Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Badania geofizyczne w rozwiązywaniu problemów cywilizacyjnych istotnych dla Polski

Jarosiński Marek, Krzyścin Janusz, Ustrnul Zbigniew, Kochanek Krzysztof, Janik Tomasz

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 8

418--429

EN

In view of the challenges faced by geophysical research in the future decades and the observed decline in interest in this field of study in Poland, itis necessary to mobilize the geophysical environment. One of the main causes of the crisis in the popularity of this field of study are changes in the economic paradigm, in which an important determinant and goal of activities is the declared departure from fossil fuels, especially coal and oil. Obviously, this has a direct impact on the prospects of geophysical research, whose main contractor on a global scale is the oil industry. With the depletion of the best available deposits, there is a need to reach for deposits that were increasingly difficult to discover and exploit, which contributed to the progress in geophysical research methods that followed the development of technology and information methods - the basis of modern geophysical analyses. The announced definitive departure from fossil fuels coincided in Poland with the end of the shale-gas boom and the announcement of the program of resigning from coal mining. These announcements aroused the belief that the demand for geophysical research will also expire in the coming years together with the prospects for financing such research. However, this belief is wrong. A significant stream of funds will be directed at the development of geophysical research on a global scale, and the current sponsors of utilitarian geophysical research will occupy new niches on the market, e.g. in the accumulation of energy, storage of greenhouse gases and the search for raw materials, the lack of which is increasingly felt by the most developed economies. Along with the growing awareness of the deepening climate crisis and the destruction of the natural environment engulfing the planet, the need increases to recalculate the environmental costs of economic activity, in which broadly understood geophysical sciences can undoubtedly help. Geophysical analysis of huge datasets requires modern computational methods such as numerical modelling, machine learning and artificial intelligence. The development of these fields will therefore be necessary, but also a difficult challenge for the scientific community in Poland. In this work, we will indicate mainly the prospective areas of the economy and the science, related to the broadly understood energy transformation that requires a significant share of geophysical research. The review of the issues and methodology of current geophysical problems and proposed solutions has been arranged in accordance with the directions of research in the field of earth sciences, subjectively highlighting the tasks that seem to be the most promising and/or scientifically attractive. The text deals with the issues related to climatology, hydrology and hydrogeology, environment, geological hazards, renewable and non-renewable energy sources, waste storage, energy storage, critical raw materials, and the structure and physical condition of the Earth's crust.

2

Dotychczasowe doświadczenia w magazynowaniu wodoru w podziemnych strukturach geologicznych

Miziołek Mariusz, Filar Bogdan, Kwilosz Tadeusz

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2022

|

R. 25, Nr 3 (279)

8-10

3

Magazynowanie wodoru w obiektach geologicznych

Such Piotr

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 11

794--798

PL

Gospodarka wodorowa staje się jednym z głównych kierunków Europejskiego Zielonego Ładu, który w roku 2050 powinien zapewnić neutralność klimatyczną krajów zrzeszonych w UE. Wodór będzie wytwarzany przez odnawialne źródła energii, jak również separowany i pozyskiwany, np. w koksowniach. Znajdzie zastosowanie w ekologicznym napędzie samochodów (czysty wodór) i jako domieszka do gazu ziemnego w sieciach dystrybucyjnych. Optymalizacja jego wykorzystania w gospodarce wymaga przede wszystkim stworzenia systemu jego magazynowania. Ze względu na konieczne objętości będą to obiekty geologiczne, tj. kawerny solne, wyeksploatowane złoża ropy i gazu albo zawodnione obiekty geologiczne. W Polsce podjęto problem zastosowania technik wodorowych, prowadzone są prace związane ze wszystkimi elementami koniecznej infrastruktury wodorowej. Niniejsza praca koncentruje się na problematyce dotyczącej konieczności magazynowania wodoru. W Polsce mamy do wyboru trzy rodzaje magazynów w obiektach geologicznych. Są to kawerny solne, wyeksploatowane złoża gazu oraz zawodnione struktury porowate. Jeśli chodzi o kawerny solne, współpraca Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego z przemysłem trwa już od roku 1998. Kawerny istnieją i są wykorzystywane jako magazyny metanu. Obecnie można stwierdzić, że już teraz możliwe jest magazynowanie w nich mieszanin gazowo-wodorowych przy pełnej kontroli wszelkich koniecznych parametrów (opracowano algorytmy kontrolujące i monitorujące wszystkie konieczne procesy). W odniesieniu do wyeksploatowanych złóż gazu / struktur zawodnionych przeprowadzono szeroko zakrojone prace studialne dotyczące zakresu badań i modelowań. Znaleziono partnera do ewentualnego konsorcjum – Silesian University of Technology. Konsorcjum jest już w stanie podjąć się wykonania projektu adaptacji wyeksploatowanego złoża na magazyn metanowo-wodorowy lub w zależności od potrzeb – na magazyn wodorowy. Projekt będzie dotyczył wszystkich prac związanych z badaniami skał i płynów złożowych, geomechaniki i mikrobiologii.

