Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wśród białych gór piasku

Podsędek Sebastian

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

31--35

PL

W Tomaszowskich Kopalniach Surowców Mineralnych ,,Biała Góra" wydobywa się najczystszy piasek kwarcowy, w którym zawartość tlenku krzemu wynosi powyżej 99%. Eksploatacja złóż piasków szklarskich w tym rejonie Polski ma długą, ponad 100-letnią historię, a niedawna inwestycja w nowy zakład produkcyjny pozwoli na dalszy rozwój firmy.

2

Kruszywa, cement, wapno : razem czy osobno?

Skibiński Tytus

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 2

28--36

PL

W artykule przedstawiłem własne rozwiązanie pozwalające wytwarzać bezemisyjnie zaprawy budowlane według 17 receptur. Umożliwi to wdrożenie i poszerzy dostępność dostosowanych do receptur, standaryzowanych jakościowo i ilościowo surowców mineralnych w postaci wilgotnego kruszywa drobnego 0-1 mm, kruszywa drobnego 0-2 mm oraz wilgotnego kruszywa grubego 2-8 mm. Równoczesna dostępność surowców wiążących w postaci cementu w stałej dawce wagowej i wapna oraz ich standaryzacja dopasowana do receptur, służyć ma realizacji poprzez wybór rodzaju zaprawy i dobór prefabrykowanych elementów wg instrukcji.

3

Akustycznie o kruszywach drobnych

Skibiński Tytus

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

42--47

PL

Opisany w artykule, zgłoszony do Urzędu Patentowego dźwiękkochłonny panel, to innowacyjne rozwiązanie wykorzystujące kruszywa kwarcowe pochodzenia geologicznego o drobnych uziarnieniach.

4

Organiczne tynki cienkowarstwowe na bazie mączek kwarcowych SKSM

Suchoń Katarzyna, Rajczakowska Danuta

Polimery dla Biznesu

|

2023

|

nr 1

5--10

PL

Strzeblowskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Sobótce są największym i najstarszym krajowym dostawcą surowców skaleniowych. Spółka w swojej ofercie posiada: grysy i mączki skaleniowe, mączki kwarcowe oraz kruszywa granitowe. Mimo długoletniej tradycji firma podąża za nowoczesnymi innowacyjnymi technologiami, wciąż dostosowując swoją ofertę do trendów rynkowych i środowiskowych oraz dbając o co raz wyższą jakość obsługi Klienta.

EN

Strzeblowskie Mineral Mines in Sobótka is the largest and oldest domestic supplier of feldspar raw materials. The company's product range has: feldspar grits and powders, quartz powders and granite aggregates. Despite its long-standing tradition, the company keeps up with modern innovative technologies, constantly adapting its offerings to market and environmental trends and ensuring an ever-higher quality of customer service.

5

Influence of Nonlinear Shear Modulus Change of Elastomeric Shell of a Composite Tractive Element with a Damaged Structure on its Stress State

Belmas Ivan, Kolosov Dmytro, Onyshchenko Serhii, Bilous Olena, Tantsura Hanna

Inżynieria Mineralna

|

2023

|

no. 1

147--154

EN

Purpose. Determination of a dependency of a stress state for composite elastomer-cable tractive element with a broken structure on a nonlinear dependency of shear modulus on deformations in the elastomeric shell. Methods. Analytical solution of a model of a composite tractive element with disturbed structure and a deformation-dependent shear modulus of an elastomeric shell. Findings. Algorithm for determining a stress state of a composite tractive element with broken structure and a deformation-dependent shear modulus. Scientific novelty. Character of dependency for a stress state of a composite tractive element on a nonlinear dependency of shear modulus on deformations. Practical significance. A possibility to determine the dependency of a stress state of a composite elastomer-cable tractive element on a nonlinear shear modulus. Scientific novelty. Character of dependency for a stress state of a composite tractive element on a nonlinear dependency of shear modulus on deformations. Practical significance. A possibility to determine the dependency of a stress state of a composite elastomer-cable tractive element on a nonlinear shear modulus allows considering the effect of this phenomenon on the tractive element strength and ensures an increase of its operational safety.

PL

Artykuł przedstawia studium i analizę funkcjonalną wymagań światowego przemysłu metalurgicznego co do jakości rud żelaza w podziemnych kopalniach Ukrainy. Stwierdzono zależności wpływu kształtu i parametrów przestrzeni kompensacyjnych na ich stateczność i wskaźniki jakości rudy. Udowodniono, że komora wyrównawcza w kształcie trapezu pionowego charakteryzuje się największą stabilnością i jest stabilna w zakresie wszystkich rozważanych głębokości, nawet w rudach o twardości 3–5 punktów. Mniejszą stateczność wykazuje komora kompensacji pionowej o kształcie sklepionym z niewielkimi spadkami w przyczółku sklepienia komory w rudach o twardości 3–5 punktów na głębokości 2000 m. Komora z opadami o rożnym natężeniu występuje w dolnej części nachylonych odsłonięć namiotu w rudach o twardości 3–5 punktów na głębokości 1750 m lub większej. Pomieszczenie kompensacji poziomej ma najmniejszą stateczność; spadki występują w rudach o twardości 3–5 punktów na głębokości 1400 m, a na głębokościach 1750–2000 m pozostają stabilne tylko w rudach twardszych. Stwierdzono, że zastosowanie komór kompensacyjnych o dużej stabilności umożliwia osiągnięcie ich maksymalnej objętości, zwiększenie ilości wydobywanej czystej rudy, zmniejszenie jej rozrzedzenia, poprawę jakości wydobywanej masy rudy, a co za tym idzie, wzrost jej ceny i konkurencyjności rynkowej.

