Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Integracja sztuki i techniki na przykładzie kościoła ewangelicko-augsburskiego w Izbicy Kujawskiej

Rosiak Łukasz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

183--192

PL

Autor w niniejszym artykule podejmuje się próby przedstawienia synergicznego połączenia sztuki i techniki, jakie zawarł projektant w walorach architektonicznych prezentowanego obiektu sakralnego. Służy mu do tego celu przykład ponad stuletniego neogotyckiego zabytku - kościoła ewangelicko-augsburskiego w Izbicy Kujawskiej. Powstał on jako założenie protestanckie, składające się z budynku kościoła oraz cmentarza, zlokalizowanego na ogrodzonym terenie przykościelnym. Zaprojektowana przestrzeń sakralna miała zaspokajać duchowe potrzeby części zróżnicowanej kulturowo i etnicznie społeczności Izbicy Kujawskiej, a sam kościół miał być ważnym znaczeniowo punktem na tle struktury urbanistycznej miasta. Z upływem lat, w wyniku różnych zmian historyczno-demograficznych, obiekt stopniowo odchodził w zapomnienie i popadał w ruinę. Obecnie jest zapomnianą zdegradowaną strukturą w tkance miejskiej Izbicy Kujawskiej.

EN

In this article, the author will attempt to present the synergistic combination of art and technology that the designer included in the architectural values of the presented sacred building. For this purpose, an example of an over one hundred-year-old neo-Gothic monument will be used - the Evangelical-Augsburg church in Izbica Kujawska. It was created as a Protestant complex, consisting of a church building and a cemetery located in a fenced area adjacent to the church. The designed sacred space was to meet the spiritual needs of a part of the culturally and ethnically diverse community of Izbica Kujawska, and the church itself was to be an important point in terms of meaning in the city's urban structure. Over the years, as a result of various historical and demographic changes, the building gradually fell into oblivion and fell into ruin. Currently, it is a forgotten, degraded structure in the urban tissue of Izbica Kujawska.

2

Protection of the cultural landscape and architectural form of the Wisnicko-Lipnicki Landscape Park

Hrehorowicz-Gaber Hanna, Agnieszka Ciepiela, Hrehorowicz-Nowak Alicja

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

415--434

EN

A harmoniously shaped cultural landscape provides the basis for protecting the identity of a place. Cataloging spatial values and development forms is an element of the spatial policy of the municipalities of the Wiśnicz foothills and the statutory protection activities of the Complex of Landscape Parks of the Małopolska Voivodeship. The method and results of the research presented in this article were developed for the purpose of identifying architectural forms and patterns for the Wiśnicko-Lipnicki Landscape Park. It takes into account the protection of traditional architectural elements in relation to basic types of development and contains proposals for solutions referring to the local building tradition, harmonizing with the landscape, promoting landscape-friendly forms. It is also a guideline for newly created strategies and planning documents in municipalities.

PL

Harmonijnie kształtowany krajobraz kulturowy daje podstawę ochrony tożsamości miejsca. Skatalogowanie walorów przestrzennych i form zabudowy jest elementem polityki przestrzennej gmin pogórza Wiśnickiego oraz statutowych działań ochronnych Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Metoda i efekty badań przedstawione w niniejszym artykule, zostały opracowane na potrzeby wskazania form i wzorców architektonicznych dla Wiśnicko - Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Uwzględnia ona ochronę tradycyjnych elementów architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów zabudowy i zawiera propozycje rozwiązań nawiązujących do miejscowej tradycji budowlanej, harmonizującej z krajobrazem, promując przyjazne dla krajobrazu formy. Jest również wytyczną dla nowotworzonych strategii i dokumentów planistycznych w gminach.

3

The protection of historic public spaces in the creative process of the city's identity. Case study Szczecin (PL)

