Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Geological conditions of borehole sulphur mining using the underground smelting method

Sermet Edyta, Nieć Marek, Bokwa Przemysław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 4

55--78

EN

Native sulphur deposits mined using the underground melting method are characterized by a complex structure, which is the result of the many geologic processes which led to their formation. The resource utilization rate and the consumption of hot water per ton of sulphur are the main criteria of mining effectiveness. They depend on the porosity and permeability of the rocks forming the deposit, the content and mode of occurrence of sulphur (ore texture), and the distribution of rocks with these varying features. Good recognition of geological and hydrogeological deposit features, exploitation results, is important for formulating the rules of controlling the course of exploitation in order to achieve the best recovery of sulphur with the lowest possible water consumption and to reduce operating costs. Sulphur deposits are characterized by great local and directional variations in their structure and hydrogeological parameters. This makes the melting process irregular. The flow of hot water and melted sulphur is facilitated in certain directions. As a result, the shape, and distribution and form of exploited parts of the deposit are highly variable. Full information about the deposit is necessary for the proper understanding and prediction of processes that occur in the deposit during sulphur melting, for forecasting its effects, and for controlling the exploitation process. This information is obtained through the lithological description of core samples from exploratory and exploitation boreholes, geophysical borehole logging, and surface seismic surveys.

PL

Polskie złoża siarki rodzimej obecnie eksploatowane są metodą podziemnego wytapiania. Charakteryzują się dość skomplikowaną budową wewnętrzną, będącą wynikiem formujących je procesów geologicznych. Przy stosowaniu metody podziemnego wytapiania szczególnie ważne jest jak najbardziej szczegółowe rozpoznanie cech geologicznych i hydrogeologicznych złoża, mających istotny wpływ na wyniki prowadzonej eksploatacji. Znajomość tych cech jest ważna dla sformułowania zasad kontroli przebiegu eksploatacji, w celu uzyskania jak najlepszego odzysku siarki przy jak najmniejszym zużyciu wody oraz dla obniżenia kosztów prowadzonej eksploatacji. Wskaźnik wykorzystania zasobów i zużycie gorącej wody na tonę siarki to główne kryteria efektywności wydobycia. Zależą one od następujących cech wykształcenia serii złożowej: porowatości i przepuszczalności skał tworzących złoże, zawartości, rodzaju i sposobu występowania siarki oraz od rozmieszczenia w przestrzeni złoża skał o zróżnicowanych tych cechach. Złoża siarki rodzimej charakteryzują się dużą lokalną i kierunkową zmiennością budowy wewnętrznej oraz parametrów hydrogeologicznych. Sprawia to, że proces topienia jest nieregularny, to znaczy ułatwiony jest przepływ gorącej wody i stopionej siarki w określonych, uprzywilejowanych kierunkach. W efekcie, kształt i rozmieszczenie oraz forma eksploatowanych części złoża są bardzo zmienne. Pełna informacja o złożu jest niezbędna do prawidłowego zrozumienia i przewidywania procesów zachodzących w złożu w czasie prowadzenia podziemnego wytapiania siarki, prognozowania jego skutków oraz sterowania przebiegiem eksploatacji. Uzyskuje się ją na podstawie opisu litologicznego próbek rdzeniowych z odwiertów, geofizycznej rejestracji w otworach wiertniczych oraz powierzchniowych badań sejsmicznych.

2

The analysis of dependence of the level of operational costs and production outputs upon geological and mining conditions in selected hard coal mines in Poland

Sobczyk Eugeniusz Jacek, Sokołowski Andrzej, Kopacz Michał, Fijorek Kamil, Denkowska Sabina

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 3

75--96

EN

This publication presents the research aimed at developing statistical models, on the basis of which it was possible to prepare credible forecasts of unit cost and coal net output for longwalls in 5 hard coal mines in Poland. The argument has been verified that there is a dependence between the level of nuisance and the level of costs, as well as longwall production results. A research procedure has been developed for that purpose, which aimed at developing two statistical models connecting the nuisance due to geological and mining conditions with costs and longwall production results. The multiple linear regression technique has been used to develop statistical models. The set of data taken into account in the analyses comprised 120 longwalls mined in the years 2010–2019. Two models have been developed – one for forecasting unit costs, the other for forecasting coal net output. Subsequently, the models’ forecasting ability has been verified on a sample of historical data. A relative forecast error for 75% of observations has been in the range of (–25%; +37%). That result has been considered satisfactory. Subsequently, using those models, forecasts of unit costs and coal net output have been prepared for 220 longwalls planned for mining in the years 2020–2030. Those forecasts have been prepared in the stipulated ranges of geological and mining nuisance influencing mining process, by means of dedicated W Ue and W Ut factors. The nuisance models for forecasting purposes have been developed using the AHP (Analytic Hierarchy Process) method. The research hypothesis has been confirmed on the basis of the obtained results. An increase in the level of nuisance leads to an increase in the unit costs for longwalls and the deterioration of production results. Unit operating costs for longwalls in specific ranges of nuisance may differ by up to 30%, being in the range of 52.0–120.3 zł/Mg. Likewise, the coal daily output of longwalls may be even 22% lower, having the average level in the range of 1.89–3.61 thousand Mg/d.

