Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wzorcowanie analizatorów wydechu za pomocą wytwarzanych in situ wilgotnych wzorców gazowych

Janko P., Kordulasiński R., Wasilewska J., Lenard E.

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2018

|

nr 2 (21)

16--25

PL

Analizatory wydechu, przyrządy do pomiaru stężenia masowego alkoholu (etanolu) w powietrzu wydychanym, są wzorcowane w Polsce za pomocą wilgotnych wzorców gazowych wytwarzanych in situ w symulatorze wydechu z wodnych roztworów wzorcowych etanolu. W artykule przedyskutowano wpływ rozwiązań konstrukcyjnych stanowisk pomiarowych do badania analizatorów wydechu na niepewność stężenia wytwarzanego wzorca. Przedstawiono szczegółową analizę potencjalnych źródeł niepewności i przykładowe budżety niepewności, dla wartości stężenia masowego etanolu w wilgotnym wzorcu gazowym oraz dla wyznaczonej wartości błędu wskazań analizatora.

EN

Breath analyzers are instruments for determination of alcohol (ethanol) mass concentration in exhaled air. These instruments are calibrated in Poland by means of wet gas standards produced in situ from aqueous standard solutions in breath simulators. The article discusses the influence of design of test benches for testing of breath analyzers on the uncertainty of the concentration of the produced gas standard. A detailed analysis of potential sources of uncertainty and an exemplary uncertainty budgets of mass ethanol concentration in a wet gas standard as well as that of the determined instrument error are presented.

2

Badania właściwości metrologicznych termoanemometrycznej metody pomiaru energii gazu ziemnego

Serediuk O., Malisevych V., Warsza Z. L.

Pomiary Automatyka Robotyka

|

2017

|

R. 21, nr 4

49--57

PL

Przedstawiono termoanemometryczną metodę bezpośredniego pomiaru wartości energetycznej przepływającego gazu ziemnego. Jest ona oparta na zastosowaniu dwu przetworników: termoanemometrycznego i różnicy ciśnień. Opisano konstrukcję i działanie laboratoryjnego stanowiska przeznaczonego do badania tej metody. Na podstawie wyników badań doświadczalnych wyznaczono charakterystykę kalibracyjną przetwornika termoanemometrycznego i zależność jego sygnału wyjściowego od zmian wartości energetycznej gazu naturalnego dla zakresu wartości opałowej (7759–8538) kcal/m3 i przepływów do 0,6 m3/h. Przeprowadzono analizę składowych niepewności pomiarów typu B tą metodą i oszacowano jej niepewność standardową. Jest to przykład metody pośredniej, która polega na pomiarze innego parametru gazu, zależnego od zmian jego składu, gdy parametr właściwy jest trudny do określenia, lub nie można go zbadać bezpośrednio. Taka metoda może znaleźć wiele innych zastosowań.

EN

The thermo-anemometric method of direct measurement of the energy value of the flowing natural gas is presented. It is based on two transducers: thermo-anemometric (hot-wire) and differential pressure. The design and operation of the laboratory stand for testing this method has been described. Based on the experimental results, the calibration characteristics of the thermoanemometric transducer and the dependence of its output on the calorific value of the natural gas for the range of (7759–8538) kcal/m3 and flows to 0.6 m3/h were determined. An analysis of uncertainty components of B-type measurements was carried out using this method and its standard uncertainty was assessed. This is an example of an indirect method for examining changes of the tested parameter dependent on the composition of the gas if its direct measurements are difficult or impossible to perform. Instead, another parameter is measured, which depends in a known manner on the composition of the gas as a mixture. Such method can find many other different applications.

3

The application of micro computed tomography to assess quality of parts manufactured by means of rapid prototyping

Gapiński B., Wieczorowski M., Grzelka M., Alonso P. A., Tomé A. B.

