Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Determination of Cd, Pb and Zn in polymers by laser ablation microwave induced plasma optical emission spectrometry

Ślachciński Mariusz, Janeda Michał, Matusiewicz Henryk

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2023

|

Vol. 30, nr 3

405--416

EN

The potential of laser ablation microwave induced plasma optical emission spectrometry (LA-MIP OES) for the analysis of plastic materials has been investigated. Inorganic species, e.g., metals may be added to them as additives, anti-oxidising agents, stabilisers, plasticisers, colorants and catalytic residues, contaminants and may be present in a wide range of concentrations. The study revealed elevated content of trace elements (Cd, Pb and Zn) which are components of poly(vinyl chloride) (PVC) and polyethylene (PE). Laser ablation using wavelengths of 266 nm as a sampling method for MIP OES was used. The result achieved using elaborated system were compared with those obtained after polymer samples decomposition in high pressure-temperature focused microwave heating digestion system and standard sample pneumatic nebulisation (PN) to MIP OES spectrometer. The calibration strategy using cellulose pellets as support for qualitative analysis for element determination in polymers by LA-MIP OES was proposed. This analytical performance of the LA-MIP OES system was characterised by a determination of the limits of detection (LODs) and precision (RSDs) for elements tested. The experimental concentration detection limits for simultaneous determination, calculated as the concentration giving a signal equal to three times of the standard deviation of the blank (LOD, 3σblank criterion, peak height) were 2 μg g–1, 3 μg g–1 and 5 μg g–1 for Cd, Pb and Zn, respectively. The method offers relatively good precision (RSD ranged from 3 % to 5 %) for micro sampling analysis.

2

Wybrane pierwiastki śladowe w górnopermskich (cechsztyn) utworach solnych i potasonośnych w Polsce : ocena złożowa

Czapowski Grzegorz, Tomassi-Morawiec Hanna, Wachowiak Jacek

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 5

384--409

3

Heavy metal atmospheric deposition study in Azerbaijan based on moss technique and neutron activation analysis

Madadzada Afag I., Nuhuyeva Shahla S., Mammadov Elshad A., Ibrahimov Zakir A., Jabbarov Natig S., Strelkova Lyudmila P., Frontasyeva Marina V.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2022

|

Vol. 29, nr 2

143--153

EN

The results of this investigation show that Azerbaijan industries and agricultural sector provide considerable anthropogenic impact on the environment of Caucasus. The use of moss biomonitoring technique and neutron activation analysis (NAA) is a first attempt to study heavy metal atmospheric deposition in Azerbaijan, a country different relief and climate. The study was undertaken in the summer of 2015 of atmospheric deposition of man-made heavy metal pollutants in the area of mining and processing plant in Gadabay and Dashkasan mininig district. At the same time samples were collected from the Goygol State Reserve in the Lesser Caucasus not far from the city of Ganja. A total 85 moss samples (predominantly Pleurozium schreberi) collected in both environmentally contrast area. Elemental determination was carried out by epithermal neutron activation analysis (ENAA) at the reactor IBR-2 of Joint Institute for Nuclear Research (FLNP JINR). For the first time 44 elemental concentrations were determined (Na, Mg, Al, Si, Cl, K, Ca, Sc, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Br, Rb, Sr, Mo, Ag, Cd, In, Sb, I, Cs, Ba, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Tm, Yb, Hf, Ta, W, Au, Th, U). Multivariate statistical analysis of the analytical results obtained will make it possible to identify the main sources of pollution and to assess the role of long-range transport of pollutants.

4

Geochemical relationships in CO2-rich therapeutic waters of the Sudetes (Poland)

Dobrzyński Dariusz, Stępień Marcin, Szostakiewicz-Hołownia Marzena, Humnicki Włodzimierz

Acta Geologica Polonica

|

2022

|

Vol. 72, no. 4

479--493

EN

Geochemical studies of CO2-rich therapeutic waters in the Sudetes have provided new data on a wide range of trace elements, going beyond standard chemical analyses of such waters. A consistent set of physicochemical data obtained using the same analytical methods was subjected to statistical analyses, including hierarchical clustering, factor analysis and nonparametric tests (Kruskal-Wallis, Tau Kendall), to reveal geochemical relationships between physicochemical and chemical parameters in the waters, and their relationships with the aquifer lithology. Distinct differences in the composition of waters found in crystalline rocks (mainly gneisses and mica schists) and sedimentary rocks were identified. The wide range of elements can be associated with the hydrolysis of silicate minerals, including alkali and alkali earth metals (Li, Na, K, Rb, Cs, Be) and (mostly) transition elements (Fe, Mn, Zn, Co, W, Mg). Carbonate equilibria are the next important factor as it determines the aggressiveness of the water towards the minerals of aquifer rocks and affects the concentrations of numerous solutes. The probable common origin of chlorides, bromides and sulphates together with Li, Na, Sr may be related to the relict saline component of deep circulating waters, a hypothesis that requires further investigations.

