Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rewolucja w nauce : odkrycie polonu i radu

Pospieszny Tomasz

Wiadomości Chemiczne

|

2024

|

[Z] 78, 1-2

15--35

EN

The history of radioactivity is inextricably linked with the figures of Marie Skłodowska-Curie, Pierre Curie and Ernest Rutherford. Without a trace of exaggeration, it should be admitted that we owe the knowledge of this phenomenon to them. Thanks to their work and genius, the radiation emitted by the „strangeˮ elements has gained notoriety in the scientific world. Over time, they were joined by other researchers, expanding the foundations of the new science and building a huge palace on them. They also emphasized the practical use of radioactive elements. And although the phenomenon itself was discovered in 1896 by Antoine Henri Becquerel, the birth of radioactivity should be attributed to the pioneering work of Rutherford and the Curies. The discovery of polonium and radium by Marie and Pierre Curie marked the beginning of a fascinating journey that led humanity into the atomic age. Thanks to them, the alchemists’ dream came true.

2

Radowa gorączka

Pospieszny Tomasz, Wajs-Baryła Ewelina, Nowak Izabela

Wiadomości Chemiczne

|

2024

|

[Z] 78, 1-2

71--100

EN

When Marie Skłodowska-Curie began research on the radiation of uranium compounds discovered by Henri Becquerel, she uncovered two new chemical elements, sparking a revolution in atomic science. From the very beginning, radium was hailed as a miraculous element; itssalts emitted heat, colored porcelain and glass, and emitted a unique glow. Radium quickly found applications in medicine, where it was not only used to treat diseases but also employed in „mild radium therapy” for preventive purposes. Radium, however, possessed not only healing properties but also purported to have the ability to beautify, rejuvenate, prevent, and captivate. A global „radium fever” ensued, leading to the addition of radioactive salts to almost all everyday products. The stories of the „radium girls” and golfer Eben Byers, however, cast a shadow over the fame of radium.

3

Maria Skłodowska-Curie i nagrody Nobla

Pospieszny Tomasz

Wiadomości Chemiczne

|

2024

|

[Z] 78, 1-2

37--57

EN

Marie Skłodowska-Curie is the only woman awarded the Nobel Prize twice: in physics in 1903 and in chemistry in 1911. She is also the only person to have received these awards in two different scientific disciplines. It is worth noting, however, that she almost did not receive any of them. In 1903, only Pierre Curie and Antoine Becquerel were nominated for the Nobel Prize. It was claimed that Marie Skłodowska-Curie was only her husbandʼs assistant. Thanks to the intervention of Pierre Curie, Marie was also appreciated. In 1911, Madame Curie was nominated for the Nobel Prize in Chemistry, but after French newspapers revealed her affair with Paul Langevin, some Swedish scientists demanded that she resign from receiving the prize. Strength of character, courage and independence made Marie Skłodowska-Curie not give in to attacks from public opinion and lies, and she received both Nobel Prizes with dignity, thus creating her legend.

4

Oblicza jodu - jego suplementacja w czasie zagrożenia konfliktem zbrojnym

Martula Emilia, Morak-Młodawska Beata, Jeleń Małgorzata

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2022

|

nr 4

25--27

PL

Wojna rozgrywająca się za wschodnią granicą Polski sprawiła, że coraz bardziej martwimy się o swoje bezpieczeństwo, zdrowie i życie. Znając historię, zdajemy sobie sprawę z realnego zagrożenia, jakie stanowi, niefunkcjonująca już, elektrownia jądrowa znajdująca się w Czarnobylu na terenie Ukrainy. Sytuacja ta sprawiła, że z aptecznych półek, po awarii w tejże elektrowni, we wzmożonym tempie zaczął znikać płyn Lugola - substancja podawana ludziom w latach 80. XX wieku. Należy zdać sobie jednak sprawę z tego, czym jest ten preparat i czy zażywanie go chroni człowieka przed szkodliwymi skutkami promieniowania. Dodatkowo należy zastanowić się, czy wydarzenia rozgrywające się obecnie na terenie Czarnobyla są realnym zagrożeniem dla zdrowia Polaków. Niniejszy artykuł jest odpowiedzią na te rodzące się pytania. Przybliża czytelnikowi najważniejsze informacje dotyczące jodu, zasadności jego suplementacji oraz korzystnych i negatywnych jej skutków.

