Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nauki geologiczne na wyższych uczelniach w okresie 20-lecia międzywojennego : w 100-lecie odzyskania niepodległości

Skoczylas Janusz

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 1

34--38

EN

The article describes the number and composition of scientific institutions dealing with geology in interwar Poland (1918-1939), including researchers, lecturers, laboratory technicians and technical service staff. Cooperation of public scientific institutions with private companies and broadly understood business is also discussed.

2

Archeometria w naukach o Ziemi – wkład profesora dr hab. Janusza Skoczylasa. Recenzja

Probierz K., Jonczy I.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 10

78--79

3

Wybrane ośrodki edukacji górniczej i nauk o Ziemi w Europie Środkowej i ich związki z Polską

Graniczny M., Kacprzak J., Urban H., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 6

64--71

PL

Pierwsze szkoły kształcące dla potrzeb górnictwa i nauk o Ziemi zaczęły powstawać na terenie Europy w XVIII wieku. Za najstarszą wyższą szkołę uznawana jest Akademia Górnicza we Freibergu, a następnie Akademia Górnicza i Leśna w Bańskiej Szczawnicy, Instytut Górniczy w Sankt-Petersburgu, Ecoles de Mines w Paryżu, Wyższa Szkoła Górnicza w Clausthal oraz Najwyższa Szkoła Górnicza w Kielcach. Zachowane dokumenty wskazują jednak, że nauczanie w Bańskiej Szczawnicy rozpoczęto co najmniej kilkanaście lat wcześniej. Na terenie Cesarstwa Austro–Węgierskiego za przełomowy dla edukacji górniczej należy uznać rok 1735, kiedy zapoczątkowano szkolenie ekspertów górniczych w wielu ośrodkach. Zasadniczym przełomem w tym zakresie był dekret cesarzowej Marii Teresy, w następstwie którego rok później utworzono Wyższą Szkołę Górniczą w Bańskiej Szczawnicy, przekształconą w 1770 r. w Cesarsko-Królewską Akademię Górniczą. Innym niezwykle ważnym europejskim ośrodkiem edukacji górniczej była Szkoła Górnicza w Petersburgu powołana w listopadzie 1773 r. przez carycę Katarzynę II. Od początku działalności szkoła ta była również ośrodkiem badań naukowych z zakresu górnictwa i geologii. Wielu polskich absolwentów – geologów wielce zasłużyło się później w rozwój nauki oddając swoje usługi zarówno na rzecz państwa rosyjskiego jak i Polski. Jeden z absolwentów Instytutu Górniczego w Petersburgu, Stanisław Kontkiewicz rozpoczął intensywne zabiegi mające na celu otwarcie szkoły górniczej w Królestwie Polskim na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Ostatecznie zabiegi grupy inicjatywnej powiodły się i w lutym 1889 nastąpiło oficjalne otwarcie Szkoły Górniczej „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej. Szkoła ta funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Niewiele osób jednak wie, że na terenie ówczesnych Prus, a obecnie na terytorium naszego kraju — w Wałbrzychu (Waldenburg) — działała szkoła o podobnym profilu. Na podstawie wniosku Naczelnego Urzędu Górniczego w dniu 1 lipca 1838 r. utworzono Dolnośląską Szkołę Górniczą w Wałbrzychu oraz jej filię w Tarnowskich Górach. Działalność szkoły przerwał wybuch II Wojny Światowej.

EN

The first schools for miners, dealing with education of miners and earth scientist, began to appear in Europe in the 18th century. This was due to the growing demand for professionals dealing with acquisition of various types of mineral resources. In general, the oldest institution of higher education is recognized in Freiberg Mining Academy, founded in 1765, and then the Academy of Mining and Forestry in Banská Štiavnica – 1770 (in Slovak, Schemnitz – German, Szelmeczbánya – in Hungarian), and Institute of Mining in St. Petersburg – 1773. The studies of preserved documents indicate, however, that teaching in Banská Štiavnica started at least a dozen years earlier. The breakthrough for mining education in Austro-Hungarian Empire took place in 1735. The next stage of this development was the transformation of the school in Banská Štiavnica in 1770 into the Imperial-Royal Academy of Mining. The other very important centre of mining and geological education was organized in St. Petersburg. The first mention of the creation of the mining school in Russia is attributed to the reformist Tsar Peter I and the scientist Michael Lomonosow in the early 18th century. These ideas have been realized by the Empress Catherine II, who signed the relevant edict in November 1773, establishing St. Petersburg School of Mining (Gornoje Ucziliszcze) for the engineering personnel. Many graduates of this institution were Polish, later distinguished professionals miners and geologists, who later gave great merits to the Russian and Polish states. Stanisław Kontkiewicz, the geologist graduated from the St. Petersburg Institute of Mining was one of the initiators of the Mining School “Sztygarka” in Dąbrowa Górnicza. It was founded in 1889 and still operates. Only a few people know that then in Prussia (now on the territory of Poland), in Wałbrzych (Waldenburg) acted a school with a similar profile. July 1st 1838 is recognized as a day of the creation of the Lower Silesian School of Mines in Waldenburg. Since 1860, the School accepted also miners from ore and lignite mining in Glogau (Głogów) and Hirschberg (Jelenia Góra) and later also from lignite mining district in Grünberg (Zielona Góra).