Paszkowski Zbigniew W., Kołowiecka Sylwia, Kuśmierek Aleksandra

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

145--167

EN

The article deals with creation of a new identity in cities taken over from the Third Reich after World War II, on the example of Szczecin. This process is characterized by many years of urban changes, reconstruction, revalorization and revitalization of urban complexes. In the process of a new, Polish identity creation of those cities, the functionalist development of urban structures and a strong emphasis on the intensive functionality in a use of downtown spaces were clearly promoted. This trend has caused serious threats to the historic public spaces still preserved in these areas. However it is necessary to take into account the growing functional and quality requirements as well as the needs related to the contemporary functions of cities in their historical areas. A living, developing city cannot be entirely protected from changes resulting from economic, technological, cultural development or the utilitarian needs of its inhabitants. Methods have been developed, allowing the protection of cities and their historic public spaces through legal protection, direct conservation of buildings and revitalization of public spaces. Revitalization of the city is a method that protects historical values in a thoughtful way, while allowing new functions and activities, appropriately selected in terms of heritage protection. In these processes, special attention should be paid to the historic public spaces, where "urban life" takes place, as they are crucial for the city's identity. Regaining the social identity of the city takes place mainly in the historical areas of public spaces, where the reliability of the approach to the protection of historical values and authenticity of resources is a condition for social acceptance.

PL

Artykuł dotyczy tworzenia nowej tożsamości w miastach przejętych od III Rzeszy po II wojnie światowej na przykładzie Szczecina. Proces ten charakteryzuje się wieloletnimi przemianami urbanistycznymi, rekonstrukcją, rewaloryzacją i rewitalizacją zespołów urbanistycznych. W procesie tworzenia nowej, polskiej tożsamości tych miast, wyraźnie promowano funkcjonalistyczny rozwój struktur miejskich oraz silny nacisk na intensywną funkcjonalność w użytkowaniu przestrzeni śródmiejskich. Tendencja ta spowodowała poważne zagrożenia zachowanych na tych terenach zabytkowych przestrzeni publicznych. Konieczne jest jednak uwzględnienie rosnących wymagań funkcjonalnych i jakościowych oraz potrzeb związanych ze współczesnymi funkcjami miast w ich historycznych obszarach. Żyjące, rozwijające się miasto historyczne nie może być całkowicie ochronione przed zmianami wynikającymi z rozwoju gospodarczego, technologicznego, kulturowego czy utylitarnych potrzeb jego mieszkańców. Opracowano metody pozwalające na ochronę zabytkowych przestrzeni publicznych w miastach poprzez ochronę prawną lub bezpośrednią konserwację budynków, a także rewitalizację przestrzeni publicznych. Rewitalizacja miasta to metoda, która w przemyślany sposób chroni walory zabytkowej zabudowy, dopuszczając jednocześnie nowe funkcje i działania, uwzględniające zarówno ochronę dziedzictwa jak i potrzeby społeczne. W procesach rewitalizacji szczególną rolę pełnią historyczne przestrzenie publiczne, w których toczy się „miejskie życie”, gdyż są one ważne w kreowaniu tożsamości miasta. Społeczne odzyskiwanie tożsamości miasta odbywa się głównie w historycznych obszarach przestrzeni publicznych, gdzie rzetelność podejścia do ochrony wartości i autentyczność historycznych zasobów jest warunkiem ich społecznej akceptacji.

4

Zachodniogalicyjskie cmentarze z okresu I wojny światowej – niejednoznaczne dziedzictwo w nowych przestrzeniach politycznych

Ruszała Kamil

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 70

131--145

PL

Artykuł omawia cmentarze wojenne z okresu 1914–1918 w Galicji Zachodniej na przestrzeni lat, analizując te obiekty jako niejednoznaczne dziedzictwo, w trzech różnych przestrzeniach: czas wojny (1914–1918), czas postimperialny (1918–1939), czas powojenny (1945–1989). Niniejsze opracowanie pokazuje, w jakim stopniu dziedzictwo wojny zmieniło swoje znaczenie w odbiorze społecznym, biorąc pod uwagę uwarunkowania polityczne. Pierwszy okres charakteryzuje się dwuznacznością: między humanitarną aprobatą i troską o groby poległych żołnierzy a dezaprobatą środowisk artystycznych, które krytykowały architekturę cmentarzy wojennych jako obce style i sztukę, nieprzystającą do istniejącego krajobrazu. Drugi okres odnosi się do okresu po roku 1918 i oswajania z tymi miejscami jako „naszymi” cmentarzami, gdzie w tle dyskurs Legionów Polskich przyćmił znaczenie wielonarodowych armii. Wreszcie trzeci okres dotyczy zapomnienia tych miejsc, marginalnych inicjatyw i niszczenia obiektów. Ich sytuacja zmieniła się wraz z oddolnymi inicjatywami lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. XX wieku.

