Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Evaluation of infiltration models for mineral soils with different land uses in the tropics

Suryoputro N., Suhardjono, Soetopo W., Suhartanto E. S., Limantara L. M.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 37

153--160

EN

The aims of this study were to evaluate five infiltration models for mineral soils in the tropics with different land use types, such as settlements, plantations, rice fields, and forests. The infiltration models evaluated were Green–Ampt, Kostiakov, Kostiakov–Lewis, Philip, and Horton. The research was conducted at the Amprong watershed, Malang, Indonesia. The infiltration rate of the thirteen soil samples was analysed. The infiltration was tested using Turf-Tech infiltrometer. Moreover, each soil sample was tested in terms of the bulk density, specific gravity, porosity, soil moisture, and soil texture. The results of the study indicate that there is no significant difference (α = 5%) in the infiltration rate among the five models of infiltration. The infiltration rate in the study site was considered fast. Three models exhibiting the best performance are Kostiakov, Kostiakov–Lewis, and Horton model, respectively. The highest infiltration rate occurred in the forest land use while the lowest occurred in the rice field land use. The results of this study suggest that the infiltration model parameters correlate closely with the initial infiltration rate (fo) and the final infiltration rate (fc). In other words there is a correlation between the soil's ability to absorb water (representing the capillary force or horizontal flow) at the beginning of the infiltration (fo) and the gravity or the vertical flow upon reaching the final infiltration rate (fc).

PL

Celem badań prezentowanych w niniejszej pracy była ocena pięciu modeli infiltracji opracowanych dla gleb mineralnych o różnym typie użytkowania w tropikach, takich jak: obszary zabudowane, plantacje, pola ryżowe i lasy. Oceniano modele Greena–Ampta, Kostiakova, Kostiakova–Lewisa, Philipa i Hortona. Badania prowadzono w zlewni Amprong, Malang w Indonezji. Analizowano tempo infiltracji w trzynastu próbkach glebowych z użyciem infiltrometru Turf-Tech. Ponadto w każdej próbce gleby analizowano gęstość objętościową, ciężar właściwy, porowatość, wilgotność gleby i skład granulometryczny. Wyniki badań dowiodły, że nie ma istotnej różnicy w tempie infiltracji (α = 5%) obliczonej za pomocą wymienionych pięciu modeli. Uznano, że tempo infiltracji było duże. Trzy modele, kolejno: Kostiakova, Kostiakova–Lewisa i Hortona okazały się najbardziej odpowiednie. Największe tempo infiltracji stwierdzono w glebach leśnych, a najmniejsze w glebach pod polami ryżowymi. Wyniki badań sugerują, że parametry modelu infiltracji są ściśle skorelowane z początkowym (fo) i końcowym (fc) tempem infiltracji. Innymi słowy, istnieje korelacja między zdolnością gleby do absorbowania wody (reprezentowana przez siły kapilarne i przepływ poziomy) na początku infiltracji (fo) oraz siłą ciążenia i przepływem pionowym po osiągnięciu końcowego tempa infiltracji (fc).

2

Przyrodniczy wskaźnik zasolenia gleby

Widłak M.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 1

359--365

PL

Celem pracy była ocena zawartości sodu i potasu w wybranych glebach woj. świętokrzyskiego. W związku z narastającym problemem zasolenia gleby, w kontekście uprawy roślin, został wyznaczony przyrodniczy wskaźnik zasolenia. Zasolenie gleby negatywnie wpływa na wszystkie procesy życiowe organizmów roślinnych, ograniczając pobieranie składników pokarmowych i wody. Badaniami objęto 10 gmin województwa świętokrzyskiego o zróżnicowanej kwasowości gleby w warstwie mineralnej. Z przeprowadzonych badań wynika, że w glebie badanych obszarów występuje podwyższone stężenie sodu, które prowadzi do zastępowania potasu w roślinie. Wykorzystując wskaźnik zasolenia, określony przez iloraz zawartości sodu do potasu (Na/K), można wskazać skutki braku właściwego napowietrzenia systemu korzeniowego i przyswajalności składników pokarmowych przez rośliny.

EN

The aim of the study was to evaluate sodium and potassium content in selected soils of Swietokrzyskie province. Due to the growing problem of soil salinity in the context of growing plants, the natural indicator of salinity has been determined. The soil salinity adversely affects all life processes of plant organisms limiting nutrient and water uptake. The study involved 10 municipalities of Swietokrzyskie province with varying acidity of the soil in the mineral layer. The study shows that the tested soil areas have an increased concentration of sodium, which leads to substitution of potassium in the plant. Using the indicator of salinity defined by the quotient of sodium to potassium (Na/K) may indicate the effects of lack of proper aeration of root system and nutrients assimilation by plants.

