Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The use of the GIS tools in the analysis of air quality on the selected University campus in Poland

Sówka Izabela, Badura Marek, Pawnuk Marcin, Szymański Piotr, Batog Piotr

Archives of Environmental Protection

|

2020

|

Vol. 46, no. 1

100--106

EN

In our article the ordinary kriging interpolation method was used for a spatial presentation of PM2.5 concentrations. The data used in the research was obtained from the unique PM2.5 measuring system, based on low-cost optical sensors for PM2.5 concentration measurements, working on Wroclaw University of Science and Technology campus area. The data from this system was used as an input for the interpolations that were made for three different days characterized by the highest measured values of PM2.5 – 20.01.2019, 17.02.2019 and 30.03.2019. For each of the selected days, variants with the maximum and minimum PM2.5 values recorded on a given measurement day were presented. In the analyses performed, the ordinary kriging technique and cross-validation, was used as the interpolation and the validation method, respectively. Parameters determining the quality of performed interpolation were Mean Error, Mean Standardized Error, Root Mean Square Error, and Average Standard Error. As the main indicator of quality of interpolation RMSE parameter was used. Analysis of that parameter shows that the higher variability of the data used for interpolation affects its quality. The Root Mean Square Error parameter reached 0.64, 0.94 and 1.71 for the lowest concentrations variants characterized by low spatial variability, and 6.53, 7.51, 11.28 for the highest one, which were characterized by high spatial variability. The obtained results of the research with the use of GIS tools shows that the ordinary kriging method allowed for the correct spatial presentation of the PM2.5 concentration variability in areas not covered by the measurement system.

PL

W artykule przedstawiono wyniki analiz przestrzennych zmienności stężeń pyłu PM2.5 uzyskanych z pomiarów przeprowadzonych przy zastosowaniu systemu nisko kosztowych czujników zlokalizowanych na terenie kampusu Politechniki Wrocławskiej dla scenariuszy trzech dni w okresie zimowym charakteryzujących się wartościami podwyższonych stężeń PM2.5 na badanym obszarze – 20/01/2019, 17/02/2019 i 30/03/2019. Dla każdego z wybranych dni przedstawiono warianty z odnotowanymi maksymalnymi oraz minimalnymi wartościami stężeń PM2.5 zanotowanych w danym dniu pomiarowym. W przeprowadzonych analizach jako metodę interpolacji wykorzystano technikę krigingu zwykłego, a jako metodę walidacji walidację krzyżową. Parametrami określającymi poprawność wykonanej interpolacji były Mean Error, Mean Standardized Error, Root Mean Square Error oraz Average Standard Error. Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, iż większa zmienność danych użytych do interpolacji wpływa na jej jakość oraz iż dla wariantów obliczeniowych, w których analizowane były stężenia minimalne w danym dniu pomiarowym uzyskano mniejsze wartości błędów interpolacji. Parametr Root Mean Square Error będący głównym wskaźnikiem jakości wykonanych interpolacji dla stężeń najniższych osiągnął wartość równe 0.64, 0.94 oraz 17.71, w przypadku najwyższych – 6.53, 7.51, 11.28. Metoda krigingu zwykłego umożliwiła na jakościowo poprawną przestrzenną prezentację zmienności stężeń pyłów PM2.5.

2

Geostatistical methods in water distribution network design - a case study

Potyralla Maciej

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2019

|

Vol. 26, nr 1

101--118

EN

Modeling of the loads of water supply networks and their subsequent forecasting is an element necessary for making optimum decisions in the process of planning the development and operation of the water supply networks. The results of this modeling are decisive for the selection of the diameters of the pipelines and their arrangement on the water demand area. This study presents the results of estimation of average values of loads for the selected investment variants. The aim of the article is to present the possibility of simulations and analyses of the geostatistical interpolation methods. Data input in the model regarded the fragment of the real water supply network administered by the Municipal Water and Sewerage Company in Warszawa. Results of the computer analyses for the presented investment variants were related to the operating data of the water supply network and the data on water demand for the years 2014-2017 and 2018-2025. The aim of this paper is to present the advantages of GIS for the water supply systems and to prove that using the appropriate IT system, with provision of proper data processing, may lead to decisions which are optimum in view of the established, often very complex criteria.

3

Magnetic susceptibility spatial distribution as an indicator of soil pollution in the area of Opole city

Gołuchowska Beata, Wróbel Radosław

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2018

|

Vol. 25, nr 2

167--185

EN

Soil magnetometry, based on topsoil magnetic susceptibility measurement, has been proven in the literature to be very useful and increasingly applicable screening technique of soils affected by anthropogenic pressure. According to the literature data, this method requires further improvement, especially in the field of magnetometric imaging techniques. The aim of the study was assessment of magnetic transformations of soils in the city of Opole (Opolskie Voivodeship) using soil magnetometry and three magnetometric data interpolation techniques (natural neighbour NN, inverse distance weightening IDW and ordinary kriging OK). The data was collected during field measurements of magnetic susceptibility, carried out in an area of 7.1 km2, in a network of 124 measurement points, in the year 2015. The location of the points was determined using the Garmin GPS GPSMap 64st device, and the magnetometric measurements were performed in situ using the MS2 meter and the MS2D sensor from Bartington Instruments. The research showed high values of magnetic susceptibility and occurrence of soil magnetic anomalies in the study area. This was accompanied by geochemical transformations of soils, revealed in previous research. The results suggest that it could be caused by the long-term deposition of cement dusts, emitted in increased quantities in former times by the cement plant, which has left its footprint in the environment. When analyzing the usefulness of the magnetometric data interpolation techniques, the IDW technique best reflected the spatial distribution of magnetic susceptibility in the study area, while the technique of OK, due to the so-called smoothing effect, turned out to be less useful.

