Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rynek i przemysł spożywczy w 2023 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2024

|

T. 78, nr 1

10--17

PL

Przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego od kilku lat funkcjonują w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Rok 2022, a następnie 2023 upłynęły pod znakiem zawirowań na światowych rynkach surowców rolnych i energetycznych w związku z wojną w Ukrainie. W 2023 r. światowa gospodarka żywnościowa powoli zaczęła już jednak zmierzać ku równowadze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i wyników handlu rolno-spożywczego Polski w 2023 r., a więc w warunkach wysokich cen surowców i pozostałych kosztów produkcji oraz zwiększonego importu produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2023 r. na tle zmian zachodzących w sektorze w minionym okresie. Dodatkowo wskazano wydarzenia i zmiany regulacyjne, które miały lub będą miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w najbliższym czasie. z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce okazał się dość odporny na niesprzyjające uwarunkowania zewnętrzne, jakie wynikały z funkcjonowania w szybko zmieniającym się otoczeniu rynkowym i prawnym. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak trudne, ponieważ będzie wymagać od przedsiębiorstw przemysłu spożywczego wypracowania nowych przewag, pozwalających skutecznie konkurować na wybranych rynkach.

EN

Food industry enterprises have been operating in dynamically changing external conditions for several years. The year 2022 and then 2023 was marked by turmoil on the global markets for agricultural and energy raw materials due to the war in Ukraine. In 2023, however, the global food economy has slowly started to move towards balance. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and the results of Poland’s agri-food trade in 2023, i.e. in the conditions of high prices of raw materials and other production costs and increased imports of agri-food products from Ukraine. The study presents some production, financial and trade data for several months of 2023 against the background of changes taking place in the sector in the past period. Additionally, the events and regulatory changes that have or will have the greatest impact on the functioning of the food market in the near future were indicated. The analysis shows that the food processing sector in Poland turned out to be quite resistant to unfavorable external conditions resulting from operating in a rapidly changing market and legal environment. However, maintaining good production and financial results and high export dynamics will be difficult because it will require food industry enterprises to develop new advantages that will allow them to compete effectively on selected markets.

2

Automatyzacja i robotyka w pakowaniu żywności o niskim stopniu przetworzenia

Lenartowicz-Klik Marta, Gajlewicz Izabela

Przemysł Spożywczy

|

2024

|

T. 78, nr 1

34--37

PL

Pakowanie żywności to jeden z ważniejszych etapów produkcji, który w pełni wykorzystał współczesny rozwój naukowy. Rynek opakowań żywności już od dawna dąży do automatyzacji procesów pakowania. Cechy nowej tendencji to bezpieczeństwo i wydajność. Opakowanie wraz z produktem stanowi tzw. produkt zintegrowany, co wynika z faktu, że większość produktów nie może występować na rynku bez opakowania. Niezależnie od rodzaju żywności, pakowanie odbywa się zazwyczaj za pomocą zautomatyzowanych urządzeń. Rozwiązania konstrukcyjne maszyn pakujących zależą od rodzaju produktu. Artykuł zawiera krótki przegląd robotyki i automatyzacji pakowania w zrównoważonym przemyśle spożywczym oraz w sposób zwięzły opisuje rozwiązania zrobotyzowanej automatyzacji w różnych operacjach łańcucha dostaw i dla różnych artykułów spożywczych nieprzetworzonych lub minimalnie przetworzonych.

EN

Food packaging is one of the major industries that has taken full advantage of modern scientific development. The food packaging market has been striving for advanced automation for a long time. The advantages of the new trend are safety and efficiency. The packaging together with the packed product is often the so-called integrated product, this is due to the fact that most products cannot be present without packaging. Regardless of the type of food, this packaging is done using automated food packaging machines. Design solutions and quality of packaging machines determine the conditions of product packaging systems depending on the type of product. The article provides a brief overview of robotics and automation for the sustainable food and packaging industry and briefly describes robotic automation solutions in various supply chain operations and various unprocessed or minimally processed foods.

3

The use of the DPMO indicator to verify the fulfilment of hygienic requirements in the food industry - a case study

Pawlak Szymon, Miranowicz Andrzej Krzysztof, Nowacki Krzysztof

Agricultural Engineering

|

2024

|

Vol. 28, No. 1

23--35

EN

The quality of the manufactured product plays a special role in the food industry. Food producers, in addition to meeting consumer requirements, are obliged to comply with legally sanctioned, rigorous requirements of hygiene and cleanliness at work, as well as the way it is performed. In order to maintain the legally required hygiene rules in production plants specializing in the production of food products, manufacturers implement numerous management systems aimed at maintaining legally imposed guidelines in the field of quality management and occupational health. The article describes the use of the DPMO indicator, which allows for a thorough analysis of process parameters affecting the final quality of the manufactured product. For the analyzed process, the maximum DPMO value for one of the areas is 636364. In nine cases, which constitutes 12.5% of the total, DPMO is 0. The purpose of this article is to identify non-compliances in the field of occupational hygiene in the production plant analyzed using the DPMO indicator and then to introduce improvements. The developed recommendations concern marking, standardization and responsibility for individual processes as well as additional cleanliness inspections.