EN

The war which is going on beyond Poland’s eastern boarder has made us increasingly concerned about our safety, health and lives. Knowing our history, we are aware of the threat posed by non-functioning nuclear power plant located in Chernobyl, Ukraine. Due to this situation, Lugol’s iodine, a solution administered to people in the 1980s, began to disappear at an increased rate from pharmacy shelves after the failure of the power station. However, it is important to realise what this preparation is and whether taking it protects humans from harmful effects of radiation. Additionally, it should be considered whether the events currently occurring in Chernobyl pose a real threat to the health of Poles. This article answers these emerging questions, presenting the most important information on iodine, rationale behind its supplementation as well as its beneficial and negative effects.

5

Neutrinowe Obserwatorium Sudbury: Obserwacja zmiany zapachu neutrin słonecznych

McDonald Arthur B., Chankowski Piotr

Postępy Fizyki

|

2021

|

T. 72, z. 2

25--35

PL

Procesy fuzji jądrowych, które zasilają Słońce energią, zachodzą w tak wysokich temperaturach, że jądra atomów są w stanie łączyć się ze sobą. W procesach tych powstaje olbrzymia liczba cząstek elementarnych zwanych neutrinami.

6

Distribution of natural radioactivity around mechanized and non mechanized mining regions

Idriss Hajo, Salih Isam, Abdelbagi Hiaty, Higazi Abdelrahman, Ali Nagi I.

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 4

1139--1147

EN

This study was conducted to assess the radiological impacts of mining activities in mechanized and non-mechanized mining sites in order to build up database records for non-nuclear industries. Measurements of 226Ra, 226Th and 40K in 50 soil samples collected from these sites were carried out using gamma spectrometry system. The investigations showed that the highest concentrations of these radionuclides were 32, 37 and 648 Bq/kg, respectively . The average values in the mechanized region were 16±7, 22±9 and 366±148 Bq/kg, respectively, while in non-mechanized region they were 9±4, 12±6 and 111±68 Bq/kg, respectively. Spearman’s rank correlation test resulted in signifcant correlations (at 0.01 level) between 226Ra and 232Th (0.6) and 40K (0.8) in the mechanized region, while 232Th correlated with 40K (0.445) in the non-mechanized region. At 0.05 level, only 232Th is correlated with 40K in mechanized area (0.58). Between the two groups, only 40K in the mechanized area showed signifcant correlation to 232Th in the non-mechanized area (0.497) at 0.05 level. The 226Ra/232Th ratios were 0.88±0.66 and 0.77±0.23 in the two regions, while 226Ra/40K ratios were much lower than natural. This is attributed to weathering and metrological conditions rather than mining activity. Some radiological parameters were assessed displayed in general, signifcantly low values when compared with average global and recommended values. It can be concluded that both mechanized mining and non-mechanized mining do not signifcantly alter the levels of natural radioactive elements and do not give rise to a signifcant radiation exposure for the mining workers or population.

7

Uran w szkle historycznym

Kunicki-Goldfinger J. J.

Szkło i Ceramika

|

2018

|

R. 69, nr 1

16--21

PL

W pracy omówiono wybrane zagadnienia związane z występowaniem uranu w szkle historycznym, takie jak: naturalna zawartość uranu w szkle, historia szkła uranowego, jego wybrane właściwości oraz radioaktywność szkieł historycznych ze szczególnym uwzględnieniem szkieł uranowych.

EN

The paper discusses selected issues related to an occurrence of uranium in historical glass, such as a natural occurrence of uranium in glass, history and selected properties of uranium glass as well as radioactivity of historical glasses with a particular attention to uranium glasses.

