Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Historia eksploatacji surowców skalnych w dolinie Świśliny (Góry Świętokrzyskie)

Fijałkowska-Mader Anna, Stoiński Andrzej, Tyczyński Zbigniew, Gawron Paweł, Kozak Bartosz, Król Paweł, Trela Wiesław

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 2

100--114

EN

The beginning of exploitation of Lower Triassic (Röt, Olenekian) sandstones in Doły Biskupie dates back to the 17th century. The village is situated 12 km west of Ostrowiec Świętokrzyski, in the Świślina Valley, in the north-eastern part of the Holy Cross Mountains. In addition to sandstones, a wide spectrum of other rocks types were excavated in the adjacent areas: Lower Devonian (Emsian) sandstones in Godów, Middle Devonian (Efelian) dolomites in the Doły Opacie quarry and Lower Triassic (Middle Buntsandstein, Olenekian) sandstonesin Wióry. The last quarry at Doły Opacie was closed in 1984. The Doły Opacie and Doły Biskupie quarries currently provide a number of inanimate nature monuments.

2

Piaskowce dolnego dewonu na górze Barczy (Góry Świętokrzyskie) i historia ich eksploatacji

Król Paweł, Fijałkowska-Mader Anna, Kozak Bartosz, Giełżecka-Mądry Dorota

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 2

81--90

EN

The beginning of exploitation of the Lower Devonian sandstones on Barcza Hill, located in the Klonów Range in the central part of the Holy Cross Mountains, dates back to the first decade of the last century. Sandstones of the lower Emsian Barcza Beds, known in older literature as “placoderm sandstones” were mined here. By the time of World War II, there were seven mines that produced mainly paving stones and crushed stone. Three of them resumed work after the war: “Kopalnia Nowa”, “Byk” and “Przy Pomniku”. Unfavourable deposit conditions and competition of the neighbouring mining plants "Bukowa Góra” and "Wiśniówka” led to the abandonment of mining on Barcza Hill in the late 1950s. In 1984, the “Barcza” nature reserve was created, which included the two largest quarries: "Kopalnia Nowa”and "Byk”.

3

Strukturalne, litologiczne oraz tektoniczne uwarunkowania rozwoju i ewolucji świętokrzyskich skałek piaskowcowych

Urban Jan

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

vol. 68, nr 2

112--126

EN

Majority of ca. 90 sites ofsandstone crag groups and individual crags, occurring in the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mts. region, represent the following crag-forming lithostratigraphic units: Cambrian Wiśniówka Formation, Devonian Barcza Fm and Zagórze Fm, Triassic Zagnańsk Fm and Krynki Beds, as well as Jurassic Skloby Fm and Ostrowiec Fm. Specific features of these rocks are the occurrence of sandstone series, up to 20 m thick, above more plastic, clayey or heterolithic series, high-energy depositional environments, and siliceous composition. The crag-forming sandstones differ in the amount of siliceous cement: from strongly cemented Paleozoic quartzitic sandstones to porous Mesozoic sandstones with poor cement, which determines diverse mechanical properties. Strongly cemented Paleozoic rocks display high rock strength and abrasion resistance, while porous and theoretically friable Mesozoic sandstones are characterised by high grain packing due to compaction. Regarding the principal role of gravitational disinte¬gration of rock massifs under the periglacial conditions in the Pleistocene, other factors constraining the crag formation and shaping are the tectonic situation of rocks (orientation of strata and joints), adequate joint spacing, and bed thickness. The interrelations between lithological and structural features of crag-forming sandstones and tectonics, conditioning erosion and weathering rates are specific for particular types of these sandstones.

