Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rynek i przemysł spożywczy w 2023 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2024

|

T. 78, nr 1

10--17

PL

Przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego od kilku lat funkcjonują w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Rok 2022, a następnie 2023 upłynęły pod znakiem zawirowań na światowych rynkach surowców rolnych i energetycznych w związku z wojną w Ukrainie. W 2023 r. światowa gospodarka żywnościowa powoli zaczęła już jednak zmierzać ku równowadze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i wyników handlu rolno-spożywczego Polski w 2023 r., a więc w warunkach wysokich cen surowców i pozostałych kosztów produkcji oraz zwiększonego importu produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2023 r. na tle zmian zachodzących w sektorze w minionym okresie. Dodatkowo wskazano wydarzenia i zmiany regulacyjne, które miały lub będą miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w najbliższym czasie. z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce okazał się dość odporny na niesprzyjające uwarunkowania zewnętrzne, jakie wynikały z funkcjonowania w szybko zmieniającym się otoczeniu rynkowym i prawnym. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak trudne, ponieważ będzie wymagać od przedsiębiorstw przemysłu spożywczego wypracowania nowych przewag, pozwalających skutecznie konkurować na wybranych rynkach.

EN

Food industry enterprises have been operating in dynamically changing external conditions for several years. The year 2022 and then 2023 was marked by turmoil on the global markets for agricultural and energy raw materials due to the war in Ukraine. In 2023, however, the global food economy has slowly started to move towards balance. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and the results of Poland’s agri-food trade in 2023, i.e. in the conditions of high prices of raw materials and other production costs and increased imports of agri-food products from Ukraine. The study presents some production, financial and trade data for several months of 2023 against the background of changes taking place in the sector in the past period. Additionally, the events and regulatory changes that have or will have the greatest impact on the functioning of the food market in the near future were indicated. The analysis shows that the food processing sector in Poland turned out to be quite resistant to unfavorable external conditions resulting from operating in a rapidly changing market and legal environment. However, maintaining good production and financial results and high export dynamics will be difficult because it will require food industry enterprises to develop new advantages that will allow them to compete effectively on selected markets.

2

Ceny energii elektrycznej na rynku krajowym

Grudziński Zbigniew, Stala-Szlugaj Katarzyna, Ozga-Blaschke Urszula

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

81--94

PL

W roku 2021 po raz siódmy (od 2000 r.) bilans krajowej produkcji i zużycia energii elektrycznej był ujemny, przy czym różnica (–887 GWh) była niewielka w porównaniu z rokiem wcześniejszym (–13,3 TWh), dzięki znacznemu wzrostowi produkcji na poziomie 13,6%. W ostatnim okresie także nastąpiła zmiana relacji cenowych pomiędzy Polską i krajami sąsiednimi. Duży wzrost cen gazu spowodował, że produkcja energii z węgla kamiennego stała się bardziej rentowna. W 2022 r. ta sytuacja się jeszcze bardziej pogłębiła. W efekcie import energii do Polski ulegał stopniowemu ograniczeniu, rósł natomiast eksport. Sprzedaż i zakup energii elektrycznej na polskim rynku energii odbywa się przede wszystkim na giełdzie energii prowadzonej przez TGE SA w formie standardowych transakcji lub kontraktów. Najważniejszymi cenami na TGE są ceny notowane na RDN. Ceny z tego parkietu są traktowane jako referencyjne do wyceny innych kontraktów. Cena BASE na RDN ukształtowała się w roku 2021 na poziomie 401 zł/MWh. Ceny miesięczne w całym roku były w tendencji rosnącej. Wzrost bardzo przyspieszył w końcówce roku. W 2022 roku w sierpniu na RDN ceny osiągnęły poziom 1390 zł/MWh. Średnia cena uprawnień do emisji CO2 EUA z giełd ICE i EEX w 2021 r. była ponad dwukrotnie wyższa niż w 2020 r. i wyniosła 53,4 EUR (w 2020 r. – 24,7 EUR). W 2021 r. uprawnienia do emisji CO2 zyskały na wartości ok. 146%. Po ośmiu miesiącach 2022 r. ceny uprawnień do emisji wyniosły około 84 EUR a maksymalne ceny sięgały 95 EUR w notowaniach dziennych. W wyniku przeprowadzonej symulacji CDS określono przy jakich parametrach zewnętrznych takich, jak cena węgla, ceny uprawnień do emisji produkcja energii elektrycznej w Polsce jest opłacalna w zależności od sprawności.

