Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Reconsidering Land System Changes in Borderlands: Insights from the China-ASEAN Borderland

Hua Xiaobo, Kono Yasuyuki

Problemy Ekorozwoju

|

2020

|

Vol. 15, nr 1

179--187

EN

This study contributes to the literature on how to explicitly describe, track, and interpret the structure and dynamics of land systems in borderlands. The shift in land system science analytics from place-based toward larger-scale analysis of interactions and connections in a globalized context provides an opportunity to synthesize the knowledge about borderlands. This paper argues that studies on land system changes in borderlands need to thoroughly link the features of borderland regions with multiple interactions – on either or both sides of a border – rather than simply focusing on shifts within closed national boundaries. Furthermore, this paper provides important insights that can advance existing approaches to track and interpret changes in the land systems of borderlands.

PL

Niniejsze opracowanie przyczynia się do jednoznacznego opisu, śledzenia i interpretacji struktury i dynamiki systemów lądowych na obszarach przygranicznych. Przejście w analizie nauk o systemie lądowym z analizy opartej na miejscu na analizę interakcji i połączeń na większą skalę w zglobalizowanym kontekście daje możliwość nowej syntezy wiedzy na temat pogranicza. W niniejszym artykule wykazuje się, że badania zmian w systemie lądowym na obszarach przygranicznych muszą dokładnie wiązać cechy regionów przygranicznych z wieloma interakcjami – po jednej lub po obu stronach granicy – zamiast koncentrować się wyłącznie na przesunięciach w obrębie zamkniętych granic krajowych. Ponadto niniejszy artykuł zawiera ważne informacje, które mogą usprawnić istniejące podejścia do śledzenia i interpretacji zmian w systemach lądowych pogranicza.

2

Houses of the Polish-Belarusian borderland as areas of value

Sulima Magdalena

Budownictwo i Architektura

|

2019

|

Vol. 18, nr 4

103--116

EN

Nowadays, as a result of globalization processes, the sense of identity and relationship between humans and their place of living is increasingly losing its importance. Today’s thinking about the house as a centre of the world is becoming less obvious in comparison to the symbolism of a house in the folk culture. Wooden houses on the Polish and Belarus border are an example of a temporal continuum – both in the spatial and in the spiritual aspect. Because of their architecture, decoration on facades and spatial layout, they are a distinctive feature of the local landscape, and ethnic communities inhabiting them, to this day have maintained a strong identification with their own roots and place of residence. The greatest threat to the continuity of local tradition as well as wooden architecture of borderland villages is their progressive extinction. That is why the issue of protection of the cultural heritage and the generational memory of local residents is one of the key issues in maintaining the identity of those areas. The aim of the article which is based on ethnographic sources and field researches is to present the symbolism of traditional wooden houses in the villages of the north-eastern Poland as areas of material and spiritual values and to bring attention to the need of protecting them in the context of contemporary civilization changes.

PL

Artykuł oparty na źródłach etnograficznych i badaniach terenowych, przedstawia symbolikę tradycyjnych domów drewnianych we wsiach południowo-wschodniej części województwa podlaskiego, pogranicza polsko-białoruskiego jako obszarów wartości materialnych i duchowych oraz zwraca uwagę na potrzebę ich ochrony w kontekście współczesnych przemian cywilizacyjnych. Domy te stanowią przykład czasowego kontinuum, tak w przestrzennym jak i duchowym aspekcie. Swoją architekturą, dekoracją na elewacjach i lokacją w układzie przestrzennym, stanowią wyróżnik lokalnego krajobrazu, a zamieszkujące je społeczności etniczne, po dziś dzień zachowały silną identyfikację ze swoimi korzeniami i miejscem zamieszkania, pielęgnując przekazywane z pokolenia na pokolenia tradycyjne treści. Największym zagrożeniem dla przetrwania drewnianej architektury wsi pogranicza oraz spuścizny niematerialnej jest ich depopulacja. Toczące się obecnie debaty w kręgach architektów, konserwatorów, czy samorządowców na temat ochrony spuścizny kulturowej podkreślają, że działania takie powinny być prowadzone wieloaspektowo, przez różne podmioty, co ważne z czynnym i praktycznym zaangażowaniem społeczności wiejskich. Rolę transmisji międzypokoleniowej oraz żywej tradycji podkreślają także światowe dyrektywy Unesco dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego. Z jednej strony tego typu zabiegi mogą stać się formą aktywizacji lokalnych mieszkańców oraz gestem szacunku dla reprezentowanych przez te grupy wartości. Z drugiej natomiast, stanowić spoiwo pomiędzy pokoleniami i istotny środek przekazu dla zachowania ich kultury.

