Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analysis of the frequency and type of CT examinations performed in Poland in 2022

Pankowski Piotr, Wrzesień Małgorzata

Polish Journal of Medical Physics and Engineering

|

2024

|

Vol. 30, Iss.1

11--17

EN

Introduction: Computed tomography (CT) is one of the most widely used diagnostic procedures in modern medicine. Despite many technical improvements, CT still exposes patients to significantly higher doses of radiation than other methods of diagnostic imaging. The presented analysis of the number of CT scans performed in Poland in 2022 aims to designate priorities in the process of optimising radiation protection and makes it possible to identify those examinations and patient groups for which action is particularly justified. Material and methods: The data presented is based on an analysis of the National Health Fund (NHF) database of medical services reimbursed in 2022. According to the NHF data, approximately 5.1 million CT examinations were performed. The coding of reimbursed medical procedures used by the NHF in 2022 included 45 different CT procedures. Results: The highest ratio of the number of examinations performed to the number of patients was found in the age group 59-75 years (average 1.35). This ratio varied according to examination type and was closest to 1 for spine and extremities examinations (between 1.1 and 1.2 on average). Irrespective of patients’ age and type of examination, the proportion of female and male patients fluctuates around 50%. Approximately 82% of head and neck examinations are single-phase CTs. Examinations with two or more phases account for about 17% and less than 1%, respectively. Conclusions: Over the past 10 years, both the number of CT scanners and the number of annually performed scans have doubled. Relative to the population size, this is a rate of about 22 scanners per one million people, an average level for European countries, ranging from a maximum of around 37 for Italy and Germany to around 20 for France, Spain, and Romania, according to Eurostat data.

2

Polimerowe kompozyty w ochronie przed promieniowaniem mikrofalowym

Głuszewski Wojciech, Kubacki Roman

Nowa Energia

|

2022

|

nr 4

80--84

PL

Urządzenia i podzespoły elektroniczne, w których znajdują się układy scalone mogą ulec bezpowrotnemu zniszczeniu pod wpływem wysokomocowych impulsów elektromagnetycznych - HPM. Generatory HPM są stosowane do działań wojskowych, terrorystycznych oraz przestępczych. Skutki przerwania pracy, uszkodzenia lub zniszczenia systemów elektrycznych, bądź elektronicznych są szczególnie niebezpieczne dla: transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz energetyki i telekomunikacji. W artykule omówiono wybrane wyniki badań nad radiacyjną modyfikacją kompozytów polimerowych typu: elastomer Engage 8200, szkło metaliczne, grafit - skutecznych w ochronie przed działaniem promieniowań mikrofalowych i radiowych. Celem prac było znalezienie nowego materiału absorpcyjnego o następujących parametrach: mniejszej lub znacznie mniejszej wadze w porównaniu z typowymi ferrytami, elastyczności i możliwości rozwijania na powierzchni ziemi, wytrzymałości mechanicznej na naciski, np. przejazd pojazdem mechanicznym.

3

Przykład wykonania ściany chroniącej przed promieniowaniem rentgenowskim

Gacki Dawid

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 4

55--57

PL

Artykuł omawia metody wykonania budowlanych osłon przed promieniowaniem, które wykorzystuje się w budowie pomieszczeń diagnostycznych szpitali, przychodni, gabinetów interwencji radiologicznych, sal operacyjnych, placówek medycznych, pomieszczeń przemysłowych i laboratoriów pomiarowych. Zaprezentowane sposoby konstrukcyjnej izolacji przed rozchodzeniem się promieniowania do sąsiadujących pomieszczeń dają gwarancję efektywnej ochrony zdrowia ludzi pracujących lub przebywających w bliskim sąsiedztwie urządzeń, które emitują promieniowanie RTG.

EN

The article discusses methods of building radiation protection, which are used in the construction of diagnostic rooms in hospitals, clinics, radiological intervention rooms, operating theaters, medical facilities, industrial rooms and measurement laboratories. The presented methods of constructional insulation against radiation propagation to neighboring rooms are a guarantee of health protection of people working or staying in close vicinity of devices that emit X-ray radiation.

4

ALARA, czyli optymalizacja w ochronie radiologicznej – analiza dla Polski

Bugała Ernest, Fornalski Krzysztof W.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2021

|

z. 4

22--34

PL

W niniejszym artykule skupiono się na ilościowym podejściu do opisanej w ustawie Prawo atomowe zasady optymalizacji, która jest implementacją międzynarodowej zasady ALARA, czyli redukcji narażenia na promieniowanie jonizujące do poziomu tak niskiego, jak jest to rozsądnie możliwe. W oparciu o praktyki międzynarodowe opisano kwestię wyznaczania parametru α (alfa) w ochronie radiologicznej dla Polski, który opisuje materialny koszt skutków napromienienia pojedynczej osoby dawką skuteczną jednego siwerta. Obliczenia zostały przeprowadzone dla trzech sposobów wyznaczania parametru α: metody PKB, metody bazującej na państwowo regulowanych odszkodowaniach oraz metody skłonności. Ostatecznie oszacowany dla Polski parametr alfa wynosi około 100 000 zł/Sv, co jest zgodne z praktykami międzynarodowymi. Obliczenia te przeprowadzono także dla różnych wariantów modelu ryzyka radiacyjnego: modelu liniowego (LNT), progowego oraz hormetycznego.

