Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pomiędzy Lwą a Stwigą. Stanisław Kulczyński i jego projekt utworzenia poleskiego parku natury z 1932 roku

Łotysz Sławomir

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2020

|

T. 65, nr 2

29--48

EN

In 1928, when the Bureau for the Project of Amelioration of Polesie (a large marshy area in the eastern part of interwar Poland) began its field studies, environmental concerns were low on the list of its priorities. A year later, this brought the Bureau into serious conflict with the State Council for Nature Protection. When both institutions eventually came to terms with their contradictory ambitions and vaguely-defined competences to enter into substantial cooperation, the idea of reserving a large area of marshlands as a natural park came into being. In 1932, Stanisław Kulczyński, a botanist leading the Bureau’s peat bog research team and also a Council member, proposed protecting an area of roughly 100,000 hectares between the Lwa and Stwiga rivers. The future park would encompass most types of landscape typical of Polesie and, fortunately, most of its swamps, forests, dunes, and peat bogs were barely touched by human activity. The hydrogeological feature of the selected area safeguarded its immunity to the potential consequences of the amelioration works, if such were undertaken in any of the surrounding areas. This paper explores how the location and extent of the protection of the park were negotiated within the entangled networks of social, economic, and political agendas of national policy in inter-war Poland. The efforts to coordinate the pro-nature policy in Polesie with similar actions undertaken by the Soviets beyond the nearby border are also covered.

2

Analiza wybranych właściwości geotechnicznych torfu w zależności od jego gatunku i wilgotności

Wierzbicki J., Stefaniak K., Boczkowski B.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2015

|

nr 3

212--216

PL

Wstępne wyniki badań przeprowadzonych na próbkach torfu pobranych z jednego ekosystemu – torfowiska Chlebowo koło Obornik. Wytypowanie obszarów występowania różnych gatunków torfu i pobranie prób do badań odkształceniowych i wytrzymałościowych. Badania trzech gatunków torfu. Analiza ści-śliwości i wytrzymałości na ścinanie tych gruntów w edometrze oraz aparacie trójosiowego ściskania.

EN

Preliminary results of tests carried out on samples taken from a peat bog Chlebowo near Oborniki. The prediction of the occurrence of different species of peat and the taking samples for study of deformation and strength. The study of three species of peat. The investigation of the compressibility and shear strength of the peat in the oedometer and triaxial apparatus.

3

The new localities of rare species neidium hercynicum mayer on the peatland areas of southern and south-eastern Poland

Noga T., Stanek-Tarkowska J, Peszek Ł., Pajączek A, Kochman N

Journal of Ecological Engineering

|

2014

|

Vol. 15, nr 3

64--69

EN

The studies were conducted on watercourses flowing out of raised peat bog areas in Orawsko-Nowotarska Basin and raised peat bogs and transitional moor in „Międzyrzeki” Reserve on the territory of the Roztocze National Park. New localities where Neidium hercynicum occurred were found on the peatland areas of Southern Poland (Orawsko-Nowotarska Basin) and South-eastern (the Roztocze National Park) during the studies conducted on Jamów, Tokarka and Chyżny streams and on the territory of “Międzyrzeki” Reserve between 2007–2013. Longer and wider specimens were found on both investigated sites in comparison to the dimensions listed in the Krammer and Lange-Bertalot key. N. hercynicum were always found as individual specimens.

4

Warunki występowania rosiczki okrągłolistnej (drosera rotundifolia l.)

Błońska A., Molenda T., Chmura D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

7-16

PL

W pracy scharakteryzowano warunki występowania rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia L.) w województwie śląskim. Wykazano duże zróżnicowanie warunków siedliskowych, w których występuje ten gatunek. Dotyczy to głównie odczynu podłoża, przewodności elektrycznej właściwej, ilości substancji rozpuszczonych, potencjału redox oraz zawartości azotanów i chlorków. Ma to odzwierciedlenie w składzie florystycznym fitocenoz, w których występuje rosiczka. Godne uwagi jest występowanie Drosera rotundifolia na antropogenicznych mokradłach o zupełnie innych właściwościach podłoża (m.in. gleby mineralne o stosunkowo wysokim pH, wyższa przewodność elektryczna właściwa i ilość substancji rozpuszczonych) niż na naturalnych torfowiskach.

