An element that can influence the actual value of risk is social resilience, however, the value of the impact of the main components of social resilience on risk is not known. The motivation for addressing the topic was the desire to develop a tool to measure social resilience in the community. The aim of the study was to determine the outflow of social resilience to community risk. Through an analysis of the literature, the main components of social resilience were classified, and then, using cause-and-effect relationships, individual activities affecting social resilience were extracted. The author of the paper anticipated that this concept could serve as a starting point for a more complex form of calculation and criteria. It should be noted that social resilience is a factor that affects both the probability of events and the consequences. The author’s concept of community risk assessment taking into account social resilience is an open concept for editing. This concept requires classifying elements that build social resilience and providing them with standards, in which they should occur.
PL
Elementem, który może wpływać na rzeczywistą wartość ryzyka, jest odporność społeczna, jednak wartość wpływu głównych składowych odporności społecznej na ryzyko nie jest znana. Motywacją do podjęcia tematu była chęć opracowania narzędzia do pomiaru odporności społecznej w społeczności. Celem badania było określenie wypływu odporności społecznej na ryzyko społeczności. Poprzez analizę literatury sklasyfikowano główne komponenty odporności społecznej, a następnie, wykorzystując związki przyczynowo-skutkowe, wyodrębniono poszczególne działania wpływające na odporność społeczną. Autor artykułu przewidział, że koncepcja ta może być punktem wyjścia do bardziej złożonej formy obliczeń i kryteriów. Należy zauważyć, że odporność społeczna jest czynnikiem wpływającym zarówno na prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń, jak i na konsekwencje. Autorska koncepcja oceny ryzyka społeczności lokalnej uwzględniająca odporność społeczną jest koncepcją otwartą do edycji. Koncepcja wymaga sklasyfikowania elementów budujących odporność społeczną i nadania im norm, w których powinny występować.
Known mostly in Poland, formulated by Prof. W. Goetel, the science - called sozology perfectly corresponds to today's pro-environmental activities developing worldwide. Sozology combines both concern for the precious values of primeval nature and the management of areas transformed by man. It includes civilization changes, climate change, and access to natural resources. The article discusses four main research directions: 1) protection of the natural environment and mineral resources, 2)rational spatial management, 3) post-exploitation management of industrial areas, 4) analysis and prevention of environmental changes. The authors point to the need to integrate specialists from various fields who can jointly solve environmental problems.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Podatność obiektów budowlanych na czynniki mikrobiologiczne jest duża i dotyczy wszystkich konstrukcji, zarówno pracujących w warunkach podwyższonej wilgotności, jak i w temperaturze optymalnej dla egzystencji człowieka. Nadmierny rozwój tych czynników związany jest z błędami projektowania, wznoszenia i eksploatacji budynków. Analiza koincydencji trwałości obiektów i zdrowia mieszkańców z fizjologią i morfologią czynników pozwala na prowadzenie określonej profilaktyki i rewaloryzacji mikrobiologicznej w budynkach.
EN
Suppleness of building objects on microbiological agents is big and concerns all of constructions, which work in the high moisture and in the optimum temperature for the man. Excessive development of microbiological agents is connected the first of all with bad projecting, realization or exploitation of buildings. The analysis of the coincidence of the durability of objects and the health of tenants with physiology and morphology these agents permits on the conducting the prophylaxis and microbiological revalorization in buildings.
Natural antimicrobials can eliminate fungi and prevent the aging of cotton fabrics. While fungi can cause severe infections to the fabric user etc, natural antimicrobials have the advantage of not being toxic to humans. The present study showed that the essential oils of lemon (Citrus limon), lavender (Lavandula angustifolia) and mint (Mentha piperita) have inhibitory effects on yeast and mould spores on a piece of textile from Romanian cultural heritage, "ie", stored in a space within an ethnographic museum., inhibitory action against Botrytis sp., the inhibitory effect of lemon essential oil on Cladosporium sp. and that of peppermint essential oil on yeast species Rhododtorula mucilaginosa were demonstrated, respectively. Being environmentally friendly, these sources, can be tested on a large scale.