EN

In 2021, for the seventh time (since 2000), the balance of domestic electricity production and consumption was negative, with the difference (–887 GWh) being small compared to the previous year (–13.3 TWh), thanks to a significant 13.6% increase in production. There has also been a recent change in the price relationship between Poland and neighbouring countries. The large increase in gas prices has made coal-fired power generation more profitable. In 2022, this situation has further intensified. As a result, energy imports to Poland were gradually reduced, while exports increased. The sale and purchase of electricity on the Polish energy market takes place primarily on the energy exchange operated by TGE SA in the form of standard transactions or contracts. The most important prices on the POLPX are those quoted on the DAM. Prices from this trading floor are treated as reference for the pricing of other contracts. The BASE price on the DAM was at 401 PLN/MWh in 2021. Monthly prices were on an upward trend throughout the year. The increase accelerated greatly at the end of the year. In 2022, prices reached 1,390 PLN/MWh on the DAM in August. The average price of CO2 EUA allowances from the ICE and EEX exchanges in 2021 was more than twice as high as in 2020, at EUR 53.4 (EUR 24.7 in 2020). In 2021, CO2 EUAs gained in value by approximately 146%. After eight months of 2022, emission allowance prices were around EUR 84 and maximum prices reached EUR 95 in daily quotations. As a result of the CDS simulation, it was determined at which external parameters, such as the price of coal and the price of emission allowances, the production of electricity in Poland is profitable according to efficiency.

3

Tendencje cenowe na polskim rynku mleka i przetworów mlecznych

Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 10

2--7

PL

W latach 2020-2023 uwarunkowania rynkowe krajowej branży mleczarskiej charakteryzowały się dużą zmiennością i skutkowały rosnącym ryzykiem produkcyjnym i handlowym. Głównym powodem zmienności uwarunkowań rynkowych były makroekonomiczne zmiany w światowej, unijnej i krajowej gospodarce, o których decydowały kryzysy wywołane pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie. W konsekwencji światowe ceny produktów mlecznych wykazywały duże zmiany i determinowały zmienność cen w krajowym łańcuchu marketingowym branży mleczarskiej. Duże zmiany cen skupu surowca mlecznego, cen zbytu i cen w handlu zagranicznym artykułami mlecznymi wpływały na zmienność sytuacji ekonomiczno-finansowej polskiego przemysłu mleczarskiego.

EN

Over the period of 2020-2023 the market environment in domestic dairy sector were quite volatile which resulted in growing risk in production and sales. Macroeconomic changes in the world as well as in the EU domestic economies, triggered by COVID-19 pandemic and war in Ukraine, were a key factor casing the volatility. Reflecting the fact the global prices of dairy products were featured with growing variability, it determined the prices changes along the food chain on the domestic market. Substantial shifts in procurement prices, sale prices and the prices in foreign trade caused variability of financial standing and economic situation of Polish dairy industry.

4

Rynek i przemysł spożywczy w 2022 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 1

2--10

PL

Rok 2022 to okres zawirowań w światowej gospodarce, wynikających z popandemicznego ożywienia, ale przede wszystkim okres dużej niestabilności na światowych rynkach żywnościowych związanej z inwazją Rosji na Ukrainę. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2022 r., a więc w warunkach gwałtownego wzrostu cen surowców rolnych i energetycznych, a w konsekwencji rosnących kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2022 r. oraz główne kierunki zmian zachodzących w sektorze. Dodatkowo omówiono wydarzenia, które miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w ciągu roku. Z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radził sobie z utrudnieniami, jakie wynikały z funkcjonowania w trudnych uwarunkowaniach zewnętrznych. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak bardzo trudne. Niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne (przede wszystkim wzrost kosztów produkcji) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i mogą sprawić, że obniży się dynamika ich rozwoju. Szereg wydarzeń, które miały miejsce na rynku spożywczym wskazuje jednak, że przetwórstwo spożywcze w Polsce nadal jest sektorem o dużym potencjale rozwoju.

EN

The year 2022 was a time of turbulence in the global economy, resulting from the post-pandemic recovery, but above all, a time of high instability on global food markets related to Russia’s invasion of Ukraine. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2022, i.e. in the context of a rapid increase in the prices of agricultural and Energy raw materials, and, consequently, rising costs of food by producers. The study presents selected data on production, finance and foreign trade for several months of the year 2022, as well as the main directions of changes taking place in the sector. In addition, events that had the greatest impact on the functioning of the food market during the year were discussed. The analysis shows that the food processing sector in Poland coped quite well with the difficulties resulting from functioning in difficult external conditions. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be very difficult. Unfavorable external conditions (mainly an increase in production costs) are a great challenge for food companies and may cause a decrease in the dynamics of their development. However, a number of events that have taken place on the food market indicate that food processing in Poland is still a sector with great development potential.

5

Quality of multifamily residential land as a factor supporting sustainable urban development

Rącka Izabela

Journal of Sustainable Development of Transport and Logistics

|

2023

|

Vol. 8, No. 2

259--272

EN

The analysis of the real estate market is one of the basic tasks of a real estate valuer. Proper analysis should be preceded by determining the spatial extent of the market. It is most often assumed that comparative properties should be located on the local market, usually seen as the market of a given town or commune. In contrast, in the absence of local market transactions, the analyzed area is extended to the regional, national and, in specific cases, even international markets. The purpose of the article is to define the boundaries of the local market in the example of the city of Poznań (Poland). The market research was mainly based on statistical analysis. The results of the conducted research show that in the case of undeveloped land for multifamily housing in Poznań, the local market should be narrowed to specific city zones, not treating the city area uniformly. Additionally, it should be noted that investors make decisions about the location of residential investments, considering land prices and real estate development opportunities, which vary in different parts of the city. The quality of life of residents and the degree of sustainable development of the city that can be achieved depend on the developers' decisions on the choice of location, as well as on the spatial and technical solutions used.

