Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Złoża piasków kwarcowych w niecce tomaszowskiej, stan i problemy ich dokumentowania

Poręba E., Nieć M., Dróżdż S.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

84--99

PL

W niecce tomaszowskiej występują dolnokredowe piaski i piaskowce kwarcowe. Wyróżniane są jako formacja z Białej Góry, która obejmuje kilka ogniw o zróżnicowanych parametrach jakości kopaliny. Systematyczne prace rozpoznawcze realizowane od połowy XX w. pozwoliły na udokumentowanie wielu złóż w skrzydłach niecki, o łącznych zasobach około 600 mln ton. W złożach zagospodarowanych znajduje się około 27% całości udokumentowanych zasobów. Piaski i piaskowce kwalifikujące się jako szklarskie występują w dwóch ogniwach. Przedzielone są piaskami gorszej jakości. Piaski szklarskie ogniw złożowych, charakteryzują się w przeważającej masie zawartością krzemionki ponad 98%, zawartością Fe2O3 poniżej 0.08% i TiO2 poniżej 0.10%. Piaski, które nie spełnią wymagań stawianych piaskom szklarskim, wykorzystywane są jako formierskie i wysokiej jakości piaski budowlane. Składnikiem podstawowym frakcji ilastych jest kaolinit, uzyskiwany w wyniku płukania piasku. Złoża są udokumentowane na podstawie kryteriów bilansowości niedostosowanych do współczesnych możliwości ich wykorzystania i znaczna część zasobów jest eliminowana jako niekwalifikujące się do zagospodarowania. Złoża powinny być dokumentowane według kryteriów, definiujących warunki brzeżne dla piasków kwarcowych o wielokierunkowym zastosowaniu.

EN

The peculiar feature of Tomaszów Syncline is the occurrence of Lower Cretaceous quartz sand and sandstone. They form Biała Góra composed of five members of sandy deposits of varied industrial utility defined by their chemical parameters. The systematic exploration realized since the mid of XX-th century allow to demonstrate about 600 mln ton of sand resources suitable for mining, located in several areas in the both syncline wings. 27% of them recently occurs in active opencast mines. Quartz sand and sandstones qualified for glass production form two members separated by sand deposits of lower quality deposits. Glass sands are characterized by silica content over 98%, Fe2O3 below 0.08% and TiO2 below 0.10%. Sands of lower quality are utilized as foundry or to production of high quality building materials. In the mud-clay fraction kaolinite occurs, recovered due to the sand washing and utilized as ceramic raw material. The criteria defining boundaries of deposits resources, actually used are incompatible with the recent sand utilization, and considerable quantity of sand is excluded from resources reporting. The new resources criteria should be formulated conformable with multipurpose quartz sand utilization possibilities.

2

Innowacyjne technologie uszlachetniania piasków kwarcowych dla przemysłu szklarskiego

Lewicka E.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 4

72--78

PL

Artykuł omawia podstawowe operacje przeróbki i wzbogacania piasków kwarcowych, prowadzące do uzyskania surowców spełniających wymagania przemysłu szklarskiego, z naciskiem na najbardziej zaawansowane, najnowsze zdobycze omawianych technik. Rygorystyczne wymagania odnośnie składu chemicznego i mineralnego oraz uziarnienia piasku kwarcowego powodują konieczność usunięcia tlenków barwiących (Fe2O3, TiO2, niekiedy także innych), minerałów ciężkich i ogniotrwałych, minerałów ilastych, oraz podziarna i nadziarna. Najwyższej jakości surowce uzyskuje się w wyniku następujących operacji: mechanicznego ocierania (usuwanie otoczek żelazistych i ilastych) w układach samoocierających (atrytorach), separacji w klasyfikatorach spiralnych (usuwanie minerałów ciężkich), przesiewania na przesiewaczach wielopokładowych (Derrick), klasyfikacji w hydrocyklonach lub pionowych klasyfikatorach grawitacyjnych (hydrosizers), a także separacji magnetycznej. Ta ostatnia to obecnie najbardziej zaawansowana technologicznie metoda oczyszczania piasku z ziaren minerałów żelazistych i innych – wykazujących właściwości magnetyczne. Umożliwiają to zwłaszcza separatory rolkowe wyposażone w magnesy stałe z udziałem pierwiastków ziem rzadkich. W artykule zaprezentowano również mniej popularne metody uszlachetniania piasku kwarcowego, m.in. za pomocą ultradźwięków oraz na drodze ługowania bakteryjnego.

