Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pomiary radonowe w wybranych budynkach mieszkalnych ziemi rybnickiej

Rubin Jan Antoni, Wyciszczok Daniel, Doleżych Łukasz

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2023

|

Vol. 12, iss. 1

95--108

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań poziomu stężenia radonu w wybranych budynkach mieszkalnych zlokalizowanych na terenie ziemi rybnickiej. Do pomiarów, prowadzonych w kilku kampaniach w latach 2005-2010 stosowano pasywną metodę pomiarów, z wykorzystaniem detektorów śladowych cząstek alfa. Wykonano 122 pomiary w piwnicach i na parterach w 61 budynkach. Czas ekspozycji detektorów wynosił od 3 do 6 miesięcy. Zakres mierzonych stężeń radonu wynosił od 10 do 390 Bq/m³ na parterach oraz od 28 do 740 Bq/m³ w piwnicach. Średnie arytmetyczne mierzonych wartości wynosiły odpowiednio: 74 Bq/m³ na parterach oraz 128 Bq/m³ w piwnicach i były wyższe od wartości średnich obliczonych dla całej Polski, jak i dla Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).

EN

This paper presents the results of studies on the level of radon concentration in selected residential buildings located in the area of the Rybnik region. A passive measurement method, using alpha particle trace detectors, was applied for measurements carried out in several campaigns between 2005-2010. A total of 122 measurements were carried out in the basements and ground floors of 61 buildings. The exposure time of the detectors ranged from 3 to 6 months. The range of measured radon concentrations was from 10 to 390 Bq/m³ on the ground floors and from 28 to 740 Bq/m³ in the basements. The arithmetic means of the measured values were respectively: 74 Bq/m³ on the ground floors and 128 Bq/m³ in the basements and were higher than the average values calculated for Poland as a whole, as well as for the Upper Silesian Coal Basin (GZW).

2

Promieniotwórczość naturalna i antropogeniczna skał Gór Opawskich i ich zachodniego przedpola

Moska Agnieszka, Malczewski Dariusz

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2023

|

nr 239

1--131

PL

W pracy przedstawione zostały wyniki pomiarów promieniotwórczości naturalnej i antropogenicznej skał w rejonie Gór Opawskich i ich zachodniego przedpola. Pomiary w warunkach in situ przeprowadzono na 13 stanowiskach. Dodatkowo z każdego stanowiska pobrana została próbka skalna do badań w warunkach laboratoryjnych. Do badań został użyty przenośny system spektrometryczny promieniowania γ GX3020. Aktywność promieniotwórcza izotopu toru 232Th zmieniała się w granicach od 5 Bq kg−1 do 71 Bq kg−1 w pomiarach laboratoryjnych i od 2 Bq kg−1 do 71 Bq kg−1 w pomiarach in situ. Zmierzona aktywność promieniotwórcza uranu 238U w warunkach laboratoryjnych wynosiła od 4 Bq kg−1 do 52 Bq kg−1, a w warunkach terenowych od 7 Bq kg−1 do 48 Bq kg−1. W warunkach laboratoryjnych aktywność promieniotwórcza potasu 40K zmieniała się w granicach od 12 Bq kg−1 do 1560 Bq kg−1, natomiast w warunkach in situ w granicach od 60 Bq kg−1 do 1700 Bq kg−1. Uzyskane wartości aktywności promieniotwórczej zostały następnie porównane ze średnią aktywnością promieniotwórczą tego typu skał w Sudetach i na świecie. W pracy przedstawione zostały wyniki pomiarów promieniotwórczości naturalnej i antropogenicznej skał w rejonie Gór Opawskich i ich zachodniego przedpola. Pomiary w warunkach in situ przeprowadzono na 13 stanowiskach. Dodatkowo z każdego stanowiska pobrana została próbka skalna do badań w warunkach laboratoryjnych. Do badań został użyty przenośny system spektrometryczny promieniowania γ GX3020. Aktywność promieniotwórcza izotopu toru 232Th zmieniała się w granicach od 5 Bq kg−1 do 71 Bq kg−1 w pomiarach laboratoryjnych i od 2 Bq kg−1 do 71 Bq kg−1 w pomiarach in situ. Zmierzona aktywność promieniotwórcza uranu 238U w warunkach laboratoryjnych wynosiła od 4 Bq kg−1 do 52 Bq kg−1, a w warunkach terenowych od 7 Bq kg−1 do 48 Bq kg−1. W warunkach laboratoryjnych aktywność promieniotwórcza potasu 40K zmieniała się w granicach od 12 Bq kg−1 do 1560 Bq kg−1, natomiast w warunkach in situ w granicach od 60 Bq kg−1 do 1700 Bq kg−1. Uzyskane wartości aktywności promieniotwórczej zostały następnie porównane ze średnią aktywnością promieniotwórczą tego typu skał w Sudetach i na świecie. Obecność antropogenicznego izotopu cezu 137Cs została stwierdzona na 7 stanowiskach. Depozycja tego izotopu zmieniała się w granicach od 38 Bq m−2 do 6344 Bq m−2. W pracy dokonano również pomiarów wartości mocy dawki pochłoniętej promieniowania γ. Uzyskane wyniki zmieniały się w zakresie od 10 nGy h−1 do 223 nGy h−1, przy czym średnia wartość mocy dawki pochłoniętej promieniowania γ w Polsce wynosi 45,6 nGy h−1. Jednym z celów niniejszej pracy było także określenie korelacji pomiędzy koncentracjami podstawowych radionuklidów. Wyniki badań pokazują, że koncentracje 232Th [ppm] i 238U [ppm], K [%] i 232Th [ppm] oraz K [%] i 238U [ppm] wykazują na ogół silną, dodatnią korelację. Badania promieniotwórczości naturalnej skał Gór Opawskich i ich zachodniego przedpola przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych i in situ wykazały się dużą zgodnością. Największa różnica pomiędzy aktywnościami wyznaczonymi oboma sposobami wyniosła 140 Bq kg−1.