EN

In this paper ecological conditions of the occurrence of Drosera rotundifolia were characterized in Silesian province. The study revealed that species grows in a wide variety of habitat conditions. It concerns pH, conductivity, amount of dissolved substances, redox potential and concentration of nitrates and chlorides. It is reflected in species composition of phytocoenoses, where sundew occurs. The occurrence of Drosera rotundifolia in anthropogenic wetlands is worth mentioning because they occupy substratum of quite different properties (among others, mineral soils of high pH, higher conductivity and higher amount of dissolved substances) when compared to natural mires.

5

Budowa i rozwój torfowiska Moskal w północnej części Puszczy Knyszyńskiej

Micun K., Karpowicz J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

99-109

PL

W pracy podjęto próbę rozpoznania budowy, określenia zbiorowisk fosylnych i na tej podstawie poznania genezy i rozwoju torfowiska Moskal w północnej części Puszczy Knyszyńskiej. Współczesną powierzchnię torfowiska buduje torf wysoki torfowcowo-kępkowy. Prawiecały obszar porasta sosnowy bór bagienny Vaccinio uliginosi - Pinetum z gatunkami podlegającymi ochronie, takimi jak: bagno zwyczajne (Ledum palustre), rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia). W budowie torfowiska wyróżniono gatunki torfu: turzycowiskowy, torfowcowo-turzycowy, brzezinowy, sosnowo-torfowcowy, wełniankowo-torfowcowy, wełniankowy i torfowcowo-kępowy. Stopień rozkładu torfu wynosi średnio dla torfów niskich 25,8%, przejściowych 43,7%, wysokich 27,2%. Torfowisko Moskal wypełnia południowy fragment rozległego obniżenia wytopiskowego, utworzonego w trakcie deglacjacji lądolodu zlodowacenia warty. Proces tworzenia się złoża torfowiska zainicjowany został ponad 5000 lat temu w schyłkowej fazie okresu atlantyckiego. Początkowe podmoklisko, po zwiększeniu wilgotności w początkach subboreału, przekształciło się w turzycowisko, a następnie w torfowisko przejściowe. Torfy wysokie zaczęły się tworzyć w schyłkowej fazie subboreału. Torfowisko nadal jest w fazie akumulacji.

EN

The purpose of present research was recognition of structure, determination of fossil assemblages and on this basis, study of genesis and development of Moskal peatbog in the northern part of Puszcza Knyszyńska Forest. Contemporary surface of peatbog is made of sphagnum peat. Almost whole area is overgrown with swamp forest (Vaccinio uliginosi - Pinetum) with protected species like Ledum palustre or Drosera rotundifolia. The average peat's thickness was determined as 1,5 m, 3 m in maximum. The deposit is of a layered structure. In the structure, seven sorts of peats have beendefined: one kind of a fen type - Magnocaricetum peat, two of a transitional type - sedge peat and birch peat, and four of raised bog type: pine-sphagnum, cotton-grass - sphagnum, cotton-grassand sphagnum-clump peat. The degree of peat's decay equals averagely: for fens - 25,8%, transition bogs - 43,7%, raised bogs - 27,2%. The Moskal peatbog fills a southern part of a wide melt-out depression, created during the deglaciation of Warta Glaciation's ice-sheet. Process of creation of peatbog's deposit began over 5000 years ago in the declining phase of atlantic period. Existing wetland, after the increase of its humidity in the beginnings of subboreal, transformed into low sedge fen and later into transitional peatland. Raised bogs began to emerge in the ending phase of subboreal and they were formed during the whole Sub-Atlantic period. The peatbog is still in the phase of Sphagnum peat accumulation.