6

Wpływ konfliktu zbrojnego w Ukrainie na branżę mleczarską w Polsce

Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 10

2--6

PL

Wojna w Ukrainie wpływa na sytuację rynkową w krajowej branży mleczarskiej głównie poprzez tendencje cenowe na światowym rynku. Duży wzrost cen surowcow energetycznych i rolnych oraz zakłócenia logistyczne w łańcuchach dostaw skutkowały wzrostem światowych cen trwałych produktów mlecznych. Wysokie ceny światowe i czynniki inflacyjne w gospodarce narodowej doprowadziły do dużego wzrostu cen w całym łańcuchu dostaw krajowej branży mleczarskiej. W pierwszym okresie po inwazji przemysł mleczarski uzyskiwał dobre wyniki finansowe, w tym także w handlu zagranicznym. Niepokojącym zjawiskiem jest jednak spowolnienie działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw oraz spodziewany spadek spożycia przetworow mlecznych. Duża liczba wojennych uchodźców będzie jednak rekompensowała spadek popytu w krajowych gospodarstwach domowych. W kolejnych miesiącach 2022 r. przewidywany jest duży wzrost ryzyka produkcyjnego i handlowego w branży mleczarskiej, a zdecydują o tym zagrożenia dostaw nośników energii i innych materiałów oraz wysoka inflacja, która niekorzystnie wpływa na sytuację finansową firm i siłę nabywczą konsumentów.

EN

The war in Ukraine affects the market situation in the domestic dairy industry mainly through price trends on the global market. Large increases in Energy and agricultural commodity prices, as well as logistical disruptions in supply chains, have resulted in an increase in world prices for dairy products. High world prices and inflation factors in the national economy have led to sharp rise in price throughout the supply chain of the domestic dairy industry. During the first period of the war, the dairy industry achieved good financial results, also in foreign trade. A worrying phenomenon is the slowdown in investment activity of enterprises and the expected decline in dairy product consumption. However, a large number of war refugees will compensate for the decline in demand in domestic households. In the following months of 2022, a large increase in production and commercial risk in the dairy industry is expected, and this will be determined by the threats to the supply of Energy and other materials as well as high inflation, which adversely affects the financial situation of companies and the purchasing power of consumers.

7

Rynek i przemysł spożywczy w 2021 roku. Część I

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 1

2--8

PL

Kolejny już rok wirus SARS-CoV-2 rozprzestrzenia się na świecie. Wszyscy odczuwają skutki, jakie powoduje pandemia COVID-19 wywołana przez ten wirus. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2021 r., a więc w warunkach trwania kryzysu ogólnogospodarczego wywołanego przez pandemię. W I części opracowania przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe za kilka miesięcy roku, w szczególności dotyczące produkcji, cen, kondycji finansowej i aktywności inwestycyjnej. Z.analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radzi sobie z utrudnieniami, jakie wynikają z funkcjonowania w pandemicznej rzeczywistości. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych będzie jednak coraz trudniejsze. Zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne (wzrost kosztów produkcji, podatków itp.) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i będą wymagały od nich szeregu działań dostosowawczych.

EN

Another year, the SARS-CoV-2 virus spreads around the world. Everyone is feeling the effects of the COVID-19 pandemic caused by this virus. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2021 during the overall economic crisis caused by the pandemic. The first part of the study presents some production and financial data for several months of the year particular concerning production, prices, financial condition and investment activity. The analysis shows that the food processing sector in Poland copes quite well with the difficulties that result from functioning in a pandemic reality. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be more and more difficult. Changing external conditions (increase in production costs, taxes, etc.) pose a great challenge for food companies and require a number of adaptation measures.

8

Wełna owcza na światowych giełdach w kampanii 2021/2022

Morales Villavicencio Anna, Niżnikowski Roman

Przegląd Włókienniczy - Włókno, Odzież, Skóra

|

2022

|

nr 4

25--30

PL

Światowy handel wełną owczą ma miejsce w krajach o największej produkcji. Analiza międzynarodowego rynku wełną owczą opiera się na ofercie z Australii, Nowej Zelandii, popytu ze strony Chin a także pozostałych krajów z bloku NAFTA oraz UE. W tym artykule skoncentrowano się na giełdzie wełny w Australii, która odbywa się w Sydney, Melbeurn i Fremantle. Kampania wełny owczej w Australii rozpoczyna się w lipcu każdego roku i kończy w czerwcu następnego roku. W tym czasie Australian Wool Production Forecasting Committe (AWPFC) szacuje produkcję wełny. Giełda wełny w kampanii 2021/22 w Australii zakończyła się na koniec czerwca br. W tym czasie zaszło szereg zmian w wartości wskaźnika giełdowego EMI oraz cen wełny w zależności od grubości, na które wpływ miały różne czynniki.

EN

World trade in sheep wool takes place in the countries with the highest production. The analysis of the international sheep wool market is based on the offer from Australia, New Zealand, demand from China as well as other countries from the NAFTA block and the EU. This article focuses on the Australian wool market, which is held in Sydney, Melbeurn and Fremantle. The Sheep Wool Campaign in Australia begins in July of each year and ends in June of the following year. At that time, the Australian Wool Production Forecasting Committee (AWPFC) estimated wool production. The wool market in the 2021/22 campaign in Australia ended at the end of June this year. During this time, there were a number of changes in the value of the EMI index and wool prices depending on the diameter, which was influenced by various factors.