8

Health risk profile for terrestrial radionuclides in soil around artisanal gold mining area at Alsopag, Sudan

Idriss H., Salih I., Alaamer A. S., AL-Rajhi M. A., Osman A., Adreani T. E., Abdelgalil M. Y., Ali N. I.

Acta Geophysica

|

2018

|

Vol. 66, no. 4

673–-681

EN

This study shows the assessment of radiation hazard parameters due to terrestrial radionuclides in the soil around artisanal gold mining for addressing the issue of natural radioactivity in mining areas. Hence, the levels 238U, 232Th, 40K and 226Ra in soil (using gamma spectrometry), 222Rn in soil and 222Rn in air were determined. Radiation hazard parameters were then computed. These include absorbed dose D, annual effective dose E, radium equivalent activity Raeq, external hazard Hex, annual gonadal dose equivalent hazard index AGDE and excess lifetime cancer risk ELCR due to the inhalation of radon (222Rn) and consumption of radium (226Ra) in vegetation. Uranium (238U), thorium (232Th) and potassium (40K) averages were, respectively, 26, 36 and 685 Becquerel per kilogram (Bq kg-1). Soil radon (4671 Bq m-3) and radon in air (14.77 Bq m-3) were found to be less than worldwide data. Nevertheless, the average 40K concentration was 685 Bq kg-1. This is slightly higher than the United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation average value of 412 Bq kg-1. The obtained result indicates that some of the radiation hazard parameters seem unsavory. The mean value of absorbed dose rate (62.49 nGy h-1) was slightly higher than average value of 57 nGy h-1 (~ 45% from 40K), and that of AGDE (444 lSv year-1) was higher than worldwide average reported value (300 lSv year-1). This study highlights the necessity to launch extensive nationwide radiation protection program in the mining areas for regulatory control.

9

Analysis of AP1000 radioactive material release accidents with MELCOR Accident Consequence Code System (MACCS)

Niewiński G., Stępień M., Góral K.

Journal of Power Technologies

|

2017

|

Vol. 97, nr 5

446--454

EN

The probable introduction in the medium term of nuclear energy into the Polish national power system has become a source of anxiety in society. While Poland already has a research nuclear reactor (acronym: MARIA) at the National Center for Nuclear Research in Świerk, near Warsaw, issues regarding safety and the possible consequences of an accident in the first baseload nuclear power plant have triggered public debate. As part of the licensing process of any newly designed reactor, scenarios for a range of accidents at the plant together with their consequences must be modeled, analyzed and presented in the licensing documentation. In this context a model was built based on a complex set of data - including data provided by the reactor manufacturer, location and environmental data, weather conditions and possible accident scenarios to perform simulations with a computational tool called MELCOR Accident Consequence Code System (MACCS). MACCS is used to perform accident-related calculations, including release of radioactive material to the atmosphere and short and longterm consequences. The analysis involved releases of radioactive material from an AP1000 nuclear reactor assumed to be located on the Polish seacoast and demonstrates that the lethality and incidence of cancer caused by radioactive release are significantly lower than natural.

10

Kruszywa z żużla powstającego przy produkcji miedzi i możliwości ich wykorzystania w świetle wymagań ochrony środowiska

Rajczyk K., Rolka G., Gambal P.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2016

|

R. 9, nr 27

84--94

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań promieniotwórczości naturalnej kruszyw wyprodukowanych w KGHM Metraco S.A. z żużla powstającego przy produkcji miedzi. Porównano poziom aktywności promieniotwórczej kruszyw naturalnych i sztucznych oraz surowców i materiałów budowlanych. Zwrócono szczególną uwagę na właściwości kruszyw z żużla pomiedziowego w świetle wymagań ochrony środowiska oraz pod kątem jego przydatności dla budownictwa drogowego. Oceniono możliwość zastosowania odpowiednich frakcji kruszyw pomiedziowych jako substytutu kruszyw naturalnych do produkcji betonów samozagęszczalnych.

