Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 95

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  oleje roślinne
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
1
Content available remote Plastyfikatory do poli(chlorku winylu) na bazie surowców odnawialnych
PL
Przedstawiono przegląd literaturowy dotyczący plastyfikatorów poli(chlorku winylu) z surowców odnawialnych. Zaproponowano nowy podział plastyfikatorów, którego głównym kryterium jest pochodzenie surowców użytych do syntez. Przedstawiono przyczyny zmian i główne trendy rynkowe. Omówiono najnowsze wyniki badań naukowych w zakresie bioplastyfikatorów na bazie olejów roślinnych i kwasu bursztynowego, które mają potencjał aplikacyjny w przemyśle.
EN
Poly(vinyl chloride) plasticizers based on renewable raw materials were reviewed. A new classification of plasticizers was proposed, where the main criterion was the origin of raw materials used for syntheses. In particular, bioplasticizers based on vegetable oils and succinic acid were taken into consideration. The reasons of changes and main market trends were presented.
PL
Żywność odpowiedniej jakości zawierająca w swoim składzie tłuszcze roślinne w postaci olejów roślinnych pochodzących z nasion rzepaku stanowi podstawę prawidłowego żywienia człowieka, dostarczając podstawowych składników odżywczych, budulcowych itd. Dlatego też ważnym elementem kontroli jej jakości jest zastosowanie prawidłowej analizy pomiarowej na podstawie wytycznych zawartych w danej normie. Istotne elementy uzyskania prawidłowego wyniku analizy chemicznej to wybór określonej metody oraz dobór odpowiednich warunków przeprowadzania reakcji chemicznych oraz odczynników pod względem jakościowym, jak i ilościowym.
EN
Food of appropriate quality containing vegetable fats in the form of vegetable oils derived from rapeseed is the basis for proper human nutrition by providing basic nutrients, building blocks etc. Therefore, an important element of its quality control is the use of correct measurement analysis based on the guidelines contained in a given standard. Important elements of obtaining the correct result of chemical analysis include the choice of a specific method and the selection of appropriate conditions for carrying out chemical reactions as well as reagents in terms of quality and quantity.
EN
The paper presented the results of tests on the operational properties of industrial oils based on plants carried out by methods not covered by subject standards. It was a method for testing the thermo-oxidative resistance of oils using an actual hydraulic stand and a method for testing the resistance of oils to the action of microorganisms in an aqueous environment. The results of tests on biodegradable hydraulic oil based on a mixture of rapeseed and castor oil were presented. The usefulness of methods for assessing the operational properties of oils was demonstrated, in particular at the stage of composition.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości eksploatacyjnych olejów przemysłowych na bazie roślinnej, realizowanych metodami nieobjętymi normami przedmiotowymi. Była to metoda badania odporności termooksydacyjnej olejów z wykorzystaniem rzeczywistego stanowiska hydraulicznego oraz metoda badania odporności olejów na działanie mikroorganizmów w środowisku wodnym. Przedstawiono wyniki badań biodegradowalnego oleju hydraulicznego na bazie mieszaniny oleju rzepakowego i rycynowego. Wykazano przydatność metod do oceny właściwości eksploatacyjnych olejów, w szczególności na etapie komponowania.
PL
Celem projektu Eko2IZOPUR, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu LIDER, jest opracowanie technologii recyklingu surowcowego roślinnych olejów posmażalniczych i zastosowanie otrzymanych hydroksylowych biokomponentów do wytwarzania innowacyjnych, wysokoefektywnych, poliuretanowych materiałów termoizolacyjnych.