EN

The following paper focuses on a quantitative approach to the described in the polish Atomic law optimization principle that is an implementation of an international ALARA principle which requires reducing exposition to ionizing radiation to levels that are as low as reasonably achievable. Basing on international practice, an issue of calculating the (alpha) parameter in radiation protection for Poland is raised, which describes material cost of exposing a single person to an effective dose of one sievert. The calculations are conducted for three methods of calculating the α parameter are presented: GDP method, method based on nationally regulated compensation and the willingness method. Estimated value of α parameter for Poland is about 100 000 PLN / Sv and corresponds with international practice. The calculations were conducted for different radiation risk models: linear non-threshold (LNT), threshold and hormetic.

5

Czy małe dawki promieniowania jonizującego są szkodliwe?

Janiak Marek Krzysztof

Postępy Fizyki

|

2021

|

T. 72, z. 4

18--22

PL

Hipoteza liniowej, bezprogowej zależności (ang. linear, no-threshold, LNT) między dawką promieniowania jonizującego (p.j.) a wywołanym przez nią skutkiem zakłada, że każda, nawet najmniejsza dawka pochłoniętego przez organizm człowieka p.j. może prowadzić do rozwoju nowotworu ciągle stanowi podstawę regulacji w ochronie radiologicznej. W pracy, po krótkiej rekapitulacji genezy hipotezy LNT, podano przykłady wyników analiz epidemiologicznych i badań prowadzonych na zwierzętach doświadczalnych świadczących, że hipoteza ta nie ma podstaw naukowych i że jej stosowanie utrudnia lub uniemożliwia wykorzystanie ekspozycji w niskich dawkach p.j. w diagnostyce i terapii chorób. Pora więc najwyższa aby porzucić fałszywą i szkodliwą hipotezę LNT na rzecz modelu progowego lub hormetycznego opartego na współczesnej wiedzy o działaniu niskich dawek p.j.

EN

The linear, no threshold (LNT) hypothesis assuming that all ionizing radiation is harmful and that even the smallest absorbed dose of radiation may be carcinogenic constitutes the basis of radiation protection regulations. He present review briefly recapitulates the genesis of the LNT dogma and provides examples of results of both epidemiological and experimental studies indicating that the dogma is false and unscientific and, when applied in practice, begets more harm than good. Hence, the time is ripe, if not long overdue, to place cancer risk assessment on the biologically based and fully transparent foundations.

6

Nuclear safety and radiological protection in Poland

Kleszcz Sławomir

Przegląd Nauk o Obronności

|

2020

|

R. 5, Nr 9

116--135

EN

Purpose: This paper aims to present the nuclear security and radiological protection system in Poland. Method: The scientific methods used in this paper include critical analysis of literature as well as analysis and logical construction method. The research was conducted based on data relating to the Polish Armed Forces. Results: The article presents selected issues related to radiation security in the state defence system. It explains the essence of this problem. It presents entities responsible for the implementation of tasks related to nuclear safety and radiological protection in Poland, as well as legal acts that regulate these aspects of state security. Conclusions: The issue in questions has huge implications for both the natural and medical sciences, as well as for the psychological aspects. Compliance with strict safety requirements and work regulations is crucial for protecting workers’ health and life and, in particular, the security of millions of citizens, as one of the biggest radiation disasters in the world history, the Chernobyl disaster in 1986, may prove. Rising some kind of public awareness and education in the area of radiation security is also extremely important. The society needs to understand the problem and then accept it as an inevitable process in building a new national power industry.

7

Occupational radiation exposures for medical workers in Pakistan – An overview

Ahmad Misbah, Ahmad Ahmad, Khan Aakif Ullah, Khan Amin Ali, Shah Kamran Ali, Ahmad Jamil

Polish Journal of Medical Physics and Engineering

|

2020

|

Vol. 26, Iss. 1

45--53

EN

The imperative use of ionizing radiation in medicine causes the inevitable occupational exposure of the medical workers during the course of routine duties. The magnitude of health risk due to such radiation exposures has been described in terms of occupational radiation doses. In this context, it is obligatory to monitor, measure and document the radiation dose of occupationally exposed medical workers. This study aims to review the whole-body occupational radiation exposures of medical workers in Pakistan. Specifically, online literature published during 2000-2018 was reviewed for the occupational radiation exposures of Pakistani medical workers. Analysis of the extracted personal dosimetry data revealed that the total number of monitored medical occupational workers was 26046. The range of total cumulative and annual average effective doses was 94-15785 Person-mSv and 0.66-7.37 mSv, respectively. A significant number of the workers (25477; ~98%) received an annual dose below 5 mSv, while only 18 workers received an occupational exposure exceeding the annual dose limit of 20 mSv. It is expected that this study will provide a useful reference for evaluating and improving radiation protection and safety policies in the country.

