Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961 – 2011. Pół wieku w dziejach zabytku

Gawlicki Marcin

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 18

127--148

PL

Zespół wzgórza zamkowego w Gniewie należy do grupy najcenniejszych zabytków związanych z państwem krzyżackim. Wielokrotnie w swoich dziejach niszczony i przebudowywany zamek konwentualny, siedziba polskich starostów, w XIX wieku magazyn, potem więzienie i koszary, zniszczony pożarem w 1921 roku, przez szereg kolejnych dziesięcioleci pozostawał w formie ruiny. Początek badań architektonicznych, prac projektowych, budowlanych i konserwatorskich na terenie zamku gniewskiego datuje się na lata 60–te XX wieku. Artykuł przedstawia efekty prac prowadzonych przez PP Pracownie Konserwacji Zabytków w latach 1962 – 1990 oraz dotychczas niepublikowane wyniki, wykonanych w latach 1972 – 1973, badań historyczno – architektonicznych zabudowy wzgórza zamkowego. Zaprezentowana zostanie także autorska koncepcja adaptacji zamku, wykonana w 1973 roku na podstawie wyników badań i rozwarstwienia chronologiczne. W oparciu o zasadę ograniczonej interwencji w strukturę zabytku, przy wykorzystaniu zaangażowania mieszkańców oraz lokalnego potencjału inwestycyjnego, w latach 1991 – 2001, przy aktywnym udziale wojewódzkiego konserwatora zabytków, zrealizowano pierwszy etap prac adaptacyjnych. Realizacja drugiego etapu w latach 2002 – 2011 polegała na modyfikacji programu użytkowego wynikającej z nowych oczekiwań skoncentrowanych na obsłudze ruchu turystycznego dostosowanych do realnych możliwości finansowania. W okresie pięćdziesięciu lat, dzięki działalności wielu osób i instytucji, w zmieniającym się otoczeniu organizacyjnym i finansowym przy ewolucji teorii ochrony zabytków, zamek w Gniewie doprowadzony został do stanu umożliwiającego jego użytkowanie. Zasadniczo zmieniona koncepcja architektoniczna oraz związany z nią charakter i zakres prac budowlano – konserwatorskich prowadzonych po 2011 roku wyznaczył cezurę czasową niniejszego artykułu.

2

Stan techniczny i wytyczne remontu zabytkowego kościoła w Zakopanem - Harendzie

Grzyb Krzysztof, Drobiec Łukasz, Zając Jakub

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 5

28--30

PL

Kościół pod wezwaniem św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Zakopanem - Harendzie jest reprezentatywnym przykładem budownictwa drewnianego. W obrębie konstrukcji zaobserwowano nieprawidłowości wymagające przeprowadzenia prac remontowo-naprawczych. Do najważniejszych problemów można zaliczyć uszkodzenia drewnianej ściany północno-wschodniej, która przechyla się w górnej części do wnętrza kościoła, nadmierne zawilgocenie węgłów ścian, osiowe pęknięcia drewnianych mieczy oraz korozję biologiczną niektórych elementów konstrukcyjnych. Zaproponowano wiele niezbędnych prac interwencyjnych, które zapewnią użytkowanie obiektu przez kolejna lata i zabezpieczą cenną wartość kulturową zabytku.

EN

The church of St. John the Apostle and Evangelist in Zakopane - Harenda is a representative example of wooden construction. There were irregularities in the structure during the inspection that required renovation and repair work. The most critical problems include damage to the north-eastern wooden wall, which tilts in the upper part towards the church's interior, excessive moisture in the wall corners, axial cracks and biological corrosion in wooden structural elements. Therefore, several necessary intervention works were proposed, which should ensure the serviceability of the building for the following years and protect the valuable cultural value of the monument.