6

Regulacje prawne w zakresie dopuszczania surowcowych kopalin do obrotu w postaci środków poprawiających właściwości gleb lub środków wapnujących

Antonkiewicz Jacek, Skuta Ireneusz, Pożyczka Rafał

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

50--56

PL

Ustawa o nawozach i nawożeniu oraz rozporządzenia do ustawy pozwalają na wprowadzenie do obrotu nowych środków nawozowych, opracowanych na podstawie naturalnych kopalin, surowców mineralnych oraz odpadów mineralnych i organicznych, które spełniają określone wymagania w zakresie zanieczyszczeń chemicznych (np. metale ciężkie – Cr, Cd, Ni, Pb, Hg, As) oraz zanieczyszczeń biologicznych (żywych jaj pasożytów jelitowych: Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp., bakterii z rodzaju Salmonella). Środki nawozowe otrzymywane na bazie surowców mineralnych, na przykład o charakterze wapniowym, mogą być wprowadzone do obrotu, pod warunkiem zachowania minimalnej ilości składników pokarmowych oraz przy zachowaniu limitów metali ciężkich i innych pierwiastków potencjalnie toksycznych, takich jak kadmu (Cd) i ołowiu (Pb), czy arsenu (As). Z analizy składu chemicznego powinno wynikać, że surowce mineralne w postaci środka nawozowego, wapnującego, nie stanowią potencjalnego źródła metali ciężkich dla gleby. Środki nawozowe są bezpieczne dla środowiska i po pozytywnej opinii wydanej przez IUNG-PIB w Puławach mogą utracić status materiału odpadowego. Następnie surowce te mogą być wprowadzone do obrotu w postaci środka poprawiającego właściwości gleby lub środka wapnującego.

EN

The Act on Fertilizers and Fertilization and the Regulations to the Act allow for the marketing of new fertilizers, developed on the basis of natural minerals, mineral raw materials as well as mineral and organic waste, which meet specific requirements in terms of chemical impurities (e.g. heavy metals – Cr, Cd, Ni, Pb, Hg, As) and biological contaminants (live eggs of intestinal parasites: Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp., Salmonella bacteria). Fertilizers agents based on mineral raw materials, e.g. calcium, may be placed on the market, provided that the minimum amount of nutrients is maintained and the limits of heavy metals such as cadmium (Cd) and lead (P b), arsenic (As) are observed. The analysis of the chemical composition should show that mineral raw materials in the form of a fertilizer and liming agent are not a potential source of heavy metals for the soil. Fertilizers agents are safe for the environment and, after a positive opinion issued by IUNG-PIB in Puławy, may lose the status of a waste material. These raw materials can then be placed on the market in the form of a soil improver or liming agent.

7

Characteristics of sand recovered from the municipal wastewater treatment plant

Górka Justyna, Poproch Dominika, Cimochowicz-Rybicka Małgorzata, Łuszczek Bartosz

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 2

109--123

EN

This article investigates the possibilities of the recovery of raw materials at the Kraków-Płaszów municipal wastewater treatment plant (WWTP). The materials include sand coming with raw sewage and delivered by septic tankers, after cleaning sewage systems. Following the Regulation of the Minister of Climate (January 2020), sand from grit chambers is classified in the waste catalog as waste, with the code of 19 08 02. (Journal of Laws of 2020, item 10). The purchase of very efficient units has optimized the grit chamber operation and minimized the amount of waste generated as well as being an odor nuisance. The paper presents a mass balance for sand collected at the WWTP. Due to the use of new sand separators, the amount of this waste has been reduced by 28%. The paper presents the sieve curves of sand collected at the wastewater treatment plant and during the cleaning of sewage wells, as well as for sand mixtures. The sand mixture was prepared to allow some variations in the grain size characteristics of the sand. The graining differentiation indexes and curvature indexes were calculated. In addition, in laboratory tests, the leachability of heavy metals and the content of dry matter (DM) and dry mineral matter (DMM) were determined. The laboratory tests confirmed the reduction of organic solids to a level below 3% of dry weight; the content of heavy metals remained below the level of detection. The experiments confirmed that sand from the WWTP can be used as fine-grained aggregate in the production of concrete.

