Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analytical Approach for Simulating the Compression and Recovery Behaviour of Nonwoven Fabrics for Automotive Floor-Covering Application under Static Loading

Azami A. A., Payvandy P., Jalili M. M.

Fibres & Textiles in Eastern Europe

|

2021

|

Vol. 29, no. 4 (148)

62--68

EN

In this study, viscoelastic model parameters are obtained to predict the compression and recovery behaviour of needle-punched nonwoven textiles which are customarily used in industrial applications such as automotive floor-coverings. To this end, two different models are used to explain the compression and recovery behaviour of non-woven textiles under brief, moderate static loading (BMSL) and prolonged, heavy static loading (PHSL) according to ISO 3415 and ISO 3416, respectively. The first model consists of a linear spring and damper set parallel to each other. This combination is placed in series with a linear damper. The second model, however, consists of a linear spring and damper set parallel to each other and placed in series with a nonlinear damper. The results obtained for the compression and recovery behaviour of the non-woven textiles under BMSL and PHSL are compared with experimental results. The results obtained indicated that the nonlinear model is more accurate in the prediction of the compression and recovery behaviour of needle-punched nonwoven textiles under static loading than the linear model. The best result for the prediction of the compression and the recovery behaviour of nonwoven textiles under BMSL and PHSL occurs with the nonlinear model, in which the errors are 4.68% and 4.66%, respectively, when compared to the experimental results.

PL

W pracy podjęto próbę przewidywania zachowania przy ściskaniu i regeneracji igłowanych włóknin używanych w zastosowaniach przemysłowych, takich jak wykładziny podłogowe w samochodach. W tym celu zastosowano dwa różne modele, tak aby wyjaśnić zachowanie włókniny przy ściskaniu i regeneracji przy krótkim, umiarkowanym obciążeniu statycznym (BMSL) i długotrwałym, dużym obciążeniu statycznym (PHSL), odpowiednio, zgodnie z ISO 3415 i ISO 3416. Pierwszy model składał się z liniowej sprężyny i amortyzatora ustawionych równolegle do siebie. Ta kombinacja była umieszczona szeregowo z amortyzatorem liniowym. Drugi model składał się ze sprężyny liniowej i amortyzatora ustawionych równolegle do siebie i połączonych szeregowo z amortyzatorem nieliniowym. Wyniki uzyskane dla zachowania się przy ściskaniu i regeneracji włókniny pod BMSL i PHSL porównano z wynikami eksperymentalnymi. Uzyskane wyniki wskazały, że model nieliniowy jest dokładniejszy w przewidywaniu zachowania przy ściskaniu i regeneracji włóknin igłowanych pod obciążeniem statycznym niż model liniowy. Najlepszy wynik w przewidywaniu ściskania i regeneracji włókniny pod BMSL i PHSL uzyskano dla modelu nieliniowego, w którym błędy wynoszą odpowiednio 4.68% i 4.66% w porównaniu z wynikami eksperymentalnymi.

2

Non-Linear and Parametric Mathematic Models of Electric Arcs

Haltof M.

Biuletyn Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach

|

2016

|

Vol. 60, No. 1

48--55

EN

The article describes factors affecting changes of physical parameters of plasma in a column and in near-electrode areas of arc in electrotechnological devices. The article also presents the effect of chemical composition and of temperature on the non-linearity of selected characteristics of plasma-creating gases. In addition, the study concerns the effect of the heterogeneity of electrode materials on the non-linearity and parametrisation of near-electrode voltage drops, taken into consideration in the approximation of static characteristics of an arc column. The article also presents selected linear and non-linear models of electric arc columns. Research-related simulation results, in the form of non-linear dynamic characteristics of electric arcs, were highly consistent with experimental data.

PL

Opisano czynniki wpływające na zmiany parametrów fizycznych plazmy w kolumnie i obszarach przyelektrodowych łuku urządzeń elektrotechnologicznych. Przedstawiono wpływ składu chemicznego i temperatury na nieliniowość wybranych charakterystyk gazów plazmotwórczych. Rozważono oddziaływanie niejednorodności materiałów elektrod na nieliniowość i parametryzację przyelektrodowych spadków napięcia, które następnie uwzględniono w aproksymacji charakterystyk statycznych kolumny łukowej. Zaprezentowano wybrane liniowe i nieliniowe modele matematyczne kolumny łuku elektrycznego. Uzyskano dużą zgodność wyników symulacji, w postaci nieliniowych charakterystyk dynamicznych łuku elektrycznego, z danymi eksperymentalnymi.

