Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Spożycie przetworów mięsnych a pobranie azotanu (III) sodu wśród dorosłych Polaków

Stoś Katarzyna, Wojda Barbara, Ołtarzewski Maciej

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 5

27--30

PL

Azotan (III) sodu (E 250), jest jedną z substancji konserwujących powszechnie stosowaną w produkcji peklowanych przetworów mięsnych, przede wszystkim w celu zabezpieczenia ich przed rozwojem bakterii Clostridium botulinum. Pobranie azotanu (III) sodu oceniono w populacji osób dorosłych na podstawie danych o spożyciu produktów i potraw oraz danych o rzeczywistej zawartości tej substancji w produktach mięsnych. Blisko 72% spożywanych przetworów mięsnych stanowiły wędliny wieprzowe, których średnie spożycie w grupie mężczyzn wyniosło blisko 80 g/os.//dzień, a w grupie kobiet 30 g/os./dzień. Średnie pobranie azotanu (III) sodu z przetworów mięsnych w diecie dorosłych Polaków ogółem wyniosło 2 mg NaNO2 /os./dzień co stanowi 28,1% ADI (akceptowalnego dziennego pobrania), a w grupie „consumers only” 2,6 mg NaNO2 /os./dzień co stanowi 36,4% ADI. Pobranie E 250 u mężczyzn spożywających najwięcej przetworów mięsnych (P95 – 95 percentyl) przekraczało wartości ADI (120%).

EN

Sodium nitrite is used in the production of meat products, mainly to protect them from the contamination of bacteria Clostridium botulinum. The consumption of sodium nitrite in the adult population was estimated on the basis of data on the consumption of processed meat and data on the content of this substance in processed meat products. Pork products constitute nearly 72% of the consumed processed meat, where the average consumption in the group of men was nearly 80 g/person/day, and 30 g/person/day in the group of women. The average intake of the sodium nitrite E 250 from processed meat in the diet of adult Poles was 2 mg NaNO2 /person/day, which is 28.1% of the ADI (acceptable daily intake), and in the “consumers only” group it was 2.6 mg NaNO2/person/day representing 36.4% of the ADI. The intake of E 250 in men consuming the most processed meat (P95) exceeded the ADI values (120%).

2

Influence of Organic and Mineral Waste on Yield, Content of Nitrogen in Tested Plants

Kalembasa S., Godlewska A., Becher M., Pakuła K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 3

303--314

EN

The research aimed the evaluating of the influence of sewage sludge, hard coal and their ash mixture on yielding, nitrogen content, and its utilization coefficient by cocksfoot and maize. Sewage sludge as mixture of sewage sludge with hard coal ash were applicated as fresh and after three months of composting process in two series: without and with liming. The largest yields of test plants biomass were achieved on objects treated with raw sewage sludge. Nitrogen contents at test plants was significantly higher due to sewage sludge, sludge-ash mixture, as well as mineral nutrition application, while liming considerably decreased the nitrogen contents in the biomass of tested plants. Mineral fertilization significantly enhanced the nitrogen uptake by both test plant species, and applying the waste materials – only at cocksfoot. The coefficient of nitrogen utilization from raw and composted sewage sludge was at similar levels amounting to 26.2 %, on average; addition of hard coal ash into the sludge caused the decrease of this coefficient.

PL

Celem badań było określenie wpływu zróżnicowanego nawożenia osadami ściekowymi oraz mieszaniną osadowo-popiołową na plonowanie oraz zawartość, pobranie i współczynnik wykorzystania azotu przez kupkówkę pospolitą i kukurydzę. Osady i ich mieszaniny stosowano świeże i po 3-miesięcznej fermentacji w serii bez i z wapnowaniem. Największe plony roślin uzyskano na obiektach nawożonych osadami świeżymi. Zawartość azotu w roślinach testowych była istotnie większa pod wpływem stosowania osadów ściekowych i mieszanin osadowo-popiołowych oraz nawożenia mineralnego, natomiast wapnowanie istotnie obniżyło koncentrację azotu w roślinach. Nawożenie mineralne istotnie zwiększyło pobranie azotu przez obie rośliny testowe, a stosowanie materiałów odpadowych jedynie pod kupkówkę pospolitą. Wykorzystanie azotu z osadów ściekowych i kompostowanych było na tym samym poziomie i wynosiło średnio 26,2 %, a dodatek popiołu do osadów spowodował spadek wartości tego współczynnika.

3

Post-Effect of Increasing Bottom Sediment Additives to the Substratum on Nickel Uptake by Plants

Arasimowicz M., Niemiec M., Wiśniowska-Kielian B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 10

1229--1238

EN

The aim of the studies was an estimate of post-effect of bottom sediment additives to the substratum on nickel uptake by plants, under conditions of pot experiment. Components of substratum were very acid soil and bottom sediment dredged from Roznow Reservoir. Bottom sediment share ranged from 0 to 16 % of total substratum mass. Test plants were grown in orders: maize (Zea mays L.) and faba bean (Vicia faba L. var. minor), as well as oat (Avena sativa L.) and narrowleaf lupine (Lupinus angustifolius L.). After vegetation period plants were harvested on green mass. Content of Ni in mineralizats obtained from plant material was determined using ICP-AES method. The total quantity of Ni removed with yield of plants depending on species and part of plant was compared and changes affected by bottom sediment share in substratum as well as previous plant cultivation were estimated. Under conditions of increased sediment share in substratum significantly higher amounts of nickel were accumulated in roots than in shoots of the plants. On average the highest Ni contents were determined in roots and shoots of faba bean, while the lowest ones in maize roots and shoots. Bottom sediment additions in an amount exceeding 4 % of the substrate mass caused a decrease of Ni content in the aboveground parts of all test plants and sediment additions greater than 10 % reduced these metal content in roots of faba bean and lupine, in comparison with plants from control objects. In case of maize and oat all doses of sediment caused an increase of Ni content in roots. In spite of additional Ni load with applied bottom sediment its increased content in plant tissue of aboveground parts of most test plant was not stated. One may explain this dependence by decreased Ni availability to plants as a result of sediment ability to substratum deacidification. Considering total Ni uptake the highest its amounts were removed with yield of maize, and the lowest with yield of oat. Significantly higher amount of nickel was taken from the soil in case of maize and faba bean cultivation than in case of variant with oat and lupine. This was due to significantly higher maize biomass yield in comparison with other test plants. The Ni translocation coefficients (TC) (content in shoots versus content in roots) as well as bioaccumulation coefficients (BC) (content in shoots versus content in soil) for individual plants were calculated. The highest average value of TC was affirmed for faba bean (0.5), lower ones for oat (0.29) and lupine (0.21), and the lowest one for maize (0.15). The average values of BC for individual plants decreased as follow: 0.74 – faba bean, 0.37 – oat, 0.31 – lupine, 0.16 – maize.