PL

W artykule przedstawiono możliwości odzysku surowców z miejskiej oczyszczalni ścieków Kraków-Płaszów. Do surowców tych zalicza się: piasek ze ścieków dopływających miejską siecią kanalizacyjną oraz piasek z czyszczenia sieci kanalizacyjnej dowożony samochodami asenizacyjnymi. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu ze stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2020 r., poz. 10) piasek z piaskowników klasyfikowany jest jako odpad o kodzie 19 08 02. Zastosowanie wysokosprawnych urządzeń pozwoliło zoptymalizować pracę piaskowników, zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów, a także zmniejszyć ich uciążliwość zapachową. W pracy przedstawiono bilans ilościowy piasku pochodzącego z oczyszczalni ścieków. Dzięki zainstalowaniu nowych separatorów zmniejszeniu uległa ilość generowanego piasku o 36%. Przedstawiono krzywe sitowe piasku pochodzącego z oczyszczalni ścieków i z procesu czyszczenia studzienek kanalizacyjnych oraz ich mieszaniny w ustalonych proporcjach. Mieszanie miało na celu zmianę charakterystyki uziarnienia piasku. Obliczono wskaźniki różnoziarnistości oraz wskaźniki krzywizny uziarnienia. Ponadto wykonano analizy laboratoryjne piasku, tj. badania wymywalności metali ciężkich oraz zawartości suchej masy i suchej masy organicznej. Badania laboratoryjne potwierdziły skuteczność redukcji związków organicznych do poziomu poniżej 3% suchej masy oraz wartości metali ciężkich znajdowały się poza zakresem oznaczalności. Na podstawie oceny składu ziarnowego oraz analiz laboratoryjnych udowodniono, że piasek z oczyszczalni ścieków może być wykorzystany jako kruszywo drobnoziarniste w produkcji betonu.

8

Research about building the management for mineral software. Case Study in the Tuyen Quang Province

Nguyen Phi Hung, Bui Manh Tung, Nguyen Caokhai, Nguyen Thi Kim Thanh

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 1

151--169

EN

Mining industry is an important sector that produces materials for other industries, also plays an important role in economic and social development, especially in a developing country like Vietnam. However, mineral mining can destroy the environment and deplete resources over time. The biggest challenge for state managers is to balance the conflict between the mining planning, development planning of other economic sectors and environmental issues. One of the solutions is to replace backward, manual extraction tools with the application of the modern computer (Modernize government administration). In Viet Nam, at present, the provincial management agency of mines faces up with difficult problems such as: backward management method, lowly informative level, not using the current data effectively, even some areas can manage data well but can hardly and lowly share them, the current softwares are mainly document management, most of maps are stored on paper, digital map manage is not really cared. The traditional procedure and technology needs to be innovated by the way of enhancing to synthetically manage mineral resources, this can advance speed and quality of data processing, reduce the burden on employees and raise the level of office automation. The article uses the open code ASP.NET combined with GIS (Geographic Information Systems), based on the mineral economic development planning map in Tuyen Quang province, tools for editing, storing and extracting informaion are built detailedly for activities in mines from the beginning to the end of mining process. As a result, managers and authorities can easily search information for their work.

PL

Przemysł wydobywczy jest ważnym sektorem produkującym surowce dla innych gałęzi przemysłu, odgrywa również ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym, zwłaszcza w kraju rozwijającym się, takim jak Wietnam. Jednak wydobycie kopalin może z biegiem czasu niszczyć środowisko przyrodnicze i sczerpywać ich zasoby. Największym wyzwaniem dla dyrektorów spółek państwowych jest zrównoważenie konfliktu między planowaniem górniczym, planowaniem rozwoju innych sektorów gospodarki oraz kwestiami ochrony środowiska. Jednym z rozwiązań jest zastąpienie prymitywnych, ręcznych narzędzi do zarzadzania wydobyciem kopalin przez nowoczesne komputery (modernizacja administracji rządowej). W Wietnamie regionalna agencja zarządzania kopalniami boryka się obecnie z trudnymi problemami, takimi jak: zacofany sposób zarządzania, niski poziom informacyjny czy nieefektywne wykorzystanie aktualnych danych. Obecne oprogramowanie to głównie zarządzanie dokumentami, większość map jest w wersji papierowej, zarządzanie mapami cyfrowymi nie jest tak naprawdę ważne. Tradycyjna procedura i technologia wymagają innowacji poprzez usprawnienie syntetycznego zarządzania zasobami mineralnymi, co może przyspieszyć i poprawić jakość przetwarzania danych, zmniejszyć obciążenie pracowników i podnieść poziom automatyzacji biura. Artykuł wykorzystuje otwarty kod ASP.NET w połączeniu z GIS (Geographic Information Systems), w oparciu o mapę planowania rozwoju gospodarki surowcami mineralnymi w prowincji Tuyen Quang, narzędzia do edycji oraz przechowywania i wydobywania informacji są budowane szczegółowo dla działań w kopalniach od początku do końca procesu wydobycia. Dzięki temu kadra zarządzająca i władze regionalne mogą łatwo wyszukiwać informacje dotyczące swojej pracy.

9

Otrzymywanie nanomateriałów przez magnezotermiczną redukcję minerałów

Huczko Andrzej, Bystrzejewski Michał, Dąbrowska Agnieszka, Cyrański Michał, Dobrzycki Łukasz, Tiwari Santosh K., Fronczak Maciej, Pandey Manoj, Bogati Rabisharan, Kafle Bhim, Subedi Deepak Prasad

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 3

250--256

PL

Naturalne tanie i szeroko dostępne surowce mineralne, takie jak krzemionka, kalcyt, magnezyt, syderyt czy dolomit, mogą być przetwarzane metodą redukcji magnezotermicznej w kierunku otrzymania nowych nanomateriałów. Minerały węglanowe zawierające węgiel w ilości do kilkunastu % mas., mogą być źródłem nanostruktur węglowych. Tego typu surowce wyjściowe poddano przeróbce chemicznej metodą syntezy spaleniowej w celu otrzymania nowych nanomateriałów, zawierających także krzem oraz trójwymiarowe struktury grafeno-pochodne. Przeprowadzono dodatkowe badania rozpoznawcze właściwości adsorpcyjnych otrzymanych produktów.

