Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Uwarunkowania geologiczne wybranych wysadów solnych w Polsce i ich przydatność do budowy kawern do magazynowania wodoru

Czapowski G., Tarkowski R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

53--81

PL

Podziemne magazynowanie wodoru stanowi alternatywną formę magazynowania energii. Zatłoczony gaz w sytuacji nadwyżek energetycznych może być uwalniany i spalany w odpowiednich instalacjach w momencie wzrostu zapotrzebowania na energię. Do najbardziej efektywnych form takiego magazynowania należą kawerny w wysadach zbudowanych z soli cechsztynu, które na obszarze Niżu Polskiego intrudowały w nadległe utwory mezozoiku. Siedem spośród 27 wysadów solnych spełnia parametry geologiczne (minimalna grubość serii solnej rzędu 1 km, maksymalna głębokość występowania zwierciadła solnego <1 km), pozwalające je wskazać jako przydatne do budowy kawern magazynowych wodoru. Do najlepszych/optymalnych struktur należą wysady Rogóźno i Damasławek oraz w równym stopniu przydatne są dwa bliźniacze wysady – Lubień i Łanięta. W świetle obecnej wiedzy geologicznej mniej perspektywicznymi strukturami są wysady Goleniów i Izbica Kujawska (wysad Izbica Kujawska wymaga kompleksowego rozpoznania geologicznego). Ostatnią z analizowanych struktur, wysad Dębina, ulokowaną w centrum eksploatowanego odkrywkowo złoża węgla brunatnego „Bełchatów”, uznano za nieprzydatną dla tej formy magazynowania. Opisane wysady solne są również przydatne do magazynowania innych gazów np. gazu ziemnego czy powietrza, gdyż ich magazynowanie wymaga spełnienia podobnych warunków geologicznych.

EN

Underground hydrogen gas storage might be the alternative energy supplier. Filled-up during energy surplus could be utilized during energy shortage by combustion in special installations. Salt caverns within the salt domes are being considered as one of the optimal places for such energy storage. Caverns within the domes of Zechstein salts that intruded into the surrounding Mesozoic strata of the Polish Lowlands are among the most effective underground storages. Seven out of 27 analyzed salt domes have been recommended for hydrogen storage construction based on the geological parameters (i.e. minimum thickness of the salt body should be about 1 km and its top at a depth less than 1 km). The best structures are the Rogóźno and Damasławek domes and two twin-forms – the Lubień and Łanięta domes of equal usefulness. Less perspective structures, based on the present geological knowledge, are the Goleniów and Izbica Kujawska domes. The latter would still require basic geological work. The last analyzed structure, the Dębina dome, located in the centre of the active lignite open-pit “Bełchatów”, has been excluded from future consideration. These salt domes are also suitable for the storage of other gases, i.e. natural gas and air, as their storage requires similar geological setting.

2

The impact of variability of selected geological and mining parameters on the value and risks of projects in the hard coal mining industry

Kopacz M.

Archives of Mining Sciences

|

2017

|

Vol. 62, no. 3

545--564

EN

The paper attempts to assess the impact of variability of selected geological (deposit) parameters on the value and risks of projects in the hard coal mining industry. The study was based on simulated discounted cash flow analysis, while the results were verified for three existing bituminous coal seams. The Monte Carlo simulation was based on nonparametric bootstrap method, while correlations between individual deposit parameters were replicated with use of an empirical copula. The calculations take into account the uncertainty towards the parameters of empirical distributions of the deposit variables. The Net Present Value (NPV) and the Internal Rate of Return (IRR) were selected as the main measures of value and risk, respectively. The impact of volatility and correlation of deposit parameters were analyzed in two aspects, by identifying the overall effect of the correlated variability of the parameters and the indywidual impact of the correlation on the NPV and IRR. For this purpose, a differential approach, allowing determining the value of the possible errors in calculation of these measures in numerical terms, has been used. Based on the study it can be concluded that the mean value of the overall effect of the variability does not exceed 11.8% of NPV and 2.4 percentage points of IRR. Neglecting the correlations results in overestimating the NPV and the IRR by up to 4.4%, and 0.4 percentage point respectively. It should be noted, however, that the differences in NPV and IRR values can vary significantly, while their interpretation depends on the likelihood of implementation. Generalizing the obtained results, based on the average values, the maximum value of the risk premium in the given calculation conditions of the „X“ deposit, and the correspondingly large datasets (greater than 2500), should not be higher than 2.4 percentage points. The impact of the analyzed geological parameters on the NPV and IRR depends primarily on their co-existence, which can be measured by the strength of correlation. In the analyzed case, the correlations result in limiting the range of variation of the geological parameters and economics results (the empirical copula reduces the NPV and IRR in probabilistic approach). However, this is due to the adjustment of the calculation under conditions similar to those prevailing in the deposit.