6

Vertical microzonation of testate amoebae and ciliates in peatbog waters in relation to physical and chemical parameters

Mieczan T.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 4

729-740

EN

Peatbogs have both horizontal and vertical differences in moisture, pH, light and nutrient availability. Micro-distribution of testate amoebae taxa has been observed along the Sphagnum stem but there is no data concerning the vertical micro-distribution of protozoa in water column under the peatbog surface and in the interstitial waters. The research was made in a small (ca 16 ha) peatbog complex in the eastern Poland. Vertical microzonation of testate amoebae and ciliates in relation to physical, chemical and biological parameters (peat porosity, temperature, dissolved oxygen, chlorophyll a, TN, TP, DOC and TOC) in Sphagnum hollows, mud bottom hollows and interstitial waters in peatbog were studied. Samples were taken once a month from April to November 2009 from three layers: free water mass up to 10 cm (FW), bottom water (BW) and interstitial, pore water - IW (water between particles of peat on depth 20-25 cm). During each sampling occasion 3 samples were collected from each site. At each type of micro-habitat and each sampling date water was sampled using a plexiglass core. The water column sampled from the top surface to the bottom was 25 cm high. Interstitial waters were collected from mini-piezometers located into the peat. Temperature, dissolved oxygen, conductivity, chlorophyll a and nutrients contents were always lower in interstitial water than in free and bottom waters. The highest numbers of testate amoebae and ciliates taxa occurred in the bottom water (31 and 13 taxa, respectively) and became much lower in interstitial water (17 and 5 taxa, respectively). The density and biomass of protozoa differed significantly between the studied layers, with the lowest numbers in the interstitial water and the highest in the bottom water. Ordination analysis indicated that chlorophyll a, TOC and TP can strongly regulate the abundance and species composition of protozoa. The RDA ordination showed that the testate amoebae species can be divided into three groups associated with: 1) free water mass, 2) bottom water and 3) interstitial water, while the ciliate species into two groups associated with: 1) interstitial water and 2) free water mass and bottom waters. The free water mass and bottom water were dominated by mixotrophic taxa, whereas the deepest layer showed the increase of the contribution of small, bacterivorous species. In all the examined micro-habitats the highest abundance and biomass of these microorganisms occurred in early spring and late autumn, while the lowest values were recorded in late summer.

7

Effect of vegetation patchiness and site factors on distribution and diversity of testate amoebae and ciliates in peatbogs

Mieczan T.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 1

135-144

EN

Testate amoebae and ciliates are common inhabitants of moist soils, lakes and peatbogs. These microorganisms are important consumers of bacteria, flagellates and algae; they also participate in transformation of the organic matter and nutrient regeneration. The complexity of micro-environmental conditions present in peatbogs and the challenges associated with the proper sampling may partly explain the fact that these microorganisms are still much less studied than other components of the ecosystem. The influence of emergent and submerged plants on community composition, abundance and biomass of testate amoebae and ciliates were investigated in two peatbogs in the eastern Poland. The raised and carbonate bogs selected for this study were considered to be representative of the bogs of the region and contained a broad diversity of habitats. Samples were collected in patches of Sphagnum angustifolium (C.C.O. Jensen ex Russow), Sphagnum cuspidatum Ehrh. ex Hoffm., Sphagnum palustre L., belts of Phragmites australis (Car.), Typha latifolia L., Carex acutiformis Ehrhart., Calliergonella cuspidata (Hedw.) and beds of Utricularia sp. Sampling was done on a monthly basis from April to November. At each plant patch (microhabitat) and each sampling date the water was sampled using a plexiglass core (length 1.0 m, [Radius]50 mm). Comparison of the species number, abundance and biomass (estimated in C organic units) of testate amoebae and ciliates between Sphagnum patches did not show statistically significant differences. The significant differences were noted in patches of plants in carbonate peatbog. The highest species number (40-46) was found in the Utricularia and Calliergonella, and the lowest richness (26-20) in the Typha, Phragmites and Carex. The density and biomass of protozoa communities, increase together with the abundance and the level of the complicated spatial structure of the plants. Based on differences in plant structure, two groups of habitats with similar patterns of size-related testate amoebae and ciliate distribution were distinguished. The first group consisted of three vegetated zones of smooth stem structure (Phragmites, Typha and Carex), the second group comprised plant species, which were more complex (Sphagnum, Utricularia and Calliergonella). In the redundancy analysis, water level, pH, concentration of TP, chlorophyll a and TOC together explain 45% of the variation in the species distribution data. The contribution of conductivity, dissolved oxygen TN and DOC was not (or marginally) statistically significant.