9

Czy zamrożenie cen ciepła zatrzyma podwyżki?

Bagińska Katarzyna, Dzieło Mateusz

Nowa Energia

|

2022

|

nr 5/6

92-94

PL

Artykuł przedstawia wprowadzone w dniu 20 września 2022 r. ustawą o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, środki prawne majce na celu zapewnienie wsparcia dla odbiorców wrażliwych w związku ze wzrostem kosztów ogrzewania oraz mechanizmy ustalania przez przedsiębiorstwa energetyczne wytwarzające ciepło średnich cen wytwarzanego ciepła dla odbiorców ciepła na potrzeby gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej.

10

Rynek i przemysł spożywczy w 2020 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 1

2--9

PL

Dotychczasowe wyniki produkcyjno-ekonomiczne, finansowe i handlowe za 2020 r. świadczą o dość dużej odporności polskiego przemysłu spożywczego na kryzys spowodowany przez pandemię COVID-19. Mimo dobrych wyników na poziomie całego sektora występuje jednak wyraźne zróżnicowanie sytuacji pomiędzy poszczególnymi branżami. W największym stopniu ucierpiała branża mięsna (w tym drobiarska), mleczarska oraz napojów. Ma to związek głównie z ograniczeniem działalności sektora hotelarsko-gastronomicznego (HoReCa) w okresie lockdownu w Polsce i na świecie. To, że sektor spożywczy dobrze radzi sobie z wyzwaniami, jakie wynikają z funkcjonowania w trudnej pandemicznej rzeczywistości, wynika z kilku przyczyn. Po pierwsze, żywność jest produktem pierwszej potrzeby i cechuje ją niższa elastyczność dochodowa popytu. Po drugie, w porównaniu z innymi działami przetwórstwa przemysłowego łańcuchy dostaw w przemyśle spożywczym są krótsze i mniejsze jest ryzyko ich zerwania. Po trzecie, polscy producenci i eksporterzy żywności konkurują na rynkach zagranicznych głównie ceną. Utrzymanie dobrej kondycji przemysłu spożywczego i wysokiej dynamiki eksportu w warunkach trwającej wciąż pandemii będzie coraz trudniejsze. W dużej mierze zależeć będzie od działań dostosowawczych podejmowanych przez przedsiębiorstwa oraz od polityki gospodarczej realizowanej w trakcie kryzysu.

EN

The current production, economic, financial and trade results for 2020 prove that the Polish food industry is quite resistant to the crisis caused by the COVID-19 pandemic. Although the whole sector performed, on average, well, the situation differed clearly across sectors. The meat, including poultry, dairy and beverage industries suffered the most. This was mainly the result of the limitation of the activities in the hotel and catering industry (HoReCa) during the lockdown in Poland and in the world. The relatively good results of the food industry during the pandemic is as follows. First, food is a basic necessity and is characterized by lower income elasticity of demand. Secondly, compared to other branches of the manufacturing the food industry, supply chains are shorter and there is less risk of breaking them. Third, Polish food producers and exporters compete in foreign markets mainly on price. Maintaining the good results of the food industry and the high dynamics of exports in the conditions of the ongoing pandemic will be more and more difficult. To a large extent it will depend on adjustment measures undertaken by enterprises and on the economic policy implemented during the crisis.

11

Rynek tantalu na początku XXI wieku

Krzak Mariusz, Gałaś Andrzej, Król Katarzyna

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 4

234--243

EN

Tantalum, despite the low consumption level, is one of the strategically important metals for the world economy. In terms of the world production volume, it places oneself on a distant position; however, its price was one of the highest at the beginning of the 21st century. Tantalum is a transition metal with a high melting point and high chemical resistance, which determines the spectrum of its applications. It is used mainly in the capacitors production, sputtering and as an additive for superalloys. The 21stcentury is a period of noticeable changes in the structure of quantitative supplies, consumption centres and price fluctuation. There are numerous but small centres of primary production (artisanal mines) in Africa. Sources of tantalum raw-materials (mineral deposits and its reserves), basic factors determining the economic situation on the market, substitution possibilities and the prices evolution are presented and assessed in the paper. Marginal significance of the economy of tantalum raw materials for Poland is mentioned.

12

Recyklingowe nagrody 2021 roku

Więcławski Łukasz

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2021

|

nr 12

24

PL

Tegoroczni laureaci Plastics Recycling Awards Europe 2021 wspólnie dokonali bardzo widocznego postępu w efektywnym projektowaniu pod kątem recyklingu, co z kolei wyznacza drogę w kierunku produktów z tworzyw sztucznych bardziej nadających się do recyklingu.