3

Ocena zawartości glinu wymiennego i wybranych parametrów gleb województwa Świętokrzyskiego

Widłak M.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 1

413--420

PL

Praca obejmuje badania nad zawartością glinu wymiennego i takich parametrów, jak: odczyn i pH gleby, węgiel organiczny i liczba jodowa. Gleby na badanych stanowiskach wykazywały odczyn od bardzo kwaśnego do zasadowego (pH 3,87-7,65). Zawartość glinu wymiennego w glebie wynosiła odpowiednio: 0,09-6,3 mg/100 g, w 65% przekroczyła dopuszczalną zawartość tego pierwiastka, stanowiąc toksyczne zagrożenie dla większości roślin. Zawartość materii organicznej w przedziale 1,8-4,3% odpowiada zawartości próchnicy 3,1-7,5% w badanych próbkach. Gleba charakteryzuje się dużą zawartością próchnicy, która jest decydującym czynnikiem jej żyzności. Do celów badawczych wytypowano obszary intensywnie użytkowane rolniczo. W sześciu powiatach województwa świętokrzyskiego, zróżnicowanych położeniem geograficznym, zlokalizowano 20 punktów badawczych. Próbki gleby pobierano wczesną wiosną przed nawożeniem i zasiewami.

EN

The work involves the determination of exchangeable aluminum content and parameters such as reaction, soil pH, organic carbon and iodine. Soils on the test sites showed a pH ranging from very acidic to alkaline (pH 3.87-7.65). The content of exchangeable aluminum in the soil was: 0.09-6.3 mg/100 g and 65% of Al3+ mg/100 g exceeded the allowable amounts of this element therefore becoming a toxic threat to most plants. Organic matter in the range 1.8-4.3%, corresponds to 3.1-7.5% humus content in samples. The soil has a high content of humus, which is crucial for its fertility. For research purposes intensively cultivated areas were selected. In six districts of region Świętokrzyskie which different in terms of geographical location, twenty research points were placed. Soil samples were collected during early spring, before fertilization and sowing.

4

Evaluation of exchangeable aluminium content and selected soil parameters of Świetokrzyskie province

Widłak M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 7-8

867--874

EN

The work involves the determination of exchangeable aluminum content and parameters such as reaction, soil pH, organic carbon and iodine. Soils on the test sites showed a pH ranging from very acidic to alkaline (pH 3.87–7.65). The content of exchangeable aluminum in the soil was: 0.09–6.3 mg/100 g and 65 % of Al3+ mg/100g exceeded the allowable amounts of this element therefore becoming a toxic threat to most plants. Organic matter in the range 1.8–4.3 %, corresponds to 3.1–7.5 % humus content in samples. The soil has a high content of humus, which is crucial for its fertility. For research purposes intensively cultivated areas were selected. In six districts of Swietokrzyskie province which different in terms of geographical location, twenty research points were placed. Soil samples were collected during early spring, before fertilization and sowing.

PL

Praca obejmuje badanie nad zawartością glinu wymiennego i parametrów, takich jak: odczyn i pH gleby, węgiel organiczny i liczba jodowa. Gleby na badanych stanowiskach wykazywały odczyn od bardzo kwaśnego do zasadowego (pH 3,87–7,65). Zawartość glinu wymiennego w glebie wynosiła odpowiednio: 0,09–6,3 mg/100g, w 65 % przekroczyła dopuszczalną zawartość tego pierwiastka, stanowiąc toksyczne zagrożenie dla większości roślin. Zawartość materii organicznej w przedziale 1,8–4,3 %, odpowiada zawartości próchnicy 3,1–7,5 % w badanych próbkach. Gleba charakteryzuje się wysoką zawartością próchnicy, która jest decydującym czynnikiem jej żyzności. Do celów badawczych wytypowano obszary intensywnie użytkowane rolniczo. W sześciu powiatach województwa świętokrzyskiego, zróżnicowanych położeniem geograficznym, zlokalizowano 20 punktów badawczych. Próbki gleby pobierano wczesną wiosną, przed nawożeniem i zasiewami.

5

Warunki siedliskowe fitocenoz ze znaczącym udziałem Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. w runi użytków zielonych Pojezierza Olsztyńskiego

Alberski J., Grzegorczyk S., Pawluczuk J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

7-15

PL

Badania prowadzono w latach 1998-2000 na trwałych użytkach zielonych, położonych na glebach mineralnych i organicznych na Pojezierzu Olsztyńskim. Przeanalizowano 57 fitocenoz ze znaczącym udziałem śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.), z czego 36 zbiorowisk występowało na glebach organicznych, a 21 na glebach mineralnych. Skład gatunkowy runi wyceniono, stosując fitosocjologiczną metodę Brauna-Blanqueta. Wszystkie typy gleb, na których wykonano zdjęcia florystyczne, zawierały znaczącą ilość części mineralnych. Popielność warstw stropowych gleb mineralnych wahała się od 92,3 do 96,7%, natomiast murszy torfowych w glebach organicznych od 72,2 do 75,1%. Gleby organiczne odznaczały się wysoką zasobnością w fosfor, magnez i wapń. Ruń zbiorowisk wykształconych na glebach organicznych była bogatsza niż na glebach mineralnych w gatunki roślin naczyniowych, przy czym jednocześnie duży był udział śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.). Niezależnie od typu gleby, w runi badanych zbiorowisk ze śmiałkiem darniowym (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.) często występowały wartościowe gospodarczo trawy: wyczyniec łąkowy (Alopecurus pratensis L.), kostrzewa łąkowa (Festuca pratensis Huds.) i wiechlina łąkowa (Poa pratensis L.). Ponadto często i licznie, szczególnie na glebach organicznych, notowano w runi: kłosówkę wełnistą (Holcus lanatus L.), komonicę błotną (Lotus uliginosus Schk.), jaskier ostry (Ranunculus acris L.) i krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.).