8

Functioning conditions of small basinbogs in Wielkopolski National Park

Klimaszyk P.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2010

|

Vol. 39, No.3

93-101

EN

The hydrological and geochemical aspects of the functioning and evolution of two small peatbogs located in Wielkopolska National Park were studied. The investigated peatlands are isolated from the influence of catchment ground waters. The main source of water supply is precipitation and surface run-off from the wooded catchment. Physical and chemical properties of the peatland waters are determined by hydrological conditions. Acid water reaction and low concentration of dissolved minerals suggest the peatlands should be classified as ombrotrophic high peatbogs. High concentrations of nutrients (especially phosphorus) were found in the peat waters. However, the bioavailability of the phosphorus is strongly limited due to the presence of humic substances and the low pH of the water. Statistical analysis revealed that the peatlands studied were chemically similar.

9

Structure of rotifer communities of restored small peat-bog resevoirs of Poleski National Park

Demetraki-Paleolog A., Tarkowska-Kukuryk M.

Archives of Environmental Protection

|

2010

|

Vol. 36, no. 4

21-30

EN

Artificial small water reservoirs existing over peatbogs of Łeczyńsko-Włodawskie Lakeland have high ecological value. Planktonic rotifer communities of the reservoirs are characterized by high species diversity, presence of rare species as well as high abundance of periphytic and benthic-periphytic forms. Low nutrients concentrations of studied reservoirs confirmed low total rotifers density, presence of indicatory species and high ratio of algaevorous to detritivorous species. The analysis of domination structure of planktonic rotifers showed very low stability of their community and high vulnerability for changes of habitat conditions.

PL

Jednym z ciekawszych i mniej poznanych ekosystemów wodnych są różnego typu torfianki: węglanowe, humusowe i eutroficzne. Analiza wrotków planktonowych w siedmiu takich zbiornikach Pojezierza Łęczyńsko- Włodawskiego wykazała: dużą różnorodność gatunkową, obecność gatunków rzadkich, znaczny udział form peryfitonowych i bentosowo-peryfitonowych oraz duże różnice faunistyczne między wrotkami różnych torfianek. Mała liczebność wrotków, gatunki wskaźnikowe, znaczny udział gatunków roślinożernych w stosunku do detrytusożernych wskazują na małą żyzności większości torfianek. Mimo tych cech analiza struktury dominacji wykazała brak zrównoważenia zgrupowań wrotków i możliwość ich małej stabilności w przypadku jakichkolwiek zmian środowiskowych.

10

Przemysłowa eksploatacja torfu w Czarnym Dunajcu. Mozliwości pogodzenia interesów gospodarczych i ochrony przyrody

Płaskociński F.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 7

22-31

PL

W artykule podano informację o występowaniu torfu w Polsce i na świecie. Graficznie opisano etapy wzrostu torfowisk jako jedynej kopaliny odnawialnej. Podkreślono walory przyrodnicze, ekologiczne i turystyczne oraz przydatność torfu dla rolnictwa, ogrodnictwa, leśnictwa i lecznictwa (borowiny). Podkreślono również znaczenie torfowisk jako zbiornika retencyjnego. Szczegółowo omówiono eksploatację wycinka (2,7% powierzchni) torfowiska "Puścizna Wielka" i jej znaczenie dla gospodarki i lecznictwa. Krytycznie ustosunkowano się do programu "Natura 2000" - jeżeli chodzi o torfowiska orawsko-nowotarskie i zaznaczono konieczność pogodzenia interesów ochrony przyrody z interesami gospodarczymi regionu i Polski. Zaznaczono, że od pogodzenia tych interesów zależy zrównoważony rozwój gospodarczy tej części Podhala.