PL

Celem badań była ocena następczego wpływu dodatku osadu dennego do podłoża na pobranie niklu przez rośliny w warunkach doświadczenia wazonowego. Jako komponenty podłoża użyto glebę lekką, bardzo kwaśną oraz osad denny bagrowany ze Zbiornika Rożnowskiego. Udział osadu dennego wynosił od 0 do 16 % całkowitej masy podłoża. Rośliny uprawiano w kolejności: kukurydza (Zea mays L.) i bobik (Vicia faba L. var. minor) oraz owies (Avena sativa L.) i łubinu (Lupinus angustifolius L.). Po okresie wegetacji rośliny zebrano na zieloną masę. Zawartość Ni w mineralizatach uzyskanych z materiału roślinnego oznaczono metodą ICP-AES. W pracy porównano całkowitą ilości Ni odprowadzoną z plonem roślin testowych w zależności od gatunku i części rośliny oraz oszacowano zmiany powodowane dodatkiem osadu dennego do podłoża, a także następstwem roślin po sobie. W warunkach zwiększającego się udziału osadu w podłożu znacznie większe ilości niklu zostały zgromadzone w korzeniach niż w łodygach roślin. Średnio najwięcej Ni zawierały korzenie łubinu i bobiku, a najmniej korzenie i łodygi kukurydzy. Dodatki osadu dennego w ilości przekraczającej 4 % masy podłoża powodowały zmniejszenie zawartości Ni w częściach nadziemnych wszystkich roślin testowych, a dodatki osadu większe niż 10 % zmniejszyły zawartość tego metalu w korzeniach łubinu i bobiku, w porównaniu z obiektami kontrolnymi. W przypadku kukurydzy i owsa wszystkie dawki osadu powodowały wzrost zawartości Ni w korzeniach. Pomimo zwiększonego ładunku Ni w podłożu wprowadzonego z zastosowanym osadem dennym nie następował wzrost zawartości tego metalu w częściach nadziemnych większości roślin testowych. Taką zależność można tłumaczyć ograniczeniem dostępności Ni dla roślin na skutek odkwaszaj ącego działania osadu dennego do podłoża. Biorąc pod uwagę całkowite pobranie Ni, najwięcej tego metalu zostały odprowadzone z plonem kukurydzy, a najmniejsze z plonem owsa. Znacznie więcej niklu pobrały z gleby rośliny uprawiane w następstwie kukurydza–bobik niż w następstwie owies–łubin. Było to spowodowane znacznie większym plonem biomasy kukurydzy w porównaniu z pozostałymi roślinami testowymi, co przełożyło się na znacznie większe pobranie niklu z podłoża. Obliczono współczynniki translokacji Ni (WT) (zawartość w częściach nadziemnych versus zawartość w korzeniach) oraz współczynnik bioakumulacji (WB) (zawartość w częściach nadziemnych versus zawartość w glebie) dla poszczególnych roślin. Najwyższą średnią wartość WT stwierdzono dla bobiku (0,5), niższą dla owsa (0,29) i łubinu (0,21), a najniższą dla kukurydzy (0,15). Średnie wartości WB dla poszczególnych roślin malały następująco: 0,74 – bobik, 0,37 – owies, 0,31 – łubin, 0,16 – kukurydza.

4

Zmiany odczynu gleby oraz fitoprzyswajalności niklu pod wpływem dodatku osadu dennego do podłoża

Arasimowicz M., Niemiec M., Wiśniowska-Kielian B

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 2

475--478

PL

Celem badań była ocena wpływu dodatku osadu dennego na odczyn podłoża oraz pobranie niklu przez rośliny w warunkach doświadczenia wazonowego. Komponentami podłoża były gleba lekka, bardzo kwaśna oraz osad denny bagrowany ze Zbiornika Rożnowskiego. Udział osadu dennego wynosił od 0 do 16% całkowitej masy podłoża. Rośliny testowe były uprawiane w następstwie: kukurydza i bobik oraz owies i łubin. Po okresie wegetacji rośliny zebrano na zieloną masę. Zawartość Ni w mineralizatach uzyskanych z materiału roślinnego oznaczono metodą ICP-AES. W pracy porównano zmiany pobrania Ni z plonem roślin testowych w zależności od gatunku roślin uprawianych w następstwie po sobie i dodatku osadu dennego do podłoża. Pomimo wzrostu zawartości Ni w podłożu spowodowanego dodatkowym ładunkiem tego metalu wniesionym wraz z zastosowanym osadem dennym nie następowało zwiększenie zawartości niklu w tkankach większości roślin testowych. Dodatek osadu dennego w ilości przekraczającej 4% masy podłoża powodował zmniejszenie zawartości Ni w częściach nadziemnych wszystkich roślin testowych w porównaniu z roślinami z obiektów kontrolnych. W warunkach zwiększającego się udziału osadu w podłożu największe całkowite pobranie Ni zanotowano w przypadku kukurydzy, a najmniejsze w przypadku owsa. W celu oceny zmian pobrania Ni z plonem roślin testowych obliczono współczynniki bioakumulacji (WB) Ni dla poszczególnych roślin. Największe wartości tego współczynnika zanotowano w przypadku bobiku, następnie porównywalne w przypadku owsa i łubinu, a najmniejsze dla kukurydzy. Średnie wartości WB dla badanych roślin zmniejszały się następująco: 0,74 - bobik, 0,37 - owies, 0,31 - łubin, 0,16 - kukurydza, co należy wiązać z przynależnością roślin do jedno- lub dwuliściennych oraz wielkością plonu ich biomasy. Uzyskane zależności można tłumaczyć zdolnością osadu dennego do neutralizacji podłoża, na co wskazują zmiany pH zanotowane po zbiorze roślin następczych.