EN
Frying is a popular method of cooking (meals preparation). Heating and deep-fat frying cause a series of chemical reactions, such as oxidation of polyunsaturated fatty acids and vitamin E, as well as formation of trans isomers and products of peroxidation. These chemical reactions cause organoleptic and nutritional changes in the product, which may have a negative effect on health. For this reason, the usefulness of many methods for evaluation of refined oils quality is investigated. The fluorescence spectroscopy is increasingly used for this purpose. The aim of the study was to monitor the changes in emission and excitation spectra of refined rapeseed oil and sunflower oil after processes of heating and frying frozen French fries. The obtained results show the differences between the shapes of fluorescence excitation and emission spectra of both oils due to the two processes and these changes depend on duration of both processes. This study indicates that fluorescence spectroscopy is a promising method for evaluation of changes in oils during heating or frying.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań, których celem było opracowanie nowej metody modyfikacji olejów roślinnych w celu otrzymania bazy olejowej o pożądanych właściwościach fizykochemicznych, które umożliwią zastosowanie tych olejów jako bazy w proekologicznych środkach smarnych. Poszukiwano możliwości modyfikacji oleju roślinnego celem uzyskania baz olejowych o wyższych klasach lepkości. Proces polegał na utlenianiu olejów tlenem w obecności katalizatora i z zastosowaniem nadkrytycznego dwutlenku węgla. Zbadano wpływ temperatury, ilości dodatku katalizatora, stężenia tlenu oraz ilości użytego dwutlenku węgla w procesie modyfikacji oleju rzepakowego. W wyniku modyfikacji olejów roślinnych uzyskano bazy olejowe o wyższych wartościach lepkości niż olej bez modyfikacji. Stwierdzono istotny wpływ warunków procesu prowadzonego wyłącznie w atmosferze tlenu oraz w warunkach nadkrytycznego dwutlenku węgla. Zaobserwowano, że prowadząc proces w atmosferze tlenu i obecności dwutlenku węgla, można sterować właściwościami smarnymi oleju o przeznaczeniu na bazę olejową środka smarnego. Efektem modyfikacji jest produkt o celowo zmienionych właściwościach w porównaniu z właściwościami oleju wyjściowego.
EN
The research results were presented concerning the development of vegetable oil modification in order to obtain a base oil with desired physicochemical properties allowing the use of such oils as the base oil in pro-ecological lubricating agents. The possibilities to modify vegetable oil to obtain base oils with a higher viscosity class were presented. The process consisted of the oxidation of oils with oxygen in the presence of NHPI as a catalyst and with the use of supercritical carbon dioxide. The influence of temperature, catalyst amount, oxygen pressure, and amount of carbon dioxide in the rape-seed oil modification process were studied. As a result of vegetable oil modification, base oils with viscosity values higher than oil without modification were obtained. The significant influence of the conditions of the process carried out in a pure oxygen atmosphere and in supercritical carbon dioxide conditions was found. It was observed that it is possible to control lubricating properties of oil intended as base oil for a lubricating agent, if the process is carried out in an oxygen atmosphere and in the presence of carbon dioxide. A product with purposely changed properties in comparison with the properties of initial oil is the effect of modification.
EN
The paper presents results of research concerning the oil bases designs that are dedicated to application in lubricants for the food industry. The method of vegetable oil modification was proposed that use supercritical carbon dioxide as a solvent. This resulted in a milder course of oil oxidation. In order to minimize the numer of necessary experiments, the Taguchi approach to experiments planning was used. As part of the research, the properties of vegetable oils, inedible (Crambe Abyssinica oil) one and edible (Brassica Campestris (Rapeseed) oil) after modification, were compared. The optimal, due to the adopted criteria, values of oil modification process parameters were determined for each of the oils. Analyses and comparisons of processes for obtaining an oil base suitable for the planned use in ecological lubricants have been made. Under optimized conditions, the modified oils obtained a needed appropriate viscosity class.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące uzyskania roślinnej bazy olejowej odpowiedniej do zastosowania w smarach przeznaczonych do przemysłu spożywczego. Zaproponowano modyfikację oleju roślinnego z użyciem w procesie nadkrytycznego dwutlenku węgla jako rozpuszczalnika. Spowodowało to łagodniejszy przebieg utleniania oleju. W celu zminimalizowania liczby niezbędnych doświadczeń zastosowano planowanie eksperymentu z wykorzystaniem podejścia Taguchiego. W ramach przeprowadzonych badań porównano właściwości olejów roślinnych: niejadalnego (abisyńskiego) i jadalnego (rzepakowego) po modyfikacji. Wyznaczono dla każdego z nich optymalne, ze względu na przyjęte kryteria, wartości parametrów procesu modyfikacji oleju. Dokonano analiz i porównań procesów uzyskania bazy olejowej odpowiedniej do planowanego zastosowania w smarach ekologicznych. W zoptymalizowanych warunkach zmodyfikowane oleje uzyskały wyższą liczbę nadtlenową i odpowiednią klasę lepkości.