EN

Measurements of natural and anthropogenic radioactivity were carried out in characteristic lithologies in the Opava Mountains and their western foreland (SW Poland). In situ measurements were conducted at 13 locations and rock samples from each site were collected for laboratory measurements. The activity concentrations of the naturally occurring radionuclides and fallout of 137Cs were measured using a portable HPGe gamma-ray spectrometry. The ranges of the activity concentrations of 232Th were 5–71 Bq kg−1 in the laboratory and 2–71 Bq kg−1 for the in situ measurements. For 238U, the activity concentrations ranged from 4–52 Bq kg−1 in the laboratory and from 7–48 Bq kg−1 under in situ field conditions, and for 40K, the ranges were 12–1560 Bq kg−1 in the laboratory and 60–1700 Bq kg−1 for in situ measurements. Measured activity concentrations were compared with average activity concentrations of the radionuclides in similar types of rocks from different global localities and with data from the Sudetes available in the literature. Anthropogenic 137Cs was observed at seven locations with deposition from 38 to 6344 Bq m−2. The external gamma-dose rate varied from 10 to 223 nGy h−1, whereas the average gamma-dose rate in Poland is 45,6 nGy h−1. One of the goals of this work was also to determine the correlation between naturally occurring radionuclides. In the investigated rocks, concentrations of 232Th [ppm] and 238U [ppm], K [%] and 232Th [ppm], and K [%] and 238U [ppm] had a strong positive correlation. No significant differences were found between the in situ and laboratory measurements. The maximum absolute difference between the in situ and laboratory measurements was 140 Bq kg−1 for 40K.

3

Environmental Alpha Radiation from the Soil at a Prehispanic Ancient Sacred Site in Lima, Perú

Díaz Félix, Liza Rafael, Rojas Jhonny, Pereyra Patrizia, Lopez Maria Elena, Palacios Daniel, Bohus Laszlo Sajo, Benites Santiago

Ecological Engineering & Environmental Technology

|

2023

|

Vol. 24, iss. 9

291--299

EN

In the present work, we investigate the concentration of radon and its alpha-emitting progeny at the archaeological site of Huaca 20 in Lima, Peru. The site holds significant cultural and historical importance as an ancient pre-Inca ruin, providing valuable insights into the lives and rituals of its former inhabitants. We quantified the radon levels accurately with passive CR-39TM detectors deployed within specially designed chambers at the site for 28 days. In a controlled laboratory environment, we processed the detectors afterward, examining and analyzing the resulting tracks using advanced microscopy and the ImageJ analysis software. The ground-level concentration of radon and its alpha-emitting progeny was determined, revealing elevated levels ranging from 2.4 ± 0.6 to 8.9 ± 0.9 (kBq/m3 ). These findings underscore the unique presence of radon at Huaca 20 and highlight the potential impact on microorganisms at ground level. Likewise, these results can contribute to studies on the radiological risks faced by visitors, excavators and archaeologists. Finally, we show the spatial distribution of radon concentrations within the site by creating an iso-concentration map. The iso-concentration map reveals a relation between areas with elevated radon levels and the good preservation of funerary contexts.

4

Spektrometryczne profilowanie gamma w odsłonięciach geologicznych : metody i przykłady zastosowania

Moskalewicz Damian

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 11

806-- 815

EN

Handheld gamma-ray spectrometry (hGRS) is a valuable method for geological studies. It may be applied in correlations between well-logging and outcrop strata, enhance interpretations of sedimentological data, prospect radiogenic ores and geothermal resources, and identify radiogenic hazards for society. This paper aims to review and popularize one of the research methods based on a mobile device (hGRS) equipped with a BGO (bismuth germanium oxide) scintillator. The general concept of the research method is presented in this paper. The method's perspectives and limits based on reviewed literature. Advantages of hGRS include, e.g., low cost, short data acquisition time, the possibility of studying natural exposures, and a broad set of research applications. The main disadvantages comprise relatively modest resolution of acquired data and their difficult interpretation in complex geological formations. The review is backed by sample measurements performed in various geological exposures at Bornholm Island (Baltic Sea). Measurements comprised igneous rocks exposed in several quarries and sedimentary profiles near Liesti Valley and Muleby.

