Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 19

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  mikroreaktor
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The paper presents an investigation of mass transfer in gas-liquid annular flow in a microreactor. The microreactor had a meandered shape with a square cross-section of the channel (292×292 μm, hydraulic diameter 292 μm) and 250 mm in length. The rate of CO2 absorption from the CO2/N2 mixture in NaOH (0.1 M, 0.2 M, 0.7 M, 1.0 M and 1.5 M) water solutions was measured. Two velocities of gas flow and two velocities of liquid flow were used. In two cases a fully developed annular flow at the beginning of the channel was observed, whilst in two cases annular flow was formed only in about 2/3 of the microchannel length. Based on the measurements of CO2 absorption rate, the values of volumetric liquid – side mass transfer coefficients with the chemical reaction were determined. Then physical values of coefficients were found. Obtained results were discussed and their values were compared with the values predicted by literature correlations.
PL
Zaprezentowano badania zastosowania perfluorodekaliny (PFD) jako nośnika gazów oddechowych i substytutu czerwonych krwinek. Mierzono szybkości desorpcji gazów oddechowych z PFD do czystego azotu w układzie przepływowym. Zastosowano mikroreaktor z prze-pływem gaz-ciecz, pracujący w reżimie Taylora. Przedstawiono także wstępne wyniki badań wytwarzania wodnych emulsji perfluorodekaliny z wykorzystaniem surfaktantów. Stwierdzono, że perfluorodekalina jako syntetyczna krew może być właściwym nośnikiem gazów oddechowych.
EN
The paper presents the investigations on the use of perfluorodecalin (PFD) as a carrier of respiratory gases and red blood cells substitute. The rates of desorption of respiratory gases from PFD to pure nitrogen under flow conditions were measured. The microreactor with gas – liquid Taylor flow was used. Also preliminary results of the preparation of aqueous emulsions using surfactants perfluorodecalin are presented. It was found that perfluorodecalin as artificial blood may be an appropriate carrier of respiratory gases.
PL
Mikroreaktory są nowymi, coraz częściej stosowanymi, aparatami, których rozmiar charakterystyczny zawiera się w przedziale od 10 µm do 1 mm. Mikroreaktory charakteryzują się trzema podstawowymi zaletami, tj. dużym stosunkiem powierzchni do objętości, wysokimi wartościami gradientów stężeń i temperatury oraz możliwością pracy niewielkimi objętościami mediów. Zwłaszcza pierwsza z wymienionych zalet mikroreaktorów sprawia, że są one często stosowane w układach heterofazowych. W badaniach skupiono się na mikroreaktorach z przepływem gaz-ciecz, które dzielą się na aparaty z kanałami zamkniętymi i otwartymi. W obu typach aparatów omówiono elementy ich hydrodynamiki ze szczególnym uwzględnieniem tych aspektów hydrodynamicznych, które najbardziej wpływają na efektywność transportu masy. Główną część pracy poświęcono analizie procesów wymiany masy w przepływie gaz-ciecz w mikroreaktorach. W mikrokanałach zamkniętych z przepływem Taylora gaz-ciecz wyznaczono wartości współczynników wnikania masy w obu fazach. Omówiono udziały oporów po stronie gazu i cieczy w przepływie Taylora w zależności od rozpuszczalności gazów oraz szybkości reakcji chemicznej w fazie ciekłej i stwierdzono zdecydowaną przewagę oporów wnikania masy po stronie cieczy. Uzyskano zbliżone wartości powierzchni międzyfazowej wyznaczone metodą fotograficzną oraz chemiczną Danckwertsa. Potwierdzono takie, że w mikroreaktorach uzyskuje się bardzo wysokie wartości powierzchni międzyfazowej. Są one rzędu 10000 m2/m3. Przeprowadzono symulacje wymiany masy w przepływie Taylora zakładając dyfuzyjny i konwekcyjny ruch fazy ciekłej. Analiza porównania wyników symulacji z wynikami doświadczalnymi wykazała poprawność założenia występowania obu mechanizmów transportu masy. Wybrane wyniki uzyskane dla układów gaz-ciecz odniesiono również do układów ciecz-ciecz. Ostatecznie zaproponowano metodę zastosowania mikroreaktora z kanałami zamkniętymi do wyznaczenia stałej Henry'ego. Dla mikrokanałów otwartych z przepływem gaz-ciecz wykazano, ze korelacje do obliczania współczynników wnikania masy w spływie cieczy po płaskiej ścianie nie powinny być stosowane w mikroreaktorach ze spływającą warstewką cieczy. Wyznaczono doświadczalnie wartości współczynników wnikania masy w obu fazach i wykazano, że w określonych warunkach prowadzenia procesu, opory wnikania w obu fazach mogą być porównywalne. Przeprowadzono także badania dotyczące możliwości występowania efektu konwekcji komórkowej w mikroreaktorze ze spływającą warstewką cieczy. W wyniku tych badań stwierdzono występowanie efektu Marangoniego w warunkach pracy badanego mikroreaktora. Wszystkie, przedstawione w pracy, uzyskane wyniki doświadczalne i teoretyczne wskazują na bardzo ważny element, a mianowicie intensyfikację wymiany masy w mikroreaktorach z przepływem gaz-ciecz.
