Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Integracja sztuki i techniki na przykładzie kościoła ewangelicko-augsburskiego w Izbicy Kujawskiej

Rosiak Łukasz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

183--192

PL

Autor w niniejszym artykule podejmuje się próby przedstawienia synergicznego połączenia sztuki i techniki, jakie zawarł projektant w walorach architektonicznych prezentowanego obiektu sakralnego. Służy mu do tego celu przykład ponad stuletniego neogotyckiego zabytku - kościoła ewangelicko-augsburskiego w Izbicy Kujawskiej. Powstał on jako założenie protestanckie, składające się z budynku kościoła oraz cmentarza, zlokalizowanego na ogrodzonym terenie przykościelnym. Zaprojektowana przestrzeń sakralna miała zaspokajać duchowe potrzeby części zróżnicowanej kulturowo i etnicznie społeczności Izbicy Kujawskiej, a sam kościół miał być ważnym znaczeniowo punktem na tle struktury urbanistycznej miasta. Z upływem lat, w wyniku różnych zmian historyczno-demograficznych, obiekt stopniowo odchodził w zapomnienie i popadał w ruinę. Obecnie jest zapomnianą zdegradowaną strukturą w tkance miejskiej Izbicy Kujawskiej.

EN

In this article, the author will attempt to present the synergistic combination of art and technology that the designer included in the architectural values of the presented sacred building. For this purpose, an example of an over one hundred-year-old neo-Gothic monument will be used - the Evangelical-Augsburg church in Izbica Kujawska. It was created as a Protestant complex, consisting of a church building and a cemetery located in a fenced area adjacent to the church. The designed sacred space was to meet the spiritual needs of a part of the culturally and ethnically diverse community of Izbica Kujawska, and the church itself was to be an important point in terms of meaning in the city's urban structure. Over the years, as a result of various historical and demographic changes, the building gradually fell into oblivion and fell into ruin. Currently, it is a forgotten, degraded structure in the urban tissue of Izbica Kujawska.

2

Powierzchowność, lekceważenie i ignorancja w procesie ochrony i konserwacji dziedzictwa poindustrialnego w Polsce

Grabowski Mateusz, Walczak Bartosz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 74

84--99

PL

By doszło do utraty dziedzictwa, wcale nie musi dojść do wyburzenia budynków. Presja inwestycyjna na obiekty postindustrialne często prowadzi do utraty cech decydujących o ich rzeczywistej, lecz nieoczywistej wartości kulturowej. Zawarte w opracowaniu przykłady prac adaptacyjnych pokazują nieodwracalną utratę wartości historycznych obiektów pofabrycznych wraz z otoczeniem. Ich analiza i porównanie z innymi typami zabytków wykazały zjawiska wręcz dyskryminacyjne w zakresie ochrony dziedzictwa przemysłowego. Jest ono traktowane powierzchownie, wzmacniane przez powszechną zgodę na daleko posuniętą ingerencję, co doprowadziło do uznania takich rozwiązań za dopuszczalne czy wręcz wskazane. Mimo że problematyka ochrony zabytków techniki jest od wielu lat przedmiotem badań, to rozdźwięk między teorią i praktyką w zakresie ochrony i konserwacji dziedzictwa przemysłowego w Polsce wydaje się narastać. Założeniami pracy jest dyskusja na temat możliwych kierunków naprawy obecnej sytuacji.

EN

Buildings do not have to be demolished for heritage to be lost. Development pressure on postindustrial sites often leads to the loss of features determining their real, but not obvious, cultural value. The examples of adaptive reuse projects included in this article show the irreversible loss of historical values of postindustrial buildings and their surroundings. Their analysis and comparison with other types of monuments showed even discriminatory phenomena in the field of protection of industrial heritage. Its superficial treatment is reinforced by the general consent to far-reaching interference, which has led to the recognition of such solutions as acceptable or even advisable. Although the issue of the protection of industrial monuments has been the subject of research for many years, the gap between theory and practice in the field of protection and conservation of industrial heritage in Poland seems to be growing. The purpose of this article is therefore to start a discussion on the possible ways to improve the current situation.