EN

Hydrogen economy became one of the main directions in EU’s Green Deal for making Europe climate neutral in 2050. Hydrogen will be produced with the use of renewable energy sources or it will be obtained from coking plants and chemical companies. It will be applied as ecological fuel for cars and as a mix with methane in gas distribution networks. Works connected with all aspects of hydrogen infrastructure are conducted in Poland. The key problem in creating a hydrogen system is hydrogen storage. They ought to be underground (RES) because of their potential volume. Three types of underground storages are taken into account. There are salt caverns, exploited gas reservoirs and aquifers. Salt caverns were built in Poland and now they are fully operational methane storages. Oli and Gas Institute – National Research Institute has been collaborating with the Polish Oil and Gas Company since 1998. Salt cavern storage exists and is used as methane storages. Now it is possible to use them as methane-hydrogen mixtures storages with full control of all operational parameters (appropriate algorithms are established). Extensive study works were carried out in relation to depleted gas reservoirs/aquifers: from laboratory investigations to numerical modelling. The consortium with Silesian University of Technology was created, capable of carrying out all possible projects in this field. The consortium is already able to undertake the project of adapting the depleted field to a methane-hydrogen storage or, depending on the needs, to a hydrogen storage. All types of investigations of reservoir rocks and reservoir fluids will be taken into consideration.

4

Podziemne magazynowanie paliw ciekłych

Maciejewski A.

Nafta-Gaz

|

2008

|

R. 64, nr 9

628-637

PL

Publikacja podaje główne parametry dokumentujące przydatność kawern solnych do celów magazynowania oraz szczególne hydrogeologiczne warunki występujące w złożach soli – szczelność struktury; korzystne właściwości geomechaniczne soli kamiennej: spójność, nieprzepuszczalność, deformacje plastyczne, chemiczną obojętność soli na magazynowane substancje i dużą grubość złoża soli, możliwość utworzenia kawern o wymaganej pojemności. Omawia również właściwe technologie magazynowania, warunki bezpiecznej budowy i obsługi magazynu: stabilność kawerny i bezpieczeństwo magazynowanych produktów; zachowanie jakości produktu w czasie magazynowania; napełnianie i opróżnianie kawerny magazynowej z wydajnością wymaganą przez operatora w odniesieniu do obu tych procesów. W oparciu o przykłady i dane z takich krajów jak: Kanada, Francja, Niemcy i USA oraz w kontekście światowej praktyki na obszarach wymogów prawa, strategicznych, obsługi i handlowych, zawiera ocenę zapotrzebowania pod tym kątem w Polsce. Publikacja została zaprezentowana podczas 3. Polskiego Kongresu Naftowców i Gazowników w Bóbrce, maj 2008 r.