Polimery

|

2017

|

T. 62, nr 1

53--59

EN

In the paper apossibility of using ametrology micro computed tomography (CT) to assess quality of parts made by rapid prototyping technique was presented. Additive manufacturing techniques dramatically change the approach to manufacturing process. Not long ago they allowed solely for obtaining aspatial model of apart in order to visualize its features. Nowadays, it is possible to produce elements and assembly groups with properties that make it possible to replace many parts manufactured using traditional casting or injection techniques. Polymer components created by means of 3D printing can be generated one layer of material after another. In many cases inner spaces (sections) are not fully filled in (solid), they are rather replaced by aspecially selected structure. Thanks to this it is possible to save material and reduce weight. To control these structures and to inspect joints between particular layers using anon-destructive method it is necessary to use ametrology micro CT. In the paper an application of X-ray computed tomography and assessment of measurement uncertainty regarding elements manufactured with fused deposition modeling (FDM) method using ABS 3D printing on UP! printer was presented. Inspection of both: inner structure and outer shapes as well as joints between them was performed basing on computer aided design (CAD) model.

PL

W pracy przedstawiono możliwość zastosowania pomiarowej tomografii komputerowej (CT) do oceny jakości elementów wykonanych techniką szybkiego prototypowania. Techniki wytwarzania addytywnego rewolucjonizują podejście do technik wytwarzania. Jeszcze niedawno pozwalały jedynie na uzyskanie przestrzennego modelu w celu jego wizualizacji. Obecnie możliwe jest uzyskanie gotowych elementów o właściwościach pozwalających na zastąpienie wielu wyrobów wykonywanych tradycyjnymi technikami odlewania lub wtryskiwania. Elementy polimerowe uzyskiwane za pomocą druku 3D wytwarzane są przez nakładanie kolejnych warstw materiału. W wielu wypadkach wewnętrzne przestrzenie (przekroje) elementu nie są całkowicie wypełnione, ale są zastępowane przez odpowiednio dobraną strukturę wewnętrzną. Pozwala to na oszczędność materiału i redukcję masy elementów. Kontrola jakości tych struktur, jak i połączeń pomiędzy poszczególnymi warstwami, jest możliwa w sposób nieniszczący jedynie za pomocą pomiarowej tomografii komputerowej. Metodę rentgenowskiej tomografii komputerowej zastosowano do oceny niepewności pomiaru elementów wykonanych z ABS techniką osadzania topionego materiału (FDM) z zastosowaniem drukarki UP! 3D. Dokonano badania i oceny na podstawie modelu projektowanego ze wspomaganiem komputerowym (CAD) z uwzględnieniem zarówno powierzchni zewnętrznych, jak i wewnętrznej struktury oraz połączeń pomiędzy poszczególnymi elementami.

4

Simplified sampling of benthic macroinvertebrates from small streams

Stastna G., Stransky D., Kabelkova I., Babko R.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 2

517--522

EN

European Union legislation requires achievement of good ecological status of European streams and rivers. Because of that, the ecological status of all streams has to be assessed and evaluated. If there is a status identified less than good the remedial measures must be applied. For effective remediation it is necessary to find the cause of worse than good status classification. In urbanized areas is a number of urban drainage outlets with consequences in a necessity of very detailed biomonitoring. Due to time and money demands of such detailed monitoring, it is not possible to make standardized macroinvertebrates field sampling and processing to evaluate the ecological status. Therefore, admissible simplification of field sampling of macroinvertebrates compared to the standard AQEM method was searched for. Both the effect of the subjectivity of multihabitat sampling and the effect of the reduction of the number of sampling points and their uncertainties were studied with help of field experimental work and probabilistic Monte Carlo simulations. It was proved, that a substantial reduction of the number of sampling units (from 20 sampling units requested by European protocol AQEM) is possible only for ASPT and saprobity index (7 sampling units is sufficient) and diversity (9 sampling units is sufficient). A certain reduction (to 14 sampling units) is also possible for the number of individuals, % EPT and IBI index but no reduction can be applied in case of number of taxa and BMWP, where already the replicate 20 unit samples were biased by an unacceptable uncertainty.