EN

The article discusses the war cemeteries of 1914–1918 in Western Galicia over the years, analyzing these sites as an ambiguous heritage, in three different spaces: the war period (1915–1918), the post-imperial period (1918–1939) and the post-war period (1945–1989). This publication shows to what extent the legacy of the war has changed its meaning in public perception, given the political circumstances. The first period is characterized by ambiguity: between humanitarian approval and care for the graves of fallen soldiers, and disapproval by artistic circles who criticized the architecture of war cemeteries as alien styles and art, incompatible with the existing landscape. The second period refers to the period after 1918 and the familiarization with these places as “our” cemeteries, where the discourse of the Polish Legions overshadowed the importance of multinational armies in the background. Finally, the third period concerns the forgetting of these places, marginal initiatives and the destruction of objects. Their situation changed with the grassroots initiatives of the 1970s and 1990s

5

Selected areas and results of the activities of the National Institute of Cultural Heritage for the protection and care of monuments in the years 2015-2019

Landmann Tomasz

Scientific Journal of the Military University of Land Forces

|

2022

|

Vol. 54, No. 2(204)

196--213

EN

In the article, the subject of considerations is the effects of actions of the National Institute of Cultural Heritage in selected areas of monument protection and care in the years 2015-2019. The undertaken subject corresponds to the protection of cultural heritage in the context of strengthening the cultural security of the Republic of Poland. The purpose of the considerations is to present the results of the activities of the National Institute of Cultural Heritage in the system of protection and care of monuments in Poland, in the years 2015-2019, taking into account selected areas of task implementation by the cultural institution under study. The analysis is based on statistical data published by the National Institute of Cultural Heritage (hereinafter referred to as NID) in periodic and annual reports on the activities of the institution, in additional reports, as well as on scientific literature on the protection and care of historical monuments. In the article, it was established that NID has carried out numerous activities for the protection and care of monuments, and thus the protection of cultural heritage in the context of strengthening the cultural security of the Republic of Poland. The main areas of activities of NID concerned maintaining records and documentation of monuments, monitoring and counteracting threats to cultural heritage, as well as performance of training and information tasks. Opinions and expertise issued for public administration bodies and the implementation of programmes for the protection and care of monuments were important.

PL

Przedmiotem rozważań w artykule jest problematyka efektów działań podjętych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w wybranych obszarach ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w latach 2015-2019. Podejmowana tematyka koresponduje z ochroną dziedzictwa kulturowego w kontekście wzmacniania bezpieczeństwa kulturowego RP. Celem rozważań jest przedstawienie rezultatów działań NID w systemie ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce w latach 2015-2019, z uwzględnieniem wybranych dziedzin realizacji zadań przez opisywaną instytucję kultury. Analizę oparto na danych statystycznych opublikowanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w okresowych, rocznych sprawozdaniach z działalności instytucji, dodatkowych raportach, a ponadto na literaturze naukowej z problematyki ochrony i opieki nad zabytkami. W artykule ustalono, że NID realizował liczne działania na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami, a tym samym ochrony dziedzictwa kulturowego w kontekście wzmacniania bezpieczeństwa kulturowego RP. Główne obszary działań NID dotyczyły ewidencjonowania i dokumentowania zabytków, monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom dla dziedzictwa kulturowego, a także realizowania zadań szkoleniowo-informacyjnych. Ważne były wydawane opinie i ekspertyzy dla organów administracji publicznej i realizacja programów na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami.

6

Ocena stanu technicznego Hali Gwardii w Warszawie z projektem zabezpieczeń ozdobnych elementów murowych

Sekunda Radosław, Lulis Roman, Szymczyk Dawid

Przegląd Budowlany

|

2022

|

R. 93, nr 11-12

116--121

PL

W artykule opisano przypadek diagnostyki stanu technicznego budynku Hali Gwardii w Warszawie w aspekcie ozdobnych elementów murowych będących podstawą postępowań powiatowego inspektora nadzoru budowlanego oraz mazowieckiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Przedstawiono pokrótce wyniki badań makroskopowych, wnioski dotyczące elementów murowych obiektu oraz opisano rozwiązania projektowe związane z zabezpieczeniem elementów murowych zapewniające bezpieczeństwo osób i mienia oraz umożliwiające użytkowanie obiektu do czasu podpisania umowy partnerstwa publiczno-prywatnego docelowego remontu obiektu.