3

Ocalić wiatr. Potrzeba zmian w ochronie krajobrazu kulturowego Ciechocinka

Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

148--162

PL

Tężnie i warzelnia soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym w Ciechocinku to unikatowy zespół zabytkowych budowli i urządzeń przemysłowych. Najdawniejszy w Polsce czynny zakład przemysłowy oraz największa w Europie czynna fabryka o technologii przedindustrialnej jest artefaktem o szczególnym znaczeniu historycznym i naukowym. Wartości zabytkowego zespołu przejawiają się w autentyczności i integralności elementów, zachowaniu oryginalnej konstrukcji i formy, kontynuacji funkcji oraz harmonii z krajobrazem. Specyfiką zespołu jest harmonijna przemiana dominującej funkcji: z przemysłowej na przemysłowo-uzdrowiskową. Kiedy w latach siedemdziesiątych XIX wieku pojawiły się głosy wzywające do zamknięcia warzelni, nie zrobiono tego już tylko ze względu na funkcjonowanie uzdrowiska. Tężnie ciechocińskie tworzą jeden z największych tego typu kompleksów w Europie. Zespół nie tylko dokumentuje przeszłe procesy przemysłowe, lecz także świadczy o tendencjach modernizacyjnych gospodarki Królestwa Polskiego.

EN

The graduation towers and saltworks along with Tężniowy and Zdrojowy parks in Ciechocinek together form a unique ensemble of heritage structures and industrial machinery. As the oldest active industrial plant in Poland and the largest actively operating factory based on preindustrial technology in Europe, they are an artifact of immense historical and academic significance. The value of the heritage site manifests itself in the authenticity and integrality of elements, the survival of the original structure and form, the continuity of function and harmony with the landscape. The complex’s specificity lies in the harmonious transformation of the predominant function: from an industrial to an industrial and resort function. When in the 1870s there appeared demands to close the saltworks, they were ignored just because of the operation of the resort. Ciechocinek’s graduation towers form one of the largest complexes of this type in Europe. The complex not only documents past industrial processes, but also presents modernization tendencies of the Kingdom of Poland’s economy.

4

Finansowanie długiem przedsiębiorstw konserwacji zabytków

Białek-Jaworska Anna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

7--15

PL

Celem artykułu jest zidentyfikowanie determinant finansowania długiem i struktury kapitału firm z sektora konserwacji i ochrony zabytków w 23 krajach Europy. Wykorzystano estymator Arellano-Bond metody GMM do analizy dynamicznej danych panelowych dla próby 8086 obserwacji 1952 firm za lata 2011–2020. Wykorzystano dane ze sprawozdań finansowych z bazy TP Catalyst dostarczonej przez Bureau van Dijk. Wykazano, że małe firmy są bardziej zadłużone, łącznie długo- i krótkoterminowo, z tytułu kredytu bankowego i handlowego. Rentowne firmy mniej korzystają z kredytów bankowych i mają niższy wskaźnik długu do kapitału własnego, ale wyższe zobowiązania ogółem. Ryzyko niewykonania zobowiązań jest związane z wyższym zadłużeniem w banku, z tytułu kredytu handlowego i zadłużeniem ogółem, obejmującym zobowiązania bieżące i długoterminowe. Większy majątek trwały pozwala firmom na wydłużenie terminów zapadalności długu. Większe firmy o wyższej płynności zadłużają się na dłuższy okres. Kredyty bankowe wykorzystywane na ochronę zabytków mają krótszy termin zapadalności niż pozostałe zadłużenie.

EN

This paper aims to identify the determinants of debt financing and capital structure of companies in the conservation and preservation sector in twenty-three European countries. The Arellano-Bond estimator of the GMM method was used to analyze dynamic panel data for a sample of 8,086 observations of 1,952 firms for the years 2011–2020. Data from financial statements from the TP Catalyst database provided by Bureau van Dijk were used. It was shown that small firms are more indebted, combined long- and shortterm, to bank and trade credit. Profitable companies used bank loans less and had a lower debt-to-equity ratio but higher total liabilities. Default risk was associated with higher bank debt, trade credit and total debt, including current and long-term liabilities. Higher fixed assets allowed companies to extend debt maturities. Larger companies with higher liquidity were indebted for more extended periods. Bank loans used for conservation had shorter maturities than other debt.

5

Protection of the cultural landscape and architectural form of the Wisnicko-Lipnicki Landscape Park

Hrehorowicz-Gaber Hanna, Agnieszka Ciepiela, Hrehorowicz-Nowak Alicja

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

415--434

EN

A harmoniously shaped cultural landscape provides the basis for protecting the identity of a place. Cataloging spatial values and development forms is an element of the spatial policy of the municipalities of the Wiśnicz foothills and the statutory protection activities of the Complex of Landscape Parks of the Małopolska Voivodeship. The method and results of the research presented in this article were developed for the purpose of identifying architectural forms and patterns for the Wiśnicko-Lipnicki Landscape Park. It takes into account the protection of traditional architectural elements in relation to basic types of development and contains proposals for solutions referring to the local building tradition, harmonizing with the landscape, promoting landscape-friendly forms. It is also a guideline for newly created strategies and planning documents in municipalities.