5

Szacowanie ilości materii organicznej na podstawie zawartości pierwiastków śladowych

Przelaskowska Anna, Zagórska Urszula, Mroczkowska-Szerszeń Maja, Ziemianin Konrad

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 4

219--226

PL

Wiele pierwiastków śladowych wykazuje związki z materią organiczną TOC. Zależności te pozwalają na wykorzystanie pomiarów składu chemicznego do modelowania zawartości TOC. Celem przedstawionej pracy była ocena możliwości szacowania ilości materii organicznej na podstawie zawartości pierwiastków śladowych takich jak: Ni, Cu, Mo, U, V, Zn, Cr, Sr, Pb i Co dla głębokomorskich łupków sylurskich. Przebadano związki korelacyjne pomiędzy poszczególnymi pierwiastkami i zawartością materii organicznej. Następnie utworzono modele pozwalające na wyliczenie ilości materii organicznej na podstawie zawartości pierwiastków, dla których zaobserwowano znaczące związki z TOC. Wykorzystano zarówno bardziej dokładne badania składu chemicznego wykonane metodą spektrometrii masowej ICP-MS, jak i pomiary o niższej wykrywalności wykonane przenośnym spektrometrem fluorescencji rentgenowskiej EDXRF. Stwierdzono zależności pomiędzy zawartością pierwiastków śladowych a ilością materii organicznej TOC dla pierwiastków takich jak: V, Cu, U, Ni, Mo, Cr (metoda ICP-MS) oraz V, Cu, Cr i Ni (metoda XRF). Za pomocą metody regresji wielorakiej skonstruowano modele o współczynnikach determinacji R2 od 0,84 do 0,92 (dla metody ICP-MS) i od 0,75 do 0,78 (dla metody XRF) umożliwiające szacowanie ilości materii organicznej na podstawie zawartości pierwiastków śladowych. Uzyskane modele matematyczne pozwalają na wyliczanie zawartości materii organicznej TOC dla głębokomorskich, bogatych w materię organiczną łupków sylurskich na bazie pomiarów pierwiastków śladowych wykonanych metodą spektrometrii masowej ICP-MS oraz metodą fluorescencji rentgenowskiej XRF. Szczególnie istotna jest możliwość wykorzystania pomiarów przeprowadzonych przenośnym spektrometrem fluorescencji rentgenowskiej. Badania te są szybkie, mogą być prowadzone na próbkach okruchowych w trakcie trwania wiercenia. Modele oparte na wynikach XRF pozwalają więc w szybki sposób modelować zawartość TOC jeszcze w trakcie wiercenia.

EN

Many trace elements are associated with organic matter. The total organic carbon (TOC) content can be thus calculated basing on the chemical composition measurements. The aim of the presented paper was to evaluate the possibility of estimating the organic matter amount on the basis of trace elements such as: Ni, Cu, Mo, U, V, Zn, Cr, Sr, Pb and Co, for Silurian black shales. Correlations between individual elements and total organic carbon were analysed. Next, mathematical models allowing to calculate the amount of organic matter based on the content of elements significantly related to TOC were constructed. Both more accurate chemical composition analyses (ICP-MS mass spectrometry method) and measurements of lower detectability performed with portable X-ray fluorescence spectrometer EDXRF were used. The relationships between the content of trace elements and the total organic carbon content TOC were found for such elements as: V, Cu, U, Ni, Mo, Cr (ICP-MS) and V, Cu , Cr and Ni (XRF). Mathematical models allowing for TOC quantification based on trace elements, characterized by determination coefficients R2 from 0.84 to 0.92 (for ICP MS method) and from 0.75 to 0.78 (for XRF method) were obtained with the use of the multiple regression method. The mathematical models allow to calculate the content of organic matter TOC for Silurian black shales on the basis of trace element data obtained by both mass spectrometry ICP-MS and X-ray fluorescence spectrometry EDXRF. The possibility of using measurements made with a portable X-ray fluorescence spectrometer is particularly important. Such measurements are fast and can be carried out on cuttings during the drilling process. Models based on XRF results therefore allow for quick modelling of the TOC content during the drilling process.

6

Analiza wody w Rabe. Cz. 2, Pierwiastki śladowe: arsen - trucizna czy lek?

