Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Reconstruction of the sedimentary environment of phytogenic deposits in the Tomisławice opencast mine (Konin Region, central Poland)

Słodkowska Barbara, Widera Marek

Geological Quarterly

|

2022

|

Vol. 66, No. 4

art. no. 34

EN

Palynological analysis of the Tomisławice opencast mine deposits has allowed reconstruction of the plant communities and investigation of the evolution of sedimentary environments at various stages of lignite-forming marsh development, recorded in the composition of pollen assemblages from deposits of the 1st Mid-Polish lignite seam (MPLS-1). Rich pollen communities from an ~9 m thick section has enabled study of the succession of plant communities and of the evolution of phytogenic sedimentation. The pollen succession indicates that the assemblages in the whole lignite seam represent the VIII Celtipollenites verus pollen Zone. Slight differences in the composition of the communities reflect different stages of basin development, depending more on the variable water dynamics than on climatic oscillations. Lignite of the MPLS-1 developed in a continental regime on alluvial plains. Changes in the succession of plant communities in the Tomisławice section record flooding-drainage cycles caused by groundwater level oscillations. Peat bog accumulation took place in river basins, in which the lack of siliciclastic intercalations within the massive lignite seams points to weak fluvial dynamics. A rise in groundwater level and/or surface water resulted in flooding of the marshes and the formation of an extensive shallow lake basin, as shown by the presence of freshwater algae and pollen of aquatic plants. The section as a whole does not record an increased contribution of thermophilic plant taxa. The flora was generally dominated by warm-temperate and thermophilic species, without the participation of strongly thermophilic vegetation, which indicates that the lignite seam in the Tomis³awice opencast mine was formed in the generally stable conditions of a warm temperate climate.

2

Zbiorowiska z rzędu Arrhenatheretalia w strukturze fitosocjologicznej obszarów nieleśnych Borów Tucholskich

Stosik T.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr III/1

723--740

PL

W Borach Tucholskich - jednym z rejonów o wysokiej lesistości - realizowana jest również funkcja rolnicza. Większość obszarów nieleśnych zajmują pola uprawne, często również odłogi. Istniejące tu łąki tworzą głównie fitocenozy ze związku Calthion. Inne typy łąk, w tym łąki świeże, notowane są sporadycznie. W celu ukazania ich struktury fitosocjologicznej na terenie Borów Tucholskich przeanalizowano 512 zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych w latach 2006-2017 na siedliskach nieleśnych tego obszaru: na łąkach, odłogach i przydrożach. Ponad połowę analizowanego materiału stanowiły dane pochodzące z łąk, około 30% z odłogów, a pozostałe z przydroży. Z całej puli zdjęć tylko w 63 zidentyfikowano fitocenozy związane z łąkami świeżymi, przy czym zdecydowana większość z nich związana była z poboczami dróg. Analizowany materiał pozwolił wyróżnić 11 syntaksonów w formie zespołów i zbiorowisk. Są to głównie różne postaci zespołu Arrhenatheretum elatioris, zbiorowiska Poa pratensis-Festuca rubra, czy też zbiorowiska z Festuca rubra. Przekrój fitocenoz związku Arrhenatherion, wyróżnionych dla obszaru, dopełniają płaty zdominowane przez trawy: zbiorowiska z Dactylis glomerata, z Antoxanthum odoratum i z Holcus lanatus. Na szczególną uwagę zasługuje powszechnie uznawany za coraz rzadszy składnik roślinności łąkowej zespół Arrhenatherum elatioris. Można go uznać na badanym obszarze za typowy dla poboczy dróg, podczas gdy w krajobrazie łąkowym badanego obszaru należy do rzadkości. Wśród zbiorowisk, które spotyka się głównie na łąkach wymienić można przejściową formę zbiorowiska Poa pratensis-Festuca rubra oraz fitocenozy zdominowane przez mało wartościowe trawy.

EN

In the Tuchola Pinewoods, one of the regions with a high forestation rate, the agricultural function is also performed. Most non-woodland areas are covered by arable fields, frequently also set-aside land. The existing meadows the phytocoenoses from the alliance Calthion are mostly developing here. Another meadow type, including fresh meadows, are sporadic. To demonstrate their phytosociological structure in the Tuchola Pinewoods, 512 phytosociological relevés, taken in 2006-2017, in non-woodland habitats of the area: in meadows, set-aside land and roadsides, were analyzed. More than half of the material analyzed were the records made from meadows, about 30% from set-aside land, and the others - from roadsides. From the entire pool, only in 63 relevés the phytocoenoses related to fresh meadows were identified, however, a vast majority was situated on roadsides. The material analyzed facilitates determining 11 syntaxa in a form of plant associations and communities. Those are mostly various forms of the association Arrhenatheretum elatioris, the community Poa pratensis-Festuca rubra, and the community Festuca rubra. The cross-section of phytocoenoses of the alliance Arrhenatherion, distinguished for the area, supplement the commonly grass-dominated community with Dactylis glomerata, with Antoxanthum odoratum and with Holcus lanatus. A special attention must be paid to, commonly considered to be more and more rare component of the meadow plants, the alliance Arrhenatherum elatioris. In the area studied it can be considered to be typical for roadsides, whereas in the meadows it is rare. Among the communities found mostly in meadows one can point to a transition phase of the community Poa pratensis-Festuca rubra and phytocoenoses dominated by low-value grasses.

3

The influence of horse graizing on utility and natural values of grass phytocenoses

Kryszak J., Kryszak A., Klarzyńska A., Mularczyk M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

196--200

EN

A decreasing interest in pastures is one of the reasons for their gradual degradation, resulting in impoverishment of species composition and fast development of less valuable (in terms of grazing) species of herbaceous plants and forests. It results in a drop of a grazing value of sward and in a species decline in naturally valuable areas. Extensive grazing, especially of primitive horse breeds, is a chance to restore their natural value, including biodiversity. Field work was conducted on a pasture in Gronówka Stable and a forester in Zaustowo. A multi-aspect natural valorization was carried out on the basis of species structure and a geographical and historical spectrum. Furthermore, habitat conditions of the area were determined, and an assessment of natural and utilization values of sward was performed. In Zaustowo, Polish primitive horses were grazed, whereas in Granówka, horses of the following breeds: the Holsteiner, the Welsh Pony, the Malopolski, the Oldenburg, the Wielkopolski and the Thoroughbred. It was observed that horse grazing influenced pasture sward in a direct way by selective nibbling of plants. A utility value of sward and a natural value of phytocenoses depends on the habitat conditions of grazing quarters and especially on their moisture condition. Floristic composition of the quarters’ sward located in more moisturized areas, had moderate natural values and a low utility value.