EN

The aim of the studies was an estimate of effect of bottom sediment addition on substratum reaction and on nickel uptaking by plants under conditions of pot experiment. Very acid soil and bottom sediments dredged from Roznow Reservoir were used as components of substratum. Bottom sediment share ranged from 0 to 16% of total mass of substratum. Test plants were grown in orders: maize and faba bean as well as oat and lupine. After vegetation the plants were harvested on green mass. The content of Ni in mineralizats obtained from plant material was determined by the ICP-AES method. The changes of Ni amount removed with yield of plants depending on species of the plant and of bottom sediment share in substratum were compared. In spite of increase of nickel content in substratum as an effect of additional Ni load with applied bottom sediment, an increased its content in plant tissue of most test plant was not found. Bottom sediment addition in an amount exceeding 4% of the substrate mass caused a decrease of Ni content in the aboveground parts of all test plants, in comparison with plant of control objects. Under conditions of increased share of sediment in substratum the highest amounts of nickel were removed with yield of maize and the lowest in case of oat yield. For estimate the changes of Ni uptake with yield of test plants the Ni bioaccumulation coefficients (BC) (content in tops versus content in soil) for individual plants were calculated. The highest values of this coefficient were noted in case of horse bean, for oat and lupine had similar values, and the lowest ones were observed in case of maize. The average values of BC for individual plants decreased as follow: 0.74 - faba bean, 0.37 - oat, 0.31 - lupine, 0.16 - maize, what may be connected with belonging of plant to mono- or dicotyledonous plants and quantity of biomass yield. Interrelationships obtained in this experiment one may explain as an effect of bottom sediment ability to substratum neutralization, which was affirmed in pH values noted after harvesting of consecutive plants.

5

Accumulation of nitrogen and phosphorus by maize as the result of a reduction in the potassium fertilization rate

Skowrońska M., Filipek T.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2010

|

Vol. 17, nr 1

83-88

EN

The field experiment was carried out to evaluate the effect of K fertilization rates on uptake and distribution of macroelements (N and P) in maize grown in a soil with very high soil-test K levels (>250 mg K ź kg-1). Plant samples were taken at 37, 48, 58, 69, 79, 89, 100, 109, 118, 132 and 140 days after maize sowing and analyzed for nitrogen and phosphorus contents. Data was subjected to analysis of variance with significant differences among means determined by LSD at p < 0.05. It was found that fertilization was not a factor that significantly differentiated nutrient uptake by maize. Additionally, under conditions of soil with very high soil-test K levels, potassium fertilization had a minimal effect on nutritional status (optimal N and P contents) of maize plants.

PL

Celem przeprowadzonego doświadczenia polowego było określenie wpływu nawożenia potasem na pobranie i rozmieszczenie makroelementów (N i P) w kukurydzy uprawianej na glebie o bardzo dużej zasobności w potas (> 250 mg K kg-1). Próbki roślinne pobierano 37, 48, 58, 69, 79, 89, 100, 109, 118, 132 i 140 dnia po wysiewie kukurydzy i oznaczano w nich zawartość azotu i fosforu. Dane opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji przy poziomie istotności ? = 0,05. Stwierdzono, Se nawożenie nie było czynnikiem, który statystycznie istotnie różnicował pobranie składników pokarmowych przez kukurydzę. Ponadto, w warunkach gleby o dużej zasobności w potas nawożenie K miało niewielki wpływ na stan odżywienia (optymalną zawartość N i P) roślin kukurydzy.

6

Akumulacja azotu i fosforanu przez kukurydzę pod wpływem ograniczonego nawożenia potasem

Skowrońska M., Filipek T.

Proceedings of ECOpole

|

2009

|

Vol. 3, No. 1

109--112

PL

Celem przeprowadzonego doświadczenia polowego było określenie wpływu nawożenia potasem na pobranie i rozmieszczenie makroelementów (N i P) w kukurydzy uprawianej na glebie o bardzo dużej zasobności w potas (>250 mg K kg–1). Próbki roślinne pobierano 37, 48, 58, 69, 79, 89, 100, 109, 118, 132 i 140 dnia po wysiewie kukurydzy i oznaczano w nich zawartość azotu i fosforu. Dane opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji przy poziomie istotności α = 0,05. Stwierdzono, że nawożenie nie było czynnikiem, który istotnie różnicował pobranie składników pokarmowych przez kukurydzę. Ponadto, w warunkach gleby o dużej zasobności w potas nawożenie K miało niewielki wpływ na stan odżywienia (optymalną zawartość N i P) roślin kukurydzy.

EN

The field experiment was carried out to evaluate the effect of potassium fertilization rates on uptake and distribution of macroelements (N and P) in maize grown in soil with very high soil-test K levels (>250 mg K kg–1). Plant samples were taken at 37, 48, 58, 69, 79, 89, 100, 109, 118, 132 and 140 days after maize sowing and analyzed for nitrogen and phosphorus contents. Data was subjected to analysis of variance with significant differences among means determined by LSD at p < 0.05. It was found that fertilization was not a factor that significantly differentiated nutrient uptake by maize. Additionally, under conditions of soil with a very high soil-test K level, potassium fertilization had a minimal effect on nutritional status (optimal N and P contents) of maize plants.

7

Effect of mountain pasture undersowing on the content and yield of selected organic components

Radkowski A., Radkowska I.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 1-2

113-117

EN

The experiment was located on the permanent pasture in the mountain region, in Czarny Potok, near Krynica (640 m above the sea level). In the investigation fields with natural sward and fields undersowed with white clover seeds were taken into account. The yield of pasture sward was affected by the fertilization level as well as undersowing. Among all utilized methods, undersowing influenced most significantly the content and uptake of particular components. It was stated that the crude protein content in the pasture sward was near the optimum value, the level of water soluble carbohydrates as well as net energy of lactation (NEL) were below and crude fiber above their optimum values. Crude protein was collected from the sward in higher amounts than water soluble carbohydrates.

PL

Badania przeprowadzono na glebie brunatnej, kwaśnej, wytworzonej ze zwietrzeliny skal Fliszu Karpackiego, o składzie granulometrycznym gliny średniej szkieletowej. Doświadczenie zlokalizowane było na pastwisku trwałym w rejonie górskim w Czarnym Potoku k. Krynicy (640 m n.p.m.). W skład tego doświadczenia wchodziły obiekty z runią naturalną i runią zagospodarowaną przez podsiew nasionami odmian koniczyny białej. Ilość plonu runi pastwiskowej zależała od poziomu nawożenia i podsiewu nasionami odmian koniczyny białej. Nawożenie mineralne PKN spowodowało największy przyrost plonu suchej masy. Wzrost ten wynosił 45% w stosunku do obiektu kontrolnego. Średnia ważona zawartość badanych składników zależała od zastosowanego wariantu i wahała się w zakresie: 98,7-121,7 g kg-1 białka ogólnego; 49,2-59,6 g kg-1 węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie; 234,0-262,2 g kg-1 włókna surowego; 5,6-5,7 MJ kg-1 energii netto laktacji NEL. Spośród zastosowanych wariantów stwierdzono, że podsiew wpłynął znacząco na zawartość i pobranie badanych składników. Stwierdzono, że zawartość białka ogólnego w runi pastwiskowej była zbliżona do optimum, cukrów rozpuszczalnych w wodzie i energii NEL poniżej wartości optymalnej, a włókna surowego nieco powyżej wartości optymalnej. Większe ilości odprowadzone z runi pastwiskowej odnotowano dla białka ogólnego, a mniejsze dla cukrów rozpuszczalnych w wodzie.