EN

Publication lists the major parameters evidencing particular suitability of salt caverns for storage purposes, namely: –salt deposits are common, –particular hydrogeological conditions observed in salt deposits – tightness of structures, –advantageous geomechanic properties of rock salt: cohesion, non-permeability, plastic deformations, –chemical inertness of salt to stored substances, –high thickness of salt deposits, allowing establishment of caverns with desired volume. Publication discussed also proper storage technologies, as well as conditions for safe construction and operation of cavern storage: –stability of cavern and safety of stored products, –preservation of product quality during storage. –filling and emptying of cavern storage with efficiency required by operator, respectively for both processes. The publication includes also the assessment of Poland’s needs in this respect, based on the examples and data from such countries as Canada, France, Germany, and the USA, and in the context of worldwide practice in legal, strategic, operational and commercial area. Document presents critical issues, in particular the issue of water supply and brine handling. Publication presents the current status of storage cavern construction in Poland, as well as perspectives for near future. This publication has been presented during 3rd Polish Congress of Petroleum and Gas Industry Specialists in Bóbrka.

5

Long term stability evaluation of natural gas storage caverns

Ślizowski J., Walaszczyk J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 4/1

83-100

EN

Underground natural gas storage in salt caverns is the most efficient method of gas storage. Since geological and mining-engineering conditions of Polish rock-salt formations are not favourable, it is essential to specify technical parameters for each cavern independently. Stability assessment of particular cavern should include the following issues: rock salt massif strength ratio at the cavern wall, range of cavern influence and rate of cavern convergence depending on cavern loading scenario and mostly on minimal and maximal storage pressure. The paper presents analysis of the above mentioned aspects on the example of hypothetical cavern, in the case of boundary conditions, similar to typical gas storage cavern being operated in the Mogilno salt dome. The major influence on cavern stability have undefined so far rheological properties of rock salt massif, therefore in the article 4 different sets of Norton creep law parameters used in models have been analyzed. Two variants of model load, corresponding to minimal and maximal interaction of neighbouring caverns have been considered. The calculations included two kinds of cavern loading scenarios: scenario for theoretical purposes, aimed to define minimal storage pressure and scenario typical to storage cavern operation. Due to lack of explicit criteria describing long term stability of rock salt, rock salt massif strength ratio at the cavern wall was estimated on the basis of 3 independent criteria. Analysis of the calculation results showed that greater influence on stress-strain distribution of rock salt massif demonstrate creeping low, than boundary conditions. Besides, the high value of power coefficient describing stress influence in Norton creep law is not safe to estimate strain rate of rock-salt massif and cavern convergence. The calculations pointed out that micro-fracturing process in rock salt massif may occur at pressure value lower than predicted by micro-fracturing tests carried out in boreholes. Independently from the above conclusion, in the case of caverns located in homogenic part of the Mogilno salt dome, it is possible to decrease a minimal storage pressure, regardless of current technical projects. However, it is not clear that this improvement could be favourable from the point of view of effective, long-term storage capacity. Only a detailed analysis of exploitation scenario would give the answer.