3

Makrorestrukturyzacja Krajowego systemu energetycznego pilną koniecznością w złotym wieku gazu

Trzaska Z.

Rynek Energii

|

2013

|

Nr 3

50--60

PL

Świadomość wagi energii w życiu społeczno-gospodarczym kraju staje się obecnie niezwykle istotna. Przyszłość polskiej energetyki należy do energii gazowej i OZE z uwzględnieniem poprawy efektywności energetycznej i ochrony przemysłu energochłonnego, który już obecnie wypracowuje 20% krajowego PKB i odpowiada za ok. 4% zatrudnienia ogółem. Gaz ziemny stanowi drugie najważniejsze źródło energii w UE i jego udział w strukturze paliw w 2011 r. wynosił ok. 24 proc. Wysoki poziom uzależnienia od importu gazu z Rosji wpływa na strategiczne działania UE w zakresie bezpieczeństwa dostaw, a także na doraźne działania i partykularną politykę energetyczną poszczególnych państw członkowskich. Zwieńczeniem porozumienia UE z Rosją zawartego ostatnio w Moskwie ma być stworzenie w połowie wieku "paneuropejskiej przestrzeni energetycznej, ze zintegrowaną siecią infrastruktury oraz otwartymi, przejrzystymi, wydajnymi i konkurencyjnymi rynkami". Zmieniająca się w czasie dynamika złożonych procesów zmierzających do realizacji ustaleń długofalowej polityki w dziedzinie energetyki krajowej powinna być w możliwie maksymalny sposób dostosowana do programu rozwoju społeczno-gospodarczego kraju z wykorzystaniem mechanizmów systemu ekonomiczno-finansowego państwa. Stąd też w najbliższym okresie, jedyną realną opcją, aby wypełnić lukę w przyszłościowym programie bezpieczeństwa energetycznego w Polsce, jest maksymalne wykorzystanie gazu ziemnego zapewniającego działanie turbin gazowych o cyklu skojarzonym w produkcji zarówno energii elektrycznej, jak i cieplnej - jako potencjalnie największemu odbiorcy gazu z łupków. Zidentyfikowanie bogatych rodzimych złóż gazonośnych łupków stwarza pilną potrzebę odwrócenia tendencji w stosunku do obecnej krajowej sytuacji zaspokajania popytu na nośniki energetyczne a także w odniesieniu do innych państw importujących energię. Zmierzch klasycznego systemu elektroenergetycznego należy uznawać jako bardzo realny w bliskiej perspektywie. Wolny rynek gazu powinien doprowadzić do spadku cen tego paliwa (z korzyścią dla polskiej gospodarki i konsumentów indywidualnych), a nowe projekty infrastrukturalne w sektorze energetycznym powinny zoptymalizować nie tylko przesył, ale także bezpieczeństwo zaopatrzenia odbiorców w gaz. Zaspokojenie zmieniających się dynamicznie w czasie potrzeb odbiorców energii z jej nośnika gazowego w oparciu o możliwości sytemu wydobywczego i zasilającego stanowi podstawowy problem dynamicznej równowagi w układzie: źródła gazu, system przesyłowy i odbiorcy końcowi. Relacje występujące w tym zakresie są na ogół bardzo złożone a ich ustalenie może być uzyskane w oparciu o odpowiedni model matematyczny procesów występujących w systemie wydobywania, przesyłu i użytkowania gazu, który wkrótce stanie się zasadniczym nośnikiem energii. Wyniki bliskie rzeczywistości uzyskuje się przyjmując model nieliniowy, w którym kształtując odpowiednio rynek za pośrednictwem parametrów a, b, d, e oraz u możemy w nim sterować zarówno ceną równowagi, jak i szybkością jej osiągania. Idealna sytuacja na analizowanym rynku gazu występuje wtedy, kiedy wszystkie siły rynkowe równoważą się, a cena gazu pozostaje niezmienna, gdy na początku jest równa cenie równowagowej. Niekorzystny efekt na rynku gazu występuje wówczas, gdy początkowa jego cena jest większa od ceny równowagi.