8

Analiza wielkości pól radiogramów z kolimacją przed- i poekspozycyjną

Nowak Piotr, Pasieka Ewa

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2020

|

Vol. 9, nr 2

89--97

PL

Kolimacja jest to ograniczanie wiązki promieniowania rentgenowskiego do obszaru badanej części ciała, pozwalające ochronić pozostałe tkanki przed zbędnym narażeniem. Definicja ta dotyczy kolimacji przedekspozycyjnej, czyli przed wykonaniem emisji promieniowania, z wykorzystaniem symulacji świetlnej. Cel: Celem badania była analiza pól radiogramów z kolimacją przed- i poekspozycyjną oraz porównanie otrzymanych wyników z radiogramami grupy kontrolnej i wartościami referencyjnymi. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 200 radiogramów wykonanych w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Połowę stanowiły zdjęcia rentgenowskie z postprocessingową zmianą wielkości pól kolimacji. Grupę kontrolną utworzono z losowo wybranych radiogramów z kolimacją przedekspozycyjną. W analizie uwzględniono wiek i płeć pacjentów oraz rodzaj projekcji i zakresy badań. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów z wykorzystaniem stacji roboczej z oprogramowaniem syngo 2 007 S iemens o raz w yliczono p ola p owierzchni. Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 13.3. Wyniki: Większą część radiogramów (126; 63,00%) wykonano kobietom. Przeciętny wiek badanych wyniósł 56,00 lat i mieścił się w przedziale od 12-94 lat. Najczęściej obrazowanym obszarem była klatka piersiowa (50; 25,00%). Zdjęcie transtorakalne kości ramiennej było radiogramem najczęściej poddawanym poekspozycyjnej zmiennie wielkości pola. Przeciętna wielkość wyjściowa radiogramu z grupy zdjęć poddanych poekspozycyjnej zmianie wielkości pola kolimacji wyniosła 1020,78 cm2, natomiast po obróbce 545,22 cm2. W analizowanym materiale przeciętnie wielkości pól kolimacji radiogramów po obróbce były o 313,39 cm2 m niejsze. W ymiary radiogramów i pola powierzchni różniły się od siebie w sposób istotny statystycznie przed i po wykonaniu obróbki postprocessingowej (we wszystkich przypadkach p < 0,001). Pola kolimacji i wymiary radiogramów, z grupy zdjęć poddanych obróbce postprocessingowej, wykonane kobietom i mężczyznom różniły się od siebie w sposób istotny statystycznie (p < 0,05 we wszystkich przypadkach poza długością) i przyjmowały przeciętnie wyższe wartości dla kobiet. W grupie zdjęć, które zostały opracowane po ekspozycji, liczba zdjęć o polu powierzchni większym niż wartość referencyjna wyniosła 55 (55,00%), natomiast po zastawaniu obróbki 33 (33,00%). Wnioski: W przeprowadzonym badaniu radiografia transtorakalna bliższego końca kości ramiennej była zdjęciem rentgenowskim, które najczęściej poddawano poekspozycyjnej zmianie wielkości pola. Najliczniejszą grupę zdjęć, gdzie odnotowano przekroczenia wielkości referencyjnej w zakresie pola obrazu stanowiły radiogramy transtorakalne kości ramiennych i skośne stawów krzyżowo-biodrowych. Największe przekroczenia wielkości pól kolimacji od wartości wzorcowych zarejestrowano w przypadku diagnostyki stawu łokciowego w obu projekcjach. Istnieje potrzeba ciągłego doskonalenia w technice wykonywania radiografii w oparciu o wnioski z analiz zdjęć odrzuconych.