EN
In the article, the results of the conducted research were discussed, and the aim was the evaluation of the characteristics of the operation of sliding pairs when vegetable oils are used for lubrication. Particularly, friction pairs with hard layers containing boron were taken into account. For comparison, two of the most common vegetable oils were used during the tests. Rapeseed oil was chosen, since it is most frequently applied in Europe, soybean oil was chosen due to its occurrence in North American areas. The oils are also applied in industry for commercial aims as oil bases for lubricants. The products based on vegetable oils can constitute an alternative for those of mineral origin. However, vegetable oils are characterized by different properties than mineral oils. The most essential issue is the fact that biolubricants are free of sulphurcontaining compounds that can have an unfavourable influence on the health of human beings. The wear measurements were conducted on a block-on-ing test stand T-05. In the sliding pair lubricated with vegetable oils, steel specimen interacted with a counterpart made of bearing alloy. In the second variant of a friction pair, a steel ring specimen with a boronized surface layer was used. The changes of the surface roughness of the specimen and counterpart during operation were evaluated. In the comparative evaluation, the best results were obtained choosing the sample with the hard layer lubricated with soybean oil. In this case, the observed wear of the surface of sliding pairs was the lowest. The lowest friction force and the lowest temperature of the elements of the friction pair also corresponded to this. The application of the TiB2 layer allows reducing the wear of both the sample with the layer and the counterpart with the bearing alloy layer.
PL
W artykule omówiono wyniki przeprowadzonych badań, których celem była ocena charakterystyki pracy węzłów ślizgowych, do których smarowania zastosowano oleje roślinne. Podczas testów w celu porównania wykorzystano dwa najbardziej rozpowszechnione oleje roślinne. Wybrano jako najczęściej znajdujący zastosowanie na terenach europejskich olej rzepakowy oraz wykorzystywany w warunkach amerykańskich olej sojowy. Oleje te znajdują zastosowanie również w przemyśle do celów komercyjnych jako bazy olejów smarowych. Produkty oparte na olejach roślinnych stanowić mogą alternatywę dla tych pochodzenia mineralnego. Oleje roślinne charakteryzują się jednak odmiennymi właściwościami niż oleje mineralne. Najbardziej istotną kwestią jest to, iż nie zawierają one składników mogących niekorzystnie oddziaływać na zdrowie istot żywych. Pomiary sił tarcia i zużycia węzła smarowanego tymi olejami wykonano na testerze typu klocek--rolka T-05. W smarowanym olejami roślinnymi węźle współpracowała pierścieniowa próbka stalowa z przeciwpróbką pokrytą stopem łożyskowym. W drugim wariancie pary ciernej zastosowano pierścieniową próbkę stalową, na której zastosowano borowanie w postaci warstwy TiB2. Ocenie poddano zużycie współpracujących elementów oraz zmiany chropowatości ich powierzchni w trakcie pracy. W badaniach porównawczych najlepsze rezultaty uzyskano dla próbek z naniesioną powłoką TiB2 smarowanych olejem sojowym. W tym przypadku zużycie elementów pary ciernej było najmniejsze. Odpowiadały temu również najmniejsze wartości siły tarcia i temperatury podczas pracy.
PL
Przedstawiono jeden ze sposobów modyfikacji oleju roślinnego. Modyfikowano olej abisyński w procesie utleniania tlenem pod ciśnieniem. Zbadano wpływ temperatury, dodatku katalizatora i rozpuszczalnika na przebieg procesu oraz właściwości uzyskanego produktu. W celu obniżenia temperatury reakcji zastosowano N-hydroksyftalimid, który jest katalizatorem reakcji wolnorodnikowych. Zastosowanie jako rozpuszczalnika ditlenku węgla w warunkach nadkrytycznych miało na celu rozcieńczenie układu i w wyniku tego oczekiwano otrzymania produktu o jednorodnych i powtarzalnych właściwościach. W celu oceny aplikacyjnej otrzymanego produktu określono jego podstawowe właściwości fizyczno-chemiczne.
EN
Two com. vegetable oils were modified by O₂ oxidn. in supercrit. CO₂ solvent at 80-120°C under pressure 150 bar in presence of N‑hydroxyphthalimide as a free-radical catalyst. Use of the CO₂ solvent resulted in decreasing viscosity, peroxide value and acid no. of the oils.