EN

Awareness of the importance of energy in socio-economic life of the country is now becoming extremely important. The future of the Polish energy sector is a gas and renewable energy including energy efficiency and conservation of energy-intensive industry, which already generates 20% of the national GDP and accounts for approximately 4% of total employment. Natural gas is the second most important source of energy in the EU's share of the fuel mix in 2011 was about 24 percent. The high level of dependence on gas imports from Russia affects the strategic activities of the EU security of supply, as well as on the immediate and particularistic energy policies of the Member States. The culmination of the EU-Russia agreement signed recently in Moscow is to create a mid-century "pan-European energy space, with an integrated network of infrastructure and open, transparent, efficient and competitive markets." The changing dynamics during complex processes in order to pursue the findings of a long-term energy policy in the country should be the maximum possible manner adapted to the socio-economic development of the country through the mechanisms of the economic and financial state. Therefore, in the near term, the only viable option to fill the gap in future energy security program in Poland, the maximum use of natural gas, ensuring the operation of gas turbines in combined-cycle production of both electricity and heat - potentially the largest recipient of shale gas . Identify the gas-rich shale deposits of native creates an urgent need to reverse the trend in relation to the current national situation to meet the demand for energy carriers as well as in relation to other energy-importing nations. Twilight classical power system should be considered as a very viable in the short term. Free gas market should lead to lower prices of fuel (for the benefit of the Polish economy and individual consumers), and new infrastructure projects in the energy sector should not only optimize the transmission, but also the security of supply of gas customers. Meeting the rapidly changing needs of customers during the energy of the carrier gas based on the capabilities of the system of mining and power is the main problem of dynamic equilibrium in the system: gas supply, transmission system and the end users. Relationships occurring in this area are generally very complex and their determination can be obtained based on a robust mathematical model of processes occurring in the extraction, transmission and use of gas, which will soon become an essential source of energy. Results close to reality is achieved by taking a non-linear model, in which the shaping appropriately market via the parameters a, b, d, e and u can be controlled in both the equilibrium price and speed of its development. The ideal situation in the analyzed gas market occurs when all the forces are balanced market, and the price of gas remains constant when the beginning is equal to the equilibrium price. Adverse effect on the gas market occurs when the initial price is higher than the equilibrium price

4

Computer-based simulation of plasma concentration time-proﬁles of drug in nonlinear two-compartment model

Piekarski S., Kiełczyński P., Szalewski M., Rewekant M.

Computer Assisted Methods in Engineering and Science

|

2013

|

Vol. 20, no. 4

279--288

EN

The main interest of pharmacokinetics is the study of the fate of drugs in the living organism. This work proposes the system of the conservation laws that describes time-dependent concentrations of a drug, after a single intravenous administration. Compared with others, the proposed model considers both free and protein-bound drug concentrations at the same time. Plasma protein binding captured in the model enters the nonlinearity arising from the Guldberg-Waage law. According to our best knowledge, the analytical solution for our system does not exist. Our model allows the calculation of the free and bound-drug protein concentrations at any time point and at any dose after single intravenous bolus dose administration. In order to compare the empirical with simulated data, a numerical approach has been proposed. On the basis of published experimental data the model validation has been carried out. The goodness of ﬁt was satisfactory (R 2 = 0.99) and the experimental and simulated AUC (area under the curve) values, as the measure of the bioavailability of drug, were similar (150 M/hxh−1). The preliminary assessment of the model credibility was positive and encouraged further studies.

5

Estimation of nonlinear models parameters of machine tool supporting systems using complete vibration test data

Berczyński S., Gutowski P., Kravtsov Y., Chodźko M.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2010

|

Vol. 34, nr 4

5-22

EN

The paper presents an algorithm of reconstruction nonlinear motion equations of dynamic models of machine tool supporting systems, on the basis of experimentally determined time response characteristics of an object to a given excitation. These models are constructed in the rigid finite elements method convention supplemented by slideway joint modeling option. Reconstruction can be carried out on the basis of complete information about object obtained from experimental tests. The effectiveness of the algorithm has been verified by means of simulated identification of selected parameters of the knee-column slideway joint nonlinear model of milling machine.