EN

Collimation is reduction of X-ray beam to area of the body that being study. The aim of using collimation is protection other tissue of minimize their unnecessary exposing. This definition is refers to pre-processing collimation which is perform before radiation emission, with using light simulation. Aim: The aim of the research was analysis radiograms field size before and after post-processing changing and compare them with radiograms from the control group and the referential value. Material and methods: Retrospective analysis was performed on 200 radiograms. All of them was taking in Department of Radiology University Hospital in Bialystok. The half of analysed radiograms was radiograms who been changing in post-processing way. Control group was randomly select radiogram with pre-processing collimation. The analysis included, age and sex of the patient, view of the radiograms and part of body. A measurement of the length and width of the radiographs was made and the collimation field was calculated on the obtained data. The measurements were perform on work station with syngo 2007 Siemens. Collected data was analysed with using Statitica 13.3. Results: The most frequently radiographs (126; 63,00%) was taken for women. The age of patients ranged from 12 to 94 years with typical value of 56,00 years. The most common X-ray was chest radiograph (50; 25,00%). The transthoracic humerus X-rays was the radiograms witch were most frequency changing collimation field in post-processing way. The typical output size of radiogram, from the group of radiogram for witch used post-processing changing of size, was 1020,78 cm2 while after making change typical collimation size was 545,22 cm2. In the analysing data typical radiogram size, after making post-processing was smaller about 313,93 cm2 than before doing edition. The collimation field and size of radiograms was statistical significant different in the group of radiograms before and after making post-processing changing (in all causes p < 0,001). The collimation field and sizes of radiogram, in the group of radiograms witch were used post-processing, were a statistical significant different for women and men (in all causes without length p < 0,05). The collimation field and sizes of radiograms was statistical lower value for men than for women. In the group of X-rays which were changing in post-processing way, before making the change 55 (55,00%) radiograms were collimation field greater that referential value and after making the change only 33 (33,00%) X-rays. Conclusion: In the research the transthoracic lateral projection of humerus X-rays was the radiographs which were most frequency changing collimation field in post-processing way. The transthoracic lateral projection of humerus radiogram and sacroiliac joint oblique view were the roentgenograms witch collimation size was most frequency greater than referential value. Most commonly excessive collimation size in reference to referential value was showed on elbow X-rays in both views. There is necessary constantly perfecting in the technique of making radiogram. The perfecting will be perform based on conclusion resulting from analysis of rejected radiograms.

9

Radon – ochrona radiologiczna i wpływ na organizm człowieka

Sommer Sylwester, Włudecka Patrycja, Zielińska Urszula

Postępy Techniki Jądrowej

|

2019

|

z. 4

16--19

PL

Radon jest radioaktywnym gazem szlachetnym, obecnym w środowisku człowieka. Jest on drugim po paleniu papierosów czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie raka płuc. W 2019 r. do prawa polskiego została zaimplementowana Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2013/59/EURATOM (tak zwana BSS) wymagająca czynnej ochrony przed stężeniami radonu powyżej 300 Bq/m3. Jednak problem jakie stężenia radonu zwiększają ryzyko powstawania nowotworów płuc jest tematem dyskusji naukowej i nie jest jednoznaczny. Cytogenetyczne efekty działania radonu można pokazać przy pomocy testu kometowego w limfocytach krwi obwodowej oraz przy pomocy analizy częstości mikrojąder w komórkach nabłonkowych pochodzących z worka policzkowego.

EN

Radon is a radioactive noble gas present in the human environment. It is the second factor behind lung cancer after smoking cigarettes. In 2019, the European Council Directive 2013/59/EURATOM (so-called BSS) was implemented into Polish law, requiring active protection against radon concentrations above 300 Bq/m3. However, the problem of what radon levels increase the risk of lung cancer is a topic of scientific discussion and is not clear. The cytogenetic effects of radon can be demonstrated using a comet assay in peripheral lymphocytes or the micronucleus frequency analysis in buccal epithelial cells.

10

Long-term prediction of non-processed waste radioactivity of a niobium mine in Brazil

El Hajj Thammiris Mohamad, Gandolla Mauro Pietro Angelo, da Silva Paulo Sergio Cardoso, Torquato Henrique, Delboni Homero Junior

Journal of Sustainable Mining

|

2019

|

Vol. 18, iss. 3

142--149

EN

This work analyzed samples from a niobium mine in Brazil which produces massive quantities of non-processed waste (NPW) each year. Due to concerns about the environmental impact of stacking up this material in the long-term, investigations have had been made to evaluate its re-use options. Nevertheless, there are no regulations from the Brazilian National Commission of Nuclear Energy about commercializing this sub-product which has highly variable radiological activity because of the different lithologies present in the mine. Thus, the activity concentrations of 238U, 232Th, 226Ra, 228Ra, 228Th and 40K of the naturally radioactive ore (53 boreholes) and of the NPW (8 samples) were measured. Radiological hazard indices, radium equivalent, internal and external hazard and their equivalent doses were also calculated. Moreover, the X-ray diffraction, depth and coordinates of all samples were used to identify radioactive prone areas in the mine. For the NPW samples, the activity concentrations (in Bq/kg) were, on average, 64.9 of 238U, 104.8 of 226Ra, 1813.9 of 232Th, 1292.2 of 228Th, 1224.3 of 228Ra and 1184.2 of 40K. The analysis showed great variability between samples and the results can be used to evaluate possible uses such as building materials or foundation for roadbeds.