EN

In this elaboration, the results of testing the aggregates natural radioactivity, produced by KGHM Metraco form slag originated from production of copper, were shown. The level of natural and artificial aggregates as well as raw and building materials radioactivity was compared. The attention was focused on the properties of copper slag aggregates in terms of environmental protection as well as their utility in road engineering. The possibility of using appropriate copper slag aggregates fractions against natural aggregates to SCC was evaluated.

11

Naturalna promieniotwórczość radonu - pochodzenie, zagrożenia oraz sposoby redukcji jego stężeń w budynkach mieszkalnych

Michalak P.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 2/I

455--464

PL

W artykule przedstawiono obecną wiedzę na temat promieniotwórczości radonu i związanych z nim zagrożeń, głównie chorób nowotworowych. Radon i produkty jego rozpadu wchłaniane przez układ oddechowy człowieka wykazują działanie niekorzystne przede wszystkim na płuca. Mają one też największy udział w narażeniu radiacyjnym mieszkańców Ziemi. Podwyższone stężenia radonu obserwuje się w budynkach mieszkalnych. Powszechnie obecny w środowisku gaz przenika do budynków z podłoża, w wyniku różnicy ciśnień i temperatur. Migracja radonu z gruntu do pomieszczeń mieszkalnych odbywa się poprzez mikroszczeliny, pęknięcia i otwory konstrukcyjne w fundamentach lub nieszczelności otworów instalacyjnych. Ciepłe powietrze znajdujące się wewnątrz nagrzanego budynku działa jak pompa ssąca, wyciągając radon z gleby, niższych kondygnacji budynku oraz ze ścian zewnętrznych. W artykule opisano sposoby minimalizacji jego poziomu w obiektach budowlanych, zarówno tych już istniejących jak i nowo projektowanych. Budowa geologiczna danego terenu okazuje się mieć istotny wpływ na stężenia radonu w gruncie, co się przekłada na jego zawartość wewnątrz budynków. Dokonano także analizy aktualnej sytuacji radiacyjnej kraju pod kątem występowania podwyższonego stężenia radonu. Najbardziej narażone na podwyższone stężenia radonu m.in domy posadowione na obszarach płytkiej eksploatacji złóż rudy i węgla oraz w rejonach intensywnej eksploatacji górniczej. Na terenie Polski występuje stosunkowo niewiele takich obszarów. Przeprowadzone tam analizy wykazują jednak możliwość przekroczenia w budynkach mieszkalnych dopuszczalnego przez prawo poziomu radonu.

EN

The article presents the current knowledge about radioactive radon and related risks, especially cancer. Radon and its decay products absorbed by the human respiratory system exhibit non-preferred effects, primarily on the lungs. They also have the largest share of exposure to radiation on Earth's inhabitants. Elevated radon concentration is observed in residential buildings. The gas widely present in the environment passes into buildings from the soil due to the difference of pressures and temperatures. Migration of radon from the soil to the living areas is done by microcracks, cracks and holes in the foundation or structural holes in installation. The warm air inside the heated building acts as a suction pump, pulling radon from the soil, the lower floors of the building and the walls. This article describes how to minimize its level in buildings, both existing and newly designed. The geological structure of the area appears to have a significant effect on the concentration of radon in ground, which results in the higher content inside buildings. The analysis of the current radiation situation of the country for the presence of elevated levels of radon was also made. Most exposed to elevated levels of radon are among the others houses sited in areas of shallow mining ore and coal, and in areas of intensive mining. On the Polish territory there is relatively few such areas. Analysis conducted there shows, however, that the level of radon could be exceeded in residential areas.