PL

W pracy przedstawiono algorytm rekonstrukcji nieliniowych równań ruchu modeli układów nośnych obrabiarek na podstawie doświadczalnie wyznaczonych przebiegów czasowych odpowiedzi obiektu na zadane wymuszenie. Modele poddane analizie są tworzone w konwencji metody sztywnych elementów skończonych, uzupełnionej o opcję modelowania prowadnic. Rekonstrukcja może być prowadzona przy pełnej informacji o obiekcie, uzyskanej z badań doświadczalnych. Efektywność algorytmu zweryfikowano, prowadząc symulowaną identyfikację wybranych parametrów nieliniowego modelu połączenia prowadnicowego wspornik - korpus frezarki uniwersalnej.

6

Analiza teoretyczna wpływu sztywności elastycznych podpór segmentów oscylacyjnych na dynamikę poprzecznego mikrołożyska Power MEMS o zmiennej geometrii

Martyna M.

Zeszyty Naukowe. Cieplne Maszyny Przepływowe - Turbomachinery / Politechnika Łódzka

|

2007

|

nr 131

69-78

PL

Łożysko poprzeczne jest elementem decydującym o prawidłowym działaniu wysokoobrotowych mikromaszyn Power MEMS. Elastyczne podparcie ruchomych segmentów jest sposobem adaptacji mikrołożyska poprzecznego o zmiennej geometrii do ograniczeń technologii MEMS. Przedstawione obliczenia numeryczne mają na celu zbadanie wpływu sztywności elastycznych podpór segmentów na dynamikę mikro-łożyska poprzecznego o zmiennej geometrii.

EN

A journal bearing is a critical element for correct operation of high-speed Power MEMS micro-turbomachines. Elastic pad pivots are a way of adaptation of a tilting pad journal bearing to the MEMS technology constraints. The presented numerical calculations have been conducted in order to investigate theoretically the influence of elastic pad pivots stiffness on dynamics of a tilting pad journal micro-bearing.

7

Nieliniowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmiennej geometrii w aplikacji Power MEMS.

Martyna M.

Zagadnienia Eksploatacji Maszyn

|

2007

|

Vol. 42, nr 2

19-30

PL

Jednym z głównych wyzwań realizowanym od niemal dwóch dekad w wielu ośrodkach badawczych jest próba zbudowania wysokoobrotowej mikromaszyny przepływowej w technologii MEMS. Wyzwanie to związane jest z zapotrzebowaniem w zakresie maszyn przetwarzających energię z dużą gęstością mocy w skali mili i mikro. Zaprezentowane wyniki obliczeń numerycznych mają na celu teoretyczne porównanie działania ultrakrótkich mikrołożysk poprzecznych o zmiennej geometrii dla dwóch różnych systemów podparcia segmentów oraz łożysk o stałej geometrii. Zasadniczym i osiągniętym celem takiego porównania jest wykazanie, że przy odpowiednim doborze parametrów elastycznego podparcia segmentów możliwe jest uzyskanie zadawalających parametrów funkcjonowania mikrołożyska poprzecznego o niskim stosunku długości do średnicy (L/D<0.1). W obliczeniach posłużono się nieliniowym modelem łożyska poprzecznego o zmiennej geometrii, który podczas prowadzonych badań układu łożyskowego w powiększonej skali wykazywał dobrą zgodność wyników obliczeń teoretycznych z eksperymentem. Badania, których wyniki tutaj zaprezentowano, są częścią projektu badawczego prowadzonego w ramach współpracy IMP PŁ i ONERA.

EN

Aspirations for construction of a high-speed Power MEMS micro-turbomachinery have been one of major challenges in many research centers all over the world for almost two decades. This tendency results from the demand for micro-scale devices which are able to process energy with high power density. The presented numerical investigations have been conducted in order to compare theoretically the ultra-short tilting pad gas journal bearing with two different pivot systems and the corresponding multi-lobe gas journal bearing applied in the Power MEMS. The fundamental goal of this comparison is to show that it is possible to achieve advantageous performance parameters of the journal micro-bearing with a low length to diameter aspect ratio (L/D<0.1), provided the parameters of elastic pivots are properly selected. The non-linear model of the tilting pad gas journal bearing which yielded a good agreement of numerical calculation results with the experiment in the macro-scale has been used in the computations. The investigations discussed herein are a part of the research project conducted within the co-operation between the Institute of Turbomachinery Technical University of Lodz (Poland) and The Office National d'Etudes et de Recherches Aeronautiques (ONERA, France).

