first appeared in the period of the secession. However, it had the different sources of inspiration and gave the new formal interpretations, both in town planning and architecture. One of the more important attitude was the idea of the protection of landscape in its natural and cultural values. Among the housing estates constructed in accordance with these principles distinguishing place occupy these ones from Lower Silesian region built in the first years after the first world war, thanks to their designer and coordinator of the majority of the processes of construction - Ernst May. After the first world war in Germany a hunger for dwellings due to the damage of war and the development of the industry has become an unprecedented dimensions. At the same time, the political situation changed to allow the solution to this problem. Already in 1918, the Landtag introduced the right of nominating the communal cooperatives under the control of the regional centers. The company "Schlesisches Heim" was found in Silesia in July 1919. It started its activities by side "Schlesische Landgesellschaft", under the same direction of Koepplel and the architectural management of Ernst May. The main purpose of the activities of the company was the construction of cheap, small houses for workers and clerks on the outskirts of towns as suburban and semirural settlements. A decisive factor in the choice of type of buildings was inherently sociological. It connected smoothly with the principles of respect for the local landscape, both natural and culture. May chose essentially suburban and out of town housing estates. For such foresaw the structure referring to solutions in traditional silesian villages. The simplest systems were kind of expansion of cities or villages in the surrounding agricultural landscape, which over the centuries were building suburbs and founded and expanded the villages (street-villages, chain-villages). The specific solution of it was application on main street enclosures of buildings. The similar character had small squares or broaden of the street highlighted in layout of streets. The urban structure of these housing estates was not modeled on the small towns with market-squares. They had to look like the villages with central pasture, the smallest, probably, should remind local farm. The secession ideas similar to the conceptions of Unwin, based on the respect for the past and the inspiration of medieval and folk architecture, resulted in the architectural work of May as a kind of regionalism. Discarding the role of examples buildings from the preceding period, closely related with "classic" stiles, and by this "urban" in his image, May directed the attention to the most numerous at the Silesian village classicist homes and sometimes even from late Baroque period. The studies related to the shape of the roof, a design of attics and garrets. These items formed the entire geometry of objects. Also minor architectural form like cornices derived from the similar inspirations. The process of designing of architecture and town planning of housing estates based on studies of character of local settlements, the local landscape natural and cultural. May derived inspiration in the immediate vicinity of the proposed area, from the rules governing the nature and the local community.

20

Trwanie czy przemijanie? : o postmodernizmie w polskiej powojennej architekturze mieszkaniowej

Tokajuk A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/2

426--430

PL

Powojenna polska wielorodzinna architektura mieszkaniowa, wielokrotnie krytykowana, była zróżnicowana. Na tle założeń postmodernizmu autor dokonuje analizy jego wpływu na formy wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w Polsce, identyfikuje realizacje-unikaty oraz poszukuje odpowiedzi na pytanie o wpływ czasu na ich architekturę.

EN

The post-war Polish multi-family residential architecture has been repeatedly criticized - but it was diversified. According the thesis of postmodernism the author analyzes its impact on the forms of residential buildings in Poland, identifies some examples - unique projects and looks for the answer on the problem of time and their architecture.