PL

Normy legislacyjne Unii Europejskiej (Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE) wymagają osiągnięcia dobrego statusu ekologicznego rzek i strumieni na obszarze państw członkowskich. Z tego też powodu status ekologiczny rzek i strumieni krajów Unii powinien być określony i oceniony. W przypadku gdy status ten zostanie oceniony jako mniej niż dobry, powinny zostać podjęte odpowiednie środki zaradcze. Dla wdrożenia efektywnych działań polepszających stan ekologiczny strumieni należy najpierw zidentyfikować powody, dla których jest on niezadowalający. Na terenie obszarów zurbanizowanych zlokalizowanych jest zwykle wiele wylotów z systemów odprowadzających wody opadowe, które powinny być poddane odpowiednim procedurom biomonitoringu. Ze względu na znaczne nakłady finansowe i czasochłonność nie jest możliwe prowadzenie standardowych procedur pobierania i analizy próbek makrofauny bezkręgowej dla każdego z tak licznych punktów wraz z wymaganą oceną statusu ekologicznego. Stąd też poszukiwane są sposoby dopuszczalnego uproszczenia metod pobierania próbek makrobezkręgowców w odniesieniu do standardowych metod AQEM. W ramach przeprowadzonych badań, za pomocą terenowych prac eksperymentalnych oraz symulacji z wykorzystaniem metody Monte Carlo, analizowano efekty subiektywnego próbkowania siedlisk wielogatunkowych oraz zmniejszenia liczby punktów pobierania próbek powiązane z niepewnością próbkowania. Dowiedziono, że znaczne zmniejszenie liczby próbek (z 20 wymaganych w protokole AQEM) jest możliwe tylko dla indeksu ASPT i indeksu saprobowości (wynosi 7 próbek) oraz indeksu różnorodności (wystarczająca liczba 9 próbek). Zauważalne zmniejszenie liczby (do poziomu 14 próbek) jest możliwe również dla ilości osobników oraz % EPT i indeksu IBI. Jednakże niemożliwe jest zmniejszenie liczby próbek w celu prawidłowego określenia liczby taksonów oraz wartości BMWP, gdzie już w przypadku liczby powtórzeń na poziomie 20 próbek wynik obarczony jest wysokim poziomem niepewności.

5

Szacowanie niepewności pomiaru przestrzennego błędu pozycjonowania maszyn technologicznych

Majda P., Pajor M.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 11

1546--1550

PL

Zaprezentowano wyniki wyznaczania niepewności dla błędu przestrzennego pozycjonowania elementów wykonawczych przenośnego portalu spawalniczego. Analizie poddano metodę pomiaru, która wykorzystuje laserowy system nadążny (tzw. tracer) oraz algorytm multilateracji do wyznaczania rozkładu wektorowego pola błędu pozycjonowania. W obliczeniach symulacyjnych metodą Monte Carlo oprócz niepewności systemu pomiarowego uwzględniono także składniki niepewności pomiaru temperatury, wyznaczania współczynnika rozszerzalności cieplnej oraz powtarzalności pozycjonowania badanych osi. Potwierdzono wysoką skuteczność zastosowanej metody. Zaprezentowano także przykład praktyczny i wizualizację rozkładu błędów przed kompensacją oraz po kompensacji błędów kinematycznych i wzajemnej prostopadłości osi w układzie sterowania numerycznego maszyny.

EN

The article presents results of evaluation of uncertainty of volumetric error of a mobile welding portal. The analysis were made for a method of measurement, which uses laser tracer and a multilateration algorithm to determine the distribution of the vector field of positioning error. In the simulation calculations a Monte Carlo method was used. The simulation also included components of the measurement system uncertainty, the uncertainty of temperature, determination of a thermal expansion coefficient and positioning repeatability of a machine axis. High efficiency (impressive accuracy) of this method was confirmed. The article also presents a practical example and a visualization of volumetric error before and after the compensation of kinematic error and mutuality of axis squareness made in the numerical control system of a mobile welding portal.