5

Radiological profle of 226Ra, 232Th, and 40K in agricultural area around Blue Nile State, Sudan

Fadol Nooreldin, Idriss Hajo

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 4

1737--1743

EN

This study aims to build a radiation map and evaluate the radiological risk for humans and non-humans from soils in agricultural areas surrounding Blue Nile State, Sudan. The 226Ra, 232Th, and 40K radioactivity of soil samples were measured using gamma-ray systems (HPGe). The average values for 226Ra, 232Th, and 40K were 24.2±7.3 Bqkg−1, 31.0±8.2 Bqkg−1, and 376.4±174.0 Bqkg−1, respectively. The radioactivity level was lower than the global averages of 226Ra (35 Bqkg−1), 232Th (45 Bqkg−1), and 40K (420 Bqkg−1). Human radiological risk exhibited that the average values of the dose rate and annual effective dose rates were 32.00 nGyh−1 and 40.08 µSvy−1, respectively. The average dose rate and annual effective dose rates were lower than the worldwide average absorbed dose rate of 60 nGyh−1, and ICRP recommended reference of 1.0 mSvy−1. Therefore, the radiological effects of 226Ra, 232Th, and 40K in the study area are negligible. On the other hand, the radiological risk for non-human organisms indicates that the projected total dose rate per organism in birds was lower than the background dose rates, which is in accordance with the background dose rates. However, the overall dose rate for amphibian, reptile, and mammal-large, mammal-small burrowing exceeds the background exposure rate.

6

Radiological characterization of the phosphate deposit in Al-Jalamid phosphate mining area, Saudi Arabia

Alhawsawi Abdulsalam M., Shababa E. I., Qutub Maher M. T., Banoqitah Essam M., Kinsara A. A.

Nukleonika

|

2021

|

Vol. 66, No. 1

35--44

EN

It is a known fact that phosphate rocks have high levels of natural radioactivity due to the presence of large concentrations of radionuclides. This work aims to estimate radiation exposure and dose levels at Al-Jalamid site in northern Saudi Arabia. Al-Jalamid area is one of the largest reserves of phosphate worldwide. Ma’aden, a Saudi Government public company, owns the mine and is responsible for all mining activities. Phosphate and soil samples collected from Al-Jalamid phosphate mining area have been analysed for their uranium and thorium content by an α-spectrometer using radiochemical techniques. The quantity of radon gas was measured both in groundwater and in the atmosphere (indoor and outdoor) at the site using a portable radiation survey instrument. Groundwater samples collected from wells surrounding the mining area were analysed using a liquid scintillation counter in addition to an α-spectrometer. Finally, it is found that phosphate rock concentrate products cannot be utilized economically based on the standards set by the International Atomic Energy Agency (IAEA), since the average activity concentration does not reach the limit set by IAEA and hence are not commercially feasible.

7

Promieniotwórczość naturalna ubocznych produktów spalania

Rubin Jan Antoni

Magazyn Autostrady

|

2020

|

Nr 6

48--53

PL

W Katedrze Procesów Budowlanych i Fizyki Budowli Politechniki Śląskiej przez wiele lat wykonywano oznaczenia stężeń pierwiastków naturalnie promieniotwórczych występujących w surowcach i materiałach stosowanych w budownictwie, w tym m.in. w ubocznych produktach spalania. Badania te dotyczyły żużli i popiołów pochodzących ze spalania węgla kamiennego oraz brunatnego. Uzyskane rezultaty zaprezentowano w niniejszym artykule.

EN

For many years, the concentrations of naturally radioactive elements present in raw materials and materials used in construction, including combustion by-products, have been determined at the Department of Building Processes and Building Physics of the Silesian University of Technology. This research has concerned slags and ashes resulting from the combustion of hard coal and lignite. The obtained results are presented in this article.

8

The impact of the oil and gas industry on NORMs of groundwater and their annual efective dose in Ma’rib, central Yemen

Ali Mohsen M. M., Zhao Hongtao, Li Zhigang, Ahmed O. M. H., Alfasatleh Ibrahim, Maglas Najeeb N. M.

Acta Geophysica

|

2020

|

Vol. 68, no. 5

1421--1431

EN

The gamma-ray spectrum equipped with a high-purity germanium detector was used to measure the naturally occurring radioactive materials of groundwater samples resources from the petroleum-producing communities of Ma’rib Province-Yemen. Thirty-fve samples were collected from diferent sites. The 40K, 232Th, and 226Ra activity concentrations of groundwater samples for oil and non-oil communities were measured. The annual efective doses due to 40K, 232Th, and 226Ra were calculated and did not show a signifcant health impact. These results can contribute to building a database and provide a general background of the detectable TENORMs for studied areas, which will be useful in any radiological emergency. Signifcantly, the Ma’rib region is rich in oil and gas.