PL
Naturalne środki przeciwdrobnoustrojowe mogą eliminować grzyby i zapobiegać starzeniu się tkanin bawełnianych. Chociaż grzyby mogą powodować poważne infekcje u użytkowników wyrobów, naturalne środki przeciwdrobnoustrojowe mają tę zaletę, że nie są toksyczne dla ludzi. Przeprowadzone badanie wykazało, że olejki eteryczne z cytryny (Citrus limon), lawendy (Lavandula angustifolia) i mięty (Mentha piperita) działają hamująco na zarodniki drożdży i pleśni na tkaninie z rumuńskiego dziedzictwa kulturowego, przechowywanej w przestrzeni muzeum etnograficznego. Przyjazne dla środowiska źródła mogą być rekomendowane do stosowania na dużą skalę.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Omówiono zagadnienie zawodowego narażenia na substancje rakotwórcze i mutagenne. Przedstawiono obowiązujący stan prawny oraz wybrane wymagania dotyczące ich stosowania w procesie pracy. Zaprezentowano zasady prewencji, bezpieczeństwa oraz profilaktyki.
EN
A review, with 46 refs., of current legal regulations and requirements for their use during operation along with general principles of safety and prevention.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W niniejszym tekście zaprezentowano i scharakteryzowano działania profilaktyczne odnoszące się do bardzo istotnego i znaczącego ze względu na bezpieczeństwo pracy górników zagrożenia klimatycznego. Omówione zostaną na przykładzie wybranych rejonów kopalń rud miedzi KGHM Polska Miedź S.A. realizowane działania profilaktyczne odnoszące się do sfery techniczno-organizacyjnej, jak i pracowniczej. Egzemplifikacjami prowadzonych działań profilaktycznych będą wyrobiska pola eksploatacyjnego oraz wiązki wyrobisk chodnikowych. Zasadniczym rozwiązaniem profilaktycznym w wymienionych wyrobiskach górniczych jest stosowanie techniki klimatyzacyjnej. Korzystając z wyników pomiarów parametrów klimatycznych powietrza kopalnianego, przeprowadzona zostanie analiza skuteczności zwalczania zagrożenia klimatycznego środkami wentylacyjnymi oraz z zastosowaniem techniki klimatyzacyjnej. Zasygnalizowane zostaną problemy identyfikacji i oceny zagrożenia klimatycznego (cieplnego) wynikające z obowiązujących przepisów prawa oraz wewnętrznych uregulowań pracodawcy.
EN
The paper presents and describes the preventive actions related to the climate threat which is important and significant issue for the safety of miners’ work. On the example of selected areas of copper ore mines of KGHM Polska Miedź S.A., preventive measures related to the technical, organisational and employee aspects will be discussed. An example of such preventive measures will be mining workings and bunch of roadways (headings). The basic preventive solution in the above mentioned mine workings is the use of air-conditioning technology. Based on the results of measurements of the climatic parameters of the mine air, the effectiveness of preventing the climatic threat will be achieved by means of ventilation and air-conditioning technology. The problems of identification and assessment of the climatic (thermal) hazard arising from the current legal regulations and internal regulations of the employer will be indicated.
Artykuł podejmuje problematykę utraty słuchu wśród górników kopalń węgla kamiennego. Opisuje zagrożenia związane z hałasem występujące w górniczym środowisku pracy. Przedstawia wyniki krótkich badań testowych identyfikujących zaburzenia słuchu wśród wybranej grupy pracowników kopalń. Próbuje ocenić słabe i mocne strony występującego w Polsce systemu diagnostyki słuchu. Przedstawia ciekawe wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród górników z zakresu zagrożeń hałasem oraz zwraca uwagę na możliwość wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań z zakresu diagnostyki i profilaktyki zaburzeń słuchu w polskich kopalniach.