PL

Harmonijnie kształtowany krajobraz kulturowy daje podstawę ochrony tożsamości miejsca. Skatalogowanie walorów przestrzennych i form zabudowy jest elementem polityki przestrzennej gmin pogórza Wiśnickiego oraz statutowych działań ochronnych Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Metoda i efekty badań przedstawione w niniejszym artykule, zostały opracowane na potrzeby wskazania form i wzorców architektonicznych dla Wiśnicko - Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Uwzględnia ona ochronę tradycyjnych elementów architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów zabudowy i zawiera propozycje rozwiązań nawiązujących do miejscowej tradycji budowlanej, harmonizującej z krajobrazem, promując przyjazne dla krajobrazu formy. Jest również wytyczną dla nowotworzonych strategii i dokumentów planistycznych w gminach.

6

Fire protection in religious monuments: On the example of Notre-Dame de Paris and the CATHEDRAL of St. Peter and St. Paul in Nantes, France

Paszkowski Zbigniew W., Balcerzak Magdalena

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 54

7--30

EN

The cases of the fires of Notre-Dame in Paris and St Peter and St Paul in Nantes present the effects of the gradual neglect of monument conservation and their impact on a decrease in safety. The causes and consequences of the fires were described. Differences in the methods of technical protection and reconstruction after a fire have been specified. It was reported that in the Cathedral in Nantes, the wooden truss was replaced with a concrete one, whereas in Notre-Dame the original truss will be recreated. The need to select fire protection and reconstruction methods on a case-by case basis and use comprehensive fire-resistance systems was indicated.

PL

Studium przypadków pożarów katedry Notre-Dame w Paryżu oraz katedry św. Piotra i Pawła w Nantes przedstawia skutki stopniowego zaniedbywania konserwacji zabytków i obniżania bezpieczeństwa ich zachowania. Opisano przyczyny oraz następstwa pożarów. Wskazano na różnice sposobów technicznego zabezpieczenia i rekonstrukcji uszkodzonych elementów. Wskazano, że w katedrze Św. Piotra i Pawła drewnianą konstrukcję dachu zastąpiono betonową, gdy w Notre Dame odtworzona zostanie oryginalna więźba. Wskazano na konieczność stosowania kompleksowych systemów ochrony pożarowej oraz indywidualnego doboru sposobów ochrony pożarowej i rekonstrukcji po pożarze. Słowa kluczowe:

7

The protection of historic public spaces in the creative process of the city's identity. Case study Szczecin (PL)

Paszkowski Zbigniew W., Kołowiecka Sylwia, Kuśmierek Aleksandra

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

145--167

EN

The article deals with creation of a new identity in cities taken over from the Third Reich after World War II, on the example of Szczecin. This process is characterized by many years of urban changes, reconstruction, revalorization and revitalization of urban complexes. In the process of a new, Polish identity creation of those cities, the functionalist development of urban structures and a strong emphasis on the intensive functionality in a use of downtown spaces were clearly promoted. This trend has caused serious threats to the historic public spaces still preserved in these areas. However it is necessary to take into account the growing functional and quality requirements as well as the needs related to the contemporary functions of cities in their historical areas. A living, developing city cannot be entirely protected from changes resulting from economic, technological, cultural development or the utilitarian needs of its inhabitants. Methods have been developed, allowing the protection of cities and their historic public spaces through legal protection, direct conservation of buildings and revitalization of public spaces. Revitalization of the city is a method that protects historical values in a thoughtful way, while allowing new functions and activities, appropriately selected in terms of heritage protection. In these processes, special attention should be paid to the historic public spaces, where "urban life" takes place, as they are crucial for the city's identity. Regaining the social identity of the city takes place mainly in the historical areas of public spaces, where the reliability of the approach to the protection of historical values and authenticity of resources is a condition for social acceptance.

PL

Artykuł dotyczy tworzenia nowej tożsamości w miastach przejętych od III Rzeszy po II wojnie światowej na przykładzie Szczecina. Proces ten charakteryzuje się wieloletnimi przemianami urbanistycznymi, rekonstrukcją, rewaloryzacją i rewitalizacją zespołów urbanistycznych. W procesie tworzenia nowej, polskiej tożsamości tych miast, wyraźnie promowano funkcjonalistyczny rozwój struktur miejskich oraz silny nacisk na intensywną funkcjonalność w użytkowaniu przestrzeni śródmiejskich. Tendencja ta spowodowała poważne zagrożenia zachowanych na tych terenach zabytkowych przestrzeni publicznych. Konieczne jest jednak uwzględnienie rosnących wymagań funkcjonalnych i jakościowych oraz potrzeb związanych ze współczesnymi funkcjami miast w ich historycznych obszarach. Żyjące, rozwijające się miasto historyczne nie może być całkowicie ochronione przed zmianami wynikającymi z rozwoju gospodarczego, technologicznego, kulturowego czy utylitarnych potrzeb jego mieszkańców. Opracowano metody pozwalające na ochronę zabytkowych przestrzeni publicznych w miastach poprzez ochronę prawną lub bezpośrednią konserwację budynków, a także rewitalizację przestrzeni publicznych. Rewitalizacja miasta to metoda, która w przemyślany sposób chroni walory zabytkowej zabudowy, dopuszczając jednocześnie nowe funkcje i działania, uwzględniające zarówno ochronę dziedzictwa jak i potrzeby społeczne. W procesach rewitalizacji szczególną rolę pełnią historyczne przestrzenie publiczne, w których toczy się „miejskie życie”, gdyż są one ważne w kreowaniu tożsamości miasta. Społeczne odzyskiwanie tożsamości miasta odbywa się głównie w historycznych obszarach przestrzeni publicznych, gdzie rzetelność podejścia do ochrony wartości i autentyczność historycznych zasobów jest warunkiem ich społecznej akceptacji.