EN

SiO₂, Mg formate, dolomite and siderite were reduced with Mg at above 2000 K to produce C and Si nanoparticles. The products after purifin. showed an ordered structure with some defects and had a good capacity for adsorption of 4-chlorophenol from its aq. soln.

10

Innowacje w konstrukcjach przesiewaczy i granulatorów przemysłowych

Derbiszewski Bogdan, Modrzewski Remigiusz, Obraniak Andrzej, Stelmach Jacek, Piersa Piotr, Adrian Łukasz, Kryszak Dariusz

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 4

362--366

PL

Przesiewacze i granulatory surowców mineralnych eksploatowane w przemyśle wykazują wiele wad i nie zawsze spełniają wymagania użytkowników. Dlatego w Politechnice Łódzkiej we współpracy z Akademią Kaliską opracowano koncepcję budowy i badań wielu nowoczesnych maszyn tego typu. Wynalazki te zostały zgłoszone do Urzędu Patentowego RP, który udzielił patentów na część z nich, pozostałe zaś są na etapie rozpatrywania.

EN

A review, with 34 refs., of novel vibrating drum and rotary cone screens, inertial vibrators and vibrating disc granulators.

11

Niezastąpione kamienie?

Radwanek-Bąk Barbara

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2021

|

Nr 4

59--63

PL

Wszyscy znamy utarte powiedzenie „nie ma ludzi niezastąpionych”, tym bardziej więc nie ma niezastąpionych przedmiotów, czyli obiektów nieożywionych. Z obydwoma tymi stwierdzeniami, a zwłaszcza z pierwszym z nich, można, a nawet trzeba polemizować, a istotę tej polemiki stanowią zakres, jakość i tożsamość tego zastępowania. W świecie rzeczy i warunkach stałego postępu technicznego owo zastępowanie staje się coraz powszechniejsze, a w weilu przypadkach, np. substytucji dóbr rzadkich – pożądane. Dobrym przykładem z naszej geologicznej sfery jest substytucja surowców mineralnych wraz z jej wieloaspektowymi zaletami: oszczędnością nieodnawialnych kopalin oraz ograniczeniem oddziaływań środowiskowych związanych z górnictwem i przetwórstwem. Czy więc już samo zastanawianie się nad pospolicie brzmiącymi „kamieniami” w aspekcie ich nie zastępowalności nie jest dziwactwem?

12

The aspects of sustainable development in mineral resources management

Zubek Michał

Inżynieria Mineralna

|

2021

|

no. 1

113--121

EN

Mineral resources provide a high standard of living for modern societies: satisfying electricity demand as well as demand for construction materials and they sustain the basis for industry and technological development. Now, modern societies are facing the challenge of reversing the trend of the depletion of non-renewable mineral resources and sustainable development is intended to ensure the survival of human civilization in the face of dwindling non-renewable raw materials (especially energy resources) and also increasing anthropopression and related environmental pollution. e amount of non-renewable mineral resources of the Earth's crust is limited. Under specific conditions there is a possibility of their regeneration however over a period of several if not more than a dozen generations. e article raises questions how societies can prevent mineral resources crises in future and whether this task is feasible. e article identifies the main aspects of the sustainable development in mining sector in Poland as well as environmental challenges related to the new CSR mechanism which are: the creation and implementation of sustainable and responsible business model which thanks to reformed financial and economic system, will make creating a better future easier, more natural and more cost-effective. e crucial aspects of sustainable development as economic and social conditions, environmental challenges, safety of agglomeration located in the area of exploitation of resources or in its neighborhood were also presented in the article. e author highlighted the legal conditions for the management of deposits and extracted mineral resources as well as work safety and research and development activities in the sector.

PL

Surowce mineralne zapewniają wysoki standard życia współczesnych społeczeństw, gwarantując zaspokojenie zapotrzebowania na energię, materiały budowlane, a także stanowią podstawę przemysłu i rozwoju technologicznego. Przed współczesnymi społeczeństwami stoi wyzwanie odwrócenia trendu sczerpywania się nieodnawialnych surowców mineralnych, a zrównoważony rozwój ma zapewnić możliwość przetrwania cywilizacji ludzkiej w obliczu zmniejszających się zasobów surowców nieodnawialnych (zwłaszcza energetycznych) oraz wzrastającej antropopresji i związanego z nią zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego. Ilość mineralnych surowców nieodnawialnych w skorupie ziemskiej jest ograniczona, a ich regeneracja możliwa jedynie w specyficznych warunkach w czasie obejmującym kilka jeśli nie kilkanaście pokoleń (Gałuszka, Migaszewski, 2009, s. 123). W artykule stawiane są pytania o to, w jaki sposób społeczeństwa mogą zapobiec kryzysowi surowcowemu w przyszłości i czy to zadanie jest możliwe do wykonania. Mając to zadanie na uwadze należy do koncepcji gospodarki surowcami mineralnymi odnieść się w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju który ma zapewnić możliwość przetrwania cywilizacji ludzkiej w obliczu zmniejszających się zasobów surowców nieodnawialnych (zwłaszcza energetycznych) oraz wzrastającej antropopresji i związanego z nią zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego W artykule wskazano główne aspekty zrównoważonego rozwoju sektora wydobywczego w Polsce i wyzwania związane z ochroną środowiska naturalnego w kontekście nowego CSR, w którym chodzi o stworzenie i wdrożenie zrównoważonego i odpowiedzialnego modelu biznesowego, który przez zreformowany system finansowy i ekonomiczny sprawi, że tworzenie lepszej przyszłości będzie łatwiejsze, bardziej naturalne i opłacalne. Przedstawiono takie kluczowe elementy zrównoważonego rozwoju jak uwarunkowania gospodarcze i społeczne, wyzwania związane z ochroną środowiska, bezpieczeństwo funkcjonowania aglomeracji na terenach eksploatacji złóż lub w ich sąsiedztwie. Zwrócono uwagę na prawne uwarunkowania gospodarki złożami i wydobytymi surowcami mineralnymi oraz bezpieczeństwo pracy i podejmowane działania w zakresie działalności badawczo-rozwojowej w sektorze.