6

Niepewność wyniku analizy areometrycznej

Gołębiewska A., Hyb W.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2016

|

nr 2

84--91

PL

Porównanie niepewności określonej metodą A i B. Metoda A – niepewność równa odchyleniu standardowemu z wielokrotnego wyniku pomiaru. Metoda B – niepewność złożona, oszacowana na podstawie analizy możliwej zmienności wielkości wejściowych, decydujących o wyniku pomiaru.

EN

Comparison of uncertainty determined by the methods „A” and „B”. „A” method – uncertainty equals to standard deviation of repeated test results. „B” method – complex uncertainty, based on the analysis of possible variability of input values that determine the measurement result.

7

Elementy statystycznej analizy wyników pomiarów na przykładzie badań wybranych cech mieszanek mineralno-asfaltowych

Słowik M., Bartkowiak M.

Drogownictwo

|

2016

|

nr 7-8

247--253

PL

W analizie porównawczej poddano sześć testów eliminujących wartości odbiegające. Porównano testy zarówno na zbiorach, które zostały wybrane z ważnych w rozwoju statystyki artykułów, jak i zbiorach uzyskanych z pomiarów własnych. Przedstawiono wzory służące do obliczania wartości krytycznych używanych w testach. Porównano działanie testów w zależności od liczby elementów w analizowanej próbie. Omówiono także wpływ testów na normalność rozkładu i na podstawie analizy literatury wybrano test o największej mocy.

EN

Six tests eliminating outlaying values are made in comparison analysis. Tests are compared on both sets selected from important for statistics development papers and sets obtained from self-measuring. Formulas for calculation of critical values used in tests are presented in the paper. Functioning of the tests in relation of elements number in analyzed sample was compared. Tests influence on normality of distribution are described and biggest power test was selected on the base of literature analysis.

8

An approach to in-situ compressive strength of concrete

Brunarski L., Dohojda M.

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences

|

2016

|

Vol. 64, nr 4

687--695

EN

The paper presents the problem of estimating in-situ compressive strength of concrete in a comprehensive way, taking into account the possibility of direct tests of cored specimens and indirect methods of non-destructive tests: rebound hammer tests and ultrasonic pulse velocity measurements. The paper approaches the discussed problem in an original, scientifically documented and exhaustive way, in particular in terms of application.

9

Niepewność wyznaczania sztywności statycznej obrabiarek z użyciem akcelerometrów

Majda P., Pajor M.

Modelowanie Inżynierskie

|

2015

|

T. 24, nr 55

69--73

PL

Artykuł zawiera analizę niepewności wyznaczania sztywności obrabiarek, gdzie do pomiaru siły użyto jednoosiowego siłomierza tensometrycznego, a przemieszczenia przeliczano ze wskazań przebiegów czasowych przyśpieszeń mierzonych sejsmicznymi czujnikami drgań (akcelerometrami). W budżetowaniu uwzględniono także składowe wnoszone przez wzmacniacze, karty akwizycji danych, histerezę siłomierza, dokładność pozycjonowania akcelerometrów i siłownika oraz współczynniki wzmocnień uzyskane z wzorcowania siłomierza i wzorcowania wskazań przemieszczeń estymowanych na podstawie wskazań przyśpieszeń.

EN

The article contains an analysis of the uncertainty of determining the stiffness of machine which is used to measure the strength of uniaxial strain gauge dynamometer and displacement converted indication of acceleration time histories measured seismic vibration sensors (accelerometers). In budgeting uncertainty also includes components contributed by amplifiers, data acquisition cards, hysteresis dynamometer and reinforcement ratios derived from the calibration and the calibration of the gauge indications displacements estimated on the basis of the indications of acceleration.

10

Metrological Issues in Experimental Tests of Welding Machines. Part 2: Errors and Uncertainties in Measurements of Parameters of Selected Periodic Waveforms

Sawicki A., Haltof M.