EN

The article describes the case of diagnostics of the technical condition of the building of Hala Gwardii in Warsaw in the aspect of decorative wall elements that are the basis for the proceedings of the Poviat Building Supervision Inspector and the Mazowieckie Voivodship Conservator of Monuments. The results of macroscopic examinations, conclusions regarding the masonry elements of the facility were briefly presented, and design solutions related to securing the masonry elements ensuring the safety of people and property and enabling the use of the facility until the signing of a public-private partnership agreement for the final renovation of the facility were described.

7

Zeskanuj zabytki Ukrainy

Królikowski Jerzy

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2022

|

nr 5

53

8

By nie utracić bezpowrotnie

Bambosz Robert, Dębliński Łukasz, Kanclerowicz Piotr

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2022

|

nr 5

48--52

9

Porozumienia administracyjne w sprawie delegowania niektórych kompetencji wojewódzkiego konserwatora zabytków

Gwardzińska Żaneta

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 66

7--20

PL

W artykule została omówiona problematyka zawierania przez wojewodów porozumień w sprawie przekazania niektórych kompetencji wojewódzkich konserwatorów zabytków. Poczyniona analiza porozumień administracyjnych została zestawiona z liczbą zabytków w województwie oraz liczbą delegatur właściwego miejscowo Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Powstałe w efekcie wnioski ukazały obraz prowadzonej przez poszczególnych wojewodów polityki ochrony zabytków, gdzie centralizacja władzy konserwatorskiej w województwie styka się z jej decentralizacją, sprawiając, że brak jest unitarnych rozwiązań dotyczących scedowywania zadań wojewódzkich konserwatorów zabytków na jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i gminnego oraz lokalne instytucje kultury.

EN

This paper discusses the issue of concluding agreements by voivodes on the transfer of certain competences to Voivodeship Conservator of Monuments. An analysis of administrative agreements was compared with the number of monuments in the voivodship and the number of delegations of the locally competent Voivodeship Conservator of Monuments. The conclusions showed the image of the monument protection policy pursued by individual voivodes, where the centralization of the conservation authority in the voivodeship met its decentralization, which means that there are no unified solutions regarding the transfer of tasks of voivodeship monument conservators to local government units at the powiat and municipal level and local cultural institutions.

10

Building and conservation works in the castle church in Malbork (2014–2016) as the culmination of half a century of Its restoration

Mierzwiński Mariusz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 68S

91--101

EN

This paper presents the last stage of the reconstruction of the religious complex at the castle in Malbork, consisting of the Church of the Blessed Virgin Mary, the burial chapel of St. Anne and Klesza Tower, which suffered significant damage during the Second World War in 1945. First, the post-war history of the religious complex and its reconstruction from the end of the 1950s, through construction activities recreating the body of the temple in the 1960s, to restoration works on the interior design and furnishings in the 1970s, are discussed briefly. The main focus was placed on the final stage of the reconstruction of this important fragment of the Malbork Castle (implemented in 2014–2016), which ended over five decades of efforts to restore it to its proper form. The paper discusses the criteria and reasons that guided the creators of the reconstruction from the point of view of one of them. The final works were carried out thanks to the support of external funds from the European Financial Mechanism. During the reconstruction, the colossal statue of the Madonna with the Child was also reconstructed, standing in an outer niche of the presbytery, which has not existed since 1945.

PL

W artykule przedstawiony został ostatni etap odbudowy zespołu sakralnego na zamku w Malborku, złożonego z kościoła Najświętszej Marii Panny, kaplicy grzebalnej św. Anny i Wieży Kleszej, w znacznym stopniu zniszczonych podczas II wojny światowej w roku 1945. Najpierw w wielkim skrócie omówiono powojenne dzieje zespołu sakralnego i jego odbudowy, począwszy od końca lat pięćdziesiątych XX wieku, poprzez działania budowlane odtwarzające bryłę świątyni w latach sześćdziesiątych po prace konserwatorskie przy wystroju i wyposażeniu wnętrza w latach siedemdziesiątych. Główną uwagę skupiono na końcowym etapie odbudowy tego ważnego fragmentu zamku malborskiego (zrealizowanym w latach 2014–2016), kończącym półwiecze starań o przywrócenie mu należytej formy. Omówiono powody, jakimi kierowali się twórcy odbudowy, z punktu widzenia jednego z nich. Prace końcowe zostały wykonane dzięki wsparciu funduszy pochodzących z Europejskiego Mechanizmu Finansowego. W trakcie odbudowy odtworzono również kolosalny posąg Madonny z Dzieciątkiem stojący w zewnętrznej niszy prezbiterium, nieistniejący od roku 1945.