PL

Magnetometria glebowa, polegająca na pomiarze podatności magnetycznej wierzchniej warstwy gleby, jest bardzo przydatną i coraz powszechniej stosowaną techniką monitorowania stanu gleb objętych wpływem antropopresji. Jak wynika z danych literaturowych, metoda ta wymaga dalszego udoskonalania, szczególnie w zakresie technik obrazowania danych magnetometrycznych. Celem badań była ocena przekształceń magnetycznych gleb na terenie miasta Opola (woj. opolskie) z zastosowaniem magnetometrii glebowej oraz trzech technik interpolacji danych magnetometrycznych (naturalnego sąsiedztwa NN, ważonych odwrotnych odległości IDW oraz krigingu zwykłego OK). Dane zostały zgromadzone podczas pomiarów terenowych podatności magnetycznej, wykonanych na powierzchni 7,1 km2, w sieci 124 punktów pomiarowych, w 2015 r. Lokalizacje punktów określono za pomocą urządzenia Garmin GPS GPSMap 64st, a pomiary magnetometryczne wykonano in situ za pomocą miernika MS2 i czujnika MS2D firmy Bartington Instruments. Badania wykazały wysokie wartości podatności magnetycznej oraz występowanie glebowych anomalii magnetycznych na badanym terenie. Towarzyszą temu przekształcenia geochemiczne gleb, wykazane we wcześniejszych badaniach. Wyniki sugerują, że przyczyną tego stanu mogła być długoletnia depozycja pyłów cementowych, emitowanych w latach ubiegłych w zwiększonej ilości przez cementownię, która pozostawiła swój ślad w środowisku. Analizując przydatność zastosowanych technik interpolacji danych magnetometrycznych, technika IDW najlepiej odzwierciedlała rozkład przestrzenny podatności magnetycznej na badanym terenie, podczas gdy technika OK, z powodu tzw. efektu wygładzającego, okazała się mniej przydatna.

4

Wykorzystanie baz danych środowiska radiowego REM do zarządzania przydziałęm zasobów widmowych

Kułacz Ł., Kliks A., Kryszkiewicz P.

Przegląd Telekomunikacyjny + Wiadomości Telekomunikacyjne

|

2017

|

nr 6

462--465, CD

PL

W artykule przedstawiono działanie zaprojektowanego algorytmu dynamicznego przydziału zasobów widmowych dla użytkowników wewnątrz budynków wykorzystującego bazę danych typu REM (ang. Radio Environment Map). Baza ta została opracowana na podstawie szczegółowej analizy mapy środowiska radiowego, przygotowanejw programie MATLAB na podstawie pomiarów mocy w paśmie telewizyjnym i z użyciem metody interpolacji przestrzennej – krigingu zwyczajnego.

EN

In this paper the algorithm for dynamic resource allocation has been proposed which bases on Radio Environment Maps and is devoted for indoor users. The database has been created on basis of detailed analysis of signal coverage maps, which in turn has been prepared in MATLAB using the results of power measurement campaigns in TV band. In order to obtain accurate map, spatial interpolation, called ordinary kriging, has been used.

5

Ocena wiarygodności prognozy jakości kopaliny na podstawie modelu 3D (na przykładzie fragmentu złoża wapieni i margli Barcin-Piechcin-Pakość)

Mucha J., Wasilewska-Błaszczyk M., Cieniawska M., Chudzik W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 4

10--17

PL

Geostatystyczny model 3D rozkładu przestrzennego zawartości wybranych składników chemicznych (CaO, SiO₂, Al₂O₃) w złożu wapieni i margli Barcin-Piechcin-Pakość został zbudowany przy zastosowaniu procedury krigingu zwyczajnego, w oparciu o wyniki opróbowania rdzeni wiertniczych z 452 otworów, wykonanych na etapie rozpoznania złoża. Celem badań była ocena wiarygodności i przydatności modelu 3D dla potrzeb prognozy jakości kopaliny w urobku, uzyskiwanym w elementarnych jednostkach wydobywczych oraz obszarach rocznej i 2-3 letniej eksploatacji. Podstawę weryfikacji stanowiły dane uzyskane na etapie rozpoznania eksploatacyjnego złoża w wyniku opróbowania bardzo licznych otworów strzałowych, wykonywanych na froncie eksploatacji. Wyniki badań wskazują na zróżnicowaną w odniesieniu do rozpatrywanych składników chemicznych i generalnie niewystarczającą dokładność prognozy jakości kopaliny przewidzianej do wydobycia w małych, elementarnych jednostkach eksploatacji. Z praktycznego punktu widzenia za satysfakcjonujące można uznać rezultaty prognozy zawartości CaO i SiO₂ w obszarach o wielkości odpowiadającej co najmniej rocznej eksploatacji. Prognoza zawartości Al₂O₃ dla rozpatrywanych wariantów bloków wykazuje zbyt słabą korelację z zawartościami składników stwierdzonymi w otworach strzałowych i nie może być uważana za wiarygodną. Przyczyn słabych cech predyktywnych modelu 3D w lokalnej skali obserwacji należy upatrywać w dużym rozstawie otworów wiertniczych (100-200 m) w stosunku do poziomych rozmiarów elementarnych bloków eksploatacyjnych (120x5 m), zróżnicowanej jakości danych podstawowych użytych do budowy modelu 3D oraz wygładzających właściwości interpolacji wykonanej przy zastosowaniu procedury krigingu zwyczajnego.

EN

A geostatistical 3D model of the spatial distribution of the selected chemical components (CaO, SiO₂, and Al₂O₃ ) in the Bar- cin-Piechcin-Pakość limestone and marl deposit was developed using ordinary kriging procedure based on core samples from 452 boreholes drilled at the stage of deposit exploration. The aim of the study was to assess the reliability and suitability of the 3D model for the prediction of the quality of raw material in the excavated material from exploitation blocks and 1, 2, or 3-year operating areas. The model was verified on the basis of data obtained at the stage of deposit exploration and resulting from samples collected from numerous blast holes drilled at the exploitation front. The results of the study suggest that the accuracy of the prediction of the quality of raw material to be extracted from small exploitation blocks is highly variable and generally insufficient in relation to the analyzed chemical components. From a practical point of view, the results of the prediction of the CaO and SiO₂ content for areas with the minimum one-year exploitation period can be considered satisfactory. The predicted Al₂O₃ content for the analyzed variants of exploitation blocks shows too low correlation with the content of components determined in the blast holes and cannot be considered reliable. The reasons for poor prediction features of the 3D model in the local scale of observation should be seen in large distances between boreholes (100-200m) compared to the horizontal dimensions of exploitation blocks (120x5m), the varied quality of the basic data used to build the 3D model, and in the smoothing properties of the interpolation performed using ordinary kriging.