8

A Nonlinear Turbulence Model for Simulating a Flow in a Square Duct

Naji H., Mompean G., Gnanga H., Rechia A.

Machine Dynamics Problems

|

2006

|

Vol. 30, No. 2

123-135

EN

The aim of this paper is a priori evaluation and improvement of an explicit algebraic Reynolds stress model (EASM) which has been devised by Shih et al. (1995). This model which accounts for anisotropy is used to compute the turbulent flow through a square duct. It is based on a quadratic stress-strain relation which is obtained by applying the constraint of rapid distortion theory and the realizability constraint. The Reynolds number based on the averaged velocity and on the height of the duct is 4800. hi order to handle wall-proximity effects in the near-wall region, damping functions are implemented in the ShihM. Direct numerical simulation (DNS) of the Navier-Stokes equations is available for this case. The comparison of the ShihM results with these accurate simulations shows good agreements. The aspects of the state of such turbulent flow is summarized by the map of the second and third invariants of the Reynolds stress tensor.

9

Practical aspects of identification of the aerodynamic characteristics

Goszczyński J. A.

Journal of Theoretical and Applied Mechanics

|

2006

|

Vol. 44 nr 1

31-50

EN

The problem of identification of aircraft aerodynamic characteristics performed by means of recording current flight parameters is presented in the paper. Basic concepts of fast identification algorithms; e.g. Non Linear Filtering (NF) (based on the Lipcer and Sziriajev theory) and Estimation Before Modelling (EBM) are presented as well. Tips on how to implement the EBM and NF methods in practice are shown. Presented numerical results seem to be very interesting.

PL

W pracy przedstawiono metodę estymacji przed modelowaniem (EBM), znaną również pod nazwą metody dwu etapowej identyfikacji charakterystyk aerodynamicznych (i ich pochodnych). Przedstawiona technika jest szczególnie przydatna do identyfikacji charakterystyk samolotu poruszającego się na dużych kątach natarcia i ślizgu. W pracy przedstawiono podstawowe cechy i zależności metody. Uzyskane wyniki, wraz z posiadaną wiedzą o zakończonych badaniach innych zespołów, pozwalają określić przedstawioną technikę jako potencjalnie integralną część badań rozwojowych i oceny każdego samolotu.

10

Model reszt a innowacje na rynku nieruchomości

Renigier M., Źróbek R.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2005

|

T. 11, z. 1/1

147--155

PL

Szeroko pojęta informatyzacja i wzrastająca wciąż wartość informacji w dążeniu do tworzenia nowoczesnej "gospodarki informacyjnej" oraz zaawansowane techniki komputerowe pozwalają na coraz większe usystematyzowanie i unifikację procesów społeczno-gospodarczych często ujmowanych w postaci zaawansowanych modeli statystyczno-matematycznych. Uznając modelowanie ekonomiczno-matematyczne za zaawansowane narzędzie wspomagające tworzenie i weryfikację analizowanych procesów, w niniejszym opracowaniu przedstawiono zastosowanie reszt z modeli analizy wartości w ujęciu przestrzennym. Zaprezentowano również przykład geostatystycznego modelu nieliniowego i liniowego zbudowanego dla olsztyńskiego rynku nieruchomości gruntowych w latach 1997-2003

EN

Wide by comprehended computerization and continually growing value of information in aspiration for creating modern "informative economy" as well as the advanced computer techniques enable larger systematizing and unifications of economic and social processes, often presented in the form of the advanced the statistical and mathematical models. Recognizing of the economical and mathematical modeling as advanced tool supporting the creating and verification of analyzed processes, in present study was introduced the use of the residual from the value analysis models in spatial conception. Was presented also the example of the geostatistical, non-linear model and linear built for olsztyńskiego land property market from 1997 to 2003

11

Non-linear model of rail vehicle bogie in simulation studies

Opala M., Sowiński B.