10
Content available remote Proekologiczne bazy olejowe wysokospecjalistycznych środków smarowych
PL
Przedstawiono wstępne wyniki realizacji projektu dotyczącego oceny baz olejowych proekologicznych środków smarowych w zakresie ich charakterystyk lepkościowo-temperaturowych, smarnych, reologicznych i oksydacyjnych. W wyniku blendingu uzyskano bazy olejowe o wyższych klasach lepkości oraz o korzystnych właściwościach smarnych. Nastąpił wzrost wartości ocenianych parametrów, co świadczy o dużej odporności wytworzonych baz olejowych na proces utleniania i znacznym podwyższeniu właściwości smarnych w porównaniu z olejami wyjściowymi.
XX
Six mixts. of vegetable oils with mineral or synthetic ones were studied for rheological properties, oxidn. stability, chem. structure and antiwear properties. Addn. of the vegetable oil resulted in an improvement of lubricating capacity of the base oils.
PL
Przedstawiono wyniki badań nowej kompozycji smarowej spełniającej wymagania niezbędne do zastosowań w przemyśle rolno-spożywczym. Dokonano oceny właściwości smarnych środków smarowych otrzymanych w warunkach laboratoryjnych oraz zaprezentowano wyniki badań stanowiskowych z uwzględnieniem wymuszeń symulujących warunki eksploatacji. Potwierdzono przydatność użytkową opracowanych środków smarowych i ich przydatność do stosowania w wytypowanych węzłach tarcia maszyn i urządzeń sektora przetwórstwa rolno-spożywczego.
EN
Nine lubricants were prepd. by using vegetable oils and their mixts. with mineral or synthetic oils and studied for limit load, oxidn. stability and resistance to wear both under lab. and operating conditions by std. methods. The vegetable oil-based lubricants met the quality requirements for the food industry.
12
PL
Smary na bazie oleju roślinnego wydają się być atrakcyjną alternatywą dla konwencjonalnych smarów opartych na ropie naftowej oraz na olejach mineralnych lub syntetycznych. Nadal jednak nie zdominowały rynku ze względu na niektóre parametry trybologiczne, które nie są odpowiednie do wszystkich zastosowań. Wyzwania w tej dziedzinie mają na celu poprawę właściwości olejów roślinnych bez pogorszenia ich parametrów środowiskowych. Modyfikacja chemiczna olejów roślinnych rozwiązuje problemy strukturalne związane z tymi olejami, co z kolei przekłada się na zwiększoną ich stabilność termiczną i trwałość oksydacyjną. Również dodatek olejów syntetycznych lub mineralnych znacznie poprawia właściwości smarne takich produktów. Określono wpływ modyfikacji chemicznej oraz składu wybranych olejów roślinnych na zmianę ich biodegradowalności.
EN
Two common vegetable oils were modified by oxidn. according to J. Iłowska et al. (2018) and studied for biodegrdn. in a mixt. with lubricating oils (1.7:1 or 1.5:1 by vol.). The vegetable oils were totally biodegradable also after addn. of limited amt. of mineral oil (40%).
13
EN
The analysis of the properties of vegetable oils used in tribology as lubricants is presented. Oil-based lubricants, which get into the natural environment during exploitation, have a destructive effect on living organisms. Petroleum products, depending on the biodegradation environment, have a low biochemical degradability of 15 to 35%. Vegetable oils show significantly better biodegradability, namely from 80 to even 100%, therefore according to the sustainable development policy they are the most frequently mentioned equivalents for oil bases. Depending on the geographical region, availability and production costs of oilseeds, vegetable oils such as rapeseed, charlock, soy or algae oil are used to produce lubricants. Rapeseed and sunflower oil is mainly used in Europe, while in Asian and American countries, soybean oil is dominant. Vegetable oils are a mixture of triglycerides that determine the properties of fats. As lubricants, vegetable oils are used, as well as oils with modified structure, e.g. by chemical modification or from genetically modified crops. Physico-chemical properties such as viscosity, density or acid number have influence on lubricating properties. The literature analysis shows that both vegetable oils and lubricating compositions can be used as lubricants. Vegetable oils are much more environmentally friendly, nevertheless, due to their chemical structure, this kind of oils oxidizes faster, which badly affects their durability.