9

Radioactivity concentrations and risk assessment of Tekirdağ lignites (case study of Malkara coalfeld)

Güllüdağ C. Bertan, Aksoy Ercüment, Ünal Neslihan, Özmen Süleyman Fatih

Acta Geophysica

|

2020

|

Vol. 68, no. 5

1411--1420

EN

Malkara coals are located in the Oligocene-aged Danişmen Formation in the Thrace Tertiary coal basin. The Danişmen Formation consists of limestone, sandstone, tufte, siltstone, claystone and intercalated coal. Elemental and specifc natural radionuclide concentrations of lignites collected from Tekirdağ–Malkara coalfeld were determined, and the associated radiological risk was assessed. In order to examine the depth-dependent radionuclide concentration changes, samples were taken from top, middle and bottom parts of the boreholes. Gamma spectrometric measurements of radionuclide activities were performed with HPGe detector. The calculated mean 226Ra, 232Th and 40K concentrations were 27.0±3.57, 18.9±3.28 and 155±36.1 Bq kg−1, and the measured U, Th, Pb and K concentrations were 4.04, 6.27, 10.6 ppm and 0.82%, respectively. Findings were comparable with the reported literature for Turkey and other countries from the world. The dose due to the radionuclide content of lignites was not very high to pose a serious health risk.

10

Badanie wpływu zawartości minerałów ciężkich na naturalną promieniotwórczość skał miocenu zapadliska przedkarpackiego

Zagórska Urszula, Sikora Aleksandra, Łykowska Grażyna

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 2

77--82

PL

W skałach miocenu zapadliska przedkarpackiego zauważono zjawisko zawyżania pomiarów promieniotwórczości naturalnej rejestrowanych w otworze wiertniczym dla mułowców. To zjawisko powoduje problemy w rozróżnianiu na podstawie profilowania naturalnej promieniotwórczości tych skał od iłowców, które charakteryzują się gorszymi parametrami petrofizycznymi. W niniejszej pracy badano kolejne możliwe źródło podwyższonej radioaktywności skał mułowcowych, to jest zawartość minerałów ciężkich, które wykazują tendencję do gromadzenia pierwiastków promieniotwórczych – uranu i toru. Minerały ciężkie, należące do grupy minerałów akcesorycznych, takie jak cyrkon, apatyt, monacyt, rutyl, granat i tytanit, charakteryzują się podwyższoną promieniotwórczością ze względu na podstawienia w sieci krystalicznej U i Th. Na testowych próbkach wykonano pomiar naturalnej promieniotwórczości metodą spektrometrii gamma, przy wykorzystaniu aparatu RT-50 firmy Georadis. Następnie z próbek skał wydzielono minerały ciężkie, przy użyciu cieczy ciężkiej, uprzednio rozdzielając próbki na frakcje ziarnowe, w celu ułatwienia separacji frakcji ciężkiej. Poszczególne frakcje ziarnowe pozbawione minerałów ciężkich złączono z powrotem i wykonano ponowny pomiar zawartości uranu, toru i potasu. Wykonano także obserwacje mikroskopowe w celu jakościowej analizy składu mineralogicznego wydzielonej frakcji ciężkiej. W badanych próbkach zidentyfikowano między innymi ziarna cyrkonu, turmalinu, granatu, rutylu, apatytu, chlorytu czy tytanitu. Przeprowadzone wyniki pomiarów naturalnej promieniotwórczości, przed i po wydzieleniu minerałów ciężkich, nie dają jednoznacznej odpowiedzi na postawiony problem zawyżonych wskazań sondy gamma. Konieczne jest zwiększenie ilości analizowanych próbek. Zaobserwowano trend spadku ilości U i Th w próbkach, z których wydzielono frakcję ciężką. Jednak zmiany promieniotwórczości są na tyle niewielkie, że nie pozwalają na wyciągnięcie ostatecznych wniosków. Dodatkowe analizy są potrzebne, aby ocenić wpływ pozostałych źródeł uranu i toru w badanych skałach, takie jak zawartość materii organicznej czy udział toru we frakcji ilastej.

EN

In the Miocene rocks of the Carpathian Foredeep, the occurrence of overestimating the measurements of natural radioactivity logs for mudstones was noticed. This phenomenon causes problems with recognition on the basis of natural radioactivity profiling of these rocks from claystones, characterized by inferior petrophysical parameters. In this study, another possible source of increased radioactivity of mudstone rocks, i.e. the content of heavy minerals that tend to accumulate radioactive elements - uranium and thorium - was investigated. Heavy minerals, belonging to the accessory minerals, such as zircon, apatite, monazite, rutile, garnet and titanite, are characterized by increased radioactivity due to substitutions of U and Th in the crystal lattice. Natural radioactivity of the test samples was measured using the gamma spectrometry method with the RT-50 device from the Georadis company. The heavy minerals were then removed from the rock samples using a heavy liquid, previously separating the samples into grain fractions to facilitate the separation of the heavy fraction. The individual grain fractions deprived of heavy minerals were put back together and the uranium, thorium (and potassium) content was remeasured. Microscopic observations were also made to qualitatively analyze the mineralogical structure of the separated heavy fraction. In the tested samples, among others: zircon, tourmaline, garnet, rutile, apatite, chlorite or titanite grains were identified. The results of the measurements of natural radioactivity, before and after the separation of heavy minerals, do not give a clear answer to the problem of excessive indications of the gamma logs. It is necessary to increase the number of analyzed samples. The trend of decreasing amounts of U and Th in the samples from which the heavy fraction was isolated was observed. However, changes in radioactivity are so small that they do not allow to draw final conclusions. Additional analyzes are needed to assess the impact of other sources of uranium and thorium in analyzed rocks, such as the content of organic matter or Th content in clays.