PL

Jakość wyprodukowanych towarów spełnia bardzo istotną rolę w przemyśle spożywczym. Producenci żywności, oprócz spełnienia wymogów konsumenckich, są zobowiązani do przestrzegania prawnie usankcjonowanych, rygorystycznych wymagań dotyczących higieny i czystości w pracy oraz sposobu w jakim jest wykonywana. W celu zachowania wymaganych prawem zasad higieny w fabrykach produkcyjnych specjalizujących się w produkcji towarów spożywczych, producenci wdrażają liczne systemy zarządzania mające na celu przestrzeganie wytycznych w obszarze jakości zarządzania i bezpieczeństwa i higieny pracy. Niniejszy artykuł opisuje zastosowanie wskaźnika DPMO, który pozwala na dokładną analizę parametrów procesu, jakie wpływają na ostateczną jakość wyprodukowanych towarów. Dla analizowanego procesu, maksymalna wartość DPMO dla jednego z obszarów wynosi 636364. W dziewięciu przypadkach, które stanowią 12,5 % całości, DPMO wynosi 0. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja niezgodności w obszarze higieny i bezpieczeństwa pracy w fabryce przeanalizowanej za pomocą wskaźnika DPMO a następnie wprowadzenie ulepszeń. Opracowane zalecenia dotyczą oznaczania, standaryzacji oraz odpowiedzialności za indywidulane procesy oraz dodatkowych inspekcji czystości.

4

Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego w Polsce na tle otoczenia rynkowego

Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 8

11--19

PL

Rok 2022 upłynął pod presją wojny w Ukrainie i jej skutków w postaci wysokich cen surowców energetycznych (ropy naftowej, węgla, gazu ziemnego) oraz szybko drożejących surowców rolnych. Skokowo wzrosły koszty produkcji w rolnictwie oraz w firmach przemysłu spożywczego. Przyspieszyła inflacja, której szczyt przypadł na I kwartał 2023 r. Dochody realne obywateli spadły, co ograniczyło ich siłę nabywczą. Firmy przemysłu spożywczego okazały się odporne na zjawiska nadzwyczajne, jakich doświadczyły w ostatnim czasie, tj. pandemia COVID-19 czy wybuch wojny w Ukrainie. Dostosowywały swoją produkcję do zmienionych preferencji konsumentów, starając się przy tym zachować marże na odpowiednim poziomie. W większości z nich odnotowano dynamiczny rozwój, przy jednoczesnym powiększaniu zysków. Rozsądnie podejmowano decyzje inwestycyjne oraz utrzymywano bieżącą płynność na bezpiecznym poziomie. Firmy spożywcze znalazły się pod dużą presją czynnikow kosztowych – zarówno surowca, materiałów, jak i energii, a także coraz większej presji płacowej ze strony pracowników, wobec czego coraz trudniej im będzie utrzymać marże przetwórcze na odpowiednim poziomie.

EN

The year 2022 passed under the pressure of the war in Ukraine and its consequences in the form of high prices of energy resources (crude oil, coal, natural gas) and rapidly rising prices of agricultural raw materials. Production costs in agriculture and food industry companies increased dramatically. Inflation accelerated, peaking in the first quarter of 2023. The real income of citizens decreased, which limited their purchasing power. Food industry companies have proven to be resistant to the extraordinary phenomena they have recently experienced, i.e. the COVID-19 pandemic or the outbreak of war in Ukraine. They adjusted their production to the changed consumers preferences, while trying to maintain margins at an appropriate level. Most of them, recorded dynamic development, while increasing profits. Reasonable investment decisions were made and current liquidity was maintained at a safe level. Food companies have found themselves under great pressure from cost factors – both raw material, materials and energy, as well as increasing wage pressure from employees, which is why it will be increasingly difficult for them to maintain processing margins at an appropriate level.

5

Rynek i przemysł spożywczy w 2022 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 1

2--10

PL

Rok 2022 to okres zawirowań w światowej gospodarce, wynikających z popandemicznego ożywienia, ale przede wszystkim okres dużej niestabilności na światowych rynkach żywnościowych związanej z inwazją Rosji na Ukrainę. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2022 r., a więc w warunkach gwałtownego wzrostu cen surowców rolnych i energetycznych, a w konsekwencji rosnących kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2022 r. oraz główne kierunki zmian zachodzących w sektorze. Dodatkowo omówiono wydarzenia, które miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w ciągu roku. Z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radził sobie z utrudnieniami, jakie wynikały z funkcjonowania w trudnych uwarunkowaniach zewnętrznych. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak bardzo trudne. Niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne (przede wszystkim wzrost kosztów produkcji) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i mogą sprawić, że obniży się dynamika ich rozwoju. Szereg wydarzeń, które miały miejsce na rynku spożywczym wskazuje jednak, że przetwórstwo spożywcze w Polsce nadal jest sektorem o dużym potencjale rozwoju.