PL
Przedstawiono analizę właściwości olejów roślinnych stosowanych w tribologii jako środki smarne. Środki smarne pochodzenia naftowego, które podczas eksploatacji przedostają się do środowiska przyrodniczego, wpływają destrukcyjne na organizmy żywe. Produkty naftowe w zależności od środowiska biodegradacji wykazują niską zdolność biochemicznego rozkładu od 15 do 35%. Oleje roślinne wykazują znacznie lepszą biodegradowalność od 80 do nawet 100%, dlatego zgodnie z polityką zrównoważonego rozwoju stanowią najczęściej wymieniane odpowiedniki dla baz naftowych. Do produkcji środków smarnych w zależności od regionu geograficznego, dostępności oraz kosztów produkcji roślin oleistych używane są oleje roślinne m.in.: rzepakowy, gorczycowy, sojowy czy olej z alg. W Europie stosuje się głównie olej rzepakowy i słonecznikowy, natomiast w krajach azjatyckich i amerykańskich dominuje olej sojowy. Oleje roślinne to mieszanina trójglicerydów, które decydują o właściwościach tłuszczów. Jako środki smarne używane są oleje roślinne, a także oleje o zmodyfikowanej strukturze, np. przez modyfikację chemiczną lub pochodzące z upraw na drodze modyfikacji genetycznej. Na właściwości smarne mają wpływ takie cechy fizykochemiczne jak lepkość, gęstość czy liczba kwasowa. Z analizy literatury wynika, że zarówno oleje roślinne, jak i ich kompozycje smarne mogą być wykorzystywane jako środki smarne. Oleje roślinne są znacznie bardziej proekologiczne, jednak ze względu na strukturę chemiczną szybciej ulegają utlenianiu, co niekorzystnie wpływa na ich trwałość.
EN
The article describes the results of the measurement to evaluate the operation characteristic of o-ring seals in case of the operation with vegetable oils. The measurements were made on the model of a sealing node in hydraulic cylinder, where the round cross section seal cooperated with the piston rod. The changes of the friction force during rod movement resulting from the friction between the seal and the rod were analysed. The tests were carried out with two vegetable oils mostly used in industry: rape oil and soybean oil. The products based on vegetable oils can be an alternative to products made on the basis of petroleum. However, vegetable oils are characterized by other properties than mineral oils. The physical and chemical properties of vegetable oils depend on the composition of the fatty acid mixture. The observation of the influence of the occurrence of oxidative gelation on friction force was also conducted. In case of vegetable oils, oxypolymerization tendencies of these fluids are a very significant factor, which can influence the characteristics of friction nodes operation.
PL
W artykule omówiono wyniki przeprowadzonych badań, których celem była ocena charakterystyki pracy uszczelnienia w ruchu posuwisto-zwrotnym działającego w kontakcie z olejami roślinnymi. Pomiary wykonano na modelu węzła uszczelniającego w cylindrze hydraulicznym. Badaną parą uszczelniającą było tłoczysko i pierścień uszczelniający typu o-ring. Analizie poddano zmiany siły tarcia podczas roboczego suwu tłoczyska oraz wpływ na ich wartość prędkości przesuwu tłoczyska. Podczas testów w celu porównania wykorzystano dwa szeroko rozpowszechnione oleje roślinne: olej rzepakowy i olej sojowy. Produkty oparte na olejach roślinnych stanowić mogą alternatywę dla tych pochodzenia mineralnego. Oleje roślinne charakteryzują się jednak odmiennymi właściwościami w porównaniu z olejami mineralnymi. W ich przypadku obserwuje się tendencję do przebiegających z czasem reakcji polimeryzacji prowadzących do zmian lepkości i żelowania oleju. Wpływ tych zjawisk na prace węzła uszczelniającego również był przedmiotem obserwacji.
15
Content available remote Wpływ ultradźwięków na produkty transestryfikacji olejów roślinnych
PL
Zbadano wpływ ultradźwięków na produkty transestryfikacji olejów roślinnych. Sprawdzono zmianę takich właściwości fizykochemicznych, jak gęstość i lepkość, oraz możliwość tworzenia się pierwotnych i wtórnych produktów utlenienia, mających wpływ na stabilność oksydacyjną otrzymywanego biodiesla. Dodatkowo zbadano wpływ ultradźwięków na stężenie estrów metylowych w badanym produkcie. Stwierdzono, że zastosowanie ultradźwięków nie wpływa na gęstość, lepkość oraz skład biodiesla, wpływa jednak na pogorszenie stabilności oksydacyjnej, co wynika z powstawania pierwotnych i wtórnych produktów utleniania.
EN
Fatty acid Me ester was treated with ultrasounds at 40°C (energy input 20–100 Wh) and studied for oxidn. stability after 4 and 8 days. The anisidine values of the ester increased with increasing energy input. No substantial changes of the peroxide no., kinematic viscosity and d. were obsd.