EN
The article deals with the problem of hearing loss among miners of hard coal mines. Describes hazards related to noise occurring in the mining work environment. It presents the results of short test tests identifying hearing disorders among a selected group of mine employees. The article also tries to assess the weaknesses and strengths of the hearing diagnostics system in Poland. It presents interesting results of surveys conducted among miners in the field of noise hazards and draws attention to the possibility of introducing innovative solutions in the field of diagnostics and prevention of hearing disorders in Polish mines.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W gabinecie optometrycznym coraz częściej pojawiają się dzieci lub osoby dorosłe z autyzmem. Wynika to z kilku czynników: osób z autyzmem jest coraz więcej (5-6 przypadków na 10 tys. urodzeń), panuje wyższa świadomość roli wzroku u terapeutów pracujących z tymi osobami, większa wiedza na temat autyzmu u rodziców i opiekunów, coraz lepsza wiedza społeczeństwa na temat tego, czym zajmuje się optometria, działania z profilaktyki widzenia prowadzone przez optometrystów. Podstawową sprawą jest prawidłowa diagnoza obiektywna. Osoby z autyzmem charakteryzuje ograniczony sposób komunikacji ze społeczeństwem, stąd brak możliwości przeprowadzenia badań subiektywnych (choć są wyjątki: osoby mówiące, dobrze zrehabilitowane, o małym stopniu cech autystycznych). Ważne, aby rozpoznać wadę wzroku, zez, niedowidzenie i zastosować właściwą korekcję okularową i terapię wzrokową pomimo problemów z komunikacją. Przy zaburzeniach autystycznych niezdiagnozowane problemy wzrokowe utrudniają i spowalniają rozwój tych osób w przedszkolach i placówkach rehabilitacyjnych.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Korzystanie z technologii mobilnych ułatwi personelowi latającemu koordynowanie oraz realizację wyznaczonych zadań. Dzięki wykorzystaniu smartfona wyposażonego w odpowiednią aplikację użytkownik ma możliwość śledzenia na bieżąco opracowanych dla niego zaleceń, wytycznych oraz minimalnych wymagań. Takie rozwiązanie zniweluje niedociągnięcia profilaktyczno-szkoleniowe oraz przyczyni się do utrzymania ciągłej zdolności do lotu personelu latającego. Ponadto omawiane narzędzie stanowi również mobilne źródło wiedzy, to swoista baza danych zawierająca m.in.: biuletyny informacyjne, informacje o zdarzeniach lotniczych. Artykuł jest charakterystyką aplikacji mobilnej przeznaczonej do nadzorowania przedsięwzięć profilaktyczno-szkoleniowych personelu latającego, przedstawia algorytm działania, model matematyczny oraz szczegółowo opisuje przeznaczenie aplikacji.
EN
Usage of mobile technology will help the flying personnel to coordinate and implement assigned tasks. Due to usage of smartphone, equipped with appropriate application, user will have the ability to track all task and recommendations with are automatically generated by the system. This type of solution will eliminate prophylaxis and training failings and positively affect the ability to flight of aviation personnel. Furthermore presented tool is also a mobile source of knowledge, data base containing: bulletins, information about aviation events, etc. The paper is a characteristic of the mobile application designated to supervise preventive and training duties of flying personnel, it presents operation algorithm, mathematical model and describes the purpose of the application.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Modern man strongly emphasizes the need for security in all aspects of social and individual life. The content of the article concerns the threats and challenges for men in cyberspace. The author shows the relations and relationships between security and education. He devotes a lot of space to the characteristics of threats in cyberspace. Facing dynamically changing reality, the author makes the reader pay special attention to modern ways of counteracting threats generated from cyberspace. The article shows how broadly understood prevention and education in all possible stages of the human use of cyberspace are an important aspect of human life.
PL
Współczesny człowiek mocno akcentuje potrzebę bezpieczeństwa we wszystkich aspektach życia społecznego i indywidualnego. Treść artykułu dotyczy zagrożeń i wyzwań człowieka w cyberprzestrzeni. Autor pokazuje w nim związki i zależności pomiędzy bezpieczeństwem a edukacją. Wiele miejsca poświęca charakterystyce zagrożeń w cyberprzestrzeni. Wobec dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, szczególną uwagę autor nakazuje zwrócić na nowoczesne sposoby przeciwdziałania zagrożeniom płynącym z cyberprzestrzeni. Teść artykułu pokazuje jak istotnym aspektem życia człowieka jest szeroko pojęta profilaktyka oraz edukacja we wszystkich możliwych etapach korzystania przez człowieka z cyberprzestrzeni.