EN

The year 2022 was a time of turbulence in the global economy, resulting from the post-pandemic recovery, but above all, a time of high instability on global food markets related to Russia’s invasion of Ukraine. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2022, i.e. in the context of a rapid increase in the prices of agricultural and Energy raw materials, and, consequently, rising costs of food by producers. The study presents selected data on production, finance and foreign trade for several months of the year 2022, as well as the main directions of changes taking place in the sector. In addition, events that had the greatest impact on the functioning of the food market during the year were discussed. The analysis shows that the food processing sector in Poland coped quite well with the difficulties resulting from functioning in difficult external conditions. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be very difficult. Unfavorable external conditions (mainly an increase in production costs) are a great challenge for food companies and may cause a decrease in the dynamics of their development. However, a number of events that have taken place on the food market indicate that food processing in Poland is still a sector with great development potential.

6

Inwestycje w przemyśle spożywczym

Drożdż Jadwiga

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 5

2--8

PL

W przemyśle spożywczym, po wielu latach ożywienia inwestycyjnego, począwszy od wybuchu pandemii COVID-19 notuje się ograniczenie nakładów inwestycyjnych w ujęciu realnym. Celem artykułu jest ocena aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw przemysłu spożywczego, zarówno całego sektora, jak i głównych jego działów oraz branż, w latach 2010-2022, a więc także w warunkach gwałtownego wzrostu cen surowców energetycznych i nakładów inwestycyjnych. Z analizy wynika, że stopa inwestowania w przemyśle spożywczym zmalała, pogorszyła się struktura nakładów inwestycyjnych, a w najtrudniejszej sytuacji znalazł się sektor małych i średnich firm spożywczych. Osłabienie aktywności inwestycyjnej w przetwórstwie spożywczym, jakie miało miejsce od 2020 r., było efektem wstrzymywania się producentów z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych na skutek niepewności związanych z wyceną koszów inwestycji, a od 2022 r. również wynikających z wojny w Ukrainie, która diametralnie zmieniła sytuację gospodarczą i geopolityczną. Mimo różnych trudności związanych z zapewnieniem ciągłości łańcuchów dostaw i rosnącymi kosztami produkcji, producenci żywności widzą potrzebę inwestowania w nowoczesne technologie, racjonalne sposoby zużycia energii, prowadzenie zrównoważonej produkcji, które to kierunki sprzyjają poszukiwaniu nowych ścieżek rozwoju.

EN

In the food industry, after many years of investment recovery, starting with the outbreak of the COVID-19 pandemic, there is a reduction in investment outlays in real terms. The purpose of this article is to assess the investment activity of food industry enterprises, both of the sector as a whole and of its main divisions and industries, in the years 2010-2022, i.e. also under conditions of a sharp increase in the price of energy raw materials and capital expenditures. The analysis shows that the investment rate in the food industry has decreased, the structure of investment outlays has deteriorated, and the sector of small and mediumsized food companies is in the most difficult situation. The weakening of investment activity in the food processing industry from 2020, was the result of producers refraining from making investment decisions due to uncertainty related to the valuation of investment costs, and from 2022 also as a result of the war in Ukraine, which radically changed the economic and geopolitical situation. Despite various difficulties related to ensuring the continuity of supply chains and rising production costs, food producers see the need to invest in modern technologies, rational ways of energy consumption, sustainable production, all of which is conducive to the search for new development paths.

7

Gospodarowanie energią w polskim przemyśle spożywczym

Szajner Piotr, Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 8

4--10

PL

Wspólna Polityka Rolna określa kierunki przemian strukturalnych sektora rolno-spożywczego do 2030 r. Związane jest to ze zmianą podejścia Unii Europejskiej do kwestii ochrony środowiska oraz dynamicznie zmieniającymi się uwarunkowaniami na rynku surowcow rolnych i energetycznych. Wyzwania wynikające z Europejskiego Zielonego Ładu oraz bieżące uwarunkowania gospodarki energetycznej mają istotne znaczenie dla funkcjonowania przemysłu spożywczego w Polsce, który wykazuje duże zapotrzebowanie na energię. Celem artykułu jest identyfikacja wyzwań w obszarze gospodarowania energią w przemyśle spożywczym w Polsce, ocena poziomu zużycia i efektywności energetycznej branż tego sektora oraz sformułowanie wniosków w zakresie zmian dostosowawczych do nowych uwarunkowań. Wyniki badań wskazują, że w gospodarce energetycznej poszczególnych branż przemysłu spożywczego nastąpiło dużo pozytywnych zmian, m.in. w efekcie zrealizowanych inwestycji zmniejszyły się energochłonność produkcji, emisja CO2 i ilość wytwarzanych odpadów. W związku z niekorzystnymi uwarunkowaniami zewnętrznymi konieczna będzie jednak dalsza poprawa efektywności energetycznej przedsiębiorstw, tak aby utrzymać konkurencyjność kosztową oraz spełnić rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska.