12

Characterization of Cladding Hull Wastes from Used Nuclear Fuels

Kang K. H., Lee C. H., Jeon M. K., Han S. Y., Park G. I., Hwang S.-M.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 2B

1199--1203

EN

Used cladding hulls from pressurized water reactor (PWR) are characterized to provide useful information for the treatment and disposal of cladding hull wastes. The radioactivity and the mass of gamma emitting nuclides increases with an increase in the fuel burn-up and their removal ratios are found to be more than 99 wt.% except Co-60 and Cs-137. In the result of measuring the concentrations of U and Pu included in the cladding hull wastes, most of the residues are remained on the surface and the removal ratio of U and Pu are revealed to be over 99.98 wt.% for the fuel burn-up of 35,000 MWd/tU. An electron probe micro-analyzer (EPMA) line scanning shows that radioactive fission products are penetrated into the Zr oxide layer, which is proportional to the fuel burn-up. The oxidative decladding process exhibits more efficient removal ratio of radionuclides.

13

Radioaktywne czy nie? : metale ciężkie i radioaktywność w kruszywach naturalnych Wisłoki i Sanu w świetle wymagań środowiskowych przy produkcji betonu

Karcz P.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2014

|

nr 3

84-90

PL

Dla naturalnych kruszyw mineralnych istotne znaczenie ma zawartość metali ciężkich, szczególnie ważnym zagadnieniem jest poziom ich wymywalności z betonu oraz radioaktywność. Czy kruszywa naturalne eksploatowane z Wisłoki i Sanu stanowią zagrożenie z punktu widzenia ochrony radiologicznej ludzi i zwierząt przebywających w budynkach?

14

In situ measurements of natural radioactivity in selected igneous rocks of the Opava Mountain region

Dżaluk A., Malczewski D., Żaba J., Dziurowicz M.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2014

|

Vol. 3, iss. 1

5--13

EN

In situgamma-raymeasurements of fourigneousrocksweretaken in the Opava Mountains (EasternSudetes, Poland). The activity of naturallyoccurringradionuclides was measuredusing a portable GX3020 gamma-rayspectrometryworkstation. The activityconcentrations of 40K varied from 914 ± 17 Bqkg-1 (gneiss, Kamienna Góra) to 2019 ± 37 Bqkg-1 (weatheredgranite, Sławniowice), whilethose of 232Th from 7.5 ± 0.6 Bqkg-1 (weatheredgranite, Sławniowice) to 68 ± 0.9 Bqkg-1 (migmatiticgneiss, Nadziejów). The activitiesassociated with 238U decayseriesranged from 10 ± 0.4 Bqkg-1 (weatheredgranite, Sławniowice) to 62 ± 1.6 Bqkg-1 (gneiss, Kamienna Góra). The resultswill be used in compilingRadiological Atlas of the Sudetes.

15

Radioactivity of some building and raw materials used in Croatia

Sofilić T., Barišić D., Sofilić U., Đuroković M.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2011

|

Vol. 13, nr 3

23-27

EN

In the present study, the activity concentrations of 226Ra, 232Th, 40K in some building and raw materials used in Croatia were measured by using a gamma-ray spectrometer with the HPGe detector. The average activity concentrations of the studied different building and raw materials ranged from 11.6 š 1.7 (concrete) to 251.2 š 25.7 Bqkg-1 (GBFS), 14.0 š 2.7 (concrete) to 54.4 š 8.3 (coal fly ash) and 147.2 š 19.0 (concrete) to 773.7 š 82.0 Bqkg-1 (tuff) for 226Ra, 232Th and 40K, respectively. Radium equivalent activity, activity concentration index, absorbed gamma dose rate indoor due to the external exposure and corresponding annual effective dose were determined to estimate the exposure risk arising due to the use of these building and raw materials.