Biuletyn Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach

|

2015

|

Vol. 59, No. 5

39--54

EN

The article justifies the necessity of taking into consideration measurement accuracies in experimental tests of welding machines and presents the effect of systematic errors of measurement channels on the errors related to the determination of root-mean-square current, root-mean-square voltage and average values of momentary power. The study also presents errors and uncertainties in measurements of active, passive and apparent power in supply systems of one-phase and three-phase welding machines. For the study-related purposes it was necessary to assume the symmetry of three-phase supply voltage and the linearity of elements in load branches. The article provides primary information about digital measurements of the frequency and the angle of the phase shift of periodic wavelengths indicating sources of systematic errors. The work also presents dependences enabling the experimental determination of filling factors of rectangular wavelengths of TIG welding machines as well as describes measurement errors in three cases of rectangular wave shapes. The computational determination of errors and uncertainties was exemplified using the results of tests concerned with welding source power efficiency.

PL

Podano uzasadnienie uwzględniania dokładności pomiarów w badaniach eksperymentalnych urządzeń spawalniczych. Przedstawiono wpływ błędów systematycznych kanałów pomiarowych na błędy wyznaczania wartości skutecznych prądów i napięć oraz wartości średniej mocy chwilowej. Określono błędy i niepewności pomiarów mocy czynnej, biernej i pozornej w układach zasilania urządzeń spawalniczych jednofazowych i trójfazowych. Założono symetrię napięć zasilających trójfazowych i liniowość elementów w gałęziach obciążenia. Przedstawiono podstawowe informacje na temat pomiarów cyfrowych częstotliwości i kąta przesunięcia fazowego przebiegów okresowych, wskazując na źródła błędów systematycznych. Podano zależności umożliwiające eksperymentalne wyznaczanie wartości współczynnika wypełnienia przebiegów prostokątnych prądu urządzeń do spawania metodą TIG. Określono błędy pomiarów w trzech przypadkach kształtu fali prostokątnej.

11

Generation of cross-correlated random variables in the type B evaluation of the uncertainty measurement

Majda P., Rozkrut D.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2015

|

Vol. 39, nr 3

27--33

EN

This study presents the algorithm for generating cross-correlated random variables. The algorithm uses the Cholesky decomposition. We discuss the advantages and disadvantages of the algorithm in terms of its application in the type B evaluation of measurement uncertainty. This study considered the determination of uncertainty in measuring the stiffness of machine tools for input variables suspected of having a significant degree of correlation. A strict solution was compared with the solution obtained with the use of the Monte Carlo method.

PL

W pracy przedstawiono algorytm generowania zmiennych losowych skorelowanych. Podstawą algorytmu jest dekompozycja macierzy Choleskiego. Prowadzono dyskusję wad i zalet jego użycia w odniesieniu do praktycznego zastosowania w analizie niepewności pomiarów metodą typu B. Rozważano możliwość wyznaczania niepewności wskaźnika sztywności maszyn technologicznych dla zmiennych wejściowych o znacznym stopniu korelacji. Porównano wyniki rozwiązania ścisłego z rozwiązaniem uzyskanym metodą Monte Carlo.

12

An approach to the evaluation of dynamic uncertainty in measurement using non-statistical techniques

Vasilevskyi O., Kucheruk V., Kurytnik I. P.

Pomiary Automatyka Kontrola

|

2014

|

R. 60, nr 11

997--1001

EN

The article discusses a new approach to the expression of dynamic uncertainty of experimental dynamic measurements based on a priori information about the frequency response measurement tool. This approach allows to measure the results of dynamic measurements with the international requirements for the characterization accuracy.

PL

Pomiary dynamiczne są prowadzone w badaniach naukowych, przemyśle i medycynie. W artykule zaproponowano nowe podejście do oceny niepewności przy pomiarach dynamicznych które opiera się na wykorzystaniu funkcji spektralnych wejściowego sygnału pomiarowego i danych znanych a priori odnoszących się do częstotliwościowych charakterystyk stosowanej aparatury pomiarowej.

13

Wpływ procesu pobierania próbek na jakość przewidywania nieaddytywnych właściwości benzyn silnikowych

Haduch B.