16
Content available remote Epoksydowane oleje roślinne w wytwarzaniu materiałów powłokowych
PL
Przedstawiono sposoby wytwarzania materiałów powłokowych, opierając się na epoksydowanych olejach roślinnych, produktach ich przekształceń do estrów glicydolowych epoksydowanych kwasów tłuszczowych, lub wielokarboksylowych kwasów cykloalifatycznych w reakcji z alkoholem allilowym, epoksydacji epichlorohydryną lub glicydolem. Wykazano możliwości epoksydacji produktów transestryfikacji olejów eterem monoglikolu etylenowo-winylowego i epoksydacji norbornanów. Omówiono wyniki utwardzania epoksydowanych olejów i produktów ich funkcjonalizacji za pomocą bezwodników kwasów karboksylowych i poliamin.
EN
A review, with 59 refs., of the methods for prepg. the title paint coatings by using carboxylic acid anhydrides and polyamines.
EN
Only products containing substances listed in the Regulations (EC) No 889/2008 and 354/2014 can be used in the protection of organic crops. Despite the common list of active substances and schemes of qualifying products for use in organic farming, availability of measures to protect organic farming in the Member States vary widely. The paper presents data collected in 2017. Obtaining information concerning the list of plant protection products qualified for use in organic farming was possible only for 12 Member States. Among the countries, the biggest number of products containing plant oils to protect organic crops has been approved in Germany, the Czech Republic and Luxembourg. No products containing plant oils are approved for use in organic farming in Croatia, Lithuania, Poland and United Kingdom. Pinole and rapeseed oil have the broadest protection capacity for each group of organic farming: agricultural, vegetable, fruit and ornamental. Plant oils most frequently registered in the products approved for use in organic farming include rapeseed oil, mint oil and orange oil. Differences in the availability of ways to protect organic farming in the Member States hinder equal competition in the common market.
PL
Do ochrony upraw ekologicznych dopuszczone są tylko środki zawierające substancje wymienione w Rozporządzeniach Komisji (WE) nr 889/2008 oraz 354/2014. Mimo wspólnej listy substancji aktywnych systemy kwalifikowania preparatów do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz dostępność środków do ochrony upraw ekologicznych w poszczególnych państwach członkowskich są bardzo zróżnicowane. W artykule zaprezentowano dane zebrane w roku 2017. Uzyskanie informacji dotyczących listy środków ochrony roślin zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym było możliwe dla 12 państw członkowskich. Wśród tych państw najwięcej środków zawierających oleje roślinne dopuszczonych jest w Niemczech, Czechach oraz Luksemburgu. W Chorwacji, Litwie, Polsce i Wielkiej Brytanii brak jest środków zawierających oleje roślinne dopuszczonych do stosowania w uprawach ekologicznych. Olejki pozyskiwane z sosny i olej rzepakowy posiadają najszersze możliwości ochrony dla każdej grupy upraw ekologicznych: rolniczych warzywniczych, sadowniczych i ozdobnych. Oleje roślinne najczęściej rejestrowane w środkach dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym to olej rzepakowy, olejek miętowy i olejek pomarańczowy. Różnice w dostępności możliwości ochrony upraw ekologicznych w poszczególnych państwach członkowskich utrudniają równorzędną konkurencję na wspólnym rynku.
EN
The paper discusses the influence of vegetable oil basis on lubricating properties of their selected compositions. Four vegetable oils were used for production of lubricating greases: rapeseed, sunflower, soybean, and castor, all thickened with modified silica of Aerosil® type. The tribological properties of lubricating greases based on vegetable oils were investigated. On their basis, the most beneficial compositions were selected. The tribological properties of greases were estimated via measurements of limiting load of wear (Goz/40), welding load (Pz), scuffing load (Pt), limiting load of scuffing (Poz), and the limiting pressure of seizure (Poz). Based on the obtained results, it may be concluded that the best antiwear properties were shown by the lubricating compositions based on rapeseed oil, whereas the best antiscuffing properties have compositions using castor oil as a disperse phase.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badania wpływu roślinnych baz olejowych na właściwości smarne wybranych kompozycji smarów plastycznych. Do wytworzenia środków smarowych użyto czterech olejów roślinnych: rzepakowego, słonecznikowego, sojowego oraz rycynowego, które następnie zagęszczono modyfikowaną krzemionką typu Aerosil®. Wykonano badania właściwości tribologicznych objęte normą dla smarów plastycznych, a uzyskane wyniki porównano ze sobą i oceniono, który z olejów roślinnych zastosowanych jako baza olejowa smarów plastycznych wpływa najkorzystniej na wartości badanych parametrów. Do oceny właściwości tribologicznych wykorzystano wyniki badań granicznego obciążenia zużycia, obciążenia zespawania, obciążenia zacierającego, granicznego obciążenia zatarcia oraz granicznego nacisku zatarcia. Na podstawie wyników badań tribologicznych stwierdzono, że najkorzystniej na właściwości przeciwzużyciowe wpływa kompozycja, w której jako fazę dyspergującą zastosowano olej rzepakowy, natomiast najskuteczniejszą ochronę przeciwzatarciową pełni kompozycja, w której fazą dyspergującą był olej rycynowy.