EN

The article informs on the occurrence of peat in Poland and in the world. The stages of peat growth that is the only renewable mineral are graphically presented. The natural, ecological and tourist values of peat are underlined as well as its usage in the agriculture, gardening, forestry and medicine (therapeutic mud). The significance of the peat bogs as retention reservoirs is also stressed. The extraction of part of the "Puścizna Wielka" peat bog area (2,7% of its surface) and its significance for the economy and medicine is discussed in detail. The critical attitude towards Natura 2000 programme in the context of the orawsko - nowotarskie peat bogs and the necessity to reconcile the ecological interests with the economical ones of the region and Poland is expressed. Sustainable development of this part of Podhale depends on this reconciliation.

11

Jeziora i torfowiska w Dolinie Suchej Wody w Tatrach i ich geneza wytopiskowa

Derkacz M.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 1

73-75

EN

Out of the 85 cavings located in the northern part of the SuchaWoda Valley (Polish Tatra Mountains), the majority are probably dead-ice depressions. Their state of preservation (degree of plant overgrowth etc.) can reveal the size of dead-ice blocks and the timing of their melting, whereas the location of these forms helps to estimate the rate of retreat of the Sucha Woda Glacier.

12

Effect of peat-bog reclamation on the physico-chemical characteristics of the ground water in peat

Banaś K., Gos K.

Polish Journal of Ecology

|

2004

|

Vol. 52, nr 1

69-74

EN

The authors determined the concentration of dissolved organic carbon (DOC) and electrical conductivity, as well as the colour and pH in the ground waters of 26 peat-bogs in Pomerania (NW Poland). Three kinds of peat-bogs have been taken into account - forestless sphagnum-cover bogs, bog coniferous forests and birch swamps. The condition of bogs was classified as good, moderate or poor as regards their natural qualities. In good natural-status peat-bogs the lowest amounts of DOC (about 30 mg C dm^-3) and conductivity (<100[mi]S cm^-1) were found in the water of the peat of sphagnum-cover bogs, higher levels were recorded in forest peat-bog water (DOC - 50 mg C dm^-3, conductivity - 100[mi]S cm^-1). Drainage of all the kinds of peat-bog under study leads to an increase in the concentration of DOC (>70 mg C dm^-3) and conductivity (up to 90 [mi]S cm^-1 in degraded sphagnum-cover bogs and 140-150 [mi]S cm^-1 in degraded forest bogs); there also occurs an increase in acidity (from pH 4.0-3.7 to 3.7-3.4) and coloration (from 300 to 1000 mg Pt dm^-3 in forestless peat-bogs and from 600-800 to 1400-1600 mg Pt dm^-3 in forest bogs).

13

Związek procesów wydmotwórczych z występowaniem mokradeł i torfowisk w Regionie Świętokrzyskim

Jaśkowski B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

179--195

PL

Wydmy w Regionie Świętokrzyskim były formowane, podobnie jak na innych obszarach Polski, w późnym vistulianie i przekształcane w różnych okresach holocenu. Rozmieszczenie wydm w Regionie Świętokrzyskim było warunkowane ukształtowaniem powierzchni terenu, układem sieci dolinnej, rozmieszczeniem i miąższością utworów podatnych na procesy eoliczne, głębokością występowania wód gruntowych i zwartością szaty roślinnej. Stwierdzono także zjawisko wkraczania zespołów wydmowych i towarzyszących im eolicznych piasków pokrywowych w doliny rzeczne i tamowanie przepływu, co prowadziło do powstawania zaporowych zbiorników wodnych i zabagnień, w których były akumulowane osady biogeniczne. Zjawisko to prowadziło do zmiany układu sieci rzecznej. Szczegółowa analiza daje podstawę do stwierdzenia, że zjawisko ma związek z neotektoniczną aktywnością podłoża. Wydmy wkraczały w doliny rzeczne i tamowały przepływ w miejscu przebiegu przez te doliny aktywnych transwersalnych elewacji tektonicznych. Datowanie spągu osadów biogenicznych metodą radiowęglową dowodzi, że akumulacja tych osadów rozpoczęła się w późnym vistulianie.