EN

Studies were carried out in the years 1998-2000 in Olsztyn Lakeland grasslands. Fifty seven phytocoenoses with a significant share of the tussock grass (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.) in the sward were studied. Thirty six of them were situated on organic and 21 on mineral soils chich differed in physical and chemical properties. Floristic composition of sward was estimated with the Braun-Blanquet phytosociological method. All types of soils were characterised by a high content of mineral parts. Ash content in the upper layer of mineral soils ranged from 92.3 to 96.7%, while that of peat-muck layers in organic soils - from 72.2 to 75.1%. Organic soils were rich in phosphorus, magnesium and calcium. Plant communities on organic soils were richer in vascular plants than those on mineral soils. The tussock grass (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.) was often accompanied by valuable grasses: the meadow foxtail (Alopecurus pratensis L.), meadow fescue (Festuca pratensis Huds.) and smooth meadow grass (Poa pratensis L.). Moreover, frequent and abundant, particularly on organic soils, were: the Yorkshire fog (Holcus lanatus L.), greater bird's trefoil (Lotus uliginosus Schk.), meadow buttercup (Ranunculus acris. L.) and common yarrow (Achillea millefoilum).

6

Potas w glebie, roślinności i płytkich wodach gruntowych na tle zróżnicowanego użytkowania

Burzyńska I.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 1

49-58

PL

Celem pracy była ocena wpływu zróżnicowanego użytkowania łąki na glebie mineralnej na zawartość potasu w glebie, roślinności łąkowej oraz w płytkich wodach gruntowych. Badania prowadzono na długoletnim doświadczeniu łąkowym założonym w 1981 r. na czarnej ziemi zdegradowanej w Laszczkach, w województwie mazowieckim. W latach 2001-2010 pobierano próbki gleby i płytkich wód gruntowych. Natomiast próbki roślinności łąkowej pobierano w czasie I pokosu w latach 2009-2010. W wyciągu glebowym 0,01 mol CaCl2·dm-³ w wodach gruntowych oraz w roztworach mineralizowanych próbek roślinności łąkowej oznaczono zawartość K metodą płomieniowej spektrometrii atomowej (FAAS). Długotrwałe nawożenie saletrą wapniową stabilizowało odczyn gleby oraz przeciwdziałało stratom łatwo rozpuszczalnego K z gleby łąkowej. Koszenie i usuwanie roślinności z powierzchni poletek przyczyniło się do zmniejszenia zawartości K w glebie, szczególnie w warunkach odczynu umiarkowanie kwaśnego. Stężenie potasu w płytkich wodach gruntowych było uzależnione od sposobu użytkowania łąki. Zaniechanie produkcyjnego użytkowania łąki przyczyniło się do znacznych sezonowych wahań stężenia K w płytkich wodach gruntowych.

EN

The aim of this study was to assess the effect of diversified use of a meadow on potassium content in the soil, meadow vegetation and in shallow ground waters. The studies were carried out in a long-term grassland experiment initiated in 1981 in Laszczki in the Masovian Province. Samples of soil and shallow ground water from control wells were collected in 2001-2010. Plant samples were taken during the first cut in the years 2009-2010. Potassium content was measured with the flame atomic absorption spectrophotometry in 0.01 mol CaCl2·dm-³ soil extracts, in ground waters and in the samples of meadow vegetation after their mineralisation. Long-term fertilisation with calcium nitrate stabilized soil pH and counteracted the losses of easily soluble K from meadow soil. Mowing and removal of meadow vegetation from the surface of plots reduced K content in the soil, especially under moderately acidic soil pH. Potassium concentration in shallow ground water depended on the way the meadow was used. The abandonment of productive use of the meadow contributed to substantial seasonal variations of K concentration in shallow ground waters.

7

Wpływ dodatków osadu i kompostu komunalnego oraz efektywnych mikroorganizmów na wybrane właściwości poziomu orno - próchnicznego gleby mineralnej. Część 1. Właściwości fizyczne i wodne

Kaczmarek Z., Kruk K., Gajewski P., Jakubus M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 3