11

Prawno-urbanistyczne problemy sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego (lata 2017-2019)

Blaszke Małgorzata, Śleszyński Przemysław, Nowak Maciej

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 45 (1)

7--28

PL

Artykuł zawiera prawno-urbanistyczną analizę wybranych (odnoszących się do kwestii ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego) zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Cele artykułu są następujące: (1) przedstawienie kluczowych problemów związanych z interakcją sfery kulturowej i prawnej w kształtowaniu postanowień miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp); (2) wykazanie zróżnicowań międzyregionalnych i funkcjonalnych w tym zakresie (tj. związanych z indywidualną specyfiką gmin); (3) określenie (z perspektywy całego systemu gospodarki przestrzennej) optymalnych kierunków koordynacji sfery kulturowej i prawnej w mpzp. W tym celu przeanalizowano postanowienia dotyczące ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego we wszystkich mpzp uchwalonych w Polsce w latach 2017-2019, dokonując kategoryzacji poszczególnych postanowień i związanych z nimi zagadnień problematycznych. Wyniki wskazują na potrzebę silniejszej i bardziej doprecyzowanej ochrony walorów kulturowych, niż ma to miejsce w obecnie obowiązującym systemie prawnym.

EN

This article contains a legal and urbanistic analysis of selected (relating to the issue of protection of monuments and cultural heritage) provisions of local spatial development plans. The aims of the article are as follows: (1) to present the key problems related to the interaction of the cultural and legal spheres in shaping the provisions of local spatial development plans (LSDP); (2) to demonstrate the interregional and functional differences in this respect, i.e. related to the individual specificities of municipalities (communes, gminas); (3) to determine (from the perspective of the entire spatial management system) the optimal directions for the coordination of the cultural and legal spheres in LSDP. To this end, the provisions for the protection of monuments and cultural heritage in all LSDPs enacted in Poland in 2017-2019 were analyzed, and the individual provisions and related problematic issues were categorized. The results indicate the need for stronger and more detailed protection of cultural assets than is the case under the current legal system.

12

The reconstruction of the Museum of Warsaw – current architectural interventions in a monument of great significance for the history of conservation in Poland

Wowczak Jerzy

Technical Transactions

|

2020

|

Vol. 117, iss. 1

art. no. e2020029

EN

The article presents an analysis of the interventions carried out as part of the revitalisation of the complex of tenement houses on Strona Dekerta Starego Miasta na Rynku (Dekert’s Side of the Old Town Market Square) in Warsaw. The design works in question took place between 2014 and 2017, resulting in the reconstruction of the Museum of Warsaw and the adaption of its space to the current needs. The article describes the conservation activities undertaken in the tenement houses over the last one hundred years, the main focus being put on the conditions, project process and final outcome of the revitalisation. As highlighted by the author, the most recent interventions in the Museum of Warsaw’s tenement houses were completed with awareness of the object’s great historic value as an important component of the Old Town inscribed in the UNESCO World Heritage List. They are an example of typically Polish conservation interventions and a specific attitude towards architectural monuments, which were in great part lost by Poland as a result of warfare.

13

The reconstruction of monuments after World War II and the modern tendencies in the process of their revalorization presented using the example of the Pomeranian Dukes' Castle and the St. James Arch Cathedral

Gołębiewski Jakub Ignacy

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

273--286

EN

The article presents the process of historical reconstruction and modern revalorization of two most important Szczecin monuments: the Pomeranian Dukes' Castle and the Cathedral of St. James the Apostle. In this context, an evolution of views regarding the form in which they will be passed on to future generations is shown.

PL

W artykule przedstawiono proces historycznej odbudowy oraz współczesnej rewaloryzacji dwóch najważniejszych szczecińskich zabytków: Zamku Książąt Pomorskich oraz Katedry pw. Św. Jakuba Apostoła. W tym kontekście ukazano ewolucję poglądów dotyczących formy zachowania tych obiektów dla przyszłych pokoleń.