8

Protection and renovation of public areas in a modernist city – the case of three streets in the historic city centre of Gdynia

Hirsch Robert, Łozowska Celina

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

125--143

EN

The paper concerns issues related to the preservation and restoration of public space in Gdynia city centre designed and built mainly in the 1920s and 1930s. In 2007, major part of the city centre was entered in the register of monuments as a historic complex of urban architecture. Moreover, in 2015, the area was declared a Monument of History. The renovation protection of a complex of urban architecture covers the historic buildings, but also, among others, includes the protection of public space that is an integral part of the historic complex. Therefore, the preservation of the historic shape and design of public space in the centre of Gdynia is one of the key conservation tasks and since the protection of this type of space in the relatively young historic centres that are less than 100 years old is a new issue, as viewed from the conservational perspective, it is therefore worth analyzing. The issues of protection and restoration of public space in the centre of Gdynia have been exemplified by three historic streets, built in the late 1920s, that are located within the historic complex entered in the register of monuments and that have been the subject of varying restoration investments in the few recent years. The streets differ in terms of historic conditions, renovation requirements, social expectations and investment plans and at the developmental stage of the investment all these factors lead to different assumptions and approaches, bringing, in each case, different results.

PL

Artykuł dotyczy problematyki zachowania i rewaloryzacji przestrzeni publicznych w śródmieściu miasta Gdyni, zaprojektowanym i zbudowanym w głównej mierze w latach 20. i 30. XX w. Znaczna część zespołu śródmieścia została w 2007 r. wpisana do rejestru zabytków jako historyczny układ urbanistyczny. Dodatkowo w 2015 r. obszar ten uznano za Pomnik Historii. Ochrona konserwatorska układu urbanistycznego obejmuje nie tylko historyczną zabudowę, ale także m.in. ochronę przestrzeni publicznych, które stanowią integralną część zespołu zabytkowego. W związku z tym zachowanie historycznego ukształtowania i wystroju przestrzeni publicznych śródmieścia Gdyni, jest jednym z kluczowych zadań konserwatorskich związanych ze sprawowaną ochroną. Ochrona tego rodzaju przestrzeni w stosunkowo młodych ośrodkach zabytkowych liczących mniej niż 100 lat, czyli takim jak śródmieście Gdyni, jest z konserwatorskiego punktu widzenia zagadnieniem nowym i dlatego wartym analizy. Problematykę ochrony i rewaloryzacji przestrzeni publicznych śródmieścia Gdyni przedstawiono na przykładzie trzech wybranych, historycznych ulic, ukształtowanych pod koniec lat 20. XX w. Wszystkie trzy są położone na terenie wpisanym do rejestru zabytków i były w ostatnich kilku latach obszarem inwestycji remontowych w różnej skali. Ulice te natomiast różnią się m.in. tym, że w przypadku każdej z nich inne były uwarunkowania historyczne, wymogi konserwatorskie, oczekiwania społeczne i także plany inwestycyjne. Te wszystkie czynniki sprawiły, że już na etapie projektu inwestycji przyjęto różne założenia i sposoby podejścia do tych przedsięwzięć, a więc w każdym z przypadków inny jest też uzyskany rezultat.

9

Parki kulturowe jako narzędzie kształtowania i ochrony przestrzeni publicznych w Krakowie

Mol Paulina

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

107--124

PL

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadziła do polskiego systemu prawnego nową formę ochrony zabytków w postaci parku kulturowego. Celem jego ustanowienia jest ochrona zabytków nieruchomych oraz krajobrazu kulturowego, występującego na danym terenie. Przez prawie 20 lat funkcjonowania tej formy ochrony zabytków, wciąż jeszcze niewiele samorządów zdecydowało się na utworzenie na terenie gminy (bądź kilku gmin) parku kulturowego. Niemniej, przy jasno sformułowanych zapisach i konsekwentnym ich egzekwowaniu, park kulturowy może być skutecznym narzędziem ochrony i kształtowania przestrzeni publicznych polskich miast i wsi. Powyższa tematyka została poruszona w niniejszym artykule na przykładzie parków kulturowych, funkcjonujących na terenie Krakowa.