EN

This paper presents basic operations of processing and beneficiation of quartz sand which allow to obtain raw materials that meet the requirements valid in the glass-making industry, with particular focus on the latest developments and the most advanced, innovative technologies employed. The adaptation of strict requirements of chemical and mineral composition as well as the grain-size distribution of quartz sand, results in the need of removal of the undesirable elements, i.e. colouring oxides (Fe2O3, TiO2 and others), heavy, refractory and clay minerals as well as fines and oversize particles. High quality raw materials may be obtained during the following operations: attrition scrubbing (removal of ferruginous and clay coatings) in the attritors, purification in spiral classifiers (removal of heavy minerals), screening on multi-deck screens (Derrick), classification of hydrocyclones or vertical gravitational classifiers (hydrosizers) as well as the magnetic separation. The last is currently the most technologically advanced method of quartz sand purification from ferruginous grains and other particles with magnetic properties. This operation is most frequently performed by permanent rare-earth roll magnetic separators. This article also presents less popular methods of quartz sand beneficiation e.g. with the use of ultrasound or by bacterial leaching.

3

W pogoni za jakością surowców ceramicznych

Lewicka E.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2012

|

nr 5

72-78

4

Surowce ceramiczne z odpadów - wybrane przykłady

Lewicka E.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2012

|

R. 53, nr 1-2

42-46

PL

Artykuł omawia zagadnienie wykorzystania surowców pozyskiwanych ze źródeł odpadowych w przemyśle ceramicznym, które przedstawiono na przykładzie wzbogaconej w kaolinit substancji ilastej otrzymywanej po płukaniu piasków kwarcowych oraz bogatych w alkalia najdrobniejszych frakcji, powstających w toku produkcji granitowych kruszyw łamanych. Surowce te mimo przeciętnej jakości, tj. zwykle dużej zawartości tlenków barwiących, znajdują stosowanie w produkcji wyrobów ceramicznych, dla których nie jest wymagana wysoka białość po wypaleniu. W artykule scharakteryzowano również zjawisko, które spowodowały zainteresowanie źródłami tych surowców uznawanymi wcześniej za odpadowe, stymulując rozwój ich wykorzystania w przemyśle ceramicznym na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Głównym doń przyczynkiem był szybki wzrost rodzimego produkcji płytek ceramicznych. Od połowy łat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku podaż surowca kaolinowego stanowiacego produkt uboczny przeróbki piasków kwarcowych zwiekszyła się z około 20 tys. Mg/r. do 90-110 tys. Mg/r. Z kolei sprzedaż drobnoziarnistych frakcji granitowych wykorzystywanych w przemyśle ceramicznym w roli surowca skaleniowo-kwarcowego analogicznym okresie wzrosła z poziomu około 30 tys. Mg/r. do 120 tys. Mg/r. w latach 2007-2008, ze spadkiem do około 70 tys Mg/r. w ostatnim czasie. Omawiane surowce stanowiły i nadal będą stanowić istotne uzupełnienie krajowej podaży surowców ceramicznych. Rozwój ich wykorzystania to przykład racjonalnej i kompleksowej gospodarki kopalinami w złożach eksploatowanych, co jest szczególnie istotne w kontekście kurczącej się bazy zasobowej oraz ograniczonych możliwości udostępnienia nowych złóż.