13

The new mineral exploration strategies of selected major mineral-rich countries

Yun Yu

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 1

5--20

EN

This paper first describes basic information on 13 mineral resource strategy reports issued by the world’s major mineral resource exploration countries and regions, including Australia, Canada, Europe, the U.S., Russia, and India. Through these strategic reports, we identified the problems facing current mineral exploration and development, such as mining issues, increased on land access and permitting, disincentives to obtain precompetitive geoscience information, and the urgent need to improve exploration technology to adapt to new demands. Then, by studying the visions and aims of the new mineral resource strategies, this paper found that the strategic goals have something in common: to display a new image of mining development. The new image of mining development is an image of advanced mining through green development, ecological protection, technology intensity, sustainability, and social acceptance, consolidating the primary position and foundational role of mineral resources and mining development in economic and social development. The new image creates a favorable development environment for the rational use and adequate protection of mineral resources. After that, a summary of the measures taken to achieve these objectives, which include strengthening domestic mineral exploration, increasing coordination between mineral exploration and ecological environmental protection, strengthening the life cycle management of the industrial chain, playing a significant role in scientific and technological innovation, and paying close attention to significant shifts in the focus on critical minerals, is provided.

PL

W artykule opisano podstawowe informacje zawarte w 13 raportach, dotyczące strategii zasobów surowców mineralnych, wydanych przez wybrane najważniejsze kraje i regiony zajmujące się poszukiwaniem złóż surowców mineralnych, w tym Australię, Kanadę, Europę, Stany Zjednoczone, Rosję i Indie. Dzięki tym raportom strategicznym zidentyfikowano problemy jakie towarzyszą obecnie poszukiwaniom i zagospodarowaniu złóż, a mianowicie: trudności z wydobyciem, zwiększone zapotrzebowanie na grunty, trudności z uzyskaniem pozwoleń i informacji geologicznej. W związku z tym konieczna jest potrzeba ulepszenia technologii poszukiwań, aby dostosować się do nowych wymagań. Następnie, badając wizje i zadania nowych strategii dotyczących surowców mineralnych, w artykule stwierdzono, że mają one wspólny cel: ukazać nowy wizerunek rozwoju górnictwa. Nowy obraz górnictwa to: zaawansowany rozwój zielonego górnictwa, ochrona ekologiczna, efektywność technologii, zrównoważony rozwój i akceptacja społeczna, utrwalenie podstawowej pozycji i fundamentalnej roli surowców mineralnych w rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Nowy wizerunek stwarza korzystne warunki rozwojowe dla racjonalnego wykorzystania i odpowiedniej ochrony zasobów surowców mineralnych. Dokonano podsumowania działań podjętych w celu osiągnięcia tych zamierzeń, które obejmują zwiększenie: poszukiwań surowców mineralnych, koordynacji między poszukiwaniem złóż i ekologiczną ochroną środowiska, wzmocnienia zarządzania cyklem życia łańcucha przemysłowego, znaczącej roli w innowacjach naukowych i technologicznych, jak również zwracanie bacznej uwagi na zmiany zainteresowania krytycznymi surowcami mineralnymi.

14

Procedures leading to acquirement of mineral raw materials from anthropogenic deposits

Uberman Ryszard

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 3

101--110

EN

An importance of secondary mineral raw materials sources for economy was demonstrated as well as sources of its acquirement were outlined. Various aspects of waste use in economy were discussed, underlining importance of waste removal for improvement of environment. A related legal framework in Poland and European Union was outlined. Results of already carried works in research and stocktaking of mineral waste accumulations in Poland were reminded. Legal procedures aiming at exploitation of mineral waste deposits formally defined and similar facilities falling outside definition of mineral waste deposits were discussed. It was evidenced that a gap in the legal framework exists, regarding particularity of waste acquirement from anthropogenic mineral deposits. Consequently, a need to require a preparation of equivalent of a resource report, feasibility study and a plan defining exploitation and conversion modes for material lifted from waste accumulations was demonstrated. For the sake of a clear terminology applied it was recommended to incorporate terms of “anthropogenic mineral resources” and “anthropogenic mineral deposit” as an appropriate adjustment to the existing regulation. A need to intensify stocktaking efforts on mineral waste accumulations in Poland was emphasized. It was also suggested that its results should be recognized in the Balance of Mineral Resources and State Resource Policy. In summary a recommended legal framework to regulate acquirement of mineral waste, recognizing particularities of such processes, was presented.