8

The effect of hard coal ashes on the amount and quality of maize yield

Antonkiewicz J.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2007

|

Vol. 9, nr 3

20-25

EN

The research was conducted in 2003 - 2005 as a pot experiment on mineral soil to which ash doses of between 13.33 g and 800.0 g ź pot^-1 were supplied in proportions corresponding to the amounts of between 10 and 600 t ź ha ^-1. The investigations aimed at learning the effect of diversified ash doses upon the content, ionic relations and the uptake of Mg, Ca, Na and P by maize. Macroelement concentrations in maize were diversified depending on the object and the plant part, fluctuating from 1.52 - 7.49 g Mg; 3.79 - 11.01 g Ca; 8.07 - 23.86 g K; 0.17 - 1.52 g Na; 1.23 - 3.16 g P ź kg^-1 d.m. It was found that with the growing ash dose the contents of Mg, Ca, K and Na in maize were increasing systematically, whereas P concentrations were decreasing. Magnesium and potassium content in maize aboveground parts met the requirements for a good quality fodder. The level of calcium, sodium and phosphorus in maize did not remain within the optimal range. A systematic increase in Mg uptake but a decline in P absorption by the aboveground parts were registered in maize in effect of growing ash doses.

9

Produkcyjna i ekologiczna ocena różnych sposobów aplikacji nawozów w uprawie pszenicy ozimej

Sztuder H.

Inżynieria Rolnicza

|

2007

|

R. 11, nr 3 (91)

167-172

PL

W ścisłych doświadczeniach polowych z pszenicą ozimą oceniano efektywność produkcyjną i oddziaływanie nawożenia na środowisko przy stosowaniu nawozów płynnych oraz stałych pojedynczych i wieloskładnikowych. Na obiektach, gdzie stosowano nawozy płynne uzyskano wyższe plony, stwierdzono także lepsze wykorzystanie składników pokarmowych w stosunku do obiektów, gdzie stosowano ekwiwalentne dawki nawozów stałych, zwłaszcza nawozów pojedynczych. Wyższe wykorzystanie azotu przez rośliny na obiektach, gdzie nawozy stosowano w formie płynnej wpłynęło w znacznym stopniu na obniżenie zawartości azotu mineralnego w glebie po zbiorze roślin.

EN

Evaluation of the production effectivity and influence of fertilisation on the environment aspects of the application of liquid fertilizer, including suspension fertilizers (NPK type) produced by Liquid Fertilizer Station in Łagiewniki Średzkie, was conducted using strict experiments with winter wheat. At treatment of the crops with liquid fertilizer the higher yields were obtained. Better nutrient utilization and higher agronomical efficiency were also observed in comparison to plots where equivalent doses of solid fertilizers, especially single compound fertilizers were applied. Higher nitrogen utilization by plants from liquid fertilizers caused a decrease of mineral nitrogen concentration in the soil after harvest.

10

Effect of mountain pasture undersowing on the content and uptake of microelements

Radkowski A., Radkowska I.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 11

1203-1207

EN

The experiment was located on the brown, acid soil, poor in phosphorus and potassium, made from the weathered rocks of Carpathian flysch with the granulometric composition of medium, shale clay. The study was conducted on the permanent grassland in the mountain region of Czarny Potok near Krynica (650 m above the sea level). The experiment comprised the fields with natural sward and those undersown with the seeds of white clover cultivars. The yield of pasture sward was affected by the level of fertilization as well as undersowing with the seeds of white clover cultivars. Cu and Fe contents in the pasture sward exceeded the required values, Zn and Mn contents were close to optimal, while Ni content was lower than the admissible level. The element most intensively removed with the green crop was iron, and the least - nickel.

PL

Badania przeprowadzono na glebie brunatnej, kwaśnej, wytworzonej ze zwietrzeliny skał Fliszu Karpackiego, o składzie granulometrycznym gliny średniej szkieletowej. Doświadczenie zlokalizowane było na pastwisku trwałym w rejonie górskim w Czarnym Potoku k. Krynicy (640 m n.p.m.). W skład tego doświadczenia wchodziły obiekty z runią naturalną i runią zagospodarowaną przez podsiew nasionami odmian koniczyny białej. Ilość plonu runi pastwiskowej zależała od poziomu nawożenia i podsiewu nasionami odmian koniczyny białej. Zawartość Cu i Fe w runi pastwiskowej przekraczała pożądane wartości, Zn i Mn była zbliżona do optimum, natomiast Ni była poniżej wartości uznanych za dopuszczalne. Żelazo było odprowadzone z plonem runi w największych ilościach a nikiel w najmniejszych.

11

Effect of mineral fertilization on microelement content and their uptake by red clover (Trifolium pratense L.)

Radkowski A., Radkowska I.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 9

1001-1006

EN

The aim of this study was an estimation of mineral content in red clover fertilized with mineral fertilizers. A field experiment contained six objects ie: I. control, II Mg, III. PK, IV. PK + Mg, V NPK, VI. NPK + Mg. Red clover was utilized with 2 cuts a year. The dry mass content in the green grass samples was examined by the drying method in 105 °C. The dry mass yield was calculated on the basis of dry mass content in hay. After the mineralization of hay samples Zn, Cu, Ni, Fe and Mn contents were estimated by the ICP-AES method. The investigation was carried out in 2002-2003 on fallow soil made from loess. The effect of magnesium, PK and PKN fertilization on microelement uptake by red clover during two years of full utilization, except the year when it was sowed in winter rye as a protective plant, was estimated in fluse (what it means!) samples. From among all mineral fertilization used in this study only magnesium had a significant influence on an increase of dry mass yield of red clover. The weighted mean content of microelements and heavy metals in red clover varied in the range of 29.53-48.39 mg Zn; 5.92-11.12 mg Cu; 1.38-3.25 mg Ni; 85.72-351.45 mg Fe and 32.21-63.58 mg Mn - kg-' d.m. The Mn, Ni and Zn content in the dry mass of the red clover was close to the optimal value, and the Fe content was above the normative value. A higher uptake of microelements was observed in the investigation during the first year of the study when compared with the second vegetation period.