EN

Abstract: The Act of July 23, 2003 on the protection and care of historical monuments introduced into the Polish legal system a new form of monument protection in the form of cultural parks. The purpose of its establishment is to protect immovable monuments and the cultural landscape found in a certain area. For almost 20 years of operation of this form of monument protection, still few local governments have decided to establish cultural parks on the territory of a municipality (or several municipalities). Nevertheless, with clearly formulated provisions and consistent enforcement, cultural parks can be an effective tool for protecting and shaping the public spaces of Polish towns and villages. The above-mentioned topics are discussed in this article on the example of cultural parks operating in Krakow.

10

Warszawskie Koloseum - analiza budynku dawnego zbiornika na gaz

Biernacki Jan, Drobiec Łukasz, Nowak Katarzyna, Szojda Leszek

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 2

9--14

PL

Uszkodzenia obiektów zabytkowych wynikają najczęściej ze zużycia technicznego, procesów starzenia materiałów, a także ze zużycia funkcjonalnego i środowiskowego. W najgorszym stanie znajdują się poprzemysłowe obiekty zabytkowe, które nie spełniają obecnie swojej funkcji. Chcąc utrzymać taki obiekt, często trzeba dokonać gruntownej modernizacji oraz adaptacji do innych funkcji użytkowych. W artykule przedstawiono analizę zabytkowej konstrukcji dawnego zbiornika na gaz zlokalizowanego w Warszawie, na podstawie której określono najsłabsze jej elementy, a także sprawdzono nośność pozostałych istotnych komponentów. Dokonano oceny najsłabszych elementów konstrukcji i sprawdzono wytężenia poszczególnych fragmentów konstrukcji murowej, stalowej oraz drewnianej. Na tej podstawie określono sposób adaptacji przedmiotowego obiektu do innych funkcji użytkowych.

EN

Damage to historic buildings is most often caused by technical wear and tear, ageing of materials, as well as functional and environmental wear and tear. In the worst condition are postindustrial historic buildings, which are currently not fulfilling their function. In order to maintain such a facility, it is often necessary to make a thorough modernization and adaptation to other usable functions. The article presents an analysis of the historic construction of the former gas tank located inn Warsaw, on the basis of which its weakest elements were determined, as well as the load capacity of other important components was checked. The weakest elements of the structure were assessed and the strengths of individual fragments of the masonry, steel and wooden structure were checked. On this basis, the method of adaptation of the object to other usable functions was determined.

11

Selected aspects of monument protection in Poland in the inter war period

Mikrut-Kusy Agata, Sikorski Krystian

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2023

|

Vol. 70

65--77

EN

The article concerns research on the history of the conservation of architectural monuments in Poland in the interwar period. A comparison of the first postindependence resolutions covering the protection of Polish monuments shows that the content of the provisions is based on the findings and assumptions developed while the partitions were still in progress. Undoubtedly, the work of societies and conservationist groups, for the purpose of popularizing knowledge about historical objects and making the public aware of the need to undertake conservation activities, became the foundation for the organization of future conservation services. The article presents an analysis of the process of forming Polish conservation structures in the independent state and presents the methods of work of district conservators adopted at that time. This paper pays attention to the attitude of the clergy, scientific circles and the general public to the formed concept of conservation. It should be emphasized that many of the organizational assumptions and legal regulations of the time have influenced the practice and methods of contemporary conservators today.

12

Drewniana architektura sakralna powiatu gliwickiego - przegląd, zagrożenia i drogi ochrony

Serdyńska Joanna

Builder

|

2023

|

R.27, nr 11

48--50

PL

Przedmiotem artykułu są drewniane kościoły powiatu gliwickiego. Rozwijające się od czasów średniowiecznych budownictwo drewniane ukształtowało zasadniczy schemat kompozycyjno-przestrzenny tych budowli, który przesądził o ich typologicznej odrębności, walorach estetycznych oraz cechach regionalnych i ponadregionalnych. Praca stanowi studium bazujące na analizie materiałów źródłowych oraz obserwacjach przeprowadzonych na miejscu. Jej celem jest charakterystyka, opis kondycji oraz wskazanie najważniejszych zagrożeń oraz dróg ochrony tych bezcennych obiektów. Zdaniem autorki chronić należy nie tylko same budynki, ale również wiedzę i umiejętności budowlane oraz sam przemysł drzewny.