11

Ocena wiedzy pacjentek w wieku rozrodczym na temat narażenia radiacyjnego płodu w rentgenodiagnostyce klasycznej

Pasieka Ewa

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2019

|

Vol. 8, nr 1

43--49

PL

Dzieci, kobiety w wieku rozrodczym i ciężarne to trzy grupy pacjentów, które wymagają specjalnej uwagi w czasie diagnostyki rentgenowskiej. W pojęciu bezpieczeństwa radiacyjnego u kobiet w wieku rozrodczym uwzględnia się wykluczenie ciąży, ograniczenie ekspozycji na gonady oraz wykonywanie badań planowych w zakresie jamy brzusznej i miednicy w pierwszych dniach cyklu miesiączkowego. Celem pracy jest ocena wiedzy pacjentek w wieku rozrodczym na temat wybranych aspektów narażenia płodu podczas rentgenodiagnostyki klasycznej.

EN

Children, women of childbearing age, and pregnant women are three groups of patients that require special attention during X-ray diagnosis. The concept of radiation safety in women of childbearing age includes the reduction doses of ovaries, the exclusion of pregnancy as well as performing the planned examinations in the abdominal cavity and pelvis in the first days of the menstrual cycle. The aim of the study was to assess the knowledge of female patients of childbearing age about the topic of radiation exposure of the fetus in plane radiography.

12

Ocena wiedzy pielęgniarek bloku operacyjnego w zakresie ochrony radiologicznej : wyniki badań własnych w wybranej placówce

Antkowiak K., Kunecka D.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2018

|

nr 11

10-14

PL

Praca pielęgniarek niesie ze sobą ryzyko narażenia zawodowego na czynniki szkodliwe. Każde miejsce pracy może mieć odrębna specyfikę, która wpływa na rodzaj ekspozycji zawodowej związanej wykonywanym zawodem. Blok operacyjny to miejsce pracy wysoko specjalistyczne, na którym jednym z zagrożeń jest napromieniowanie. Ponieważ w coraz większej liczbie zabiegów operacyjnych, wykorzystywane są kopie rentgenowskie, za cel pracy przyjęto ocenę poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego wybranego bloku operacyjnego na temat promieniowania jonizującego oraz zasad ochrony radiologicznej. Za metodę badawczą posłużył sondaż diagnostyczny, w którym wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety. W badaniu udział wzięło 45 pielęgniarek zatrudnionych w bloku operacyjnym. Uzyskane wyniki wskazują, iż personel pielęgniarski ma wiedzę na temat ochrony radiologicznej na poziomie Średnim. Zaobserwowano, iż wraz z długością stażu pracy na bloku operacyjnym wzrasta me tylko poziom wiedzy w zakresie ochrony radiologicznej, ale co ważniejsze-przekłada się ona w praktyce na przestrzeganie ogólnych wytycznych ochrony radiologicznej, a także stosowanie indywidualnych środków ochrony pracownika.

EN

A nursing job is closely associated with a risk of exposure to a number of harmful factors. Every workplace has its own distinctive features which may result in a specific kind of occupational exposure. An operating theatre is a highly technical place, where irradiation constitutes one of the risks. Fluoroscopy is often used in surgery, because of technological development, which brings not only benefits, but also an extraordinary risk of medical staff being exposed to radiation. Therefore, this study aimed to evaluate operating theatre nurses' knowledge on ionizing radiation and the principles of protection against radiation. A diagnostic survey was used as a method of analysis, in which an original questionnaire was applied as an expertise tool. The study involved 45 nurses employed in an operating theatre. The results indicate that the knowledge of the nurses on radiological protection is at a medium level. Moreover, it turned out that there is a trend indicating that with the length of service in the operating theatre not only does the level of knowledge in the field of radiological protection increase, but more importantly, it has impact on the nurses' experience at complying with common principles of protection against radiation and at using personal protective equipment.

13

Metodyka obliczania dawki pochłoniętej przez pacjenta podczas zabiegów z zakresu neuroradiologii zabiegowej na podstawie kermy

Modlińska S.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

199--201

PL

Wymogi prawa narzucają na personel obliczanie dawki pochłoniętej (w grejach) i odniesienie jej wartości do limitów określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej. Celem pracy jest przybliżenie metodyki obliczania dawki pochłoniętej w grejach [Gy] na podstawie parametrów otrzymanych z rejestratorów dawki, na przykład kermy. Zastosowanie współczynnika korekcji, współczynnika BSF oraz wykorzystanie arkuszy kalkulacyjnych umożliwia szybką i prostą realizację zadań postawionych przez Rozporządzenie.

EN

Legal requirements impose on staff necessity of calculation of the absorbed dose (expressed in grays) and the reference of the value to the limits set out in the Regulation of the Minister of Health on 18 February 2011 on the conditions for the safe use of ionizing radiation for all types of medical exposure. The aim of this work is to present the methodology of calculation of the absorbed dose in grays [Gy] on the basis of parameters obtained from the dosage recorders, for example kerma. The usage of correction factor, BSF factor and spread sheets enables quick and easy implementation of tasks set by the Regulation.

