Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Na tropie olbrzyma

Ptak A.

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2014

|

nr 11

28--29

2

Wykorzystanie analizy korespondencji w badaniach transgranicznego ruchu turystycznego w Wolińskim Parku Narodowym

Bąk I., Zbaraszewski W., Pieńkowski D.

Ekonomia i Środowisko

|

2014

|

nr 2

238--251

PL

Celem artykułu jest prezentacja wykorzystania wielowymiarowej analizy korespondencji do badania podróży turystycznych turystów polskich i niemieckich związanych z odwiedzinami Wolińskiego Parku Narodowego. Podjęto próbę wykrycia powiązań pomiędzy zmiennymi charakteryzującymi te podróże. Do obliczeń wykorzystano moduł Analiza korespondencji w pakiecie Statistica 10.0. W celu podwyższenia jakości odwzorowania przeprowadzono modyfikację wartości własnych według propozycji Greenacre’a. Ze względu na dość dużą liczbę wariantów analizowanych zmiennych zastosowano metodę Warda, która umożliwiła wyznaczenie powiązań pomiędzy wariantami zmiennych. Dodatkowo, dane zostały zobrazowane za pomocą metody twarzy Chernoffa, która umożliwiła zaprezentowanie różnic pomiędzy profilem preferencji statystycznego turysty niemieckiego i polskiego odwiedzającego Woliński Park Narodowy.

EN

There is still a small contribution of German tourists visiting Polish natural protection areas at Polish- German borderlands despite the border checks elimination in 2007. An example of protected areas in Poland located at the borderland is the Wolin National Park (WNP); the share of foreign visitors of the park including Germans, is still marginal (approx. 0.7%). The paper is aimed at presentation of the possibilities of using multiple correspondence analysis to study Polish and German tourists visiting WPN. At fi rst the travel preferences have been illustrated by the method of Chernoff faces. The specific objective of the research was to investigate relationship between variables characterizing German and Polish tourists. Also Ward’s method was applied because of the relatively large number of analyzed variable variants; it allowed indicating the links between the variants. The latter revealed 3 groups of tourists visiting WPN; two of them distinguished different nationalities. The calculations and graphical presentations of the results have been computed with Statistica software version 10.0.

3

Droga a percepcja dźwięku w krajobrazie na przykładzie polskich parków narodowych

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 18

11--19

PL

Użytkowanie dróg jest potencjalnym zagrożeniem dla percepcji krajobrazu. Problem ten dotyczy także obszarów cennych przyrodniczo. Celem podjętych badań w polskich parkach narodowych jest rozpoznanie wpływu komunikacji samochodowej na percepcję dźwięku w krajobrazie oraz wskazanie zasad projektowania dróg i kształtowania krajobrazu wzdłuż dróg, uwzględniających m.in. minimalizację zagrożenia hałasem. Studia prowadzono z zastosowaniem metody ankietowej oraz analizy literaturowej. Do studiów szczegółowych wybrano Ojcowski Park Narodowy i Świętokrzyski Park Narodowy.

EN

Usage of roads is a potential threat for perception of landscape. This problem also refers to areas with great natural value. The purpose of researches, which have been undertaken in Polish national parks, is to recognize influence of car transport on perception of sound in landscape. Besides, the research is aimed at pointing out rules concerning planning roads and forming landscape along roads. The standards of planning should take into consideration necessity of minimizing threat of noise. The studies are based on analyses of surveys and literature. For detailed research, two parks have been chosen: Ojców National Park and Świętokrzyski National Park.

4

Wkład polskich przyrodników w kształtowanie się idei pogranicznych parków narodowych (w 80. rocznicę utworzenia Parku Narodowego w Pieninach)

Grębecka W., Wysokińska B.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2012