PL

W artykule wykazano znaczenie wtórnych surowców mineralnych dla gospodarki oraz scharakteryzowano źródła ich pozyskania. Zwrócono uwagę na aspekty gospodarcze wykorzystania odpadów, podkreślono także znaczenie usunięcia składowisk dla poprawy stanu środowiska. W krótkim rysie historycznym wykazano ewaluację stanu prawnego dotyczącego gospodarki odpadami w Polsce i w UE. Przypomniano też wyniki dotychczasowych prac badawczych i inwentaryzacyjnych nad zagospodarowaniem odpadów mineralnych w Polsce. Omówiono procedury pozyskiwania wtórnych surowców mineralnych ze składowisk odpadów, a także z innych obiektów, niebędących w świetle przepisów prawa składowiskami odpadów. Zwrócono uwagę na konieczność uwzględnienia w procedurach postępowania na wydobywanie odpadów specyfiki pozyskiwania surowców mineralnych, w szczególności podkreślono konieczność wykonania odpowiednika dokumentacji geologicznej złoża, zaprojektowania sposobu eksploatacji i przeróbki wydobywanego materiału skalnego. Dla uporządkowania terminologii i uzupełnienia obowiązujących procedur postępowania dla wydobywania odpadów przedłożono postulat usankcjonowania prawnego pojęć: „antropogeniczne zasoby mineralne” oraz „antropogeniczne złoże”. Podkreślono konieczność zintensyfikowania prac nad kompleksową inwentaryzacją składowisk odpadów mineralnych w Polsce. Zasugerowano też konieczność podjęcia prac nad usankcjonowaniem roli i udziału wtórnych surowców mineralnych w Bilansie Zasobów Mineralnych Polski oraz ich znaczenia w polityce surowcowej kraju. W podsumowaniu zaproponowano procedurę postępowania dla wydobywania odpadów mineralnych, uwzględniającą dodatkowe elementy specyficzne dla procedur pozyskiwania surowców mineralnych.

15

Mineral waste in light of the provisions of the Act on waste, the Act on extractive waste, and the Geological and mining law

Uberman Ryszard

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 1

117--140

EN

A systematic increase in the demand for mineral raw materials combined with the difficulty of obtaining them from primary sources, made it necessary to use secondary ones including mineral waste. The effectiveness of the management of mineral waste stored in landfills and from current production depends on many factors. The most important ones include the legal regulations of this activity and the technical and organizational determinants of deposit exploitation, processing, and refining of minerals. The paper analyzes the current waste (including mining waste) management regulations. The technological discrepancies in these regulations, as well as missing or inaccurate classifications, were demonstrated. The interchangeable use of notions: mining/mine and extractive/extraction is a primary source of problems. It also has to be noted that accompanying and joint minerals are not defined in appropriate legislation. Attention was also paid to the omission of important issues in these regulations, e.g. product structure, construction of anthropogenic deposits, etc. It was emphasized and demonstrated with examples that the comprehensive and rational exploitation of mineral deposits, combined with processing and refining of mineral raw materials is an effective way of using mineral waste. The obtained results allowed for formulating proposals regarding legal provisions regulating waste management and the recommendation of technical and organizational solutions for the activities of mining, processing, and refining of mineral raw materials.

PL

Systematyczny wzrost zapotrzebowania na surowce mineralne spowodował, wobec trudności z ich pozyskaniem ze źródeł naturalnych, konieczność wykorzystania odpadów mineralnych. Efektywność zagospodarowania odpadów mineralnych nagromadzonych w przeszłości na składowiskach oraz pochodzących z bieżącej produkcji zależy od wielu czynników. Szczególny wpływ wywierają uregulowania prawne tej działalności oraz czynniki techniczno-organizacyjne eksploatacji złóż, przeróbki i przetwórstwa kopalin. W artykule przeprowadzono analizę obowiązujących przepisów gospodarowania odpadami, w tym odpadami wydobywczymi. Wykazano występujące w tych przepisach rozbieżności technologiczne, brak lub nieadekwatność klasyfikacji. Podstawowym źródłem problemów jest wymienne używanie pojęć: górniczy/górnictwo i wydobywcze/wydobycie. Brakuje również w odpowiednich ustawach odpowiedników pojęć: kopaliny towarzyszące oraz równoległe. Zwrócono też uwagę na pominięcie w tych przepisach istotnych zagadnień, np. struktury produktów, budowy złóż antropogenicznych itp. Podkreślono i wykazano na przykładach, że skutecznym sposobem wykorzystania odpadów mineralnych jest kompleksowa i racjonalna eksploatacja złóż kopalin, w powiązaniu z procesami przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych. W podsumowaniu sformułowano propozycje i postulaty dotyczące przepisów prawnych regulujących gospodarkę odpadami, a także upowszechnienie rozwiązań techniczno-organizacyjnych procesów wydobycia, przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych.