PL

Zmniejszające się zainteresowanie pastwiskami jest jedną z przyczyn stopniowej ich degradacji, czego wyrazem jest ubożenie składu gatunkowego, szybki rozwój mniej cennych paszowo gatunków roślin zielnych oraz zadrzewień. Skutkiem tego jest spadek wartości paszowej runi, a na powierzchniach cennych przyrodniczo ustępowanie gatunków. Szansą przywrócenia ich wartości przyrodniczej, w tym bioróżnorodności, jest prowadzenie ekstensywnego wypasu, szczególnie prymitywnych ras koni. Prace terenowe wykonano na pastwiskach Stajni Granówka i leśniczówki w Zasutowie. Wieloaspektową waloryzację przyrodniczą pastwisk przeprowadzono na podstawie struktury gatunkowej, spektrum geograficzno-historycznego. Ponadto, określono warunki siedliskowe obszaru, a także dokonano oceny walorów przyrodniczych i wartości użytkowej runi. W miejscowości Granówka wypasano konie ras: holsztyński, kuc walijski, małopolski, oldenburski, wielkopolski i pełna krew angielska, a w leśniczówce Zasutowo utrzymywano koniki polskie. Stwierdzono, że pasące się konie wpływają na ruń pastwiskową w sposób bezpośredni, poprzez selektywne przygryzanie roślin. Wartość użytkowa runi i przyrodnicza fitocenoz wykazuje zależność z warunkami siedliskowymi wypasanych kwater, szczególnie ich uwilgotnieniem. Skład florystyczny runi kwater zlokalizowanych na terenach silniej uwilgotnionych charakteryzował się umiarkowanymi walorami przyrodniczymi, przy jednocześnie niskiej wartości użytkowej.

4

Ogród botaniczny na bydgoskim Myślęcinku. Projekt Edwarda Bartmana z 1977 r. w nowym, „siedliskowym” typie

Dudek-Klimiuk J.

Architectus

|

2017

|

Nr 3 (51)

41--52

PL

W artykule przedstawiono opracowany przez Edwarda Bartmana projekt Ogrodu Botanicznego w Bydgoszczy, powstały u schyłku lat 70. XX w. Główny ciężar położono na przyjętą ideę projektową, a nie na jego stan dzisiejszy, gdyż stopień realizacji projektu oraz wprowadzone w jej trakcie zmiany (m.in. brak części centralnej i wejściowej, o najbogatszym w założeniu programie) istotnie zaburzyły autorską wizję ogrodu zarówno w sferze kompozycji, jak i funkcji. Pominięto również informacje o dzisiejszych zasobach roślinnych ogrodu, te bowiem stanowią odrębne zagadnienie. Projekt bydgoskiego ogrodu to przykład zastosowania nowoczesnej myśli w architekturze krajobrazu, przełamującej wcześniejsze schematy, które traktowały ogrody botaniczne jako miejsce gromadzenia jak największej liczby gatunków roślin uporządkowanych głównie według klucza systematycznego. W autorskim zamierzeniu miał to być obiekt, w którego projekcie położono silny akcent na relacje pomiędzy człowiekiem a naturą, z poszanowaniem praw przyrody i zasad ekologii. Jednocześnie powstawał w zgodzie z ówczesnymi tendencjami budowy ogrodów botanicznych – jako obiekt podmiejski (ze względu na większy areał i zapewnienie dalszego rozwoju) oraz jako jeden z elementów zespołu wielofunkcyjnego, tzw. parku kultury. Podstawowym materiałem źródłowym wykorzystanym w artykule były zachowane oryginalne rysunki prof. E. Bartmana oraz opracowania pochodzące z jego prywatnych zbiorów. Analizując formę (kompozycję) i program tego ogrodu, można wyróżnić trzy podstawowe idee, zgodnie z którymi powstawał: poszanowanie naturalnie występujących siedlisk roślinnych, które wyznaczyły ramy kompozycyjne i doborów gatunkowych (względy filozoficzne oraz ekonomiczne); otwarcie obiektu na potrzeby rekreacyjne i poznawcze człowieka oraz założenie, że ogród będzie dostępny i będzie funkcjonował przez cały rok (m.in. dzięki rezygnacji z ogrodzeń oraz wprowadzeniu atrakcyjnego, całorocznego programu funkcjonalnego – muzeum, audytorium, kawiarnie i ogrody zimowe). To połączenie pozwoliło, by powstał oryginalny i wybiegający poza ówczesne konwencje projekt. Niestety, zamierzenia projektowe zrealizowano tylko częściowo, czym znacząco upośledzono funkcjonowanie tego obiektu.

EN

In this article, the project of the Botanic Garden in Bydgoszcz, as developed by Edward Bartman was created at the end of the 1970s has been presented. The main emphasis was put on the adopted idea of the project and not on its current state as the degree of implementation of the project and the changes, being introduced during the mentioned process (inter alia, lack of the central entrance part in the project with the richest assumed programme) have significantly disturbed the author’s vision of the garden in the sphere of composition as well as its functions. There was also omitted information on the present plant reserves because they constitute a separate problem. The project of the Bydgoszcz garden is an example of the modern approach to landscape architecture, breaking down the earlier schemes of constructing botanic gardens, treated as a place for accumulation of the possibly greatest number of plant species, arranged mainly according to a systematic key. In the intention of the author, it was to be an object which strongly emphasizes the relations between man and nature, with respect to natural laws and ecology principles. At the same time, it was founded on conformity with the contemporary tendencies of constructing botanic gardens – as a suburban object (due to a greater area and ensuring further development) and one of the elements of multifunctional object, i.e. park of culture. The basic source material included original drawings and elaborations, coming from private collections of Prof. E. Bartman, the main architect of the Garden. When analyzing the form (composition) and program of the discussed garden, we may distinguish three basic ideas, according to which it was constructed: respecting the naturally o curring plant habitats which outline the compositional frames and the species selection (philosophical and economical aspects); opening of the object to the recreational and cognitive needs of man, with preservation of almost complete availability of the object (owing to, inter alia, giving up of fencing and introduction of attractive, all-year functioning program – museum, auditorium, cafe houses and winter gardens). The mentioned combination allowed creating the original, going ahead project. Unfortunately, the project assumptions have been only partially implemented and functioning of the discussed object has been impaired.

5

The Badenian Salinity Crisis in the palynological record : vegetation during the evaporative event (Carpathian Foredeep, southern Poland)

Durska E.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2017

|

Vol. 87, No. 3

213--228

EN

The Badenian Salinity Crisis took place at the early/late Badenian boundary and resulted in massive chemical sedimentation in the central Paratethys. The evaporating basin of the northern Carpathian Foredeep left behind gypsum and halite deposits tens of meters thick. As a very good medium for preservation, these evaporites are a fine source of diversified terrestrial palynomorphs. Plant communities reconstructed on the basis of both palynological analysis of sediments from the Bochnia and Wieliczka salt mines, as well as previously published studies from different localities within the evaporite basin, reveal the presence of wetland and mesic environments along the coasts of the northern part of the central Paratethys during the evaporative event. Among the most important taxa are Engelhardia, Ericaceae, Fagus, Liquidambar, Quercus, Taxodium/Glyptostrobus, Tricolporopollenites pseudocingulum, and Ulmus. The most characteristic feature of the palynofloras studied is the large amount (up to even 50%) of Ericaceae pollen in the spectra. Taxa representing a warm-temperate climate predominate in the palynofloras examined; however, representatives of a tropical/subtropical climate (i.a. Mastixiaceae) are also present. The presence of plant communities associated with wetland areas shows that the climate remained humid.