Zagrożenie tąpaniami jest jednym z kluczowych zagrożeń naturalnych towarzyszących eksploatacji węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Z uwagi na brak możliwości precyzyjnej predykcji tego zagrożenia, zwłaszcza w aspekcie aktywności sejsmicznej, podejmowanych jest szereg zabiegów profilaktyki aktywnej i pasywnej, jednak nie w każdym przypadku działania te okazują się w pełni skuteczne. W artykule przedstawiono kształtowanie się stanu zagrożenia tąpaniami w czasie eksploatacji przystropowej, odprężającej warstwy pokładu 510 w partii A wschód w PGG SA Oddział KWK „Mysłowice-Wesoła”.
EN
The risk of rockbursts is one of the key natural hazards associated with the exploitation of hard coal in the Upper Silesian Coal Basin. Due to the lack of possibility of precise prediction of the hazard, especially in the aspect of seismic activity, a number of active and passive prophylaxis measures are undertaken. However, these measures do not always prove to be fully effective. The article presents the development of the state of rockbursts hazard during the close to the roof exploitation, relaxing layers of the 510 seam in the A East part in PGG SA, „Mysłowice-Wesoła" Branch.
Substancje promieniochronne niewątpliwie są jedną z najlepszych metod profilaktyki przed nowotworami skóry. Niemniej jednak powszechność oraz nagminne stosowanie filtrów UW może przyczyniać się do ich akumulacji w środowisku.
W podziemnym górnictwie węglowym występuje szereg zagrożeń naturalnych, które w sposób istotny wpływają na efektywność oraz bezpieczeństwo procesu eksploatacji. Do najbardziej niebezpiecznych naturalnych zagrożeń w tej branży należą zagrożenia wentylacyjne. Zaliczamy do nich m.in. zagrożenie metanowe i zagrożenie pożarami endogenicznymi. W praktyce dość często zdarza się, iż zagrożenia te występują jednocześnie, w takim przypadku mamy do czynienia z zagrożeniami skojarzonymi. W artykule scharakteryzowano te zagrożenia oraz dokonano ich analizy dla przykładowej rzeczywistej ściany eksploatacyjnej, w której oba badane zagrożenia występują jednocześnie. Dla ściany tej przedstawiono także sposoby działań profilaktycznych w zakresie obu występujących zagrożeń. Przedstawione materiały mogą stanowić istotne źródło informacji dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wentylacyjne w przedsiębiorstwach górniczych.
EN
In the underground coal mining the series of natural hazards occur, which in a significant way influence on the effectiveness and safety of exploitation process. Ventilation hazards belongs to the most dangerous natural hazards in this industry branch. One can include to them the hazards of methane and endogenous fires. In practice quite often it happens, that these hazards occur simultaneously and in such a case we deal with the associated hazards. In the paper these hazards are characterized and analyzed in example of real exploitation longwall, in which both investigated hazards occur simultaneously. For this wall also the ways of preventive actions in a range of both exiting hazards are presented. Materials presented here could be an important source of information for the emergency service responsible for ventilation safety in mining enterprises.
Nadciśnienie tętnicze jest najważniejszym czynnikiem ryzyka przedwczesnych zgonów na całym świecie. Na nadciśnienie choruje ok. 10,5 mln dorosłych Polaków. Główne przyczyny nadciśnienia to: niezdrowa dieta (w tym nadmierne spożycie soli), mała aktywność fizyczna, nadwaga i otyłość. W artykule przedstawiono epidemiologię nadciśnienia, niekorzystne skutki zdrowotne, jakie powoduje t choroba, omówiono też przyczyny złego wyrównania ciśnienia u osób z nadciśnieniem oraz przeanalizowano możliwości poprawy tej sytuacji. Przedstawiono także zalecenia Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz europejskie wytyczne dotyczące zmiany stylu życia, w tym diety (m.in. diety DASH), zalecanych w celu profilaktyki i leczenia nadciśnienia. Podkreślono doniosłość edukacji zarówno osób z nadciśnieniem, jak i całego społeczeństwa, dotyczącej zdrowego wyboru produktów spożywczych. Szczególne znaczenie w promowaniu zdrowej diety może mieć przemysł spożywczy.
