Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czasowa zmienność wielkości dopływów wód dołowych do wyrobisk ZG Sobieski

Karpiński M., Batko R., Kmiecik E., Tomaszewska B., Zdechlik R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

49--60

PL

Zakład Górniczy Sobieski będący częścią Tauron Wydobycie S.A. zlokalizowany jest w Jaworznie, w województwie śląskim. Należy do kopalń węgla kamiennego o największym dopływie wód podziemnych do wyrobisk, wynoszącym około 60 m3/min. Decyduje o tym położenie zakładu w tzw. subregionie odkrytym, gdzie występuje łączność hydrauliczna warstw przypowierzchniowych z eksploatowanymi utworami karbonu. Na przestrzeni ponad czterdziestu lat eksploatacji zasobów złoża dopływy były wysokie, ulegając względnie niewielkim wahaniom. W pracy scharakteryzowano zmienność dopływów wód dołowych do wyrobisk ZG Sobieski, w latach 1970–2013.

EN

The Sobieski Coal Mine is located in Jaworzno in the Sielesia Province. The water inflow is the highest among all hard coal mines in Poland and has reached 60 m3/min. It is determined by the location of the mine in the uncovered hydrogeological subregion, where there are hydraulic connections between the surface and exploited carbon layers are present. For more than forty years of exploitation inflows were high, yielding relatively small fluctuations. The paper presents the characteristic of the variability of the water inflows into Sobieski hard coal mine, in the years 1970–2013.

2

Polska baza surowcowa litu w kontekście światowych tendencji produkcji węglanu litu z solanek i litonośnych wód termalnych

Fijałkowska A., Kurowski R., Czaplicka M.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2008

|

R. 53, nr 9

548-554

PL

W skorupie ziemskiej lit występuje wspólnie z sodem i potasem i jest najlżejszym spośród pierwiastków występujących w stanie stałym. Krajowe zapotrzebowanie na surowce litu, głównie tlenku i wodorotlenku litu, w całości pokrywa import. Sprowadzane związki litu wykorzystuje się w Polsce głównie w przemyśle szklarskim, tworzyw sztucznych, farmaceutycznym, ceramice oraz elektronice. Ponadto lit i jego związki znajdują zastosowanie przy produkcji baterii i akumulatorów litowo-jonowych. Lit, w postaci minerałów, stanowi 0,0007 % skorupy ziemskiej. Główne źródło litu stanowią koncentraty spodumenu (zawartość LiO2 ok. 8,0 %), lepidolitu (4,9 %) oraz petalitu (ok. 4,0 %). Ponadto istotnym jego źródłem są solanki i litonośne wody termalne, które zawierają od 0,02 do 0,2 % litu. Pozyskiwanie litu z tych ostatnich (głównie w postaci węglanu litu) związane jest bezpośrednio z niższymi kosztami produkcji Li2CO3 w porównaniu do produkcji soli litu ze złóż spodumenowych. W niniejszym artykule podjęto próbę zinwentaryzowania wód i solanek wypompowywanych na powierzchnię z uwagi na konieczność odwadniania kopalń. Badane wody kopalniane pobrane zostały z kopalń Kompanii Węglowej S.A., Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń - CZOK oraz z rejonów odwaniania Zakładów Górniczych rud miedzi. Solanką o największej zawartości litu - 23,3 mg Li/l jest roztwór z Zakładów Górniczych w Sieroszowicach. Z 46 przebadanych próbek wód kopalnianych pochodzących z górnictwa węgla kamiennego, jedynie w siedmiu próbkach zawartość litu była wyższa niż 1,9 mg/dm3, przy czym największą jego zawartość (5,85 mg Li/dm3) oznaczono w próbce wody dołowej z KWK Knurów. Ponadto w pracy przedstawiono proces produkcji węglanu litu z solanek, polegający głównie na wielokrotnym odparowywaniu i zagęszczaniu roztworu pierwotnego solanki. Prowadzi to do sukcesywnego wytracania się soli pierwiastków towarzyszących, tj. sodu, wapnia, potasu i magnezu, z równoczesną koncentracją litu w solankach.