186-189

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań określające wpływ różnych dawek kompostu i osadu komunalnego oraz mikrobiologicznej szczepionki EM-A na wybrane właściwości fizyczne i wodne poziomu orno - próchnicznego gleby płowej. Założono doświadczenie w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Testowano kombinacje z dwoma dodatkami kompostu i osadu ściekowego, odpowiadającymi dawkom: agrotechnicznej oraz rekultywacyjnej. Dodatek EM-A zaaplikowano w ilości odpowiadającej opryskowi o wydatku 100 l/ha. Oznaczono następujące właściwości: skład granulometryczny, gęstość fazy stałej, wilgotność naturalną i higroskopową, maksymalną pojemność higroskopową, gęstość gleby, porowatość, współczynnik filtracji, pojemności wodne przy określonych potencjałach wiązania, porowatość drenażową. Stwierdzono - między innymi, że zmniejszenie się gęstości gleby i związany z tym wzrost porowatości całkowitej wystąpiły jedynie przy zastosowaniu wysokich (rekultywacyjnych) dawek kompostu i osadu, a dodatki EM-A nie powodowały takich zmian. Dodatek EM-A do gleby powodował znaczący wzrost jej wilgotności naturalnej, lecz nie wpływał na wzrost wartości tej właściwości przy zastosowaniu dodatków kompostu i osadu. Powodował on również wzrost wilgotności przy polowej pojemności wodnej w każdej kombinacji. Retencja użyteczna zwiększała się wyraźnie po dodaniu EM-A do próbki zerowej. W pozostałych przypadkach jej wielkości były zróżnicowane i nieregularne. Wszystkie zastosowane dodatki wpływały na znaczne obniżenie się współczynnika filtracji. Zastosowane dodatki - niezależnie od ich wysokości - wpływały na zmienność właściwości fizycznych i wodnych wyraźnie, lecz w niewielkim stopniu. W glebach nawożonych kompostami i osadami komunalnymi zastosowanie EM-A jako dodatkowego czynnika wydaje się więc być nieuzasadnione.

EN

The paper presents results of investigations aiming at the determination of the effect of different doses of compost and communal sludge as well as EM-A microbiological inoculums on selected physical and water properties of the arable-humus level of grey-brown podzolic soil. The experiment was established in controlled laboratory conditions. The experimental design comprised treatments with two additions of compost and sewage sludge corresponding to agrotechnical and reclamation doses. The dose of the applied EM-A corresponded to spraying in the amount of 100 l/ha. The following properties were ascertained: texture, solid phase density, natural and hygroscopic moisture content, maximal hygroscopic capacity, soil density, porosity, filtration coefficient, water capacities at definite binding potentials and drainage porosity. It was found, among others, that soil density reduction and increased total porosity associated with it occurred only after the application of high (reclamation) doses of compost and sewage sludge and the addition of EM-A preparations failed to stimulate such changes. The addition of EM-A to soil resulted in a significant increase of its natural moisture content but it did not cause any increase in the value of this property when the soil was also supplemented with compost and sewage sludge. Furthermore, it led to increased moisture content at field water capacity in the case of each combination. Useful retention increased evidently after the addition of EM-A to the zero sample. In the remaining cases, its values varied and were irregular. All the applied additives reduced significantly the filtration coefficient. The applied additives - irrespective of the applied quantities - considerably affected variations in physical and water properties, although these variations were small. Therefore, the application of EM-A as an additional factor in soils fertilized with composts and communal sewage sludge does not seem justified.

8

Wpływ dodatków osadu i kompostu komunalnego oraz efektywnych mikroorganizmów na wybrane właściwości poziomu orno-próchnicznego gleby mineralnej. Część II. Stan struktury

Gajewski P., Kaczmarek Z., Owczarzak W., Jakubus M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 3

87-90

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań oceniających wpływ dodatków osadu i kompostu komunalnego oraz szczepionki efektywnych mikroorganizmów - w postaci roztworu EM-A - na parametry struktury poziomu orno-próchnicznego uprawnej gleby mineralnej. Założono doświadczenie inkubacyjne składające się z 10 kombinacji. Po dziewięciomiesięcznej inkubacji z poszczególnych kombinacji wycięto po 50 modeli agregatów glebowych (V = 1 cm3). Oznaczono takie parametry, jak: dynamiczną i statyczną wodoodporność, stan agregacji wtórnej po dynamicznym i statycznym działaniu wody, pojemność kapilarną oraz mechaniczną wytrzymałość agregatów na ściskanie. Aplikacja zastosowanych dodatków spowodowała poprawę większości ocenianych właściwości. Szczególnie wyraźny był wpływ dawki rekultywacyjnej osadu na wodoodporność statyczną i stan agregacji wtórnej. Zauważono także, iż aplikacja zastosowanych dodatków - większości przypadków - spowodowała wzrost zarówno minimalnej, jak również maksymalnej kapilarnej pojemności wodnej. Nie stwierdzono natomiast znaczącej poprawy odporności na ściskanie. Przedstawione rezultaty potwierdzają sugerowaną w literaturze opinię o bardzo zróżnicowanym wpływie na badane właściwości dodatków organicznych, w zależności od ich typów, dawek, czasu aplikacji oraz właściwości gleb. Zasadną więc wydaje się być kontynuacja podjętych badań z uwzględnieniem wymienionych czynników.

EN

The study presents research results the aim of which was to assess the impact of the addition of sludge and communal compost as well as of inoculums of effective microorganisms (in the form of EM-A solution) on structural parameters of the arable-humus level of mineral soil. An incubation experiment consisting of 10 combinations was established and after 9 months of incubation, 50 models of soil aggregates (V = 1 cm3) were cut out from each combination. The following parameters were determined: dynamic and static water resistance, the state of secondary aggregation after dynamic and static water action, capillary capacity and the mechanical resistance of aggregates to compression. The application of the applied additives resulted in improvement of the majority of the evaluated properties. The impact of the reclamation dose of the applied sewage sludge on static water resistance and the state of secondary aggregation was particularly noticeable. It was further observed that the employment of the applied additives (in the majority of cases) led to the increase of both minimal and maximal water capillary capacity. On the other hand, no significant improvement in compression resistance was observed. The presented results corroborate the opinion found in the literature on the subject concerning a very varied impact on the examined properties of organic additives depending on their types, applied doses, time of application as well as soil properties. Therefore, it seems justified to continue the initiated investigations taking into consideration the abovementioned factors.