EN

The subject of the article are the wooden churches of the Gliwice poviat. Timber construction, developed in the Middle Ages, shaped the basic compositional and spatial scheme of these buildings, which determined their typological distinctiveness, aesthetic values and regional and supra-regional features. The work is a study based on an analysis of source materials and on-site observations. Its aim is to characterise the churches and their present condition, as well as to indicate the main factors that threaten their existence and suggest ways of their protection. In the author’s view, it is not just the buildings that should be preserved, but also construction knowledge and skills, as well as the wood industry itself.

13

The practice of adapting a post-industrial facility into a museum of technology

Mierosławski Paweł

Architectus

|

2023

|

Nr 3 (75)

61--72

EN

The subject of the article is the adaptation of the historic Steam Locomotive Works in Skierniewice for the purposes of a "living" technical museum. The author, using his own thirty years of experience, presented the problem of reconciling the possibility of showing the old technologies of railroad work with the introduction of new functions to historic buildings. The article describes reaching a compromise between the need to preserve historic equipment and infrastructure, as well as the visual qualities of individual objects, with the requirements of current regulations and the desire to show the gathered collection in a way that is interesting and safe for visitors. The example presented in the paper concerns the territorially and cubically largest complex of historic railroad buildings in Poland, where the scale of adaptation works is the largest. The complex is also the oldest surviving relic of the technical facilities of the first Polish railroad line – the Warsaw–Vienna Iron Road. It was built in 1845 and went through several phases of expansion. At present, it preserves buildings from 1859–1943 and technical structures related to the operation of steam locomotives. In 1992, with the end of operation by the railway, the complex was loaned, and in 2002 it was transferred to a non-governmental organization for museum purposes. It is listed in the register of historical monuments under No. 964A. The Skierniewice Locomotive Deport is an example of the success of many years of renovation and adaptation work conducted by an investor that is a non-governmental organization with a modest budget and bases its activities solely on the unpaid work of volunteers.

PL

Tematem artykułu jest adaptacja na cele „żywego” muzeum technicznego zabytkowej parowozowni w Skierniewicach. Autor, korzystając z własnych, trzydziestoletnich doświadczeń, przedstawił problematykę godzenia możliwości pokazywania dawnych technologii pracy kolei z wprowadzaniem do zabytkowych obiektów nowych funkcji. W artykule opisano dochodzenie do kompromisu między koniecznością zachowania zabytkowych urządzeń i infrastruktury oraz wizualnych walorów poszczególnych obiektów z wymogami obecnych przepisów i dążenia do pokazywania zgromadzonej kolekcji w sposób ciekawy i bezpieczny dla zwiedzających. Przedstawiony w pracy przykład dotyczy największego terytorialnie i kubaturowo zespołu zabytkowych obiektów kolejowych w Polsce, w którym skala prac przystosowawczych jest największa. Zespół ten jest również najstarszym zachowanym reliktem zaplecza technicznego pierwszej polskiej linii kolejowej – Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Powstał w 1845 r. i przeszedł kilka faz rozbudowy. Obecnie zachowane są w nim obiekty z lat 1859–1943 oraz budowle techniczne związane z obsługą lokomotyw parowych. W roku 1992, z chwilą zakończenia eksploatacji przez kolej zespół został użyczony, a w roku 2002 przekazany na własność organizacji pozarządowej na cele muzealne. Jest wpisany do rejestru zabytków pod nr 964A. Kompleks skierniewickiej parowozowni jest przykładem sukcesu prowadzenia wieloletnich prac remontowo-adaptacyjnych przez inwestora będącego organizacją pozarządową, posiadającą skromny budżet i opierającą działalność wyłącznie na nieodpłatnej pracy wolontariuszy.

14

Akty doktrynalne w ochronie zabytków a realia komunikacji samochodowej w miastach historycznych na przykładach Kutna i Łowicza

Szewczyk Kacper

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 11

135--146

PL

Ruch i transport to pojęcia nierozłącznie powiązane z istnieniem miast, a ich znaczenie zmieniło się znacznie od momentu powstania większości z nich.. Międzynarodowe akty doktrynalne w dziedzinie ochrony zabytków zdefiniowały problemy w tym zakresie i nakreśliły dobre praktyki służące zachowaniu wartości kulturowych historycznych ośrodków. W niniejszym tekście przeprowadzono analizę realiów komunikacyjnych dwóch miast w województwie łódzkim pod kątem ich zgodności z zaleceniami tzw. Karty Waszyngtońskiej i Dokumentu z La Valetty. W toku badania wykazano, że istnieją znaczne rozbieżności pomiędzy teorią konserwatorską a rzeczywistością ruchu pojazdów w obrębie wybranych miast (Kutna i Łowicza). Fakt ten wpływa negatywnie na możliwości rewaloryzacji zabytkowej przestrzeni i przyczynia się do znacznego obniżenia wartości krajobrazu kulturowego.