3

W poszukiwaniu utraconego blasku - szanse i zagrożenia rewitalizacji Jarosławia

Fitta A.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/1

131--144

PL

Świat dąży do powszechnej globalizacji i urbanizacji, ludzie masowo migrują do miast, powstaje coraz więcej metropolii i megamiast. Czy małe i średnie miasta są skazane na zagładę? Autorka przygląda się prognozom na przyszłość dla niewielkich ośrodków, dokładniej analizując przykład podkarpackiego Jarosławia – niespełna 40-tysięcznego miasta o bogatej i barwnej historii, które pogrążone w stagnacji, szuka pomysłu na siebie. Niegdyś na słynne jarmarki do Jarosławia ściągali kupcy z całej Europy, dziś mało kto o nim słyszał. Czy istnieją szanse, by miasto odzyskało dawną świetność?

EN

The world strives for universal globalization and urbanization, people massively migrate to cities, more and more cities and megacities are formed. Whether small and mediumsized cities are doomed to extinction? The author takes a look at predictions for the future of small centers, specifically analyzing the example of Jarosław at Podkarpacie - less than 40 thousand inhabitants with a rich and colorful history, which mired in stagnation is looking for an idea for itself. Formerly the famous fairs collected merchants from all over Europe to Jarosław, today hardly anyone has heard of it – is there a chance for the city to recover its former glory?

4

Polska Wschodnia infrastrukturalne pogranicze czy peryferie?

Brdulak J., Pawlak P.

Logistyka

|

2015

|

nr 3

550--557, CD 1

PL

Artykuł porusza tematykę związaną z pojęciami pogranicze i peryferie w odniesieniu do Polski Wschodniej w aspekcie infrastruktury transportowej. Położenie geograficzne, przyjazne ukształtowanie terenu pograniczy na wschodzie, jak również nie tak duża odległość do rdzenia kraju, którym można określić Warszawę, powinny stanowić wartość dodaną tego obszaru. Pomimo tego zdecydowanie gorzej jest się dostać z Warszawy na obszar pogranicza, aniżeli do wielu innych miast wojewódzkich (m.in. Poznań, Wrocław, Katowice), które niejednokrotnie są bardziej oddalone. Wiąże się to z niską dostępnością komunikacyjną regionu pogranicza, która jest związana z mała liczbą dróg najwyższej klasy technicznej na wschód do linii Wisły. Opisano cechy pogranicza oraz peryferii i pokrótce przeanalizowano sytuację tego konkretnego regionu. Problemem do rozstrzygnięcia pozostaje, czy pogranicze Polski Wschodniej można utożsamiać jedynie z peryferiami państwa. Czy też może występują czynniki stanowiące o semi-peryferyjności niektórych obszarów, a postulowane inwestycje infrastrukturalne staną się czynnikami rozwoju i zmiany podejścia do przygranicza.

EN

The article discusses the issues related to the definitions of borderland and the periphery in relation to the Polish Eastern in terms of transport infrastructure. Geographic location, friendly terrain shape in the east, as well as not so great distance to the core of the country, i.e. to Warsaw, should provide added value in this area. Despite this, much worse is to get from Warsaw to the borderland area, than to many other bigger cities (eg. Poznan, Wroclaw, Katowice), which often are more distant. This is related to the low transportation accessibility in borderland area, which is associated with a small number of roads of first-class technical, east of the line of the Vistula. Characteristics of the borderland and periphery was described, and a brief analysis of the situation of a particular region was done. The problem to be resolved is whether the Polish eastern borderland area can be identified only as the periphery of the state. Or maybe there are factors determining not only peripheral character of this areas, and postulated infrastructure investments, will become factors of development and change in the approach to the borderland area.

5

Otwarte granice - otwarte pogranicza?