6

Czy symulowanie się opłaca? – rzecz o geostatystycznym szacowaniu zasobów na przykładzie złoża Cu–Ag Rudna

Wasilewska-Błaszczyk M., Golda K., Dudek M., Mucha J., Kaczmarek W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 2

5--13

PL

W artykule przedstawiono wyniki oceny dokładności szacowania zasobności Cu w ujęciu punktowym i obszarowym w planowanych do eksploatacji fragmentach złoża Cu-Ag Rudna. Szacowanie wykonano w oparciu o dane z rozpoznania górniczego złoża dwiema metodami geostatystycznymi: metodą krigingu zwyczajnego i metodą symulacji Turning Bands. Podstawę weryfikacji dokładności oszacowań stanowiły dane z prób kontrolnych. Stwierdzono, że oszacowania punktowe zasobności Cu w rocznych obszarach przewidzianych do eksploatacji cechują się drastycznie różną wiarygodnością ze średnimi błędami interpolacji od 40 do blisko 120%. Wiarygodność szacowania zasobno- ści Cu w obszarach rocznej eksploatacji cechuje się błędami rzędu 20-40%. W granicach odpowiadających obszarom kwartalnej eksploatacji zauważalny jest wzrost wielkości błędów oszacowań zasobności Cu w miarę oddalania się od granicy frontu eksploatacji. Wielkości prognozowanych błędów krigingu i odchyleń symulacji Turning Bands dla zasobności Cu w punktach można traktować jako bezpieczną, górną granicę błędu, z uwagi na zazwyczaj ich wyższe wartości w porównaniu ze stwierdzonymi w punktach kontrolnych błędami interpolacji. Oszacowania zasobności miedzi metodami krigingu zwyczajnego cechują się nieznacznie wyższą wiarygodnością w porównaniu z wynikami symulacji geostatystycznej Turning Bands, jednak różnica w oszacowaniach obu metod w porównaniu do wielkości błędów interpolacji jest nieznacząca.

EN

The paper presents the results of the accuracy assessment of Cu accumulation estimation , using point and area-based estimations, in parts of the Rudna Cu-Ag deposit scheduled for future exploitation. The estimation was carried out based on data from the mining exploration using two geostatistical methods: ordinary kriging method and the Turning Bands Simulation. The data from the control samples were used as a basis for verification of the accuracy of estimates. It has been found that point estimates of the accumulation index of Cu for areas with the minimum one-year exploitation period are characterized by drastically different reliability, with interpolation errors ranging from 40 to nearly 120%. The credibility of the estimation of accumulation index of Cu for one-year operating areas is characterized by errors of the order of 20-40%. In the case of areas corresponding to a three month exploitation period, it is clearly visible that the magnitude of errors in the estimation of the accumulation index of Cu increases along with the increasing distance from the exploitation front. The magnitude of estimated kriging errors and standard deviations of Turning Bands Simulation for the accumulation index of Cu (point estimation) can be regarded as a safe upper limit of error because of their generally higher values when compared to interpolation errors at control points. While the estimations of the accumulation index of copper using ordinary kriging methods are more reliable than the results of geostatistical Turning Bands Simulation, the difference between the estimation results of both methods is insignificant when compared to the magnitudes of interpolation errors.

7

Analysis of the distribution and density of measurement points in terms of terrain modelling

Gradka R.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2017

|

no. 3

35--45

EN

For the implementation of direct measurements, proper understanding of the existing relationships and spatial variability, and at later stages, for obtaining reliable results of geostatistical analysis, adequate planning network measurement and correct placement of, and/or the evaluation of the number of measurement points in the measurement network are not the only necessary conditions. Another key prerequisite is choosing the right model for creating a DTM, which depends on the shape of the terrain. Correct spatial sampling should provide much information on the spatial distribution of the studied variable in an area, at minimal cost and with minimal effort. Faithful reproduction of the land surface that reflects any of the characteristics of the environment is not possible through DTM, due to a number of restrictions, manifesting themselves in the form and size of the data set; due to time and economic constraints; and also because the full complexity of the terrain’s surface cannot be measured or expressed. The present work undertakes to analyse the density and distribution of measuring points on four areas that have specific characteristics in common, yet they remain different in terms of surfaces, height differences, as well as their complexity. After selecting the research areas, these were designed and laid out in a grid with the shape of rectangles that were similar in structure to the GRID model. The data were analysed using geostatistical interpolation by ordinary kriging, in order to conduct a proper analysis of the distribution and density of the measuring points, to calculate the surface properties of a particular point, and in order to attempt to reduce the workload and cost factor.

8

Wiarygodność modelowania 3D zawartości Pb oraz głównych metali w złożu rud Cu-Ag Sieroszowice (LGOM)

Wasilewska-Błaszczyk M., Kruk M., Mucha J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 468

247--259

PL

W artykule podjęto próbę oceny możliwości wiarygodnego modelowania 3D zawartości ołowiu w porównaniu do wiarygodności modelowania 3D zawartości głównych metali złoża Cu i Ag. Modele 3D zawartości pierwiastków wykonano metodami interpolacyjnymi (kriging zwyczajny w dwóch wariantach i metoda odwrotnej odległości do kwadratu) oraz symulacyjnymi (symulacja Turning Bands). Weryfikacja dokładności oszacowań zawartości metali w modelu 3D, wykonana punktowo na podstawie zbioru testowego, wykazała że możliwe do zaakceptowania w praktyce geologiczno-górniczej są oszacowania zawartości Cu i Ag (mediany błędów oszacowań w rzędu 40%), natomiast wiarygodność modelu Pb jest mała (mediany błędów rzędu 70%). Wynika to z niekorzystnych cech statystycznych zawartości większości pierwiastków towarzyszących (silnie asymetrycznych rozkładów prawdopodobieństwa, bardzo dużej zmienności i występowania licznych wartości anomalnych) oraz ze znacznie rzadszej sieci opróbowań złoża dla oznaczeń pierwiastków towarzyszących niż dla Cu. Generalnie, obliczone mediany błędów interpolacji dla 4 metod nie dają podstaw do wyróżnienia jakiejkolwiek z nich jako zapewniającej w każdym przypadku wyższą dokładność oszacowań zawartości pierwiastków.

EN

The paper attempts to evaluate the possibility of reliable 3D modelling of lead content against the reliability of 3D modelling of Cu and Ag (main metals in the Sieroszowice Cu-Ag deposit) contents. The 3D modelling of the content of these elements was performed using interpolation (ordinary kriging in two variants, and squared inverse distance weighting) and simulation methods (Turning Bands Simulation). The assessment of the accuracy of estimates of metal contents determined from the 3D model, based on both spot samples and a training set, has shown that the estimated contents of Cu and Ag are acceptable for geological and mining applications (medians of estimation errors in the order of 40%), while the reliability of the Pb model is low (medians of estimation errors in the order of 70%). This is due to the unfavourable statistical features of the majority of the accompanying elements and, in particular, the highly asymmetric probability distributions, their high variability, the presence of numerous anomalous values, and the much lower density of the sampling network in the mining excavations when determining accompanying elements other than Cu. In general, the calculated medians of interpolation errors for the four methods do not allow determining the one providing (in each case) higher accuracy when assessing the content of the elements.