|

R. 57, nr 2

97--109

EN

Scientific foundations of the protection of nature date back to the 19th century and were ever since further refined on the basis of thorough natural research of the most prominent scientists from many countries. Polish scientists stood out with their commitment in shaping and implementation of the protection of nature; here the names of such naturalists as for example Władysław Szafer (1886-1970) and Walery Goetel (1889-1972) should not be omitted. The result of their pioneering activity and many years’ endeavours was inter alia the first in Europe frontier national park in Pieniny created at the beginning of the 30s of the 20th century, at the border of Poland and Slovakia (then Czechoslovakia). However, despite many years of intensive activity of multitude of scientists and defenders of nature at the Tatra mountains, the initiative of creation of the first planned frontier national park there was not realized. Walery Goetel, who took part in setting the Polish-Czechoslovakian frontier and, together with other naturalists, also strived for taking into consideration the protection of nature, was especially committed and full of initiative. Thanks to his exertions, in the so-called Cracow Protocol (which settled the question of borders and borderland of Poland and Chechoslovakia and was finally signed in May 1924) die governments of both countries were advised to settle an agreement concerning national park. It was based on a similar convention made by the United States and Canada. That’s how the long-term exertions to create the National Park in Pieniny mountains enjoyed success, despite the lack of final legal regulations. During the ceremony at Szczawnica on August 31st 1930, Polish Pieniny were announced to become the national park,. Then on June 1st 1932 the regulation of the Minister of Agriculture was proclaimed on the creation of a special entity called „the National Park in Pieniny”. In the same year the activity of the Slovakian Natural Reservation situated on the other side of the border was started. Thanks to these events, on July 17th 1932 the creation of the first European frontier national park was announced.

5

Protection of natural wetlands - the examples of conflicts

Mioduszewski W., Okruszko T.

Journal of Water and Land Development

|

2012

|

no. 16 [I-VI]

35-42

EN

Wetlands as one of the most valuable ecosystems are subjects of legal protection. Except ecological value they play important role in water management. Wetlands slow down the outflow of water from river basins and protect the water quality in the agricultural area. Therefore many artificial wetlands are constructed in some countries. The most valuable natural wetlands are protected as National Parks - the highest form of protection. Maintaining high degree of moisture of soil that is a condition that must be fulfilled to preserve the value of these areas can cause conflicts in using the adjacent areas. The paper presents an analysis of conflict situations that occurred in the Biebrza, Narew and Kampinos National Parks. Drainage of the excess water from the built-up area or from the areas used for agricultural purposes interferes with the natural flow regime in the protected areas. The analysis allowed identifying the possible compromise solutions.

PL

Konieczność ochrony terenów mokradłowych nie budzi wątpliwości. Są to zazwyczaj obszary o dużych walorach przyrodniczych, tworzące siedlisko o dużej różnorodności biologicznej. Zachowanie takich obszarów wynika nie tylko z ich dużych walorów przyrodniczych, ale są one bardzo ważnym czynnikiem, wpływającym na jakość i ilość zasobów wody. Powodując spowolnienie odpływu wody ze zlewni, ograniczają transport związków biogennych, a tym samym przyczyniają się do ochrony jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenach rolniczych. Zachowanie mokradeł, mimo powszechnej akceptacji stwarza wiele sytuacji konfliktowych. Zachowanie cennych walorów przyrodniczych wymaga utrzymania dużego uwilgotnienia gleb i wysokiego poziomu wód podziemnych. W przypadku, gdy chronione tereny lub przyległe do nich są użytkowane przez rolników lub znajdują się tam zabudowania, występuje wyraźny konflikt interesów. W artykule przedstawiono analizę konfliktów, które wystąpiły za granicą trzech parków narodowych: Kampinoskiego, Narwiańskiego i Biebrzańskiego. Opisano źródło tych konfliktów i ewentualne możliwości pogodzenia interesów przyrody z interesami gospodarczymi (użytkowanie łąk i pastwisk, zabudowa mieszkaniowa). Dotyczyły one głównie potrzeb i ograniczeń utrzymania rzek, poprzez okresowe usuwanie roślinności z koryta rzeki oraz jego odmulania. Zarastające koryta rzeki powodują podwyższenie poziomów wody w ciekach i zwiększenie uwilgotnienia gleby, co skutkuje niekorzystnymi warunkami wodnymi dla roślin uprawnych lub powoduje zalania dróg i terenów zabudowanych.