EN

The Common Agricultural Policy defines the directions of structural changes in the agri-food sector until the year 2030. This is related to the change in the European Union’s approach to environmental protection and the dynamically changing conditions on the market of agricultural and energy raw materials. The challenges arising from the European Green Deal and the current conditions of the energy economy are important for the functioning of the food industry in Poland, which is characterized by a high demand for energy. The aim of the article is to identify challenges in the area of energy management in the food industry in Poland, to assess the level of consumption and Energy efficiency of individual branches in this sector, and to formulate conclusions regarding changes to adapt to the new conditions. The results of the research indicate that there have been many positive changes in the Energy management of individual branches of the food industry, including as a result of the completed investments, the energy intensity of production, CO2 emissions and the amount of generated waste decreased. However, due to unfavorable external conditions, it will be necessary to further improve the energy efficiency of enterprises in order to maintain cost competitiveness and meet the growing requirements in the field of environmental protection.

8

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce w latach 2019-2021

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 5

9--13

PL

W artykule przedstawiono zmiany w zakresie definiowania oraz pomiaru innowacji i innowacyjności zgodnie z aktualną metodologią zawartą w Podręczniku Oslo Manual. Ukazano poziom innowacyjności przemysłu spożywczego w Polsce na tle sektora przetwórstwa przemysłowego ogółem w latach 2019-2021. Scharakteryzowano zarówno wyniki, jak i nakłady działalności innowacyjnej. Przyjęto, że nakłady określają zdolność firm do tworzenia innowacji, a wyniki pozwalają ocenić efekty działalności innowacyjnej. Dodatkowo odniesiono się do zagadnienia współpracy firm w zakresie działalności innowacyjnej, nawiązując do modelu otwartych innowacji. Analiza wykazała, że zaangażowanie przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w działalność innowacyjną nie jest zbyt wysokie, co może stanowić istotne zagrożenie dla dalszego rozwoju tego sektora. W tym kontekście podkreślono, że innowacyjność stanowi dla przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce ważny czynnik rozwoju ekonomicznego i determinantę jego międzynarodowej konkurencyjności.

EN

The article presents changes in the scope of defining and measuring innovation and innovativeness in accordance with the existing methodology included in the Oslo Manual were presented. The level of innovation of the food industry in Poland against the total background of the manufacturing sector in 2019-2021 was presented. Both the results and expenditures of innovative activity were characterized. It was assumed that the expenditures determine the ability of companies to create innovations, and the results allow to assess the effects of innovative activity. In addition, reference was made to the issue of cooperation between companies in innovation activities, referring to the open innovation model. The analysis showed that the involvement of food industry enterprises in innovative activities is not too high, which may pose a significant threat to the further development of the sector. In this context, it was emphasized that innovation is an important factor in economic development of food industry enterprises in Poland and a determinant of its international competitiveness.

9

Automatyzacja i robotyka w pakowaniu przechowywania i transportu chłodniczego żywności o niskim stopniu przetworzenia

Lenartowicz-Klik Marta, Gajlewicz Izabela

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 8

54--57

PL

Pakowanie żywności to jeden z ważniejszych etapów produkcji, który w pełni wykorzystał współczesny rozwój naukowy. Rynek opakowań żywności już od dawna dąży do automatyzacji procesów pakowania. Cechy nowej tendencji to bezpieczeństwo i wydajność. Opakowanie wraz z produktem stanowi tzw. produkt zintegrowany, co wynika z faktu, że większość produktów nie może występować na rynku bez opakowania. Niezależnie od rodzaju żywności, pakowanie odbywa się zazwyczaj za pomocą zautomatyzowanych urządzeń. Rozwiązania konstrukcyjne maszyn pakujących zależą od rodzaju produktu. Artykuł zawiera krótki przegląd robotyki i automatyzacji pakowania w zrównoważonym przemyśle spożywczym oraz w sposób zwięzły opisuje rozwiązania zrobotyzowanej automatyzacji w różnych operacjach łańcucha dostaw i dla różnych artykułów spożywczych nieprzetworzonych lub minimalnie przetworzonych.