11

In situ gamma-ray measurements of 40K, 232Th and 238U in high-grade metamorphic rocks from the Sowie Mountains (Sudetes, SW Poland)

Malczewski Dariusz, Żaba Jerzy

Geological Quarterly

|

2019

|

Vol. 63, No. 3

493--504

EN

This paper reports on the abundance of primordial radionuclides (40K,232K and 238U) in characteristic lithologies from the Sowie Mountains (SW Poland). In situ gamma-ray measurements were conducted at 12 localities hosting exposed augen gneiss, flaser gneiss, granulite, homophanized gneiss, hornblendite, layered gneiss, layered migmatite, migmatic gneiss, mylonitic gneiss and mylonitic granulite. The activity concentration of 40K varied from 180 Bq kg-1 (mylonitic granulite) to 845 Bq kg-1 (layered gneiss). The activity concentrations associated with 228Ac (232Th) varied from 10 Bq kg-1 (mylonitic granulite) to 53 Bq kg-1 (homophanized gneiss), while activity associated with 226Ra (238 U) varied from 9 Bq kg-1 (mylonitic granulite) to 43 Bq kg-1 (layered gneiss). An augen gneiss adjacent to the Intra-Sudetic Fault showed the highest combined Th + U activity (89 Bq kg-1). The average Th/U ratio (3.6) calculated for gneiss outcrops of the Sowie Mountains falls within the range reported for biotite gneiss (3.5-4). Subsurface outcrops from the Walim-Rzeczka underground complex did not give noticeably higher 238U activities. The results obtained forthe Sowie lithologies are compared with those obtained by similar methods for similar rocks as reported in literature sources.

12

Preliminary studies on the spatial distribution of artificial 137Cs and natural gamma radionuclides in the region of the Ojców National Park, Poland

Stobiński M., Jędrzejek F., Kubica B.

Nukleonika

|

2018

|

Vol. 63, No. 4

105--111

EN

The aim of the research is to obtain preliminary information about the spatial distribution of gamma radionuclides in the soils taken from the Ojców National Park with emphasis on the behaviour of artificial radionuclides, with 137Cs as a representative. The natural radionuclides 40K, 226Ra (uranium series), and 228Th (thorium series), which are considered as background radiation, were also determined. In total, 18 soil samples were collected during the summer periods in 2015–2017, while the sampling points were selected with respect to differences in rainfall and local topography gradient. The method was based on gamma-ray spectrometry performed on high-purity germanium (HPGe) gamma detector (relative efficiency 34%). 137Cs was mostly deposited in the top soil layers, with activity in the range of 27.9÷586.6 Bq•kg–1. We found strong positive correlation of the 137Cs activity with the soil organic matter content, and at the same time, its dependence on the rainfall amount. Consequently, the soil types and local climate can control the spatial distribution of 137Cs on a small spatial scale. The quantity of natural radionuclides was highly similar in all samples with the following mean values: 38.0 Bq•kg–1 for 228Th, 33.1 Bq•kg–1 for 226Ra, and 479.9 Bq•kg–1 for 40K.

13

Spodziewane zmiany przepisów dotyczących wód i osadów kopalnianych w kontekście konieczności wdrożenia wymagań znowelizowanej dyrektywy Euratom

Michalik B.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 4

1--4

PL

W grudniu 2013 roku została opublikowana DYREKTYWA RADY 2013/59/EURATOM, w sposób istotny zmieniająca istniejące obecnie wymagania dotyczące ochrony przed podwyższoną promieniotwórczością naturalną. Nowe wymagania powinny być wdrożone do polskiego prawa do marca 2018 roku. Wprowadzane zmiany mogą w stopniu istotnym wpłynąć na system ochrony radiologicznej funkcjonujący obecnie w podziemnych zakładach górniczych, w szczególności w zakresie gospodarki wodami złożowymi zawierającymi podwyższone stężenia radu. W artykule przedstawiono spodziewane rozwiązania prawne oraz przeanalizowano wynikające z nich skutki dla zakładu górniczego.

EN

In December, 2013 the New Council Directive 2013/59/EURATOM was published which changes substantially currently existing legal requirements concerning protection against enhanced natural radioactivity. The new regulations must be introduced into Members States’ national legal systems till the end of March, 2018. The new regulations may significantly affect radiation protection system being in use in underground coal mines especially in case of management of radium-rich formation water. In the paper, the expected legal solutions have been highlighted and derived consequences for a coal mine analyzed.

14

Możliwość wykorzystania w budownictwie surowców odpadowych pochodzących z elektrociepłowni warszawskich (2005 ‒2014)

Isajenko K., Piotrowska B., Stawarz O., Obigowski Ł., Łukaszek-Chmielewska A.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2016

|

Nr 60 (4)

27--39

PL

Żużel, popiół i mieszanina popiołowo -żużlowa stanowią surowce odpadowe wytwarzane w procesie spalania węgla w elektrociepłowniach. Po wykonaniu pomiarów stężeń naturalnych radionuklidów (potasu 40K, radu 226Ra i toru 228Th) i obliczeniu wskaźników aktywności f1 i f2, a następnie zgodnej z przepisami prawnymi kwalifikacji, surowce te mogą być wykorzystane do produkcji materiałów budowlanych. Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej prowadzi bazę danych, zawierającą wyniki pomiarów stężenia naturalnych radionuklidów w próbkach surowców i materiałów budowlanych mierzonych na miejscu oraz w ponad 30 laboratoriach w Polsce od 1980 roku do chwili obecnej. W artykule dokonano analizy wyników badań surowców odpadowych (żużel, popiół i mieszanina popiołowo -żużlowa) pochodzących z trzech elektrociepłowni w Warszawie pod kątem określenia zagrożenia radiologicznego dla człowieka i możliwości wykorzystywania tych surowców w różnych rodzajach budownictwa.