13

Uwarunkowania rozwoju polskiego handlu zagranicznego produktami mlecznymi

Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 10

3--8

PL

Na polskim rynku mleka i produktów mlecznych systematycznie rosną obroty handlu zagranicznego, który ma coraz bardziej wewnątrzgałęziowy charakter. Branża mleczarska pozostaje jednak eksporterem netto. Eksport ma duże znaczenie w bilansie rynkowym, gdyż produkcja mleka jest większa od zużycia. Duży eksport wiąże się z tym, że ceny krajowe są silnie skorelowane z cenami światowymi. W handlu zagranicznym przeważają finalne produkty konsumpcyjne, ale do krajów trzecich eksportowane są duże ilości trwałych produktów mlecznych. Dodatnie saldo wymiany w handlu zagranicznym potwierdza konkurencyjność krajowego mleczarstwa na rynku międzynarodowym. Recesja gospodarcza wywołana przez pandemię COVID-19 nie miała negatywnego wpływu na handel zagraniczny branży mleczarskiej.W pierwszym półroczu 2020 r. spadek obrotów handlowych wystąpił tylko w kwietniu.

EN

The Polish dairy market is featured with a systematic increase in foreign trade, which shows growing inter-branch character. Nevertheless, the dairy branch still remains on the position of a net exporter. Exports are quite important in the market balance sheet because the production of milk exceeds domestic uses. Large exports imply strong correlation of domestic prices with the prices on the world market. The structure of foreign trade is dominated with processed products ready for consumption; however bulk quantities of preserved dairy milk products (milk powder, hard cheese and butter) are exported to third countries. The surplus in foreign trade confirms competitiveness of Polish dairy industry on international markets. Economic recession triggered by COVID-19 did not have any negative impact on foreign trade of the branch. In the first half of 2020 turnover declined only in April.

14

Rynek i przemysł spożywczy w 2019 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 1

8--15

PL

Wzrost cen producentów żywności w 2019 r. nie nadążał za rosnącymi cenami producentów rolnych, co znalazło odzwierciedlenie w niższej dynamice wzrostu wartości produkcji sprzedanej oraz malejącej rentowności przemysłu spożywczego, jak również zmieniło strukturę ceny bazowej przetwórców. Lepiej radzili sobie handlowcy, gdyż ich marże się nie obniżyły. Ceny konsumentów wzrastały bowiem szybciej niż ceny producentów, co oznacza, że wzrost cen zbytu artykułów spożywczych został w całości przerzucony na konsumenta, będącego ostatnim ogniwem w łańcuchu żywnościowym. Wciąż dynamicznie zwiększał się eksport produktów przemysłu spożywczego, wzrastała również nadwyżka w obrotach handlowych tymi produktami. Liczne fuzje i przejęcia jednych firm przez drugie sprzyjały procesom koncentracji i konsolidacji w przemyśle spożywczym.

EN

The increase in food producer prices in 2019 did not keep up with the growing prices of the agriculture producer. It was reflected in a lower dynamic of the value of sold production and decreasing profitability of the food industry, as well as changed the structure of the basic price of the manufacturer. Traders fared better, because their profit margins did not decrease. Consumer prices were growing faster than the producer prices. It means that the increase in sales prices of food industry products has been fully passed on to the consumer, who is the last link in the food chain. Exports of the food industry products continued to grow dynamically and surplus in trade in these products also increased. Numerous mergers and acquisitions contributed concentration and consolidation processes in the food industry.

15

Opłacalność chowu trzody chlewnej w Polsce w obliczu wielu zagrożeń

Pasternak Małgorzata

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 2

14--19

PL

Zmiany opłacalności chowu świń zależą m.in. od polityki rolnej, regulacji prawnych, produkcji pasz, wykształcenia rolników, struktury gospodarstw, doradztwa rolniczego, chorób czy konkurencji zewnętrznej. Na podstawie analizy danych z okresu 2000-2019 r. zaobserwowano ogólny spadek pogłowia świń i wzrost cen skupu 1 kg wagi żywej trzody chlewnej. Największą wielkość pogłowia w tym okresie zanotowano w 2002 r. (ok. 19 mln sztuk), a najwyższą przeciętną cenę skupu w 2019 r. (ok. 5,81 zł/kg). Wciąż duże zagrożenie dla polskiego sektora trzody chlewnej stanowi ASF – nieuleczalna choroba wirusowa, ktorej do 5 listopada 2018 r. odnotowano 2961 przypadków u dzików i 213 w stadach świń w gospodarstwach. Różne regiony Polski objęto restrykcjami oraz zaostrzono wymagania prawne w zakresie chowu/hodowli czy transportu świń. Stwierdzono, że największym kryzysem branży byłoby wystąpienie ASF na obszarach, które generują ok. 50% produkcji krajowej – w Wielkopolsce, na Kujawach i Pomorzu, a także w wojewodztwie łódzkim. Przewiduje się, że w 2020 r. będzie postępował powolny wzrost cen i spadek pogłowia świń, w zależności od struktury eksportu do krajów trzecich.