6

Występowanie oraz wartość paszowa ziół i runi łąkowej z ich udziałem na Pogórzu Dynowskim

Wolański P., Trąba C., Rogut K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

127--144

PL

Celem badań była analiza występowania ziół w zbiorowiskach łąkowych Pogórza Dynowskiego na tle niektórych czynników siedliskowych i określenie walorów jakościowych paszy z tych łąk. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych metodą Brauna-Blanqueta, wyróżniono zbiorowiska roślinne, w których porównano występowanie wybranych gatunków ziół. Pobrano także próbki gleby i runi do analiz chemicznych. Określono plon suchej masy z 1 ha oraz liczbę wartości użytkowej (Lwu) metodą Filipka. W 12 zbiorowiskach wyróżniono 27 gatunków ziół. Zdecydowanie więcej ziół było w zespołach z rzędu Arrhenatheretalia, a najczęściej i najliczniej: krwawnik pospolity (Achillea millefolium), brodawnik zwyczajny (Leontodon hispidus), babka zwyczajna (Plantago lanceolata), szczaw łąkowy (Rumex acetosa) i mniszek lekarski (Taraxacum officinale). Z kolei w zbiorowiskach z rzędu Molinietalia, występujących na siedliskach silniej uwilgotnionych, udział ziół o właściwościach paszowych i terapeutycznych był mniejszy, a częściej i liczniej rosły gatunki małowartościowe i trujące: jaskier rozłogowy (Ranunculus repens), jaskier ostry (Ranunculus acris), tojeść pospolita (Lysimachia vulgaris), ostrożeń łąkowy (Cirsium rivulare), sitowie leśne (Scirpus sylvaticus), skrzyp błotny (Equisetum palustre), sity (Juncus sp.) i turzyce (Carex sp.). Mineralne gleby tych łąk charakteryzowały się odczynem kwaśnym. Były na ogół ubogie w przyswajalny fosfor i bogate w magnez, a zawartość potasu była zróżnicowana. Plon s.m. runi wyróżnionych zbiorowisk był zróżnicowany i zawierał się w przedziale od 1,9 do 4,7 t•ha-1 . Z kolei wartość użytkowa Lwu zależała głównie od wartościowych traw pastewnych i roślin z rodziny bobowatych. Stwierdzono, że udział ziół w wielogatunkowej runi zwiększał zawartość makroelementów: P, K i Mg oraz mikroelementów: Cu, Zn i Fe w uzyskiwanej paszy.

EN

The study aimed at determining the occurrence of herbs in meadow communities of Dynowskie Foothills in relation to certain habitat factors and quality of fodder obtained from the meadows. Based on phytosociological relevés taken in compliance with the Braun-Blanquet method, plant communities were distinguished and further compared for the occurrence of selected herbs. Samples of soil and sward for chemical analysis were also collected. Dry matter obtained from 1 ha and fodder value of sward were determined with the method elaborated by Filipek. Twelve distinguished communities included 27 herb species. Definitely more herb species were found in associations belonging to the order Arrhenatheretalia, but most common and most frequent were: Achillea millefolium, Leontodon hispidus, Plantago lanceolata, Rumex acetosa and Taraxacum officinale. By contrast, the share of herbs of fodder and therapeutic properties was smaller in communities of the order Molinietalia from moist habitats. The following less valuable and poisonous species occurred frequently: Ranunculus repens, Ranunculus acris, Lysimachia vulgaris, Cirsium rivulare, Scirpus sylvaticus, Equisetum palustre, Juncus sp. and Carex sp. Mineral soils of these grasslands were generally acid, poor in easily available phosphorus, rich in magnesium and of diverse K content. The yield obtained from the first regrowth was variable ranging from 1.9 to 4.7 t from 1 ha. Fodder value of sward depended mainly on the valuable forage grasses and legumes. Excessive contribution of herbs (above 10%) reduced the efficiency of meadows and the fodder value. However, herbs favorably affected the chemical composition of the sward, increasing the content of macronutrients P, K and Mg and micronutrients Cu, Zn and Fe.

7

Functional traits and plasticity of plants in ecological research and education

Masarovičová E., Májeková M., Vykouková I.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2015

|

R. 20, NR 1-2

59--65

EN

Plant functional traits are any morphological, physiological and phenological features, which indirectly affect plant fitness through their three basic components of plant individual performance - growth, reproduction and survival. These features represent also a keystone for plant functional groups, which are similar in three aspects - function on the level of organism, response to environmental factors and effect on ecosystems. Functional approach in ecology and vegetation study enables to evaluate plant communities on the base of species function in a community, and to relate functional structure of plant communities to particular environmental gradients. Species plasticity has many aspects that mirror species adaptations to the environmental conditions and which then also translate into functional structuring of plant communities. This approach is thus a novel and exciting mode how to carry on plant ecology, both in research and education at universities.

PL

Charakterystyczna funkcjonalność roślin zależy od ich cech morfologicznych, fizjologicznych i fenologicznych, które pośrednio wpływają na kondycję roślin poprzez trzy podstawowe elementy ich indywidualnego rozwoju, tj. wzrost, reprodukcję i przetrwanie. Cechy te stanowią również podstawę funkcyjnych grup roślinnych, które są podobne w trzech aspektach - funkcje na poziomie organizmu, odpowiedź na czynniki środowiskowe i wpływ na ekosystemy. Podejście funkcjonalne w ekologii i w badaniach roślin umożliwia ocenę zbiorowisk roślinnych w oparciu o funkcje gatunków w społeczności i odniesienie funkcjonalnej struktury zbiorowisk roślinnych do poszczególnych gradientów środowiskowych. Plastyczność gatunków ma wiele aspektów, które odzwierciedlają ich przystosowanie do warunków środowiskowych, a które następnie przekłada się także na funkcjonalną strukturę zbiorowisk roślinnych. Takie podejście jest więc nowym i interesującym sposobem rozumienia ekologii roślin, znajdującym zastosowania zarówno w badaniach, jak i w edukacji uniwersyteckiej.

8

Potencjał ekoturystyczny prowincji Ngounié-Nyanga w Gabonie

Mouketou-Tarazewicz D.

Teledetekcja Środowiska

|

2014

|

T. 50

1--128

EN

Ecotourism is considered as the most attractive subset of tourism industry which can contribute natural resource conservation and local development if it is properly managed. Gabonese government, 2003, stated several advantages of establishing forest parks and natural recreation areas such as attracting larger numbers of tourists through providing a place for spending their leisure times as well as creating new jobs and natural resource conservation. Although great numbers of people annually visit Gabon, in Mougalabadoudou, petit Loango, to enjoy its brilliant landscape and its moderate ecologic condition; still there isn’t an applicable ecotourism plan for many natural attractive zones in this country. As a result, some specific most known areas would be threatened by being overused by visitors while other unknown or less familiar ones remain unvisited. Therefore, proper comprehensive ecotourism plans are required to prevent overusing most widely known forests as well as new integrated plans for introducing the unknown potential areas to people. In this research, a feasibility study was conducted to identify potential ecotourism zones within the study area, and then applicable strategies were suggested for optimal exploitation of the area. Both Geographic Information System (GIS) and Remote Sensing (RS) techniques had accelerated our research process, enhanced the accuracy and reduced the expenses of this study. In continue, the map of slope, height and orientation had been produced using a SRTM DEM data in an ArcGIS environment. These three maps were overlaid to provide the Land shape map of the study area. The primary evaluations of available ecotourism potentials in the study area were carried out using Remote sensing data and methods. To make an accurate decision about the most appropriate ecotourism land use, two maps of soil and vegetation cover were overlaid to produce a geoenvironmental unit map.