EN

Slag, ash and a mixture of ash and slag are the waste materials produced by the combustion of coal in power plants. After the measurement of natural radionuclides (potassium 40K, 226Ra and thorium 228Th) concentration and the calculation of activity indicators f1 and f2, and then in accordance with legal qualifications, these materials may be used for the production of building materials. Central Laboratory for Radiological Protection maintains a database containing the results of measurements of natural radionuclides concentration in samples of raw and building materials measured in CLOR and in more than 30 laboratories in Poland from 1980 up to now. This paper presents an analysis of measurements results of waste materials (slag, ash and a mixture of ash and slag) from three power plants in Warsaw for determining the radiological risk to population and the possibility of their use in various types of construction.

15

Ocena zagrożenia radiacyjnego od naturalnych izotopów promieniotwórczych w wyrobiskach podziemnych KWK „Chwałowice”

Miczajka M., Wysocka M., Skubacz K.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2016

|

z. 1 (13)

588--602

PL

Kopalnia „Chwałowice” systematycznie od wielu lat prowadzi badania stanu narażenia radiacyjnego, spowodowanego obecnością naturalnych izotopów promieniotwórczych w wyrobiskach podziemnych kopalni. Badania mają na celu określenie poziomu narażenia radiacyjnego górników tej kopalni, poprzez kompleksową analizę wszystkich czynników, powodujących to zagrożenie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi w KWK „Chwałowice” wykonano pomiary następujących czynników narażenia radiacyjnego: stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu, stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych w wodach, mocy dawki promieniowania gamma i dawek otrzymywanych przez górników, stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych w osadach.

EN

The monitoring of radiation hazard, caused by natural radioactivity, is performed routinely in underground galleries of Chwałowice Colliery since many years. The main goal of the monitoring is to estimate the radiation hazard for the miners. The important issue is to take into account all possible sources of the radiation hazard. Accordingly to the current regulations following sources of natural radioactivity have been monitored: the potential alpha energy concentration of short-lived radon decay products, the concentration of natural radionuclides in mine waters and sediments as well as gamma doses, received by miners due to working in the underground galleries.

16

Building Materials Radioactivity in Poland

Piotrowska B., Fujak M., Isajenko K., Krawczyńska S.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 44, nr 4

151--158

EN

Introduction: The systematic research of the natural radioactivity of raw and building materials has been conducted in Poland since 1980. Basing on the results of these studies, carried out by both the Central Laboratory for Radiological Protection (CLOR) and over 30 other research laboratories in our country, the national database of natural radioactivity measurements has been set up. The database is supervised by the CLOR and contains the results of the measurements for more than 42 000 samples analysed since 1980 up till now. Due to the economic development of the country, since 1990 there has been an increase in the number of the natural radioactivity measurements of raw and building materials. Objective: The aim of this article is the presentation and evaluation selected of raw and building materials in terms of radiology. Method: In Poland the possibility of using different raw and ready building materials is classified due to the value of activity coefficients f1 and f2. Activity coefficient f1 specifies the content of natural isotopes in a test material and is the coefficient of the gamma radiation exposure to the whole body. Activity coefficient f2 specifies the content of radium 226Ra (mother of isotope 222Rn) in the test material and is the coefficient of the exposure of the lungs epithelium to the alpha radiation emitted by the decay products of radon, breathed into with air by the human respiratory system. Activity coefficients are described by the natural radioactivity of potassium 40K, radium 226Ra and thorium 228Th. Activity concentration of these radionuclides is determined by the MAZAR analyser with a scintillation detector. It is a three-window analyser, which measures samples in the range from 1.26 MeV to 2.85 MeV. Results: This paper shows the values of activity coefficients f1 and f2 for a few selected raw and building materials like ash, concrete, cement and ceramics. Additionally, activity coefficients f1 and f2 for carbon are discussed. Carbon, as a precursor to a few building raws, (ash, slag, mixture of ash and slag) has been measured in significant amounts since 1996. Average value of its activity coefficient f1 was between 0.15 and 0.43 while an average index f2 was from 14.7 Bq/kg to 44.2 Bq/kg for results collected in 1980-2012. Average values of activity coefficients f1 and f2 for carbon are the lowest of all measured and compared materials described in this paper. Average value of activity coefficient f1 of ash as a by-product of coal combustion is a few times higher than for carbon and is higher than the limit value equals 1.0 for results from almost all years. Conclusions: In the paper, average value and range of dose rate for these several raw and building materials have been shown. An average dose rate is between 31.8 nGy/h for carbon up to 140.8 nGy/h for ash.