4

Analysis of reservoir parameters on the basis of well logging and DST of Miocene gas reservoirs in the central part of the Carpathian Foredeep, Poland

Maruta Michał, Solecki Marek L., Chruszcz-Lipska Katarzyna, Stachowicz Katarzyna, Dubiel Stanisław, Zubrzycki Adam

Geologos

|

2020

|

Vol. 26, No. 3

199--205

EN

In the Polish part of the Carpathian Foredeep, an intensification of gas exploration and exploitation from Miocene strata took place in the middle of the twentieth century. In spite of a good degree of geological and reservoir recognition, the area of the Carpathian Foredeep is still considered to be prospective for the discovery of new gas reservoirs. Here we analyse statistically selected reservoir parameters of Miocene deposits, such as total porosity, effective permeability and reservoir water inflow. These parameters have been determined on the basis of interpretations of results of well logs and reservoir tests with tubular bed samplers (DST, Drill Stem Test). Analytical results in the form of regression and dependence of the logarithm of permeability as a function of porosity show a weak correlation. However, in the study area, the distribution of porosity values for Miocene strata is close to normal.

5

Przejawy korozji biologicznej kamienia budowlanego i problemy związane z jego rewaloryzacją

Rembiś Marek

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 9

710--716

EN

Biological corrosion (biodeterioration) of a building material resulting from the presence of micro- and macroorganisms that occupy the stone impairs its properties and may even lead to its full damage (disintegration). The stone conservation procedures usually start with surface disinfection and are followed by consolidation (stone structure strengthening) and surface hydrophobization (inducing water repellency). Thus, the stone is penetrated almost simultaneously by a range of various chemicals. The combined interaction of the substances of various chemistry may lower their effectiveness and even result in a failure to obtain the desired stone restoration. Author’s SEM observations have proved that some of the biocidal substances hamper a later introduction ofchemicals, which eitherform appropriate films consolidating the sandstone structure or make the stone hydrophobic. Such adverse effects of the multichemical stone treatment have also been evidenced by the measurements of the sandstone compression strength and water absorbability

6

Charakterystyka i proweniencja piaskowców z gotyckiego portalu bazyliki św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu

Zboińska Katarzyna, Bartz Wojciech

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 9

749--757

EN

The St. Elizabeth of Hungary Basilica is one of the most important and recognizable monuments of Wroclaw - the capital of Lower Silesia (SWpart of Poland). The origin of the church dates back to the beginning of the 13th century. The basilica received its present Gothic form in the 14th-15th centuries. At the foot of the church tower, overlooking the buildings of the nearby Market Square, there is a late-Gothic portal built in 1456. This is the oldest portal of the basilica. Adjacent to it, there are epitaphs of wealthy Wroclaw burghers. These monuments are the top-class works of Silesian stonemasonry and also an interesting example of the use of natural stone in constructing architectural details. From the portal and three epitaphs (devoted to the Krapps’family, Georg Althoff Scholz and Hans Schulz von Wolkovitz), atotal often samples of clastic rock were collected. These were subjected to detailed petrographic and mineralogical studies in order to determine the provenance of the stone material. The research confirmed that these architectural details were made of quartz sandstones. The probable source of this material was the Cretaceous joint sandstones from the North-Sudetic Basin (Conacian, upper joint sandstone - Rakowice type).

7

Nowe odkrycie w krach mezozoicznych w okolicach Łukowa i jego znaczenie dla promocji geoturystycznej regionu

Wierzbowski A., Świder M., Krzeczyńska M., Szczygieł W.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 11

706--712

EN

An excavation dug out in the glacially transported rock masses at Golaszyn near Łuków (eastern Poland), revealed the presence of deposits unknown so far in this area. These are older than the only known so far here glacially transported clays containing concretions with splendidly preserved ammonites of late Callovian at Łapiguz brickyard of Łuków. The succession exposed consists of sands and sandstones of Middle Callovian age which rest on red-brownish clays. The latter may be compared with the Triassic - Buntsandstein deposits of the northwestern Lithuania, that is the home area of glacially transported rock masses, commonly occurring in eastern Poland in the Łuków area. The new geological discoveries markedly increase a set of attractions for the promotion of the Łuków region for the education and geotourism purposes.