14

Uwagi na temat ochrony historycznych obiektów przemysłowych. Śląskie doświadczenia

Gerber Piotr

Architectus

|

2020

|

Nr 1 (61)

69--80

PL

Ochrona dziedzictwa przemysłowego jest ważnym społecznym zadaniem. Proces zachowania zabytków techniki wymaga wiedzy i doświadczenia z różnych dziedzin obejmujących specyfikę chronionego zabytku. W artykule przedstawiono kryteria stosowane przy ocenie wartości zabytku techniki. Na podstawie badań usystematyzowano modele postępowania przy ochronie i ponownym użytkowaniu historycznych obiektów przemysłowych. Omówiono zasady obowiązujące przy podejmowaniu decyzji o przystosowaniu zabytków techniki do nowych funkcji. Zaprezentowane rozwiązania zilustrowano przykładami projektów ochrony i użytkowania dużych zabytkowych obiektów przemysłowych zrealizowanymi przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.

EN

The protection and preservation of industrial heritage is an important social task. The process of preserving technical monuments requires knowledge and experience in various fields covering the specificity of the protected monument.This article presents the criteria used to assess the value of a technical monument. Based on the research, approaches to the protection and re-use of historic industrial facilities were systematized. The way of proceeding when making decisions on adapting technical monuments to new functions was discussed. The solutions discussed are illustrated by examples of projects for the protection and use of large historic industrial facilities implemented by the Foundation for the Protection of Industrial Heritage of Silesia.

15

Badanie procesów degradacji obiektów muzealnych w zależności od warunków środowiskowych - wyzwania projektu Collection Care

Gąsiorowska Iwona, Zschech Ehrenfried, Bulska Ewa

Analityka : nauka i praktyka

|

2020

|

nr 4

52--55

PL

Celem projektu Collection Care jest opracowanie innowacyjnego systemu monitorowania warunków środowiskowych, wyposażonego w funkcjonalność wysyłania ostrzeżeń i zaleceń odnośnie do właściwych parametrów przechowywania i eksponowania obiektów muzealnych.

16

Pomniki historii - spojrzenie krytyczne

Dąbrowski Jacek

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

41--50

EN

The monument of history as a concept appeared in the Act of 15 February 1962 on the Protection of Cultural Property and Museums. In the current legal act: The Act of 23 July 2003 on the protection and care of historical monuments, the monument of history is a form of protection of historical monuments. Since 1962, no rules have been introduced to cover the criteria for selecting monuments and the methods of preparing and processing applications for recognition as historical monuments. As a result, the recognition of real estate monuments as monuments of history is burdened with a high degree of discretion. The list of 105 historical monuments is not representative either quantitatively or qualitatively in relation to the entire collection of monuments entered in the register of monuments. It is necessary to introduce regulations governing this state, as well as clear rules for financing the conservation of monuments recognized as historical monuments.

PL

Pomnik historii jako pojęcie pojawiło się w ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach. W obecnym akcie prawnym: ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami pomnik historii jest formą ochrony zabytków. Od 1962 r. nie wprowadzono żadnych zasad obejmujących kryteria wyboru zabytków oraz sposoby przygotowywania i procedowania wniosków o uznanie za pomnik historii. Powoduje to, że uznawanie zabytków nieruchomych za pomniki historii jest obarczone dużą uznaniowością. Lista obejmująca 105 pomników historii nie jest reprezentatywna ani ilościowo, ani jakościowo w stosunku do całego zasobu zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Konieczne jest wprowadzenie przepisów regulujących ten stan, a także jasne zasady finansowania prac konserwatorskich zabytków uznanych za pomniki historii.

17

Application of GIS Tools in Spatial Distribution Modeling of Historical Monuments

Rząsa Krzysztof, Ciski Mateusz, Ogryzek Mateusz

Geomatics and Environmental Engineering

|

2019

|

Vol. 13, no. 2

61--71

EN

Entry in the register of objects of cultural heritage (Polish: rejestr zabytków) is one of the statutory forms of legal protection of monuments in Poland. The registers of objects of cultural heritage are maintained by territorially competent voivodeship conservators of monuments. Voivodeship registers of objects of cultural heritage contain approx. 76,000 entries related to non-movable monuments that are differentiated by type. These objects can be cultural landscapes, urban and rural systems, construction units, works of architecture and construction, defensive structures, monuments of technology, cemeteries, parks, gardens, and other forms of designed greenery as well as places that commemorate historical events or the activities of outstanding figures on institutions. In this paper, research was conducted on the possibilities of using GIS tools in analyses regarding the spatial distribution of historical monuments in Poland. Data from the National Heritage Board of Poland (Polish: Narodowy Instytut Dziedzictwa) obtained from the dane.gov.pl website was analyzed. Maps showing the density of non-movable monuments specifying their types and locations were created. Warmian-Masurian Voivodeship was an area of detailed research. The generated maps can be used for creating and updating the national spatial development concept (Polish: koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju) as well as voivodeship spatial management plans.