Nafta-Gaz

|

2014

|

R. 70, nr 10

717--723

PL

W artykule zwrócono uwagę na wpływ rzetelności danych wejściowych na możliwość wykorzystania sieci neuronowych przy predykcji właściwości mieszanin paliw węglowodorowych (benzyn silnikowych) zawierających takie związki tlenowe, jak etanol czy etery. Przedstawiono jeden ze sposobów obliczania niepewności związanej z czynnościami pobierania próbek na przykładzie benzyny silnikowej. Przy opracowywaniu artykułu wykorzystano między innymi informacje zawarte w Przewodniku EURACHEM/CITAC Niepewność pomiaru związana z pobieraniem próbek – dotyczące metod wyznaczania niepewności wnoszonej do pomiaru poprzez czynności pobierania próbek.

EN

Attention is paid on the impact of the reliability of the input data using a neural network on the opportunity to predict the properties of mixtures with hydrocarbon fuels (motor gasoline) containing oxygenates such as ethanol, or ethers. One of the ways to calculate the uncertainty associated with sampling activities on the example of motor gasoline is presented. Information contained in the EURACHEM/CITAC GUIDE Measurement uncertainty Arising from sampling – A guide to methods and approaches, First Edition, 2007 was used when developing the article about the methods of determining the measurement uncertainty payable to sampling activities.

14

Badanie wytrzymałości na rozciąganie próbek kształtowanych przyrostowo z materiału fotoutwardzalnego

Adamczak S., Bochnia J., Kaczmarska B.

Mechanik

|

2014

|

R. 87, nr 8-9CD1

26-38

PL

W artykule omówiono wyniki statycznej próby rozciągania próbek o przekroju prostokątnym wykonanych z materiałów fotoutwardzalnych z zastosowaniem kształtowania przyrostowego. Przeprowadzono analizę wyników i oszacowano niepewność pomiarów wytrzymałości na rozciąganie. Uwzględniono kierunek ułożenia próbek na platformie roboczej maszyny z uwzględnieniem ryzyka innowacyjności technologii. Zwrócono uwagę na problem ryzyka innowacyjnego w aspekcie (odnośnie do) zastosowanej technologii przyrostowej.

EN

The article presents results of the static tensile test of the rectangular cross-section samples made of the photocurable materials with application of the additive technology. An analysis of the results has been carried out and the uncertainty of the measurements of the tensile strength has been estimated. Orientation of the sample on the bild tray has been taken into account, with the consideration of the technology innovation risk. The article deals on the subject of the innovation risk in terms of the additive technology.

15

Procedure for Uncertainty Management in the Next Generation of GPS Based on Monte Carlo Simulation

Zhu H., Zhang Y.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2013

|

R. 89, nr 1b

124--126

EN

In order to remove the impact of the implementation uncertainty in the actual measurement process, Monte Carlo simulation was adopted to estimate the method uncertainty, assess the measurement program and improve the measurement program by Process of Uncertainty Management given in the next generation of Geometrical Product Specification. A simulation prototype system of uncertainty estimation based on Monte Carlo method is presented by using the professional software Matlab. An engineering example is introduced to test the proposed method.

PL

W celu usunięcia wpływu niepewności wykonania w bieżącym procesie pomiaru, aby oszacować niepewność metody i programu pomiarów, zaadoptowano symulację Monte Carlo. Program pomiarowy ulepszono przez zastosowanie procesu zarządzania niepewnością dołączonego do kolejnej generacji Geometrycznej Specyfikacji Produktu (GPS). Wykorzystując profesjonalny program Matlab zaprezentowano prototyp symulacji systemu oszacowania niepewności oparty o metodę Monte Carlo. Do testu proponowanej metody wprowadzono przykład inżynieryjny.

16

Niepewność pomiaru długości z użyciem przetwornika pneumatycznego

Jakubowicz M., Jermak C. J.