EN
Hypertension is the most significant risk factor for premature death worldwide. 10.5 million adults in Poland suffer from hypertension. The main causes of hypertension are: unhealthy diet (including excessive salt intake), low physic activity, overweight and obesity. The article presents the epidemiology of hypertension and the adverse health effects that the condition causes; it discusses the reasons of improper pressure normalization, or lack thereof, in people with hypertension; and analyses how to improve this situation. The article presents the recommendations of the Polish Society of Hypertension, and European guidelines for lifestyle changes including diets (such as DASH diets) are recommended for the prevention and treatment of hypertension. The importance of education for both those with hypertension and the general public on the healthy choice of foods ha been emphasized. The food industry can play a particular role in the promotion of a healthy diet.
The paper presents predicted use of research’ results to specify relations between volume of dust deposition and changes of its concentration in air. These were used to shape zones protecting against coal dust explosion. Methodology of research was presented, including methods of measurement of dust concentration as well as deposition. Measurements were taken in the Brzeszcze Mine within framework of MEZAP, co-financed by The National Centre for Research and Development (NCBR) and performed by the Institute of Mining Technology KOMAG, the Central Mining Institute (GIG) and the Coal Company PLC. The project enables performing of research related to measurements of volume of dust deposition as well as its concentration in air in protective zones in a number of mine workings in the Brzeszcze Mine. Developed model may be supportive tool in form of system located directly in protective zones or as operator tool warning about increasing hazard of coal dust explosion.
PL
W artykule przedstawiono wykorzystanie wyników badań do określenia zależności intensywności osiadania pyłu od zmian jego stężenia w powietrzu kopalnianym. Posłużyły one do modelowania stref zabezpieczających przed wybuchem pyłu węglowego. Przedstawiono metodykę badań, w tym metodykę pomiaru stężenia pyłu i intensywności jego osiadania. Pomiary przeprowadzono w KWK Brzeszcze w ramach projektu badawczego MEZAP dofinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i realizowanego przez Instytut Techniki Górniczej KOMAG, Główny Instytut Górnictwa oraz Kompanię Węglową S.A. Realizacja projektu umożliwiła wykonanie badań związanych z pomiarami intensywności osiadania pyłu oraz jego stężenia w powietrzu w strefach zabezpieczających szeregu wyrobisk górniczych w KWK Brzeszcze. Opracowany model może stanowić narzędzie wspomagające w formie systemu zabudowanego bezpośrednio w strefie zabezpieczającej, lub jako narzędzie dyspozytorskie ostrzegające o rosnącym zagrożeniu wybuchem pyłu węglowego.
In its preliminary part, the article characterises Boeings 737-400 as due to undergo further tests as well as the basic materials used in their construction. It also defines to what extend these materials are prone to damage in the course of their regular use over the planes’ working lives. The object of the analysis is the most prevalent structural damage to the fuselage of the planes discovered during overhaul type C and the definition of the best preventive service. Further on the article categorises the discovered problems and provides their genesis. The main part of the article is devoted to the definition of the sources and reasons for the damage. Consequently, the article forms guidelines how to prevent the occurrence of such and similar damage to the fuselage.
PL
W części wstępnej artykułu zostały scharakteryzowane samoloty typu Boeing 737-400 jako obiekty dalszych badań oraz podstawowe materiały użyte w ich budowie. Jednocześnie określono podatność tych materiałów na uszkodzenia zaistniałe w toku eksploatacji. Przedmiot badań stanowią uszkodzenia strukturalne kadłuba samolotu wykryte podczas przeglądów typu C, jako najbardziej szczegółowych i skutecznych rodzajów obsług. Przedmiotem dalszej analizy są rodzaje wykrytych uszkodzeń strukturalnych kadłuba samolotu oraz ich geneza. Główną część artykułu stanowi określenie źródeł i przyczyn powstania przedmiotowych uszkodzeń. Jednocześnie jest to przesłanka do dalszego określenia właściwej profilaktyki w celu zapobiegania powstawaniu takich i podobnych uszkodzeń samolotu.