PL

Celem podjętych badań była ocena zawartości mikroelementów w koniczynie łąkowej nawożonej nawozami mineralnymi. Doświadczenie polowe, obejmowało sześć obiektów, tj.: I. kontrola, II. Mg, III. PK, IV PK + Mg, V. NPK, VI. NPK + Mg. Koniczynę użytkowano 2-kośnie. W próbkach zielonki oznaczono zawartość suchej masy metodą suszarkową w temperaturze 105 °C. Na podstawie zawartości suchej masy w sianie obliczono plony suchej masy. Po mineralizacji próbek siana oznaczono zawartość Zn, Cu, Ni, Fe i Mn metodą ICP-AES. Badania przeprowadzono w latach 2002-2003 na glebie płowej wytworzonej z lessu. Oceniano wpływ nawożenia Mg, PK i PKN na zawartość i pobranie wybranych pierwiastków przez koniczynę łąkową w dwóch latach pełnego użytkowania. Spośród zastosowanego nawożenia mineralnego, nawożenie magnezowe wpłynęło na zwiększenie plonu suchej masy koniczyny łąkowej. Średnia ważona zawartości wybranych pierwiastków w koniczynie łąkowej wahała się w zakresie: 29,53-48,39 mg Zn; 5,92-11,12 mg Cu; 1,38-3,25 mg Ni; 85,72-351,45 mg Fe i 32,21-63,58 mg Mn o kg-' s.m. Zawartość manganu, niklu i cynku w suchej masie koniczyny łąkowej była zbliżona do zawartości optymalnej pod względem paszowym, a żelaza ponadnormatywna. W badaniach własnych stwierdzono większe pobranie badanych pierwiastków przez koniczynę łąkową w drugim roku badań w porównaniu do pierwszego okresu wegetacji.

12

Effect of cadmium content in soil and crop rotation on cadmium accumulation in plant biomass

Pavlikova D., Balik J., Tlustoš P.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

363-369

EN

This paper is focused on the cadmium accumulation by aboveground biomass of oat, maize, spring barley and poppy grown on two soils with different Cd contamination and on effect of rotation of these cultivated crops on Cd accumulation. Cadmium is readily available to plants from soil source, therefore its content rapidly increased in all plants growing in more polluted soil - Chernozem. The highest Cd content was determined in maize biomass growing on Chernozem and closely responded to Cd content in soil. The results showed differences of Cd plant uptake in dependence on crop rotation. First year low accumulation of barley was caused by its low ability to release soil Cd from firm bounds. Oat and maize affected the Cd accumulation in directly growing crops due to plant residues leaving on the soils after the harvest and their decomposition and due to release of exudates affecting mobility of cadmium in the soils. The analyses of soils confirmed the results of Cd uptake by plants and show the lowest soil Cd content after crop rotation maize - oat - poppy - barley.

PL

Przedstawiono akumulację kadmu w nadziemnej biomasie owsa, kukurydzy, jęczmienia jarego i maku na dwóch glebach w różnym stopniu zanieczyszczonych kadmem oraz wpływ zmianowania tych upraw na jego akumulację. Kadm jest łatwo dostępny dla roślin z zasobów glebowych, dlatego jego zawartość szybko zwiększała się we wszystkich roślinach uprawianych na bardziej zanieczyszczonej glebie - czarnoziemie. Największą zawartość Cd stwierdzono w biomasie kukurydzy. Odpowiadała ona ściśle większej zawartości Cd w glebie. Wyniki wskazują na różnice ilości Cd pobranego przez rośliny w zależności od miejsca w zmianowaniu. Mała akumulacja Cd przez jęczmień w pierwszym roku była spowodowana słabą jego zdolnością do uwalniania Cd z gleby ze stabilnych związków. Owies i kukurydza oddziaływały na akumulację Cd w bezpośrednio po nich uprawianych roślinach następczych na skutek pozostawiania resztek roślinnych w glebie i ich rozkładu oraz w wyniku uwalniania eksudatów, które oddziałują na mobilność kadmu w glebie. Analizy gleby potwierdziły wyniki pobrania Cd przez rośliny i wykazały najmniejszą zawartość Cd po zmianowaniu kukurydza - owies - mak -jęczmień.

13

Content and uptake of lithium at variable soil reaction. Part 3. Content and uptake of lithium by sunflower in the third year after liming

Rogóż A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

371-378

EN

Changes of soil pH reaction in the third year after application of calcium or magnesium fertilizers depended on the form and dose and fluctuated within the 4.27 and 5.27 pH range. In the third year of the experiment a positive effect of applied calcium or magnesium fertilizers and their doses was registered on the amount of sunflower yields irrespective of lithium level in soil. Lithium content in sunflower fluctuated widely depending on changes of soil reaction, content of available forms in soil, development stage and the analysed plant part. Lithium contents in sunflower leaves and stems harvested in the third week of vegetation and irrespective of fertilizer combination was twice higher in comparison with this element content in stems and leaves harvest at the flowering stage. On treatments with elevated lithium content in soil, irrespective of changes of soil pH, in the third year after liming or magnesium application, this element contents increased visibly in roots and tops of sunflower in comparison with the objects with natural content. The amount of lithium take up with sunflower yield in the third year after liming or magnesium application was determined by changes of soil reaction, irrespective of lithium contents in soil or analysed plant part. Higher soil pH caused a declined absorption of this element by sunflower.

PL

Zmiany odczynu gleby w trzecim roku po zastosowaniu nawozów wapniowych lub magnezowych zależały od formy oraz dawki nawozu i wahały się w przedziale pH od 4,27 do 5,27. W trzecim roku prowadzenia doświadczenia zaznaczył się korzystny wpływ zastosowanych nawozów wapniowych lub magnezowych oraz ich dawek na ilość plonów słonecznika niezależnie od poziomu litu w glebie. Zawartość litu w słoneczniku wahała się w szerokim zakresie w zależności od zmian odczynu gleby, zawartości form przyswajalnych litu w glebie, fazy rozwojowej oraz analizowanej części rośliny. Zawartość litu w łodygach i liściach słonecznika zebranych w trzecim tygodniu wegetacji, niezależnie kombinacji nawozowej, była 2-krotnie większe w porównaniu z zawartością tego pierwiastka w łodygach i liściach zebranych w fazie kwitnienia. Niezależnie od zmian odczynu, w trzecim roku po wapnowaniu lub magnezowaniu wyraźnie wzrasta koncentracja tego pierwiastka w korzeniach i częściach nadziemnych słonecznika w obiektach o podwyższonej zawartości tego pierwiastka w glebie w odniesieniu do obiektów z naturalną jego zawartością. O ilości pobranego litu z plonem słonecznika w trzecim roku po wapnowaniu lub magnezowaniu, niezależnie od zawartości litu w glebie oraz analizowanej części rośliny, decydowały zmiany odczynu gleby. Większemu pH towarzyszyło zmniejszone pobranie tego pierwiastka przez słonecznik.