16

Gamma-spektrometria jako metoda weryfikacji i zwiększenia dokładności dokumentowania parametrów radiologicznych surowców mineralnych w złożu

Solecki A., Nowak K., Śliwiński W., Tchorz-Trzeciakiewicz D.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2011

|

R. 52, nr 6

38-44

PL

Porównano gamma-spektrometryczne pomiary aktywności 40K oraz izotopów z szeregów rozpadu 238U i 232Th wykonane spektrometrem RS230 in situ w zakładach eksploatujących złoża surowców mineralnych z wynikami laboratoryjnymi CLOR. Kombinacja tych wyników w formie wskaźników aktywności f1 i f2 jest podstawą oceny bezpieczeństwa materiałów budowlanych. Przy pomocy radiometru EKO-D mierzono całkowitą (obejmująca promieniowanie kosmiczne) moc dawki równoważnej promieniowania gamma. Wykazano, że dokładność pomiarów in situ jest porównywalna z wynikami analiz laboratoryjnych i że pomiary całkowitej mocy dawki równoważnej promieniowania gamma wykonywane przy użyciu radiometru EKO-D mogą być w wielu wypadkach wystarczające do oceny bezpieczeństwa materiału budowlanego.

EN

In situ gamma spectrometric measurements of 40K, 238U and 232Th series activity performed by means of RS230 radiometer have been compared with standard CLOR laboratory analyzes. Combination of these parameters in form of f1and f2 activity indices is crucial for radiological safety assessment of building material. Total gamma dose rate (including cosmic radiation) has been measured by means of EKO-D radiometer. Obtained results indicate that in situ measurements are comparable with laboratory analyzes and total gamma dose rate measured by means of EKO-D radiometer can be used for radiation safety estimation.

17

Transfer of cesium-137 from forest soil to moss Pleurozium schreberi

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Wacławek M., Hysplerova L.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

509-516

EN

Moss (Pleurozium schreberi) and soil samples collected in 2009 in Bory Stobrawskie forest were used to study the transfer factor (TFCs) and aggregated transfer factor (Tag) of radiocesium from forest soil to moss. This investigation also included determination of 40K activity, pH, conductivity and organic matter content in soil. The mean 137Cs activities were 179 Bq/kg d.m. in soil samples and 203 Bq/kg d.m. in moss. The TFCs of 137Cs from soil to moss was varied in the range from 0.1 to 3.3. The mean surface activity was 11.2 kBq/m2. The Tag values were limited in the range from 0.001 to 0.058. Additionally the TFK values for 40K were computed. It was found that the main contribution of 137Cs activity in environment originates from soil and activities of 137Cs and 40K were usually higher in moss than in soil. It can be supposed that the 137Cs isotope migrates to moss from its surrounding. Among others, tatistically significant correlation between TF of 137Cs and activity of 40K in soil was found. Low activity of 40K in soil is conducive to the transfer of cesium to moss. The organic matter content also affects transport of cesium and potassium between moss and soil.

PL

Mech (Pleurozium schreberi) i próbki gleby pobranej w 2009 roku w Borach Stobrawskich wykorzystywano do badania współczynnika transferu (TFCs) i zbiorczego współczynnika transferu (Tag) radiocezu z gleb leśnych do mchu. Określono także aktywność 40K, pH, konduktywność i zawartość materii organicznej w próbkach gleby. Średnia aktywność 137Cs wynosiła 179 Bq/kg s.m. w próbkach gleby i 203 Bq/kg s.m. w próbkach mchu. Współczynnik transferu TFCs z gleby do mchu zmieniał się w zakresie od 0,1 do 3,3. Średnia aktywność powierzchniowa wynosiła 11,2 kBq/m2. Wartości Tag mieściły się w zakresie od 0,001 do 0,058. Zostały także obliczone wartości TFK dla 40K. Stwierdzono, że główny udział aktywności 137Cs w środowisku pochodzi z gleby, a aktywności 137Cs i 40K były zwykle większe w mchu niż w glebie. Znaleziono istotną statystycznie korelację pomiędzy TFCs i aktywnością 40K w glebie. Sugeruje to, że mała zawartość potasu w glebie sprzyja przenoszeniu cezu do mchu. Zawartości materii organicznej również wpływają na transport cezu i potasu pomiędzy mchem i glebą.