Vibrations in Physical Systems

|

2004

|

Vol. 21

291--294

EN

Once the model is completed, the subject of simulation studies is the behaviour of the rail vehicle running on track where the degree of wheel and rail wear may vary, but first of all, the influence of axle load and velocity on the derailment ratio and wheel-rail wear ratio. The analysis of forces which act during the bogie run, take into consideration straight track, regular arc and transition curve in different exploitation conditions.

12

Identyfikacja parametrów nieliniowego modelu reologicznego gruntu organicznego

Gwizdka O.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 101

151-158

PL

W artykule przedstawiono opis badań pracy gruntu organicznego znajdującego się pod obciążeniem stałym i zmiennym. Zweryfikowano elementarne równanie modelu gruntu organicznego Meyera oraz przeanalizowano pracę gruntu organicznego po częściowym odciążeniu.

EN

There is the description of researches, concerning the work of organic soil under the stable and variable load included in the article. There has been verified the elementar equation of the Meyer's organic soil model and analyzed the work of organic soil after partial relieving.

13

Robust compensator control of aerobic continuous fermentation processes with state estimation

Simeonov I., Stoyanov S., Lubenova V.

Archives of Control Sciences

|

2003

|

Vol. 13, no. 1

5-18

EN

The paper deals with robust compensator control of continuous aerobic fermentation processes described by a set of non-linear differential equations. For design purposes the non-linear model is transformed into a linear one with interval parameters. the robust state-space compensator is designed according to the internal model principle. Biomass concentration is estimeted on-line by an observer. Substrate concentration is obtained by model-based or indirect measurement. The theoretical results are verified by simulations in different cases. Robustness and simple realisation are important features of the proposed algorithms.

14

Nieliniowe modele układu bieżnia - kula - bieżnia do wyznaczania rozkładu nacisków w wielowymiarowym łożysku tocznym

Smolnicki T.

Przegląd Mechaniczny

|

1999

|

nr 5-6

16-20

PL

Zaprezentowano metodę modelowania wielkowymiarowych łożysk kulowych stosowanych w maszynach podstawowcyh górnictwa odkrywkowego; przeprowadzono dyskusję stosowanych dotychczas modeli dyskretnych; zaproponowano nowy model elementu tocznego łozyska uwzględniający luzy oraz dowolny kształt profilu bieżni; model ten, zastosowany jako część składowa modelu dyskretnego maszyny, umożliwia określenie rzeczywistych sił w elemencie tocznym oraz rozkładów nacisków.

EN

A method of modelling large-size ball bearings used in the basic machines in strip mines. Discussion of hitherto used discrete models. There is proposed a new model of the rolling element of a bearing taking into account clearances and a desirable shape of the track profile. This model, used as a component part of the discrete model of the machine, permints determination of real forces in the rolling element and discribution of pressures.

15

Non-linear model of glucose kinetics after intranasal administration of insulin in rats

Kalicka R.

Biocybernetics and Biomedical Engineering

|

1998

|

Vol. 18, no. 3-4

55-78

EN

Non-linear models of insulin -+ glucose metabolism are considered. The insulin is administered intranassaly with intermediary medium caIIed promoter. Bred hypoglycaemia is conquered by a built-in self-defence mechanism. Four alternative ways of describing the self-defence mechanism are proposed, which leads to different modeIs. For aII the models analytical solution is presented. Output functions and measurements are used for reckoning of the parameters estimates. IIIustrative examples are presented.