6

Koncepcje konserwatorskie w historii ochrony przyrody w Polsce do 1939 roku

Chmielewski P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2011

|

Nr 4

21-25

PL

Za czasów panowania dynastii Piastów i Jagiellonów zaczęły pojawiać się uwarunkowania materialne związane z ochroną przyrody. Pierwszymi symptomami zmierzającymi w kierunku ochrony przyrody w średniowiecznej Polsce były statuty: wiślicko-piotrkowskie króla Kazimierza Wielkiego wydane w 1347 r.; warecki z roku 1423 wydany przez króla Władysława Jagiełłę oraz litewski z 1523 r. wydany przez króla Zygmunta I Starego. W XVIII wieku powstały w Krakowie (1783 r.) i Grodnie (1793 r.) pierwsze ogrody botaniczne w Polsce. W okresie zaborów Polski rozwój ochrony przyrody różnił się w zależności od polityki państw zaborczych w stosunku do ochrony dziedzictwa przyrodniczego. Z kolei w okresie od 1918 do 1939 roku będącym czasem rozwoju administracji państwowej ochrony przyrody powstały m.in.: Państwowa Rada Ochrony Przyrody (1919 r.) i Liga Ochrony Przyrody (1928 r.). W okresie międzywojennym utworzono pierwsze parki narodowe w Polsce (6 parków narodowych i 180 rezerwatów przyrody).

EN

During the reign of Piast and Jagiellonian dynasties appeared material conditions connected with nature preservation. The first symptoms leading to nature preservation in medieval Poland were the following statutes: Wiślica-Piotrkow statues by king Casimir the Great issued in 1347r.; Warka statutes of 1423 issued by king Wladyslaw Jagiello and Lithuania statutes of 1523 issued by king Sigmund I the Old. In 18th century the first Polish botanic gardens were founded in Cracow (1783) and Grodno (1793). During the annexation of Poland development of nature preservation varied depending on the politics of annexing states towards protection of natural heritage. On the other hand between 1918 and 1939, which was the development time of the nature preservation state administration, the State Council of Nature Preservation (1919) and League of Nature Conservation (1928) were originated. During the interwar period the first national parks were established in Poland (6 national parks and 1800 natural reserves).

7

Znaczenie różnorodności krajobrazu Republiki Południowej Afryki w rozwoju turystyki

Papińska E.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 14

120--137

PL

Republika Południowej Afryki zajmuje południowy kraniec kontynentu afrykańskiego między 22° a 35°S i 17°E a 33°E. Powierzchnia RPA wynosi ponad 1,2 mln km2. Ten duży pod względem powierzchni kraj cechuje się bardzo złożoną budową geologiczną oraz urozmaiconą rzeźbą – najwyższy szczyt Njesuthi znajduje się w Górach Smoczych i osiąga 3408 m n.p.m. Warunki klimatyczne kształtowane są w znacznej mierze przez prądy morskie: zimny Benguelski na Oceanie Atlantyckim opływający południowo-zachodnie wybrzeże oraz ciepły Mozambicki (Agulhas) na Oceanie Indyjskim opływający wschodnie wybrzeże RPA. Zróżnicowane warunki wilgotnościowe i termiczne znajdują odzwierciedlenie w pokrywie roślinnej Południowej Afryki, która w znacznej mierze wpływa na rozmieszczenie fauny. Na terenie RPA wyodrębnia się 9 głównych biomów (NBSAP, 2005) i 17 lądowych ekoregionów (Olson i in., 2001). Wszystko to powoduje, iż opisywany kraj charakteryzuje się dużą różnorodnością krajobrazu, wpływającą w znacznym stopniu na rozwój turystyki.

EN

Republic of South Africa is located at the southernmost region of Africa, and it extends from 22° to 35°S and from17° to 33°E. Republic of South Africa covers more than 1,2 M km2, and characterized by complex geological structure and variety of land relief. The highest elevation: Njesuthi Mountain, with the elevation 3408 m, is located in Drakensberg Mountain range. Climate conditions are strongly influenced by ocean currents. The cold Benguela flows along southwest coast, in the Atlantic Ocean, and warm Mozambique (Agulhas) flows along east coast of the country, in the Indian Ocean. The vegetation diversity reflects the variety of humidity and thermal conditions. There are 9 main biomes and 17 continental ecoregions in South Africa. All of the mentioned factors influence the tourism development.

8

Udostępnianie turystyczne parków narodowych w Polsce a krajobraz

Partyka J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 14

252--263

PL

Działalność człowieka w parkach narodowych powoduje różne zmiany w środowisku przyrodniczym, a zwłaszcza w krajobrazie. Rocznie zwiedza je ok. 11 mln osób. Podstawowe urządzenia turystyczne w parkach można podzielić na trzy grupy związane kolejno: z komunikacją, pobytem i zaspokojeniem potrzeb poznawczych. Ujemne skutki turystycznego zagospodarowania przestrzeni parków narodowych są trudne do uniknięcia, wynikają bowiem z konieczności zapewnienia odpowiednich warunków pobytu i bezpieczeństwa osób zwiedzających. Formy ich negatywnego oddziaływania na zasoby przyrodnicze i krajobraz są różnorodne; wśród najważniejszych należy wymienić: urbanizację środowiska wskutek rozwoju infrastruktury turystycznej i towarzyszącej, niszczenie krajobrazu przez obiekty i urządzenia turystyczne, ich niewłaściwą lokalizację, nadmierną eksploatację, często brak walorów estetycznych.