EN

The variations in profitability of pig breeding depend, among others, on agricultural policy, legal regulations, feed production, farmers’ education, farm structure, agricultural consulting, diseases or external competition. In basis of the analysis of data in the period 2000-2019, an overall decrease in the pig population and an increase in prices received for 1 kg live weight of pigs were observed. The largest population in 2002 (approx. 19 million units) and the highest average purchase price in 2019 (approx. 5.81 PLN/ kg), were noted. ASF, an incurable viral disease, which has caused 2,961 cases in wild boars and 213 in herds of pigs until November 5, 2018, is still a big threat to the Polish pig sector. Various regions of Poland were subject to restrictions and legal requirements in the field of breeding or transporting pigs were tightened. It was stated that the greatest crisis of the industry would be the occurrence of ASF in areas that generate approx. 50% of domestic production – in Wielkopolska, Kujawy and Pomerania, and in the Łodź Voivodeship. It is anticipated that in 2020 a slow increase in prices and a decrease of pig population, will continue depending on the structure of exports to non-EU countries.

16

International steam coal market and the price situation in Poland – part I

Stala-Szlugaj Katarzyna, Grudziński Zbigniew

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

203--208

EN

The purpose of the paper was to analyse steam coal prices of Polish producers with reference to the main spot price indices of steam coal from international markets. !e research covered the years 2010–2019. Due to the complexity of the discussed issues, the article is divided into two parts. The first part discusses the European steam coal market, with a particular focus on Poland. !e investigation has shown that for many years both the production and consumption of steam coal in OECD Europe countries was in a declining trend. In the case of production, the CAGR for the years 2010–2018 was -6.6%, and the average annual rate of decrease in consumption of this raw material was 3.0%. Not only has decarbonisation policy contributed to this decline, but also the growing share of renewable energy, and coal and other energy sources price ratio (reduction of the share of coal in a country's fuel mix). The main exporters of steam coal to the OECD Europe market in those years were primarily: Russian Federation (43–77 Mt/y with 26–46% share), Colombia (35–63 Mt/y; 21–31%), USA (11.0–36.0 Mt/y; 7–16%) and South Africa (6.5–26.5 Mt/y; 4–12%). In the years analysed, the production of steam coal in Poland amounted to 50.0–67.5 million tonnes per year (Mt/y). In 2012–2015, Polish production exceeded domestic demand for this raw material by several percent, and in the remaining years accounted for 83–90% of domestic consumption. Along with declining Polish production, imports of steam coal, which varied between 6–16 Mt/y, grew in importance.

PL

Celem artykułu była analiza cen węgla energetycznego polskich producentów w odniesieniu do głównych indeksów cen spot węgla energetycznego z rynków międzynarodowych. Badaniami objęto lata 2010–2019. Ze względu na złożoność poruszanej problematyki, artykuł został podzielony dwie części. W części pierwszej omówiono europejski rynek węgla energetycznego, szczególnie skupiając się na Polsce. W artykule omówiono także europejski rynek węgla energetycznego. Badania pokazały, że od wielu lat zarówno produkcja, jak i zużycie węgla energetycznego w krajach OECD Europe znajduje się w trendzie malejącym. W przypadku produkcji CAGR dla lat 2010–2018 wyniósł -6,6%, a średnioroczne tempo spadku zużycia tego surowca wyniosło 3,0%. Do tego spadku przyczyniła się nie tylko polityka dekarbonizacyjna, ale również rosnący udział energetyki odnawialnej oraz relacje cen między węglem a innymi nośnikami energii (zmniejszenie udziału węgla w miksie paliwowym danego kraju). Głównymi eksporterami węgla energetycznego na rynek OECD Europe w tych latach były przede wszystkim: Fed. Rosyjska (43–77 mln ton/rok, z 26–46% udziałem), Kolumbia (35–63 mln ton/rok; 21–31%) oraz USA (11,0–36,0 mln ton/rok; 7–16%) i RPA (6,5–26,5 mln ton/rok; 4–12%). W analizowanych latach produkcja węgla energetycznego w Polsce rocznie wynosiła 50,0–67,5 mln ton. W latach 2012–2015 polska produkcja o kilka procent przekraczała krajowe zapotrzebowanie na ten surowiec, a w pozostałych latach stanowiła 83–90% jego krajowego zużycia. Wraz z malejącą polską produkcją rósł na znaczeniu import węgla energetycznego, który zmieniał się w zakresie 6–16 mln ton/rok.

17

International steam coal market and the price situation in Poland – part II

Stala-Szlugaj Katarzyna, Grudziński Zbigniew

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

209--214

EN

The purpose of the paper was to analyse steam coal prices of Polish producers with reference to the main spot price indices of steam coal from international markets. The research covered the years 2010–2019. Due to the complexity of the discussed issues, the article is divided into two parts. The second part focuses on the analysis of steam coal prices on the European and Polish markets. Analysis of the price indices of the main exporters of steam coal to the European market showed that the prices on international spot markets are closely linked. An investigation into the dependence of prices of the main exporters of steam coal to the European market (Russia, Colombia, the US, and South Africa) on the CIF ARA Mix index confirmed this phenomenon. The calculated coefficient of determination varied between 0.922–0.998. The comparison of the volatility of the average monthly prices of the two Polish steam coal market indices (PSCMI) with the spot indices of CIF ARA Mix and FOB Russia Mix showed that the trends on the international spot market are different from those on the Polish market. This coincidence only occurred when comparing annual average prices, and only when the prices of PSCMI were shifted backwards by one year. This shift backwards is due to the way in which Polish producers have contracts with their customers. Poland is dominated by long-term contracts with prices set once a year. Having shifted the annual averages of both PSCMIs backwards by one year, the differences between the indices decreased to about 1PLN/GJ (previously they had reached 3PLN/GJ). The calculated coefficient of determination for both PSCMIs and CIF ARA Mix for 2010–2018 equalled: R2=0,88 (PSCMI_1/Q) and R2=0,89 (PSCMI_2/Q).