Artykuł dotyczy ubytku słuchu wśród górników w aspekcie nie tylko uznania choroby zawodowej, lecz ubytku słuchu na poziomie niższym, jednakże powodującym utrudnienie funkcjonowania społecznego w wieku emerytalnym przy ubytku słuchu około 30 dB i więcej. Badania pozwoliły wyciągnąć wnioski, że można zmniejszyć problem dotyczący ubytku słuchu, poprzez prawidłowe działania wynikające z właściwego programu profilaktyki w zakresie ochrony słuchu i permanentnego uświadamiania skutków niedoceniania tych działań zarówno u pracowników narażonych na ponadnormatywny hałas, jak i u osób kierujących pracownikami (kierownictwa i dozoru ruchu), służby bhp, społecznych inspektorów pracy i służby medycyny pracy.
EN
The article refers to hearing loss among miners in terms of not only the recognition of occupational disease, but of hearing loss at a lower level, causing, however, difficulty in social functioning at retirement age when hearing loss is of about 30 dB and more. The research allowed to draw conclusions that one can reduce the problem of hearing loss through proper actions resulting from the relevant prevention program in the field of hearing protection and permanent awareness of the effects of underestimating of these actions both by workers exposed to excessive noise, as well as by persons managing employees (management and mining operations supervisory staff), health and safety services, social labor inspectors and occupational health service.
W artykule przedstawiono sposób schładzania azotu inertyzującego zroby ścian, w profilaktyce pożarowej stosowanej w KWK „Jankowice”. Zastosowanie górniczej chłodziarki azotu było podyktowane zwiększeniem skuteczności profilaktyki przeciwpożarowej. Doświadczenia w stosowaniu górniczej chłodziarki azotu pokazano na przykładzie ścian Z-1 w pokł. 501/3 i Z-2 w pokł. 417/1. Zastosowanie górniczej chłodziarki azotu w profilaktyce pożarowej pozwoliło na utrzymywanie procesów samozagrzewania węgla na niskim poziomie.
EN
The article presents a method of cooling nitrogen for the inertisation of gobs for fire prevention at KWK “Jankowice”. Application of mining cooler of nitrogen increases the efficiency of fire prevention. The practical application of the cooler is shown on the example of coal seams 501/3 and 417/1. Application of mining cooler of nitrogen allowed to maintain the coal self-heating process at a low level.
Zagrożenie tąpaniami należy od wielu lat do najniebezpieczniejszych zagrożeń naturalnych, występujących w polskim górnictwie. Wielkość tego zagrożenia uzależniona jest od warunków prowadzenia działalności górniczej - zarówno naturalnych, jak głębokość zalegania złoża czy występowanie zaburzeń geologicznych, a także górniczych - wynikających z dokonanej wcześniej eksploatacji, zastosowanej technologii lub koordynacji robót. W latach 2014-2015 zagrożenie tąpaniami występowało w 22 z 30 czynnych kopalń węgla kamiennego oraz we wszystkich trzech kopalniach rud miedzi, a wspomnieć należy również o aktywności sejsmicznej generowanej odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego. O tym, że jest to nadal zagrożenie realne, świadczy występowanie w latach 2013 - 2015 tąpnięć, w wyniku których pracownicy zatrudnieni pod ziemią ulegli wypadkom, w tym śmiertelnym. W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące rejestrowanych w latach 1980-2015 wysokoenergetycznych zjawisk sejsmicznych, zaistniałych tąpnięć oraz towarzyszących im wypadków, w korespondencji z uzyskanym wydobyciem. Omówiono wykorzystywane w podziemnych zakładach górniczych metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami, jak również stosowane środki profilaktyki aktywnej i pasywnej, obejmującej już fazę projektowania eksploatacji górniczej lub poprzez działania organizacyjne stosowane w fazie prowadzenia eksploatacji. Integralną część artykułu stanowi opis niektórych działań organów nadzoru górniczego w celu ograniczenia zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych. Przedstawiono wnioski zespołu doradczo-opiniodawczego powołanego przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do analizy niektórych zagadnień związanych ze wstrząsem o energii 4x109 J i tąpnięciem, zaistniałym w dniu 18 kwietnia 2015 r. w KHW S.A. KWK „Wujek" w Katowicach Ruch „Śląsk". We wnioskach artykułu przedstawiono podstawowe kierunki działań zmierzających do dalszej poprawy w zakresie rozpoznania i zwalczania zagrożenia tąpaniami w przyszłości.