9

Effects of intergraded farming on herbal and bird species diversity in Czech agricultural landscapes

Štefanova M., Šálek M.

Polish Journal of Ecology

|

2014

|

Vol. 62, nr 1

147--162

EN

Negative impacts from application of fertilizers and pesticides in agriculture have been observed since the mid-20th century, when their use rapidly increased. This led to decrease in the number of species connected to the agricultural landscape. So-called integrated farming practices are currently being introduced that aim to mitigate negative impacts on the environment and to stabilize the numbers of wild flora and fauna. A number of studies have examined the positive influence of integrate and organic farming as modern agricultural practices in a European perspective. The positive impact of these practices is particularly evident in plants and invertebrates studied in Italy, Austria, Germany and the UK, for example. There is little such data from Central and Eastern Europe, however, even as the region has specific environmental conditions due especially to the more moderate impact of agriculture there during the second half of the 20th century. In this study, we compared the numbers of herbal and bird species on crop fields and meadows managed with conventional versus integrated systems in Southern and Central Bohemia, the Czech Republic. Our analysis included also the effects of land parcel size, position within these parcels and presence of other habitat elements (ditch, tree, field roads, dunghill, field margins – boundaries, bushes, fallow area) in the vicinity of study plots. We found that herbal communities were significantly more species-rich on lands with integrated farming and similar results were obtained in the case of birds, except there was a non-significant effect of integrated farming on bird species richness in meadows. In addition, the species richness of plants decreased as land parcel size increased. In conclusion, herbal and bird communities were shown to benefit more distinctively from integrated farming in Central Europe, where this effect is not considered unambiguous due to the higher overall habitat heterogeneity and historically lower burdening of farmland with pesticides and fertilizers. The results support the idea that it makes sense even here to introduce integrated forms of agricultural practice.

10

Ecological compensation area in the Zagórów washland and its ecotourism potential

Kryszak J., Lewandowska W., Maćkowiak Ł., Kryszak A., Strychalska A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 59, nr 4

13--19

EN

The Zagórów washland (the Natura 2000 sites, Ostoja Nadwarciańska and the Warta Landscape Park) included in the eco-logical compensation project, provide an example of ecoturism potential to obtain information on the flora of the region and to conduct nature observations. This area is characterized by varied landscape and considerable floristic diversity. Attractiveness of the area for ecotourism was evaluated using a method proposed by Mahon and Miller based on relevés prepared in the years 2011 - 2012 and landscape records. Results indicate that this area thanks to its predominantly natural landscape resulting from the variety in land relief may be attractive for ecotourism. This is confirmed by the presence of protected species, observations of natural succession in flood meadows, high resistance to recreation land use assessed based on the threshold load index, as well as considerable health-promoting and psychoregulatory value of distinguished communities. Moreover, this object provides an opportunity to investigate the effect of water management on vegetation, and thus to observe succession changes and to control them, which is also an element connected with pure science and education in the promotion of environmental protection and management.

PL

Przykładem możliwości uprawiania ekoturystyki w celach poznawania flory regionu oraz prowadzenia obserwacji ekologicznych jest polder Zagórów (obszar Natura 2000 Ostoja Nadwarciańska oraz Nadwarciański Park Krajobrazowy) objęty projektem kompensacji przyrodniczej. Jest to teren charakteryzujący się zróżnicowanym krajobrazem, a także znaczną różnorodnością florystyczną. Atrakcyjność ekoturystyczną terenu oceniono metodą Mahona i Millera wykorzystując wykonane w latach 2011-2012 zdjęcia fitosocjologiczne i notki krajobrazowe. Wyniki wskazują, że teren ten przez dużą naturalność krajobrazową wynikającą ze zróżnicowania rzeźby terenu może być interesujący do uprawiania ekoturystyki. Potwierdzają to: obecność gatunków chronionych, obserwacje sukcesji naturalnej na obszarach łąk zalewowych, duża odporność na użytkowanie rekreacyjne oceniona wskaźnikiem obciążenia granicznego, znaczne właściwości zdrowotne i psychoregulacyjne wyróżnionych zbiorowisk. Ponadto na przykładzie tego obiektu istnieje możliwość poznania wpływu zarządzania wodą na roślinność, a przez to obserwacji zmian sukcesyjnych i sterowania nimi, co także jest elementem poznawczo-edukacyjnym w zakresie promowania ochrony i kształtowania środowiska.

11

Ekspertyzy przedmelioracyjne jako źródło informacji o stanie fitocenoz siedlisk podmokłych w Borach Tucholskich

Stosik T.

Ekologia i Technika

|

2014

|

R. 22, nr 6

325--331

PL

Zmiany siedlisk podmokłych, polegające na nadmiernym i trwałym obniżeniu ich wilgotności prowadzą do istotnych zmian w składzie gatunkowym towarzyszących im zbiorowisk roślinnych. W przypadku badań fitosocjologicznych, prowadzonych na większym obszarze często brakuje materiałów do porównań, trudno więc określić dynamikę tego zjawiska. Gromadzone w zasobach wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych materiały dotyczące ostatniej ogólnokrajowej akcji melioracyjnej z lat 60. i 70. ubiegłego wieku, mogą w wielu przypadkach stanowić odniesienie do obecnej sytuacji. Dla obszaru działań Biura Terenowego w Świeciu (K-PZMiUW we Włocławku) zidentyfikowano 12 opracowań. Są to dokumentacje zawierające zróżnicowane pod względem jakości, zorientowane przestrzennie spisy flory. Przeprowadzona próba określenia struktury fitocenotycznej obszaru i charakterystyki poszczególnych płatów fitocenoz przyniosła pozytywne rezultaty. Zgromadzone dokumentacje dostarczają informacji o strukturze fitocenoz łąkowych i torfowiskowych sprzed 40 lat oraz o występowaniu i obfitości gatunków chronionych. Na ich podstawie wyróżniono 15 syntaksonów, w większości w postaci zespołów, które odpowiadają obecnie istniejącym na tym terenie.

EN

Changes in the swampy habitats, involving an excessive and permanent decrease in their moisture, lead to significant changes in the species compositlon of the plant communities accompanying them. As for the phytosociological studies performed in a bigger area, there is often too little materiał for comparisons, and so it is difficult to determine the dynamics of the phenomenon. The materials collected from the resources of the Provincial Authorities of Land Reclamation and Water Devices on the last countrywide land-reclamation action of the 1960s and 1970s, in many cases, can refer to the present situation. As for the area of the activities of the Field Bureau in Świecie (K-PZMiUW in Włocławek) 12 studies have been identified. Those are the documentations including a quality variation, space-oriented flora records. The attempt at defining the phytocenosis structure of the area and the characteristics of respective patches of phytocenoses made has been successful. The documentations collected provide Information on the structure of meadow and peatland phytocenoses dating 40 years back as well as on the occurrence and the abundance of protected species, which facilitated differentiating between 15 syntaxa, mostly in a form of communities which correspond to those currently existing in this area.

12

Chwasty segetalne we współczesnym krajobrazie otwartym gminy Markowa

Gargała M., Trąba Cz.