8

Ocena właściwości i zakres zastosowania wybranych skał osadowych do wyrobu elementów dla budownictwa, drogownictwa i małej architektury

Kozieł K., Łochańska D.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2018

|

T. 20, nr 3

239--244

PL

Zróżnicowane właściwości fizycznych oraz różnorodność kolorów i faktur skał osadowych, sprawiają, że znajdują one zastosowanie w rozmaitych dziedzinach budownictwa i gospodarki. W Polsce skały te wydobywane są na terenie niemalże całego kraju. W niniejszej pracy analizowano w sposób szczególny wapienie, dolomity i piaskowce występujące na obszarze województwa świętokrzyskiego i małopolskiego. Zestawiono ich parametry fizyczno-mechaniczne oraz cechy wizualne, a następnie dokonano porównania. Na podstawie otrzymanych wyników porównań przyporządkowano skałom sposoby ich wykorzystania.

EN

Diversified physical properties and diversity of colors and structures of sedimentary rocks make them applicable in various fields of construction and economy. In Poland, these rocks are mined in almost the entire country. In this work, the limestones, dolomites and sandstones occurring in the area of the Świętokrzyskie and Małopolskie voivodships were analyzed in a special way. Physico-mechanical parameters and visual characteristics of the studied rocks were compared. On the basis of the obtained results of comparisons, the ways of utilization were assigned to the relevant rocks.

9

New palynological data for Toarcian (Lower Jurassic) deep-marine sandstones of the Western Caucasus, southwestern Russia

Goryacheva A. A., Zorina S. O., Ruban D. A., Eskin A. A., Nikashin K. I., Galiullin B. M., Morozov V. P., Mikhailenko A. V., Nazarenko O. V., Zayats P. P.

Geologos

|

2018

|

Vol. 24, No. 2

127--136

EN

Information on Jurassic palynomorphs from the Greater Caucasus is potentially of great importance, but its availability to the international research community is severely limited. New palynological data for Toarcian deposits of the Western Caucasus are recorded in the present paper. Particularly, dinoflagellate cysts are described for the first time from the Bagovskaja Formation; palynomorphs are found in sandstone levels within this unit. The most representative assemblage includes pollen (with predominant bisaccate pollen), spores (Cyathidites being commonest), and dinoflagellate cysts amongst which the predominant taxon is Nannoceratopsis spiculata. The dinocyst assemblage implies a late Toarcian age for the upper part of the Bagovskaja Formation. On the basis of these new palynostratigraphical results, the range of the formation is extended; previously, only the lower part had been dated on ammonite evidence.

10

Przestrzeń porowa piaskowców karbońskich z profilu odwiertu Paproć-29 w świetle badań porozymetrii rtęciowej

Pstrucha A., Pstrucha E.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2016

|

R. 19, Nr 1 (213)

9-16

PL

Celem artykułu była charakterystyka petrofizyczna piaskowców poziomu karbonu w profilu odwiertu Paproć-29, zlokalizowanego w północnej części monokliny przedsudeckiej. Pomiary porozymetrii rtęciowej zostały przeprowadzone na 12 próbkach materiału rdzeniowego w celu oszacowania podstawowych parametrów petrofizycznych, obejmujących porowatość efektywną i dynamiczną dla gazu i ropy, gęstość szkieletową i objętościową, a także szeroko pojętą geometrię przestrzeni porowej. Otrzymane wyniki pozwoliły zaklasyfikować piaskowce karbońskie do skał o bardzo niskiej pojemności zbiornikowej oraz przypisać im porowy typ przestrzeni zbiornikowej. Ponadto wskazano interwał głębokościowy skał o relatywnie dobrych właściwościach petrofizycznych w kontekście występowania złóż gazu zamkniętego (tight gas).