EN
Microreactors are new, more and more often used, apparatus, whose characteristic size is in the range of 10 µm to 1 mm. They are characterized by three main advantages: a high ratio of interfacial area to volume, high values of temperature and concentration gradients and the ability to work small volumes of media. In particular, the first of these advantages frequently allows to use microreactors in heterogeneous systems. The study focused on microreactors with gas-liquid flow, which are divided into apparatus with open or closed channels. In both types of microreactors, elements of hydrodynamics were discussed with particular emphasis on these aspects of hydrodynamics that affect the efficiency of mass transport most. The main part of the work was devoted to the discussion of mass transfer processes in gas-liquid flow in microreactors. In microchannels with the gas-liquid Taylor flow, the values of mass transfer coefficients in both phases were determined. The influence of gas solubility and chemical reaction rate on contribution of mass transfer resistance in both phases was discussed. A major advantage of the resistance of mass transfer liquid-side was stated. Similar values of the interface area determined by photographic and chemical Danckwerts' method were obtained. It was also confirmed that a high value of interfacial area of the order of 10000 m2/m3 is observed in microrcactors. Simulations of mass transfer in Taylor flow assuming diffusion and convective mechanism of the liquid phase motion were carried out. A comparison of the simulation results with experimental results demonstrated the correctness of assumptions of the occurrence of both mass transfer mechanisms. Some results obtained for gas-liquid systems also referenced liquid-liquid systems. Finally, a method of using a microreactor with closed channels to find Henry's constant value was proposed. In open microchannels with gas-liquid flow, it was indicated that the correlations for the calculation of mass transfer coefficients in liquid flow on vertical plate should not be used in a falling film microreactor (FFMR). The values of mass transfer coefficients in both phases were experimentally determined. It was pointed out that depending on process conditions, the resistance of mass transfer in both phases may be comparable. The possibilities of occurrence of cellular convection effect in the falling film microreactor were also investigated. The existence of the Marangoni effect in our microreactor was observed. All findings presented in the work show that intensification of mass transfer in microreactors with gas-liquid flow is observed.
EN
Gas-liquid microreactors find an increasing range of applications both in production, and for chemical analysis. The most often employed flow regime in these microreactors is Taylor flow. The rate of absorption of gases in liquids depends on gas-side and liquid-side resistances. There are several publications about liquid-side mass transfer coefficients in Taylor flow, but the data about gas-side mass transfer coefficients are practically non existent. We analysed the problem of gas-side mass transfer resistance in Taylor flow and determined conditions, in which it may influence the overall mass transfer rate. Investigations were performed using numerical simulations. The influence of the gas diffusivity, gas viscosity, channel diameter, bubble length and gas bubble velocity has been determined. It was found that in some case the mass transfer resistances in both phases are comparable and the gas-side resistance may be significant. In such cases, neglecting the gas-side coefficient may lead to errors in the experimental data interpretation.