Architektura Krajobrazu

|

2014

|

nr 1

74--85

PL

Celem pracy była charakterystyka zbiorowisk segetalnych pod względem składu gatunkowego i walorów krajobrazowych. Gmina Markowa wyróżnia się wysokim poziomem produkcji rolnej i intensywną chemiczną ochroną pól przed chwastami. Krajobraz otwarty jest monotonny, pozbawiony barwnych akcentów. Gatunki chwastów o okazałych, kolorowych kwiatach i kwiatostanach, które decydują o walorach estetycznych pól, m.in. Papaver rhoeas, Centaurea cyanu, rosną tu nielicznie. Aktualne zbiorowiska to zubożałe postaci klasycznych zespołów: Vicietum tetraspermae w zbożach, a Echlnochloo-Setarietum w kukurydzy i okopowych. Na polach uprawnych gminy Markowa dominuje w zbożach ozimych Apera spica-venti, w jarych Avena fatua, a w okopowych i kukurydzy Echinochloa crus-galli, Chenopodium album, a więc głównie trawy o małych walorach estetycznych. We florze analizowanych zbiorowisk udział gatunków z klasy Stellarietea nie przekraczał na ogół 50%. Pozostałe stanowiły gatunki wywodzące się z siedlisk łąkowych, ruderalnych i innych.

EN

This study aims to describe segetal communities in terms of the composition of species and landscape value. The municipality of Markowa has a high level of agricultural production and the fields are intensively chemically treated for weeds. The open landscape is uninteresting and devoid of colorful accents. There are only a small number of weed species that brighten the appearance of the fields with pleasingly colorful flowers and inflorescences, like for example, Papaver rhoeas Centaurea cyanus. The existing communities are poor versions of the classic associations: Vicietum tetraspermae in cereal crops and Echilnochloo-Setarietum in corn and root crops. Agricultural fields in the municipality of Markowa are primarily dominated by the presence of grasses of low aesthetic value, Apera spica-venti in winter cereal crops, Avena fatua in summer cereal crops and Echinochloa crus-galli and Chenopodium album in root and corn crops. Communities of species from the class of Stellarietea constituted no more than 50% of the analyzed flora.

13

Small water bodies formed after peat digging in Dobrzyńskie Lakeland

Koprowski J., Łachacz A.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 18 [I-VI]

37--47

EN

Post-peat water bodies formed as a result of peat digging for fuel in the 19th and the first half of the 20th century are common in the middle part of Dobrzyńskie Lakeland. In many cases peat was dug almost completely to form small water bodies. In the studied part of the lakeland 56.24 ha or 10.20% of peatland area have been exploited. The share of peatlands in the surface area of particular regions varied from 3.79% to 9.81%. The degree of peat exploitation also varied. Peat coverage of 7.06% was larger than the mean for Poland (3.80%) but close to that in young glacial areas. A group of water bodies formed after peat digging differed in terms of water quality. Physical and chemical properties of waters in studied water bodies are typical of surface and shallow ground waters in young glacial areas. They are fresh waters of a slightly higher content of mineral ions and of neutral to alkaline pH. Their electrolytic conductivity ranged between 300 and 500 µS·cm–1. Bicarbonates and calcium dominated their ionic composition. Post-peat water bodies were colonised by pleustonic and rush plant communities. Their species composition indicates eutrophic habitat conditions. Despite the fact that post-peat water bodies were formed as a result of intense environmental disturbance, now they increase landscape diversity of the middle part of Dobrzyńskie Lakeland and are habitats of many rare and endangered plant species.

PL

W środkowej części Pojezierza Dobrzyńskiego często występują potorfia jako wynik wydobywania torfu na opał w XIX i pierwszej połowie XX wieku. W wielu przypadkach torf wybrano niemal zupełnie, tworząc małe zbiorniki wodne. W badanej części Pojezierza Dobrzyńskiego wyeksploatowano 56,24 ha, czyli 10,20% powierzchni torfowisk. Udział torfowisk w powierzchni poszczególnych rejonów wynosił od 3,79 do 9,81%. Zróżnicowany był również ilość eksploatacji torfów. Zatorfienie, wynoszące 7,06%, było większe niż średnio w całej Polsce (3,80%), a zbliżone do zatorfienia obszarów młodoglacjalnych. Właściwości wody grupy zbiorników powstałych po wydobyciu torfu są bardzo zróżnicowane. Właściwości fizykochemiczne wód badanych potorfii są typowe dla wód powierzchniowych i płytkich wód gruntowych na obszarach młodoglacjalnych. Są to wody słodkie, z nieznacznie większą niż średnia mineralizacją (ogólna zawartość jonów) oraz odczynem od obojętnego do zasadowego. Ich przewodnictwo elektrolityczne najczęściej wynosiło 300–500 µS·cm–1. W składzie jonowym dominowały wodorowęglany oraz wapń. Powstałe po wydobyciu torfu zbiorniki wodne były kolonizowane przez gatunki roślin. W wyniku tego wykształciły się zbiorowiska pleustonowe, a także szuwarowe. Ich skład gatunkowy wskazuje na eutroficzne warunki siedliskowe. Mimo że powstały w wyniku znacznego przekształcenia środowiska, obecnie potorfia występujące w środkowej części Pojezierza Dobrzyńskiego zwiększają różnorodność krajobrazową i stanowią siedlisko wielu rzadkich i zagrożonych gatunków roślin.

14

Roślinność, uwilgotnienie i walory przyrodnicze łąk w rejonie Kanału Rudzkiego

Kamiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 4

163-180

PL

W pracy określono roślinność rzeczywistą łąk, występujących w rejonie Kanału Rudzkiego i na tej podstawie ustalono ich uwilgotnienie oraz walory przyrodnicze. Łąki te powstały w wyniku odwodnienia torfowisk, spowodowanego wykopaniem Kanału Rudzkiego w drugiej połowie XIX w. Kanał ten przejął wody rzeki Ełk w rejonie Modzelówki, sprawnie odprowadzając je krótszą trasą do Biebrzy. Na terenach przyległych do tego Kanału przeważają siedliska silnie odwodnione, zidentyfikowane jako świeże i suche okresowo nawilżane (84,3% powierzchni). Zaledwie 11,7% powierzchni przypada na siedliska silnie wilgotne, mokre, silnie mokre i zabagniające się. Po przeszło 100 latach funkcjonowania Kanału na przyległych do niego obszarach wykształciły się pospolite zbiorowiska łąkowe z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną (Poa pratensis-Festuca rubra), rzadziej łąki wyczyńcowe (Alopecuretum pratensis). Na glebach mineralno-murszowych, murszowatych oraz lokalnie na czarnych ziemiach wykształciły się zbiorowiska łąk zaliczanych do związku Arrhenatherion i zbiorowiska pastwiskowe zaliczane do związku Cynosurion. Walory przyrodnicze tych fitocenoz są małe, odpowiadające (w 10-stopniowej skali) II-III klasie waloryzacyjnej. Większe (umiarkowane) są walory przyrodnicze bogatszych florystycznie zbiorowisk łąk kaczeńcowych związku Calthion palustris. Krajobraz urozmaicają nieużytkowane rolniczo wyrobiska torfowe, zarośnięte różnorodną roślinnością mezo- i higrofitową, z licznym udziałem zakrzewień wierzbowych i zadrzewień brzozowych, oraz pagórki piaszczyste z suchymi murawami, zaliczanymi do związku Vicio lathyroides-Potentillion argenteae.