Inżynieria Maszyn

|

2013

|

R. 18, z. 3

48--59

PL

W artykule omówiono wybrane aspekty analizy niepewności pomiaru długości z użyciem przetwornika pneumatycznego. W celu wyznaczenia niepewności pomiaru szerokości szczeliny s, przy wykorzystaniu systemu pomiarowego wyposażonego w pneumatyczny przetwornik długości oraz przetwornik ciśnienia, zastosowano procedurę wzorcowania i estymacji współczynników charakterystyki statycznej. Badania przeprowadzono dla przetworników z różnymi zestawami dysz. Przyjęte zestawy umożliwiły uzyskanie parametrów metrologicznych stosowanych w przemysłowych przyrządach pomiarowych. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej i w jej efekcie ustalono, w jakim zakresie znajduje się poprawna wartość mierzonej szerokości szczeliny pomiarowej s.

EN

This paper discusses some aspects of measurement uncertainty analysis in air gauges for measurement of length. Investigations was conducted on selected transducers with different sets of nozzles. Adopted combinations of nozzles enabled estimation of metrological parameters used in measuring instruments in conditions corresponding to those applied in industrial applications. The slot size was determined by the measurement system equipped with the air gauge equipped with pressure transducer. In order to evaluate the measurement uncertainty calibration procedure using the estimation of coefficients for static characteristics were applied. The results were statistically analyzed and the range in which there is a correct value of the measured slotsize s was determined.

17

O kalibracji elektronowego mikroskopu skaningowego do pomiaru wymiarów w zakresie nanometrowym

Volodarski E., Koshewa L., Warsza Z. L., Shantyr A.

Elektronika : konstrukcje, technologie, zastosowania

|

2013

|

Vol. 54, nr 2

64-67

PL

Przeprowadzono analizę metod i sposobu kalibracji skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM) w celu określenia optymalnych wartości jego podstawowych parametrów z punktu widzenia minimalizacji ich wpływu na niepewność wyników pomiaru wymiarów w zakresie nanometrowym. Podano wzory na niepewność pomiarów średnicy wiązki elektronów i współczynnika skali ekranu (powiększenia) tego mikroskopu. Wykazano, że przy wyborze parametrów pracy, dla osiągnięcia wymaganej dokładności kalibracji należy uwzględniać pozytywny wpływ poziomu napięcia przyspieszającego elektrony na rozdzielczość i wpływ negatywny na powtarzalność wskazań oraz przyjąć miedzy nimi pewien kompromis. Rozważania zilustrowano przykładem liczbowym.

EN

The paper analyzes the methods and means of the calibration scanning electron microscope (SEM) to determine the optimal values of the SEM basic characteristics in terms of their impact on the uncertainty of the results. Given are patterns of the measurement uncertainty of the electron beam diameter and of display scale factor (zoom) of the microscope. It is shown that for achievement of the required exactness of calibration at the choice of the mode of work of microscope it is necessary to take into account influence of voltage level of acceleration on the resolving power the SEM from one side, and the accuracy of results, on the other hand, that is a compromise task. Numerical example is also included.

18

Ryzyko ponoszone przez producenta i konsumenta z powodu niepewności pomiarów

Toczek W.

Pomiary Automatyka Kontrola

|

2012

|

R. 58, nr 12

1061-1064

PL

Przeprowadzono krytyczną dyskusję stosowanych w literaturze definicji ryzyka błędnych decyzji wynikających z niepewności pomiarów. Dla znanych rozkładów prawdopodobieństwa charakteryzujących produkcję i aparaturę pomiarową dokonano analizy ryzyka na przykładzie testowania amplitudy napięcia. Pokazano, że tradycyjne definicje ryzyka producenta i ryzyka konsumenta są przypisywane prawdopodobieństwom zaniżonym. Porównano je z definicjami lepiej dostosowanymi do praktyki produkcyjnej.