PL

Wprowadzenie: Od 1980 roku w Polsce prowadzone są systematyczne badania naturalnej promieniotwórczości surowców i materiałów budowlanych. W oparciu o wyniki badań m.in. Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR) oraz ponad 30 innych laboratoriów badawczych w naszym kraju powstała ogólnopolska baza pomiarów promieniotwórczości naturalnej. Baza ta jest nadzorowana przez CLOR i zawiera wyniki pomiarów dla ponad 42 000 zbadanych próbek od 1980 roku do chwili obecnej. W związku z rozwojem gospodarczym kraju, od 1990 roku nastąpił wzrost liczby pomiarów naturalnej radioaktywności surowców i materiałów budowlanych. Cel: Celem artykułu jest przedstawienie i ocena wybranych surowców i materiałów budowlanych pod względem radiologicznym. Metoda: W Polsce możliwość wykorzystania różnych surowców i gotowych materiałów budowlanych uzależniona jest od wartości wskaźników aktywności f1 i f2. Wskaźnik aktywności f1 określa zawartość naturalnych izotopów w badanym materiale i jest współczynnikiem narażenia całego ciała na promieniowanie gamma. Wskaźnik aktywności f2 określa zawartość radu 226Ra w badanym materiale i jest wskaźnikiem narażenia nabłonka płuc na promieniowanie alfa emitowane przez produkty rozpadu radonu, pobrane wraz z powietrzem przez układ oddechowy człowieka. Wskaźniki aktywności opisane są przez promieniotwórczość naturalną potasu 40K, radu 226Ra i toru 228Th. Stężenie aktywności tych radionuklidów jest określana za pomocą analizatora MAZAR z detektorem scyntylacyjnym. Analizator jest trzyzakresowy. Mierzy próbki w zakresach 1,26 do 1,65 MeV, od 1,65 do 2,30 MeV i od 2,30 do 2,85 MeV. Wyniki: W artykule przedstawiono wartości wskaźników aktywności f1 i f2 dla kilku wybranych surowców i materiałów budowlanych, takich jak popiół, beton, cement i ceramika. Dodatkowo omówiono wskaźniki aktywności f1 i f2 dla węgla. Węgiel jako prekursor kilku surowców budowlanych (popiół, żużel, mieszanina popiołowo-żużlowa) mierzono w znaczących ilościach od 1996 roku. Średnia wartość jego wskaźnika aktywności f1 wynosiła od 0,15 do 0,43, podczas gdy średni wskaźnik f2 od 14,7 Bq/kg do 44,2 Bq/kg dla wyników zebranych w latach 1980-2012. Średnie wartości wskaźników aktywności f1 i f2 węgla są najniższe spośród wszystkich zmierzonych i porównanych materiałów opisanych w niniejszym artykule. Średnia wartość wskaźnika aktywności f1 popiołu, jako produktu ubocznego spalania węgla, jest kilka razy wyższa niż w przypadku węgla i jest wyższa od wartości granicznej równej 1,0 w wynikach z prawie wszystkich lat. Wnioski: W artykule przedstawiono wartość średnią i zakres mocy dawki dla tych kilku wybranych surowców i materiałów budowlanych. Średnia moc dawki wynosi od 31,8 nGy/h w przypadku węgla do 140,8 nGy/h w przypadku popiołu.

17

Budujemy dom… – ocena promieniotwórczości naturalnej wybranych surowców i materiałów budowlanych

Piotrowska B., Isajenko K., Fujak M., Szymczyk J., Krajewska M.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2015

|

z. 4

17--21

PL

W Polsce systematyczne badania promieniotwórczości naturalnej w surowcach i materiałach budowlanych prowadzone są od 1980 r. W oparciu o wyniki badań prowadzonych przez Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR) i ponad 30 innych laboratoriów w naszym kraju powstała ogólnopolska baza danych z wynikami promieniotwórczości naturalnej. Baza ta jest nadzorowana przez CLOR i zawiera wyniki badań dla ponad 42 000 analizowanych próbek od 1980 r. do chwili obecnej. W artykule przedstawiono wyniki badań radioaktywności wybranych surowców i materiałów budowlanych, oceniono możliwość zastosowania ich w budownictwie mieszkaniowym oraz oceniono narażenie osób na promieniowanie jonizujące wynikające z zastosowania tych materiałów w budownictwie mieszkaniowym.

EN

The systematic research of the natural radioactivity of raw and building materials has been performed in Poland since 1980. Based on the results of these studies, carried out both by the Central Laboratory for Radiological Protection (CLOR) and more than 30 other research laboratories in our country, the national database of measurements of natural radioactivity has been set up. The database is supervised by the CLOR and contains the results of the measurements for more than 42 000 analysed samples since 1980 up to now. In this paper shows results of studies natural radioactivity of the selected raw and building materials, estimated possibility used them in housing and estimated exposure of people on ionization radiation resulting from use these materials in housing.

18

The dose of gamma radiation from building materials and soil

Manić G., Manić V., Nikezić D., Krstić D.