9

Wpływ postępu opróbowania geologicznego na estymację parametrów złoża miedzi w polu eksploatacyjnym XIX/1, Kopalni Rudna KGHM Polska Miedź S.A.

Twardowski M., Kaczmarek W., Rożek R.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 5

5--13

PL

Dokonano próby estymacji parametrów stratoidalnego złoża miedzi w obszarze pola eksploatacyjnego XIX/1 kopalni Rudna. W procesie obliczeniowym wykorzystano opróbowanie pochodzące z pola eksploatacyjnego oraz wyrobisk przygotowawczych znajdujących się w sąsiedztwie pola. Estymację parametrów miąższości złoża bilansowego oraz zawartości Cu przeprowadzono metodą krigingu zwyczajnego w pięciu wariantach różniących się ilością i lokalizacją opróbowania. Pierwszy wariant uwzględnia opróbowanie pochodzące tylko z wyrobisk konturujących badane pole eksploatacyjne. Kolejne zwiększają ilość dostępnych danych, sukcesywnie z postępem eksploatacji. Estymację oraz obliczenia wykonano oddzielnie dla trzech głównych typów litologicznych rudy (dolomitu, łupka, piaskowca).

EN

Article present attempts to estimate parameters of stratabound copper deposit in area of mining field XIX/1 of Rudna mine. Sampling from mining field and neighbour development drifts was used in the estimation process,. The estimation of Cu kontent and balance deposit thickness was done using ordinary kriging method in five distinct scenarios with different sampling Mount and location. The first scenario took account sampling from development drifts around the mining field. Following scen arios add more sampling to estimation process according to mining works progression. The estimation was done in three main lithology layers (dolomite, shale, sandstone).

10

Mieć miedź, czyli jak szacowano zasoby złoża miedzi wczoraj i dzisiaj – na przykładzie złoża Cu-Ag Sieroszowice

Jędrzejek A., Otrębska P., Wasilewska-Błaszczyk M., Wójtowicz J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 3

29--35

PL

W artykule przedstawiono wyniki szacowania zasobów Cu na etapie wstępnego rozpoznania złoża za pomocą otworów wiertniczych z wykorzystaniem metod wieloboków Bołdyriewa i krigingu zwyczajnego. Porównano je z oszacowaniami zasobów metodą krigingu zwyczajnego dokonanymi po rozcięciu złoża wyrobiskami górniczymi i ich opróbowaniu, traktując je jako bliskie nieznanym rzeczywistym zasobom. Wyniki wskazują na około 2-krotnie mniejsze błędy oszacowania zasobów w przypadku zastosowanej metody geostatystycznej. Zasoby Cu obliczone metodą wieloboków Bołdyriewa obciążone są około 24% przeszacowaniem. Przeszacowanie w przypadku metody krigingu zwyczajnego jest o blisko połowę mniejsze. Z tych względów metoda krigingu powinna być rekomendowana w przypadku szacowania złóż rudnych cechujących się nieciągłością występowania i dużą zmiennością parametrów złożowych.

EN

The paper presents the results of Cu resources estimation, at the stage of preliminary exploration of the deposit through boreholes, using Bołdyriew’s polygons and ordinary kriging methods. Results of this estimation were compared with ordinary kriging estimation made after deposit cutting with mining excavations and their sampling, treating the latter as close to the real unknown resources. The results indicate an approximately 2-times lower resource estimation errors for ordinary kriging. Cu resources calculated using Bołdyriew’s polygons are biased with approximately 24% overestimation, and overestimation in the case of ordinary kriging method is nearly half this value. For these reasons, the kriging method should be recommended for the estimation of ore deposits which are characterized by a discontinuity and high variability of resource parameters.

11

Zaawansowane techniki geostatystyczne we wstępnym etapie projektowania zagospodarowania złoża

Wasilewska-Błaszczyk M., Naworyta W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 2

95--102

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie trzech metod geostatystycznych do wyznaczenia granic złoża przyjmując jako kryterium wartość brzeżną miąższości pokładu. Do modelowania zastosowano kriging zwyczajny (OK), kriging indykatorowy (IK) oraz warunkową sekwencyjną symulację Gaussa (SG). Studium przypadku wykonano na podstawie danych z otworów wiertniczych jednego z polskich złóż węgla brunatnego. Przedstawiono główne założenia wymienionych metod oraz główne etapy przeprowadzania procedury modelowania. Wykonano modele złoża w postaci map izoliniowych metodą krigingu (OK) i (SG) zwracając szczególną uwagę na różnice w mapach odchylenia standardowego obydwu modeli. Stosując metodę krigingu indykatorowego (IK) oraz symulacji (SG) wykonano modele probabilistyczne przedstawiające mapy prawdopodobieństwa przekroczenia założonej wartości brzeżnej. We wnioskach podkreślono różnice w wynikach zastosowanych metod oraz konieczność interpretacji map izoliniowych wraz z mapami odchylenia standardowego. Wykonanie modeli złoża metodami geostatystycznymi wymaga większych umiejętności metodycznych i interpretacyjnych, te jednak w stosunku do modeli deterministycznych mają znaczącą przewagę i lepiej oddają rzeczywiste własności modelowanego złoża.

EN

This paper presents the application of three geostatistical methods to determine boundaries of the deposit on the basis of the criterion adopted by the established minimal value of the seam thickness. The models of the lignite deposit has been made using methods: ordinary kriging (OK), an indicator kriging (IK) and a conditional sequential Gaussian simulation (SG). A case study was performed using data from boreholes of one Polish lignite deposits. The main assumptions of the methods and the main steps of the modeling procedure has been presented. The models of the deposit has been made in the form of contour maps (OK) and (SG), paying particular attention to the differences in the maps of the standard deviation of the two models. Using the method of the indicator kriging (IK) and Gaussian sequential simulation (SG) the probabilistic models has been made which present the exceeding probability of predetermined marginal value of seam thickness. In the conclusion the differences in the results of the methods were highlighted. The need for more appropriate interpretation of models together with their standard deviation maps were underlined. The modeling of deposits with geostatistical methods requires more methodological and interpretative skills, however in relation to deterministic models they have a significant advantage and better reflect the actual properties of a modeled deposit.