EN

In the paper a critical discussion of the definitions of producer's and consumer's risks associated with measurement uncertainty is presented. The considerations are illustrated by an example of amplitude testing, for which risks are evaluated using known from literature and proposed formulae. It is shown that when the consumer's risk is discussed in literature it is by definition lower than probability referenced to the consumer's perspective. The reason for this is that the appropriate action, usually taken in the case of parameter being outside the acceptance interval, is not considered. The similar remark refers to the definition of the producer's risk because production yield is usually not 100 %. The proposed definitions of risk are better adjusted to the industrial practice. The paper concludes that suitable precautions must be taken using the definitions of consumer's and producer's risk which are published in journals. This discussion deals also with draft of the important document "Evaluation of measurement data - The role of measurement uncertainty in conformity assessment", JCGM 106, which is under preparation by Joint Committee for Guides in Metrology.

19

Koncepcja dwutorowego systemu przekazywania jednostki rezystancji od wzorca pierwotnego QHR do wzorców o wartościach do 100 TΩ

Lisowski M., Krawczyk K., Kocjan B.

Pomiary Automatyka Kontrola

|

2012

|

R. 58, nr 9

779-781

PL

Proponowany system jest uzupełnieniem zrealizowanego, w ramach projektu badawczego rozwojowego, systemu przekazywania jednostki rezystancji od wzorca pierwotnego QHR do wzorców wtórnych o dodatkowy drugi tor. Zapewni to weryfikację uzyskanych wyników, co ma bardzo istotne znaczenie dla pomiarów o najwyższych dokładnościach. Wymagać to będzie skonstruowania nowych czterech transferów rezystancji: (0,1-1-10) MΩ, (10-100-1000) MΩ, (1-10-100) GΩ i (0,1-1-10) TΩ.

EN

Authors describe the resistance unit transfer system, from the primary standard QHR to 100 TΩ standards based on Hamon transfers, which they developed (Fig. 1) [5, 6, 8]. Resistance unit is transferred from the QHR to 100 Ω standard with the Cryogenic Current Comparator (CCC), and then with the same comparator to 10 kΩ standard. Next to standard up to 1 GΩ? Hamon, the transfers with Measuremnt International 6000B bridge are used. Above 1 GΩ up to 100 TΩ Hamon transfers and Guildline 6500 teraommeter are used. Hamon transfers which are used in the system are sealed in metal boxes which protect from humidity and external interferences; they are also thermostated with instability of š0.01 °C [5, 9]. Described system is very accurate if voltage applied to Hamon transfer resistors is constant. In practice this is impossible and corrections due to voltage change are necessary, what is main limitation of this system accuracy. Furthermore measurement equipment does not enable sufficient voltage regulation what causes additional errors. Secondary standards are not thermally stabilized, and for teraommeter it is impossible to set measurement time. Described system enables resistance unit transfer with only one path, this does not allow to verify results of measurements. Therefore authors propose to equip existing system with second path, based on additional four Hamon transfers (Fig. 2.). Authors also propose to develop special thermostats for secondary standards and active-arm bridge (Fig. 3.) [10].

20

Analiza zdolności narzędzi i systemów pomiarowych

Sałaciński T.

Inżynieria Maszyn

|

2012

|

R. 17, z. 2

74-83

PL

W artykule zdefiniowane zostały wskaźniki zdolności narzędzi i systemów pomiarowych stosowanych w procesach wytwórczych maszyn. W ocenie autora wskaźniki takie są zbyt rzadko stosowane w praktyce. Zaproponowano metodykę analizy zdolności na bazie trzech procedur i wskaźników Cg oraz Cgk. Podano praktyczne przykłady obliczeń i interpretacji wyników.

EN

The gauge and measuring system capability indices, used in machine manufacturing processes, are defined in the article. These indices have been not too much practically applied. A methodology for capability analyzing has been proposed, based on three procedures and Cg and Cgk indices. Practical calculation examples are shown with interpretation of the results. Presented methodic has complete characteristics, that is, it reflects estimation of measurement uncertainty, R&R (reproducibility and repeatability) method and control charts of measurements. Statistical analysis was made with application of SOLARA (Q-DAS) program dedicated to manufacturing processes in machine industry.