14

Content and distribution of selected elements in the linseed (Linum usitatissimum L.) aboveground parts depending on the growth stage

Antonkiewicz J., Zając T.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

275-282

EN

The research aimed to analyse the contents of selected elements in linseed aboveground parts depending on the growth stage and the plant part, and assessment of linseeds fodder value. The aboveground parts yield, depending on the year of the experiment ranged between 0.235 and 6.81 Mg - ha-1. The content of analysed elements in linseed was greatly diversified and fluctuated from 0.06 to 8.60 mg Cr; 6.45105.0 mg Zn; 0.01-1.47 mg Pb; 0.96-9.88 mg Cu; 0.29-8.10 mg Cd; 0.54-12.4 mg Ni; 13.70-544.64 mg Fe; 0.02-0.60 mg Co and 3.65-137.0 mg Mn kg-1 d.m. Among the analysed elements cadmium content were the most diversified, whereas copper the least. It was found that linseed leaves accumulated much more microelements than stems. Chromium and manganese content in linseed did not exceed the standards for good quality fodder. Heavy metal content in linseed aboveground parts did not exceed limit values considered as admissible content of these elements in fodder. Only Cd limit fodder content were exceeded at all growth stages.

PL

Celem badań była analiza zawartości wybranych pierwiastków w częściach nadziemnych lnu oleistego w zależności od stadium rozwojowego i części rośliny oraz ocena wartości paszowej nasion lnu. Plon części nadziemnych lnu oleistego, w zależności od roku prowadzenia doświadczenia, wahał się od 0,235 do 6,81 Mg - ha-1. Zawartość badanych pierwiastków w Inie oleistym była bardzo zróżnicowana i wahała się w zakresie: 0,06-8,60 mg Cr, 6,45-105,0 mg Zn; 0,01-1,47 mg Pb; 0,96-9,88 mg Cu; 0,29-8,10 mg Cd; 0,54-12,4 mg Ni; 13,70-544,64 mg Fe; 0,02-0,60 mg Co i 3,65-137,0 mg Mn o kg -1 s.m. Spośród analizowanych pierwiastków największe zróżnicowanie zawartości stwierdzono w przypadku kadmu, a najmniejsze dla miedzi. Stwierdzono, że liście lnu oleistego gromadziły znacznie więcej mikroelementów aniżeli łodygi. Zawartość chromu i manganu w Inie oleistym nie przekraczała norm dla pasz dobrej jakości. Zawartości metali ciężkich w częściach nadziemnych lnu oleistego nie przekroczyły wartości granicznych uznawanych za dopuszczalne koncentracje tych pierwiastków w paszach. Jedynie w przypadku Cd we wszystkich stadiach rozwojowych lnu stwierdzono przekroczenie granicznej zawartości tego pierwiastka w paszach.

15

Cumulative phytoremediation efficiency of Salix spp. for removal of Cd and Pb from soils in three- year pot experiment

Szakova J., Tlustos P., Vyslouzilova M., Pavlikova D., Najmanova J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 7

665--672

EN

Seven clones of willows were planted in pot experiment at two soils differing in physicalchemical parameters (Chemozem from Suchdol, Cambisol from Pribram) and con13mination by potentially risk elements (i.e. normal (Suchdol), and elevated (Pribram) level of total concentration of Cd and Pb in soil). The experiment was kept for three vegetation periods where above-ground biomass was harvested at the end of each vegetation period and roots were harvested at the end of experiment. While for lead more than 90% of element was accumulated in roots,-cadmium was easily translocated to above-ground biomass resulting in more than 50% of this element taken up by above-ground biomass. Remediation factors confirmed reasonable phytoremediation efficiency in the case of cadmium where above-ground biomass of willows was able to remove about 30% of total cadmium from soil regardless of soil parameters after three vegetation periods. In the opposite, willows were ineffective for phytoremediation of lead from the experimental soils. Confirmation of the results from pot experiment in field conditions will be necessary in further research.

PL

W doświadczeniu wazonowym uprawiano siedem klonów wierzby na dwóch glebach różniących się właściwościami fizykochemicznymi: czarnoziemie z Suchdolu o naturalnej zawartości metali ciężkich oraz glebie brunatnej z Pibramu o zwiększonej zawartości potencjalnie niebezpiecznych pierwiastków Cd i Pb. Doświadczenie utrzymywano przez trzy okresy wegetacyjne, w których zbierano nadziemną biomasę na zakończenie każdego okresu wegetacyjnego, a korzenie zebrano na zakończenie doświadczenia. Podczas gdy ponad 90% ołowiu rośliny akumulowały w korzeniach, kadm był łatwo przemieszczany do nadziemnej biomasy, w wyniku czego ponad 50% tego składnika pobrała nadziemna biomasa. Współczynniki remediacji potwierdziły znaczną efektywność fitoremediacyjną klonów wierzby w przypadku kadmu, ponieważ ich nadziemna biomasa była zdolna usunąć w ciągu trzech okresów wegetacyjnych około 30% z całkowitej zawartości kadmu w glebie, niezależnie od właściwości gleby. Przeciwnie, wierzby okazały się nieefektywne do fitoremediacji ołowiu z gleb doświadczalnych. Konieczne są dalsze badania w warunkach polowych dla potwierdzenia wyników uzyskanych w doświadczeniach wazonowych.

16

Wpływ wapnowania i nawożenia NPK gleby na masę plonu nasion łubinu i zawartość w nich wybranych makroelementów

Kotowska J., Maciejewska M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr S2

261-266

PL

Przedstawiono wyniki z wieloletniego statycznego doświadczenia polowego, które miało na celu zaobserwowanie, w jakim stopniu wapnowanie gleby lekkiej dawkami pojedynczą 1 Hh i czterokrotną 4Hh CaCO3 i CaO przy jednoczesnym intensywnym nawożeniu NPK, wpływa na ilość i jakość plonu nasion łubinu. Otrzymane dane wskazują, że wapnowanie gleby zastosowane wraz z nawożeniem NPK zwiększyło plony nasion łubinu. Także oznaczona ilość azotu i fosforu zwiększyła się w wyniku zastosowanego wapnowania i nawożenia NPK. Natomiast zawartość potasu nie zależała od wapnowania, a zwiększyła się w nasionach z obiektów tylko nawożonych NPK. Pobranie oznaczonych makroelementów z plonem nasion łubinu, poza potasem, zwiększyło się w wyniku nawożenia NPK i wapnowania gleby.