Sobieraj I.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2013

|

z. 65

375--382

PL

Od 1989 roku na polskich granicach i pograniczach zachodzą istotne zmiany. Polskie granice różnią się od siebie głównie pod względem funkcji politycznych i gospodarczych, jakie obecnie pełnią, przede wszystkim z uwagi na uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej i Układzie z Schengen. Mieszkańcy różnych pograniczy mają także odrębny bagaż doświadczeń historycznych, związanych z uwarunkowaniami z przeszłości. Czy te różnice przekładają się na odmienne postawy mieszkańców pograniczy? W artykule tym poddane zostały analizie wyniki badań zrealizowanych na polskich pograniczach od 2008 do 2010 r., celem porównania postaw mieszkańców różnych pograniczy – zachodniego, południowego i wschodniego wobec funkcji granicy, oceny sytuacji na pograniczu oraz ich otwartości na kontakty międzykulturowe bądź dystansu wobec sąsiednich narodów.

EN

Since 1989 important changes have been hold on Polish borders and borderlands. The Polish borders differ from each other mainly regarding political and economic functions, they now performing. This is basically because of the presence of Poland in European Union and Schengen Agreement. The inhabitants of various borderlands have also other historic experiences connected with the past. Does differences transform into other attitudes of borderlands’ inhabitants? In this article the results of the research on Polish borderlands from 2008 to 2010 were analyzed. The aim of the research was to compare the attitudes of the inhabitants’ of various borderlands: east, west, south towards the functions of the borders, their assessment of the borderlands’ situation and their openness on intercultural contact or their social distance to neighboring nations.

6

Kłopoty z pograniczem. Socjologia wobec tradycji i ponowoczesności

Wojakowski D.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2013

|

z. 65

419--431

PL

Artykuł opisuje główną oś obecnej w polskiej socjologii dyskusji dotyczącej definiowania pogranicza, przebiegającą pomiędzy szerokim ujęciem symbolicznym tej kategorii oraz tradycyjną koncepcją, kojarzącą pogranicze z konkretnym terytorium. Przyjęta w analizie perspektywa interakcyjna pozwala na częściowe połączenie obu sposobów ujmowania pogranicza, definiując go jako konstrukcja kulturowa opierająca się na doświadczeniu niekompatybilności poczucia lokalnej i etnicznej wspólnoty. W artykule wskazuje się, że ów typ doświadczenia może wykraczać poza tradycyjnie opisywane pogranicza. Takiego założenia nie można jednak traktować jako ponowoczesnego pewnika, lecz tezę wyjściową do dalszych poszukiwań badawczych.

EN

The article describes main standpoints in a dispute over definition of borderland. The first one defines borderland solely as a symbolic category, whereas the second one traditionally associates that term with a particular territory. The interactional perspective used in the analysis of that problem enabled partial fusion of those polar standpoint and defined the borderland as an experience of cultural incompatibility of local and ethnic communities. The article shows the cases when that type of experience can exceed the traditionally described borderlands, although that assumption should not be treated as a postmodern certainty, but only as a starting point to the further research.

7

Jarosław – ślady wielokulturowości – Cz. 2

Fitta A.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

nr 20

441--454

PL

Jarosław to urokliwe, niewielkie miasto położone na Podkarpaciu, o bogatej, burzliwej i kolorowej historii, lokowane już w 1375 roku. W drugiej części artykułu omówiono zabytki miasta związane ze społecznością żydowską, m.in. dwie synagogi i budynek Towarzystwa Jad-Charcyjm, a także wpływ wielokulturowości na krajobraz miasta, również w czasach dzisiejszych.

EN

Jarosław is a small, charming town in the Sub-Carpathian region, with a rich, colourful and turbulent history, granted civic rights in 1375. The second part of the article discusses the city monuments related to the Jewish community, such as the two synagogues and the seat of the Yad-Khartzyim Association, as well as the influence of multiculturalism on the city's landscape, also nowadays.

8

Jarosław – ślady wielokulturowości. Cz. 1

Fitta A.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

nr 19

315--328

PL

Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie wielokulturowego bogactwa Jarosławia, miasta położonego na skrzyżowaniu szlaków handlowych, związanego z trzema religiami: rzymskokatolicką, greckokatolicką oraz żydowską. Pozostałości po wielokulturowym dziedzictwie to liczne kościoły, cerkwie i synagogi, a także wpływ na krajobraz kulturowy miasta. Barwna i międzynarodowa przeszłość to wyraźny atut Jarosławia.