4

Problemy badawcze georóżnorodności w geoturystyce

Miśkiewicz K.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 1-2

3-12

PL

Bogactwo i zróżnicowanie fizycznych cech przyrody określane mianem georóżnorodności jest nowym zagadnieniem badawczym w naukach o Ziemi. Coraz częściej analizowane jest pod kątem przydatności w badaniach stanu środowiska przyrodniczego i wpływu budowy geologicznej i geomorfologii na bioróżnorodność. Definicja oraz metodyka badań georóżnorodności jest niejednoznaczna i ciągle podlega dyskusji. W artykule zebrano dotychczasową wiedzę w tym zakresie i przedstawiono zastosowanie oceny georóżnorodności w geoturystyce eksponując problemy badawcze z tym związane.

EN

The richness and diversity of physical features of nature known as geodiversity is a new issue of research in geosciences. Increasingly, it is analyzed in terms of usefulness in the study of the natural environment and impact of geology and geomorphology on biodiversity. The definition and methodology of geodiversity is ambiguous and still subject to discussion. The article summarized current knowledge in this field and presents the application of the assessment of geodiversity in geotourism emphasizing research problems associated with it.

5

DEM, stereogramy i anaglify

Ostaficzuk S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2007

|

R. 46, nr 1

49-56

PL

Po wprowadzeniu do geologii numerycznego modelu terenu (DEM) poprawia się jakość map i zostaje przywrócone duże znaczenie analizy rzeźby terenu w powierzchniowych badaniach geologicznych. Cieniowanie podkreślające elementy rzeźby terenu i całe ich zespoły, jak i izolinie hipsometryczne i barwy spowodowały powodują zwiększenie czytelności, lub w ogóle ujawniają związki morfologii terenu z geologią. W geomorfologii są przydatne rzuty perspektywiczne terenu, a starannie dobrane parametry prezentacji DEM są elementem inspiracji badawczej przez ujawnianie, niespodziewanych w danym obszarze, lub nieznanych dotąd przestrzennych asocjacji form terenu. Wszystkie obrazy DEM w niniejszym tekście zostały wygenerowane na podstawie uprzejmie udostępnionego przez Zarząd Geografii Wojskowej DEM opracowanego na podstawie DTED poziomu 2.

EN

DEM (Digital Elevation Model) applied in geology upgrades quality of geological maps and revaluates geomorphology as important research tool in geological mapping. Shadowing exposes various terrain form and their complexes, hypsometric contourlines and colors emphasize the relationships between terrain sculpture and morphology. In geomorphology a perspective projections play important role, and carefully chosen DEM presentation parameters are inspiring the scientific exploration of terrain history and modifications. All DEM illustrations in the text were generated from the kindly offered DEM by the Board of Military Geography derived from DTED level 2.

6

Informacja przestrzenna w naukach o Ziemi

Ney B.