EN
For many years rock burst hazard has been among the most dangerous natural hazards encountered in Polish mining industry. This hazard's size depends on the conditions in which mining operations take place - may they be natural, like the deposit's depth or existing geological fault, or mining-related - resulting from previous extraction, technology used or the coordination of works. In 2014 rock burst hazard occurred in 22 out of 30 active hard coal mines and in all three copper ore mines. The fact that this is still a real threat is evidenced by the rock bursts that occurred between 2013 and 2015 and resulted in accidents, including fatal ones among underground workers. This paper presents statistical data of high-energy seismic tremors, rock bursts and accidents accompanying them in relation to the level of extraction recorded between 1980 and 2015. It discusses the methods for assessing rock burst hazard used in underground mines as well as active and passive preventive measures applied either in the design phase of mining operations, or used as organizational actions in the extraction phase. An integral part of the paper is the description of some of the mining supervision authorities' actions that have been taken in order to reduce the risk of rock burst hazard in mines. Furthermore, it presents the conclusions of the advisory-consultative panel appointed by the President of the State Mining Authority to examine certain issues related to the high-energy tremor of 4x109 J magnitude and the rock burst which occurred on 18 April 2015 in KHW SA „Wujek" hard coal mine in Katowice. This paper concludes with the description of the basic lines of action to be taken for further improvement of the identification of and prevention from rock burst hazard in the future.
The article features the characteristics of expenditure incurred by mining companies on occupational health and safety operations. It was indicated that proper measures and methods have to be selected to improve the safety of mining operations. This can be done by proper prevention actions, particularly in the realm of aerological hazards. A typical longwall in a Polish mine was characterized, along with the related prevention actions undertaken to mitigate aerological hazards with a view to achieve safe exploitation of the longwall. Based on the data collected in production preparation and controlling departments, the costs of materials and workdays within the applied prevention actions were estimated. The obtained figures were used to calculate the following: total costs of prevention, percentage indicators of prevention actions costs in the generated income, costs of prevention actions per 1 Mg of extracted coal, and total costs of prevention actions for the analyzed longwall. It was pointed out that work safety should be improved by proper selection of prevention measures.
PL
W artykule przedstawiono nakłady finansowe ponoszone przez spółki węglowe na BHP i poprawę bezpieczeństwa pracy. Wskazano na konieczność doboru właściwych środków i sposobów działania w celu poprawy bezpieczeństwa robót górniczych poprzez stosowanie odpowiednich profilaktyk, w szczególności dla zagrożeń aerologicznych. Scharakteryzowano typową w polskim górnictwie ścianę eksploatacyjną oraz prowadzone w niej prace profilaktyczne związane z zagrożeniami aerologicznymi, umożliwiające bezpieczną eksploatację ścianową. Na podstawie danych zebranych w działach przygotowania produkcji i kontrolingu zestawiono koszty materiałów i roboczodniówek w ramach stosowanych profilaktyk. Na podstawie uzyskanych zestawień obliczono koszty całkowite prac profilaktycznych, wskaźniki udziałów procentowych kosztów profilaktyk w uzyskanym przychodzie oraz koszty profilaktyk w przeliczeniu na 1 Mg wydobytego węgla i wskazano całkowity koszt profilaktyk dla przedstawionej ściany. Zwrócono uwagę na konieczność podnoszenia bezpieczeństwa pracy poprzez odpowiedni dobór środków profilaktycznych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.