EN

The purpose of the article is to show the cultural diversity of Jaroslaw, a town situated at the crossing of trade routes and a meeting point of three religions, Roman-Catholic, Greco-Catholic and Jewish. The remnants of this diversity are numerous sanctuaries, Orthodox churches and synagogues, and an impact on the town's current cultural landscape. An international and colourful history is one of the town's strongest assets.

9

Ograniczenia zakresu projektowanej eksploatacji złoża Gołkowice wynikające z ochrony terenów położonych na terytorium Republiki Czeskiej

Białek J., Mielimąka R., Lubryka M., Majchrzak J.

Górnictwo i Geologia

|

2013

|

T. 8, z. 1

17--27

PL

JSW S.A., przygotowując się do podjęcia eksploatacji złoża węgla kamiennego Gołkowice zalegającego w jej polu rezerwowym położonym przy granicy z Republiką Czeską, opracowała docelowy projekt eksploatacji górniczej tego złoża. Projekt ten zakłada maksymalne wybranie złoża, bez uwzględnienia warunku nieprzekroczenia deformacji I kategorii w rejonie przygranicznym. Z uwagi na dochodzące do V kategorii prognozowane wpływy eksploatacji ujętej w rym projekcie na teren Republiki Czeskiej powstała konieczność opracowania na jego bazie nowego, ograniczonego projektu eksploatacji złoża Gołkowice, uwzględniającego wymogi ochrony terenów przygranicznych. W artykule pokazano metodykę, jaką posłużono się przy opracowywaniu tak ograniczonego projektu eksploatacji, a także pokazano skutki założonego ograniczenia eksploatacji na wielkość zasobów możliwych do wydobycia z tego złoża.

EN

JSW S.A. when preparing to undertake the exploitation of underground coal bed Gołkowice, located in its reserve field situated near the border of Czech Republic, worked out the target plan of exploitation of this bed. Project found maximal utilization of the bed, without complying the condition of not exceeding I category of deformations in the borderland. Seeing that predicted deformations of planned exploitation were almost V category arose need of develop limited project of Gołkowice bed exploitation, basing on existing one, meeting with requirements of protection of borderlands. In this paper were shown methodology of working out such a limited project of exploitation and also results of assumed limitations on the volume of resources possible to excavate from the bed.

10

Pojęcia promocji wielowymiarowości pogranicza

Acewicz M.

Ekonomia i Zarządzanie

|

2013

|

Vol. 5, no. 3

163--179

PL

Pogranicza to regiony wielowymiarowe. Promocja takiego terytorium ma na celu budowanie jego stabilnej marki na gruncie jednoznacznie identyfikowanych cech. Realizuje się ona w ramach modelu sieciowego. Optymalnie jest zespołem stałych i konsekwentnych działań w ramach różnorodnych kampanii. Jak pokazuje przykład pogranicza Podlasia, wartość jednostki terytorialnej rośnie, jeżeli nie tylko spełnia ona określone oczekiwania swojego odbiorcy, ale jest również jako marka polecana innym.

EN

Borderline is a multi-dimensional regions. The target of promotion of such territory is building its brand on the basis of stable clearly identifiable characteristics. It is realized in the network model. Optimally it is a unit of regular and consistent action in the different campaigns. As seen in the borderline Podlasie territorial unit value increases if not only meets the certain expectations of their customers, but as a brand recommended others.

11

O trwaniu, przemijaniu (oraz przenikaniu) idei w architekturze na pograniczu kultur

Grycel J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/2

114--119

PL

Geograficzne czy też może szerzej - narodowe pogranicze, tradycyjnie było miejscem spotkania narodów i ich tradycji. Tym samym wszelkie przejawy działalności ludzkiej na tych terenach, a więc i proces tworzenia architektury, poddane były nieco innym regułom, aniżeli miało to miejsce w macierzystych ośrodkach miejskich. Obecnie, przede wszystkim na skutek procesów globalizacyjnych, to multietniczne metropolie stały się głównym miejscem spotkania kultur. Czy oznacza to, że tylko w nich bije serce współczesnej architektury?

EN

Borderlands are considered to be a place where nations and traditions used to meet. Therefore any human activity, which also includes the process of architectural creation, was exposed to somewhat different rules than it was in mother cities. Today, mostly due to globalisation processes, it is multiethnic metropolises which are the place where cultures meet. Does it mean they are an exceptional place where the heart of the contemporary architecture keeps beating?