Roczniki Geomatyki

|

2007

|

T. 5, z. 6

119-124

EN

In official classification of sciences in Poland, covering 17 fields of science and 80 scientific disciplines, Earth sciences . as a field of science . comprise four disciplines: geophysics, geography, geology and oceanography. Geodesy and cartography as a discipline belongs in this classification to the field of technical sciences, but in fact its important part is related to Earth sciences. Other disciplines like architecture, urban studies, building, mining, engineering geology, environmental engineering and transportation are also partly related to these sciences. In the structure of the Polish Academy of Sciences, comprising seven departments, geodesy and cartography belongs to the Department of Earth and Mining Sciences, but other, numerous scientific disciplines are also related to spatial information systems (GIS). This is a bilateral relation: these disciplines use geoinformation systems in their studies and at the same time contribute to their creative development. Geoinformation integrates spatial studies. Main problems and applications of geoinformatics can be characterized from a discipline point of view as follows: Geophysics . characteristics and location of physical features of rock formations of the Earth, especially important for studies of global, regional and local dynamics; examination of causal-consecutive relations between centers of seismic phenomena in rock mass and their effects in top layers of the Earth.s crust / Earth surface; documentation of seismic and microseismic hazards, Geology . information systems concerning geological structure of top layer of the Earth.s crust; inventory and monitoring of underground waters and deposits of geological raw materials; monitoring of hazards induced by geology, especially those caused by mass surface movements, Geography . analyses of complex natural, demographic, social and economic processes appearing on Earth surface, covering large areas and mapped in small scales; spatial studies having diagnostic and forecasting character, indispensable for conducting proper policy of spatial management at various levels: continental, euroregional, country, regional and local level, Oceanography . information systems related to studies of physics, chemistry, biology and dynamics of seas and oceans; investigations of sea-land interactions, important from research and practical point of view (e.g. threats and safety of coastal zones and water reservoirs); studies of phenomena and dynamics of changes in polar regions, Geodesy . creating . jointly with geography . spatial information systems and generally reference information, necessary for modern geoinformation; studies of Earth dynamics as a globe, studies of vertical and horizontal movements of the Earth.s crust at local and regional scale; creating and maintaining local and regional geographic information systems, which fulfill research and practical functions, Mining . geoinformation systems are applied in deep mining, open-mining and drilling mining; they are developed scientifically for their specific needs and conditions, mainly for deposit management (active cooperation with deposit, exploratory and engineering geology) and for keeping safety in mines, Civil and water engineering uses mainly GIS for spatial planning, spatial management and water management; these sectors participate in the studies of geographical space and in developing thematic geographic information systems, Ecology, protection of environment and environmental engineering . these spheres of public activity, being at the same time important elements of natural sciences and technical sciences, actively participate in scientific development of geoinformation, mainly through their contribution to creating thematic information systems and through usage of these systems in scientific spatial studies and in monitoring of environment, especially natural one and its components.

7

The future of geoscience in the 21st century: art, science, or resource?

Broome J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

15-18

EN

Geoscience was driven by a need to support discovery of raw materials and energy, and a need to understand the earth processes to support engineering and hazard reduction. As geoscience matured, it became sophisticated, specialized, and controversial. Unfortunately, geoscientists increasingly looking inward rather than outward and became increasingly isolated from society and regionalized. Since the 1990’s, geoscience is at a crossroad struggling with diminishing funding reflecting the inability of society to recognize its value. This is unfortunate since geology is relevant to modern life in many ways. A wealth of geoscience knowledge is available, but the geoscience community has done a poor job of communicating its relevance to modern society, thus the future vitality and relevance is dependent on developing systems and products that meet the needs of the 21st century. Achieving this goal will require a profound change in the culture of the geoscience community combined with rapid adoption of appropriate standards, information management systems, and outreach initiatives.

PL

Problemy współczesnych nauk o Ziemi wynikają ze stopniowego zamykania się geologów w kręgu własnych ezoterycznych problemów. Tradycyjnym wynikiem działalności stają się artystycznie kolorowane mapy i sprawozdania pisane językiem zrozumiałym tylko dla kolegów geologów. Niestety, te tradycyjne produkty stają się coraz mniej użyteczne w świecie zalewanym precyzyjnymi i aktualnymi informacjami. Trójwymiarowe przestrzenie i czterowymiarowe coraz bardziej złożone problemy geologiczne nie mogą być zadawalająco przedstawiane i rozważane w tradycyjnej dwuwymiarowej przestrzeni map. Niewiele jednak robi się w światku geologicznym w celu przełamania tej narastającej izolacji powodowanej coraz większą hermetycznością języka i problematyki tradycyjnej geologii. Sprawa jest o tyle istotna, że równolegle ze wzrostem zainteresowania społeczeństw sprawami zagrożenia bezpieczeństwa środowiska i konieczności zapewnienia zrównoważonego rozwoju współczesnego świata, geologiczne aspekty tych zjawisk są coraz bardziej marginalizowane. Dzieje się tak w dużej mierze z winy geologów. Próby przełamania impasu w rozwoju, a nawet przetrwaniu geologii w społecznym środowisku są podejmowane w Kanadyjskiej Służbie Geologicznej (GSC). Wszczęto siedemnaście programów oświatowych dla rozprzestrzenienia w społeczeństwie wiedzy geologicznej i jej znaczenia dla współczesnego świata. Obejmują one m.in. "zagrożenia naturalne", "zmiany klimatyczne", "rozwój [terytoriów] północy", "metale w środowisku" oraz "wody podziemne" (http://www.nrcan.gc.ca/ess/index_e.php). Te działania, niewątpliwie słuszne, nie są jednak wystarczające. Ciągle brak jest szybkiego dostępu do potrzebnych informacji geologicznych w nowoczesnej formie. Konieczne jest więc doprowadzenie do zmian w nastawieniu społeczeństwa do spraw geologii, zmiany kultury w społeczności geologicznej, adaptacji nowoczesnych technik informacji i dostosowania zadań do aktualnych potrzeb w warunkach współczesnego świata.

8

XXIII Zgromadzenie Generalne Międzynarodowej Unii Geodezji i Geofizyki w Sapporo

Kryński J.

Geodezja i Kartografia

|

2003

|

T. 52, z. 4

237-254