EN

The paper discusses the issue of utiłization of raw materials obtained from wastes in the domestic ceramic industry have been exemplified by clayey substance enriched in kaolinite, remaining after quartz sand washing, and the alkalis-rich finets fractions generated in course of granite crushing. Despite poor quality, i.e. usually high content of colouring oxides, these raw materials have been utilized for the production of ceramic goods, the whiteness of which after firing is not required. The paper also characterizes phenomena that caused an interest in the sources previously considered as waste and stimulated their intense utilization in the ceramic industry over the last several years. The most important contribution has been made by the fast growing domestic ceramic title production. Since the mid-1990s the supply of by-product kaolin 20,000 tpy to 90,000-110,000 tpy in the last couple of years. At the same time the sale of the finest granite fractions utilized as a feldspar-quartz ran materials in the ceramic industry increased from 30,000 tpy to 120,000 tpy in 2007-2008, with a reduction to ca. 70,000 tpy most recently. The raw materials in question are the essential complement to the domestic supplies. The development of their utilization has been an example of rational and comprehensive management of minerals that occur in deposits in operation. This is particularly important in the context of declining and limited of new deposits.

5

Trzeciorzędowe piaski kwarcowe Niziny Lubartowskiej.

Gazda L., Karas S.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2002

|

Vol. 97, nr 33

50-58

PL

Praktyczne wykorzystanie piasków kwarcowych Niziny Lubartowskiej znacznie wyprzedziło zainteresowanie badaczy ich pozycją geologiczną, genezą a nawet opracowanie właściwości surowcowych. Wykonane wskaźnikowe badania wykazały ich przydatność do mas formierskich i jako piaski filtracyjne. Piaski te z dużym powodzeniem wykorzystywane są do modyfikacji składu ziarnowego mieszanek betonowych oraz stosowane są do produkcji wyrobów wibroprasowanych oraz do czyszczenia konstrukcji betonowych i stalowych. Niektóre z tych piasków były wykorzystywane w przeszłości jako surowiec szklarski gorszych gatunków. Statystyczne opracowanie analiz granulometrycznych wykazało dużą stałość ziarnową w wystąpieniach złożowych, przy dominującej frakcji 0,3-1,5 mm. Efektem wzbogacania tych piasków powinien być produkt o uziarnieniu do 2 mm z możliwością modyfikacji min. i max. ziarna do właściwych zastosowań. Uzysk frakcji piaszczystej powinien wynosić 80-90%. Użytkowym odpadem będą iły lub gliny o składzie kaolinitowym lub kaolinitowo-smektytowym.

EN

Localised at Lubartów Lowland deposits of Tertiary quartz sands are weekly documented. These sands are coarse grain with content of about 10% of clay and braize fractions. This makes them, after rework, the mineral product for different and broad engineering applications. The dominated fraction of the sands are grains with 0,3-1,5 mm diameter, which quantify is between 80-90% of total volume. The residuals of the rework are kaolin or kaolin-smectite clays.

6

Wykorzystanie zmodernizowanych kombajnów chodnikowych poza kopalniami węgla kamiennego

Gzyl W.

Maszyny Górnicze

|

2000

|

R. 18, nr 4

61-64

PL

Przedstawiono przykłady zastosowania odpowiednio zmodernizowanych kombajnów chodnikowych RO-10OK do urabiania skał w kopalniach odkrywkowych. Opisano również wykorzystanie kombajnu AM-50 do: urabiania hałd kopalnianych, urabiania piasków kwarcowych oraz drążenia garaży podziemnych.

EN

The examples of use of suitably modernized RO-100K roadheaders for rock breaking in open cast mines, have been presented. The use of AM-50 roadheader for exploiting mine dumps, for silica sands mining and for underground driving of garages, have been described.

7

Depositional and tectonic controls on Early Badenian clastic sedimentation in the Sandomierz-Tarnobrzeg area (Baranów Beds, northern Carpathian Foredeep)

Wysocka A.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 4

383-394

EN

The distribution, sedimentary environment and tectonic evolution of the Lower Badenian clastic deposits (Baranów Beds) in the area between Sandomierz and Tarnobrzeg are described. These deposits represent two facies: transitional marine, continental and open marine. The morphology and microtextures of quartz grains from the Świniary sand pit indicate changing sedimentary environments in the upper part of the Baranów Beds: from a marine shore influenced zone gradually through to deeper conditions. The thickness distribution of these deposits shows the influence of a nearby fault zone.