PL

Celem artykułu była analiza cen węgla energetycznego polskich producentów w odniesieniu do głównych indeksów cen spot węgla energetycznego z rynków międzynarodowych. Badaniami objęto lata 2010–2019. Ze względu na złożoność poruszanej problematyki, artykuł został podzielony dwie części. W części drugiej skupiono się na analizie cen węgla energetycznego na rynku europejskim i polskim. Analizując indeksy cenowe głównych eksporterów węgla energetycznego na rynek europejski zauważono, że ceny na międzynarodowych rynkach spot są ze sobą bardzo ściśle powiązane. Potwierdziło to badanie zależności pomiędzy cenami głównych eksporterów węgla energetycznego na rynek europejski (Rosją, Kolumbią, USA i RPA) a indeksem CIF ARA Mix. Obliczony współczynnik determinacji zmieniał się w granicach 0,922–0,998. Porównanie przebiegu zmienności średnich cen miesięcznych dwóch polskich indeksów węglowych (PSCMI) z indeksami spot CIF ARA Mix oraz FOB Russia Mix pokazało, że tendencje z międzynarodowego rynku spot są odmienne od panujących na rynku polskim. Zbieżność ta wystąpiła dopiero przy porównaniu cen średnich rocznych i to dopiero w sytuacji, gdy ceny polskich indeksów węglowych przesunięto o rok do tyłu. Przesunięcie to wynika ze sposobu zawierania kontraktów polskich producentów z odbiorcami. W Polsce dominują kontrakty długoterminowe, w których ceny ustalane są raz w roku. Po cofnięciu średnich rocznych obu indeksów PSCMI o rok wstecz różnice między indeksami zmalały do około 1 PLN/GJ (wcześniej sięgały 3 PLN/GJ). Wyliczony współczynnik determinacji dla obu PSCMI i indeksu CIF ARA Mix dla lat 2010–2018 wyniósł: R2=0,88 (PSCMI_1/Q) oraz R2=0,89 (PSCMI_2/Q).

18

Rosja na międzynarodowym rynku węgla energetycznego a eksport do Polski

Stala-Szlugaj Katarzyna, Grudziński Zbigniew

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2019

|

nr 108

21--38

PL

Artykuł przedstawia analizę udziału Rosji w międzynarodowym handlu węglem energetycznym, będącej od lat jego istotnym uczestnikiem. Badaniami objęto lata 2014–2018. Położenie geograficzne na dwóch kontynentach oraz dostępność złóż węgla sprzyja jej obecności zarówno na rynku Pacyfiku, jak również Atlantyku. W artykule omówiono także głównych producentów węgla w Rosji oraz ceny rosyjskiego węgla energetycznego skierowanego na rynek spot. Z e względu na znaczący udział eksportu węgla dla gospodarki rosyjskiej, skupiono się także na analizie rosyjskich portów morskich. W ostatnich latach w eksporcie rosyjskiego węgla energetycznego zaczął dominować kierunek azjatycki. U dział eksportu na ten rynek w latach 2014–2018 zawierał się w granicach 49–57% (60–87 mln ton). Wśród krajów azjatyckich istotną rolę odgrywają obecnie trzy państwa: Korea Płd., Chiny i J aponia. Nabyły one łącznie 38–52 mln ton rosyjskiego węgla. Choć w analizowanych latach łącznie na rynek europejski Rosja wyeksportowała 52–67 mln ton węgla, to jednak udział tego rynku spadł z prawie połowy do około 40%. Powolne odchodzenie od energetyki węglowej przyczynia się do zmniejszania udziału odbiorców z tego kierunku. Wśród krajów europejskich jeszcze w roku 2014 głównym kierunkiem eksportu była W. Brytania z 19% udziałem (24 mln ton) w eksporcie ogółem. W 2018 r. eksport zmalał do 9 mln ton (5%). Wśród europejskich kierunków eksportu rosyjskiego węgla rośnie na znaczeniu udział Polski. W latach 2014– –2018 eksport węgla energetycznego do Polski zmieniał się w przedziale 5,6–16,2 mln ton. Z wraca uwagę jego dynamiczny wzrost uzyskany w ciągu ostatnich trzech lat. W stosunku do 2016 r. import wzrósł o 10,0 mln ton i w 2018 r. wyniósł aż 16,1 mln ton. W artykule omówiono także geograficzną strukturę importu węgla do Polski według przejść granicznych oraz portów morskich.