Adamska Monika, Pasztyła Grzegorz, Wachel Tomasz

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2021

|

R. 26, nr 4

22--26

7

Leachability of heavy metals from autoclaved fly ash-lime building bricks

Tanriverdi Mehmet, Şen Gul Akar, Cicek Tayfun, Şen Sezai, Onel Oznur

Inżynieria Mineralna

|

2021

|

no. 1

67--74

EN

The fly ash as a byproduct of coal-fired power plants constitutes vital ecological problems. In Turkey, approximately 15 million tons of ashes are generated via the combustion of 40 million tons of lignite yearly. Worldwide, a number of investigation and applications were undertaken to utilize fly ash in order to overcome the environmental problems. One of the application area of fly ashes is the production of building bricks. Characterization of fly ash samples from Seyitomer and Yatagan coal-firing power plants were conducted in this study. TCLP 1311, ASTM3987-85 and EN 12457-2 leaching tests on the cylindrical fly ash/lime brick (FA/LB) samples which were produced from Seyitomer and Yatagan thermal power plant fly ash-lime mixtures were performed to determine the leachability of some chosen trace elements. e results show that the release of all trace elements was lower than the hazardous material limit values of waste acceptance. us, non- fired fly ash bricks are an advantageous way to solving environmental effect of disposal of fly ashes.

PL

Popiół lotny jako uboczny produkt spalania w elektrowniach węglowych stanowi istotny problem ekologiczny. W Turcji w wyniku spalania 40 mln ton węgla brunatnego rocznie powstaje około 15 mln ton popiołów. Na całym świecie podjęto szereg badań w celu wykorzystania popiołu lotnego w celu przezwyciężenia problemów środowiskowych. Jednym z obszarów zastosowania popiołów lotnych jest produkcja cegieł budowlanych. W pracy przedstawiono wyniki badania charakterystyki próbek popiołu lotnego z elektrowni węglowych Seyitomer i Yatagan. Przeprowadzono testy ługowania wybranych pierwiastków śladowych, zgodnie z normami TCLP 1311, ASTM3987-85 i EN 12457-2 na cylindrycznych próbkach popiołu lotnego/ cegieł wapiennych (FA / LB), które zostały wyprodukowane z mieszanek popiołu lotnego i wapna w elektrowniach Seyitomer i Yatagan. Wyniki pokazują, że uwalnianie wszystkich pierwiastków śladowych było niższe niż dopuszczalne wartości dla materiałów niebezpiecznych. Zatem niewypalane cegły z popiołu lotnego są korzystnym sposobem rozwiązania problemu środowiskowego wpływu usuwania popiołów lotnych.

8

Selected techniques of soil contaminated phytoremediation with the use of hyperaccumulative plants and trees

Niedbała Mateusz

Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Forestry and Wood Technology

|

2021

|

No. 115

77--84

EN

Selected techniques of soil phytoremediation with the use of hyperaccumulative plants and trees are intended to outline the possibilities of using various hyperaccumulative plants, including trees, in the phytoremediation process of contaminated soil matrix. The potential of plants that belong to the group of hyperaccumulators is huge, especially in the case of pollution of large areas of agricultural, forest and urban soil. They can be used in the process of cleaning contaminated, industrially degraded areas and supplement the physical and physicochemical methods of remediation of contaminated areas.

PL

Wybrane techniki fitoremediacji gleb z użyciem roślin i drzew hiperakumulatorowych ma na celu zarysowanie możliwości wykorzystania różnych roślin hiperakumulatorowych, w tym drzew, w procesie fitoremediacji zanieczyszczonej matrycy glebowej. Potencjał roślin, które należą do grupy hiperakumulatorów jest ogromny szczególnie w przypadku zanieczyszczeń dużych areałów gleb rolniczych, leśnych i urbanoziemnych. Mogą one być wykorzystywane w procesie oczyszczania terenów skażonych, zdegradowanych przemysłowo oraz stanowić uzupełnienie metod fizycznych i fizykochemicznych remediacji skażonych terenów.

9

Accumulation features of micro and macroelements in indigenous and alien molluscs in Saldanha Bay, South Africa

Bezuidenhout Jacques, Nekhoroshkov Pavel, Zinicovscaia Inga, Yushin Nikita, Frontasyeva Marina

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2020

|

Vol. 27, nr 4

495--508

EN

Alien Mediterranean mussels Mytilus galloprovincialis, Pacific oysters Crassostrea gigas and indigenous Cape mussels Choromytilus meridionalis were used as sentinel biomonitors of inorganic pollutants in Saldanha Bay, South Africa. Neutron activation analysis was used to determine the concentrations of 33 macro and microelements in the soft tissues of molluscs. The Mediterranean mussels significantly demonstrated the higher accumulation ability to S, Se and Br than the Pacific oysters, whereas the Pacific oysters - to Fe, Cu, Zn and As. The Cape mussels are more sensitive to Mn and As and the Mediterranean mussels were sensitive to Zn and Se.

10

Impact assessment of farm tractor engine fuel injector damage on engine oil properties

Gołębiowski Wojciech, Zając Grzegorz

Agricultural Engineering

|

2020

|

Vol. 24, No. 2

65--75

EN

It is justified that the problems related to changes in physico-chemical properties, concentration of trace elements in lubricating oil and the impact of these changes and their dynamics on vehicle structural elements should be considered in detail. It is important that empirical data, theoretical relationships and test results should be taken into account. The paper presents research results of the selected physico-chemical parameters and the content of metals in samples of the used engine oil. The samples were collected both after the fuel system failure and during the operation of the farm tractor according to the date of changing engine oil assumed by the producer. An instrumental chemical analysis method HDXRF was used to determine chang-es of the content of trace elements Fe, Sn, Cu, Pb, P, Zn, Ca in engine oil. Additionally, changes in physico-chemical properties were determined with the use of FT-IR spectrometry. Courses of these changes were analysed on account of their impact on the utility properties of the engine oil.