EN

The purpose of the study is to determine the petrophysical characteristic of the Carboniferous sandstones in the Paproć-29 borehole section, located in the northern part of the Fore-Sudetic Monocline. Mercury Injection Capillary Pressure (MICP) measurements were conducted on 12 core samples in order to assess basic petrophysical parameters, including effective and dynamic porosities for oil and gas, bulk and skeletal densities and broadly comprehended pore space geometry. The data obtained from method used in this study have allowed to classify sandstones as poor hydrocarbon reservoir capacity rocks and define their pore space character as pore-fracture type. In addition, the rock interval of relatively good petrophysical properties in the context of the presence of tight gas deposits was indicated.

11

Ocena mikrostruktur kierunkowych i ich znaczenie dla właściwości technicznych piaskowców

Figarska-Warchoł B., Stańczak G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 4

26--38

PL

Badaniom poddano przykładowe piaskowce, różniące się genezą i wykształceniem, w celu określenia wpływu mikrostruktur kierunkowych na ich właściwości. Dla pobranych prób przeprowadzono obserwacje petrograficzne oraz wykonano badania właściwości fizycznych i mechanicznych. Mikrostruktury kierunkowe objawiały się występowaniem w próbach wydłużonych ziaren ułożonych w preferowanych kierunkach, obecnością laminacji równoległej bądź przekątnej, związanej z wysortowaniem ziaren i laminarnym nagromadzeniem substancji spoiwa czy mikrospękań lub ich wtórnych wypełnień. Próbą ilościowej oceny wymienionych cech było określenie poza graficznymi parametrami uziarnienia, także wskaźnika kształtu ziaren kwarcu. Badania prędkości fal podłużnych i ścieralności na tarczy Boehmego przeprowadzone na zorientowanych sześciennych próbach wykazały istnienie anizotropii tych parametrów, co powiązano z obecnością struktur linijnych. Przedstawiono wartości współczynnika anizotropii także dla innych kierunkowo uwarunkowanych właściwości, przewidując zależność pomiędzy jego wielkością a zdolnością pękania i niszczenia skały wzdłuż preferowanych powierzchni.

EN

Sandstones of different genesis and development were studied with the aim of establishing an impact of directional microstructures on rock properties. The investigations included petrographical observations and physico-mechanical determinations. The microstructures were manifested in the presence of elongated grains arranged along preferred directions, in the parallel or diagonal lamination resulting from grain sorting and laminar accumulation of cement substances, and also in microfractures filled with secondary mineral substances. An attempt of quantitative estimation of these characteristics was achieved by calculation of the shape index of quartz grains, besides the graphic grain-size parameters. Measurements of the velocity of ultrasonic waves and abrasion resistance of the sandstones using Böhme tests conducted on oriented sandstone cubes have revealed an anisotropy of the rock properties, which has been attributed to the presence of linear structures of the sandstones. The values of the anisotropy coefficient have also been established for other, directionally controlled rock properties, predicting the dependence between this coefficient and the fracturing and damaging of sandstones along preferred surfaces.

12

Sedimentology and ichnology of Neogene Coastal Swamp deposits in the Niger Delta Basin, Nigeria

Ezeh S. C., Mode W. A., Ozumba B. M., Yelwa N. A.

Geologos

|

2016

|

Vol. 22, No. 3

191--200

EN

Often analyses of depositional environments from sparse data result in poor interpretation, especially in multipartite depositional settings such as the Niger Delta. For instance, differentiating channel sandstones, heteroliths and mudstones within proximal environments from those of distal facies is difficult if interpretations rely solely on well log signatures. Therefore, in order to achieve an effective and efficient interpretation of the depositional conditions of a given unit, integrated tools must be applied such as matching core descriptions with wireline log signature. In the present paper cores of three wells from the Coastal Swamp depositional belt of the Niger Delta are examined in order to achieve full understanding of the depositional environments. The well sections comprise cross-bedded sandstones, heteroliths (coastal and lower shoreface) and mudstones that were laid down in wave, river and tidal processes. Interpretations were made from each data set comprising gamma ray logs, described sedimentological cores showing sedimentary features and ichnological characteristics; these were integrated to define the depositional settings. Some portions from one of the well sections reveal a blocky gamma ray well log signature instead of a coarsening-upward trend that characterises a shoreface setting while in other wells the signatures for heteroliths at some sections are bell blocky in shaped rather than serrated. Besides, heteroliths and mudstones within the proximal facies and those of distal facies were difficult to distinguish solely on well log signatures. However, interpretation based on sedimentology and ichnology of cores from these facies was used to correct these inconsistencies. It follows that depositional environment interpretation (especially in multifarious depositional environments such as the Niger Delta) should ideally be made together with other raw data for accuracy and those based solely on well log signatures should be treated with caution.