14

Strategiczny projekt badawczy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pt. "Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej" Zadanie nr 6. Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej

Krajewski P., Krajewska G.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2015

|

z. 2

29--34

PL

Zadanie Nr 6 pt. „Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej”, strategicznego projektu badawczego NCBR pt. „Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej”, realizowała sieć czterech wiodących w kraju instytutów, które mają stanowić zaplecze naukowo-badawcze zapewniające wsparcie dla dozoru jądrowego i administracji rządowej w procesie wydawania zezwoleń na budowę, rozruch, eksploatację i likwidację elektrowni jądrowych oraz w trakcie ich budowy, eksploatacji i likwidacji. Sieć tworzyły Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), Instytut Chemii i Techniki Jądrowej (IChTJ), Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. Henryka Niewodniczańskiego (IFJ) oraz Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR-Lider Sieci). Głównym celem Zadania 6 było wytworzenie mechanizmów umożliwiających powstanie w Polsce zaplecza technicznego i naukowego, zdolnego do oceny i kontroli wpływu elektrowni jądrowej na zdrowie ludzi i środowisko na wszystkich etapach wdrażania energetyki jądrowej w Polsce. W wyniku tego programu powstało 18 opracowań eksperckich, zgłoszono 5 akredytowanych metod badawczych oraz jedno zgłoszenie Secondary Standard Laboratory (SSL), zrealizowano 6 obronionych prac magisterskich, 10 prac doktorskich, zgłoszono 2 wzory użytkowe do uzyskania patentu oraz napisano 8 przyjętych do druku publikacji w recenzowanych i punktowanych czasopismach naukowych. W kolejnych artykułach główni liderzy Zadania Nr 6 przedstawiają zakres i wyniki wykonanych prac skupionych wokół czterech kluczowych bloków tematycznych.

EN

The 3 years project entitled “The development of methods to ensure nuclear safety and radiological protection for current and prospective requirements of nuclear power” was carried on in the period 2011-2014 in a frame of the strategic program of The National Centre for Research and Development (NCBR) “Technologies for Safety Nuclear Energy” by network of four most important research institutes involved in development of research and operational foundation to ensure support for the nuclear regulatory and government administration in the process of granting permits for localization, construction, commissioning, operation and decommissioning of polish NPP. The network consisted of National Centre of Nuclear Research (NCBJ), Institute of Nuclear Chemistry and Technology (IChTJ), The Henryk Niewodniczański Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Science and Central Laboratory for Radiological Protection (CLOR-the network leader). The main project goal was a development and strengthening domestic expert infrastructure in the area of nuclear safety and radiological protection. The program products encompassed 18 expert reports, 5 accredited research methods, application for Secondary Standard Laboratory status, 6 master of science thesis, 10 doctoral dissertations two patent applications and 8 accepted for publishing papers in high impact factor journals. In the present paper, the main project leaders presents most significant project results and achievements comprised in four key thematic blocks.

15

Strategiczny projekt badawczy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pt. " Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej" Zadanie nr 6. Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej. Cel 1: Opracowanie ogólnej koncepcji i metod badań środowiskowych (w tym zdrowotności) dla przewidywanej lokalizacji EJ. (Etapy 1, 2, 3, 4 i 5)

Ciupek K., Krajewski P., Kozak K., Śliwka I., Pliszczyński T., Polkowska-Motrenko H.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2015

|

z. 2

35--41

PL

Zasadniczym celem studiów eksperckich CELU 1 było opracowanie szczegółowych procedur pozwalających na stworzenie sieci monitoringu w otoczeniu obiektu jądrowego, ze zróżnicowaniem na monitoring na terenie EJ (w strefie kontrolowanej) oraz otoczenia elektrowni jądrowej rozumianego jako obszar ograniczanego użytkowania, jak również sieci monitoringu na obszarze całego kraju. Opracowania adresowane są do szerokiego kręgu użytkowników, jak np: służby pomiarów skażeń promieniotwórczych środowiska, kierowników projektów badawczych ukierunkowanych na prowadzenie badań środowiskowych, operatorów i personelu przyszłej polskiej elektrowni jądrowej, ekspertów w zakresie ochrony środowiska. Podstawą tych opracowań były ostatnie zalecenia i poradniki Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) oraz Dyrektywy UE jak również metodyka wdrożona przez Komisję do spraw Energii Atomowej USA (NRC). W szczególności opracowana w ramach CELU 1 metodyka pozwala na profesjonalne planowanie badań środowiskowych oraz na przestrzenną analizę uzyskanych danych pomiarowych metodami geostatystycznymi.