EN
In this work, the synthesis of the spherical clusters containing 3-4 nm platinum nanoparticles enclosed in a polymer capsule is described. The process of nanoparticles formation was intensified by using a microreactor. The application of microreactor enabled us to shorten the time of redox reaction and nucleation stage up to 6 seconds at 105°C in comparison with the process carried out in a batch reactor at 40°C. Using Vitamin C as a bio-reducer of platinum(IV) complexes and biocompatible polymers, the products non-toxic and environmentally friendly, stable for at least 9 months, were obtained. Presented procedure for nanoparticles synthesis seems to be an alternative method for platinum recovery from solutions containing platinum(IV) chloride complexions.
XX
W pracy, przedstawiono syntezę sferycznych klastrów zawierających 3-4 nm nanocząstki platyny zamknięte w polimerowej otoczce. Proces formowania nanocząstek platyny został zintensyfikowany poprzez użycie mikroreaktora. Użycie mikroreaktora skróciło czas reakcji redukcji oraz etapu zarodkowania do 6 s w temperaturze 105°C w porównaniu do procesu przeprowadzonego w reaktorze okresowym w temperaturze 40°C. Użycie witaminy C jako bioreduktora chlorkowych kompleksów platyny(lV) oraz biokompatybilnego polimeru pozwala na uzyskanie nietoksycznych oraz stabilnych przez co najmniej 9 miesięcy produktów. Przedstawiona metoda syntezy nanocząstek może stanowić alternatywny sposób odzysku platyny z roztworów zawierających jej chlorkowy kompleks.
PL
W artykule opisano technologię oraz właściwości mikroreaktora chemicznego ze zintegrowanymi elementami optoelektronicznymi. Opracowane urządzenie wykonano w technologii LTCC (Low Temperature Co-fired Ceramics – niskotemperaturowa ceramika współwypalana). Zastosowana technologia mikroelektroniczna umożliwiła integrację elementów mikrofluidycznych (kanały, komory itp.) oraz optoelektronicznych (dioda elektroluminescencyjna, czujnik światła) w jednym wielowarstwowym module ceramicznym. Prezentowany mikroreaktor przeznaczony jest do oznaczania substancji (bio)chemicznych w ciekłych próbkach o bardzo małych objętościach. Detekcja wspomnianych substancji odbywa się na zasadzie pomiaru absorbancji optycznej. Wstępne testy urządzenia przeprowadzono dla kilku roztworów wzorcowych nadmanganianu potasu. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono dużą amplitudę sygnału wyjściowego oraz liniową odpowiedź urządzenia dla całego zakresu pomiarowego.
EN
The paper presents the technology and performance of the chemical microreactor with integrated optoelectronic components. The device was made using LTCC (Low Temperature Co-fired Ceramics) technology. The applied technology has enabled the integration of electronic, optoelectronic (passives, light emitting diode, light-to-voltage transducer) and microfluidic (channels, chambers, etc.) components in a single multilayer ceramic module. Microreactor with optical detection is designed for the determination of a (bio)chemicals substance in the micro- or nanoliter volume range. Detection of these substances is perforemed by measuring the optical absorbance. Preliminary studies were carried out for a test solutions of potassium permanganate. The obtained results showed a high level of output signal, linear response and good repeatability.
PL
W pracy przedstawiono wpływ optymalizacji geometrycznej wymiarów dystrybutora na charakterystykę przepływową mikroreaktora typu rurowego. Jako medium użyto mieszaniny gazowej do syntezy metanolu. Symulacje wykazały, że kształt dystrybutorów znacznie wpływa na jednorodność przepływową w mikroreaktorze. Za zmienne decyzyjne obrano wymiary geometryczne dystrybutorów. Wyznaczono również rozkłady ciśnienia dynamicznego w odległości od wlotu do mikroreaktora oraz średnie czasy przebywania. Do symulacji wykorzystano oprogramowanie Ansys Fluent 12.01.
EN
This paper presents influence dimensional optimization of the manifold distributor on the flow characteristics in tube type microreactor. As a flow medium was used gas mixture to methanol synthesis. Simulations have shown that the shape of the distributor greatly influence on the flow uniformity in microreactor. As a decision variables have been selected dimensions of distributors. They were also designated dynamic pressure distribution from the inlet to the microreactor and the mean residence times. In simulation was used software Ansys Fluent 12.01.