13

Odkształcalność piaskowców w świetle zmian wilgotności i smukłości próbek

Bukowska M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/3

1230--1236

EN

Natural humidity of rocks in the Upper Silesian Coal Basin results from the influence of mining activities and dewatering the rock mass. The state of humidity which best approximates laboratory rock tests to the conditions in the exploited rock mass is the capillary saturation state. Deformation properties of sandstones (Young’s modulus, post-peak failure modulus, critical strain, residual strain) were determined for samples of slenderness ratio of 1 and 2, which were loaded in a servo-controlled testing machine. In the samples of sandstones of different slenderness ratio, values of Young’s modulus decreased for the samples in dry-air condition and capillary saturation state. In the samples of rocks of different slenderness ratio, tested in the same state of humidity, an increase in the value of Young’s modulus was observed. The increase depends on grain size. Post-peak failure modulus of sandstones shows similar trends of changes depending on slenderness ratio, state of humidity of the samples and their grain size. In the conditions when the samples of sandstones of slenderness ratio of 1, were tested in two states of humidity, values of critical strain decreased by a few per cent. For the samples of greater slenderness ratio, which also were tested in two states of humidity there was an increase in the value of critical strain and in humidity. For the samples of slenderness ratio of 1 and 2 tested in dry-air condition and in capillary saturation state there was a decrease in the value of critical strain by a few tens percent. The trends of changes in values of residual strain are the same as of critical strain. Based on the conducted tests it was shown that humidity and slenderness ratio of the sandstone samples influence differently their deformability. Humidity has a greater influence on the value of Young’s modulus than slenderness ratio of the tested samples. For critical strain and residual strain it was demonstrated that slenderness ratio of the samples has a greater influence than humidity. Moreover, a greater influence of the value of residual strain, in comparison with the values of critical strain, was observed for sandstone samples of lower slenderness ratio.

14

Strukturalna analiza mioceńskich piaskowców z zapadliska przedkarpackiego za pomocą wysokorozdzielczej mikrotomografii komputerowej

Kaczmarek Ł., Machowski G., Maksimczuk M., Wejrzanowski T.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 9

647--654

PL

Artykuł przedstawia wyniki wykorzystania wysokorozdzielczej mikrotomografii komputerowej w analizie strukturalnej oraz ilościowej przestrzeni porów i szczelin w piaskowcach mioceńskich. Dodatkowo wykonano badanie przepuszczalności analizowanych skał. Próbki zostały pobrane z odwiertu S-3, zlokalizowanego we wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. W celu przeprowadzenia badania wykonano dwie serie naświetlania rentgenowskiego próbek. Pierwszy zestaw próbek został wytypowany dla uzyskania przestrzennego rozkładu ziaren, porów oraz szczelin. Długość boku woksela (tzn. najmniejszego elementu objętości) w tym etapie badań wynosiła około 26 μm. Drugi zestaw naświetlania został wykonany dla zobrazowania elementów strukturalnych o wielkościach od około 3 μm do 26 μm oraz cech petrofizycznych. Wynikiem przeprowadzonych badań jest charakterystyka analizowanych skał, która umożliwia podział próbek na dwie grupy. Pierwsza grupa próbek posiada cechy strukturalne oraz petrofizyczne typowe dla skał złóż konwencjonalnych, natomiast druga grupa – dla skał złóż typu niekonwencjonalnego. Właściwe rozpoznanie parametrów petrofizycznych każdego typu złoża stanowi kluczowy element optymalizacji procesu jego udostępniania.