18

Marie Sklodowska-Curie and her contribution to radioactivity, chemistry and science

Wacławek M., Wacławek W.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2011

|

R. 16, NR 1-2

7--28

EN

Scientific life of Marie Sklodowska-Curie, physicist and chemist of Polish origin, is presented. Together wilh her husband Pierre Curie and thanks to the quantitative approach to their study, they discovered two new radioactive elements: polonium (July 1898) and radium (December 1898) - it was the beginning of radiochemistry. She assumed that the radioactivity is the result of a decay of atoms (1898-1900). This assumption was proved in 1902 by E. Rutherford and F. Soddy. She found that the radiation of the radioactive substances causes chemical reactions. That was the beginning of the radiation chemistry. She established (1929) that the half-Hfe of a particular kind of atomie nuclei does not depend on the external conditions, ie it is impossible to affect the radioactive decay in any way. Marie Sklodowska-Curie is the founder of radiochemistry as well as medical radiology. She won the Nobel Prize two times: in 1903 in physics (1/2 together with her husband; H.A. Becquerel won the other hali) for the discovery of radioactivity and in 1911 in chemistry (being employed at the Sorbonne) for advancement of chemistry by the discovery of the elements radium and polonium, by isolation of radium and the study on the naturę and compounds of this remarkable element.

PL

Przedstawiono działalność naukową Marii Sklodowskiej-Curie, fizyka i chemika, Polki pracującej we Francji. Dzięki ilościowemu podejściu do badań wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa radioaktywne pierwiastki - polon (lipiec 1898) i rad (grudzień 1898), co dało początek radiochemii. Ona przyjęła, że promieniotwórczość jest wynikiem rozpadu atomów (1898/1900). Założenie to zostało potwierdzone w 1902 roku przez E. Rutherforda i F. Soddy'ego. Małżonkowie Curie jako pierwsi wykorzystywali radioaktywność do odkrycia i wyizolowania nowych pierwiastków chemicznych. Maria stwierdziła, że promieniowanie substancji radioaktywnych powoduje reakcje chemiczne, co zapoczątkowało chemię radiacyjną. Maria Skłodowska-Curie jest również współtwórcą radioterapii, której to poświęciła się przede wszystkim w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia. Maria Skłodowska-Curie została dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla: w 1903 roku z fizyki (1/2 nagrody przypadła małżonkom Curie, drugą połowę otrzymał H.A. Becquerel) za odkrycie radioaktywności, a w 1911 roku z chemii (była wtedy profesorem na Sorbonie) za wkład w rozwój chemii poprzez odkrycie radu i polonu, wyizolowanie radu i badania nad naturą związków tych pierwiastków.

19

Natural radioactivity in steel slag aggregate

Sofilić T., Barišić D., Sofilić U.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2011

|

Vol. 56, iss. 3

627-634

EN

Present day steelmaking slags are being successfully used as a high quality mineral aggregate for the building industry. With this, it is of vital importance to be familiar with the technical significance of the secondary application of steel slag, because some steel slag might contain increased concentration of substances harmful to human health. In terms of steel slag impact on the environment, radionuclides are the least researched of all pollutants emitted from the metallurgical processes. This paper presents the results of radiochemical testing of steel slag and steel slag aggregates for the purpose of its use in the production of construction material. Obtained results of measurements show that 40K, 226Ra and 232Th in all examined steel slag samples have the activity concentration from 45.3 to 62.9Bqkg-1, 15.2 to 21.4Bqkg-1 and 12.9 to 15.4Bqkg-1, respectively. Results of measurements of radionuclide activity concentrations of 226Ra, 232Th and 40K in slag aggregates show similar values for all radionuclides ranges as follows: 40K from 14.1 to 23.3Bqkg-1; 232Th from 8.6 to 14.4Bqkg-1 and 226Ra from 14.8 to 26.8Bqkg-1. Activities index (I1, I2, I3) of 226Ra, 232Th and 40K were compared with values recommended by Croatian legislation. Radium equivalent concentrations (Raeq) of 226Ra, 232Th and 40K for examined steel slag and steel slag aggregates are harmounious with the results presented by other authors for the same by-product. The testing has been conducted on steel slag created during the production of carbon steel by electric arc furnace in Steel Mill of CMC Sisak, Croatia.