EN

Human activity in national parks causes various changes in the natural environment and the landscape. Yearly, they are visited by ca. 11 million people. Generally, basic tourist facilities can be divided into three groups related to transport, the stay itself, and meeting the needs for sightseeing. It is hard to avoid the negative effects of adapting the areas of national parks for tourism, because they result from the need for providing visitors with suitable and safe stay conditions. There are different forms of the negative impact of tourist management on nature resources and the landscape, and the most significant of them include: urbanization of the environment as a result of the development of tourist and accompanying infrastructure, spoiling the landscape by erecting tourist objects and facilities, their improper location, overuse, and, quite often, lack of aesthetic values.

9

Turystyka w krajobrazach Parków Narodowych Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

Harasimiuk K., Harasimiuk M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 14

91--100

PL

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej będąc światowym prekursorem ochrony krajobrazu na świecie (Parki Narodowe : Yellowstone – rok utworzenia 1872, Yosemite – ochrona od 1864 – status parku od 1890) są równocześnie krajem gdzie turystyka generowana przez piękno krajobrazu i jego walory poznawcze – edukacyjne osiąga skalę nie spotykaną nigdzie indziej na świecie, W roku 2009 55 parków narodowych USA odwiedziło około 63 miliony turystów. Ogromna różnorodność krajobrazowa – od wysp oceanicznych i różnych typów wybrzeży, po wysokie zlodowacone góry i od pustyń piaszczystych i skalistych poprzez unikalne w skali świata lasy sekwojowe, po Everglades na Florydzie, czynne wulkany i krajobrazy gejzerów w Yellowstone – stwarzają możliwości poznania i zrozumienia sił przyrody kształtujących te, wciąż w dużej mierze zachowane w stanie naturalnym krajobrazy. O intensywności ruchu turystycznego i jego charakterze decydują: dostępność komunikacyjna, sposób adaptacji krajobrazu dla turystyki i w sposób znaczący walory krajobrazowe i ich unikatowość.

EN

The United States of America, being the landscape protection precursor in the world (National Parks: Yellowstone [est. 1872], Yosemite [protection granted in 1864, national park established in 1890]), is at the same time the country where tourism generated by the beauty of landscape and its cognitive and educational values, reaches the biggest scale in the world. In 2009, ca. 63 million tourists visited 55 national parks in USA. Vast landscape variety – from ocean islands, various types of coastline, to high glacier mountains and from sand or stone deserts to unique in the entire world sequoias, Everglades in Florida, active volcanoes and geysers in Yellowstone – all this brings huge possibilities to learn and understand natural phenomena which shape those well preserved natural landscapes. Decisive factors of the intensity and character of touristic movement are: transport accessibility, way of adaption of a landscape for the touristic purposes, and landscape values and their unique character.

10

Różnorodność krajobrazowa Chorwacji podstawą atrakcyjności turystycznej. Aspekty przyrodnicze

Myga-Piątek U.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 14

101--119

PL

Chorwację odwiedza corocznie ponad 10 mln turystów. Jest to liczba dwa i pół razy przewyższająca liczbę mieszkańców. Obecnie wpływy z turystyki tworzą jedną czwartą wartości chorwackiego produktu krajowego brutto. Tezą przewodnią artykułu jest założenie, iż podstawą atrakcyjności turystycznej jest wyjątkowa różnorodność krajobrazowa. Na tle głównych jednostek fizjograficznych omówiono walory przyrodniczo-krajobrazowe na przykładzie ośmiu parków narodowych. Porównano frekwencję turystyczną w parkach narodowych w ostatnich pięciu latach. W podsumowaniu wskazano na proces rozprzestrzeniania się ruchu turystycznego w obszary przyrodniczo cenne, wzrost dostępności komunikacyjnej miejsc o najwyższych walorach oraz zagrożenia wynikające z rosnącej penetracji turystycznej. W grupie najpopularniejszych czterech parków można zauważyć niepokojącą tendencję do „przeinwestowania” turystycznego. Artykuł wyraża też apel o konieczność pilnego wprowadzenia zasad turystyki zrównoważonej w Chorwacji.