EN

The paper represent an attempt to make an inventory of waters and brines which are pumped out to the surface in the result of removal of water from mines. The studied mine waters were sampled from mines of Coal Company, Central Mine Drainage Company - CZOK and from the areas of drainage of copper ore mining plants. Of 46 investigated mine water samples from coal mining industry only in seven samples lithium content exceeded 1.9 mg/dm3, and the highest content (5.85 mg Li/dm3) was found in the water from KWK Knurów. Various applications for lithium, considering future consumption, were indicated, such as production of lithium-ion batteries, analgesics, sedatives, in nuclear technology and in metallurgy. Additionally, process for production of lithium carbonate from brines, based mainly on repeated evaporation and concentration of the initial brine solution is presented.

3

Czynniki wpływające na wielkość ładunku soli w wodach dołowych wybranych kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW)

Grabowska K.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

z. 268

41-53

PL

W artykule przedstawiono wielkości dopływów w latach 1992-2000 w tym wód słonych i solanek oraz ładunku odprowadzanych soli z trzech wybranych kopalni Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW). Są to kopalnie: Wieczorek, Staszic i Wesoła. Wydobycie węgla w tych kopalniach, a także całkowity dopływ uległ zmniejszeniu, natomiast ładunek soli w tych wodach zwiększył się. Na wielkość ładunku soli odprowadzanych przez kopalnie nie wpływa wielkość wydobycia i wielkość dopływu, a jedynie głębokość eksploatacji a co z tym związane stężenie solanek z poziomów poniżej 600 m. W omawianych kopalniach można zauważyć strefowość hydrochemiczną związaną z głębokością występowania wód. Do głębokości 400 m-wody klasy IB|, IIAi, słabozmineralizowane; 400-600 m - klasy IIA2 , średniozmineralizowane; poniżej 600 m -klasy IIBi i IIBa , słone i solanki. Ładunek soli nie ulega zmniejszeniu, jest to wynik eksploatacji nowych głębokich poziomów.

EN

In the paper the amount of saline water and brine inflow in 1992-2000 has been discussed as well as amount of salt taken off the three selected coal mines of Katowice Coa Holding: Wieczorek, Staszic and Wesoła mines. Output of coal mining in these mines and the total inflow were diminished while the amount of salt in those waters increased. It was found that the amount of salt taken off the mines does not depend on the output of mines and influx of water but only on the depth of the exploitation and the concentration of brine at drawing levels below 600 m. In examined mines hydro-chemical zones has been observed, which are connected with the depth of water occurrence. Up to the depth of 400 m - waters of classes I Bl, II Al, low mineralised; 400-600 m - waters of class II A2, middle mineralized; below 600 m - water of classes IIB l and IIB2, saline waters and brines. Increase in salt concentration is the effect of exploitation of new deep levels.

4

Badanie związku eksploatacji i likwidacji wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego z mineralizacją wód leczniczych Szczawna Zdroju

Czabaj W., Klich J.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 3

230--236

EN

In the Wałbrzych area there existed coal deposits and nearby springs with natural mineral waters of oxalate type. Many years of underground coal mining resulted in the disap-pearance or demineralization of most springs. Only the springs of Szczawno Zdrój curative waters remained. Regression analysis demonstrated a statistically significant decrease in their mineralization in the 1963–1993 period. It was assumed that the reason was an intense exploi-tation of coal in the “Thorez” mine. The use of Fourier harmonic analysis for time series from 1982 to 1998 has shown a strong correlation between the amount of CO2 vented from the “Thorez” mine and the content of typical ions and free CO2 in curative waters of Szczawno Zdroj. The liquidation of mines, and especially, the end of ventilation in August 1998, should increase the migration of endogenous CO2 to the region of curative waters formation. A reversal of the trend towards their demineralization is expected, as confirmed by the increasing trend of the content of typical ions in Szczawno Zdrój curative waters between 1990 and 1999.