EN

Actual vegetation of meadows near the Rudzki Canal was estimated in presented study. Based on these data, moisture and natural values of the meadows was assessed. The meadows were formed on drained peatlands due to the construction of the Rudzki Canal in the second half of the 19th century. The canal intercepted waters of the Ełk River near Modzelówka and carried them on a shorter course to the Biebrza River. Areas adjacent to the canal are dominated by strongly drained habitats identified as fresh and dry, periodically wetted (84.3% of the total area). Only 11.7% of the area is occupied by heavily moist, wet, heavily wet and becoming bogged habitats. After more than 100 years of the functioning of the canal, common meadow communities with the meadow-grass and red fescue (Poa pratensis-Festuca rubra), less frequently the meadow foxtail (Alopecuretum pratensis), developed on surrounding areas. Meadow communities attributed to the alliance Arrhenatherion and pasture communities from the alliance Cynosurion developed on mineral-muck and mucky soils and locally on black earths. Natural values of these phytocoenoses are small corresponding (in a 10-grade scale) to the II and III class. Greater (though still moderate) are the natural values of floristically richer marsh marigold meadows of the alliance Calthion palustris. Not agriculturally used peat excavations overgrown with various meso- and hydrophytes with a large contribution of willow shrubs and birch thickets and sandy hills with xeric meadows of the alliance Vicio lathyroides-Potentillion argenteae add variety to the landscape.

15

Zróżnicownie florystyczne zbiorowisk łąkowych ze związków molinion, cnidion dubii i filipendulion w Polsce - zagrożenia i ochrona

Trąba C., Wolański P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

224-235

PL

W mniejszej pracy zwrócono uwagę na zróżnicowanie florystyczne, zagrożenia i możliwości ochrony zbiorowisk łąkowych ze związku Molinion, Cnidion dubii i Filipendulion, występujących w siedliskach zmiennie uwilgotnionych. Spośród licznych czynników naturalnych i antropogenicznych, bioróżnorodności tych zbiorowisk najbardziej zagraża zmiana stosunków wodnych w biotopach oraz zaniechanie koszenia, a w niektórych przypadkach spasania runi. O skali zagrożeń świadczy zanikanie gatunków charakterystycznych zespołów i związków oraz zmniejszanie się powierzchni postaci typowych zespołów, których miejsce zajmują zbiorowiska kadłubowe. Do najbardziej zagrożonych zespołów należy Molinietum caeruleae i Violo-Cnidietum dubii. Figurują one na krajowej i europejskiej liście biotopów chronionych. Na zachowanie w krajobrazie rolniczym wilgotnych łąk ze związku Molinion, Cnidion dubii i Filipendulion największy wpływ ma ochrona ich siedlisk i tradycyjne, ekstensywne użytkowanie. Ważne jest też tworzenie rezerwatów łąkowych, florystycznych i krajobrazowych. Dużym osiągnięciem jest również ochrona tych łąk w ramach obszarów Natura 2000 oraz wdrażanie programów rolnośrodowiskowych.

EN

Floristic diversity, threats and possibilities of protection of meadow communities representing Molinion, Cnidion dubii and Filipendulion alliances have been addressed. Among numerous natural and anthropogenic factors, change of water regime and abandonment of mowing or grazing are the most serious threats to their biodiversity. The scale of these threats is reflected by the shrinking surface of the typical associations that are being replaced by incomplete communities and by disappearance of characteristic species for associations and alliances. Molinietum caeruleae and Violo-Cnidietum dubii belong to the most threatened associations. Both are covered by the national and European lists of protected biotopes. Preservation of swampy meadows belonging to Molinion, Cnidion dubii and Filipendulion depends on their sites conservation and maintenance of traditional extensive forms of their use. The discussed communities, due to the abundance of plants with colorful flowers and inflorescences, have an aestheticizing effect on the countryside. It is essential to establish reserves dedicated to the conservation of meadows, floristic assemblages and landscapes. Protection within the framework of Natura 2000 and through agro-environmental schemes is also a substantial conservation achievement.

16

Walory przyrodnicze nieużytkowanych łąk pobagiennych Dolnego Śląska

Podlaska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

130-140

PL

Wartość przyrodnicza łąk pobagiennych nie jest przeważnie wysoka, ale ich walory wzrastają istotnie w przekształconym krajobrazie rolniczym. W latach 2005-2010 przeanalizowano 8 kompleksów łąk pobagiennych Dolnego Śląska. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie walorów przyrodniczych zarówno całych kompleksów łąk, jak i budujących je poszczególnych fitocenoz. Różnorodność ta wynika ze zróżnicowanych kierunków przekształceń, jakim podlegały i współcześnie podlegają łąki pobagienne. Większość porzuconych łąk pobagiennych na Dolnym Śląsku nie przedstawia wybitnej wartości przyrodniczej, co wiąże się z ich wieloletnim, nie zawsze właściwym użytkowaniem lub z całkowitym ich porzuceniem (od ok. 20 lat). Zanikanie gleb organicznych powoduje, że na zdegradowanych siedliskach wykształcają się zbiorowiska ruderalne, zbiorowiska kadłubowe fitocenoz torfotwórczych oraz pospolite zbiorowiska higrofilne. Jedynie na zabagniających się wtórnie fragmentach łąk, wykształcają się typowe zbiorowiska torfotwórcze (głównie szuwary trzcinowe i wielkoturzycowe). Obecność takich zbiorowisk znacząco podnosi wartość przyrodniczą całego obiektu. Nie tylko jednak zbiorowiska typowo wykształcone stanowią o tej wartości: również w zbiorowiskach zubożałych spotyka się gatunki chronione i rzadkie. W wartościowe fitocenozy zaczynają jednocześnie masowo wkraczać gatunki inwazyjne, skutecznie obniżając ich wartość oraz zupełnie degradując siedliska.

EN

Usually natural values of post-peatland meadows are not significant but it changes if we estimate the objects situated in highly transformed rural landscape. The paper presents analysis of the natural values of 8 complexes of post-peatland meadows situated in Lower Silesia investigated in the years 2005-2010. A comparison showed a fair differentiation of the objects natural values, both inside the particular complexes and between them. The differentiation resulted from various directions of transformation affecting post-peatland meadows.The majority of studied post-peatland meadows are not valuable in the aspect of the natural values as they were used in the past during long time and/or abandoned. During that time organic soils vanished and degraded what enabled their colonization by ruderal species or by common hygrophytes. However in some meadows a secondary paludification was observed and within them patches of typical fen communities developed which raise the natural values of the objects. The occurrence of protected and rare species was not strictly associated with the grade of the meadows transformation, they were also noted in some depauperated objects. The studies showed also an advanced stage of aliens expansions in some objects - occurrence of invasive anthropophytes depreciates the natural values of the meadows and they cause the habitats degradation.