9

Zróżnicowane użytkowanie łąki a zawartość rozpuszczalnego węgla organicznego w czarnej ziemi zdegradowanej

Burzyńska I.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 3

65-72

PL

Przedmiotem badań była ocena zróżnicowanego użytkowania łąki na zawartość rozpuszczalnego węgla organicznego w czarnej ziemi zdegradowanej. Badania prowadzono na długoletnim doświadczeniu łąkowym, usytuowanym na czarnej ziemi zdegradowanej w Laszczkach w woj. mazowieckim. Długookresowe nawożenie azotem w formie saletry amonowej wpływało na zakwaszenie gleby oraz zwiększało zawartość RWO w glebie, bardziej niż po nawożeniu saletrą wapniową. Systematyczne koszenie i pozostawianie rozdrobnionej roślinności łąkowej na powierzchni poletek, zwiększało zawartość biomasy łatwo podatnej na procesy jej rozkładu. W wyniku czego zwiększyła się zawartość RWO w glebie łąkowej.

EN

The objective of this study was to assess the effect of different use of a meadow on dissolved organic carbon (DOC) content in mineral soil. Studies were carried out in a long-term grassland experiment on black degraded soil in Laszczki (Masovian Province). Long-term nitrogen fertilisation with ammonium nitrate contributed more to soil acidification and increased DOC content than fertilisation with calcium nitrate Systematic mowing and leaving the meadow vegetation on the plots increased the content of biomass susceptible to degradation. This resulted in the increased DOC content in meadow soil.

10

Efektywność nawożenia saletrą amonową i wapniową w plonowaniu użytku zielonego na glebie mineralnej - wyniki wieloletnich doświadczeń

Sapek B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

241-265

PL

W ocenie efektywności działania czynnika nawozowego oraz jego dynamiki należałoby brać pod uwagę nie tylko ilość uzyskiwanych plonów, lecz również jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Celem pracy była ocena plonowania użytków zielonych w wieloleciu na glebach mineralnych o zróżnicowanych właściwościach fizyczno-wodnych pod wpływem nawożenia saletrą amonową (AN) oraz saletrą wapniową (CN) na tle następczego wpływu wapnowania i zróżnicowanej dawki azotu, a także w warunkach zaniechania nawożenia fosforem. Oszacowano efektywność działania dwóch nawozów azotowych na przykładzie wyników dwóch długoletnich doświadczeń łąkowych (doświadczenie J, 1981-2007; doświadczenie L, 1982-2003) użytkowanych kośnie, założonych na kwaśnej glebie mineralnej, usytuowanych w województwie mazowieckim. Obserwowane zróżnicowanie plonowania rozważono w świetle ochrony gleby i kosztów nawożenia. W warunkach silnie kwaśnej gleby, ubogiej w Corg i stosowania większych dawek azotu (240 kg N·ha-¹) można oczekiwać większego efektu plonotwórczego nawożenia saletrą wapniową w porównaniu z saletrą amonową, również po zaniechaniu nawożenia jej fosforem. Bez względu na właściwości fizyczno-wodne gleby, nawożenie saletrą wapniową gwarantuje większą stabilność uzyskiwanych plonów w wieloleciu. Większy koszt azotu w tej samej dawce saletry wapniowej w porównaniu z saletrą amonową jest rekompensowany jego zwiększoną plonotwórczą efektywnością oraz działaniem prośrodowiskowym, tj. przeciwdziałaniem zakwaszeniu gleby i stabilizacją jej odczynu.

EN

Estimation of the efficiency of fertilisation and its dynamic should involve both the yield and environmental effects. The aim of this paper was to estimate long-term yield in grasslands on mineral soils of different physical and water properties fertilised with ammonium nitrate (AN) and calcium nitrate (CN) in relation to the secondary effect of liming and different dose of nitrogen and abandoned phosphorus fertilisation. The efficiency of the two nitrogen fertilisers was estimated from results of two long-term experiments set up on mown meadows (in Janki, 1981-2007; in Laszczki, 1982-2003) situated on acid mineral soil in Mazowieckie province. Observed yield differentiation was considered in the light of soil protection and the cost of fertilisation. In very acid soil, poor in Corg and at a higher dose of nitrogen (240 kg N·ha-¹) one may expect higher yields with calcium than with ammonium nitrate fertilisation even after the abandonment of phosphorus fertilisation. Regardless of physical and water properties of soil, fertilization with calcium nitrate guarantees higher long-term stability of yields. The higher cost of nitrogen in calcium nitrate than in ammonium nitrogen is compensated by increased yield-forming efficiency and environmental-friendly effect of counteracting soil acidity and stabilising its pH.