5

Tests of precipitation of sulphates from mining water

Heviankova S., Vidlar J., Spaldon T.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 3/2

31-37

EN

The objective of these tests was to verify a methodology of desulphatation, which was developed at the Institute of Environmental Engineering, Faculty of Mining and Geology, Technical University Ostrava, separately for mining water with high concentration of sulphates and on the other hand for mining water with limited concentration of sulphates. The water samples used for these tests came from Smolnik and Zlate Hory.

PL

Celem badań była weryfikacja metody odsiarczania wyodrębnionych wód kopalnianych o wysokiej i granicznej koncentracji siarki, opracowanej na Uniwersytecie w Ostrawie. Próbki wody użyte do testów pochodziły z rejonów Smolnik i Zlate Hory.

6

Zmiany przepuszczalności zasypu podczas podsadzania zawodnionego szybu

Cempiel E., Konior J.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2004

|

z. 261

109-117

PL

W artykule omówiono właściwości filtracyjne kruszywa mineralnego zastosowanego do wypełniania likwidowanego szybu o dużym zawodnieniu oraz zakres zmian tych właściwości materiału w zasypie podczas podsadzania szybu. Przedstawiono metodykę oceny parametrów filtracyjnych materiału zasypowego na podstawie badań prowadzonych w czasie prac likwidacyjnych.

EN

The filtration properties of dumping material used for filling of liquidated watered shaft have been discussed in this paper, as well as the range of these properties changes during filling. The method of filtration parameters estimation on the basis of investigations done during the time of shaft liquidation has been presented too.

7

Monitoring zasolenia wód kopalnianych

Grynkiewicz-Bylina B., Majewski M.

Karbo

|

2002

|

Nr 2

60-65

PL

Zmieniające się warunki ekonomiczne i restrukturyzacja górnictwa wymuszają na kopalniach zwracanie szczególnej uwagi na ograniczanie kosztów produkcji i przestrzeganie wymogów ochrony środowiska. Jednym z ważących obciążeń finansowych kopalń są opłaty za korzystanie ze środowiska i kary za przekraczanie ustalonych poziomów dopuszczalnych zanieczyszczeń. Naliczane są przede wszystkim za odprowadzanie do wód powierzchniowych wód kopalnianych, których zasolenie często przewyższa dozwolone poziomy. Zmusza to kopalnie do kontrolowania stężenia soli w odprowadzanych wodach. W pracy przedstawiono koncepcję systemu monitorowania stopnia zasolenia wód kopalnianych, który może być również integralnym elementem układu optymalnej gospodarki wodą w zakładzie wydobywczym. Quasi modułowa budowa i możliwość skalowania rozwiązania pozwala łatwo dostosować go do wymagań konkretnej kopalni w oparciu o rozwiązanie ramowe. Ciągły pomiar, podwyższenie niezawodności i wiarygodności pomiarów, łatwość generowania raportów zestawień statystycznych, mogących być podstawą do obliczania opłat za korzystanie ze środowiska, to zalety takiego systemu.

EN

Changing economic conditions and restructuring of hard coal mining force the mines to pay special attention to reduction of production costs and observance of environment protection requirements. Fees for utilisation of the environment and penalties for exceeding of determined levels of allowable pollution are one of meaningful financial burdens for the miens. The are calculated mostly for disposal of mine waters the salinity of which often exceed allowable levels to surface waters. It forces the mines to control the concentration of salt in waters. The article presents a concept of a monitoring system of mine waters salinity degree that can also be an integral element of optimum system of water management in a mining entity. Quasi-modular construction and possibility of scaling of the solutions enables to adjust it easily to requirements of a particular mines basing on the framework solution. Continuous measurement, improvement in reliability and credibility of measurements, ease of reports generation of statistical sets that could be a basis for calculation of fees for utilisation of the environment are the merits of the system.