12

Otwarta przestrzeń pogranicza

Paszkowski Z.

Przestrzeń i Forma

|

2008

|

nr 10

83-88

PL

Wieloznaczność pojęcia pogranicze jest punktem wyjścia do rozważań o swoistej filozofii przestrzeni, filozofii pojmowania świata. Autor ukazuje różnorodność skojarzeń znaczeniowych związanych z tym pojęciem. Uwagę szczególną przywiązuje do pojęcia otwartości, rozumianej zarówno w kontekście przestrzennym jak i mentalnym. Z otwartością wiąże się również potencjalna zdolność do asymilacji nowych znaczeń, innowacji, a granica staje się przestrzenią wymiany wartości a nie krawędzią percepcji. Autor udowadnia, że pogranicze stwarza szansę rozwojowe dzięki korzystaniu z wielu źródeł kulturowych, ciekawości świata, potencjałowi przestrzeni i otwartości na nowe idee.

13

Architektura mieszkaniowa okresu transformacji w przestrzeni miasta pogranicza

Grycel J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 6-A

320-325

PL

Proces transformacji polityczno-gospodarczej w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, uruchomił mechanizmy, które w sposób nieodwracalny przeobraziły wiele z dziedzin działalności ludzkiej. W tym również architekturę. Nasza debata dotycząca architektury tego właśnie okresu koncentruje się głównie na krajowych doświadczeniach. Nie zauważamy przy tym zamian, jakie zachodziły i zachodzą w architekturze naszych najbliższych sąsiadów. Tymczasem, gdy bliżej przyjrzymy się chociażby architekturze białoruskiej, dostrzeżemy, że zmiany te nawet jeśli nie są spektakularne z punktu widzenia teorii architektury, to na pewno są doskonałym przykładem tego, w jaki sposób ideologia (w tym przypadku specyficzna ideologia społeczno-polityczna) może wpływać na obraz współczesnego miasta.

EN

Political and economic transformation in East Central Europe had influenced many fields of human activities. The architecture surely was one of them. While our debate focuses mainly on Polish architecture and a problem with its identity, we seem not to notice changes which take place just next to our border. If we consider Belarusian multifamily housing architecture we can find out how symptomatic those changes are. Even if they are not spectacular they perfectly exemplify how ideology can influence the appearance of the contemporary city.

14

Świątynie wspólnej historii

Uścinowicz J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

Z. 30

495-516

PL

W pracy przedstawiono wybrane przykłady międzykonfesyjnych konwersji świątyń chrześcijańskich, dokonanych w ostatnim 50-leciu w Polsce. Są to głównie kościoły poewangelickie Dolnego Śląska. Ukazano proces przetworzenia struktur przestrzenno-funkcjonalnych i rozwiązań ikonograficznych tych świątyń, zrealizowanych podczas ich adaptacji, modernizacji lub rozbudowy. Ujawniono zarówno występujące wówczas problemy natury konserwatorskiej, jak też istotne aspekty ideowe, natury symboliczno-liturgicznej. Oprócz retrospektywnego spojrzenia na pierwsze realizacje powojenne przedstawiono również 3 najnowsze projekty autorskie, które w intencjach projektowych stosowały metodę "nieinwazyjnego" podejścia do zabytku, z poszanowaniem jego wartości historycznych i równoczesnym wzbogaceniem o wartości nowe. Przywołane przykłady włączają się w nurt architektury pogranicza kulturowego, będącej próbą syntezy sztuki chrześcijańskiego Zachodu i Wschodu.

EN

This paper presents selected examples of interconfessional conversions of Christian temples in last fifty years in Poland. Those are mainly the post-Protestant churches of Lower Silesia. It also shows the process of transformation of spatial and functional structures as well as iconography of the temples, implemented throughout adaptation, moderniza-tion or extension. It covers problems in architectural conservation as well as essential ideological aspects of symbolical and liturgical nature. Apart from a retrospective look at first post-war buildings of this type there are also three latest author projects introduced. They exemplify a design method of a "non-invasive" approach to historical monuments, including respect for their his-torical values and adding new qualities at the same time. Those examples are representative for the architecture of cultural borderland, which attempts to synthesize both Western and Eastern Christian art.