EN

Results of this study, obtained in a multiyear, static field experiment show the influence or application to a sandy soil single (1 Hh) or quadruple (4Hh) doses of CaCO3, and simultaneously high doses or NPK, on the quantity and quality of lupine seeds. The data obtained in this experiment indicated that lime applied with NPK fertilizer increased the yield of lupine seeds. The content of nitrogen and phosphorus also increased as result of liming and NPK, whereas the content of potassium did not depend on the lime, but it has increased as result of NPK application. The uptake of the analysed macroelements by the lupine crop, increased as result of NPK and lime application, the exception was potassium.

17

Effect of Various Doses of Liquid Manure upon the Element Uptake by Meadow Sward

Antonkiewicz J., Radkowski A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 3-4

211-215

EN

Dry matter production by the meadow sward varied from treatment to treatment between 5.16 to 7.95 Mg . ha-I. The effect of different fertilisation on green matter production occurred to be significant. The highest outcome was obtained from mineral fertilisation, where it was noted over 50% increase above control. Element levels (mg per I kg of dry matter) were as follows: Cr - 0.06-1.03; Zn - 19.70-26.65; Pb 0.51-2.04; Cu - 3.94-4.88; Cd - 0.16-0.21; Ni - 0.54-1.05; Fe - 69.80-667.50; and Mn - 36.60-54.15. The lowest differences from treatment to treatment were observed for copper, cadmium and zinc, whereas the highest for iron and chromium. Element intakes (g per hectare) in the sward varied 0.31-8.19 for Cr; 101.65-183.25 (Zn); 3.49-16.22 (Pb); 20.95-31.57 (Cu); 0.93-1.51 (Cd); 2.79-8.35 (Ni); 465.69-5306.63 (Fe) and 221.88-430.49 (Mn), respectively. Among all these elements the most absorbed from the soil proved to be manganese, iron and zinc, while the last absorbed ones were cadmium, chromium and nickel. Both mineral fertilisation (Nl2oP60Kso) and different doses of liquid manure resulted in considerable higher intakes of elements in comparison with control.

PL

Gnojówka, w porównaniu z nawozami mineralnymi, zawiera wszystkie składniki pokarmowe, łącznie z mikroelementami. Stosowanie gnojówki w odpowiednich dawkach wpływa korzystnie na jakość i produktywność trwałych użytków zielonych. Celem podjętych badań było określenie siły nawozowej gnojówki i nawożenia mineralnego na zawartość i pobranie pierwiastków przez ruń łąkową. Badania przeprowadzono na łące podgórskiej, położonej na wysokości 300 m n.p.m. Doświadczenie polowe, obejmujące cztery obiekty nawozowe (kontrola, nawożenie mineralne NPK, połowa i pełna dawka gnojówki), założono metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach. Pobrane próbki zielonki wysuszono pod dachem na wolnym powietrzu. W tak przygotowanym materiale oznaczono zawartość suchej masy metodą suszarkową, plon, a po ich mineralizacji zawartość Cr, Zn, Pb, Cu, Cd, Ni, Fe i Mn oznaczono metodą EAS-ICP. Plon suchej masy runi łąkowej wahał się zależnie od obiektu w granicach od 5,16 do 7,95 Mg . ha-I. Stwierdzono istotny wpływ zróżnicowanego nawożenia na wysokość plonu runi łąkowej. Najwyższym plonowaniem charakteryzował się obiekt z nawożeniem mineralnym, w którym zarejestrowano ponad 50% wzrostu plonu w stosunku do obiektu kontrolnego. Zawartość badanych pierwiastków w runi łąkowej wahała się w zakresie: 0,06-1,03 mg Cr; 19,70-26,65 mg Zn; 0,51-2,04 mg Pb; 3,94-4,88 mg Cu; 0,16-0,21 mg Cd; 0,54-1,05 mg Ni; 69,80-667,50 mg Fe; 36,60--54,15 mg Mn . kg-1 s.m. Najmniejsze zróżnicowanie w zawartości badanych pierwiastków pomiędzy obiektami zarejestrowano w przypadku miedzi, kadmu i cynku, a największe w przypadku żelaza i chromu. Pobranie badanych pierwiastków przez ruń łąkową wahało się w zakresie: 0,31-8,19 g Cr; 101,65-183,25 g Zn; 3,49-16,22 g Pb; 20,95-31,57 g Cu; 0,93-1,51 g Cd; 2,79-8,35 g Ni; 465,69-5306,63 g Fe; 221,88-430,49 g Mn . ha-I. Spośród analizowanych pierwiastków w największych ilościach został odprowadzony z gleby mangan, żelazo i cynk, a w najmniejszych ilościach kadm, chrom i nikiel. Nawożenie mineralne (NI2oP6oKso) oraz zróżnicowane dawki gnojówki powodowały wyraźny wzrost pobrania analizowanych pierwiastków w odniesieniu do kontroli.

18

Uptake dynamics of lead by maize

Jasiewicz C., Zemanek M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Vol. 9, nr 10

1213--1218

EN

Experimental design comprised 10 objects with increasing doses of lead (0.0; 6.0; 12.0; 24.0; 48.0; 96.0; 192.0; 384.0; 768.0, and 1536.0 mg Pb ּ dm-3). The experiment was conducted in water cultures during seven weeks. Yields of tops and roots were determined. Then tops were segregated for stems and particular layers of leaves. As an indicator showing response of maize to elevated concentration of lead, the yield and lead content was chosen. The increasing doses of lead caused negative effect on the yield, especially on the yield of tops. Significant decrease of yield both in roots and tops was found in object where concentration of lead in nutrient solution was 12 mg Pb ּ dm-3 and more. The least yield of tops and roots was noted in object Pb9 where the dose of lead into nutrient solution was 1536 mg Pb ּ dm-3. Increasing concentrations of lead in nutrient solution caused regular increase of lead content in all investigated parts of the maize. Lead was accumulated mainly in roots, less in leaves and the least in stems. Taking into account leaves, the highest content of lead was found in leaves of second and third layer and the least in leaves of seventh layer. The highest average uptake of lead was noted in roots, less in leaves and stems.