PL

Uzasadnione jest, aby problemy związane ze zmianami właściwości fizykochemicznych, koncentracją pierwiastków śladowych w oleju smarowym oraz wpływu tych zmian na elementy konstrukcyjne pojazdu i ich dynamikę były rozpatrywane szczegółowo, biorąc pod uwagę dane empiryczne, zależności teoretyczne i wyniki badań. W pracy przedstawiono wyniki badań wybranych parametrów fizykochemicznych oraz zawartości metali w próbkach zużytego oleju silnikowego. Próbki pobierano zarówno po awarii układu paliwowego jak i podczas obsługi eksploatacyjnej ciągnika rolniczego zgodnie z założoną przez producenta datą wymiany oleju silnikowego. Metodą instrumentalnej analizy chemicznej HDXRF oznaczono w oleju silnikowym zmiany zawartości pierwiastków śladowych Fe, Sn, Cu, Pb, P, Zn, Ca. Dodatkowo określono zmiany właściwości fizykochemicznych za pomocą spektrometrii FT-IR. Przebiegi tych zmian przeanalizowano pod względem ich wpływu na właściwości użytkowe oleju.

11

Content of Cd, Cu, Cr, Fe Mn, Ni and Pb in Water and Selected Organs of Blotched Picarel Spicara maena L. and Mezgit Merlangius euxmus L. from Karantinna Bay and Balaklava Bay in the Region of Sevastopol

Niemiec Marcin, Kuboń Maciej, Komorowska Monika, Kuzminova Natalya, Sikora Jakub, Szeląg-Sikora Anna

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

201--216

EN

The objective of the paper was to assess the trace elements content (Cd, Cu, Cr, Fe, Mn, Ni and Pb) in gills, muscles, gonads and liver in two fish species from two bays (Karantinna and Balalaklava) in the region of Sevastopol. Concentration of the investigated elements in the obtained solutions and water were determined with the absorption atomic spectrometry method with electro-thermal atomization. Levels of heavy metals differed in two locations. Differences due to fish species were slight. Water from both locations included the investigated elements in the amounts that indicated anthropogenic en-richment. Concentration of the investigated elements in fish liver was in the order from the lowest Pb < Cd < Cr < Mn < Ni < Cu < Fe. In case of gonads, the content was in the order Cd < Pb < Mn < Cr < Ni < Cu < Fe, while in muscles and gills it was respectively Cd < Pb < Cr < Mn < Cu < Ni < Fe and Cd < Pb < Cr < Cu < Ni < Mn < Fe. The concluded contents of all investigated elements in particular fish organs were characteristic for ecosystems changed into anthropogenic. Critical values of the concentration of the investigated metals in muscles were not exceeded from the point of view of fish use for food.

PL

Celem pracy była ocena zawartości pierwiastków śladowych (Cd, Cu, Cr, Fe, Mn, Ni i Pb) w skrzelach, mięśniach, gonadach i wątrobie w dwóch gatunkach ryb pochodzących z dwóch zatok (Karantinna i Bałakława) zlokalizowanych w okolicach Sewastopola. Stężenie badanych pierwiastków w uzyskanych roztworach oraz w wodzie oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją elektrotermiczną. Poziomy metali ciężkich różniły się pomiędzy obydwiema lokalizacjami. W mniejszym zakresie zaobserwowano zróżnicowanie ze względu na gatunek ryb. Woda z obydwu lokalizacji zawierała badane pierwiastki w ilościach wskazujących na antropogeniczne wzbogacenie. Concentration of the investigated elements in fish liver was from the lowest Pb < Cd < Cr < Mn < Ni < Cu < Fe. W przypadku gonad, zawartości kształtowały się w kolejności Cd < Pb < Mn < Cr < Ni < Cu < Fe, natomiast w mięśniach i skrzelach odpowiednio Cd < Pb < Cr < Mn < Cu < Ni < Fe i Cd < Pb < Cr < Cu < Ni < Mn < Fe. Stwierdzone zawartości wszystkich badanych pierwiastków w poszczególnych organach ryb były charakterystyczne dla ekosystemów przekształconych antropogenicznie. Nie stwierdzono przekroczenia wartości krytycznych stężenia badanych metali w mięśniach ryb, z punktu widzenia możliwości ich wykorzystania na cele spożywcze.