3

Rewitalizacja zabytkowej stajni we Wrocławiu

Kirschke Krystyna, Kirschke Paweł, Komarzyńska-Świeściak Elżbieta

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 11

29--33

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia architektoniczne i budowlane związane z przebudową i adaptacją do nowych funkcji zabytkowego obiektu militarnego na przykładzie rewitalizacji Stajni nr 3 przy ul. Mieszczańskiej 9 we Wrocławiu, będącej reliktem pruskich koszar wojskowych na Kępie Mieszczańskiej. Zaprezentowano wyniki badań konserwatorskich i ekspertyz technicznych, które ukierunkowały założenia projektu przebudowy tak, aby adaptacja stajni do funkcji usługowo-mieszkalnych była możliwa z zachowaniem unikatowych walorów architektonicznych.

EN

In this article architectural and construction issues related to the reconstruction and adaptation to new functions of historic military buildings are presented on the example of the revitalization of Stable No. 3 at 9 Mieszczanska Street in Wroclaw, which is a relic of Prussian military barracks on Mieszczanska Island. The article presents the results of conservation research and technical expertise, which guided the assumptions of the reconstruction project so that the adaptation of the stable to service and residential functions was possible while preserving its unique architectural qualities.

4

Problemy adaptacji budynków do współczesnych funkcji na przykładzie Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej

Martyka Anna

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 11

44--46

PL

Przedmiotem artykułu jest adaptacja zabytkowego budynku poprzemysłowego. Budynek planowany na piekarnię powstał przed 1916 r. w zespole zabudowy dla emigrantów. W czasie II wojny światowej służył jako magazyn SS „Lagerhaus”. Obecnie w budynku mieści się Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Przedstawiono historię obiektu, architekturę, stan zachowania oraz problematykę adaptacji do nowej funkcji muzealnej.

EN

The subject of the article is the adaptation of a historic postindustrial building. The building, planned for a bakery, was built before 1916 in a complex of buildings for emigrants. It served as the SS magazine "Lagerhaus" during World War II. Today, the building houses the Memorial Museum of the Inhabitants of the Oswiecim Region. The history of the building, architecture, state of preservation, and adaptation problems to the new museum function are presented.

5

The role and scope of architectural and conservation research procedures in the process of restoring the splendour of an architectural monument created after 1945 on the example of the Suburban Railway Station in Gdynia

Orchowska-Smolińska Anna, Kriegseisen Anna

Architectus

|

2022

|

Nr 4 (72)

117--128

EN

Modern Movement buildings, despite their relatively recent construction, are sometimes affected by radical transformations of layout and form. The railway stations being one of the most important public buildings in the city are a special group of them. Due to long-term and intensive use they may bear the signs of exploitation of parts of its substance and have secondary transformations disharmony with the building. The subject of the article are architectural and conservation studies of the Suburban Railway Station in Gdynia, built in the mid-1950s. The authors of the article set themselves the goal of presenting the research procedures developed for it in the years 2016–2022, which are an introduction to revaluation process. The research methods used during the field work made it possible to identify the originally used techniques of execution and finishing methods and to determine the procedures for their reconstruction using conservation methods. The results of the conducted research became the basis for determining the scope of conservation protection of the station building, as well as the possibility of interfering with its partly “functionless” substance through adaptation and modernization activities.

PL

Budynki modernistyczne pomimo względnie nieodległego czasu powstania bywają dotknięte radykalnymi przekształceniami układu i formy. Szczególną ich grupą są dworce, które jako jedne z najważniejszych budynków publicznych miasta z powodu długotrwającego i intensywnego użytkowania mogą nosić znamiona wyeksploatowania fragmentów substancji oraz mieć wtórne nawarstwienia dysharmonizujące z obiektem. Tematem artykułu są badania architektoniczne i konserwatorskie powstałego w połowie lat 50. XX w. Dworca Podmiejskiego w Gdyni. Autorki artykułu postawiły sobie za cel przedstawienie opracowanych dla niego w latach 2016–2022 procedur badawczych stanowiących wstęp do działań rewaloryzacyjnych. Zastosowane podczas prac terenowych metody badań pozwoliły na identyfikację oryginalnych technik wykonania i metod wykończenia oraz określenie procedur ich odtwarzania metodami konserwatorskimi. Wyniki przeprowadzonych prac stały się podstawą wyznaczenia zakresu ochrony konserwatorskiej budynku dworcowego i określenia możliwości ingerencji w jego częściowo pozbawioną funkcji substancję za pośrednictwem działań adaptacyjnych i modernizacyjnych.