PL

Publikacja prezentuje badania zmierzające do opracowania modeli statystycznych, na podstawie których możliwe było wykonanie wiarygodnych prognoz kosztu jednostkowego i wydobycia netto ścian w 5 kopalniach węgla kamiennego w Polsce. Weryfikowano tezę, że istnieje zależność pomiędzy poziomem uciążliwości a wielkością kosztów i wynikami produkcyjnymi ścian. W tym celu opracowano procedurę badawczą prowadzącą do skonstruowania dwóch modeli statystycznych wiążących uciążliwość warunków geologicznych i górniczych z kosztami i wynikami produkcyjnymi ścian. Do skonstruowania modeli statystycznych posłużono się techniką regresji wielorakiej. Zbiór danych, które uwzględniono w analizach, obejmował 120 ścian eksploatowanych w latach 2010–2019. Powstały dwa modele – jeden dla celów prognozowania kosztów jednostkowych, drugi – produkcji węgla netto. Następnie wykonano weryfikację zdolności prognostycznej tych modeli w próbie danych historycznych. Względny błąd prognozy dla 75% obserwacji wahał się w przedziale (–25%; +37%), a jego średnia wartość dla wszystkich obserwacji nie przekraczała 5% dla obu tych modeli. Wynik ten, mimo defektów modelowania liniowego, uznano za satysfakcjonujący. Następnie przy użyciu tych modeli wykonano prognozy kosztów jednostkowych i coal net output dla 220 ścian planowanych do wydobycia w latach 2020–2030. Prognozy te wykonano w umownych przedziałach uciążliwości geologicznych i górniczych warunków procesu eksploatacji za pomocą wskaźników WUe i WUt. Modele uciążliwości dla celów prognostycznych skonstruowano z wykorzystaniem metody AHP (Analytic Hierarchy Process). Na bazie otrzymanych wyników teza badawcza została potwierdzona. Wzrost uciążliwości prowadzi do wzrostu kosztu jednostkowego ścian i pogorszenia wyników produkcyjnych. Zależność ta nie jest liniowa. Koszty jednostkowe ścian w poszczególnych przedziałach uciążliwości mogą się wahać nawet do 30%, mieszcząc się w przedziale 52,0–120,3 zł/Mg. Podobnie również wydobycie dobowe ze ścian może być niższe nawet o 22%, i kształtować na poziomie średnim w przedziale 1,89–3,61 tys. Mg/d.

3

Research Progress on Prediction of Mining Subsidence in China

Huayang D., Kazhong D., Huaxing Z., Xugang L.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2018

|

T. 20, nr 2

159--171

EN

The study of mining subsidence in China started in 1950s, which learned from the successful experience of the former Soviet Union, Poland, Germany and other countries. Over the past 60 years, remarkable progress has been made in subsidence prediction methods and control techniques. This paper introduces Chinese research situation of subsidence prediction methods, models, parameters and so on. The research methods of subsidence prediction under special geological mining conditions such as steep seam, thick soil layer and mountainous terrain are expounded. The research progress on prediction method of movement and deformation under subcritical mining and residual displacement are introduced. The research results provide the theoretical and technical support for the successful application of coal mining under buildings, railways, and waterbodies in China.

4

50 lat Zakładu Geologii w strukturze KGHM CUPRUM

Kijewski P., Worsa-Kozak M., Kwaśny L.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2018