12

Geostatistical Characteristics of the Structure of Spatial Variation of Electrical Power in the National 110 KV Network Including Results of Variogram Model Components Filtering

Namysłowska-Wilczyńska B., Wilczyński A.

Acta Energetica

|

2015

|

nr 1

72--87

EN

The paper provides results of analysing the superficial variability of electrical power using two geostatistical methods – lognormal kriging and ordinary kriging. The research work was to provide detailed characterization and identification of the electrical load variability structure at nodes of a 110 kV network over the whole territory of Poland having been analyzed on the basis of results from kriging techniques applied. The paper proposes the methodology using two techniques of modelling and estimating average values Z* of electrical powers, i.e. lognormal kriging and ordinary kriging. The input data for calculations were electrical powers at nodes of 110 kV network related to the same time moment, i.e. 11:00 a.m. in summer and winter seasons. Kriging calculations were made for various variants of examinations. Filtering was carried out for assumed complex theoretical models of semivariograms of electrical powers, which means their dividing into several models components of the covariance (nugget effect, 1 spherical model, 2 spherical model), which were filtered out successively. Then, estimations were made for average values Z* of powers while particular components are passed over. The results of analyses made with considering particular components of semivariograms models were shown in raster maps providing distributions of estimated average values Z* of electrical powers. This allowed the orientation of variations in values of this parameter, both over the territory of the whole country and in time domain, for two seasons – summer and winter, and also when various models components were assumed of semivariograms of the loads. Detailed analysis of spatial-time variability of average values Z* of electrical loads over the country allowed to identify their range and nature of variability.

PL

W artykule przedstawiono rezultaty analizy powierzchniowej zmienności mocy elektrycznych z wykorzystaniem dwóch metod geostatystycznych – krigingu lognormalnego i krigingu prostego. Celem pracy było dokładne scharakteryzowanie i rozpoznanie struktury zmienności obciążeń elektrycznych w węzłach sieci 110 kV na obszarze całego kraju, analizowanej na podstawie uzyskanych rezultatów użycia technik krigingowych. W artykule zaproponowano metodologię wykorzystującą dwie techniki modelowania i szacowania wartości średnich Z* mocy elektrycznych, tj. kriging lognormalny i kriging prosty. Danymi wejściowymi do obliczeń były moce elektryczne w węzłach sieci 110 kV, związane z tym samym momentem czasowym, tj. godz. 11.00, w okresach letnim i zimowym. Obliczenia krigingowe wykonano przy założeniu różnych wariantów badania. Przeprowadzano filtrowanie przyjętych złożonych modeli teoretycznych semiwariogramów mocy elektrycznych, czyli rozdzielenie modeli na różne składowe (efekt samorodków, 1 model sferyczny, 2 model sferyczny), które były kolejno odfiltrowywane. Następnie szacowano wartości średnich Z* mocy, z pominięciem poszczególnych składowych. Rezultaty analiz wykonanych z uwzględnieniem kolejnych składowych modeli semiwariogramów przedstawiono na mapach rastrowych rozkładów wartości średnich estymowanych Z* mocy. Pozwoliło to na zorientowanie się w zmianach wartości tego parametru zarówno na obszarze całego kraju, jak i w czasie, w dwóch sezonach roku, letnim i zimowym, a także przy założeniu różnych składowych modeli semiwariogramów obciążeń. Dokładna analiza zmienności przestrzenno-czasowej średnich Z* obciążeń elektrycznych, przeprowadzona dla obszaru kraju, umożliwiła zorientowanie się w ich zakresie i charakterze zróżnicowania.

13

Próba oceny rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń mikrobiologicznych w powietrzu na terenie i w sąsiedztwie wybranej fermy drobiu

Plewa-Tutaj K., Pietras-Szewczyk M., Lonc E.

Ochrona Środowiska

|

2014

|

Vol. 36, nr 2

21--28

PL

Intensyfikacja produkcji zwierzęcej w fermach stanowi poważne zagrożenie zdrowotne, ponieważ powstający w nich bioaerozol może prowadzić do lokalnego lub rozległego zanieczyszczenia powietrza. W pracy dokonano oceny liczebności bakterii występujących w powietrzu wewnątrz i na zewnątrz fermy drobiu, jak również próby wizualizacji rozkładu przestrzennego bioaerozolu przy wykorzystaniu technik geoinformatycznych. Do analiz przestrzennych uzyskanych wyników wykorzystano oprogramowanie ArcGIS, natomiast w tworzeniu mapy rozkładu zanieczyszczeń mikrobiologicznych użyto dwóch metod interpolacji – krigingu prostego oraz krigingu zwyczajnego. Uzyskane wyniki potwierdziły słuszność poglądu o znacznej zawartości mikroorganizmów w powietrzu wewnętrznym ferm drobiu, które w postaci bioaerozolu wydostają się przez wentylatory do otoczenia. Dane mikrobiologiczne przedstawione na mapach rastrowych przy wykorzystaniu narzędzi GIS obrazują potencjalne rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń mikrobiologicznych, a tym samym wskazują na strefy najbardziej zagrożone. Wnioski płynące z takich analiz mogą być wykorzystane do kształtowania lokalnych strategii prozdrowotnych lub architektoniczno-urbanistycznych, związanych przede wszystkim z wyborem lokalizacji terenów zabudowy mieszkaniowej.

EN

Intensive poultry farming poses a serious health hazard as a source of bioaerosol that may lead to local and more extensive air pollution. The aim of the research was to investigate numbers of airborne bacteria inside and outside poultry houses as well as to visualize spatial distribution of bioaerosol using geoinformatic methods. ArcGIS software was used for spatial analysis of the results while interpolation methods, simple kriging and ordinary kriging, to create maps of distribution of microbial contamination. The results obtained confirmed high concentration of microorganisms in indoor air, which may spread as bioaerosol via ventilation system outdoors. Microbiological data presented on raster maps illustrate, with the use of GIS techniques, potential spread of microbial contaminants, thus, indicating the areas most at risk. Conclusions drawn from the research findings may be employed for local health or urban architectural strategy formation, mostly in relation to the choice of housing estate locations.