EN

Food packaging is one of the major industries that has taken full advantage of modern scientific development. The food packaging market has been striving for advanced automation for a long time. The advantages of the new trend are safety and efficiency. The packaging together with the packed product is often the so-called integrated product, this is due to the fact that most products cannot be present without packaging. Regardless of the type of food, this packaging is done using automated food packaging machines. Design solutions and quality of packaging machines determine the conditions of product packaging systems depending on the type of product. The article provides a brief overview of robotics and automation for the sustainable food and packaging industry and briefly describes robotic automation solutions in various supply chain operations and various unprocessed or minimally processed foods.

10

Nowe rozwiązania konstrukcyjno-technologicznego wymiennika ciepła zbiornika procesowego

Dec Andrzej

Mechanik

|

2023

|

R. 96, nr 1

24--26

PL

Przedstawiono problematykę dotyczącą wytwarzania i eksploatacji wymienników ciepła w zbiornikach procesowych, pracujących w liniach technologicznych do przetwarzania warzyw i owoców. Powszechnie stosowane płaszczowe wymienniki ciepła z punktowymi spoinami montażowymi, wykonanymi ręcznie metodą TIG, są podatne na procesy korozyjne i osadzania się kamienia kotłowego. Są też wrażliwe na podwyższone poziomy ciśnienia medium grzewczo-chłodzącego. Natomiast wymienniki ciepła w postaci wężownicy wykonanej z ceownika zamontowanego na powierzchni zewnętrznej płaszcza wewnętrznego charakteryzują się mniejszą podatnością na korozję i osadzanie się kamienia kotłowego.

11

Analiza zastosowania pompy ciepła jako systemu grzewczego w układach wyparek próżniowych przemysłu spożywczego. Bilans energetyczny, egzergetyczny oraz inwestycyjny

Matysko Robert

Chłodnictwo i Klimatyzacja

|

2023

|

nr 8-9

80--87

PL

Technologia pomp ciepła może być wykorzystywana nie tylko do ogrzewania domów jedno- czy też wielorodzinnych, ale coraz częściej znajduje swoje ekonomiczne zastosowanie także w przemyśle. Z powodzeniem może być stosowana w ogrzewaniu i chłodzeniu podczas procesu zagęszczania produktów mlecznych oraz do pasteryzacji i zagęszczania soków i koncentratów spożywczych w urządzeniach zwanych wyparkami. W artykule przeprowadzono analizę termodynamiczną i ekonomiczną zastosowania obiegu wyparki w zakładzie mleczarskim zasilanej pompą ciepła.

12

Identification of customers’ purchasing behaviour profiles in the context of corporate social responsibility

Kiliańska Katarzyna, Pajęcki Michał

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 162

291--313

EN

Purpose: The aim of the article is to identify customers' purchasing behaviour profiles on the basis of characterizing the process of making a decision to purchase a product from food industry companies’ indicators (observable variables) in the context of corporate social responsibility (CSR). Design/methodology/approach: The data for the research were collected from a survey concerning a group of 801 customers from the Świętokrzyskie Voivodeship. The resources were pre-explored and pre-processed to enable further studies. In order to obtain customers profiles, the latent class analysis (LCA) method was used. It enables identification of homogeneous groups (latent classes) of customers based on selected indicators. Findings: The impact on customers’ purchasing behaviour of 15 CSR activities undertaken by enterprises from several different groups (in relation to: environment, society, employees, contractors, and customers) was examined. Six profiles of customer purchasing behaviour were identified. They were labelled and subjected to descriptive characteristics. Research limitations/implications: The results point out the need to continue the research based on a broader countrywide data set. Practical implications: The research findings can contribute to improving the effectiveness of food industry companies in the range of CSR activities. Due to this, these companies will be able to take more effective steps to retain existing customers and acquire new ones. Social implications: Taking corporate social responsibility actions contributes to solve social and environmental problems. It can also affect the quality of life in a society. Nowadays, it is an important and developmental research area. Originality/value: The conducted study showed that latent class analysis is proper tool for analysing the qualitative data obtained in the questionnaire surveys. The work provides a vital information on the impact of corporate social responsibility activities by food industry companies on customers' purchasing behaviour.

13

Znaczenie przemysłu spożywczego w gospodarce Polski i Unii Europejskiej

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Bułkowska Małgorzata, Drożdż Jadwiga

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 12

5--12

PL

W ostatnich latach przemysł spożywczy w Polsce rozwijał się w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Przedsiębiorstwa umiejętnie dostosowywały się do funkcjonowania w trudnych uwarunkowaniach, co pozwoliło im osiągać dobre wyniki produkcyjno-finansowe i handlowe, a także zachować względnie dobrą aktywność inwestycyjną. Jednocześnie przemysł spożywczy zajmował ważne miejsce w gospodarce narodowej, zarówno na krajowym rynku pracy, jak i wnosząc relatywnie duży wkład w wytwarzanie produkcji globalnej i produktu krajowego brutto (PKB). Dodatnie saldo obrotów handlowych produktami przemysłu spożywczego korzystnie oddziaływało na krajowy bilans handlowy. Polscy producenci i eksporterzy żywności nieprzerwanie zajmowali również ważne miejsce na rynku Unii Europejskiej (UE). Kryzys na rynku surowców energetycznych i rolnych, jakiego doświadczają obecnie producenci, może spowodować osłabienie dynamiki rozwoju sektora i trudności z utrzymaniem jego wysokiej pozycji w gospodarce.