6

Ochrona zabytkowych ruin - problemy badawcze i projektowe na przykładzie zamku w Sochaczewie

Brykowska Maria

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 6

11--27

PL

Badania historyczne ruin zamków, a następnie prace konserwatorskie - są procesem złożonym i wieloetapowym. W związku z zagrożeniem katastrofą ruin zamku w Sochaczewie Zespół Badań nad Polskim Średniowieczem, wykonał kompleksowe badania (historyczne, architektoniczne, archeologiczne i techniczne) oraz projekty: konserwacji ruin i zagospodarowania otoczenia. Badania prowadzili w 1966 r.: historyk sztuki Izabela Galicka, archeolog Jerzy Piniński i architekt Maria Brykowska (kierownik i autor projektu); konsultował prace prof. Jan Zachwatowicz. Ustalono: poziom użytkowania i spalenia grodu (XIII w. - 7,0 m pod nasypem), relikty zamku gotyckiego (poł. XIV w.) i zamek budowany przez starostę Stanisława Radziejowskiego (przed 1630). Następnie wykonano projekt architektoniczny zabezpieczenia ruin (nie zrealizowany). W 1975-77 r. badania w północnej części zamku wykonał Jerzy Gula, a w latach 2006-2007 ekipa pod kierunkiem Leszka Kajzera – w części południowej i wschodniej; odkryto budynek bramny z czasów starosty Krzysztofa Szydłowieckiego i według źródeł z XVI w. – kilka drewnianych domów. Badania z lat 2011-2013– stanowiły podstawę dotacji UE do realizacji nowego projektu dla celów turystycznych i zabezpieczenia ruin, pod nadzorem konserwatorskim architekta Cezarego Głuszka. W 1966 r. architekt Jarosław Skrzypczyk wykonał projekt otocznie zamku (zrealizowany), a w 2013 r. uporządkowano teren według poprzedniej koncepcji. Wieloletnie doświadczenie w organizacji badań i naukowej interpretacji odkryć, dla ochrony wartości zabytkowej ruiny wraz z terenem – stanowiły podstawę propozycji zmian do „Karty historycznych ruin”.

EN

Historical research on the castles’ ruins and then conservation works, is a complex and multi-stage process. In connection with the threat of the disaster of the ruins of the castle in Sochaczew, the Research Group on the Polish Middle Ages, in 1966 made comprehensive research (historical, architectural, archaeological and technical). The research was carried out by: art historian Izabella Galicka, archaeologist Jerzy Piniński and architect Maria Brykowska (head). It was found: The level of use and burning of the castle (13th c. - 7.0 m), relics of the Gothic castle (mid-14th c.) and the castle built by the starost Stanisław Radziejowski (before 1630) were established. In 1967, arch. M. Brykowska made a conservation project for permanent protection of the ruins (not implemented), and arch. J. Skrzypczyk - a conceptual design of the castle hill surrounding (completed). All work was consulted by prof. Jan Zachwatowicz. In 1975-77, the research in the northern part of the castle was performed by Jerzy Gula, and in the years 2006-2007 the team led by Leszek Kajzer - in the southern and eastern part; a gate building from the times of the starost Krzysztof Szydłowiecki was discovered and, according to sources from the 16th century, other houses were described. Research from 2011-2013 constituted the basis of EU subsidies for the implementation of a new project for tourism purposes and securing ruins, under the supervision of the architect Cezary Głuszek; the surroundings of the hill were also ordered in reference to the concept from 1967. Conclusions from the work at the castle in Sochaczew regarding the organization and methods of research and scientific interpretations of discoveries and design - to protect the value of the historic ruins with the area - formed the basis for proposals for changes to the 'Charter of historical ruins'.