Nukleonika

|

2015

|

Vol. 60, No. 4, part 2

951--958

EN

The radioactivity of some structural building materials, rows, binders, and final construction products, originating from Serbia or imported from other countries, was investigated in the current study by using the standard HPGe gamma spectrometry. The absorbed dose in the air was computed by the method of buildup factors for models of the room with the walls of concrete, gas-concrete, brick and stone. Using the conversion coefficients obtained by interpolation of the International Commission on Radiobiological Protection (ICRP) equivalent doses for isotropic irradiation, the corresponding average indoor effective dose from the radiation of building materials of 0.24 mSv·y−1 was determined. The outdoor dose of 0.047 mSv·y−1 was estimated on the basis of values of the specific absorbed dose rates calculated for the radiation of the series of 238U, 232Th and 40K from the ground and covering materials. The literature values of the effective dose conversion coefficients for ground geometry were applied as well as the published data for content of the radionuclides in the soil.

19

Levels of natural radioactivity in mineral and thermal waters of Bosnia and Herzegovina

Kasić A., Adrović F., Kasumović A., Hankić E.

Nukleonika

|

2015

|

Vol. 60, No. 3, part 1

503--508

EN

With gamma spectrometric method 23 samples of mineral and thermal waters of Bosnia and Herzegovina were analyzed. Activity concentrations of the investigated radionuclides were in the range 12–346 mBq·L-1 for 40K, 1.1–791 mBq·L-1 for 226Ra, 0.2–221 mBq·L-1 for 228Ra, 13–367 mBq·L-1 for 238U, and 0.6–17 mBq·L-1 for 235U. For all investigated radionuclides annual effective dose was estimated. The estimated total annual committed effective dose received by population as a result of ingestion of water was in the range 0.11–2.51 μSv·y-1 for thermal water and in the range 0.11–38.8 μSv·y-1 for mineral water. Measurement of activity concentrations of natural radionuclides in the examined samples was carried out with a gamma-spectrometer with high-purity germanium (HPGe) detector, having a relative efficiency of 70%.

20

Accuracy assessment of the determination of radioactive elements concentration on shale cores

Skupio R.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 6

390--399

EN

Precise knowledge of the concentration of radioactive elements can be applied for lithological identification of the rocks, particularly for identifying shale layers. Those rocks are characterised by a high natural radioactivity, due to the presence of clay minerals as well as organic matter. The presence of the organic matter significantly increases the concentration of uranium. It is therefore a quick way of identifying the intervals of hydrocarbon potential. In the present study, the accuracy of establishing the concentration of radioactive elements: potassium (40K) – 1.46 MeV, uranium (238U) – 1.76 MeV and thorium (232Th) – 2.62 MeV was examined for shale formation. The research was conducted with the use of a 9-window decomposition method of gamma radiation spectra. The spectra were registered with a spectrometer – Gamma Logger (Core Lab WSGL-300-T), adjusted to the measurement of the natural radioactivity of core samples. The current application of the gamma spectrometer consisted mainly of establishing the total radioactivity. It is due to the low efficiency of the detection process of the 3-window method, implemented in the software of the device. The GL spectrometer is equipped with a detection system of a high energy resolution (about 7% for 137Cs), which allows for the application of the 9-window method, providing additional information from the low-energy part of the spectrum, below 1.3 MeV. This method improves the accuracy of measurements of the concentration of radioactive elements, due to both the significantly higher count of the detector readings, which lessens the influence of statistical fluctuations, as well as the additional energy lines for uranium and thorium.

PL

Dokładna znajomość koncentracji pierwiastków promieniotwórczych może być wykorzystywana w identyfikacji litologicznej badanego ośrodka skalnego, zwłaszcza w poszukiwaniu/wyznaczaniu warstw łupkowych. Skały te charakteryzują się wysoką naturalną promieniotwórczością wynikającą zarówno z obecności minerałów ilastych, jak i substancji organicznej. Występowanie substancji organicznej znacznie zwiększa koncentrację uranu. Jest to zatem szybki sposób na identyfikację interwałów o potencjale węglowodorowym. Ocena dokładności wyznaczania koncentracji pierwiastków promieniotwórczych: potasu (40K) – 1,46 MeV, uranu (238U) – 1,76 MeV i toru (232Th) – 2,62 MeV, została wykonana dla skał formacji łupkowej. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem 9-oknowej metody dekompozycji widm promieniowania gamma. Widma były zarejestrowane przy pomocy spektrometru – Gamma Logger WSGL-300-T, przystosowanego do pomiarów naturalnej promieniotwórczości rdzeni wiertniczych. Dotychczasowe wykorzystanie spektrometru gamma polegało głównie na wyznaczaniu całkowitej promieniotwórczości „total”. Wynika to z niskiej wydajności detekcji w metodzie 3-oknowej, która jest zaimplementowana w oprogramowaniu urządzenia. Spektrometr GL wyposażony jest w układ detekcyjny o wysokiej rozdzielczości energetycznej (około 7% dla 137Cs), co pozwala zastosować metodę 9-oknową dostarczającą dodatkową informację z niskoenergetycznej części widma, poniżej 1,3 MeV. Metoda ta pozwala na poprawę dokładności pomiarów koncentracji pierwiastków promieniotwórczych, zarówno ze względu na znacząco większą ilość zliczeń detektora, co obniża wpływ fluktuacji statystycznych, jak i ze względu na dodatkowe linie energetyczne dla uranu i toru.