PL

W publikacji podjęto próbę oceny wpływu zmienności wybranych parametrów geologicznych (złożowych) na wartość i ryzyko projektów w górnictwie węgla kamiennego. Badania przeprowadzono w ujęciu symulacyjnym z wykorzystaniem analizy zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz zweryfikowano na przykładzie trzech rzeczywistych pokładów węgla kamiennego. W symulacji Monte Carlo bazowano na technice bootstrapu nieparametrycznego, a zależności korelacyjne poszczególnych parametrów złożowych przestawiono przy pomocy kopuły empirycznej. W obliczeniach uwzględniono również niepewność wobec parametrów charakterystycznych rozkładów empirycznych zmiennych złożowych. Za wiodący miernik wartości wybrano wartość zaktualizowaną netto (NPV), natomiast ryzyka – wewnętrzną stopę zwrotu (IRR). Pomiar wpływu zmienności i korelacji parametrów złożowych analizowano w dwóch aspektach, identyfikując najpierw efekt całkowity skorelowanej zmienności parametrów złożowych, a następnie efekt wpływu korelacji na NPV i IRR. W tym celu zastosowano podejście różnicowe, a w rezultacie tego postępowania, w kategoriach liczbowych, określono wartość możliwych błędów kalkulacji tych mierników. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że całkowity efekt zmienności mierzony wartością średnią nie przekracza 11,8% w przypadku NPV i 2.4 punktu procentowego w odniesieniu do IRR. Nie uwzględnienie korelacji powoduje zawyżanie NPV o maksymalnie o 4,4%, natomiast IRR średnio o 0,4 pkt. proc. Należy jednak podkreślić, że różnice wartości NPV i IRR mogą wahać się w znacząco większych zakresach, a ich interpretacja ma sens jedynie w odniesieniu do prawdopodobieństwa realizacji. Uogólniając otrzymane rezultaty, bazując na średnich, maksymalna wartość premii za ryzyko z tytułu zmienności analizowanych parametrów złożowych w warunkach trzech ocenianych pokładów złoża „X”, przy odpowiednio dużych zbiorach danych (powyżej 2500), nie powinna być wyższa niż 2,4 pkt. proc. O wpływie analizowanych parametrów geologicznych na wartość NPV i IRR przesądza przede wszystkim ich współwystępowanie, które może być mierzone siłą związków korelacyjnych. Korelacje powodują ograniczenie zakresów zmienności tych parametrów, a kopuła empiryczna wpływa na obniżenie NPV i IRR w ujęciu probabilistycznym. Jest to jednak skutek urealnienia kalkulacji w warunkach bardzo zbliżonych do naturalnych w złożu.

3

Metody geofizyki otworowej i ich wykorzystanie w projektowaniu i przygotowaniu technologii zabiegów hydraulicznego szczelinowania

Moska R.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 1

23--32

PL

Geofizyczne profilowania otworowe, w szczególności profilowania elektrometryczne, jądrowe, geochemiczne, nuklearnego rezonansu magnetycznego oraz akustyczne, są powszechnie wykonywanymi pomiarami w odwiertach zlokalizowanych na złożach węglowodorów. Na podstawie profilowań możliwe jest wyznaczenie m.in. współczynnika porowatości, współczynnika nasycenia, określenie litologii ośrodka skalnego, właściwości mechanicznych skał oraz rozkładu naprężeń w złożu. Powyższe parametry wpływają na geometrię szczeliny oraz na parametry zabiegowe: ciśnienie i wydajność tłoczenia, rodzaj użytego płynu zabiegowego oraz podsadzki. Artykuł przedstawia metodologię najważniejszych profilowań geofizyki otworowej i pokazuje, w jaki sposób informacje o parametrach geologicznych i złożowych, pozyskiwane za ich pomocą, wpływają na proces projektowania i przygotowania zabiegu hydraulicznego szczelinowania.

EN

Geophysical well measurements, in particular electric, nuclear (including geochemical), magnetic resonance and acoustic logs are commonly performed in wells located on hydrocarbons reservoirs. Information gathered thanks to these logs enables to determine porosity and saturation factors, determine lithology, rock mechanical properties, and stress distribution. These parameters affect the geometry of the fracture and treatment parameters: pressures, fluid delivery rates, amount and type of fluid and proppant. The article describes the basic methodology of well logs and shows how information about geological and reservoir parameters obtained by well logging, can affect the process of designing and preparing hydraulic fracturing treatment.