PL

Magazynowanie gazu ziemnego w komorach solnych jest najefektywniejszym sposobem podziemnego magazynowania tego surowca. Warunki geologiczno-górnicze występujące w polskich wysadach solnych nie są niestety jednoznacznie korzystne, co powoduje konieczność indywidualnego wyznaczania parametrów każdej komory. Analizując stateczność konkretnej komory należy zwrócić uwagę na takie zagadnienia jak: wytężenie górotworu na brzegu komory, zasięg jej oddziaływania oraz prędkość konwergencji w zależności od scenariusza eksploatacji, a w szczególności od wartości minimalnego i maksymalnego ciśnienia magazynowania. W artykule analizowano te zagadnienia na przykładzie teoretycznej komory odpowiadającej, pod względem warunków brzegowych, przeciętnym komorom magazynowym gazu eksploatowanym w wysadzie solnym Mogilno. Największy wpływ na stateczność komory mają nierozpoznane dotychczas właściwości reologiczne górotworu solnego, w związku z tym w artykule uwzględniono 4 różne zestawy parametrów prawa pełzania Nortona użytego w modelach. Rozważono 2 warianty obciążenia modelu odpowiadające minimalnemu i maksymalnemu oddziaływaniu komór sąsiednich. Obliczenia obejmowały 2 scenariusze eksploatacji komory: teoretyczny, którego celem było określenie wartości minimalnego ciśnienia magazynowania oraz scenariusz odpowiadający rzeczywistemu harmonogramowi eksploatacji komór. Wobec braku jednoznacznego kryterium opisującego długotrwałą wytrzymałość soli kamiennej, wytężenie górotworu na brzegu komory oceniono na podstawie 3 niezależnych kryteriów. Analiza wyników wskazuje, że większy wpływ na rozkład naprężeń górotworu w otoczeniu komory ma przyjęte prawo pełzania niż warunki brzegowe. Obliczenia wykazały również, że przyjmowanie wysokiej wartości potęgi opisującej wpływ naprężeń w prawie pełzania Nortona nie stanowi bezpiecznego oszacowania prędkości odkształceń górotworu i konwergencji oraz wskazały, że zeszczelinowanie górotworu może nastąpić przy ciśnieniu niższym niż wynika to z prób mikroszczelinowania przeprowadzonych w otworach wiertniczych. Bez względu na powyższe w przypadku komór w wysadzie Mogilno zlokalizowanych w jednorodnej warstwie możliwe jest obniżenie wartości minimalnego ciśnienia magazynowania w porównaniu z aktualnie obowiązującymi projektami technicznymi. Stwierdzenie czy jest to opłacalne z punktu widzenia długotrwałej efektywnej pojemności magazynu wymaga przeanalizowania szczegółowego scenariusza eksploatacji rozpatrywanej komory.

6

QUO VADIS SAL '2005. Przyszłość podziemnego magazynowania w złożach soli

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2005

|

R. 44, nr 4-5

77-102

PL

Streszczenia 10 referatów pod wspólnym tytułem "Quo vadis sal ' 2005 - Przyszłość podziemnego magazynowania w złożach soli. Niektóre streszczenia zawierają również literaturę.

7

Monitoring podziemnego składowania CO2

Tarkowski R., Uliasz-Misiak B., Szarawarska E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2005

|

T. 21, z. 2

35-48

PL

W artykule omówiono metody monitoringu podziemnego składowania dwutlenku węgla stosowane na świecie, a to: pomiary parametrów złożowych i eksploatacyjnych, bezpośrednie metody pomiarowe dla detekcji CO2 pośrednie metody detekcji chmury CO2 (profilowanie otworowe: indukcyjne, gamma, neutronowe i akustyczne, badania sejsmiczne 3-D w odstępach czasowych, sejsmika międzyotworowa i elektromagnetyczny monitoring sekwestracji CO2, tomografię elektrooporową, monitoring grawimetryczny poziomów wodonośnych, sejsmiczny monitoring pasywny), metody monitoringu satelitarnego i lotniczego w celu badań deformacji powierzchni terenu. Scharakteryzowano badania dotyczące monitoringu w kilku obecnie realizowanych projektach podziemnego zatłaczania dwutlenku węgla.

EN

The article discusses methods used over the world for monitoring underground storage of carbon dioxide. The methods are: measurements of reservoir and exploitation parameters, direct measurements for CO2 detection indirect measurements for CO2 plume detection (geophysical well - logging: induction, gamma ray, neutron sonic; 3 D time - lapse seismic, cross-well seismics, electromagnetic monitoring of CO2 sequestration, electric resistance tomography, gravimetric monitoring of aquifers, passive seismic monitoring), satellite and air monitoring for investigating land surface deformation. Research on monitoring in presently operating projects of carbon dioxide underground injection is characterized.

8

Możliwości redukcji emisji CO2 z procesów przemysłowych w Polsce poprzez podziemne składowanie

Tarkowski R.