14

Geostatistical methods for estimation of toxicity of marine bottom sediments based on the Gdańsk Basin area

Witt M., Kobusińska M., Maciak J., Niemirycz E.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2014

|

Vol. 43, No. 3

247--256

EN

Toxicity assessment of environmental compartments, in particular sediments as a highly complex matrix, provides a more direct way to assess potential adverse effects of pollutants present in a sample in contrast to chemical analysis estimating only a quantitative level of xenobiotics. Interactions between chemicals, formations of derivatives and the influence of chemical properties of sediments such as the organic matter content causing the intensified sorption of hydrophobic pollutants suggest that a traditional approach to the sediment quality, based only on chemical analysis may be insufficient. The presented study describes the vertical and horizontal variability of toxicity of Gdańsk Basin sediments. Based on 128 surface sediments samples and using geostatistical methods, a prediction map for the EC50 parameter was created. This allowed the evaluation of the toxicity of the surface sediment layer at any selected point of the study area. The applied analysis can be functional for many other locations worldwide. In the present study, the hypothesis about the location of toxic sediments in the vicinity of Gdańsk Deep, outer Puck Bay and close to Vistula River mouth was further confirmed.

15

Zastosowanie krigingu zwyczajnego do rekonstrukcji i wizualizacji reliefu w miejscach odkrywkowej eksploatacji piasku

Zarychta R., Zarychta A.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2013

|

Vol. Spec.

133--146

PL

W niniejszym artykule zaprezentowano jeden ze sposobów odtwarzania rzeźby (sprzed rozpoczęcia eksploatacji piasku na cele podsadzkowe) czterech pól piaskowych dawnego wyrobiska „Siemonia”. Morfologia analizowanego terenu została zwizualizowana w oparciu o archiwalną mapę geologiczną (arkusz Wojkowice) z zastosowaniem metod geostatystycznych, w tym m.in. krigingu zwyczajnego. Jest to jedna ze znanych technik estymacji (szacowania), nazywana B.L.U.E. (best linear unbiased estimator). Zgodność dopasowania matematycznych modeli sferycznych do wariogramu empirycznego potwierdzono w procedurze kross-walidacji. Uzyskane wartości błędów (błąd średni, błąd średni kwadratowy oraz błąd średni kwadratowy standaryzowany) są w znacznym stopniu zgodne z notowanymi w literaturze naukowej. Wygenerowana rzeźba badanego terenu pod postacią modelu trójwymiarowgo w wyniku przeprowadzonej pełnej analizy geostatystycznej jest dość mocno uwydatniona w porównaniu do modelu otrzymanego bez zastosowania analizy strukturalnej i kross-walidacji.

EN

Extraction of mineral resources, including rocks, usually causes some significant changes of the landscape. Transformation of the relief which character and scale can be analysed by means of cartographic materials seems to be the most interesting. Reconstruction of the relief of the period prior to the exploitation is a starting point for such investigation. It can be done basing on archival cartographic materials which are difficult to obtain. However, too varied morphological material of the area can lead to erroneous conclusions which suggests interpretation of three-dimensional models of the relief. Hence, the paper deals with reconstruction and visualisation of the relief (in the period before the exploitation) of four sand fields of the old sand mine excavation “Siemonia”. A geological map of Poland (Wojkowice sheet) has been used for the purpose. A geostatical analysis by means of the programmes Surfer 8. and ArcGIS 10.1. has been performed on the map. An estimation method called ordinary kriging, which is related to B.L.U.E. (best linear unbiased estimator), where the condition of the lack of weight of the measurement (the sum of weight is equal to 1) is fulfilled, has been applied. The calculated values of errors (mean error, mean squared error and mean squared standardised error) obtained as a result of application of the cross-validation procedure are, to a large extent, in agreement with predetermined values of errors given by numerous authors in the scientific literature. It confirms proper “manual” adjustment of two mathematical models of spherical variograms and empirical variograms. The generated contour map of the investigated area (based on estimated points of sampling in nodes of the interpolation grid) together with its three-dimensional digital model are more adequate (due to significant marking of the relief) to the previous state of the investigated area than the two other presented types of cartographic visualisations made without application of the geostatistical methods. Hence, the graphic presentation of results, mentioned as the last one, can be only applied to visualise the relief without any detailed geomorphological interpretations due to its inaccuracy. It seems to be obvious that detailed analyses can be performed basing on a digital model of the terrain accompanied by its contour map obtained when reconstruction of the relief is made by means of geostatistical methods (especially ordinary kriging).

16

Zastosowanie „korekty efektu wygładzenia” w badaniach form geomorfologicznych

Zarychta A., Zarychta R.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2013

|

Vol. Spec.

119--132

PL

Intensywne, wręcz rabunkowe wydobycie kruszyw naturalnych – m.in. piasków stosowanych do celów przemysłowych przyczynia się do znaczących zmian w krajobrazie. Na uwagę zasługuje teren województwa łódzkiego – w tym gmina Kobiele Wielkie, w granicach której odnotowano postępującą degradację wydmy parabolicznej na skutek intensywnej eksploatacji czwartorzędowych piasków do celów budowlanych. Rabunkowa działalność gospodarcza człowieka spowodowała, a także nadal powoduje zanik pierwotnego zasięgu i kształtu wspomnianej formy geomorfologicznej. Stąd autorzy niniejszego opracowania za główny cel przyjęli odtworzenie fizjonomii wydmy parabolicznej (sprzed okresu eksploatacji) z wykorzystaniem metod geostatystycznych (w tym krigingu zwyczajnego). Przeprowadzone liczne rekonesanse terenowe miały na celu analizę i ocenę aktualnego stanu formy eolicznej oraz oszacowanie jej dawnego kształtu i zasięgu z wykorzystaniem odbiornika GPS. Z uwagi na uzyskaną niewielką liczbę punktów próbkowania utworzony hipotetyczny trójwymiarowy model badanej wydmy metodą krigingu zwyczajnego – punktowego nie przyniósł zadowalających efektów. Niemniej jednak zastosowanie korekty efektu wygładzenia zaproponowanej w 2005 r. przez J.K. Yamamoto pozwoliło na sporą redukcję powstałego „efektu zafałszowania”. W konsekwencji odtworzony kształt i zasięg analizowanej formy wyraźnie różni się od wyjściowego modelu cyfrowego. Uzyskane wyniki, a w związku z tym idealnie dopasowane wariogramy świadczą o prawidłowo wykonanej analizie geostatystycznej, a tym samym o dużej wiarygodności zbudowanego Numerycznego Modelu Terenu.