EN

Traffic and transport are concepts that are inseparably connected with the existence of cities. Transport conditions have changed significantly since the establishment of the vast majority of Polish cities. International doctrinal acts in the field of monument protection have defined problems in this area and outlined some good practices to protect cultural values of historic centers. In this text, two cities in the Lodzkie Voivodship were analyzed in terms of compliance with the recommendations of the so-called Washington Charter and the La Valetta Document. The study showed that there are significant discrepancies between the conservation theory and the reality of vehicle traffic within selected cities as case studies: Kutno and Łowicz. This fact has a negative impact on the possibility of revalorizing the historic space and contributes to a significant reduction in the value of the cultural landscape.

15

Zachodniogalicyjskie cmentarze z okresu I wojny światowej – niejednoznaczne dziedzictwo w nowych przestrzeniach politycznych

Ruszała Kamil

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 70

131--145

PL

Artykuł omawia cmentarze wojenne z okresu 1914–1918 w Galicji Zachodniej na przestrzeni lat, analizując te obiekty jako niejednoznaczne dziedzictwo, w trzech różnych przestrzeniach: czas wojny (1914–1918), czas postimperialny (1918–1939), czas powojenny (1945–1989). Niniejsze opracowanie pokazuje, w jakim stopniu dziedzictwo wojny zmieniło swoje znaczenie w odbiorze społecznym, biorąc pod uwagę uwarunkowania polityczne. Pierwszy okres charakteryzuje się dwuznacznością: między humanitarną aprobatą i troską o groby poległych żołnierzy a dezaprobatą środowisk artystycznych, które krytykowały architekturę cmentarzy wojennych jako obce style i sztukę, nieprzystającą do istniejącego krajobrazu. Drugi okres odnosi się do okresu po roku 1918 i oswajania z tymi miejscami jako „naszymi” cmentarzami, gdzie w tle dyskurs Legionów Polskich przyćmił znaczenie wielonarodowych armii. Wreszcie trzeci okres dotyczy zapomnienia tych miejsc, marginalnych inicjatyw i niszczenia obiektów. Ich sytuacja zmieniła się wraz z oddolnymi inicjatywami lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. XX wieku.

EN

The article discusses the war cemeteries of 1914–1918 in Western Galicia over the years, analyzing these sites as an ambiguous heritage, in three different spaces: the war period (1915–1918), the post-imperial period (1918–1939) and the post-war period (1945–1989). This publication shows to what extent the legacy of the war has changed its meaning in public perception, given the political circumstances. The first period is characterized by ambiguity: between humanitarian approval and care for the graves of fallen soldiers, and disapproval by artistic circles who criticized the architecture of war cemeteries as alien styles and art, incompatible with the existing landscape. The second period refers to the period after 1918 and the familiarization with these places as “our” cemeteries, where the discourse of the Polish Legions overshadowed the importance of multinational armies in the background. Finally, the third period concerns the forgetting of these places, marginal initiatives and the destruction of objects. Their situation changed with the grassroots initiatives of the 1970s and 1990s

16

Historyczne szpitale – zapomniane dziedzictwo

Gerber Piotr

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 70

117--130

PL

Duża część szpitali w Polsce posiada zabytkowe wartości. Na Dolnym Śląsku stanowią one 30% wszystkich działających szpitali. Niemodernizowana przez lata infrastruktura obiektów ochrony zdrowia wymaga wielu inwestycji. W ostatnich latach finansowe wsparcie środkami Unii Europejskiej, środkami samorządów oraz finansami państwowymi przyśpieszyło ten proces modernizacji. Autor na podstawie prowadzonych badań nad architekturą szpitali omówił specyfikę zabytków ochrony zdrowia, prezentując najważniejsze zmiany, jakie zachodziły w budownictwie szpitalnym od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. Opisuje najważniejsze modele przestrzenne, kształtowane pod wpływem rozwoju wiedzy medycznej i technicznej. Wskazuje podstawowe kryteria konieczne do uwzględnienia przy ocenie historycznych szpitali wymagających modernizacji. Przedstawione kryteria pozwalają na przygotowanie założeń do modernizacji szpitali z zachowaniem ich zabytkowych wartości.