Polityka Energetyczna

|

2004

|

T. 7, spec.

531-540

PL

W oparciu o oficjalne dane statystyczne oraz z zakładów przemysłowych scharakteryzowano: wielkość emisji CO2 z kategorii, subkategorii i działów przemysłu oraz podano informacje o koncentracji CO2 w strumieniu gazów spalinowych z energetyki oraz przemysłu. Przedstawiono sektory przemysłowe w Polsce, które są źródłem emisji dużych ilości CO2. Zwrócono uwagę na procesy przemysłowe (produkcja nawozów azotowych, gazu syntezowego, tlenku etylenu, cementu i inne), w których powstaje skoncentrowany strumień dwutlenku węgla. Zaproponowano rozpatrzenie podziemnego składowania CO2 dla dwóch przypadków: strumienia gazów spalinowych/przemysłowych o małej zawartości CO2 (emisja z energetyki i procesów przemysłowych) oraz czystego strumienia tego gazu (wybrane procesy przemysłowe). Czysty strumień CO2, w pierwszej kolejności może znaleźć zastosowanie w celu podziemnego składowania i/lub intensyfikacji wydobycia węglowodorów (wtórne metody wydobycia), w szczególności w instalacjach pilotażowych.

EN

The size of CO2 emission in categories, sub - categories, industry departments and data concerning concentration of CO2 in combustion gas stream from power plants and industry was characterized on basis of official statistics, data from local administration and industrial institutions. Polish industrial sectors which are the source of large CO2 emission were introduced. Special attention was paid to industrial processes (nitric fertilizers production, synthesized gases production, ethyl oxide production, cement), which produce concentrated carbon dioxide stream. Two cases were proposed to examine in order to store CO2 underground: stream of combustion gas with low CO2 content (power energy emission and industrial processes) and pure stream of this gas (chosen industrial processes). The second case could be put into use in the first place in underground storage and/or in oil recovery intensification (enhanced methods of recovery) especially in pilot systems.

9

Instalacje podziemnego magazynowania dwutlenku węgla

Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.

Polityka Energetyczna

|

2004

|

T. 7, spec.

519-529

PL

Działające na świecie instalacje podziemnego magazynowania (składowania) dwutlenku węgla są instalacjami przemysłowymi lub badawczo-wdrożeniowymi. Większość z nich jest wykorzystywana we wtórnych metodach eksploatacji złóż węglowodorów, nieliczne służą do podziemnego składowania CO2 lub zbudowano je w celu poznania zjawisk zachodzących podczas zatłaczania tego gazu do złoża. W artykule scharakteryzowano pierwszą przemysłową instalację podziemnego składowania dwutlenku węgla na złożu Sleipner, na Morzu Północnym w Norwegii oraz instalacje w USA, gdzie zatłaczany CO2 pozwala na zwiększenie wydobycia ropy naftowej. Zwrócono uwagę na instalację na złożu Weyburn (Kanada), gdzie zatłaczany dwutlenek węgla pozwala na zwiększenie wydobycia ropy i jednocześnie jest podziemnie składowany. Opisano będącą w budowie instalację podmorskiego składowania CO2 Snohvit na Morzu Barentsa. Zaprezentowano pilotową badawczą instalację podziemnego składowania CO2 w poziomie wodonośnym, działającą w Japonii oraz instalację zatłaczania CO2 do pokładów węgla.

EN

Operating at present worldwide installations of underground carbon dioxide injection are industrial, research and implement systems. Most of them are used in methods of enhanced hydrocarbon recovery. Several of them are used for underground CO2 storage or were built to observe processes which occur during CO2 injection to reservoir. This paper describes the first industrial installation of underground carbon dioxide storage in Sleipner field, which operates in Norway in the North Sea. In USA CO2 has been injected to many oil fields for decades, in order to increase production. Attention was paid to the installation in Weyburn field (Canada), where injected carbon dioxide allows to extend oil production and is simultaneously stored in the reservoir. Installation which is being built in Snohvit on the Barents Sea to store CO2 was described. Pilot research installation to underground CO2 storage in aquifer, which operates in Japan, was introduced.