17

Zróżnicowanie florystyczne łąk związków Calthion I Alopecurion w Polsce - zagrożenia i ochrona

Trąba Cz., Wolański P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

299-313

PL

W niniejszej pracy zwrócono uwagę na problem różnorodności florystycznej, zagrożenia i możliwości ochrony zbiorowisk łąkowych ze związków Calthion i Alopecurion. Spośród licznych czynników naturalnych i antropogenicznych, różnorodności tych zbiorowisk najbardziej zagraża zmiana stosunków powietrzno-wodnych oraz zaniechanie koszenia, a w niektórych przypadkach wypasania runi. O skali zagrożeń świadczy zmniejszanie się powierzchni typowych zespołów oraz zanikanie gatunków charakterystycznych i wyróżniających zespołów i związków, których miejsce zajmują zbiorowiska kadłubowe i rośliny pospolite. Większość omawianych zespołów (z wyjątkiem zbiorowisk z Deschampsia caespitosa, Holcetum lanati i Alopecuretum pratensis) znajduje się na regionalnych listach fitocenoz zagrożonych wyginięciem. Największy wpływ na zachowanie w krajobrazie rolniczym zbiorowisk łąkowych ze związku Calthion ma ochrona ich siedlisk i zachowanie tradycyjnego, ekstensywnego użytkowania. Ważne jest tworzenie rezerwatów łąkowych, florystycznych i krajobrazowych. Dużym osiągnięciem jest również ochrona poprzez wdrażanie programów rolnośrodowiskowych.

EN

Floristic diversity, threats and possibilities of protection of meadow communities representing the Calthion and Alopecurion alliances have been addressed. Among numerous natural and anthropogenic factors, change of water regime, abandonment of mowing and in certain cases abandonment of the sward grazing are the most serious threats to their floristic diversity. The scale of these threats is reflected by shrinking surface of the typical associations that are being replaced by incomplete communities and by the disappearance of species characteristic for associations and alliances. Most of the associations considered (except for the communities with Deschampsia caespitosa, Holcetum lanati and the Alopecuretum pratensis) are on the regional lists of threatened phytocoenoses. Preservation of meadows belonging to the Calthion alliance in the agricultural landscape depends largely on the protection of their habitats and on the maintenance of traditional extensive forms of their use. Wet meadows should be protected in floristic, landscape and peatland reserves. Protection through the implementation of agro-environmental programmes is an important achievement.

18

Zbiorowiska roślinne doliny Noteci Bystrej - stopień ich zagrożenia, syngeneza i rozpowszechnienie

Grzelak M., Bocian T.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

87-96

PL

Badania zbiorowisk roślinnych powszechnych (P), częstych (C) i rzadkich (R) w skali regionalnej - Wielkopolski prowadzono w dolinie Noteci na odcinku zwanym Notecią Bystrą w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim w województwie wielkopolskim w latach 2003 i 2004. Wykonano dokumentację roślinności w postaci zdjęć fitosocjologicznych metodą Brauna-Blanqueta. Korzystano z programów Turboveg 9.38 i Twinspan. Zasadniczym celem badań było określenie stopnia zagrożenia rzadkich zbiorowisk w Wielkopolsce, ich syngenezy i rozpowszechnienia, z uwzględnieniem dużego stopnia ich naturalności. Na badanym terenie stwierdzono występowanie gatunków znajdujących się pod częściową ochroną (kopytnik pospolity - Asarum europaeum L., drabik drzewkowaty - Climacium dendroides (Hedw.) Web. et Mohr, kruszyna pospolita - Frangula alnus Mill., kocanka piaskowa - Helichrysum arenarium (L.) Moench, bobrek trójlistkowy - Menyanthes trifoliata L., grążel żółty - Nuphar lutea (L.) Sibth. &Sm., porzeczka czarna - Ribes nigrum L., kalina koralowa - Viburnum opulus L.), gatunku objętego ochroną ścisłą (kukułka krwista - Dactylorhiza incarnata L.), a także turzycy bagiennej (Carex limosa L.) - gatunku wpisanego do "Polskiej czerwonej księgi roślin".

EN

Studies of common (P), frequent (C) and rare (R) plant communities in the region of Wielkopolska were carried out in the years 2003 and 2004 in the Bystra Noteć River valley in Czarnków -Trzcianka district situated in Wielkopolska Voivodeship. With the Braun-Blanquet method and Turboveg 9.38 and Twinspan software, floristic documentation of vegetation was prepared in the form of phytosociological surveys. The primary objective of the study was to determine the degree of threat posed to rare and endangered communities in the region of Wielkopolska and their syngenesis and proliferation with consideration of their high degree of naturalness. A number of partly protected species (Asarum europaeum, Climacium dendroides, Frangula alnus, Helichrysum arenarium, Menyanthes trifoliata, Nuphar lutea, Ribes nigrum, Viburnum opulus) and one species under full protection (Dactylorhiza incarnata) were found in the study area. In addition, one species from the Polish Red Book of Plants (Carex limosa) was also found there.

19

Zróżnicowanie warunków siedliskowych i zbiorowisk roślinnych w dolinie Iny w okolicach Sowna. Cześć III. Zróżnicowanie zbiorowisk łąkowych na tle warunków glebowych

Gamrat R., Kochanowska R., Niedźwiecki E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 1

157-165

PL

Równocześnie z badaniami hydrologiczno-glebowymi, na sporadycznie użytkowanych łąkach w dolinie Iny, wykonywano badania florystyczno-fitosocjologiczne (lata 2000-2002). Ich celem było określenie zróżnicowania szaty roślinnej w zależności od warunków glebowych i wilgotnościowych, wzdłuż transektu, przecinającego dolinę na linii Sowno-Przemocze. Na obszarze trzech typów gleb - mad brunatnych, mad próchnicznych i torfowo-murszowych - wyróżniono 15 fitocenoz, wśród których największą powierzchnię zajmowały zbiorowiska trawiaste. Należały do nich: Alopecuretum pratensis, Deschampsietum caespitosae, Scirpetum sylvatici, Valeriano-Filipenduletum, zbiorowisko Deschampsia caespitosa-Carex acuta, zbiorowisko Deschampsia caespitosa-Juncus effusus, zbiorowisko Festuca pratensis, Holcus lanatus-Festuca rubra, Caricetum acutiformis, Phalaridetum arundinaceae i Phragmitetum australis. Sporadycznie występowały zbiorowiska ruderalne (Anthriscetum sylvestris, Urtico-Calystegietum sepium). Zmieniające się warunki glebowe wokół silnie meandrującej rzeki oraz czas trwania wiosennych zalewów wpłynęły na mozaikowatość zbiorowisk roślinnych. Czynnikami w największym stopniu wpływającymi na rozwój i kształtowanie się szaty roślinnej były warunki glebowe i wilgotnościowe oraz antropopresja. Brak stałego użytkowania łąk w dolinie spowodował ekspansję śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa (L.) P.B.).

EN

Simultaneously with hydrological and soil studies on sporadically used meadows in the Ina River valley, floristic-phytosociological properties were investigated in the years 2000-2002. The aim of the study was to determine the diversity of vegetation cover in relation to soil and humidity conditions along the valley transect from Sowno to Przemocze. Peat-muck soils, alluvial humic soils and alluvial brown soils were found in the study area. Out of 15 described phytocoenoses, the largest area was occupied by grasses such as: Alopecuretum pratensis, Deschampsietum caespitosae, Scirpetum sylvatici, Valeriano-Filipenduletum, Deschampsia caespitosa-Carex acuta community, Deschampsia caespitosa-Juncus effusus, Festuca pratensis, Holcus lanatus-Festuca rubra, and then by rushes: Caricetum acutiformis, Phalaridetum arundinaceae, Phragmitetum australis. Ruderal phytocoenoses of Anthriscetum sylvestris and Urtico-Calystegietum sepium occurred sporadically. Diversity of soils around the strongly meandering Ina River and different time of spring floods resulted in mosaic pattern of plant communities. The main factors affecting the development and structure of plant communities were the soil, humidity and antropogenic impacts. A lack of permanent utilisation of meadows in the valley facilitated the expansion of the tufted hair grass (Deschampsia caespitosa (L.) P.B.).