EN

Croatia is visited by over 10 million tourists every year, which is two and a half times as much as its population. The revenue from tourism currently accounts for a quarter of the Croatian GDP. The leading thought of the article is the assumption that tourist attractiveness is based on the unique scenic diversity. Eight national parks were used as examples to discuss natural and scenic values of the main physiographic units. The author compared the frequency of tourist visits to the parks in the last five years. The summary points to the process of expansion of tourist traffic into areas of particular environmental value, increased transportation availability of the most valuable places and threats resulting from increased tourist penetration. The four most popular parks show a disturbing tendency towards tourist “overinvestment”. The article also expresses an urgent need for establishing the rules of sustainable tourism in Croatia.

11

Drainage system in the Kampinos National Park

Mioduszewski W., Kowalewski Z., Żurawski R., Stankiewicz J.

Journal of Water and Land Development

|

2010

|

no. 14

83-95

EN

The Kampinos National Park was established to protect valuable wetlands, mainly shallow peat lands. The wetlands are subject to different kind of anthropogenic impact. The most significant is a threat caused by drainage system constructed to regulate soil moisture for agriculture purposes. The observations have shown that constant lowering of groundwater level caused degradation of organic soils and unfavourable changes of ecosystems. The research was conducted to find some technical measures to stop ecosystem degradation and to reconstruct the natural water conditions. Most important is to implement a proper water management which would help keeping a high soil moisture. The study shows that it is necessary to build hundreds of small weirs on all ditches and rivers. The dikes should keep the spring water on the surface of the valley. The possibilities of delivery of some water from the Vistula River are discussed as well. The most important is to implement the proper water management using existing hydraulic structures.

PL

Podstawowym ekosystemem, do ochrony którego został powołany Kampinoski Park Narodowy, są cenne przyrodniczo mokradła. Mokradła te znajdowały i znajdują się pod presją różnych oddziaływań antropogenicznych. Najistotniejszym z nich wydają się melioracyjne systemy odwadniające, wykonane w przeszłości na potrzeby intensyfikacji produkcji rolniczej na terenach odwadnianych. Wybudowane kanały, wyposażone w urządzenia hydrotechniczne, w pierwotnym zamiarze miały służyć usprawnieniu gospodarowania wodą i dostosowaniu uwilgotnienia gleb do wymagań upraw rolnych. Zakładana zmiana funkcji obszarów mokradłowych z "produkcyjnych" na "przyrodnicze" wymaga również zmian w pierwotnych założeniach gospodarowania wodą. Niezbędne jest podwyższenie poziomu wód gruntowych, zwiększenie uwilgotnienia gleb organicznych oraz dłuższe przetrzymywanie wody na powierzchni terenu. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie przyczyn zmian warunków wodnych obszaru Parku, historii przekształceń sieci hydrograficznej, aktualnego sposobu gospodarowania wodą i na tej podstawie określenie możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury wodnej w celu dostosowania do nowych zadań, tj. warunków wodnych ze względu na ochronę walorów przyrodniczych obszarów bagiennych.

12

Zagospodarowanie turystyczne obszarów chronionych województwa podlaskiego

Szpilko D., Ziółkowski R.

Ekonomia i Zarządzanie

|

2010

|

Vol. 2, no. 1

52-73

EN

The article concerns tourism infrastructure of the national parks and landscape parks in podlaskie province. Tourism infrastructure includes: material base of tourism (buildings and facilities) and supply of general infrastructure independent of tourism occurrence in a specific area. Tourism infrastructure is usually in conflict with the regulations of environment protection which accepts human activities only in the least degree. Therefore, in the most valuable protected areas the tourism infrastructure is developed quite little. Nature is the most valuable resource of podlaskie province. Around 30% of the region's land is protected by law. Podlaskie province abounds in four national parks (Białowieski, Biebrzański, Narwiański and Wigierski), three landscape parks (Suwalski, Łomżyński the river Narew and the park of Knyszyn Forest), 88 wildlife reserves and 15 areas of preserved landscape. In a region of north-east Poland there is a concentration of natural resources that are unique. The touristic use of protected areas in podlaskie province should be both permissible and, at the same time, harmonious with the environment protection.