EN

In recent years, the food industry in Poland has been developing in dynamically changing external conditions. However, enterprises skilfully adapted to functioning in difficult conditions, which allowed them to achieve good production, financial and commercial results, as well as maintain relatively good investment activity. At the same time, the food industry occupied an important place in the national economy, both on the domestic labour market and making a relatively large contribution to the production of global production and gross domestic product (GDP). The positive trade balance of food industry products had a positive impact on the national trade balance. Polish food producers and exporters have also continuously occupied an important place on the European Union (EU) market. The crisis on the market of energy and agricultural raw materials, which producers are currently experiencing, may result in a weakening of the dynamics of the sector’s development and difficulties in maintaining its high position in the economy.

14

Rynek i przemysł spożywczy w 2021 roku. Część II

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 2

2--7

PL

Kolejny już rok na świecie trwa pandemia COVID-19, wywołując różnego rodzaju skutki społeczno-gospodarcze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2021 r., a więc w warunkach kryzysu ogólnogospodarczego spowodowanego przez pandemię. W II części opracowania przedstawiono niektóre dane handlowe za jedenaście miesięcy roku oraz omówiono najważniejsze wydarzenia, którymi rynek spożywczy żył w ciągu roku. Z analizy wynika, że polscy producenci żywności z powodzeniem sprzedawali swoje produkty na rynkach zagranicznych. Utrzymanie wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak coraz trudniejsze. Zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne (wzrost kosztów produkcji, podatków itp.) mogą okazać się dla firm spożywczych dużym wyzwaniem. Szereg zdarzeń, które miały miejsce na rynku spożywczym (m.in. przejęcia kapitałowe, inwestycje firm zagranicznych) wskazuje jednak, że przetwórstwo spożywcze w Polsce jest sektorem o dużych perspektywach rozwoju.

EN

The COVID-19 pandemic has been taking place for another year around the world, causing various social and economic impacts. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2021, i.e. during the overall economic crisis caused by the pandemic. The second part of the study presents some foreign trade data for the eleven months of the year and discusses the most important events that the food market experienced during the year. The analysis shows that Polish food producers successfully sold their products on foreign markets. However, maintaining the high dynamics of exports will be more and more difficult. Changing external conditions (increase in production costs, taxes, etc.) may turn out to be a great challenge for food companies. Nevertheless, a number of events that took place on the food market (including capital acquisitions, investments of foreign companies) indicate that food processing in Poland is a sector with great development prospects.

15

Rynek i przemysł spożywczy w 2021 roku. Część I

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 1

2--8

PL

Kolejny już rok wirus SARS-CoV-2 rozprzestrzenia się na świecie. Wszyscy odczuwają skutki, jakie powoduje pandemia COVID-19 wywołana przez ten wirus. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2021 r., a więc w warunkach trwania kryzysu ogólnogospodarczego wywołanego przez pandemię. W I części opracowania przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe za kilka miesięcy roku, w szczególności dotyczące produkcji, cen, kondycji finansowej i aktywności inwestycyjnej. Z.analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radzi sobie z utrudnieniami, jakie wynikają z funkcjonowania w pandemicznej rzeczywistości. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych będzie jednak coraz trudniejsze. Zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne (wzrost kosztów produkcji, podatków itp.) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i będą wymagały od nich szeregu działań dostosowawczych.

EN

Another year, the SARS-CoV-2 virus spreads around the world. Everyone is feeling the effects of the COVID-19 pandemic caused by this virus. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2021 during the overall economic crisis caused by the pandemic. The first part of the study presents some production and financial data for several months of the year particular concerning production, prices, financial condition and investment activity. The analysis shows that the food processing sector in Poland copes quite well with the difficulties that result from functioning in a pandemic reality. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be more and more difficult. Changing external conditions (increase in production costs, taxes, etc.) pose a great challenge for food companies and require a number of adaptation measures.