EN

Dunes of the Holy Cross Mts. Region were formed, like those in other regions of Poland, in the Late Vistulian and were transformed during the different Holocene periods. Numerous factors were influential in the distribution of dunes in the Holy Cross Mts. Region such as relief, drainage pattern, distribution and thickness of deposits susceptible to eolian processes, depth of groundwater level and density of plants. In a number places the phenomena of encroaching complexes dunes, eolian cover sands in river valleys and the damming up of riverflows were observed. In newly created water reservoirs and wetlands organic sediments were deposited. These phenomena crated a modification in drainage pattern. Detailed investigations have determined that the phenomena are related to neotectonic activity of a basement complex. Dunes encroachment in river valleys causing damming of flow happened to occur on lines running transverse to the tectonic elevations. In the light of radiocarbon dating the organic sediments of the water reservoirs and wetlands were formed in the Late Vistulian period.

14

Wpływ zróżnicowania warunków siedliskowych Pojezierza Mazurskiego na rodzaj i miejsce występowania mokradeł

Gotkiewicz J., Smołucha J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

37--52

PL

Na Pojezierzu Mazurskim i Równinie Sępopolskiej, reprezentujących obszary młodo glacjalne Polski, mokradła, a zwłaszcza torfowiska, są pospolite i stanowią znaczący element krajobrazu. Rodzaj i miejsce występowania mokradeł zależą od warunków siedliskowych dobrze charakteryzowanych na tym terenie przez dziewięć rodzajów krajobrazu młodoglacjalnego, które można połączyć w rozciągające się równoleżnikowo trzy strefy litologiczne. W strefie równin zastoiskowych torfowiska, zajmujące stosunkowo małą powierzchnię, zostały ukształtowane przez wodę spływającą po nieprzepuszczalnych utworach i gromadzącą się w obniżeniach. W strefie wysoczyzn morenowych występuje około 7 400 torfowisk, zwykle małych, nieregularnie rozmieszczonych w zagłębieniach terenowych. Przeważający poligeniczny typ zasilania hydrologicznego zapewnia dobre uwilgotnienie. W omawianej strefie ujawnia się szczególnie przyrodnicza rola torfowisk w środowisku. W strefie równin sandrowych większość torfowisk wytworzyła się w siedliskach z topogenicznym typem zasilania hydrologicznego. Pozostała część torfowisk powstała w dolinach rzecznych pod wpływem zasilania fluwiogenicznego. Obiekty torfowe zajmują często dużą powierzchnię. Następuje szybkie spłycanie i przekształcanie gleb torfowych. Przeprowadzona analiza zależności między warunkami siedliskowymi Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej a rodzajem i miejscem występowania torfowisk umożliwiła ich lepsze poznanie oraz ustalenie zasad prawidłowego użytkowania, ochrony lub restytucji.

EN

The Mazurian Lakeland and the Sępopol Plain represent young-glacial areas of Poland. Marshes, particularly peat-bogs, are common here and are a significant landscape komponent of this area. The type and location of marshes depend on habitat conditions. The conditions can be described by nine types of young-glacial landscape, which are included in the Tyree main parallel lithological zones of ice-dammed lake origin plains, morainic uplands and outwash plains. Peat-bogs cover a relatively small area in the zone of the ice-dammed lake origin plains. They were formed by water that run-off over water impermeable forms and accumulated in depressions. There are approximately 7 400 peat-bogs in the morainic upland zone. They are mainly small and irregularly spread in terrain depressions. The common soligenous type of hydrological feeding ensures sufficient wetting. This zone is an example of the peatbogs playing a natural role in the environment. In the zone of outwash plains, the majority of peat-bogs were formed in habitats with a topogenous type of hydrological feeding. The remaining peat-bogs were formed in river valleys as a result of the fluviogenous type of hydrological feeding. Peat-bogs often cover large areas. Flattening and transformation of peat soils have been occurring recently. The completed comparative analysis between the habitat conditions of the Mazurian Lakeland and the Sępopol Plain and the kind and peat-bog locations provided much information and enabled to establish the principles for adequate utilisation, protection or restitution of the peat-bogs.