20

Ocena przydatności sieci neuronowych i danych hiperspektralnych do klasyfikacji roślinności Tatr Wysokich

Zagajewski B.

Teledetekcja Środowiska

|

2010

|

T. 43

1--113

EN

This research aims to discover potential of hyperspectral remote sensing data for mapping high-mountain vegetation ecosystems. First, the importance of mountain ecosystems to global system should be stressed: due to environmental fragility and location of plant species and communities at the upper levels of habitats, mountainous ecosystems form a very sensitive indicator of global climate change. Furthermore, a variety of biotic and abiotic factors that influence spatial distribution of vegetation in the mountains are producing diverse mosaic of habitats leading to high biodiversity. Mountain plants developed specific adaptations to survive at the fringe of life (pigment content, plant tissue structure etc.). These adaptations have direct impact on their reflectance properties which can be acquired and quantified using hyperspectral imagery interpretation techniques. These changes are characterised by a large number of closely spaced spectral channels. Application of remote sensing techniques allows vegetation research and mapping in areas that are otherwise inaccessible. This could be due to low accessibility of terrain, very short vegetative period and unstable weather conditions. Mapping vegetation and its condition is often constrained or even prevented using traditional, field mapping techniques. To protect a delicate balance in mountainous environments vegetation cover (a perfect indicator of all the other components of biosphere) should be researched in detail and mapped with sufficient level of accuracy. This is of particular importance for the proper management as both anthropogenic pressure and local disturbances (avalanches, solifluction after extensive rainfalls) can have significant impact on vegetation, leading to disturbance, and eventually – disintegration of plant cover. It is anticipated, that vegetation mapping and condition analysis can be achieved using hyperspectral, high ground resolution imagery and digital and field remote sensing techniques. Artificial Neural Network (NN/ANN) algorithms use whole object characteristics (spectral, structural and/or textural properties, where the relationship between pixels are also taken into account). These relationships among the spatial patterns of the image frequently appear over natural biotopes and plant communities with closed coverage. Traditional classification methods that use parametrical approaches do not show satisfying results. The implemented neural network is the fuzzy ARTMAP (FAM) simulator. For training the neural network, particular layers of the covering vegetation classes were used that were identified via field mapping while the aircraft was operating. In the same time separate field data was collected for validation purposes too. For hyperspectral data compression the Minimum Noise Fraction transformation (MNF) was used. This method may be especially useful to separate and classify vegetation or land cover units. The High Tatras are located within the MAB Biosphere Reserve and encompasses alpine and subalpine zones of the Tatra National Park (TPN). The area extends within: 49°10’30’’–49°16’00’’ N and 19°45’30’’–20°07’30’’ E rectangle, encompassing approximately 110 km2 . However, in this publication only Polish part of the Tatra Mountains (so called “High Tatras”) was analysed (Figure 15). Vegetation in the area has been well researched (since the 1920’s), however most of the research has been carried out on transects or glades. Plant species have been well identified and described, however detailed maps of vegetation are available only for selected areas. The most of the research area is covered by natural and seminatural key units: peaty and boggy communities, avalanche meadows, tall herb communities ( Adenostylion ), grassland communities after grazing, subalpine dwarf scrub communities, willow thicket ( Chamaenerion angustifolium-Salix silesiaca community), mountain-pine scrub on silikat substrate ( Pinetum mugho carpaticum silicicolum ), mountain-pine scrub ( Pinetum mugho carpaticum silicicolum ) in a complex with epilitic lichen communities, mountain-pine scrub on calcareus substrate ( Pinetum mugho carpaticum calcicolum ), montane spruce forest ( Plagiothecio-Piceetum ) and lakes. Assessment of neural networks and Imaging Spectroscopy for vegetation classification of the High Tatras In this study a DAIS 7915 hyperspectral data was classified that was acquired on 04 August 2002 by the German Aerospace Center (DLR) in the frame of the HySens PL02_05 project. This instrument is a 79-channel imaging spectrometer operating in the wavelength range 0.4-12.5 μ m with 15 bit radiometric resolution. After preprocessing the obtained ground resolution was 3 meters. The classification procedures (Figure 21) began with a preparation of reference layers of 42 dominant classes for the fuzzy ARTMAP teaching (Figure 22A). This stage based on terrain acquired data. For validation’s map Spectral Angle Mapper (SAM) was used; in the first step, basing on field sampled polygons and endmembers obtained from DAIS data (corresponding to the key areas from the ground mapping) a pre-validation map was created. In the second step, basing on terrain mapping validation polygons of each analysed class were reselected (Figure 22B, Table 4). Parallel to this procedure, an exploration from all 79 bands covering the VIS-TIR regions of the spectrum was made. The first step was a band’s information analysis and the reselection of 60 spectral bands was made (Figures 23 and 24). The second step was to reduce the data dimensionality to 40 original and 20 MNF bands. For the actual classification of the plant communities, a fuzzy ARTMAP simulator was used. In order to obtain the desired results 5000 and 10 000 iterations were used while training the Neural Net. Each set of image bands and reference layer contained a detailed DEM of analysed area. Classification accuracy was measured using ENVI software’s algorithms based on test and training sets. The overall accuracy was measured throughout a pixel by pixel comparison post classification images to ground truth map (prepared from SAM and field’ verified mapping). The final results of the High Tatras polygon are shown in Tables 5-24, and the classification images present in Figures 28-35. Generally, the forty-band set of input data offered higher accuracy (1-2%) than the twenty-MNF-band set (Tables 23 and 24). In the first case, the overall accuracy value achieved was 88.6%, and kappa coefficient was 0.8740. In the case of 20 MNF bands, the overall accuracy was 82.6%, and kappa coefficient 0.8310. Two of fourt-two analysed classes weren’t classified properly: Salicetum herbaceae in a complex with Empetro-Vaccinietum (class# 6) and grassland communities after grazing in a complex with ruderal communities (#32). The worst classification results were achieved in the range of 44-80% for Oreochloo distichae-Juncetum trifidi scree form with Juncus trifidus (#14), Festuca picta community (#30), Vaccinium myrtilus community in a complex with tall herb communities (#36) and willow thicket – Chamaenerion angustifolium-Salix silesiaca community (#37). The best results were achieved for: Oreochloo distichae-Juncetum trifidi typicum (#8); Oreochloo distichae-Juncetum tri fi di sphagnetosum (#11), Oreochloo distichae-Juncetum trifidi subalpine anthropogenic form (#16), Caricetum fuscae subalpinum (#21), Empetro-Vaccinietum in a complex with Pinetum mugho (34), mountain-pine scrub on silikat substrate (38) and waters Hyperspectral data showed significant potential for discriminating different vegetation types. The use of an artificial neural network is a proper method for mapping plant communities; it should be a supporting tool for traditional vegetation mapping. The increased number of bands while classification is being done (more than 40) does not offer a significantly better overall accuracy, but the worst results are not so low like in the case of twenty-MNF band sets. The processing time of MNF-transformed data was significantly shorter while provides less accurate classification results (3-6% less overall accuracy compared to using forty-band sets). A long training time is the most inconvenient aspect of this kind of classification.