EN

The article presents results of high-resolution computed microtomography use in the structural analysis and quantification of pores and fractures in Miocene sandstones. Furthermore, the permeability studies of rocks were performed. Miocene samples were taken from well S-3, located in the eastern part of the Carpathian Foredeep. For the aforementioned analysis two series of X-ray irradiation were performed. The first set of samples was selected to obtain the spatial distribution of grains, pores and fractures. At this stage of the study, the length of the voxel side amounted to approx. 26 μm. The second set of X-ray exposure was performed to reveal structural elements and petrophysical characteristics of sizes ranging from approx. 3 μm to 26 μm. The result of performed characteristics is the division of samples into two groups. The first group of samples has structural and petrophysical features of rocks typical for conventional reservoir deposits, while the second – for the unconventional type. Appropriate identification of petrophysical parameters of the formation is a key element for the optimization of the reservoir development.

15

„Bóbrka” – pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej

Strzałkowska E.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2015

|

nr 2

41--46

PL

W artykule nakreślono budowę geologiczną złoża Bóbrka–Rogi, najlepiej rozpoznanego ze wszystkich złóż centralnej depresji karpackiej, akumulującego ropę w czterech poziomach piaskowca ciężkowickiego oraz istebniańskiego. Piaskowce te dobrze uszczelnione skałami ilastymi, stanowią najlepsze skały zbiornikowe Karpat. Krótko przedstawiono rozwój technologii stosowanych w górnictwie ropy naftowej, od wymagających stosowania prostych narzędzi (kilofów i łopat), poprzez wiertnice ręczne udarowe, wdrożone przez polskiego inżyniera, górnika i geologa Henryka Waltera, aż do technologii wykorzystujących maszyny parowe. Podano również kilka najważniejszych faktów z życia Ignacego Łukasiewicza, pioniera polskiego przemysłu naftowego, założyciela najstarszej na ziemiach polskich kopalni ropy naftowej.

EN

The article outlines the geological structure of the Bóbrka-Rogi, the most recognized of all deposits of the central Carpathian depression, accumulating oil in lour levels of Ciężkowice and Istebna sandstone. The sandstones, well sealed by clay rocks, represent the best reservoir rocks of the Carpathians mountains. The article briefly shows the development of technologies used in petroleum mining, requiring the use of simple tools (pickaxes and shovels) via hand percussion drilling tools, implemented by the Polish engineer, a miner and geologist Henry Walter, to technologies that use steam engines. It also gives several important facts about the life of Ignacy Lukasiewicz, the Polish oil industry pioneer, founder of the oldest crude oil mine on Polish land.

16

Piaskowce dolnego karbonu strefy wielkopolsko-śląskiej jako utwory perspektywiczne pod względem poszukiwań złóż gazu zamkniętego (badania wstępne)

Kozłowska A., Kuberska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 464

49--59

PL

Piaskowce dolnego karbonu strefy wielkopolsko-śląskiej to waki, rzadziej arenity, głównie sublityczne, lityczne i subarkozowe. Ich porowatość całkowita wynosi najczęściej 1–2%, a ich przepuszczalność jest bardzo niska. W skałach tych zaobserwowano ślady działania następujących procesów diagenetycznych: kompakcji, cementacji, a także zastępowania, przeobrażania i rozpuszczania składników. Piaskowce najbardziej perspektywiczne pod względem obecności gazu zamkniętego znajdują się w południowej i południowo-zachodniej części strefy wielkopolsko-śląskiej. Strop utworów karbonu w tych rejonach występuje przeważnie na głębokości do 3 km.