11

Wpływ efektywnych mikroorganizmów na wybrane właściwości fizyczne i wodne oraz stan struktury poziomu orno-próchnicznego gleb mineralnych, przy zróżnicowanej zawartości w nich materii organicznej. Część I. Właściwości fizyczne i wodne

Kaczmarek Z., Gajewski Z., Owczarzak W., Mrugalska L.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2011

|

Vol. 56, nr 3

179-183

PL

Przedstawiono wyniki badań testujących wpływ zróżnicowanych dawek mikrobiologicznej szczepionki efektywnych mikroorganizmów (EM) na podstawowe właściwości fizyczne i wodne poziomów orno-próchnicznych gleb mineralnych o odmiennym składzie granulometrycznym, przy różnej zawartości w nich substancji organicznej. Materiał glebowy pobrano z 2 gleb uprawnych (podtyp: czarna ziemia właściwa, gleba płowa typowa). Założono doświadczenie wazonowe. Materię organiczną dodano w postaci murszu. Zastosowano 3 dawki EM-A. W badanych glebach oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość gleby, gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz potencjalną i efektywną retencję użyteczną. Stwierdzono, że różne dawki EM-A wpływają odmiennie na gleby o zróżnicowanym poziomie materii organicznej i uziarnieniu. Pozytywnym zmianom ulegają, między innymi, gęstość i porowatość oraz wodoprzepuszczalność gleby. Wpływ EM-A na pojemności wodne oraz zdolności retencyjne jest niewielki.

EN

The paper presents results of investigations testing the influence of different doses of the microbiological inoculum of effective microorganisms (EM) on basic physical and aqueous properties of arable-humus horizons of mineral soils of varying texture and at varying content of organic matter in them. Soil material was collected from two arable soils (Phaeozems and Luvisoils). Pot experiments were established. The organic material was added in the form of muck and 3 doses of EM-A were applied. The determinations comprised, among others: texture composition, soil density, density of solid phase, total and drainage porosity, saturated hydraulic conductivity, soil water-binding potentials and useful potential and effective retention. It was found that different EM-A doses exerted a different impact on soils of varying levels of organic matter and texture. Traits which underwent positive changes included, among others, soil density and porosity as well as water permeability. The impact of EM-A on water capacities and retention capabilities was negligible.

12

Wpływ efektywnych mikroorganizmów oraz wielkocząsteczkowych polisacharydów na wybrane właściwości fizyczne i wodne poziomu orno-próchnicznego gleby mineralnej

Kaczmarek Z., Mocek A., Mrugalska L.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2009

|

Vol. 54, nr 3

118-122

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań oceniających wpływ dodatków różnych dawek wielkocząsteczkowych polisacharydów (skrobia - S i agar - A) oraz efektywnych mikroorganizmów (EM) na podstawowe właściwości fizyczne i wodne poziomu orno-próchnicznego gleby mineralnej (czarna ziemia właściwa). Próbki o strukturze naruszonej i nienaruszonej pobrano z doświadczenia założonego w warunkach kontrolowanych. Oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość gleby oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz potencjalną i efektywną retencję użyteczną. Stwierdzono, że zastosowane dodatki powodowały zmiany wartości wymienionych właściwości. Ich wpływ był wyraźny, jednakże niewielki. Powodowane zmiany wykazywały najczęściej charakter pozytywny, poprawiający potencjalne możliwości wegetacji roślin. W przypadku dostępności wody przy wysokich potencjałach wiązania ich oddziaływanie miało charakter negatywny. Skojarzone stosowanie tych dwu czynników tzn. A+EM, bądź S+EM okazało się nieuzasadnione (dodatek polisacharydów nie wzmacniał działania EM).

EN

The paper concerns the results of the research which examined the influence of different doses of high-molecular polysaccharides (starch - S and agar - A) as well as effective microorganisms (EM) on the basic physical and aqueous properties of the mineral soil's (specific black earth) arable-humus horizon. The samples of the violated and the intact structures were collected from controlled pot experiment. The marked properties included: grain-size distribution, soil density, solid phase density, the total and the drainage porosity, filtration coefficient, soil's potentials of water binding as well as the potential and the effective useful retention. It was affirmed that the additives affected the changes of most physical and aqueous soil properties. The impact was usually visible yet in most of the cases - minor. The changes were usually positive and improved the potential possibilities of plants' vegetation. However, in some cases (the accessibility of water at high binging potentials) the impact was negative. The conjoined usage of both factors, i.e. A+EM or S+EM appeared to be unjustified.

13

Wpływ dodatków różnych dawek efektywnych mikroorganizmów do poziomów orno-próchnicznych gleb mineralnych na ich właściwości fizyczne i wodne

Kaczmarek Z., Jakubus M., Grzelak M., Mrugalska L.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2008

|

Vol. 53, nr 3

118-121

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań testujących wpływ zróżnicowanych dawek efektywnych mikroorganizmów (EM) na podstawowe właściwości fizyczne i wodne poziomów orno-próchnicznych gleb mineralnych o odmiennym składzie granulometrycznym. Materiał glebowy pobrano z 2 gleb uprawnych (podtyp: czarna ziemia właściwa) Próbki, o strukturze naruszonej i nie naruszonej, przeznaczone do badań , pobrano z założonego (w warunkach kontrolowanych) doświadczenia wazonowego. W badanych glebach oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość gleby oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz potencjalną i użyteczną retencję użyteczną. Stwierdzono, że różne dawki EM wpływają odmiennie na gleby o zróżnicowanym uziarnieniu. Zazwyczaj wpływ taki jest dla gleby korzystny, zawsze natomiast wpływa na zmianę niemal wszystkich jej właściwości fizycznych i wodnych (głównie: porowatości, współczynnika filtracji, potencjału wiązania oraz dostępności wody).