13

Komunikacja społeczna jako sposób przezwyciężania konfliktów społecznych w parkach narodowych (wybrane przykłady)

Hibszer A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

579--591

14

Idea ochrony Kanionu Colca i Doliny Wulkanów

Gałaś A., Paulo A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2/1

17-33

PL

Rozwój turystyki oraz towarzyszący mu rozwój infrastruktury stanowią zagrożenie dla walorów środowiska w Kanionie Colca, który jest najgłębszym kanionem na świecie. Istnieje pilna potrzeba równoważenia tego rozwoju przez ochronę najcenniejszych obszarów i wykazanie ich znaczenia dla światowego dziedzictwa przyrody. Badania Polskiej Wyprawy Naukowej do Peru, prowadzone od 2003 roku, zmierzają do zaprojektowania Parku Narodowego Kanion Colca i Dolina Wulkanów. Park obejmie unikalny w skali świata przekrój pasma górskiego o długości ponad 100 km i wysokości 1-3 km, wspaniałe krajobrazy, zespoły aktywnych uskoków, fałdy, wulkany, gorące źródła oraz specyficzny świat roślin i zwierząt, w tym największe w Andach siedlisko kondorów. Utworzenie parku wzmocniłoby ubogi system obszarów chronionych w departamencie Arequipa, podwyższyło atrakcyjność turystyczną i wyznaczyło ramy rozwoju regionu. Władze regionalne są żywo zainteresowane rozwojem projektu.

EN

Development of tourism and related infrastructure in the Rio Colca Canyon region endangers environment of this deepest canyon worldwide. There is urgent need of balancing landuse development by protection of the most valuable areas and proving their importance to the world heritage of nature. Studies performed by the Polish Scientific Expedition to Peru since 2003 are aimed at project of the Canyon Colca and Valley of Volcanoes National Park. This park should protect a unique section of the orogenic belt 100 km long and 1-3 km high, magnificient landscape, sets of active faults, volcanoes, hot springs and specific wildlife including the largest condor habitat in the Andes. New park would strenghten the state protected areas system in the Arequipa department, increase its tourist attractiveness and determine constraints of regional development. Local authorities show great interest in developing the project.

15

Interdyscyplinarna współpraca w zakresie edukacji na rzecz ochrony krajobrazu kulturowego na przykładzie Parku Narodowego Cinque Terre (Włochy)

Dobrowolski J.W., Jachimski J., Hejmanowska B., Wagner A., Boroń A., Drzewiecki W., Mikrut S., Śliwka M., Mazur R., Jakubiak M., Patuła B.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2/1

167-182

PL

Wydział nasz, jako jedyny w Polsce, uczestniczył w projekcie UE Smart History. W ramach tego projektu opracowano nową koncepcję edukacji, integrującą mieszkańców regionów o szczególnych walorach przyrodniczych i kulturowych oraz turystów - na rzecz zrównoważonego rozwoju. Grupa pracowników, doktorantów i studentów Wydziału wzięła udział w interdyscyplinarnych Warsztatach w Parku Narodowym Cinque Terre (Włochy). Uczestnikami byli przedstawiciele 11 krajów. Region Parku stanowił teren poligonalny dla konsultacji ekspertów i lokalnych decydentów oraz mieszkańców, w zakresie kultywacji tradycyjnych form gospodarki, niezbędnych dla ochrony unikatowego krajobrazu kulturowego. Prace zmierzały do zmniejszenia koncentracji ruchu turystycznego w pasie wybrzeża poprzez zachęcenie turystów do odwiedzania rejonów górskich. Szczególnym przedmiotem naszych zainteresowań były zagadnienia związane z systemami GIS dotyczącymi Parku. Sporządzono mapę pokrycia/użytkowania terenu w oparciu o dane satelitarne. Stanowić ona może punkt wyjścia do działań monitoringowych w aspekcie zmian użytkowania. Wykonano również przykładowe inwentaryzacje fotogrametryczne zabytkowych obiektów architektonicznych na terenie Parku oraz interaktywne panoramy sferyczne. Ważne z turystycznego punktu widzenia jest publikowanie informacji, w tym danych GIS, w Internecie, co również jest przedmiotem badań ZFilT. Wykonano stronę WWW lansującą szlaki turystyczne górskich rejonów Parku, udostępniając dane GIS wraz z interaktywnymi obrazami panoramicznymi. Wiele zaproponowanych rozwiązań można wykorzystać w innych obszarach chronionych. Wykorzystano doświadczenia metodyczne dotyczące wdrażania zrównoważonego rozwoju w parkach narodowych innych krajów, w tym interdyscyplinarne prace naukowo-dydaktyczne prowadzone w Polsce od 1968 r.