12

Assessment of the Content of Cr, Cu, Fe, Mn and Ni in Water and Algae from the Region of Makarska Riviera in Croatia

Niemiec Marcin, Komorowska Monika, Ujevic Ivana, Kuboń Maciej, Sikora Jakub, Szeląg-Sikora Anna

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

974--986

EN

The aim of this paper was to assess the content of Cr, Cu, Fe, Mn and Ni in water and in algae collected in the region of the Makarska Riviera. The samples of water and algae were collected in August 2016 from nine sampling points: Makarska, Podgora, Baska Voda, Split ul. Jana Pawła II, Storbeč, Podstrana, Omiš, Mimice, Dvernik. The concentrations of the elements in the water and in the digested algae samples were determined using the ICP-OES method. The study results indicate anthropogenic enrichment of all studied elements in water, with the exception of manganese. Higher contents of studied elements in water collected in Split were found. The concentrations of elements in algae do not indicate pollution of the natural environment and are characteristic of non-contaminated areas. The content of the studied elements in the water decreased in the order Fe>Cu>Mn>Ni>Cr in Cystoseira barbata algae decreased in the order Fe>Cu>Mn>Ni>Cr and in Ulva rigida in the order Fe>Mn>Cr>Cu>Ni.

PL

Celem pracy była ocena zawartości Cr, Cu, Fe, Mn i Ni w wodzie i glonach pobranych w rejonie Riwiery Makarskiej. Próbki wody oraz glonów pobrano w sierpniu 2016 roku z dziewięciu punktów badawczych: Makarska, Podgora, Baska Voda, Split ul. Jana Pawła II, Storbeč, Podstrana, Omiš, Mimice, Dvernik. Zawartość pierwiastków w wodzie oraz roztworzonych próbkach glonów oznaczono metodą spektrometrii emisyjnej, w aparacie Optima 7600 DV firmy Perkin Elmer. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na antropogeniczne wzbogacenie wody we wszystkie badane pierwiastki z wyjątkiem manganu. Stwierdzono większe zawartości badanych pierwiastków w wodzie pobranej w Splicie w porównaniu do próbek z innych miejsc. Zawartości pierwiastków w glonach nie wskazują na zagrożenie na środowiska naturalnego i są charakterystyczne dla obszarów niezanieczyszczonych. Zawartość badanych pierwiastków w wodzie malała w kolejności Fe>Cu>Mn>Ni>Cr. W biomasie glonów z rodzaju Cystoseira barbata w kolejności Fe>Mn>Cu>Ni>Cr, zaś w glonach Ulva rigida Fe>Mn>Cr>Cu>Ni.

13

Składniki mineralne i pierwiastki śladowe w wodach butelkowanych dostępnych na polskim rynku

Włodyka-Bergier Agnieszka, Bergier Tomasz, Gajewska Dominika, Stańkowska Emilia

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 9

1463--1465

PL

Oznaczono zawartości podstawowych składników mineralnych (Na, K, Mg, Ca) oraz pierwiastków śladowych (Mn, Cu, Cr, Zn, Pb, Ni, Cd, Sb, As) w wybranych wodach butelkowanych dostępnych na polskim rynku. Do badań wyselekcjonowano 9 najpopularniejszych marek naturalnych wód mineralnych, 7 wód źródlanych oraz 6 wód leczniczych. Oznaczenia jonów nieorganicznych oraz jonów metali prowadzono z wykorzystaniem metody płomieniowej i grafitowej ASA (atomowa spektrometria absorpcyjna). Wykonano 2 serie oznaczeń. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano analizy i oceny składu chemicznego w wytypowanej grupie wód butelkowanych.

EN

Contents of selected elements were detd. in mineral, spring and therapeutic waters by at. absorption spectrometry and compared to their permissible values in the relevant stds. The contents of Mn and Ni in the mineral and therapeutic waters were higher than the permissible ones.

14

Identyfikacja domieszek V, Co, Ni i Au w minerałach kruszcowych rud Fe-Ti-V (NE Polska) na podstawie analiz mikrosondą rentgenowską (EMPA)

Sadłowska Katarzyna, Mikulski Stanisław Z.

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

192--195

EN

The main objective of this study was to quantitatively and qualitatively idenify trace metal admixtures in ore mineralsfrom Fe-Ti-V ore deposits within the Suwałki Anorthosite Massifin NE Poland. Chemical composition of ore minerals was determined using the CAMECA SX-100 electron microprobe and scanning electron microscope. The most abundant trace elements were Ti and Vhosted in oxides and Co, Ni, Cu, Zn contained in sulphides such aspentlandite, pyrrhotite, chalcopyrite, pyrite, siegenite, millerite. Scarce occurrences of native Bi, hessite and greenockite were identified. Samples, which were depleted in iron oxides were enriched in REE due to the presence of zircon, apatite and monazite.