EN

The paper presents results of investigations which aimed to test the effect of varying doses of effective microorganisms (EM) on basic physical and water properties of arable-humus horizons of mineral soils of different texture composition. The soil material for experiments was collected from two arable soils (subtype: proper black earth). Samples of impaired and intact structure intended for investigations were collected from pot experiments established under controlled conditions. The following parameters were determined in the examined soils: texture composition, soil density, solid phase density, total and drainage porosity, filtration coefficient, soil water binding potentials and useful retention. It was found that various EM doses exerted different influence on soils characterised by different texture. In general, such effect is advantageous for the soil but it always changes nearly all its physical and water properties (primarily: porosity, filtration coefficient, binding potential and water availability).

14

The effect of hard coal ashes on the amount and quality of maize yield

Antonkiewicz J.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2007

|

Vol. 9, nr 3

20-25

EN

The research was conducted in 2003 - 2005 as a pot experiment on mineral soil to which ash doses of between 13.33 g and 800.0 g ź pot^-1 were supplied in proportions corresponding to the amounts of between 10 and 600 t ź ha ^-1. The investigations aimed at learning the effect of diversified ash doses upon the content, ionic relations and the uptake of Mg, Ca, Na and P by maize. Macroelement concentrations in maize were diversified depending on the object and the plant part, fluctuating from 1.52 - 7.49 g Mg; 3.79 - 11.01 g Ca; 8.07 - 23.86 g K; 0.17 - 1.52 g Na; 1.23 - 3.16 g P ź kg^-1 d.m. It was found that with the growing ash dose the contents of Mg, Ca, K and Na in maize were increasing systematically, whereas P concentrations were decreasing. Magnesium and potassium content in maize aboveground parts met the requirements for a good quality fodder. The level of calcium, sodium and phosphorus in maize did not remain within the optimal range. A systematic increase in Mg uptake but a decline in P absorption by the aboveground parts were registered in maize in effect of growing ash doses.

15

Wpływ efektywnych mikroorganizmów na wybrane właściwości fizyczne i wodne poziomów orno-próchnicznych gleb mineralnych

Kaczmarek Z., Owczarzak W., Mrugalska L., Grzelak M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2007

|

Vol. 52, nr 3

73-77

PL

Przeprowadzone badania miały na celu poznanie wpływu efektywnych mikroorganizmów (EM) na podstawowe właściwości fizyczne i wodne poziomów orno-próchnicznych gleb mineralnych. Materiał glebowy pozyskano z gleb uprawnych: płowej i czarnej ziemi. Próbki, na których przeprowadzono badania laboratoryjne, pobrano z założonego (w warunkach kontrolowanych) doświadczenia wazonowego. W badanych glebach oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość gleby oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz potencjalną i użyteczną retencję użyteczną. Rezultaty badań wykazały, iż dodatek żywych kultur EM do gleby zmienia większość jej właściwości fizycznych i wodnych oraz, że różne jego dawki oddziałują odmiennie - w szczególności na: porowatość, filtrację oraz dostępność wody dla roślin.

EN

The objective of the performed investigations was to recognise the influence of effective microorganisms (EM) on the basic physical and water properties of the arable-humus levels of mineral soils. The experimental soil material was obtained from arable lands: grey-brown podsolic soils and black earth. Samples for laboratory analyses were collected from a pot experiment established in controlled conditions. The following parameters were determined in the examined soils: texture composition, soil density, solid state density, total and drainage porosity, filtration coefficient, soil water binding potentials as well as potential and useful retention. The obtained research results revealed that the addition to the soil of live EM cultures changed most of its physical and water properties and that different doses of EM cultures exerted a different effect on soil properties, especially on porosity, filtration and water availability for plants.

16

Ściśliwość wybranych odpadów przemysłowych w zależności od ich zagęszczenia i warunków wodnych

Zawisza E., Dzierwa K.

Przegląd Górniczy

|

2006

|

T. 62, nr 10

19-25

PL

Przedmiotem artykułu są badania ściśliwości wybranych odpadów przemysłowych w aspekcie ich zastosowania jako substytutu gruntu mineralnego (żwiru) do budownictwa ziemnego. Materiał do badań stanowiły odpady powęglowe z kopalni "Rydułtowy-Anna", Ruch Anna, dwa rodzaje mieszanek odpadów posodowych z popiołami z Inowrocławskich Zakładów Sodowych "Soda Mątwy" S.A. oraz żwir z rezerwy ziemnej rejonu budowy zbiornika wodnego na potoku Wilkówka koło Bielska-Białej. Badania ściśliwości wykonano w edometrze średniowymiarowym (h = d = 374 mm) na próbach o wilgotności optymalnej i wskaźniku zagęszczenia IS= 0,87 i 0,95. Część badań została wykonana na próbach nawodnionych przed obciążeniem (IS = 0,95). Analiza otrzymanych wyników badań wykazała, że pomimo zbliżonego składu uziarnienia badanych materiałów ich ściśliwość była znacznie zróżnicowana w zależności od zagęszczenia i warunków wodnych. Stwierdzono, że niektóre z przebadanych materiałów odpadowych wykazały korzystniejsze parametry ściśliwości niż grunt mineralny.