EN

The Lower Carboniferous sandstones of the Wielkopolska-Silesia zone are represented mainly by sublithic, lithic and subarkosic wackes and less frequent arenites. They are characterized by total porosity of mostly 1–2% and very low permeability. The effects of diagenetic processes such as compaction, cementation, replacement, alteration and dissolution have been distinguished in the investigated rocks. The most prospective tight gas sandstones occur in the south and south-western parts of the Wielkopolska-Silesia zone. The top of the Lower Carboniferous rocks does not exceed a depth of 3 km in these regions.

17

Estimation of Permeability from NMR Logs Based on Formation Classification Method in Tight Gas Sands

Wei D.- F., Liu X.-P., Hu X.-X., Xu R., Zhu L.-L.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 5

1316--1338

EN

The Schlumberger Doll Research (SDR) model and cross plot of porosity versus permeability cannot be directly used in tight gas sands. In this study, the HFU approach is introduced to classify rocks, and determine the involved parameters in the SDR model. Based on the difference of FZI, 87 core samples, drilled from tight gas sandstones reservoirs of E basin in northwest China and applied for laboratory NMR measurements, were classified into three types, and the involved parameters in the SDR model are calibrated separately. Meanwhile, relationships of porosity versus permeability are also established. The statistical model is used to calculate consecutive FZI from conventional logs. Field examples illustrate that the calibrated SDR models are applicable in permeability estimation; models established from routine core analyzed results are effective in reservoirs with permeability lower than 0.3 mD, while the unified SDR model is only valid in reservoirs with permeability ranges from 0.1 to 0.3 mD.

18

Experiences with geothermal water injection into porous aquifers

Szanyi J., Medgyes T., Kóbor B., Tari C., Balinty A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2014

|

R. 53, nr 2

3--18

EN

Due to certain favourable geological features of Hungary, the utilization of geothermal energy is realized through the availability of a great quantity of geothermal water. Consequently, the disposition of the used geothermal water is a serious challenge, and injection is probably one of the most controversial issues of geothermal energy utilization in Hungary. To date, there is no definitive regulation for this issue. In order for some common system of criteria to be definable for the optimum operation of geothermal projects in the region, and especially for injection into sandstone, this study has compiled the operational experiences of a number of already functioning systems to summarize the best practices of sustainable operation.

PL

Dzięki korzystnym warunkom geologicznym stosowanie energii cieplnej na Węgrzech związane jest z dostępnością dużej ilości wód termalnych. W konsekwencji jednak ich zrzut stanowi poważne wyzwanie, a zatłaczanie należy zapewne do najbardziej kontrowersyjnych zagadnień związanych z wykorzystaniem energii geotermalnej w tym kraju. Do chwili obecnej problem ten nie został uregulowany prawnie. Powinien zostać opracowany system kryteriów umożliwiających optymalne funkcjonowanie projektów, zwłaszcza jeśli wiążą się one z zatłaczaniem zużytych wód do piaskowców. W niniejszym artykule zebrano doświadczenia działających systemów, w których prowadzone jest zatłaczanie, w celu podsumowania najlepszych praktyk zrównoważonej eksploatacji wód termalnych.

19

Rozpoznanie złoża piaskowców budowlanych z wykorzystaniem geofizycznych badań elektrooporowych i georadarowych

Klityński W., Stelmach K., Stefaniuk M., Karczewski J.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 10/2

621--628

EN

The paper presents the application of Vertical Electrical Sounding (VES) and Ground Penetrating Radar (GPR) into recognition of the geometry and vertical differentiation of a deposit of color sandstones that are commonly used as elevation stones in building industry. The investigations covered sandstones of Lower Cretaceous age (Albian) that occur at the foothills of the Che³mo Mt. near Kolonia Grabowie (Radomsko district, £ódŸ province). The former quarry of Grabowie is situated in the forest area of the landscape park and this blocked further exploitation from the documented deposit. On a limited scale sandstone is still quarried form the southern edge of the old quarry. However, poor recognition of the deposit hampers the effective exploitation. The objective of the geological investigations was to examine a new part of the deposit including identification of the roof and the bottom of sandstone complex, the thickness of overlying rocks, location of faults and weathered zones, as well as recognition of the lithology down to a depth of 8 m below ground surface. Resistivity distribution in the study area was assessed with the use of VES. Much higher resistivity of sandstones as compared to surrounding rocks was advantageous. Owing to high resolution GPR, the deposit boundaries could be delineated and the stratification within the sandstone complex could be represented. The investigations resulted in construction of 2D models of the deposit and surrounding rocks and gave information on the lithology.