EN
The paper discusses the influence of the vegetable dispersion phase on the rolling contact fatigue of bearings lubricated with ecological lubricating compositions. Four vegetable oils were used for the production of lubricating greases: rapeseed, sunflower, soybean, and castor. For comparison purposes, the synthetic and mineral oils were used as well. The rolling contact fatigue (pitting) of bearings lubricated with particular compositions were investigated and evaluated for each base oil. The tribological tests were carried out using T-03 four-ball machine under high load conditions. Based on the obtained results, it may be concluded that vegetable oils, such as rapeseed, sunflower and castor, as the base of lubricating grease positively affectd the rolling contact fatigue of tribosystems lubricated with the above-mentioned compositions in comparison to the control lubricated with greases based on mineral or synthetic oil. There is no favourable change in rolling contact fatigue of tribosystems lubricated with greases based on soybean oil.
PL
W publikacji przedstawiono wyniki badań dotyczących wpływu roślinnej fazy dyspergującej na wartość trwałości zmęczeniowej łożysk smarowanych ekologicznymi kompozycjami smarowymi. Ocenie poddano kompozycje wytworzone na następujących olejach roślinnych: rzepakowym, słonecznikowym, rycynowym i sojowym, a także dla porównania na oleju syntetycznym i mineralnym. Wykonano badania powierzchniowej trwałości zmęczeniowej (pitting) łożysk smarowanych kompozycjami sporządzonymi na wyżej wymienionych olejach. Następnie oceniono wpływ poszczególnych olejów bazowych na zmiany powierzchniowego zużycia zmęczeniowego łożysk. Badania przeprowadzono na aparacie czterokulowym – typ T-03. Na podstawie analizy uzyskanych wyników stwierdzono, że zastosowanie olejów roślinnych takich jak: rzepakowy, słonecznikowy i rycynowy jako bazy olejowej wytworzonych kompozycji smarowych wpływa korzystnie na zmiany powierzchniowej trwałości zmęczeniowej węzłów tarcia smarowanych wyżej wymienionymi kompozycjami w porównaniu z kompozycjami smarowymi, gdzie jako fazę dyspergującą zastosowano olej mineralny bądź syntetyczny. Nie zaobserwowano tak korzystnych zmian powierzchniowej trwałości zmęczeniowej w przypadku kompozycji wytworzonej na bazie oleju sojowego.
EN
The lubricating and rheological properties of compositions based on vegetable oil mixtures and selected additives were examined. The additives were dedicated both to vegetable oils as well as to petroleum products. The additives varied in chemical structure and the content of active elements. It was concluded that the nature of particular additives as well as their concentration in the composition significantly altered the initial lubricating and rheological properties of the base oil. The differences were diverse and highly dependent on the composition. The most beneficial effects were obtained when the additives containing phosphorus and nitrogen were added to the base oil.
PL
Przedstawiono wyniki badań właściwości smarnych i reologicznych kompozycji olejowych wytworzonych na bazie mieszaniny olejów roślinnych z dodatkami smarnymi. Były to dodatki dedykowane olejom roślinnym oraz produktom naftowym. Dodatki różniły się strukturą chemiczną oraz zawartością pierwiastków aktywnych. Stwierdzono, że zarówno rodzaj, jak i stężenie dodatków zmieniły właściwości smarne i reologiczne oleju bazowego, przy czym zakres zmian jest zróżnicowany. Najkorzystniejsze działanie smarne i reologiczne wykazywał dodatek do olejów roślinnych zawierający fosfor i azot.
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.