16

Czysta i neutralna klimatycznie planeta a surowce mineralne w UE

Karaś Henryk

Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering

|

2020

|

R. 58, nr 4

47--58

PL

Przedstawiono kierunki działania UE w ważnej dla rozwoju gospodarki dziedzinie, jaką są surowce mineralne i ich pozyskiwanie. Przełom w UE nastąpił dopiero w 2008 roku z chwilą ogłoszenia Nowej Polityki Surowcowej (NPS) i jej prezentacji w Brukseli. Dostrzeżono wieloletnie zaniedbania organów UE w dziedzinie braku nakładów na badania i rozwój w przemyśle wydobywczym w kolejnych programach innowacyjnych realizowanych przez UE. Zmiany na rynku globalnym pod koniec XX wieku spowodowały wysokie uniezależnienie gospodarki UE od importu wielu surowców [1, 2]. Przyjęty do realizacji plan NPS zawierał dziesięć działań obejmujących organy UE, kraje członkowskie oraz przemysł wydobywczy. W latach 2011–2012 pojawił się program nakierowany na wzmocnienie polityki surowcowej o nazwie EIP on RM – partnerstwo innowacyjne w surowcach. Jego efektem było także zwiększenie nakładów na działania w obszarze gospodarki w obiegu zamkniętym. Nowy program innowacyjny Horyzont Europa planowany na lata 2021–2027 przewiduje również ważną rolę dla surowców w dziedzinie rozwoju czystej energii i wdrażania zasad „zielonego ładu”, co ma wpłynąć na ograniczenie zmian klimatycznych w UE do 2050 roku [3]. Zasady „zielonego ładu” UE mają być wzorem do naśladowania dla innych krajów/kontynentów świata.

EN

The directions of EU activities in the field of mineral resources and their extraction, which are important for the development of the economy, are presented herein. The breakthrough in the EU came in 2008 with the announcement of the new Raw Materials Policy (RMP) and its presentation in Brussels in 2007. The long-term negligence of the EU authorities in terms of the lack of investment in research and development in the extractive industry in successive innovation programs implemented by the EU has been noticed. Changes in the global market at the end of the 20th century made the EU economy highly dependent from the import of many raw materials [1, 2]. The RMP plan adopted for implementation included 10 activities covering the EU bodies, member states and the mining industry. In the following years (2011–2012), a program aimed at strengthening the raw materials policy, called EIP on RM – innovative partnership on raw materials, appeared. It also resulted in an increase in expenditure on activities in the area of circular economy. The new innovation program Horizon Europe planned for 2021–2027 also provided for the important role of raw materials in the field of clean energy development and the implementation of the principles of the “green deal” , which is expected to reduce climate change plan in the EU by 2050 [3]. It is assumed that the principles of the EU’s “green deal” are to be a model for other countries / continents of the world to follow.

17

Clean and climate neutral planet and mineral resources in the EU

Karaś Henryk

Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering

|

2020

|

R. 58, nr 4

35--46

EN

The directions of EU activities in the field of mineral resources and their extraction, which are important for the development of the economy, are presented herein. The breakthrough in the EU came in 2008 with the announcement of the new Raw Materials Policy (RMP) and its presentation in Brussels in 2007. The long-term negligence of the EU authorities in terms of the lack of investment in research and development in the extractive industry in successive innovation programs implemented by the EU has been noticed. Changes in the global market at the end of the 20th century made the EU economy highly dependent from the import of many raw materials [1, 2]. The RMP plan adopted for implementation included 10 activities covering the EU bodies, member states and the mining industry. In the following years (2011–2012), a program aimed at strengthening the raw materials policy, called EIP on RM – innovative partnership on raw materials, appeared. It also resulted in an increase in expenditure on activities in the area of circular economy. The new innovation program Horizon Europe planned for 2021–2027 also provided for the important role of raw materials in the field of clean energy development and the implementation of the principles of the “green deal” , which is expected to reduce climate change plan in the EU by 2050 [3]. It is assumed that the principles of the EU’s “green deal” are to be a model for other countries / continents of the world to follow.

PL

Przedstawiono kierunki działania UE w ważnej dla rozwoju gospodarki dziedzinie, jaką są surowce mineralne i ich pozyskiwanie. Przełom w UE nastąpił dopiero w 2008 roku z chwilą ogłoszenia Nowej Polityki Surowcowej (NPS) i jej prezentacji w Brukseli. Dostrzeżono wieloletnie zaniedbania organów UE w dziedzinie braku nakładów na badania i rozwój w przemyśle wydobywczym w kolejnych programach innowacyjnych realizowanych przez UE. Zmiany na rynku globalnym pod koniec XX wieku spowodowały wysokie uniezależnienie gospodarki UE od importu wielu surowców [1, 2]. Przyjęty do realizacji plan NPS zawierał dziesięć działań obejmujących organy UE, kraje członkowskie oraz przemysł wydobywczy. W latach 2011–2012 pojawił się program nakierowany na wzmocnienie polityki surowcowej o nazwie EIP on RM – partnerstwo innowacyjne w surowcach. Jego efektem było także zwiększenie nakładów na działania w obszarze gospodarki w obiegu zamkniętym. Nowy program innowacyjny Horyzont Europa planowany na lata 2021–2027 przewiduje również ważną rolę dla surowców w dziedzinie rozwoju czystej energii i wdrażania zasad „zielonego ładu”, co ma wpłynąć na ograniczenie zmian klimatycznych w UE do 2050 roku [3]. Zasady „zielonego ładu” UE mają być wzorem do naśladowania dla innych krajów/kontynentów świata.

18

Ogólna koncepcja zagospodarowania obszaru pogórniczego Wapniarka i jego wpływ na rozwój turystyki

Strzałkowski Paweł, Śnioch Krzysztof

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2020

|

Nr 1

44--47

PL

Eksploatacja surowców mineralnych prowadzi do przeobrażania środowiska naturalnego. Rekompensatami za szkody w środowisku przyrodniczym powstające w ramach wydobywania kopaliny są rekultywacja obszarów pogórniczych, a następnie ich zagospodarowanie.