PL

Celem badań było określenie wpływu wzrastających stężeń ołowiu w pożywce na pobranie tego pierwiastka w analizowanych częściach roślin kukurydzy. Doświadczenie prowadzono 7 tygodni w warunkach kultur wodnych z kukurydzą (Zea mays L.) odmiany KLG. Schemat doświadczenia obejmował 10 obiektów z następującymi dawkami ołowiu w pożywce: 0, 6, 12, 24, 48, 96, 192, 384, 768 i 1536 mg Pb ּ dm-3. Ołów w postaci Pb(NO3)2 dodano do pożywki po 3 tygodniach wzrostu kukurydzy. Po zbiorze roślin dokonano oznaczeń zawartości ołowiu w korzeniach, łodygach i w poszczególnych piętrach liści. Obecność ołowiu w pożywce spowodowała wzrost zawartości tego pierwiastka w kukurydzy. Najwięcej tego metalu kumulowało się w korzeniach, a następnie w kolejności: w liściach i łodygach. Toksyczny wpływ ołowiu zaznaczył się również w plonowaniu.

19

Heavy Metal Extraction by Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.) from Soils Contaminated with Heavy Metals

Jasiewicz C., Antonkiewicz J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Vol. 9, nr 4

379-386

EN

The studies were conducted under pot experiment conditions on soil with granulometric composition of ordinary dust with 16.6% organic matter and pHKcl - 6.0. The experimental design included six objects, which differed by a dose of heavy metals introduced into the soil. The highest levels of the soil contamination with heavy metals were as follows: 80 mg Cd, 480 mg Pb, 240 mg Ni, 32 mg Pb and 800 mg Zn . kg-I d.m. The metals were introduced into the soil as water solutions seven days before sowing. Vegetation period of Jerusalem artichoke was 121, 135 and 126 days. The amount of yield and the contents of cadmium, lead, copper, nickel and zinc in leaves, petioles and stems were assumed as the criteria of heavy metal toxicity. II was found that the third, fourth and fifth level of soil contamination with heavy metals caused a depression in yields of Jerusalem artichoke. Depending on the object, the decrease in the above ground parts yields was from 12% to 98% as compared with the control. On the basis of analyses it was determined that the contents of investigated metals increased in the plants with the level of soil contamination and their contents in the analysed indicator parts ranged form 0.19 to 29.84 mg Cd, 2.17-19.2 mg Pb, 1.58-40.59 mg Ni, 4.11-25.90 mg Cu, and 15.9-222.1 mg Zn . kg-I d.m. The obtained results show that the studied Jerusalem artichoke has a considerable ability to accumulate heavy metals.

PL

Dobór gatunków roślin odpornych na metale ciężkie oraz kumulujących duże ich ilości umożliwiłby rekultywację obszarów skażonych. Jednym z takich gatunków, zdolnych do pobierania szkodliwych pierwiastków i dających wysokie plony jest topinambur (Helianthus tuberosus L.). Badania przeprowadzono w latach 1997-1999 w warunkach doświadczenia wazonowego. Do doświadczenia wykorzystano glebę o składzie granulometrycznym pyłu zwykłego, zawartości materii organicznej 16,6%, pHKcl - 6,0; pojemności sorpcyjnej gleby (oznaczoną metodą Mehlicha) - 81,1 cmol (+) . kg-I; całkowitej kwasowości wymiennej - 9,60 me/l00 g gleby. Schemat doświadczenia obejmował sześć obiektów różniących się dawką wprowadzonych do gleby metali ciężkich (Cd, Pb, Ni, Cu, Zn). Okres wegetacji topinamburu w latach 1997-1999 wynosił odpowiednio 121, 135, 126 dni. Stwierdzono istotny wpływ m, IV i V poziomu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na plonowanie topinamburu. Spadek plonu części nadziemnych w zależności od obiektu i roku doświadczenia w odniesieniu do obiektu kontrolnego wahał się od 12% do 98%. Duże koncentracje Cd, Pb, Ni, Cu i Zn w glebie znajdują potwierdzenie w jego zawartości w testowanej roślinie. Średnia zawartość badanych metali ciężkich w topinamburze wzrastała wraz z poziomem zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi i mieściła się w zakresie: 0,19-29,84 mg Cd; 2,17-19,12 mg Pb; 1,58-40,59 mg Ni; 4,11-25,90 mg Cu; 15,9-222,1 mg Zn . kg-I s.m.

20

Effect of soil contamination with heavy metals on chemical composition of hemp (Cannabis sativa L.)

Jasiewicz C., Antonkiewicz J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 10

1039-1046

EN

Investigations were conducted in 1997-1999 on the basis of pot plant experiment in a plant house. The lowest levels of soil contamination with heavy metals were as follows: 80 mg . kg^-1 Cd, 480 mg. Kg^-1 Pb, 240 mg . kg^-1 Ni, 320 mg . kg^-1 Cu and 800 mg . kg^-1 Zn, of soil dry weight. In pot experiment conditions a significant influence of soil contamination with heavy metals on yielding of individual test plants was found. At the third, fourth and fifth levels of soil pollution with heavy metals a decrease in hemp yield ranged betweeD 13% and 96% as compared to the control. Mean contents of examined elements in hemp ranged as follows: 0.15-0.92% Mg, 0.02-0.35% Na, 0.78-6.32% K, 0.75-6.24% Ca and 19.74-120.66 mg Mn. Kg^-1 d.w.

PL

Badania przeprowadzono w latach 1997-1999 w warunkach doświadczenia wazonowego w hali wegetacyjnej. Do doświadczenia użyto glebę o składzie granulometrycznym pyłu zwykłego, zawartości materii organicznej 16,6% i pHkcl - 6,03. Schemat doświadczenia obejmował sześć obiektów różniących się dawką wprowadzonych do gleby metali ciężkich. Najwyższy poziom zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi wynosił: Cd 80 mg . kg-l, Pb 480 mg. kg-l, Ni 240 mg. kg-l, Cu 320 mg. Kg^-1, Zn 800 mg . kg^-1 s.m. gleby. Metale zostały wprowadzone do gleby w postaci roztworu na 7 dni przed siewem. Okres wegetacji konopi siewnych wynosił 99 dni. Celem pracy było zbadanie wpływu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na skład chemiczny konopi. W warunkach doświadczenia wazonowego stwierdzono istotny wpływ zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na plonowanie badanej rośliny testowej. W przypadku III, IV i V poziomu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi spadek plonu konopi w odniesieniu do obiektu kontrolnego mieścił sięw zakresie w 13-96%. Średnia zawartość badanych pierwiastków w konopiach mieściła się w zakresie: 0,35-1,09% Mg, 0,04-0,49% Na, 1,06--4,00% K, 18,8-169,5 mg Mn . kg^-1 s.m.