PL

Wpis obiektu do rejestru zabytków to jedna z ustawowych form prawnej ochrony zabytków w Polsce. Rejestry zabytków są prowadzone przez właściwych terytorialnie wojewódzkich konserwatorów zabytków. W wojewódzkich rejestrach zabytków obecne znajduje się ok. 76 tys. wpisów dotyczących zabytków nieruchomych, zróżnicowanych pod względem rodzajowym. Obiekty te mogą być: krajobrazami kulturowymi, układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, dziełami architektury i budownictwa, dziełami budownictwa obronnego, obiektami techniki, cmentarzami, parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, a także miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań możliwości wykorzystania technologii GIS w analizach dotyczących przestrzennego rozkładu obiektów zabytkowych w Polsce. Przeanalizowano dane pochodzące z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, które pozyskano z serwisu internetowego dane.gov.pl. Uzyskano w ten sposób mapy ukazujące zagęszczenie zabytków nieruchomych, z wyszczególnieniem różnych ich typów i lokalizacji. Obszarem szczegółowych badań było województwo warmińsko-mazurskie. Wygenerowane mapy mogą być wykorzystywane przy tworzeniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, a także wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego.

18

Szczególne warunki prowadzenia robót budowlanych przy zabytkach nieruchomych

Smarż Joanna

Budownictwo i Prawo

|

2019

|

R. 22, nr 2

9--11

PL

Możliwość prowadzenia robót budowlanych przy zabytkach nieruchomych uzależniona jest od spełnienia szeregu warunków wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących. Podstawowymi regulacjami w tym zakresie są: ustawa – Prawo budowlane oraz ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wskazane przepisy regulują szczegółowo procedurę prowadzenia robót budowlanych przy zabytkach nieruchomych oraz określają wymagania w zakresie kwalifikacji, jakie muszą spełnić osoby nadzorujące tego rodzaju roboty budowlane.

EN

The ability to conduct works built at immovable monuments depends on the fulfillment of a number of conditions resulting from generally applicable regulations. The basic regulations in this area are: the Act – Building Law and the Act on the Protection of Monuments and Guardianship of Monuments. The indicated provisions regulate in detail the procedure for conducting construction works at immovable monuments and specify the requirements for qualifications that must be met by the persons supervising this type of construction works.

19

Problems of Restoration of Historic Landscapes in the Light of Natural Protection Regulations

Milecka Małgorzata

Architektura Krajobrazu

|

2019

|

nr 3

4--25

EN

The protection and conservation of historical landscape in Poland in view of the legal regulations introduced in recent years is subject to procedures to a greater extent than before in the field of legal nature protection. Until 2018, all decisions regarding works in the areas entered into monument registers were issued by provincial conservators of monuments only on the basis of the Act on the Protection of Monuments. Currently, restoration permits to carry out works in the areas of historical garden premises are additionally issued based on the provisions of the Act on nature protection. This results in more compiled procedures and the need to extend project documentation to include aspects not yet always subject to analyses by designers. The article presents selected issues not previously covered in the historical landscapes renewal, and in view of the existing legal regulations more and more often required in the process of agreeing project documentation and at the stage of obtaining appropriate permits for conservation works. The author, based on the analysis of legal documents and based on her own experience, presented the issues that should be analyzed during the study of the historical landscape resource and included in the renewal documentation to ensure the correct course of conservation work, from obtaining the required arrangements to satisfactory completion of works revaluation. An additional reflection was to present the problem of ensuring the existence of animal habitats in the urban environment, and more precisely the undesirable ones in the historical garden for rooks. However, these birds need to be provided with adequate living places in order to be able to „displace” them from the park in a humane way. This problem is quite common, and its solution, as it turns out, has a broader dimension and concerns many other animal species for which adequate living places and migration corridors should be provided in an increasingly urbanized landscape.