15

Wpływ źródeł spalających paliwa stałe na zanieczyszczenie środowiska pyłem PM10 na przykładzie miasta Tarnowskie Góry

Zajusz-Zubek Elwira, Filipek Justyna, Mainka Anna

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2019

|

T. 22, nr 1

15--26

EN

One of the most dangerous pollutants in the atmospheric air is particulate matter (PM). The National Center for Emissions Management (KOBiZE) indicates that approx. 50% of PM10 emission is responsible for the so-called low emission. Home sources are particularly dangerous during the heating season, not only because of the higher amount of fuel burned compared to the rest of the year but above all because of its quality. Individual sources use low-quality coal, biomass for heating purposes and municipal waste (despite the government ban). Dust emitted from households, due to its chemical composition, and toxic effects pose a threat to human health. The aim of the work was to investigate the concentration of PM10 and trace elements content (chromium, zinc, cadmium, cobalt, manganese, nickel and lead). The studies were carried out in Tarnowskie Góry, Upper Silesia Region during the heating season. The measuring point was located on the estate of single-family houses at a distance of 100 m from the road with high traffic volume. The 24 h PM10 samples were collected for 30 days from 3.01.2018 to 3.02.2018 using the gravimetric method. Dust samples were collected using the ATMOSERVICE dust sampler. The next step obtained the determination of the concentration of heavy metals in PM10 by atomic absorption spectrometry, AVANTA PM, GBC. The results show that PM10 concentration in the heating season exceeded the limit value 50 μg/m3 (for 19 out of 30 days). The average concentration was 64.56±30.38 μg/m3, the highest concentration of PM10 was 119.99 μg/m3 (exceeded the limit value 2.4 fold), while the lowest concentration was 18.78 μg/m3. On the basis of the chemical analysis, small concentrations of heavy metals were found. The following order of average concentration of seven trace elements was found: Zn > Pb > Mn > Cr > Cd > Co > Ni. The concentration values of individual heavy metals in samples collected in the area of Tarnowskie Góry ranged from 0.14 ng/m3 in the case of cadmium to 476.97 ng/m3 for zinc. The concentration of cadmium, nickel, and lead in PM10 did not exceed the permissible level, while in the case of cadmium, the permissible level was exceeded for 14 days from 30 measurement days. Higher concentrations of Zn and Pb indicate the important role of Zinc Smelter Miasteczko Śląskie influencing the air quality of the city of Tarnowskie Góry. In order to improve the air quality in the city of Tarnowskie Góry, strict control activities should be carried out in order to execute the ban on waste incineration. The second aspect should include the guidelines on working heat and electricity supply systems that do not cause excessive pollution, in particular, particulate matter.

PL

Przedstawiono wyniki pomiarów stężeń pyłu PM10 pobranego w mieście Tarnowskie Góry woj. śląskie w trakcie sezonu grzewczego (styczeń 2018 r.). Zgodnie z indeksami jakości powietrza, ze względu na stężenie pyłu PM10 uzyskane wyniki pomiarów wskazują na umiarkowaną jakość powietrza w mieście. Przeprowadzone badania występowania wybranych pierwiastków śladowych, takich jak: chrom, cynk, kadm, kobalt, mangan, nikiel oraz ołów, w pyle PM10 utworzyły następujący szereg Zn > Pb > Mn > Cr > Cd > Co > Ni. Analiza uzyskanych stężeń pierwiastków śladowych wskazuje na dwa istotne źródła emisji tych metali do powietrza atmosferycznego. Stężenia kadmu, przekraczające wartość dopuszczalną, wskazują istotny wpływ niskiej emisji z palenisk indywidualnych, w szczególności ze spalania odpadów. Natomiast 10-krotnie wyższe stężenia cynku oraz 20-krotnie wyższe stężenia ołowiu w porównaniu do innych miast Śląska wskazują na istotny udział Huty Cynku Miasteczko Śląskie w kształtowaniu jakości powietrza miasta Tarnowskie Góry.

16

The role of sample preparation methods in the trace element analysis of westphalian deposits from the Lublin Coal Basin (Poland)

Krzeszowska Ewa, Kokowska-Pawłowska Magdalena, Krzeszowski Światosław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2019

|

T. 35, z. 4

97--112

EN

The geochemistry of sedimentary rocks is increasingly being used in palaeoenvironmental studies, in the identification of marine versus continental stratigraphy and in chemostratigraphic correlation. The selection of an appropriate research methodology, particularly in terms of sample digestion, can have a significant impact on the accuracy of the results obtained. Depending on the type of rock being studied and the aim of the analysis, a suitable mixture of acids should be used. The most commonly used sample digestion methods are based on a mixture of four acids (multi-acid), aqua regia and inverse aqua regia. As opposed to multi-acid whole-rock digestion, the use of aqua regia and inverse aqua regia result in only the partial digestion of sedimentary rocks. Geochemical analyses using these two different methods were carried out on Carboniferous sedimentary rocks from the Lublin Coal Basin from Poland. The elemental concentrations obtained showed essentially different results for some of the elements. A comparison of the elemental concentrations allowed the distinction of three groups of elements: - those that showed small differences between the results from the preparation methods (Co, Mn, Bi, Cu, Zn and Fe), - those where the elemental concentrations were 20–50% lower using aqua regia digestion (i.e. Ni, P, Pb, Mg, Cd, Th, Mo, Sr), - elemental concentrations that were significantly lower (by up to 80%) following aqua regia digestion (U, Cr, Ba, Na, V, Al, Rb, K, Zr).