10

Przemysłowe źródła emisji CO2 na świecie w aspekcie podziemnego składowania

Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2004

|

T. 20, z. 2

129-143

PL

W artykule scharakteryzowano główne sektory przemysłowe, które są źródłem emisji dużych ilości CO2 na świecie. Przedstawiono informacje o głównych działach przemysłu, emitujących największe ilości CO2, o rozmieszczeniu stacjonarnych źródeł emisji, udziale sektorów przemysłowych w emisji CO2, a także dane o koncentracji CO2 w strumieniu gazów spalinowych z różnych typów elektrowni oraz przemysłu. Na przykładzie Holandii omówiono możliwości i dokonano oceny kosztów zmniejszenia emisji CO2 z procesów przemysłowych. Autorzy zaproponowali, aby rozpatrywać podziemne składowanie CO2 dla dwóch przypadków: dla odseparowanego CO2 oraz strumienia czystego gazu. Pierwszy przypadek dotyczy emisji CO2 z energetyki i części procesów przemysłowych, drugi natomiast obejmuje emisje niektórych procesów przemysłowych. Możliwe, że w pierwszej kolejności instalacje podziemnego składowania dwutlenku węgla, w szczególności pilotażowe, powstaną w pobliżu źródeł emisji czystego strumienia tego gazu.

EN

The paper presents characteristics of major industrial sectors which are responsible for significant part of total CO2 emissions in the world. Information on these sectors is given along with that concerning distribution of major stationary sources of emissions, shares of individual sectors of industry in total emission of CO2 and data on concentration of CO2 in streams of combustion gases from individual types of power plants and industrial gases. Results of economic evaluations of possibilities of elimination of CO2 emissions originating in the course of industrial processes are discussed at the example of the Netherlands. The authors propose to analyse usability of sequestrationby the underground storage method for two cases, that is for CO2 separated from emissions and for streams of pure CO2 gas. The first case concerns CO2 emissions from power and power and heat plants and some industrial processes, and the second - emissions from some industrial processes only. It is fairly possible that the first installations of sequestration by underground storage, especially those of the pilot type, will be localized in proximity of centers emission of stream of pure CO2 gas.

11

Współczesny przemysł solny na świecie

Garlicki A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 5

5-6

PL

W ciągu ostatnich kilku lat światowa produkcja soli przekraczała 200 000 000 t/rok. Wydobycie soli w Polsce w roku 1998 wynosiło 3 306 000 t. Ponad 50% światowej produkcji zużywane jest jako surowiec dla przemysłu chemicznego. Główne zadania przemysłu chemicznego to: eliminacja zaburzeń chorobowych wynikłych z niedoboru jodu, składowanie odpadów niebezpiecznych i odpadów przemysłowych, podziemne magazynowanie węglowodorów, nowa rola kopalń soli (działalność turystyczna, uzdrowiskowa i kulturalna).

EN

During last few years world production of the rock salt exceeded 200 000 000 t/y. Production of salt in Poland in 1998 was as high as 3 306 000 t. Over 50% of world production is used as a raw material for the chemical industry. The main tasks of the salt industry are: Iodine Deficiency Disorder elimination, salt and human health, disposal of hazardous and industrial waste products, underground storage of hydrocarbons, new role of the salt mines (touristic, balneotherapeutic and cultural purposes).