PL

W artykule dokonano prezentacji wybranych zagadnień dotąd nieujmowanych w opracowaniach rewaloryzacji zabytkowych krajobrazów, a wobec zaistniałych regulacji prawnych coraz częściej wymaganych w procesie uzgadniania dokumentacji projektowej oraz na etapie uzyskiwania stosownych zezwoleń na wykonanie prac konserwatorskich. Autorka na podstawie analizy dokumentów prawnych i własnych doświadczeń zaprezentowała zagadnienia, które należy poddać analizom podczas badania zasobu historycznego krajobrazu i ująć w dokumentacji rewaloryzacji, aby zapewnić prawidłowy przebieg prac konserwatorskich, począwszy od uzyskania wymaganych uzgodnień po satysfakcjonujące zakończenie prac rewaloryzacyjnych. Refleksją dodatkową było przedstawienie problemu dotyczącego zapewnienia bytowania siedlisk zwierząt w środowisku miejskim, a dokładnie niepożądanych w historycznym ogrodzie gawronów. Ptakom tym jednak trzeba zapewnić odpowiednie miejsca życia po to, by w humanitarny sposób móc je „wysiedlić” z parku. Problem ten jest dość powszechny, a jego rozwiązanie, jak się okazuje, ma szerszy wymiar i dotyczy wielu innych gatunków zwierząt, którym należy zapewniać odpowiednie miejsca bytowania oraz korytarze migracyjne w coraz bardziej zurbanizowanym krajobrazie. Ochrona i konserwacja historycznego krajobrazu w Polsce wobec wprowadzonych w ostatnich latach regulacji prawnych podlega w znacznie większym stopniu niż dotychczas procedurom w zakresie prawnej ochrony przyrody. Do 2018 roku wszelkie decyzje dotyczące prac na terenach wpisanych do rejestrów zabytków były wydawane przez wojewódzkich konserwatorów zabytków wyłącznie na podstawie ustawy o ochronie zabytków. Obecnie konserwatorskie zezwolenia na prowadzenie prac na terenach zabytkowych założeń ogrodowych wydawane są dodatkowo na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody. Skutkuje to bardziej skompilowanymi procedurami oraz koniecznością rozszerzenia dokumentacji projektowej o aspekty dotychczas nie zawsze podlegające analizom wykonywanym przez projektantów.

20

Resistograph investigation of Scots pine wood utility poles in the State Museum at Majdanek

Oryciński Wojciech, Krajewski Krzysztof, Kozakiewicz Paweł

Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Forestry and Wood Technology

|

2019

|

No. 108

58--67

EN

Resistograph investigation of Scots pine wood utility poles in the State Museum at Majdanek. Any activity relative to the protection of monuments is determined by the requirements of fidelity and authenticity in the preservation of the place and landscape. On the site of the State Museum at Majdanek, the former infrastructure of the concentration camp has been reconstructed. An element there of are pine wood utility poles.The present research project involved an assessment of their state of preservation with the method of resistography. The poles were subjected to inspection and preliminary acoustic assessment by means of tapping. Resistograph drillings were made radially, perpendicularly to the side surface of the poles, at various heights. A number of the poles have been found to be highly degraded in their sapwood part, which threatens their stability – these poles require immediate replacement. The principal cause of the degradation areactive feeding grounds of European house borer.The results of the research confirmed the effectiveness of resistographyin onsite assessment of the state of preservation of wooden poles.

PL

Badania rezystograficzne sosnowych słupów teletechnicznych na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku. Na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku częściowo odtworzono dawną infrastrukturę obozu. Jednym z jej elementów są sosnowe słupy teletechniczne. W ramach niniejszej pracy oceniono stan ich zachowania z wykorzystaniem metody rezystograficznej. W pierwszej kolejności obiekty poddano oględzinom pod kątem spełnienia ramowych warunków technicznych na słupy teletechniczne oraz wstępnej ocenie metodą dźwiękową przez opukiwanie, a także pomiarom wilgotności drewna. W wytypowanych 20 słupach dokonano średnicowych wierceń rezystografem w ich przekrojach poprzecznych na różnych wysokościach. Na postawie analizy danych z rezystografu stwierdzono, że część słupów jest silnie zdegradowana w części bielastej, co grozi utratą ich stateczności – słupy te wymagają natychmiastowej wymiany. Głównym czynnikiem powodującym degradację są aktywne żerowiska larw spuszczela pospolitego, które znalazły tam dogodne warunki bytowania. W ramach podjętych badań potwierdzono przydatność i skuteczność metody resystograficznej do terenowej oceny stanu zachowania słupów drewnianych.