EN

The mining of mineral resources transforms the natural environment. Compensation for damage to the natural environment caused by mineral extraction is reclamation of post-mining areas and their subsequent land development.

19

Innovative activity of companies in the raw material Industry on the example of Poland and Slovakia – selected aspects

Kowal Barbara, Domaracká Lucia, Tobór-Osadnik Katarzyna

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

71--77

EN

This paper discusses selected aspects of Innovative activity of companies in the raw material industry. The analysis included two countries from the group of Moderate Innovators (according to the Global Innovation Index, GII), namely Poland and Slovakia. A general comparison of the innovativeness level of Poland and Slovakia with the EU countries was conducted using indicators such as the Innovation-friendly Environment (IFE) or the Summary Innovation Index (SII). !e presented structure of expenditures on industrial innovation among the analysed countries revealed the absence of concentration in organizational and marketing innovations, which nowadays possesses significant importance. !e conclusion resulting from the study is that Poland and Slovakia should undoubtedly increase their innovative potential, i.a. in the use of their mineral raw materials as non-renewable resources, by identifying the sources of innovation, as well as the opportunities and threats associated with their implementation in raw material enterprises.

PL

W artykule przedstawiono wybrane aspekty działalności innowacyjnej firm w branży surowcowej. Analiza objęła dwa kraje z grupy Moderate Innovators (według Global Innovation Index, GII), czyli Polskę i Słowację. Ogólne porównanie poziomu innowacyjności Polski i Słowacji z krajami UE przeprowadzono za pomocą wskaźników, takich jak Innovation-friendly Environment (IFE) czy Summary Innovation Index (SII). Przedstawiona struktura wydatków na innowacje przedsiębiorstw przemysłowych wśród analizowanych krajów ujawniła brak koncentracji na innowacjach organizacyjnych i marketingowych, które obecnie mają istotne znaczenie. Z przeprowadzonych badań wynika, że Polska i Słowacja powinny niewątpliwie zwiększyć swój potencjał innowacyjny m.in. w wykorzystaniu swoich surowców mineralnych jako zasobów nieodnawialnych, poprzez identyfikację źródeł innowacji oraz szans i zagrożeń związanych z ich wdrażaniem w przedsiębiorstwach surowcowych.

20

Rock raw materials from the Mesozoic–Neogene contact zone in the Bełchatów Lignite Deposit – recognition and evaluation of their utility

Pękala Agnieszka

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 4

127--144

EN

The open-cast nature of deposit exploitation means that apart from the extraction of the main mineral, rocks are also found in its vicinity. Their nature, raw material quality and geological and mining conditions allow them to be used in various branches of the economy. Hence, it seems that more attention should now be given to these rocks. However, the long-term, open-cast mining operations involving Bełchatów lignite ultimately necessitated basic, raw-material-related research on the deposits accompanying the lignite as the main mineral. The presented work shows the state of the recognition of rocks lying in the Mesozoic–Neogene contact zone in the Bełchatów lignite deposit as well as their petrographic nature and possible directions of their use. Attention was drawn to the lithological diversity of the studied rocks and diagenetic processes that contributed to the impact on their physical and mechanical characteristics. Based on the analysis of the literature, the current state of utilization and development as well as the balance of accompanying rock resources in the Bełchatów lignite deposit are presented. Today, it would seem very important from various economic points of view for utilization and management of the aforementioned rocks encountered as open-cast lignite mining to take place. Natural resources are protected where the area mined is kept in check, and there is economic significance to any increasing in the supply of minerals, or materials made from them. The level of profitability for economic entities that exploit lignite deposits may obviously be raised in this way, and environmental goals can also be served if some of what is extracted can be transformed into environment-friendly materials.

PL

Odkrywkowy charakter eksploatacji złóż sprawia, że poza wydobyciem kopaliny głównej pozyskiwane są również skały występujące w jej sąsiedztwie. Ich charakter, jakość surowcowa oraz geologiczno-górnicze warunki zalegania sprawiają, że mogą być one wykorzystane w różnych gałęziach gospodarki. Jednak wieloletni, odkrywkowy charakter eksploatacyjny węgla brunatnego, m.in. w Bełchatowie, przyczynił się do konieczności wykonywania badań podstawowych, jak i surowcowych dla utworów towarzyszących kopalinie głównej, jaką jest węgiel brunatny. W prezentowanej pracy przestawiono stan rozpoznania skał zalęgających w strefie kontaktu mezozoik– neogen w złożu węgla brunatnego Bełchatów ich charakter petrograficzny oraz aktualne i ewentualne kierunki ich wykorzystania. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie litologiczne omawianych skał oraz procesy diagenetyczne, które przyczyniły się do wpływu na ich cechy fizyko-mechaniczne. W oparciu o analizę literatury przedstawiono ponadto dotychczasowy stan wykorzystania i zagospodarowania oraz bilans zasobów skał towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów. Wykorzystanie i zagospodarowanie skał podłoża serii burowęglowej przy odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego jest bardzo istotne w wielu aspektach gospodarczych. Stanowi ochronę zasobów naturalnych poprzez ograniczenia powierzchni obszarów górniczych. Ma znaczenie ekonomiczne, jak i w ochronie środowiska, poprzez wykorzystanie niektórych z pozyskanych surowców do produkcji materiałów proekologicznych.