EN

Our Faculty, as the only in Poland, participated in the EU project "Smart History". A new concept of education, integrating the residents of the regions of particular natural and cultural values and tourists - for sustainable development. A group of staff, doctoral students and under-graduate students of the Faculty participated in the interdisciplinary Workshop in the Cinque Terre National Park (Italy). The participants represented 11 countries. The Region of the Park was a model area for the consultation of experts and local decision makers as well as the residents in the cultivation of traditional forms of life, necessary to protect a unique cultural landscape. The activities were directed towards the diminishing of the concentration of tourism at the coastal area by encouraging tourists to visit mountain areas. A particular subject of our interest was related to GIS in the context of the needs of the national park, mainly the development of tourism and nature conservation. Remote sensing and photogrammetry techniques as well as GIS have been developed in the Department of Photogrammetry and Remote Sensing Informatics. They can be successfully implemented for the needs of the Park. A map of vegetation/land use was made based on satellite data. This can make a starting point for the monitoring in the aspect of land use changes. Some examples of photogrammetric documentation of historical monuments in the Park were also made, including spherical panoramic images. From the tourist point of view it is important to publish the information, including GIS data in the Internet, which is also a subject of the studies of the Department. A website was made, focussed on the promotion of tourist paths in mountainous areas of the Park, presenting GIS data and interactive panoramic images. Many of the proposed solutions can be applied in other protected areas. The methodological experience in the implementation of sustainable development in national parks of other countries was used, including interdisciplinary science-educational work carried out in Poland since 1968.

16

GPS w zarządzaniu informacją o środowisku

Antosiewicz M., Wężyk P.

Roczniki Geomatyki

|

2005

|

T. 3, z. 3

125-133

EN

The use of GPS receivers in scientific research, in the implementation of research results or in the completion of environmental tasks defined in certain EU directives, is becoming increasingly important. The measurement technique and receiver operation have been made simple and user-friendly, meaning that research biologists can often take themselves field measurements that in previous years required the skills of a chartered land surveyor. Geometric and descriptive databases updated on a daily basis are indispensable for the efficient operation of GIS/SIP systems that support decisionmaking processes and the implementation of protection programmes in national parks and other environmentally sensitive areas. GPS receivers with the option of logging measurement data are becoming the most popular tool used to update databases in an efficient and affordable way. The need to develop digital maps of protected areas and forested land managed by Regional Forest Enterprises has been emphasised more and more in recent years. In many cases, a DGPS measurement is the only source of information in the process of reviewing existing data (e.g. in the calibration of analogue maps) or measurements of control points on archived aerial photographs. Recent examples of the implementation of GPS technology in environmental research include the development of photo-interpretation models used to obtain remote-sensing pictures (aerial photographs and satellite images), or navigation in training, monitoring and observation areas. A GPS receiver, equipped with a data logging device and software, including a data dictionary, significantly improves the efficiency of field data collection and the transfer of data to geometric and descriptive databases of GIS (SIP) systems. The scope of use of GPS receivers in Polish national parks (NP) varies according to the financial resources available to purchase the receivers, the GIS systems implemented and the adoption of an open approach to geomatics systems. The National Forest Enterprise (PGL Lasy Panstwowe), which manages 25% of the Polish territory, approved the use of GPS receivers in forest management in 2001. The receivers have principally been used to update the Forest Digital Map, i.e. a geometric database. The map viewers and software necessary to update information, introduced recently, enable managers to make use of data obtained from GPS receivers. The receivers may be useful in the operation of forest machinery (forest utilisation) or in protective action (aerial spraying or fire fighting) - these options have also been implemented in the National Forest Enterprise. The use of GPS in navigation significantly reduces expenditure on transport and optimises journeys to monitoring points. In view of the National Afforestation Programme adopted by the Polish government, the use of GPS receivers in navigating and measuring newly forested areas or wood succession in post-agricultural areas takes on a new dimension. Recently, we have observed a growing interest from biologists and personnel employed in national parks or nature reserves in the integration of GPS receivers with data logging devices equipped with LCD displays, i.e. with hand-held computers. The EU programmes, including Phare, have provided significant support for managers applying the GPS technology in areas included in the "Natura 2000" European ecological network. Large-scale use of GPS receivers in protected areas with varying status, and even in the National Forest Enterprise, has its disadvantages resulting from the relatively low accuracy of the devices that are actually used. The consequences of a measuring error in the positioning of a wolf track, even by a dozen metres, may be negligible, but measurements of nature reserve boundaries or the location of an endangered plant species require precision - the use of differential measurements (DGPS) is necessary. Unfortunately, this method is not always available due to receiver features; moreover, some sers are not aware of the Differential GPS method. In most cases, measurements are corrected with the use of data from base-stations (Tatra NP), radio beacons on the Baltic Sea coast (Woliński NP, Słowiński NP), satellite signals or signals from the generally available Active Geodetic Network (ASG-PL), which were used in the tests performed in Miasteczko Śląskie.