|

nr 4

5--30

PL

W artykule opisano 50-letnią historię działalności Zakładu Geologii KGHM CUPRUM w kontekście problemów i wyzwań, jakie pojawiały w trakcie udostępniania i eksploatacji złóż rud miedzi w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. Główny kierunek badań skupiał się na aspektach praktycznych rozpoznawania budowy górotworu i jakości rudy, stanowiących podstawę do planowania produkcji górniczej. Poprzez szczegółowe rozpoznawanie warunków geologicznych i hydrogeologicznych próbowano rozwiązać podstawowe problemy związane z zagrożeniami naturalnymi, a mineralogiczne i petrograficzne badania były i są podstawą do planowania przeróbki wydobytej rudy. Istotnym zagadnieniem jest współwystępowanie w rudach miedzi metali użytecznych, takich jak Ag, Au, Zn, Pb, platynowce, Re, Se, Ni, a także siarki, arsenu i węgla org. Badania i obserwacje strukturalno-tektoniczne, powiązane z wynikami badań wytrzymałościowych, doprowadziły do stworzenia ogólnej klasyfikacji geologiczno-inżynierskiej masywu skalnego w obszarze kopalń. Powiązanie właściwości geomechanicznych masywu skalnego z warunkami prowadzenia eksploatacji wskazywało na potencjalne możliwości wystąpienia zjawisk geodynamicznych. W ostatnich latach jednym z ważniejszych zadań, związanych z postępem eksploatacji, było stworzenie kompleksowego programu badawczego, w celu poszerzenia bazy zasobowej KGHM Polska Miedź S.A. W efekcie, w latach 2007-2014 wykonano wnioski koncesyjne wraz z projektami robót geologicznych na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż: Radwanice, Gaworzyce (udokumentowane już jako jedno złoże rud miedzi Radwanice-Gaworzyce), „Retków-Ścinawa, Głogów, Bytom Odrzański i Kulów-Luboszyce. Skompletowano również wnioski szeregu koncesji na wydobywanie rud miedzi ze złóż na monoklinie przedsudeckiej. W obszarze tzw. Starego Zagłębia programem badań objęto złoże Wartowice (koncesja Synklina Grodziecka) i Niecka Grodziecka (koncesja Konrad). Do tej pory wykonano łącznie 42 głębokie otwory wiertnicze rozpoznawcze i poszukiwawcze. W artykule opisane są najważniejsze współczesne prace badawczo-rozwojowe, realizowane w ramach funduszy unijnych i badawczych KGHM Polska Miedź S.A. Przedstawiono również zaplecze sprzętowo-laboratoryjne i programowe, znajdujące się w posiadaniu Zakładu Geologii.

EN

The paper describes 50-year history of Geology Department in KGHM CUPRUM in the context of problems and challenges that occurred during construction and exploitation of KGHM mines. The main direction of the research activity was focused on practical aspects of ore deposit exploration and its quality evaluation which were the base for mining production planning. Throughout detailed exploration of geological and hydrogeological conditions the primary issues of natural risks were solved. The mineralogical and petrographical surveys are still the most important tests in mineral ore processing. The crucial issue was Cu, Ag and also different less common metals like Au, PGMs, Re, Se, Ni occurrences. Tectonic and structure observations associated with rock durability survey results led to general geological engineering classification of rocks in the ore formation. Geomechanical rocks’ conditions together with ongoing exploitation have shown the potential of geodynamic gas occurrences. In recent years one of the most important issue was the exploration program of polish deposits. In 2007-2014 KGHM Cuprum prepared concession and exploration projects for deposits like: “Radwanice and Gaworzyce”, “Retków-Ścinawa”, “Głogów”, “Bytom Odrzański” and “Kulów-Luboszyce”. Also a few applications of cooper ore extraction concessions from Fore-Sudetic monocline fields have prepared. In the so-called Old Cooper Basin wide exploration program took place on “Wartowice”, “Niecka Grodziecka”. KGHM CUPRUM supervised 42 deep exploration drillholes so far. The paper also presents R&D projects that are realized within EU and KGHM funds. The main laboratory equipment and software were presented at the end of the paper.

5

Program komputerowy wspomagający dobór obudowy wyrobisk korytarzowych

Rotkegel M.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 10

569--575

PL

Stalowa obudowa odrzwiowa jest jednym z podstawowych sposobów zabezpieczania wyrobisk korytarzowych w polskich kopalniach węgla kamiennego. W tym celu stosowane są różnego typu odrzwia wykonywane z kształtowników o różnych parametrach przekrojowych, walcowanych z różnych gatunków stali. Dobór odpowiedniego typu obudowy odbywa się najczęściej na podstawie zasady doboru obudowy. W artykule zaprezentowano nowo opracowany program komputerowy umożliwiający sprawne dobranie obudowy do warunków geologiczno-górniczych.

EN

Steel road support is one of the basic ways of protecting roadways in Polish hard coal mines. Different types of steal road supports are used for this purpose made of shape sections of different cross-sectional parameters, rolled from different kinds of steel. Selection of the proper type of support usually takes place on the basis of the principles of selection of the support. The article presents a newly developed computer software allowing for efficient selection of the support for given geological and mining conditions.

6

Zmiany w górotworze oraz deformacja wyrobiska korytarzowego drążonego na głębokości większej niż 1000 m

Prusek St., Pierszalik R., Walentek A.