12

Podziemny system magazynowania paliw w kawernach solnych na przykładzie kopalni "Góra"

Jasiński Z.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 5

37-44

PL

Możliwość wykorzystania pustek poeksploatacyjnych w Kopalni "Góra" oraz potrzeba magazynowania znacznych ilości paliw i ropy naftowej wynikająca zarówno z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa jak również z uregulowań prawa (Ustawa o rezerwach państwowych i zapasach obowiązkowych paliw z dnia 30.05.1996 Dz.U 90/96 wraz z przepisami wykonawczymi) spowodowała powstanie projektu a obecnie realizację budowy Podziemnego Magazynu Ropy i Paliw (PMRiP) w Górze k/Inowrocławia. Uruchomienie I etapu nastąpiło w kwietniu 2002 roku. Magazyn spełnia rolę strategiczną, operacyjną oraz interwencyjno-koniunkturalną. Możliwe jest oferowanie usług magazynowych na rzecz obcych podmiotów - dla wszystkich przechowywanych mediów (tj. ropa naftowa, benzyna bezołowiowa, olej napędowy). Transport magazynowanych mediów do i z magazynu odbywa się rurociągami dalekosiężnymi na trasie: -dla ropy - Kopalnia "Góra" - baza "Plebanka"; dla paliw - Kopalnia "Góra" - baza Nowa Wieś Wielka. Zatłaczanie magazynowanych mediów do wybranych komór odbywa się poprzez pompownię ropy i paliw. W trakcie procesu zatłaczania z komór magazynowych wypływa solanka, która kierowana jest poprzez zbiorniki buforowe do odbiorców. Proces wytłaczana ropy i paliw odbywa się poprzez zatłaczanie do komór magazynowych solanki i tym samym wypływ magazynowanych mediów z komór. Kierowane są one do pompowni ropy i paliw a stamtąd rurociągami dalekosiężnymi do odbiorców.

EN

The possibility of utilization of post - exploitation voids in the "Góra" Salt Mine and the necessity to store the considerable amounts of fuel and petroleum, resulting both from the need to secure the State energetic safety as well as from the law regulations (Act on national reserves and obligatory fuel stocks of 30.05.1996 Dz.U 90/96), caused the elaboration of the project of construction the Petroleum and Fuel Underground Store (PMRiP) in "Góra" near Inowrocław. Now, the project is being under progress. The first stage was launched in April, 2002. The store has a strategic, operational and intervention function. The storage services are possible to be offered for all kinds of fuels (i.e. petroleum, gas, diesel oil). The stored fuels are transported, to and from the store, through the far-reaching pipelines. The route for the petroleum is "Góra" Salt Mine - "Plebanka" base and for other fuels - "Góra" Salt Mine - Nowa Wieś Wielka base. The injection of stored fuels to selected chambers is carried out through the petroleum and fuel pump station. The fuel injection process induces a brine discharge from the store chambers and then, through the buffer reservoir, the brine is sent to the receivers. The petroleum and fuel injection process is carried out by the brine injection to the store chambers and thus the outflow of the stored fuels from the chambers. They are sent to the petroleum and fuel pump station and then, through the far-reaching pipelines, to the receivers.

13

Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla

Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 5

402-409

PL

W artykule omówiono istotne problemy związane z podziemnym magazynowaniem dwutlenku węgla. Zaprezentowano koncepcje podziemnego magazynowania, jako jeden ze sposobów bezpośredniej redukcji emisji tego gazu. Zwrócono uwagę na wydzielanie CO2 z gazów spalinowych, transport i koszty magazynowania CO2. Przedstawiono zagadnienia związane z potencjałem podziemnego magazynowania, fizycznymi i chemicznymi efektami zatłaczania, magazynowaniem w poziomach wodonośnych, w złożach węglowodorów i w pokładach węgla. Zwrócono uwagę na bezpieczeństwo oraz społeczną akceptacje takiego przedsięwzięcia. Opisano przykłady podziemnego magazynowania CO2. Scharakteryzowano wybrane europejskie programy naukowe dotyczące prezentowanej problematyki. Wskazano celowość podjęcia tematyki podziemnego magazynowania CO2 w Polsce oraz możliwość wytypowania miejsc podziemnego magazynowania tego gazu w pobliżu dużych, przemysłowych źródeł emisji.