PL
W pracy porównano doświadczalne i uzyskane w wyniku modelowania wartości objętościowych współczynników wnikania masy po stronie cieczy w przepływie Taylora w mikrorektorze. Wartości doświadczalne kLa wyznaczono metodą Danckwertsa. Wartości teoretyczne uzyskano w wyniku przeprowadzenia obliczeń pola przepływu oraz stężenia przy użyciu komercyjnego oprogramowania Ansys Fluent 14,0. Dla większości wyników uzyskano dobrą zgodność wartości doświadczalnych i teoretycznych. Uzyskane wyniki teoretyczne znajdują również potwierdzenie w danych literaturowych dotyczących modelowania przepływu Taylora.
EN
A comparison of experimental results with theoretical data of volumctric liquid-side mass transfer coefficients in gas - liquid Taylor flow in a micro- channel is presented in the paper. The experimental values of kLa were obtained based on Danckwerts' method. Theoretical data were calculated using Ansys Fluent 14.0 software. Theoretical and experimental values of kLa are quite closed. The obtained theoretical results arc also confirmed by literature data dealing with Taylor flow modeling
9
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące modyfikacji powierzchni struktur testowych wykonanych w technologii niskotemperaturowej ceramiki współwypalanej (LTCC) dla potrzeb immobilizacji bioreceptorów. Modyfikację powierzchni przeprowadzono dla komercyjnie dostępnych ceramik pochodzących od różnych producentów. Powierzchnie ceramik modyfikowano za pomocą aminopropylotrietoksysilanu (APTS) i aldehydu glutarowego. Na podstawie uzyskanych wyników wybrano ceramiki do konstrukcji struktur testowych mikroreaktorów przepływowych z unieruchomioną ureazą do oznaczania mocznika.
EN
In this paper, results on surface modification of the test structures made with low temperature co-fired ceramics (LTCC) technology for enzyme (urease) immobilization. Research was done for various commercial available LTCCs. The method based on APTS (3- aminopropyltriethoxysilane) and glutaraldehyde was used for surface modification. Based on performed experiments the best LTCCs were chosen for fabrication of the enzymatic microreactors for urea determination.
PL
Przedstawiono wybrane prace Wydziałowego Zakładu Mikroinżynierii Fotowoltaiki Wydziału Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej w dziedzinie MEMS, wnoszące znaczący udział w rozwój techniki mikrosystemów w kraju i na niwie europejskiej i światowej. Omówiono inteligentny mikroreaktor chemiczny i zintegrowaną fabrykę nitratów typu desk-top, lab-chipy i instrumenty do amplifikacji DNA metodą PCR i analizy DNA techniką kapilarnej elektroforezy żelowej, lab-chip i instrument do oceny jakościowej embrionów zwierząt hodowlanych oraz elementy technologii i konstrukcji mikrozegara atomowego.
EN
Chosen works on MEMS type microsystems done at the Department of Microengineering and Photovoltaics of the Faculty of Microsystem Electronics and Photonics, important for European and World development of the discipline, have been presented. Special attention has been paid to intelligent chemical microreactors and desk-top nitration micro-plant, lab-chip based instrumentation for amplification of DNA by PCR technique and identification of DNA by lab-chip capillary gel electrophoresis, lab-chip system for quality assessment of farm animal embryos, and chosen results on micro atomic cesium MEMS clock.
EN
The pressure drop in microreactors for the gas - liquid Taylor flow was measured for 4 different microreactor geometries and 3 different gas - liquid systems. The results have been compared with the existing literature correlations. A selection of the best correlations has been made.
EN
The aim of this study was to determine the solubility of CO2 in perfluorodecalin (PFD) which is frequently used as efficient liquid carrier of respiratory gases in bioprocess engineering. The application of perfluorinated liquid in a microsystem has been presented. Gas-liquid mass transfer during Taylor (slug) flow in a microchannel of circular cross section 0.4 mm in diameter has been investigated. A physicochemical system of the absorption of CO2 from the CO2/N2 mixture in perfluorodecalin has been applied. The Henry’s law constants have been found according to two theoretical approaches: physical (H = 1.22x10-3 mol/m3Pa) or chemical (H = 1.26x10-3 mol/m3Pa) absorption. We are hypothesising that the gas-liquid microchannel system is applicable to determine the solubility of respiratory gases in perfluorinated liquids.