Wiadomości Górnicze

|

2015

|

R. 66, nr 4

197--208

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań w drążonym chodniku węglowym, zlokalizowanym poniżej 1000 m. Scharakteryzowano warunki geologiczno-górnicze w rejonie przedmiotowego wyrobiska. W chodniku prowadzono cyklicznie badania endoskopowe, których celem była ocena zasięgu oraz intensywności spękań w pułapie oraz spodku wyrobiska. Przedstawiono również przebieg zaciskania pionowego oraz poziomego chodnika, a także wyniki pomiarów rozwarstwienia skał stropowych, jakie wystąpiły na początkowym odcinku wyrobiska, to jest około 300 m licząc od czoła przodka.

EN

The article presents the results of investigations in a roadway being driven in coal and located below 1000 m. It characterized geological and mining conditions in the area of the roadway under discussion. Cyclic endoscopy investigations were carried out in the roadway the objective of which consisted in determination of the range and the intensity of the cracks in the roof and the floor of the working. It also presented the course of the vertical and horizontal clamping of the roadway, and also the results of measurements of the roof rock stratification that occurred in the initial section of the roadway, that is about 300 meters from the face end.

7

Długoletnie wpływy eksploatacji górniczej na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych

Zych J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2004

|

R. 46, nr 5/6

20-24

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów geodezyjnych prowadzonych na linii obserwacyjnej przez okres 39 lat. Analiza obejmuje lokalizację linii obserwacyjnej, opis warunków geologiczno-górniczych, uzyskane wartości poszczególnych wskaźników deformacji. Dla dwóch wybranych okresów zostały wyznaczone parametry teorii J. Zycha.

EN

Geodetic survey results for 39 years period was presented in the paper. Analysis contained observational stations situation, description of geological and mining condition and results of indexes of deformation. J. Zych theory parameters was calculated for two periods.

8

Uwarunkowania utrzymania strategicznej roli węgla brunatnego w polskiej energetyce

Kozłowski Z.

Polityka Energetyczna

|

2003

|

T. 6, spec. [2]

67-76

PL

Węgiel brunatny w polskiej energetyce jest od lat paliwem strategicznym, o czym świadczy 8833 MW zainstalowane w elektrowniach opalanych węglem brunatnym i roczna produkcja energii elektrycznej w ilości 50,557 GWźh. Stanowi to 25,44% mocy zainstalowanej w polskich elektrowniach i 37,83% wyprodukowanej w nich energii elektrycznej. Zasoby w czynnych aktualnie kopalniach węgla brunatnego zapewniają pełne utrzymanie aktualnego poziomu wydobycia jeszcze przez około 20 lat poczym przez następne dwadzieścia lat następował by sukcesywnie zanik wydobycia w związku z wyczerpywaniem się zasobów w poszczególnych kopalniach. Ażeby nie dopuścić pozbawienia naszej gospodarki blisko 40% najtańszej energii elektrycznej, niezbędne jest rozpoczęcie prac nad zagospodarowaniem ogromnych zasobów węgla brunatnego w rejonie Legnicy. Działalność w tym zakresie musi wynikać z perspektywicznego programu polityki energetycznej naszego kraju. Ekonomiczna działalność energetyki na węglu brunatnym uzależniona jest również od uregulowania prawnego zasad pozyskiwania terenów pod eksploatację odkrywkową tej kopaliny. Kolejnym problemem, który musi być rozwiązany dla prawidłowej oceny efektywności eksploatacji głęboko zalegających złóż węgla brunatnego jest prawne ustalenie sposobu zabezpieczenia odpowiednich funduszy w czasie eksploatacji na zagospodarowanie i rekultywację wyrobisk poeksploatacyjnych.

EN

In Polish generation industry, lignite has been for many years a strategic fuel. It is evidenced by 8833 MW capacity installed in lignite-fired power plants and by annual electricity generation of 48.9 GWźh. This capacity constitute 25.4% of total generating capacity installed in Polish power plants and 37.3% of total electricity production is generated in there. The reserves in presently active lignite mines ensure full maintaining of present lignite production level for another 20 years or so and after that, lignite production will progressively be ceased for next twenty years as a result of exhaustion of reserves in particular mines. To prevent deprivation of nearly 40% of lowest cost-expensive electricity in our economy it is necessary to start works concerning the management of tremendous lignite reserves in the Legnica region. The activities in this area should result from perspective programme of energy policy in this country that has not been developed since more than ten years by the bodies responsible for Polish economy. The economic activities of power generation industry based on lignite depend also on legal regulations regarding rules of land classification for surface mining of lignite. The next issue which must be solved to provide a correct assessment of exploitation efficiency for deep-seated lignite deposits is determining legal acts that ensures adequate funds during exploitation for the management and reclamation of post-mining areas.