PL

Obecnie żużle stalownicze są z powodzeniem używane do wytwarzania wysokiej jakości kruszywa mineralnego dla budownictwa. Z tego powodu, istotnego znaczenia nabiera znajomość wtórnego zastosowania żużli, ponieważ niektóre żużle mogą zawierać zwiększone stężenie substancji szkodliwych dla zdrowia ludzkiego. Pod względem wpływu żużli na środowisko, radionuklidy są najmniej zbadane ze wszystkich zanieczyszczeń emitowanych z procesów metalurgicznych. W pracy przedstawiono wyniki badań radiologicznych żużla stalowniczego i kruszyw przeznaczonych do produkcji materiałów budowlanych. Otrzymane wyniki badań próbek żużla wskazują, że aktywność promieniotwórcza: 40K, 226Ra, 232Th wynosi odpowiednio: 45.3 do 62.9Bqkg-1; 15.2 do 21.4Bqkg-1; i 12.9 do 15.4Bqkg-1. W przypadku kruszywa otrzymano podobne wyniki dla wszystkich radionuklidów tj.: 40K od 14.1 do 23.3Bqkg-1; 232Th od 8.6 do 14.4Bqkg-1; i 226Ra od 14.8 do 26.8Bqkg-1. Indeks aktywności (I1, I2, I3) dla 226Ra, 232Th i 40K został porównany z wartościami rekomendowanymi przez chorwackie prawo. Równoważne stężenia radu (Raeq) dla 226Ra, 232Th i 40K dla badanych kruszyw są zgodne z wynikami przedstawionymi przez innych autorów dla tego samego materiału. Badania przeprowadzone zostały na żużlu stalowniczym otrzymanym w trakcie produkcji stali w łukowym piecu elektrycznym w hucie stali CMC Sisak w Chorwacji.

20

Ekshalacja radonu z kompozytów o matrycy cementowej w funkcji zmiennych parametrów technologicznych

Rubin J. A.

Materiały Ceramiczne

|

2010

|

T. 62, nr 4

591-595

PL

Radon Rn-222 jest bezbarwnym i bezwonnym gazem szlachetnym. Radon obecny w otaczającym nas powietrzu jest częścią atomów tego pierwiastka, która zdołała uwolnić się ze struktur mineralnych, np. z kompozytów cementowych. Atomy radonu, które zdołają uwolnić się ze struktur mineralnych, tworzą tzw. frakcję uwolnioną w sposób bezpośredni lub tzw. frakcję uwolnioną pośrednio. Przejście gazowego radonu do przestrzeni porowej jest pierwszym etapem jego migracji w środowisku. W niniejszej pracy zaprezentowano wyniki badań polegających na pomiarach ekshalacji radonu (ERn [Bq/m2h]) z kompozytów kształtowanych z żużla ISP (odpad z huty cynku, frakcje 0-4 mm i 0,125-4 mm) oraz z cementu portlandzkiego CEM I 32,5R, przy zmiennych wartościach wskaźnika wodno-cementowego (w/c). Zaprezentowano także wyniki pomiarów porowatości wspomnianych kompozytów metodą porozymetrii rtęciowej.

EN

Rn-222 radon is a colour-free and odour-free inert gas. Radon, existing in the air that surrounds us, is a part of atoms that released from mineral structures (i.e., cement composites). Such radon atoms create the fraction released directly or the fraction released indirectly. The transfer of gas radon to pore space is the first stage of its migration in the environment. In this paper, the research results relying on measurements of radon exhalation (ERn [Bq/m2h]) from composites made from ISP slag (waste from zinc steelworks, fractions 0-4 mm and 0.125-4 mm) and CEM I 32,5 R Portland cement with the variable values of w/c ratio. The results of porosity measurements of the composites by means of mercury porosimetry were also presented.