EN
In this paper a three-dimensional model for determination of a microreactor's length is presented and discussed. The reaction of thermocatalytic decomposition has been implemented on the base of experimental data. Simplified Reynolds-Maxwell formula for the slip velocity boundary condition has been analysed and validated. The influence of the Knudsen diffusion on the microreactor's performance has also been verified. It was revealed that with a given operating conditions and a given geometry of the microreactor, there is no need for application of slip boundary conditions and the Knudsen diffusion in further analysis. It has also been shown that the microreactor's length could be practically estimated using standard models.
14
Content available remote LTCC microfluidic systems for biochemical diagnosis
EN
This paper presents design, fabrication and testing of three LTCC (Low Temperature Co-fired Ceramics) based microfluidic systems. These microdevices are: enzymatic microreactor for urea determination, potentiometric sensor with ion selective electrodes (ISE) based array sensitive to potassium ions and amperometric glucose sensor. Performance of the presented LTCC-based microfluidic systems has been tested. All ceramic microdevices have revealed high output signal and large detection range. The properties of the presented LTCC-based microfluidic systems are comparable with similar ones made of silicon. Obtained results has shown that presented ceramic microsystems can work as a stand-alone device or can be integrated into a more sophisticated micro analysis system for in vivo or in vitro monitoring of various (bio)chemical compounds.
EN
The article presents the preliminary research on application of synthesized water-thinnable polyester resin for shaping of ceramic element by photopolymerization. The ceramic pastes made of alumina (30 vol%) and photocurable resins were used to prepare thin layers (tapes) and then were exposed to UV radiations. The cure depth and König hardness of cured layers were determined as well as the effect of a photoinitiator concentration on polymerization. The density of sintered ceramic samples also were examined. The research showed that the developed pastes with water-thinnable resin might be used to mold the ceramic elements by soft lithography method. The results obtained for polyester resin were compared with results obtained for commercially available photocurable resin.
PL
W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań dotyczące zastosowania zsyntezowanej wodorozcieńczalnej żywicy poliestrowej w metodzie formowania elementów ceramicznych z zastosowaniem procesu fotopolimeryzacji. Z otrzymanych z tlenku glinu (30%obj) i ulegającej polimeryzacji żywicy poliestrowej past ceramicznych formowano cienkie warstwy, które następnie poddawano działaniu promieniowania UV powodującemu sieciowanie się żywicy. Następnie badano twardość Koniga otrzymanych warstw, wpływ ilości fotoinicjatora oraz głębokość na jaką zachodził proces fotopolimeryzacji. Wyznaczono także gęstość otrzymanych spieków. Przeprowadzone badania wykazały, że otrzymane pasty z wodorozcieńczalnej żywicy poliestrowej mogą być wykorzystane w formowaniu elementów ceramicznych metodą litografii miękkiej. Wyniki otrzymane dla past z żywicą poliestrową zostały porównane do wyników otrzymanych z handlowo dostępną swiatłoutwardzalną żywicą.
PL
Badano szybkość wymiany masy w przepływie gaz.ciecz w mikrokanale o przekroju okrągłym i średnicy 0,4 mm w warunkach przepływu Taylora. Zastosowano układ, w którym CO2 był absorbowany w buforze 0,3 M K2CO3/0,3 M KHCO3. Wyznaczono wartości objętościowego współczynnika wnikania masy po stronie cieczy dla różnych prędkości gazu i cieczy.
EN
Gas.liquid mass transfer during Taylor (slug) flow in a microchannel of circular cross section 0.4 mm in diameter was investigated. In the physicochemical system used, CO2 was absorbed from a CO2/N2 gaseous mixture into a K2CO3/KHCO3 aqueous solution. The liquid side volumetric mass transfer coefficient was measured, and its dependence on gas and liquid superficial velocities has been determined.