7

Kościoły pokoju w Jaworze i Świdnicy – prace konserwatorskie wnętrza i wyposażenia, jako przykład ochrony budowli wpisanych na listę światowego dziedzictwa

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2017

|

Nr 4

83--92

EN

Churches of Peace in Jawor and Świdnica, inscribed in the World Heritage List, are unique examples of religious monuments which were created despite many unfavourable circumstances, and survived till today while preserving their original function, decorations and furnishings. The article discusses crucial principles of conservation work in both buildings, which has been carried out since the beginning of the 1990s. Positive results of conservation work, preserving the authenticity of substance, were possible mainly due to inscribing the building in the UNESCO World Cultural Heritage List. Preserving the authenticity of those monuments was the priority during the realised conservation work on the interior decoration and furnishings. That is why the Churches of Peace in Jawor and Świdnica maintained their authentic original décor from the turn of the 17th and 18th century.

8

Ocena stanu betonu w fundamentach obiektów byłego Obozu Zagłady Auschwitz II-Birkenau w aspekcie prac konserwatorskich

Kańka S., Stryszewska T.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 2

59--62

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości fizykochemicznych betonu oraz cegły ceramicznej, z których 70 lat temu wykonano fundamenty obiektów infrastruktury byłego Obozu Zagłady Auschwitz II-Birkenau. Omówione badania przeprowadzono w ramach programu, którego celem było rozpoznanie i dokumentacja stanu zachowania budynków obozowych stanowiących bezcenne materialne obiekty historyczne o charakterze martyrologicznym. Badania prowadzono na odwiertach rdzeniowych z oryginalnych fragmentów konstrukcji budynków obozowych oraz fragmentach cegieł ceramicznych. Wyniki badań i ich analiza pozwoliły na oszacowanie wytrzymałości na ściskanie oraz stopnia degradacji betonu i cegieł w fundamentach przedmiotowych obiektów.

EN

The article presents the results of selected physico-chemical properties of concrete and ceramic bricks, of which the foundations of infrastructure facilities at the former death camp of Auschwitz II-Birkenau were made 70 years ago. The tests were conducted as part of a broad program aimed at the exploration and documentation of the condition of the camp buildings that are invaluable historical material objects of martyrdom. The study was conducted using cores taken from original parts of the camp buildings' structures and parts of ceramic bricks. The results and analysis made it possible to estimate the compression strength and the degree of degradation of concrete and bricks in the foundations of these objects.

9

Rotunda w Zamościu: to będzie trudna konserwacja

Miechowicz D.

Ceramika Budowlana

|

2017

|

nr 1-2

28--29

PL

Planowany remont ceglanej Rotundy na dawnym przedpolu Twierdzy Zamość tak naprawdę będzie remontem gigantycznej nekropolii. Szczególnej uwagi wymagać będą inskrypcję, wyryte w murach przez więźniów mieszczącego się tutaj w czasie wojny hitlerowskiego obozu przejściowego.

10

Renowacje żagańskich zabytków architektury neogotyckiej

Mrowiec Ł.

Ceramika Budowlana

|

2017

|

nr 3-4

27--30

11

O problemach z identyfikacją betonu i stali w obiektach zabytkowych z przełomu XIX i XX w.

Bałos P.

Budownictwo, Technologie, Architektura

|

2017

|

nr 4

54--57

12

Urząd konserwatorski a zabytek, czyli o wpływie urzędu na przygotowanie i realizację prac konserwatorskich

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 1

77--84

EN

Under the Act of 23 July, 2003 on the Protection and Guardianship of Monuments, employees of historic preservation offices supervise works carried out to historic monuments and sites as well as determine their scope. The scope of works depends on the form of legal protection and it is conditional on the decision pertaining to legal protection, i.e. listing a property or site in the register or municipal/communal record of historic monuments and sites; providing area-wide protection: defining historic preservation area in a local zoning plan. Members of staff of historic preservation offices are responsible for assessing documents pertaining to renovation, restoration, and conservation works carried out to monuments and sites as well as make administrative decisions on all actions, regardless of the level on which they are taken: issuing conservation guidelines, permits for conducting research on historic monuments and sites, making decisions on commencing conservation works, supervising the works until their completion. Quality of works carried out to historic monuments and sites depends on individual experience and skills that the members of staff of historic preservation offices demonstrate. The higher the rank of a monument or site, the heavier responsibility historic preservation offices shoulder.