PL

Badania geochemiczne skał osadowych są coraz częściej wykorzystywane do badań paleośrodowiskowych, identyfikacji horyzontów morskich oraz chemokorelacji. Dobór odpowiedniej metodyki badawczej, w szczególności metod roztwarzania próbek, ma znaczący wpływ na uzyskiwane wyniki. W zależności od rodzaju skał i celu badań stosuje się, do roztwarzania próbek, odpowiednią mieszaninę kwasów. Najczęściej stosowane metody roztwarzania próbek oparte są na mieszaninie czterech kwasów, wodzie królewskiej i odwróconej wodzie królewskiej. Mieszanina czterech kwasów służy do uzyskania pełnej mineralizacji skały, natomiast woda królewska i odwrócona woda królewska są stosowane do częściowego roztwarzania skał osadowych. Analizy geochemiczne przy użyciu dwóch różnych metod roztwarzania próbek przeprowadzono dla osadów karbonu z Lubelskiego Zagłębia Węglowego (Polska). Koncentracje pierwiastków uzyskane przy użyciu dwóch różnych metod roztwarzania (mieszanina czterech kwasów oraz woda królewska) wykazały w niektórych przypadkach zasadniczo różne wartości. Porównanie wyników badań koncentracji pierwiastków uzyskanych za pomocą tych metod pozwala wyróżnić trzy grupy: - pierwiastki, dla których wyniki wykazują małe różnice (Co, Mn, Bi, Cu, Zn i Fe), - pierwiastki, dla których wyniki uzyskane po roztwarzaniu w wodzie królewskiej są niższe o 20–50% (m.in. Ni, P, Pb, Mg, Cd, Th, Mo, Sr), - pierwiastki, dla których wyniki uzyskane po roztwarzaniu w wodzie królewskiej są znacznie niższe (U, Cr, Ba, Na, V, Al, Rb, K, Zr).

17

Geochemical characteristics of fine bituminous coal from the Upper Silesian Coal Basin (Poland) and its potentially furnace waste

Parzentny Henryk R., Róg Leokadia

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2019

|

T. 35, z. 2

49--68

EN

The research involved coal from 11 coal mines in the USCB in Poland, intended for combustion in power plants and for home furnaces. It has been stated that the content of As, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Pb, Sb and Zn in the ash of coal fines from the USCB with a density of <1.30 × 103 kg/m3 is the largest, and in the ash fraction with a density >2.00 × 103 kg/m3 is the smallest the fraction ash of coal fine with a density> 2.00 × 103 kg/m3 has the greatest impact on the content of As, Cd, Co, Cr, Mo, Pb and Zn in whole coal fines from the USCB. In turn, the largest impact on the content of Cu, Ni and Sb in whole fine coal ash has the fraction of coal fine having a density of 1.60–2.00 × 103 kg/m3 (for Cu) and fraction with a density <1.35 × 103 kg/m3 (Ni and Sb). The main carriers of elements in fine coal ash, thus in future furnace waste, are the grains of aluminosilicates and iron oxides resulting from the combustion of probably fusinite and semifusinite and the combustion of adhesions of these macerals with dolomite, ankerite and pyrite. The purification of fine coal from the matter with a density >2.00 × 103 kg/m3 may reduce the sulfur content (by 40%), the content of main element oxides (from 33% to 85%) and the content of ecotoxic elements (from 7% to 59%) in fine coal ash, i.e. in potential furnace wastes. Due to the small content of mineral matter, ash and sulfur in coal, small content of Al, Fe, Ca, Mg, Na, K, P oxides and high content of SiO2 in coal ash, low value of the Rogi sinterability index, small inclination of coal fine to slag the furnaces and boiler fouling by sludge, the investigated coal was favorable for technological reasons, fuel in power plants and for home furnaces.