20

Diageneza a porowatość piaskowców jury dolnej na Niżu Polskim

Kozłowska A., Kuberska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 458

39--60

PL

Analizie petrograficznej i petrofizycznej poddano piaskowce z otworów wiertniczych położonych w strefie Szczecin–Radom. Piaskowce reprezentują głównie arenity i waki kwarcowe, od bardzo drobno- do średnioziarnistych. Głównym typem spoiwa są matriks oraz cementy, wśród których wyróżniono kwarc, węglany, minerały ilaste oraz lokalnie piryt. Największe znaczenie w piaskowcach jury dolnej odgrywa cement kwarcowy, tworzący obwódki syntaksjalne na ziarnach kwarcu. Autigeniczne minerały ilaste są głównie reprezentowane przez kaolinit robakowaty. Występowanie autigenicznego illitu oraz Fe/Mg chlorytów stwierdzono lokalnie. Cementy węglanowe są reprezentowane głównie przez wczesną i późną generację syderytu (minerał szeregu syderyt–magnezyt). Przeważa syderyt wczesnodiagenetyczny, reprezentowany przez syderyt oraz syderoplesyt. Wartości δ18C syderytu mieszczą się w przedziale od –24,50 do –4,56‰PDB, a wartości δ13O wynoszą od –14,37 do –0,33‰PDB. Miejscami występuje syderyt późny o składzie chemicznym syderoplesytu oraz pistomesytu. Ponadto występuje Fe-dolomit/ankeryt oraz sporadycznie kalcyt. Piaskowce jurajskie charakteryzują się bardzo dobrymi i dobrymi właściwościami filtracyjnymi. Dominuje w nich porowatość pierwotna, która często przekracza 20%, a przepuszczalność mieści się w przedziale od 0,001 do 1930,756 mD. Najważniejszymi procesami diagenetycznymi w piaskowcach są kompakcja, cementacja i rozpuszczanie. Kompakcja zredukowała porowatość pierwotną przeciętnie o około 30%, a cementacja – o około 21%.

EN

Sandstones from the boreholes located in Szczecin–Radom area have been subjected to petrographic and petrophysical analysis. Sandstones are represented mostly by quartz arenites and wacks, from very fine- to middle-grained. The main type of cements are matrix and cements, among which quartz, carbonates, clay minerals and locally pyrite were distinguished. Quartz cement occurring as syntaxial overgrowths developed on the quartz grains displays the greatest significance in the Lower Jurassic sandstones. Authigenic clay minerals are represented mainly by vermiform kaolinite. Authigenic illite and Fe/Mg chlorites are locally observed. Carbonate cements are represented mainly by early and late generation of siderite (mineral of series of siderite–magnesite). The early diagenetic siderite represented by siderite and sideroplesite is predominant. The siderite δ18C values are in the range from –24.50 to –4.56‰PDB and δ13O values range from –14.37 to –0.33‰PDB. The late siderite of pistomesite and sideroplesite chemical composition also occurs, but occasionally. Furthermore, there are Fe-dolomite/ankerite and occasionally calcite. The Jurassic sandstones are characterized by very good and good filtration properties. The primary porosity is dominant, it often exceeds 20%, and permeability is in the range of 0.001 to 1930.756 mD. The most important diagenetic processes operating in the sandstones are: compaction, cementation and dissolution. Compaction reduced primary porosity on average by about 30%, and cementation by about 21%.