EN

Intensive exploitation of natural environment resources, including natural aggregates – among them sand used for industrial purposes e.g. building industry, production of glass or backfilling contributes to significant physiocenotic changes. Concerning the problem, the area of Łódź voivodeship merits attention, especially Kobiele Wielkie commune (Dudki village) where progressive degradation of a parabolic dune occurs. It is caused by excessive extraction of Pleistocene fluvioglacial sand for building purposes. Overexploitation of natural resources has already caused and it is still causing decrease of the primary range and form of the discussed geomorphological form. Therefore, the authors of the paper decided to aim at reconstruction of the physiognomy (of the period prior to extraction) of the dune which had been formed in Dudki village. Geostatistical methods, including ordinary kriging, have been applied for the purpose. The lack of archival cartographic materials of the investigated area made the authors go on numerous field trips which goal was to analyse and estimate the current state of the aeolian form and to determine its shape and range by means of a GPS receiver. A hypothetical three-dimensional model of the investigated dune made by application of an ordinary kriging method has not brought satisfying effects. Too many overestimated and underestimated values of altitude values caused significant generalisations resulting in smoothing of the whole model. Application of the correction of the smoothing effect proposed by J. K. Yamamoto in 2000 enabled considerable reduction of the “falsification effect”. Therefore, the reconstructed shape and range of the dune is considerably different from the one obtained at the initial stage of the investigation by means of the digital model. The obtained results of the correction of the smoothing effect giving in result perfectly matching variograms prove properly performed geostatistical analysis. Hence, despite the lack of cartographic materials showing the state of the dune prior to the extraction (which could have been compared with the obtained results of desktop studies) it has been assumed that the reconstructed model of the dune matches its previous physiognomy and therefore it is the most suitable.

17

Analiza geostatystyczna zmienności parametrów technologicznych popiołożużli zdeponowanych na składowisku odpadów przemysłowych

Namysłowska-Wilczyńska B., Skorupska B., Wieniewski A.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 2

43-48

PL

Przedmiot badań geostatystycznych stanowiła część składowiska popiołożużli (zbiornik A), związanego z działalnością przemysłu energetycznego, znajdującego się w rejonie Świecia w województwie kujawsko-pomorskim. Przeanalizowano przestrzenne zróżnicowanie dwóch parametrów technologicznych, tj. zawartości popiołu i wilgotności popiołożużli, zdeponowanych na składowisku. Przeprowadzono analizę strukturalną zmienności tych parametrów, z zastosowaniem funkcji wariogramu kierunkowego, a następnie estymację wartości średnich (Z*) z użyciem krigingu zwyczajnego (blokowego) (3D). Przed-stawiono model geostatystyczny (3D) zmienności tych parametrów technologicznych składowiska, co pozwoliło na rozpoznanie przestrzennego zróżnicowania ich wartości w poziomym i pionowym rozprzestrzenieniu warstw popiołożużli. Wykazano, że zastosowanie metod geostatystycznych do opisu parametrów technologicznych popiołożużli, traktowanych jako złoże antropogeniczne, pozwoliło uzyskać ważną bazę danych, stanowiących komplet informacji do ewentualnego podjęcia prac nad gospodarczym wykorzystaniem materiału zdeponowanego na składowisku.

EN

The object under study is an industrial waste disposal site located in the proximity of Swiecie (district Wojewodztwo Kujawsko-Pomorskie), which receives ash-slags from power generation. Geostatistical analysis was carried out for some part of this waste disposal site (Tank?A). Two technological parameters of the ash-slags were made subject to analysis of spatial variation: ash content and moisture content. Structural analysis of variation in the two parameters was conducted using the directional variogram function, and was followed by estimation of average values (Z*) using ordinary (block) kriging (3D). A geostatistical model (3D) was established, which describes variations in the technological parameters of the waste disposal site, thus visualizing the spatial variation of their values in the horizontal and vertical extension of the ash-slag layers. It has been demonstrated that the use of geostatistical methods for describing the technological parameters of the ash-slags (treated as an anthropogenic deposit) offers the possibility of building up a comprehensive database that provides complete input information for a research project on the utilization of the material being disposed of.

18

Variability anisotropy of mineral deposits parameters and its impact on resources estimation - a geostatistical approach

Mucha J., Wasilewska-Błaszczyk M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2012

|

T. 28, z. 4

113-135

EN

Anisotropy of variations of Polish mineral deposit parameters is rarely the subject of interest of geologists who carry on the assessment projects. However, if the anisotropy is strong its description and mathematical modeling are rational and justified as it may affect the accuracy of many calculations suitably for mining geology and mining engineering, e.g. estimation of resources and grade of particular raw-material, interpolation of deposit parameters values and construction of their contour maps, designing of optimum grade mining operations or densification of sampling grid. In geostatistics anisotropy is described with directional semivariograms which represent average variability of values of particular deposit parameter in various directions, depending on the distance between sampling sites. Convenient graphic presentation of anisotropy is map of directional semivariograms and good mathematical presentation are functions describing the anisotropy models. The paper presents the results of geostatistical descriptions of various anisotropy types in selected examples of Polish mineral deposits. Taking into account the spherical variability model, the influence of anisotropy on the results of deposit parameters estimations has been theorized for both the interpolation point and calculation block (area). It was found that anisotropy is effective for parameters estimation if three mutually interrelated factors are considered: power of directional diversification of parameters variation, contribution of random component to total, observed variation of parameters and the range of semivariograms (autocorrelation) of parameter referred to the average sampling grid density. The results demonstrate that anisotropy influences much more the estimations of parameters value in interpolation points than those of average values of parameters calculated for particular parts of deposit (calculation blocks). Moreover, anisotropy is unimportant when the random component of variability dominates the overall variability of analyzed parameter. Therefore, the simpler, isotropic variability model can be applied to geostatistical estimations of deposit parameters.