13

Prace konserwatorskie, a klasyfikacja zabytków

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 2

67--78

EN

Value assessment of historic monuments and sites and their classification are affected by conservation works and the impact they exert on elements of historical significance. Whether a historic monument or site can be still considered evidence of a past epoch depends on the scope of conservation works carried out in this asset. Works conducted in appropriate manner provide new information about the past. Additionally, a historic monument or site is attributed new values - not only aesthetic and functional but also the historical ones. This allows for changing their classification. Therefore, the role that the results of conservation works play in classification of historic monuments and sites has been particularly emphasised. The author of this article ponders upon whether layers of the previously carried out conservation works as well as their effects can be the reason for redoing value assessment and re-classifying a historic monument or site. These deliberations provided a basis for drawing conclusions and producing recommendations pertaining to the influence that conservation works and layers created as their result exert on the actions taken by historic preservation offices supervising these works. For this reason, the present classification should include the following: – increasing the importance of historic monuments and sites which have not been transformed at all or have been slightly modified This concerns historic monuments and sites which are typical of their epoch, e.g. tenement houses, palaces, industrial plants, etc. – valuable layers and elements created in the course of conservation works, which should be preserved and, prior to issuing permits by historic preservation office and launching conservation works, assessed in terms of their values. These elements should be preserved in order to place these assets under a different class, usually of a higher rank. Preserving elements created in the course of formerly conducted conservation works and resulting in forming multiple layers is compliant with the currently applied conservation theory, which no longer accepts purist methods as a way of preserving monuments and sites. Due to this, it is possible to preserve the evidence of conservation works and take care of historic monuments and sites in order to preserve them for future generations.

14

Problemy konserwatorskie i budowlane restauracji kompleksu architektury drewnianej domów tkaczy w Zgierzu

Sitnicki M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2016

|

R. 72, nr 5

248--251

PL

Scharakteryzowano realizowany w latach 2009-2011 projekt „Rewitalizacji i rozwoju historycznego kompleksu architektury drewnianej miasta Zgierza”. Opisano wybrane działania konserwatorskie i budowlane oraz sformułowano wnioski dotyczące prowadzenia podobnych prac mających na celu ochronę i zachowanie zabytkowej architektury drewnianej.

EN

The article presents project that was realized in 2009-2011 under the name of “Revitalization and development of historical wooden architecture complex in Zgierz”. During revitalization process, multiple works of restoration, conservation and construction were performed. Article describes selected conservation and construction activities and provides guidelines for performing similar historical site preservation projects in the future.

15

Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Sebastiana w Wieliczce – prace restauratorskie w przeszłości i obecnie

Gaczoł A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 38

29--44

PL

Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Sebastiana w Wieliczce został konsekrowany w 1598 r. Natomiast w literaturze fachowej od początku XX w. istniejąca świątynia datowana jest na wiek XVIII, bowiem proporcja budowli, sposób nakrycia, jak też bardzo wiele szczegółów nie pozwalają datować obecnej budowli wcześniej niż na ten czas. Celem zaprezentowanego artykułu jest przedstawienie analizy przemian rzutu i bryły kościoła w okresie dwu wieków. Co najmniej dwukrotnie kościół znajdował się w bardzo złym stanie technicznym, groziła mu rozbiórka i przechodził gruntowną odnowę. Pierwsza odnowa (bądź przebudowa) miała miejsce we wspomnianym XVIII wieku, a druga, ale to już restauracja pod nadzorem konserwatorskim – w latach 1903-1914. Tym bardziej godna uwagi, że dokonana z inicjatywy wielickich społeczników, skupionych w społecznie działającym „Komitecie Opieki nad Kościółkiem Św. Sebastiana”. Po obszernym omówieniu kompleksowych prac remontowych i konserwatorskich na początku XX wieku, w trakcie których m.in. polichromię w wielickim drewnianym kościele wykonał Włodzimierz Tetmajer, witraże Stefan Witold Matejko, a organy zamontowała firma Rudolfa Haasego ze Lwowa, zaprezentowano w artykule ostatnie kompleksowe prace budowlane i restauratorskie, prowadzone od 2011r. Dzięki tym pracom, wykonywanym jak i poprzednie sprzed stu lat, z dużym zaangażowaniem, ta piękna, tradycyjna świątynia, w której odbija się historyczna ciągłość uroczych polskich kościołów z drewna, dobrze przetrwa najbliższe dziesięciolecia.