15

Prawidłowości w rozwoju i rozmieszczeniu mokradeł w dolinie Łyny na Pojezierzu Mazurskim

Piaścik H., Lemkowska B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

83--99

PL

Na podstawie warunków wodnych i zakumulowanych utworów w dolinie Łyny wyróżniono basen pojeziorowy, zastoiskowy i namułowy. Mokradła w basenie pojeziorowym reprezentowane są przez torfowiska i gytiowiska. Torfowiska wykształcone z udziałem soligenicznego i fluwiogenicznego typu hydrologicznego zasilania są niejednorodne i modyfikowane przez procesy aluwialne i deluwialne. Gytiowiska znajdują się w fazie akumulacji, a ich układ stratygraficzny jest odwrócony w porównaniu z sekwencjami gytii w zbiornikach zamkniętych. W basenie zastoiskowym, gdzie dominują iły i pyły ilaste, mokradła są związane z procesem aluwialnym, glejowym i darniowym. Torfowiska występują sporadycznie. W basenie namułowym mokradła rozwinęły się na namułach aluwialnych w szerszych odcinkach doliny i deluwialnych, w odcinkach węższych. Mają uziarnienie głównie piasków i pyłów.

EN

Considering water conditions and accumulated soil formations in the valley of the Łyna river, the following basins were distinguished: post-lake, sedimentation and silted basins. Wetlands in the post – lake basin are represented by peatlands and gyttja lands. Peatlands developer under soligenous and fluviogenous types of hydrological feeding, are heterogenous in character and modified by alluvial and deluvial processes. Gyttja bogs are in the accumulation stage and their stratigraphy is reversed as compared to gyttja sequences in the closed lake basins. In the sedimentation basin, where clays and clay silts prevail, wetlands are connected with alluvial, gley and turf processes. Peat bogs occur rarely. In the silted basin, wetlands are developed on alluvial deposits in the wider parts of the river valley, and on deluvial deposits mostly in the narrow sections of the valley. The accumulated deposits show the granulometric composition of sands and silts.

16

Walory przyrodnicze i problemy ochrony rezerwatu przyrody Jezioro Orchowe (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie)

Urban D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Nr 5

150--157

PL

Badaniami objęto rezerwat przyrody „Jezioro Orchowe” na Pojezierzu Łęczyńsko- Włodawskim. Przedstawiono walory przyrodnicze tego obiektu. Szata roślinna rezerwatu jest zróżnicowana. Wykształciły się zbiorowiska torfowisk przejściowych (Scheuchzerio- Cariceteafuscae), wysokich (Oxycocco-Sphgannetea), szuwarowe (Phragmitetea), wodne (klasa Lemnetea i Potamogetoneta), leśne (klasa Alnetea glutinosae i Vaccinio-Piceeteci). Z grupy gatunków rzadkich (gatunki o tzw. wąskiej amplitudzie ekologicznej) występują: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. Wskazano główne zagrożenia i metody ochrony najcenniejszych ekosystemów i gatunków.

EN

Our research was conducted the „Jezioro Orchowe” reserve in the Łęczna-Włodwa Lakeland The natural values of these objects were presented. The plant cover of the reserve is variable. There were formed communities oftransitory peat (classe Scheuchzerio-Caricetea fuscae), high peat (classe Oxycocco-Sphgannetea), rushes (classe Phragmitetea), water's (classe Lemnetea and Potamogetoneta), scrub (classe Ainetea glutinosae and Vaccinio- Piceetea). Rare species (including species with the so called narrow ekological amplitudę) are represented by: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. The main threats of the studied ecosystems, rare species and their conservation possibilities were designated.