PL

Badaniom poddano miał węgla z 11 kopalń w GZW, przeznaczony do spalania w zakładach energetycznych. Stwierdzono, że w popiele frakcji miału węgla z USCB o gęstości <1,30 × 103 kg/m3 jest największa, a w popiele frakcji o gęstości >2,00 × 103 kg/m3 jest najmniejsza zawartość As, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Pb, Sb i Zn. Popiół frakcji miału węgla o gęstości >2,00 × 103 kg/m3 kg/m3 ma największy wpływ na zawartość As, Cd, Co, Cr, Mo, Pb i Zn w popiele miału węgla z USCB. Z kolei największy wpływ na zawartość Cu, Ni i Sb w popiele miału węgla ma frakcja miału węgla o gęstości 1,60–2,00 × 103 kg/m3 (dotyczy Cu) i frakcja o gęstości <1,35 × 103 kg/m3 (Ni i Sb). Głównymi nośnikami pierwiastków w popiele miału węgla, a zatem i w przyszłych odpadach paleniskowych, są ziarna glinokrzemianów i tlenków żelaza powstałe w wyniku spalenia prawdopodobnie fuzynitu i semifuzynitu oraz spalenia zrostów tych macerałów z dolomitem, ankerytem i pirytem. Ze względu na ponadprzeciętną zawartość Pb i Zn, popiół miału węgla z USCB może okazać się uciążliwy dla środowiska. Oczyszczenie miału węgla z materii o gęstości > 2.00 × 103 kg/m3 może zmniejszyć zawartość siarki (o 40%), zawartość tlenków głównych pierwiastków (od 33 % do 85%) i zawartości ekotoksycznych pierwiastków (od 7% do 59%) w popiele miału węgla, czyli w potencjalnych odpadach paleniskowych. Ze względu na małą zawartość substancji mineralnej, popiołu i siarki w miale węgla, małą zawartość tlenków Al, Fe, Ca, Mg, Na, K, P i dużą zawartość SiO2 w popiele węgla, małą wartość indeksu spiekalności Rogi, małą skłonność miału węgla do żużlowania palenisk i zanieczyszczania kotłów osadem, badane miały węgla są korzystnym, ze względów technologicznych, paliwem w zakładach energetycznych i dla palenisk domowych.

18

Statistical approaches for identification and quantification of soil trace elemental pollution near the traffic way

Sun Linhua

Environment Protection Engineering

|

2019

|

Vol. 45, nr 4

21--32

EN

The concentrations of eight trace elements (As, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Pb and Zn) in the soil near a traffic way of Suzhou, Anhui province, China have been determined for the pollution assessment and source identification (along with quantification). The results indicate that Fe is the most abundant element followed by Mn, Zn, Cr, Pb, Cu, Co and As. These elements have low-medium coefficients of variation (0.059–0.293), indicating that some of them might have multisources. The combination of single pollution, geoaccumulation and the Nemerow composite indices suggest that the soils in this study are slightly polluted. Based on multivariate statistical analyses (including correlation, cluster and factor analyses), three sources responsible for the trace elemental concentrations in the soils have been identified, including geogenic, agricultural and traffic-related sources. Their mean contributions calculated based on the Unmix model are 35.9, 31.8 and 32.4%, respectively.

19

A comparison of ETV and LA for the determination of trace elements in solid samples by MIP OES

Matusiewicz Henryk, Ślachciński Mariusz

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2019

|

Vol. 26, nr 3

429--441

EN

The performance of electrothermal vaporization (ETV) and laser ablation (LA) of dry aerosols as sample introduction systems for microwave induced plasma optical emission spectrometry (MIP OES) are compared and evaluated in terms of detection limits, precision and accuracy for the determination of trace elements (Ca, Cd, Cu, Fe, Mg, Mn, Sr, Zn) in the same solid micro samples. In MIP OES both radiation sources can be independently adjusted to optimize the sampling process and then its subsequent excitation. A univariate approach and simplex optimization procedure were used to obtain the best signal/noise (S/N) ratio and derive analytical figures of merit. A comparison using a Student’s t-test between the results obtained by both ETV/LA-MIP OES methods for trace elements, and concentrations in standard reference material (SRM) and certified reference materials (CRMs) showed that there was no significant differences on a 95 % confidence level. The detection limits of the tested elements in solid samples by ETV/LA-MIP OES were in the range of 0.1 to 11 µg g−1 for all elements determined, while the corresponding absolute values in the range of ng. The precision of the results for ETV-MIP OES and LA-MIP OES varied between 2 and 4 % and 3 and 7 %, respectively. The linear dynamic ranges in the ETV/LA-MIP OES are extend over three decades of concentration. The methods were validated by the analysis of NIST SRM 2711Montana Soil, NRCC CRM PACS-2 Marine Sediment and NRCC CRM TORT-2 Lobster Hepatopancreas of different matrix composition and by the standard addition technique.

20

Impact of Cedzyna reservoir on selected physicochemical parameters of river water quality (Swietokrzyskie Mountains, Poland)

Przybylska Joanna, Kaleta Joanna, Kozłowski Rafał

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2019

|

R. 24, NR 1-2

117--125

EN

The monitoring of selected physicochemical parameters and chemical composition of water was conducted in 2017-2018 in the Lubrzanka river and the Cedzyna reservoir (Swietokrzyskie Mountains, Poland). The results indicate that the impact of reservoir on the quality of river water depends on natural characteristics of the catchment as well as on the present anthropogenic pressure. Retention of water in the reservoir caused seasonally diversified changes in analysed parameters, including an increase in water temperature, retention of major ions, nutrients and trace elements. Further research is needed to assess the risk of contamination of lower course of the river with metals deposited in reservoir’s bottom sediments.