17

Badania geochemiczne i biogeochemiczne na obszarze trzech parków narodowych: Magurskiego, Świętokrzyskiego i Wigierskiego z zastosowaniem analizy wariancji (ANOVA)

Migaszewski M. Z., Gałuszka A., Świercz A., Pasławski P., Starnawska E., Styrcz K., Cwener A., Pawelec J., Podlaski R., Romański M.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 6

507--515

EN

Geochemical and biogeochemical studies in national parks can be used for assessing anthropogenic influence on these relatively natural areas, These studies, funded by “National Fund for Environmental Protection and Water Management", were carried out in Magurski, OEwiętokrzyski (Holy Cross Mts) and Wigierski National Parks (SE, south-central and NE Poland) during 2001–2002. The study areas were selected on the basis of diverse anthropopressure. In all, 16 investigation sites were selected in each of national parks using ”barbell“ design that provided detailed statistical information on the concentrations of elements. The soil, rock and plant samples were analyzed for 22–28 elements and pH, as well as pine needles for sulfur and carbon stable isotope ratios. In addition, studies of pine needle surfaces and dust particles were performed with a Surface Scanning Electron Microscope. The obtained results enabled to present the geochemical characteristics of the study areas and to assess the role of natural and anthropogenic pollution sources in the recent geochemical element balance.

18

Wodospady Iguazu - Park Narodowy Argentyny i Brazylii

Doktor M.

Geoturystyka

|

2004

|

T. 1, nr 1

53-58

PL

Artykuł przedstawia zespół wodospadów na rzece Iguazu znajdujących się 23 km od jej ujścia do Parany, na granicy Brazylii i Argentyny, w Parku Narodowym Iguazu wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Wodospady osiągają wysokość 72 m, przy szerokości 2,7 km. Są znanym obiektem turystycznym. Odkryte zostały w 1542 roku przez A. Nunez Cabeza de Vaca.

EN

The article concerns the complex of waterfalls of the National Park of the Iguaz River situated 23 km from the confluence with Parana River, at the border between Brasil and Argentina. The waterfalls that were discovered in 1542 by A. Nunez Cabeza de Vaca are up to 72 m high, and up to 2.7 km wide. This national park is inscribed on the World Heritage List of the UNESCO in 1986, and is a well known tourist site.

19

Charakterystyka potrzeb użytkowników systemów informacji geograficznej o powierzchniowych formach ochrony przyrody

Adamczyk J.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2003

|

Vol. 13a

1--10

PL

Na podstawie przeprowadzonej w różnych środowiskach społeczno-zawodowych ankiety potrzeb użytkownika wykazano, że istniejące w Polsce systemy informacji przestrzennej w niepełny sposób spełniają potrzeby ich potencjalnych użytkowników. Stwierdzo-no, że przede wszystkim problem ten dotyczy takich grup zastosowań GIS jak: ogólna informacja środowiskowa, badania naukowe, edukacja przyrodnicza, turystyka. W związku z tym, na podstawie sformułowanych w ankiecie potrzeb użytkownika, zaproponowano stworzenie zintegrowanego systemu informacji geograficznej dla powierzchniowych form ochrony przyrody. Zakłada się, że początkowo struktura systemu będzie oparta o sieć Rezerwatów Biosfery, po czym powinna ona zostać rozszerzona o inne formy ochrony przyrody.

EN

The poll, which was carried out in different public and professional communities, proved insufficient response of the GIS about the protected areas regarding the needs of the potential users. It was found out that this problem concerns first of all the following applications of GIS: general environmental information, scientific research, nature education, tourism. Following the needs formulated by the users, creation of integrated geographical information system for the protected areas was proposed. At the beginning the base of the GIS structure will be the Biosphere Reserves Network, and afterwards the other protected areas should be included into it.