EN

The historic wooden church of St. Sebastian in Wieliczka was consecrated in 1598. However, in the professional literature since the beginning of the 20th century the existing church is dated back to the 18th century, because the proportions of the building, its manner of roof covering, as well as numerous details do not allow for dating the present building earlier than to that period. The aim of the presented article is presenting an analysis of transformations of the plan and the bulk of the church during two centuries. At least twice the church was in a very poor technical state; it was threatened with demolition and completely renovated. The first renovation (or rebuilding) took place in the already mentioned 18th century, and the other which was really a restoration under conservator’s supervision – in the years 1903-1914. It was particularly worthy of attention as the initiative was launched by volunteers from Wieliczka, gathered in a “Committee for Protecting the Church of St. Sebastian”. After a detailed description of complex renovation and conservation work at the beginning of the 20th century, during which e.g. the polychrome in the wooden church in Wieliczka was executed by Włodzimierz Tetmajer, stained glass by Stefan Witold Matejko, and the organ was built by the firm of Rudolf Haase from Lviv, the article presented the last complex building and restoration work carried out since 2011. Thanks to this work conducted like that from a hundred years ago with much commitment that beautiful traditional church which reflects the historic continuation of charming Polish wooden churches will successfully survive the next decades.

16

Diagnostyka, naprawa i konserwacja mostu w Łazienkach Królewskich w Warszawie

Terlikowski W., Krzemiński R.

Materiały Budowlane

|

2014

|

nr 2

22--23

17

Diagnostyka i analiza konstrukcyjno-architektoniczna starożytnej świątyni w Iranie

Terlikowski W.

Materiały Budowlane

|

2014

|

nr 1

64--66

18

History, Technology, and Treatment of a Painted Silk Folding Screen Belonging to the Palace-Museum of Golestan in Iran

Kakoauei M, Kakouei E M, Kumaran S

Fibres & Textiles in Eastern Europe

|

2014

|

Vol. 22, no. 2 (104)

69--75

EN

This study aimed to design and establish effective methods of conserving and restoring a double-sided silk folding screen in the Golestan museum of Iran. We examined the structure, techniques, pigments, silk type and extent of degradation of the artifact. Investigations and analysis were used to identify the pigments using noninvasive methods. Fourier transform infrared spectroscopy (FT-IR), a Scanning Electron Microscope (SEM-EDX) and X-ray fluorescence (XRF) analysis were used for identifying the pigments and fibers. The first step was to estimate why the painted side did not have any noticeable degradation compared with the whole structure and dyed side, which had suffered substantial physical decay. The effectiveness of several combinations of fungicides in preventing the fungal deterioration of the silk artifact was tested and Dichlorophen was selected. The cleaning process was carried out with low powered vacuum suction, a soft brush and soft rubber. To restore the folding screen, the paper conservation based method was used. Therefore the remounting process was done using self-adhesive Japanese tissue paper to attach the support to the silk in order to avoid stitching through the painted surface. Consolidation was not deemed necessary because the paint surface was not actively flaking. Since the treatment method applied in this study could successfully conserve and restore the artifact with minimal destructive impact, it is worth replicating in similar conservation projects.

PL

Badania miały na celu opracowanie metody konserwacji określonego rodzaju historycznych tkanin. Do badań wytypowano jedwabny, malowany, składany parawan pochodzący z Muzeum Pałacowego Golestan w Iranie. Badano strukturę, techniki wykonania, zastosowane pigmenty, rodzaj jedwabiu i stopień zniszczenia. Pigmenty identyfikowano metodami nieinwazyjnymi, stosując analizę spektroskopową FT-IR. Pigmenty i włókna badano również za pomocą elektronowej mikroskopii skaningowej SEM-EDX oraz fluorescencyjnej analizy rentgenowskiej (XRF). Pierwszym krokiem była ocena zniszczeń oraz analiza dobrze zachowanych fragmentów. Testowano również różnego rodzaju środki grzybobójcze wybierając dichlorofen jako optymalny. Przy procesie czyszczenia używano delikatnych ssawek, szczotek i gumek a także adhezyjnej japońskiej bibuły. Specjalną uwagę poświecono powierzchni malowanej. Doświadczenie zdobyte przy opisanej pracy i jej efektach może być wykorzystano w podobnych pracach konserwatorskich.