EN

Testing of compressibility of selected industrial waste materials in the aspect of their application as a substitute of mineral soil (gravel) for earthen structures is the subject of this paper. Material for testing included coal rejects from Rydułtowy -Anna mine, two kinds of mixtures of soda rejects with ashes from Inowrocławskie Zakłady Sodowe "Soda Mątwy" S.A. (soda factory) as well as gravel from the earth reserve of the region of construction of the water reservoir on the stream Wilkówka near Bielsko-Biala. Compressibility tests have been conducted in the middle sized endometer (h = d = 374 mm) on the samples with optimum moisture content and density index I[s] = 0.87 and 0.95. A part of testing has been conducted on the samples water logged before loading (I[s] = 0.95). The analysis of testing results proved, that in spite of similar size composition of the tested materials, their compressibility was considerably diverse depending on compressibility and water conditions. It has been stated that some of the tested materials showed better compressibility parameters than mineral soil.

17

Dynamika potasu w mineralnej glebie łąkowej w zależności od zróżnicowanych form oraz dawek azotu, potasu i odczynu gleby

Barszczewski J., Burzyńska I., Kalińska D.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. 1

137--145

PL

Badania prowadzono na wieloletnim doświadczeniu łąkowym założonym w 1987 roku w Falentach na czarnej ziemi zdegradowanej, uprzednio głęboko zdrenowanej, co ograniczało podsiąk wody z głębszych warstw gleby. Niedobory wody uzupełniano przez deszczowanie. Celem niniejszej pracy było rozpoznanie dynamiki potasu w mineralnej glebie łąkowej po wieloletnim stosowaniu zróżnicowanej formy i dawki potasu i azotu oraz w zależności od zróżnicowanego odczynu gleby. W 1997 roku pobrano próbki glebowe z profilu do 1 m z czterech warstw: 0–10, 10–30, 30–60 i 60–100 cm. W 1998 roku pobrano je do głębokości 25 cm w następujących warstwach: 0–5, 5–10, 10–15, 15–20 i 20–25 cm. W celu oznaczenia zawartości różnych form potasu w glebie zastosowano następujące roztwory ekstrakcyjne: 0,5-M HCl, 1-M CH3COONH4 i 0,01-M CaCl2. W okresie od rozpoczęcia badań do 1997 i 1998 roku ilość potasu wniesiona na poszczególne obiekty znacznie się różniła. Największą zawartość wszystkich form potasu oraz istotne jej zmiany między poszczególnymi obiektami stwierdzono tylko w górnych warstwach gleby do 10 cm głębokości. Naruszenie formy aktywnej i wymiennej potasu na obiektach B i C świadczy, że większe dawki nawozów nie w pełni pokryły potrzeby runi względem potasu. Nawożenie organiczne spowodowało duże zwiększenie zawartości tego pierwiastka, głównie formy aktywnej i wymiennej. Korelacje między zawartością poszczególnych form potasu w glebie wykazały wysoce istotną dodatnią współzależność. Ujemną współzależność stwierdzono między pH gleby a omawianymi formami potasu.

EN

Studies were carried out in a long-term meadow experiment set up in 1987 at Falenty on black, degraded earth, formerly deeply drained, which limited water rising from the deeper soil layers. Water deficits were supplemented by sprinkling. This study was aimed to analyze potassium dynamics in mineral meadow soil after multiannual use of variable forms and doses of potassium and nitrogen and at variable soil pH. In the first stage, mineral fertilizers were applied in the amounts: A – 120 kg N per ha, 80 kg P2O5 per ha, 100 kg K2O per ha, B – 240 kg N per ha, 120 kg P2O5 per ha, 150 kg K2O per ha, C – 360 kg N per ha, 160 kg P2O5 per ha, 200 kg K2O per ha. Two objects (D and E) were fertilized with organic and mineral fertilizers in amounts equivalent to the variant B. In the second stage potassium doses were increased by 20 % on all objects and doubled (to 360 kg K2O per ha) on the object E. From the beginning till the years 1997 and 1998 the amounts of potassium introduced to particular objects varied greatly. In 1997 samples of the soil profile to a depth of 1 m were taken from four layers: 0-10, 10-30, 30-60 and 60-100 cm. In 1998 the samples were taken from depths: 0-5, 5-10, 10-15, 15-20 and 20-25 cm. 0.5 M HCl, 1 M CH3COONH4 and 0.01 M CaCL2 were used as solvents to extract various forms of potassium from soils. Final determinations were made with the flame emission spectrophotometry. Greatest amounts of all potassium forms and significant differences between particular objects were found only in the upper 10 cm soil layers. Changes in the active and exchangeable forms of potassium in objects B and C showed that larger fertilizer doses did not cover the sward requirements for potassium. Organic fertilization increased potassium content, mainly its active and exchangeable forms. The contents of particular potassium forms in the soil were significantly correlated. A negative relationship was found between soil pH and the described potassium forms.