EN

A large part of hospitals in Poland have historic value. In Lower Silesia, they account for 30% of all operating hospitals. The infrastructure of healthcare facilities, which has not been modernized over the years, requires considerable investment. In recent years, financial support from European Union funds, local government funds and state finances has accelerated this modernization process. On the basis of research on the architecture of hospitals, the author discusses the specificity of historical healthcare facilities, presenting the most important changes that have occurred in hospital construction from the end of the eighteenth century to the present day. This paper describes the most important spatial models, influenced by the development of medical and technical knowledge. It indicates the basic criteria that must be considered when assessing historical hospitals in need of refurbishment. The presented criteria allow for the formulation of assumptions for the modernization of hospitals while maintaining their historical value.

17

Selected areas and results of the activities of the National Institute of Cultural Heritage for the protection and care of monuments in the years 2015-2019

Landmann Tomasz

Scientific Journal of the Military University of Land Forces

|

2022

|

Vol. 54, No. 2(204)

196--213

EN

In the article, the subject of considerations is the effects of actions of the National Institute of Cultural Heritage in selected areas of monument protection and care in the years 2015-2019. The undertaken subject corresponds to the protection of cultural heritage in the context of strengthening the cultural security of the Republic of Poland. The purpose of the considerations is to present the results of the activities of the National Institute of Cultural Heritage in the system of protection and care of monuments in Poland, in the years 2015-2019, taking into account selected areas of task implementation by the cultural institution under study. The analysis is based on statistical data published by the National Institute of Cultural Heritage (hereinafter referred to as NID) in periodic and annual reports on the activities of the institution, in additional reports, as well as on scientific literature on the protection and care of historical monuments. In the article, it was established that NID has carried out numerous activities for the protection and care of monuments, and thus the protection of cultural heritage in the context of strengthening the cultural security of the Republic of Poland. The main areas of activities of NID concerned maintaining records and documentation of monuments, monitoring and counteracting threats to cultural heritage, as well as performance of training and information tasks. Opinions and expertise issued for public administration bodies and the implementation of programmes for the protection and care of monuments were important.

PL

Przedmiotem rozważań w artykule jest problematyka efektów działań podjętych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w wybranych obszarach ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w latach 2015-2019. Podejmowana tematyka koresponduje z ochroną dziedzictwa kulturowego w kontekście wzmacniania bezpieczeństwa kulturowego RP. Celem rozważań jest przedstawienie rezultatów działań NID w systemie ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce w latach 2015-2019, z uwzględnieniem wybranych dziedzin realizacji zadań przez opisywaną instytucję kultury. Analizę oparto na danych statystycznych opublikowanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w okresowych, rocznych sprawozdaniach z działalności instytucji, dodatkowych raportach, a ponadto na literaturze naukowej z problematyki ochrony i opieki nad zabytkami. W artykule ustalono, że NID realizował liczne działania na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami, a tym samym ochrony dziedzictwa kulturowego w kontekście wzmacniania bezpieczeństwa kulturowego RP. Główne obszary działań NID dotyczyły ewidencjonowania i dokumentowania zabytków, monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom dla dziedzictwa kulturowego, a także realizowania zadań szkoleniowo-informacyjnych. Ważne były wydawane opinie i ekspertyzy dla organów administracji publicznej i realizacja programów na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami.

18

Ocena stanu technicznego Hali Gwardii w Warszawie z projektem zabezpieczeń ozdobnych elementów murowych

Sekunda Radosław, Lulis Roman, Szymczyk Dawid

Przegląd Budowlany

|

2022

|

R. 93, nr 11-12

116--121

PL

W artykule opisano przypadek diagnostyki stanu technicznego budynku Hali Gwardii w Warszawie w aspekcie ozdobnych elementów murowych będących podstawą postępowań powiatowego inspektora nadzoru budowlanego oraz mazowieckiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Przedstawiono pokrótce wyniki badań makroskopowych, wnioski dotyczące elementów murowych obiektu oraz opisano rozwiązania projektowe związane z zabezpieczeniem elementów murowych zapewniające bezpieczeństwo osób i mienia oraz umożliwiające użytkowanie obiektu do czasu podpisania umowy partnerstwa publiczno-prywatnego docelowego remontu obiektu.

EN

The article describes the case of diagnostics of the technical condition of the building of Hala Gwardii in Warsaw in the aspect of decorative wall elements that are the basis for the proceedings of the Poviat Building Supervision Inspector and the Mazowieckie Voivodship Conservator of Monuments. The results of macroscopic examinations, conclusions regarding the masonry elements of the facility were briefly presented, and design solutions related to securing the masonry elements ensuring the safety of people and property and enabling the use of the facility until the signing of a public-private partnership agreement for the final renovation of the facility were described.

19

Zeskanuj zabytki Ukrainy

Królikowski Jerzy

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2022

|

nr 5

53

20

By nie utracić bezpowrotnie

Bambosz Robert, Dębliński Łukasz, Kanclerowicz Piotr

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2022

|

nr 5

48--52