EN

The main goal of Objective 1 was development of detailed procedures that could provide guidance how design and construct the monitoring networks around nuclear facility both inside the object i.e. for controlled zone and outside the object i.e. in restricted area as well as network for whole country. Presented techniques are addressed to large groups of users as: radiation monitoring service of environmental contamination, leaders of environmental research projects, operators and staff of planned polish NPP, specialists of environmental protection etc. The Objective 1 documentation was elaborated base on last IAEA recommendations, Directives of European Commission and USA Nuclear Regulatory Commission procedures. Particularly, developed methodology can be used for professional planning of environmental research and special analysis of measurement data by advanced geostatistics models.

16

Polimerowe kompozyty. Czy można zastąpić ołów w ochronie radiologicznej?

Rajkiewicz M., Głuszewski W.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2015

|

z. 4

38--41

PL

W związku z Programem Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ) krajowe firmy z branży przetwórstwa tworzyw sztucznych wykazują zainteresowanie polimerowymi kompozytami barierowymi dla promieniowań jonizujących. Temat nie jest nowy. Na świecie jest obecnie wiele komercyjnych rozwiązań tego typu. Przykładowo do Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego (PTN) wstąpił pod koniec tego roku dyrektor inżynieryjnej firmy z Berlina (ASM), która oferuje tworzywa polimerowe dla energetyki jądrowej i medycyny nuklearnej. Również polskie instytuty badawcze mają duże doświadczenie w zakresie radiacyjnej modyfikacji tworzyw polimerowych, oraz liczące się na świecie przemysłowe instalacje radiacyjne. Krajowy przemysł może liczyć na naukową pomoc przy wdrażaniu nowych rodzajów osłon przed promieniowaniem. Temat ma również aspekt ekologiczny, związany z możliwością ograniczenia zużycia ołowiu. Jako zamienniki proponuje się obecnie: bizmut, wolfram, żelazo oraz baryt (siarczan baru).

EN

In connection with the Polish Nuclear Energy Programme (PPEJ) national companies from the plastics processing industry are showing interest in polymer composites barrier for ionizing radiation. The subject is not new. At sunrise is at present a number of commercial solutions of this type. For example, the Polish Nuclear Society (PTN) ascended the end of this year, the director of engineering companies from Berlin (ASM), which provides polymer materials for nuclear energy and nuclear medicine. Polish research institutes also have extensive experience in the field of radiation modification of polymers and developments of global industrial installations radiation. National industry can count on scientific assistance in the implementation of new types of radiation shields. Subject is also the environmental aspect associated with the ability to reduce the amount of lead. As alternatives are now proposed: bismuth, tungsten, iron and barite (barium sulfate).

17

Międzynarodowe podstawowe normy ochrony przed promieniowaniem i bezpieczeństwa źródeł promieniowania

Musiałowicz T.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2015

|

z. 3

15--22

PL

W artykule omówiono wydaną w roku ubiegłym przez MAEA publikację zawierającą „MIĘDZYNARODOWE PODSTAWOWE NORMY OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM I BEZPIECZEŃSTWA ŹRÓDEŁ PROMIENIOWANIA”. Odrębnie scharakteryzowano wymagania dotyczące różnych sytuacji narażenia: planowanego narażenia, wyjątkowego narażenia i istniejącego narażenia. W zakończeniu artykułu, jego autor i współautor poprzednich wydań NORM (1967, 1996), przedstawia swoją opinię na temat omawianej publikacji.

EN

New IAEA publication entitled “Radiation Protection and Safety of Radiadion Sources: International Basic Safety Standards”. (No.GSR PART 3 IAEA) was described in the paper. The main parts of that publication concerning different exposure situations: planned exposure, emergency exposure, existing exposure are discussed separately. In the conclusion author of the article and simultaneously co-author of former editions (1967, 1996) of the BESIC SAFETY REQUIREMENTS presents his own opinion on the described book.

18

Regulacje prawne w zakresie ochrony zdrowia osób pracujących w narażeniu na promieniowanie jonizujące

Kiszkurno-Mazurek A., Kopeć R.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 6

307--312

PL

Korzyści wynikające z zastosowań promieniowania jonizującego w medycynie i technice nie zmieniają faktu możliwego szkodliwego wpływu na zdrowie ludzkie. Dlatego potrzebne są odpowiednie regulacje prawne zapewniające nadzór i ochronę radiologiczną, szczególnie dla osób pracujących w narażeniu na promieniowanie jonizujące. Przepisy w zakresie ochrony radiologicznej pozwalają zminimalizować liczbę skutków i zachorowań związanych z negatywnym działaniem promieniowania jonizującego. Jednocześnie rozwój nowych technologii i nowoczesnej aparatury wymaga, aby przepisy prawne ciągle dostosowywać do nowych potrzeb związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osób narażonych zawodowo. W artykule przedstawiono najważniejsze obowiązujące w Polsce i Unii Europejskiej akty prawne dotyczące ochrony radiologicznej i wynikające z nich obowiązki i regulacje.