PL

Celem pracy jest określenie zasięgu występowania, środowiska sedymentacji oraz ewolucji tektonicznej dolnobadeńskich utworów klastycznych oraz przedstawienie dotychczasowych wiadomości na ich temat. Utwory te określane mianem warstw Baranowskich wykształcone są jako piaskowce i piaski kwarcowe z wkładkami mułowców, wapieni litotamniowych oraz podrzędnie iłów z węglem brunatnym. W podłożu utworów mioceńskich na obszarze badań, w północnej, brzeżnej części zapadliska przedkarpackiego występują utwory eokambryjskie oraz kambryjskie, przede wszystkim łupki, mułowce i iłowce. Ukształtowanie powierzchni, na którą wkraczała transgresja morza badeńskiego, było zróżnicowane. Świadczy o tym występowanie zlepieńców w spągu warstw Baranowskich, w profilach wielu otworów wiertniczych. Składają się one głównie z porwaków mułowców i iłowców kambryjskich. Dowodem zróżnicowania rzeźby podłoża i występowania w nim obniżeń jest również obecność w spągu utworów badeńskich iłów i piasków ilastych z węglem brunatnym. Wyższa część utworów klastycznych wykształcona jest natomiast jako piaski kwarcowe, częściowo zlityfikowane. Warstwy Baranowskie na obszarze badań reprezentują dwie facje. Część niższa powstawała w brzeżnej, bagiennej części zbiornika, przejściowej pomiędzy środowiskiem morskim a lądowym. Część wyższa reprezentuje otwartomorskie środowisko sedymentacji terygenicznej. Dostępne obserwacjom piaski kwarcowe, z wyższej części warstw Baranowskich, gromadziły się w środowisku morskim, w płytkowodnej strefie, poniżej podstawy falowania. Pomimo braku zróżnicowania uziarnienia oraz składu mineralnego w profilu badanych osadów, na podstawie cech powierzchni ziarn kwarcu, stwierdzono zmiany warunków sedymentacji w obrębie tej części warstw Baranowskich. Od środowiska wysokoenergetycznego, wyraźnie związanego ze strefą brzegową, do zaniku wpływu środowiska brzegowego, co związane jest najprawdopodobniej z pogłębieniem zbiornika. W porównaniu do opisów A. Radwańskiego (1973) dotyczących nieistniejącej części odsłonięcia w Świniarach, obecnie odsłonięta część złoża piasków wydaje się przedstawiać nieco głębsze środowisko, bardziej oddalone od brzegu. Zdaniem autorki akumulacja osadu odbywała się poniżej podstawy falowania, a materiał klastyczny i organodetrytyczny przynoszony był z północy. Wszystkie obserwowane w Świniarach formy cementacji są epigenetyczne. Powstawały w wyniku procesów diagenetycznych zachodzących w osadzie od pliocenu po dzień dzisiejszy. Na obszarze sandomiersko-tarnobrzeskim w stropie osadów piaszczystych lokalnie występuje cienka (max. 5 cm) warstewka piaszczysto-marglista, rzadziej piaszczysto-ilasta z masowym nagromadzeniem fauny, wśród której dominują Ervilia pusilla i Modiola hoernesi. Ponad nią stwierdzono osady chemiczne, a także margle oraz wapienie margliste z charakterystyczne pekteny wyróżniane jako warstwy pektenowo-spirialisowe. Powyżej nich znajdują się iły sarmackie, zarówno warstwy syndesmyowe, jak i bezskamielinowe. Na całym analizowanym obszarze północny zasięg warstw Baranowskich ma charakter erozyjny, a ich miąższość jest zmienna. Powierzchnia stropowa warstw Baranowskich jest wyrównana i łagodnie nachylona na wschód i południowy wschód. Miejscami, w rejonie Świniar i Łoniowa, bezpośrednio nad serią piaszczystą występują osady czwartorzędowe lub seria ta odsłania się na powierzchni terenu w rejonie Nawodzic i Rybnicy. Analiza ukształtowania i głębokości występowania podłoża warstw Baranowskich pozwala na stwierdzenie istnienia uskoku o kierunku NW-SE. Powstanie uskoku należy wiązać z ruchami tektonicznymi mającymi miejsce na obszarze zapadliska w sarmacie. Powstanie uskoku spowodowało wzajemne przemieszczenie utworów badeńskich, skrzydło północno-wschodnie uległo względnemu podniesieniu, południowo-zachodnie zaś obniżeniu.