17
Content available remote Hydrodynamic regimes of gas-liquid flow in a microreactor channel
EN
The hydrodynamic regimes of gas-liquid flow in a microreactor channel have been investigated, using water and 1-propanol (liquids with different contact angle and surface tension values) and nitrogen as an inert gas. The microreactor was Y shaped. Experiments were carried out to determine the character ofgas and liquid flow ("regime map"). Four main flow types were observed: bubbie, sług, slug/annular and annular.
PL
Zbadano reżimy hydrodynamiczne w mikroreaktorze gaz - ciecz. Użyto wody oraz 1-propanolu (cieczy o zróżnicowanych kątach zwilżania i napięcia powierzchniowego) i azotu jako gazu inertnego. Kanał mikroreaktora miał kształt litery Y. Eksperymenty były prowadzone w celu zdefiniowania charakteru przepływu gazu i cieczy ("mapa reżimów"). Zaobserwowano główne 4 typy przepływów: pęcherzykowy "bubble", rzutowy "slug", rzutowo - pierścieniowy "slug/annular" oraz pierścieniowy "annular".
18
Content available remote Application of Mucor lipases for synthesis of saccharide esters
EN
Produced in micro technical scale preparations of mycelium-bound Mucor circinelloides and M. racemosus lipases were used for synthesis of saccharide esters. The immobilized in situ Mucor lipases were additionally entrapped in a composite carrier composed of a mixture of poly(vinyl alcohol), gelatin, sodium alginate and chitozan, which was cross-linked with glutardialdehyde and polyphosphate. pH of lipase micro-environment was regulated in a range from 4 to 8 using buffer solutions. Synthesis of esters of glucose or sucrose and fatty acids was carried out at 50°C in a microreactor equipped with a stirrer and the water activity digital sensor. Either di-n-pentyl ether or its mixtures with petroleum ether were applied as reaction media. It was found that the natural antioxidant, carotene, activated these lipases in organic solvents what could be beneficial for the synthesis of esters of polyunsaturated fatty acids.
PL
Otrzymywane w skali mikrotechnicznej związane z mycelium lipazy Mucor circinelloides i Mucor racemosus zastosowano do syntezy estrów sacharydów. Immobilizowane in situ lipazy dodatkowo unieruchamiano w nośniku kompozytowym będącym mieszaniną PVA, żelatyny, alginianu sodu i chitozanu usieciowanego aldehydem glutarowym i polifosforanem. pH mikrootoczenia lipazy regulowano za pomocą buforu w zakresie pH 4-8. Syntezy estrów glukozy i sacharozy oraz kwasów tłuszczowych prowadzono w temp. 50°C w mikroreaktorze wyposażonym w mieszadło i czujnik aktywności wody. Jako środowisko reakcji stosowano eter di-n-pentylowy oraz jego mieszaniny z eterem naftowym. Stwierdzono, że naturalny antyoksydant karoten aktywuje stosowane lipazy w środowisku organicznym, co może być korzystne podczas syntezy estrów wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
19
Content available remote Mikoro-bioreaktor jako element układów μTAS
PL
Przedstawiono wyniki dotyczące jednego z bloków układu do całościowej analizy chemicznej uTAS tj. miniaturowego bioreaktora oraz przybliżono zasadę działania bioczujnika wykonanego w postaci enzymatycznego mikro-reaktora. Porównano trzy metody immobilizacji ureazy przez: (1) wytworzenie wiązań iminowych, (2) reakcję alkilowania i (3) adsorpcję. Jako nośniki enzymu wykorzystano matryce z nitrocelulozy oraz kulki szklane modyfikowane chemicznie za pomocą aminosilanu i glicydoksypropylotrietoksysilanu. Stwierdzono, że do wykonania mikroreaktora krzemowego przydatna może być metoda immobilizacji enzymu na chemicznie modyfikowanej powierzchni za pomocą glicydoksypropylotrietoksysilanu.
EN
This paper presents results concerning miniaturised enzymatic microreactor. Three methods of urease immobilisation by: (1) imine linkeages formation, (2) alkylation reaction and (3) adsorption were compared. Glass beads and netrocelulose sheets were used as a support for enzyme immobilisation. It was stated that for the purpose of silicon based micro biorectors fabrication, chemical immobilisation of enzyme by glycidoxypropyltriethoxysilsne is preferred.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.