EN

Benefits from the use of ionizing radiation in medicine and technology do not change the fact that the detrimental effects on human health could appear. Therefore there is the need for appropriate regulations to ensure the radiation protection monitoring, especially for occupational staff. Protection rules allow to minimize the amount of radiation effects associated with the negative effects of ionizing radiation. The development of new technologies and modern equipment also requires that the laws should be constantly adapted to new requirements to ensure the safety of occupationally exposed persons. In the paper the most important in Poland and European Union legal acts related to radiation protection are presented, as well as the obligations arising therefrom and regulations.

19

Zagrożenie betonów barytowych występowaniem reakcji krzemionki z wodorotlenkami sodu i potasu

Jóźwiak-Niedźwiedzka D., Brandt A.M., Gibas K., Denis P.

Cement Wapno Beton

|

2014

|

R. 19/81, nr 4

234--242

PL

Betony w konstrukcjach osłonowych przed promieniowaniem jonizującym muszą być wykonywane w sposób szczególnie staranny, aby spełniały wszystkie wymagania, nie tylko skutecznego osłabiania różnorodnego promieniowania, ale także trwałości. W artykule przedstawiono wyniki badań składu mineralnego kilku kruszyw barytowych, stwierdzając w jednym obecność cristobalitu. Kruszywo to, badane zgodnie z normą ASTM C1260-07 okazało się reaktywne. Stwierdzono także, że przedłużenie czasu badania do 56 dni, dostarcza dodatkowych informacji o reaktywności kruszyw i może stanowić podstawę do wykluczenia ich stosowania w betonach osłonowych.

EN

Concretes for the shields against ionizing radiation should be produced with particular care to satisfy all requirements, not only effective attenuation of different radiation but also assuring sufficient durability. In the paper the results of mineral compositions examination of four barite aggregates, in one of which cristobalite was found. This aggregate was reactive, according to ASTM C1260-07 requirements. It was also shown that the prolongation of the time of aggregates immersion in NaǀOH solution to 56 days, gives additional information about their reactivity, and can be the basis for evaluation of their applicability in concrete shields.

20

Zmiany właściwości osadów kopalnianych związane z rozpadem promieniotwórczym występujących w nich izotopów radu

Michalik B., Bonczyk M.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 6

74--82

PL

Funkcjonujący obecnie system kontroli zagrożenia radiacyjnego w podziemnych zakładach górniczych obejmuje ekspozycję na promieniowanie związaną z obecnością krótkożyciowych produktów rozpadu radonu w powietrzu oraz wody i osady zawierające podwyższone stężenia radu, zarówno jako źródeł promieniowania gamma jak i ewentualnych skażeń wewnętrznych. O ile poziom zagrożenia pochodnymi radonu zależy od sposobu prowadzenia eksploatacji i/lub zastosowanego systemu wentylacji, to zagrożenie związane z obecnością osadów może się zmieniać w miarę upływu czasu, niezależnie od działania człowieka. W rezultacie rozpadu promieniotwórczego radu w osadach pojawiają się jego kolejne izotopy, a nawet nowe pierwiastki promieniotwórcze. W rezultacie, w stopniu istotnym zmienia się nie tylko całkowita aktywność nuklidów promieniotwórczych obecnych w osadach, ale również ich skład chemiczny. Fakt ten wpływa na rzeczywisty poziom zagrożenia radiacyjnego zarówno pracowników jak i środowiska naturalnego. Na podstawie prawa rozpadu promieniotwórczego można łatwo przewidzieć proces zanikania i narastania poszczególnych nuklidów promieniotwórczych. Jednak te, które charakteryzują się długimi okresami połowicznego rozpadu, takie jak 228Th, 210Pb a nawet 210Po mogą ulegać procesom zachodzącym w środowisku i ich faktyczne stężenie może się znacznie różnić od wartości wynikającej wprost z prawa rozpadu promieniotwórczego. Prawidłowa ocena zagrożenia zawodowego górników, a przede wszystkim, poprawna ocena oddziaływania osadów na środowisko wymaga uwzględnienia tych zjawisk.

EN

The current system of radiation risk monitoring in underground mines is focused on the exposure to short-lived radon progenies and formation water and sediments as a source of external radiation and committed dose related to the radium intake. Exposure to radon progenies depends on the mining methods and/or mine ventilation but radiation risk caused by water and sediments changes in course of time regardless of the human factor. The radioactive decay results in the formation of new radium isotopes and even new elements and, finally, the total activity and chemical composition of radionuclides suite enclosed in sediments vary. It affects the real radiation risk for workers as well as the environment. It is easy to predict the decay and ingrowth of particular radionuclides but the long-lived ones such as 228 Th, 210Pb or even 210Po may undergo environmental processes and their current activity can significantly differ from that according to the radium decay principle. In order to perform an accurate occupational risk assessment, particularly the environmental impact assessment, the above-mentioned phenomena must be taken into consideration.