EN

The article presents an analysis of Russia’s participation in international steam coal trade, which has been its important participant for years. T he research covered the years 2014–2018. T he geographical location on two continents and the availability of coal deposits, favors its presence on both the Pacific and Atlantic markets. The article also discusses the main coal producers in Russia and the prices of Russian steam coal directed to the spot market. Due to the significant share of coal exports for the Russian economy, the focus was also on analyzing Russian seaports. In recent years, Asian exports have dominated in Russian steam coal exports. T he share of export to this market in the years 2014–2018 was in the range of 49–57% (60–87 million tons). Currently, three countries play an important role among Asian countries: South Korea, China and J apan. T hey purchased a total of 38–52 million tons of Russian coal. Although in the years under analysis Russia exported 52–67 million tons of steam coal to the European market, the share of this market dropped from almost half to around 40%. T he slow departure from coal energy contributes to reducing the share of recipients from this direction. Among European countries, in 2014 the main direction of export was Great Britain with 19% (24 million tons) of total export share. In 2018, exports fell to 9 million tons (5%). Among European destinations for Russian coal, Poland’s share is growing in importance. In the years 2014– –2018, steam coal exports to Poland varied in the range of 5.6–16.2 million tons. In the years 2014–2018 it changed in the range of 5.6–16.2 million tons. T he dynamic growth achieved in the last three years is noteworthy. In relation to 2016, imports increased by 10.0 million tons and in 2018 amounted to as much as 16.1 million tons. The article also discusses the geographical structure of coal imports to Poland by railway border crossings and seaports.

19

Zróżnicowanie cen żywności między państwami Unii Europejskiej

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2019

|

T. 73, nr 2

6--11

PL

Celem artykułu jest analiza zróżnicowania cen żywności między państwami Unii Europejskiej. W badaniu wykorzystano dane Eurostat, który regularnie porównuje ceny dóbr i usług konsumpcyjnych w gospodarstwach domowych 28 państw członkowskich UE. Spośród cen produktów żywnościowych analizą porównawczą objęte są ceny około 440 produktów. Okres analizy obejmuje lata 2004-2017. Z przeprowadzonego badania wynika, że wskaźniki poziomu cen żywności i napojów bezalkoholowych w poszczególnych państwach członkowskich UE znacząco różnią się między sobą. Jednocześnie poziom cen tych produktów w „nowych” państwach członkowskich UE (UE-13) jest dużo niższy niż w „starych” państwach członkowskich (UE-15). Innym obserwowanym zjawiskiem jest stopniowe wyrównywanie się cen żywności wewnątrz Unii Europejskiej. Konwergencja cen żywności oznacza, że przewagi kosztowo-cenowe stopniowo przestają być dla producentów z państw UE-13 podstawową determinantą międzynarodowej konkurencyjności. W warunkach globalizacji i integracji europejskiej systematycznie rośnie znaczenie pozacenowych czynników konkurencyjności. Zmusza to producentów żywności z poszczególnych krajów do poszukiwania nowych źródeł przewag konkurencyjnych.

EN

The purpose of the paper is to analyse the differentiation of food prices between the European Union countries. The analysis is based on the data from Eurostat, that periodically compares prices of consumer goods and services in households in the EU-28. As regards food products, the comparative analysis covers prices of approximately 440 products. The analysis covers the period of 2004-2017. The analysis shows that price level indexes of food and non-alcoholic beverages vary significantly between the particular EU Member States. At the same time, prices of these products in the „new” EU Member States (EU-13) are much lower than in the „old” Member States (EU-15). Gradual levelling of food prices in the EU can also be observed. The convergence of food prices means that cost-price advantages gradually cease to be a key determinant of international competitiveness for producers from the EU-13 countries. Due to globalization and European integration, the importance of non-price competitiveness factors is systematically growing. This compels food producers from particular countries to seek new sources of competitive advantages.

20

Krajowy przemysł mleczarski po integracji Polski z UE

Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2019

|

T. 73, nr 10

4--8

PL

Polski przemysł mleczarski dobrze dostosował się do uwarunkowań rynkowych po akcesji do UE. Procesy modernizacyjne umożliwiły osiągnięcie wymaganych standardów weterynaryjno-higienicznych i dostosowanie produkcji do regulacji rynkowych w UE. Przemiany strukturalne spowodowały wzrost koncentracji zarówno bazy surowcowej, jak i przemysłu mleczarskiego. W rezultacie poprawiła się efektywność gospodarowania i wzrosła wydajność pracy. Przemysł mleczarski jest konkurencyjny na rynkach zewnętrznych, gdyż osiąga duże dodatnie saldo w handlu zagranicznym. Sytuacja finansowa przemysłu jest dobra, ale w znacznym stopniu zależy od koniunktury na światowym rynku, gdyż eksport odgrywa dużą rolę w bilansie rynkowym. Przemiany strukturalne jeszcze trwają, gdyż struktura polskiego mleczarstwa jest nadal bardzo rozdrobniona w porównaniu z głównymi konkurentami z UE.

EN

After the accession to the EU Polish dairy industry has successfully adjusted to market conditions. Conducted modernization processed allowed for an achievement of required veterinary and hygiene standards and adapt production to market regulations in the EU. Undergoing structural changes resulted in growing concentration of both raw material basis and dairy industry. Such changes triggered an improvement in efficiency of production and labour productivity. The dairy industry has been competitive on foreign markets which is confirmed by surplus in foreign trade. The financial situation of the industry is comfortable but highly reliable upon global markets, as exports account for a considerable share of output. Since the Polish dairy sector structure is still very fragmented as compared with major EU competitors, structural changes cannot be considered as completed.