PL

Przy pozanaczyniowym podaniu insuliny (donosowo z promotorem) badano zmiany stężenia glukozy we krwi. W analizowanym procesie wyróżniono dwie fazy odgraniczone chwilą, w której w obronie przed głębokim niedocukrzeniem uruchomiony zostaje endogenny strumień powrotny glukozy. Rezultatem jest wzrost jej stężenia. Dla drugiej fazy, po wyróżnionej chwili, zaproponowano 4 modele alternatywne. Model procesu dla pierwszej fazy jest wspólny. Przedstawiono rozwiązania w postaci funkcji opisujących zmiany stężenia glukozy. Opracowane na ich podstawie procedury umożliwiają wyznaczenie parametrów modeli na podstawie wyników eksperymentu. Rezultatem są zbiory parametrów, wraz z ich dokładnościami, niezbędne do oceny skuteczności procesów regulacyjnych. Może to umożliwić opracowanie procedur dawkowania insuliny w cukrzycy, dobór promotora do typu schorzenia i ocenę skuteczności terapii. Eksperymenty były przeprowadzone według sztywnych schematów próbkowania: w każdym przypadku zebrano jedenaście próbek w ciągu 240 minut. Łącznie przebadano 145 zwierząt, doskonaląc technikę eksperymentów. W wyniku poszukiwań i konsultacji z chirurgiem naczyniowym ostatnio wypracowano technikę badawczą polegającą na podawaniu, pod mikroskopem operacyjnym heparyny i narkozy do tętnicy udowej i pobieraniu krwi do oznaczeń tylko z systemu żylnego. Łącznie dokonano 1560 oznaczeń insuliny i tyle samo oznaczń glukozy. Jak wynika z dotychczasowej analizy, pomiary przeprowadzano zbyt często, a niekiedy zbyt długo. Ma to wpływ na koszty i jakość wyników, zwłaszcza w przypadku tak małych zwierząt doświadczalnych jak szczury. Zebrany matariał badawczy dostarczył interesujących spostrzeżeń, np.: niezgodnie z oczekiwaniem, rosnącym stężeniom insuliny towarzyszyło rosnące stężenie glukozy u zwierząt, u których konieczne było stosowanie w przebiegu eksperymentu większych dawek heparyny. Wskazywać by to mogło na niewyjaśnioną rolę heparyny lub/i promotora w badanej przemianie glukozy. Nie ulega wątpliwości, że konieczne są dalsze badania, aż do wyjaśnienia wszystkich wątpliwości.

16

Kinetics of insulin and glucose after intranasal administration of insulin in rats

Kalicka R., Mnich S.

Biocybernetics and Biomedical Engineering

|

1998

|

Vol. 18, no. 3-4

79-95

EN

A model of insulin - remote insulin distribution is considered. The insulin was administered to nostril mucous in the form of mixture with intermediary medium called promoter. The remote insulin, which is dependent on the insulin, is responsible for glucose metabolism. The considered remote insulin is beyond measurement access. An indirect identification method of the remote insulin model parameters is described. Parameters of insulin, remote insulin and glucose model functions are presented.

PL

Insulinę podano w pojedynczej dawce na blonę śluzową nosa za pośrednictwem substancji zwanej promotorem. Stężenie glukozy i insuliny mierzono w tych samych momentach czasu. Celem było utworzenie modelu dystrybucji insuliny, tzw. insuliny remote i modelu przemiany glukozy w obecności insuliny egzogennej. Utworzone modele poddano identyfikacji na podstawie wyników eksperymentów. Rezultatem jest zbiór parametrów modelu. Pozwala to na porównanie jakości badanego procesu dla wybranych promotorów. Weryfikacja wyników modelowania wskazuje na adekwatność proponowanych modeli. Funkcje regresji wiernie opisują wyniki eksperymentu. Z analizy otrzymanych wyników oraz z dostępnej literatury wynika, że profil farmakokinetyczny dla insuliny donosowej jest bardzo zbliżony do profilu dla insuliny donaczyniowej, natomiast znacznie różni się od profilu dla insuliny podskórnej. Dla donosowej insuliny zarówno początek jej działania jak i czas trwania akcji oraz jej przebieg są dobrze przewidywalne. Wskazuje to na możliwości wykorzystania donosowej insuliny zarówno jako wspomaganie podstawowej terapii np. przed posiłkiem, jak również jako samodzielnej terapii. Znajomość parametrów badanego procesu może być przydatna także przy rozwiązywaniu innych zagadnień, takich jak np. opracowanie adaptacyjnych procedur dawkowania insuliny. Badania są kontynuowane. Ich główne kierunki to: poszukiwanie najlepszego opisu drugiej fazy przemiany insulina-glukoza i doskonalenie optymalizacji eksperymentu z punktu widzenia jakości identyfikacji parametrów modelu badanego, nieliniowego procesu.