19

Prace konserwatorskie i adaptacyjne w willi Fränkla w Prudniku

Solisz I., Kowalik-Kociszewska D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 35

29--40

PL

Willa Fränkla w Prudniku, zwana ze względu na bogactwom formy architektonicznej i pozostałości pierwotnego wystroju pałacem, jest charakterystycznym przykładem podejmowanych w ostatnich latach przez samorządowych właścicieli zabytków działań zmierzających do przeprowadzania remontu budynków przy wsparciu inwestycji z funduszy Unii Europejskiej. Remont willi jest równocześnie świetną ilustracją zagrożeń, które dla zabytku niesie adaptacja i remont realizowane w trybie obowiązującej w naszym kraju ustawy o zamówieniach publicznych, zgodnie z którą wybiera się wykonawcę oferującego najniższą cenę. Stosowanie tych przepisów przez instytucje przygotowujące przetargi w sposób literalny, bez uwzględnienia specyfiki obiektów zabytkowych (częste odkrywanie w trakcie prac nieznanych elementów zabytkowych, stosowanie specjalistycznych technologii i materiałów konserwatorskich, zatrudnianie profesjonalistów), przyczynia się do nagminnego wygrywania przetargów przez firmy budowlane nie posiadające odpowiedniego doświadczenia i umiejętności, na czym najbardziej i najczęściej cierpi zabytek, a czasem także inwestor. Artykuł omawia sposób realizacji inwestycji (okiem konserwatora wojewódzkiego oraz kierownika prac konserwatorskich), procedury oraz problemy podczas realizacji prac, a także działania podjęte w celu zmiany pierwotnych założeń konserwatorskich. Zawiera opisy odkrywek dawnych dekoracji stwierdzonych podczas prac, opis przeprowadzonych prac konserwatorskich i ich charakterystykę. Efektem końcowym prac jest przywrócenie dawnej świetności willi z przełomu XIX/XX w., obiektowi wyjątkowemu i unikalnemu na skalę województwa, a także kraju. Prace przeprowadzone w latach 2010-2012.

EN

The Fränkel villa in Prudnik, called a palace because of its rich architectonic form and relics of the original decor, is a characteristic example of activities, undertaken in recent years by local authorities owning such monuments, aimed at carrying out building renovation using fi nancial support from the funds of the European Union. Renovation of the villa is also a perfect illustration of dangers the monument is faced with during adaptation and renovation realised within the act of competitive tendering currently binding in our country, according to which the contractor offering the lowest price has to be chosen. As a result, literal application of those regulations by institutions preparing tenders, without taking into account the specificity of historic objects (frequent discoveries of unknown historic elements during conservation work, applying specialist conservation technologies and materials, employing professionals), contributes to tenders being commonly won by building firms without appropriate experience or skills, which most frequently and most seriously harms the monument, and sometimes also the investor. The article describes a way of investment realisation (as seen by the Voivodeship Monument Conservator and the manager of conservation work), procedures and problems encountered in the course of realisation, as well as efforts made in order to alter the original conservation assumptions. It includes descriptions of old decorations discovered in the process, description of carried out conservation treatment and its characteristics. The final effect of the work is restoring the former glory of the villa from the turn of the 19th/20th century, an object unique in the scale of the Voivodeship and even the whole country. The work was carried out in the years 2010-2012.

20

Ocena stanu zabytku

Hudziak H.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2013

|

z. 13

115--118

EN

The article presents general procedure leading to local evaluation of destruction in the monument. It should be noted that this assessment includes not comparable processes, therefore, the author proposed the separation of partial assessments on condition of construction (walls, roof truss) and of the destruction assessment of the monument decor. In practice, it is assumed that each of the unfavorable partial requires conservator intervention.