EN

The paper presents some major problems related to underground storage of carbon dioxide. The idea of underground storage is presented as one of methods of reducing the emissions of this greenhouse gas. A special attention is paid to the issues of capturing, transportation and costs of CO2 storage. Problems with defining underground storage potential, physical and chemical effects of CO2injection into underground reservoirs and storage in underground aquifers, hydrocarbons deposits and coal seams are discussed. The attention is also paid to safety issues as well as gaining social acceptance for such operations. Some examples of C02 underground storage operations are described; selected European R&D programmes concerning these issues are presented. It is shown that sites for underground storage of this gas may be also found in Poland in proximity of major industrial sources of its emission; thus, research on this topic is highly advisable.

14

Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla z energetyki w Polsce

Tarkowski R.

Polityka Energetyczna

|

2003

|

T. 6, spec. [2]

321-332

PL

Omówiono możliwości podziemnego magazynowania dwutlenku węgla emitowanego do atmosfery przez elektrownie i elektrociepłownie. Niskie opłaty za emisję tego gazu w Polsce nie skłaniają dzisiaj do jego unieszkodliwiania; wejście Polski do UE zmieni tą sytuację. Zakłady energetyczne w Polsce są największymi emitentami CO2. Stanowią one dobre miejsca do wyłapywania CO2, przeznaczonego do podziemnego magazynowania. Przedstawiono koncepcje podziemnego magazynowania dwutlenku węgla, główne etapy (wychwycenie, transport, magazynowanie), omówiono miejsca podziemnego składowania. Wskazano przykłady podziemnego zatłaczania i magazynowania dwutlenku węgla w Europie i na świecie. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że podziemne składowanie CO2 z energetyki wymaga zainteresowania zarówno ze strony dużych emitentów tego gazu, jak i dysponentów złóż w których dwutlenek węgla będzie magazynowany.

EN

Possibilities to sequestrate carbon dioxide emitted to the air from power and power and heat plants by underground storage are discussed. Low fees for emission of this gas are still not favourable for any efforts to its sequestration but these should change along with accession of Poland to European Union. In Poland most of carbon dioxide emission comes from power and power and heat plants which makes such plants the best sites for entrapment of this gas for sequestration by underground storage method. The idea of underground storage of carbon dioxide is presented along with major stages of such process (entrapment, transportation, and storage) and sites usable for such storage. Relevant examples of use of this method in Europe and other parts of the world are given. The experience gathered so far clearly show that successful implementation of this method requires to have both sides, that is CO2 emittents and operators of underground storage reservoirs interested in such operations.

15

Emisja dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania

Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

T. 19, z. 2

81-102

PL

Przedstawiono emisję dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania tego gazu. Omówiono emisję gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla (źródła informacji, analiza i prognozy emisji), zobowiązania Polski wynikające z międzynarodowych uzgodnień w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Scharakteryzowano głównych emitentów dwutlenku węgla w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na duże zakłady emitujące powyżej 50 tys. CO2/rok. Zestawiono wykresy oraz tabele przedstawiające zróżnicowane aspekty prezentowanej problematyki, dotyczące: źródeł i zmian wielkości emisji, ich lokalizacji oraz największych emitentów CO2. Przedstawione dane wykorzystane zostaną do wytypowania dużych emitentów dwutlenku węgla, dla których określone zostaną miejsca podziemnego magazynowania tego gazu w złożach surowców płynnych w Polsce.

EN

The paper deals with the scale of carbon dioxide emissions in Poland in relation to possibilities of sequestration of this gas by underground storage. Emissions of greenhouse gases, especially carbon dioxide, are presented along with relevant sources of data, analyses and forecasts and commitments to reduce the emissions, resulting from international agreements signed by Poland. Major Polish carbon dioxide emittents are characterized with a special attention paid to large plants emitting over 50,000 tonnes of CO2 per year. Various aspects of the issues of sources and changes in scale of emissions, their distribution and location of major CO2 emittents are presented in graphs and tables. These data are being collected for selecting major CO2 emittents for which it would be possible to select sites for sequestration of this gas by underground storage in liquid fossil fuel deposits.