16

Przemysł spożywczy w Polsce podczas pandemii COVID-19 oraz wojny w Ukrainie

Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 8

14--22

PL

W 2020 r. wartość produkcji sprzedanej przemysłu spożywczego, sprzedaż detaliczna żyw-ności, napojów i wyrobów tytoniowych oraz spożycie w sektorze gospodarstw domowych zmniejszyły się od 1,5% do 3%. PKB Polski spadł o 2,2%, ale eksport produktów rolno-spożywczych zwiększył swoją wartość do 34,3 mld euro i był o 7% większy niż w 2019 r. W 2021 r. zaczęła rosnąć inflacja, ale realny wzrost średnich płac w gospodarce był 3 pkt% od niej wyższy. PKB w Polsce wzrósł o 5,9%, sprzedaż detaliczna żywności, sprzedaż przemy-słu spożywczego oraz spożycie w gospodarstwach domowych zwiększyły się od 1,9% do o 6,1%, a eksport produktów rolno-spożywczych o 9%. W I kwartale 2022 r. nastąpił wstrząs na rynkach światowych, na skutek wybuchu wojny w Ukrainie. Drastycznie wzrosły świato-we ceny surowców rolnych oraz ceny nośników energii. Przyspieszyła inflacja, która w Pol-sce, w czerwcu br. osiągnęła 15,5%, tj. najwyższy poziom od 25 lat. Rada Polityki Pienięż-nej (RPP) od października 2021 r. rozpoczęła cykl podwyżek stóp procentowych w Polsce do 6,5% obecnie. Wysokie ceny surowców rolnych spowodują wzrost cen na poziomie prze-twórstwa oraz handlu detalicznego, co przy mniejszej sile nabywczej konsumentów (spadek realnej wartości dochodów), ograniczy popyt na żywność, ale udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem może się zwiększyć, z uwagi na jej rosnące ceny.

EN

The year 2020 was under the pressure of the spreading COVID-19 pandemic and the fight against it, practically in all areas of socio-economic life. The value of sold production of the food industry (food products, beverages and tobacco products), retail sales of food, beverag-es and tobacco products as well as consumption in the household sector decreased from 1.5% to 3.0%. Poland’s GDP decreased by 2.2%, but the export of agri-food products in-creased in value to EUR 34.3 billion and was 7% higher than in 2019. In 2021 the increase resulted in a growth in production costs. Inflation also started to rise, but the real increase in average wages in the economy was 3.0 percentage points higher than it. GDP in Poland increased by 5.9%, retail sales of food, sales of the food industry and consumption in households increased from 1.9% to 6.1%, and exports of agri-food products by 9%. In the first quarter of 2022, world markets experienced a shock as a result of the outbreak of the war in Ukraine. The world prices of agricultural commodities and the prices of energy carriers have increased signifi-cantly. Inflation accelerated in Poland, in June this year it reached 15.5%, it means the high-est level in 25 years. The Monetary Policy Council began to raise interest rates from October 2021 to 6.5%. High prices of agricultural commodities will increase prices at the level of processing and retail trade, which, with lower purchasing power of consumers (decrease in the real value of in-come), will reduce the demand for food, but the share of food expenditure in total expendi-ture may increase due to its rising prices.

17

Cyfryzacja przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce – stan obecny i perspektywy

Kosior Katarzyna

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 4

12--20

PL

Artykuł analizuje stan zaawansowania i perspektywy cyfrowej transformacji w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego w Polsce. W ocenie wykorzystano wskaźnik intensywności cyfrowej Eurostatu oraz wyniki badań DIGI Index firmy Siemens. Zdecydowana większość przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce nie przekroczyła progu 3 punktów na 12. punktowej skali stosowanej przez Eurostat do obliczania DII (w ostatnich latach było to średnio ponad 70% przedsiębiorstw zatrudniających 10 i więcej osob). Niski poziom cyfryzacji potwierdzają również badania DIGI Index na grupie przedsiębiorstw zatrudniających od 50 do 249 pracowników (zarówno w 2020 r., jak i w 2021 r. wynik ten wyniosł tylko 1,7). Przeprowadzona ocena pozwala również stwierdzić, że pandemia Covid-19 w umiarkowanym stopniu wpłynęła na przyspieszenie cyfrowych zmian w przedsiębiorstwach sektora. Słabe oceny stanu zaawansowania cyfryzacji w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego w Polsce mogą niepokoić, zwłaszcza w kontekście rosnących oczekiwań rynku odnośnie do udziału przedsiębiorstw sektora w budowie zrównoważonej, konkurencyjnej i odpornej na wstrząsy gospodarki.

EN

The article analyzes the state of advancement and prospects of digital transformation in food industry enterprises in Poland. The Eurostat’s Digital Intensity Index (DII) and the Siemens DIGI Index study results are used in the evaluation. The vast majority of food industry enterprises in Poland did not exceed the threshold of 3 points on the 12-point scale used by Eurostat to calculate DII (in recent years it was on average over 70% of enterprises employing 10 or more people). The low level of digitalization is also confirmed by the results of the DIGI Index for enterprises with 50 to 249 employees (both in 2020 and in 2021, the value of the index reached only 1.7). The conducted assessment also allows to conclude that the impact of the Covid-19 pandemic on the acceleration of digital changes in the sector was moderate. The current low level of advancement of digitalization in food industry enterprises in Poland may be alarming, especially in the context of growing market expectations regarding the contribution of food industry enterprises to building sustainable, competitive and shock-resistant food economy and resilient to shocks.