PL

Anizotropia zmienności parametrów złożowych tylko sporadycznie bywa przedmiotem zainteresowania dokumentatorów polskich złóż . Jej opis i modelowanie matematyczne ma jednak sens i uzasadnienie, gdy jest ona silnie wyrażona, ponieważ tylko wówczas może wpływać zauważalnie na dokładność rozwiązania wielu zadań z zakresu geologii górniczej i górnictwa, takich jak: szacowanie zasobów i jakości kopaliny, interpolacja wartości parametrów złożowych i kreślenie ich map izoliniowych, projektowanie eksploatacji uśredniającej czy też projektowanie zagęszczonej sieci punktów rozpoznania (opróbowania) złoża. W geostatystyce opisu anizotropii dokonuje się za pomocą semiwariogramów kierunkowych wyrażających średnie zróżnicowanie wartości badanego parametru złożowego dla różnych kierunków badań w zależności od odległości między punktami opróbowań. Graficznie anizotropię ilustruje się najczęściej w wygodnej dla interpretacji formie mapy semiwariogramów kierunkowych oraz matematycznie za pomocą funkcji analitycznych ciągłych opisujących modele anizotropowe. W artykule przedstawiono wyniki geostatystycznego opisu różnego rodzaju anizotropii zmienności parametrów złożowych na wybranych przykładach polskich złóż kopalin stałych. Teoretycznie, na przykładzie sferycznego modelu zmienności zilustrowano wpływ anizotropii na wyniki szacowania wartości parametrów złożowych w punktach i blokach złoża. Stwierdzono, że efektywność uwzględnienia anizotropii w szacowaniu parametrów złożowych jest uzależniona od wzajemnych relacji trzech elementów: siły kierunkowego zróżnicowania zmienności parametru, udziału losowego składnika zmienności w całkowitej, obserwowanej zmienności parametru oraz zasięgu autokorelacji wartości parametru odniesionego do średniego rozstawu punktów opróbowań. Wykazano, że anizotropia ma znacznie silniejszy wpływ na oszacowanie wartości parametrów w punktach złoża niż na oszacowanie jego średnich wartości w blokach złoża. Stwierdzono, że anizotropia nie ma istotnego znaczenia w przypadku dominacji losowego składnika zmienności w obserwowanej zmienności analizowanego parametru, co upoważnia do stosowania w oszacowaniach geostatystycznych prostszego, izotropowego modelu zmienności parametru.

19

Metodyka szacowania parametrów zasobowych złóż konkrecji polimetalicznych w obszarze Interoceanmetal na Pacyfiku

Mucha J., Kotliński R., Wasilewska-Błaszczyk M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2011

|

nr 81

137-145

PL

Scharakteryzowano czynniki wpływające na wybór optymalnej metody szacowania zasobności konkrecji występujących na dnie Pacyfiku w obszarze Interoceanmetal i zawartych w nich metali, a w szczególności sposób rozpoznania złoża i strukturę zmienności zasobności konkrecji. Opisano zasady: geostatystycznej analizy zmienności, procedury krigingu zwyczajnego, weryfikacji poprawności modeli geostatystycznych oraz korygowania niekorzystnego efektu wygładzania rezultatów krigingu zwyczajnego metodą Yamamoto. Przedstawiono rezultaty zastosowań metody geostatystycznej w warunkach obszaru złożowego IOM na Pacyfiku. Wskazano na stosunkowo małą dokładność oszacowań zasobności konkrecji w polach rudnych z medianą teoretycznych błędów standardowych krigingu rzędu 30%. Wynika ona z rzadkiej sieci opróbowań oraz stosunkowo dużej zmienności zasobności konkrecji ze współczynnikiem zmienności rzędu 60%. Dla wiarygodnej oceny oszacowania zasobów konkrecji konieczne jest zbadanie dokładności szacowania powierzchni pól rudnych.

EN

The factors affecting the choice of the optimal method of nodule abundance and valuable metal contents estimation on the Pacific bottom in the Interoceanmetal (IOM) area have been described, focusing particularly on the sampling density and the structure variability of nodule accumulations. The principles of geostatistical analysis of variability, geostatistical modelling of deposit parameters, cross-validation procedure and correcting of smoothing effect have been shortly outlined. The results of application of the ordinary kriging with Yamamoto correction for the deposit parameters estimation have been presented. It has been stated that accuracy of mean nodule accumulation in the ore fields is low with median of standard kriging errors equal to ca. 30%. Such a low accuracy is an effect of widely spaced sampling sites and relatively high variability of nodule accumulation with variation coefficient about 60%. The necessity of accuracy analysis of ore fields surfaces evaluation for the reliable nodule resources estimation has been emphasized.

20

Analiza przestrzenna wzbogacalności popiołożużli z wykorzystaniem metod geostatystycznych

Namysłowska-Wilczyńska B., Skorupska B. B., Wieniewski A.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 2

451-461

PL

Przedmiot badań geostatystycznych stanowił zbiornik A, wypełniony popiołożużlami, związanymi z działalnością przemysłu energetycznego, znajdujący się w rejonie Świecia (Toruń), w województwie Kujawsko-Pomorskim. Analizowano przestrzenne zróżnicowanie wzbogacalności e' popiołożużli występujących w zwałowisku stanowiącym hałdę odpadów, definiowanej jako odzysk węgla (w kilogramach) z 1 t popiołożużli. Przeprowadzono analizę strukturalną (wariograficzną) zmienności tego parametru, z zastosowaniem funkcji wariogramu kierunkowego, a następnie estymację (3D) średnich Z*, z użyciem krigingu zwyczajnego (blokowego). Przedstawiono model geostatystyczny zmienności parametrów technologicznych zwałowiska odpadów, co pozwala na rozpoznanie przestrzennego zróżnicowania ich wartości w poziomym i pionowym rozprzestrzenieniu warstw popiołożużli. Zastosowanie geostatystyki do opisu parametrów technologicznych odpadów traktowanych jako złoże antropogenne, umożliwiło uzyskanie różnych baz danych stanowiących komplet cennych informacji do ewentualnego podjęcia prac nad gospodarczym wykorzystaniem zdeponowanego materiału.

EN

Spatial analyses were carried out to develop a 3D geostatistical model of the spatial variation in the technological parameters of an ash-slags heap connected with the operation of the power utilities located near Świecie (Toruń). Tank A filled with ash-slags was the subject of geostatistical studies. The spatial variation of recoverability e' (defined as the amount of carbon kg recovered from 1 ton of ash- slags), was analyzed. The variation of these parameters in the horizontal and vertical extents of the ash-slags heap was subjected to structural (variographic) analysis using the directional variogram function. The parameters of geostatistical models approximating the directional variogram recoverability e' were the basis for the estimation. Averages Z* and corresponding standard estimation deviations delta/k were estimated for the particular depths of the tank using (3D) ordinary (block) kriging. Thanks to the application of the geostatistical methods to describe the parameters of the waste material (treated as an anthropogenic deposit) databases containing complete valuable input information for a project aimed at utilizing the deposited material were created.