18

Charakterystyka pomp próżniowych stosowanych w przemyśle spożywczym

Cyklis Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 4

29--35

PL

W artykule omówiono przykładowe zastosowania pomp próżniowych w przemyśle spożywczym. Przedstawiono wymagania dotyczące próżni oraz ich spełnienie w przypadku różnych konstrukcji pomp próżniowych. Zwrócono uwagę na wymogi higieniczne dla urządzeń sprężających, w szczególności dotyczących czystości gazu. Przedstawiono wybrane zastosowania pomp: z wirującym pierścieniem cieczy, łopatkowej, spiralnej, śrubowej oraz z podwójnymi rotorami. Zestawiono wymogi, czyli założenia projektowe, które należy przedstawić przy projektowaniu instalacji próżniowej w zakładach przemysłu spożywczego. Ważnym elementem instalacji poza samymi pompami są urządzenia towarzyszące, a w szczególności filtry pyłowe, odolejacze i odemglacze. Pełnią one dwojaką rolę: z jednej strony zapewniają czystość gazu, a z drugiej zabezpieczają pompę przed uszkodzeniem. Przy projektowaniu należy uwzględnić spadek ciśnienia w pompach, czyli warto stosować urządzenia dobrej jakości.

EN

The article presents examples of vacuum pump applications in the food industry. The various designs of vacuum pumps are compared with their characteristic data. Hygienic requirements for compression devices were highlighted, specifically with regards to gas purity. Selected applications of rotary liquid ring, vane, scroll, screw and double rotor pumps are presented. Design requirements to be met when designing a vacuum system in a food processing plant are summarised. An important element of the installation, apart from the pumps themselves, is the associated equipment, in particular dust filters, oil separators and de-emulsifiers. On the one hand, they ensure that the gas is clean, and on the other, they protect the pump from damage. When designing, it is important to take into account the pressure drop that occurs in these devices, therefore it is advisable to use good-quality devices.

19

Produkty uboczne przemysłu spożywczego jako źródło biologicznie aktywnych peptydów

Ryznar-Luty Agnieszka

Przemysł Chemiczny

|

2022

|

T. 101, nr 3

186--190

PL

Przedstawiono możliwości wykorzystania wysokobiałkowych produktów ubocznych pochodzących z różnych gałęzi przemysłu spożywczego do pozyskiwania aktywnych biopeptydów. Wyniki badań laboratoryjnych wskazują, że odpady tego rodzaju są źródłem peptydów o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, antyoksydacyjnym oraz hipotensyjnym. W większości przypadków pozyskuje się je w wyniku hydrolizy enzymatycznej białek zawartych w odpadach. Na rynku znajdują się dwa komercyjne preparaty zawierające bioaktywne peptydy pozyskiwane z produktów ubocznych przetwórstwa owoców morza.

EN

A review, with 40 refs., of the use of high-protein by-products from various food industries for the preparation of active biopeptides. Their characteristics and antimicrobial, antioxidant and hypotensive effects ware discussed. The sources of the active biopeptides and the methods of their production and purification in terms of bioactivity and bioavailability ware presented.

20

Modele biznesowe w branżach spożywczych z analizą porównawczą dotyczącą możliwości zastosowania modelu franczyzy produkcyjnej w branży piekarsko-cukierniczej ®

Werpachowski Wojciech, Wolak Dorota, Żmijewska Anna

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2022

|

nr 2

184--196

PL

W literaturze przedmiotu jest niewiele opracowań dotyczących modeli biznesu w przemyśle spożywczym. Modele biznesu w branży piekarsko-cukierniczej, a także ich typologia to nierozpoznana naukowo dziedzina. Świadczy o tym brak publikacji podejmujących problem typologii w odniesieniu do przedsiębiorstw branży piekarsko-cukierniczej. W artykule wskazano na aktualnie stosowane modele biznesowe w branżach spożywczych z analizą porównawczą dotyczącą możliwości zastosowania modelu franczyzy produkcyjnej w branży piekarsko-cukierniczej.

EN

There are few studies in the literature on business models in the food industry. Business models in the baking and confectionery industry, as well as their typology, is a scientifically unrecognized field. This is evidenced by the lack of publications addressing the problem of typology in relation to enterprises in the baking and confectionery industry. The article indicates the currently used business models in the food industry with a comparative analysis of the possibility of using the production franchise model in the bakery and confectionery industry.