Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czy za snem kryje się chemia?

Kalisz Paulina, Kosińska Edyta

Analit

|

2023

|

Nr 13

46--49

PL

Sen ma fundamentalne znaczenie dla emocjonalnego i fizycznego zdrowia człowieka. Jego nieodpowiednia ilość jest znanym czynnikiem ryzyka zachorowania na otyłość, cukrzycę, choroby serca oraz depresję. Dorosły człowiek poświęca mu około jednej trzeciej swojego życia. Jednak skąd organizm wie, kiedy powinien zapaść w sen? Badania pokazują, że wiele części mózgu bierze udział w procesach produkcji hormonów i substancji chemicznych, które regulują zarówno sen jak i czuwanie. W niniejszym artykule opisano wpływ rytmu dobowego, melatoniny, adenozyny, neuroprzekaźnika GABA oraz kofeiny na ten stan fizjologiczny.

EN

Sleep is fundamental to a person's emotional and physical health. Its insufficient quantity is a known risk factor for obesity, diabetes, heart disease and depression. An adult devotes about one-third of his or her life to it. However, how does the body know when it should fall asleep? Research shows that many parts of the brain are involved in the production of hormones and chemicals that regulate both sleep and wakefulness. This article describes the effects of diurnal rhythm, melatonin, adenosine, the neurotransmitter GABA, and caffeine on this physiological state.

2

Fitomelatonina w produktach spożywczych

Anioła J., Malinowska A.

Przemysł Spożywczy

|

2018

|

T. 72, nr 1

38--40

PL

Melatonina, czyli hormon odpowiedzialny u ssaków za sen, występuje także w świecie roślinnym. W związku z prozdrowotnymi właściwościami melatoniny trwają badania nad możliwością wykorzystania jej bogatych naturalnych źródeł roślinnych. Stosunkowo duże ilości fitomelatoniny, tzn. powyżej 10 ng/g, znajdują się w papryce, pomidorach, truskawkach i wiśniach, ale najwięcej – w niektórych ziołach, np. liściach morwy białej (ok. 1500 ng/g) i w kwieciu dziurawca (4400 ng/g). Zawartość tego związku w roślinach jest jednak bardzo zmienna i zależy m.in. od odmiany, części anatomicznej rośliny, stopnia dojrzałości, warunków środowiskowych, zwłaszcza stresorów abiotycznych, takich jak silne światło, zimno, zasolenie oraz susza, gleby, a także od warunków przechowywania i obróbki. W praktyce uniemożliwia to zastosowanie naturalnych roślinnych źródeł tego hormonu do celów terapeutycznych.

EN

Melatonin, the hormone responsible for sleep in mammals, also occurs in the vegetable world. Due to its healthy properties, some research into the possibility of using its rich natural plant sources is continuing. Relatively high levels of phytomelatonin, i.e. more than 10 ng/g, were found in peppers, tomatoes, strawberries and cherries, but highest in some herbs, e.g. white mulberry leaves, were about 1500 ng/g and St John’s wort 4400 ng/g. The content of this compound in plants is, however, very variable and depends on the variety, the anatomical part of the plant, the degree of maturity, the environmental conditions, especially the abiotic stressors such as strong light, cold, salinity and drought, soil, and even storage and processing conditions. That practically limits the use of natural plant sources of this hormone for therapeutic purposes.

3

Zaburzenia snu związane z nadmierną ekspozycją na światło

Orzeł-Gryglewska J.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

91--100

PL

Sztuczne światło zakłócające okres nocnego mroku wpływa niekorzystnie na sen. Szczególnie destrukcyjnie działa wieczorne naświetlanie światłem niebieskim. Jedną z przyczyn tych zaburzeń jest blokowanie wydzielania melatoniny, która wspomaga prawidłowy przebieg snu. Niewłaściwe wieczorne oświetlenie pomieszczeń opóźnia zasypianie oraz pojawianie się 2. i 3. stadium snu NREM. Po wieczornym 2-godzinnym naświetlaniu zmniejsza się gęstość mocy fal wolnych w zapisie EEG podczas snu głębokiego. Spanie w oświetlonym pomieszczeniu prowadzi również do spłycenia snu. Regularne opóźnienie pory zasypiania w warunkach niewłaściwego oświetlenia oraz spłycanie snu zmniejsza ilość snu całonocnego i prowadzi do deprywacji snu, której konsekwencje ponosi cały organizm.

EN

Artificial light disturbing period of nocturnal darkness has a negative impact on sleep. A particularly devastating impact on the natural rhythm of sleep and wakefulness is an evening illumination with the blue light. One of the causes of these disorders is blocking the secretion of melatonin, which supports the normal course of sleep. Inadequate lighting of living areas causes a significant increase in sleep onset latency and the latency of stage 2nd and 3rd of NREM sleep. After the evening 2-hour blue light application the power density of the EEG slow waves in deep sleep and the power of the waves of 2-4 Hz were reduced in the first cycle of sleep. Sleeping in an illuminated bedroom leads to the shallow sleep, too. Regular delay of sleep onset caused by an improper lighting and a lower depth of sleep reduces the amount of nightlong sleep and is one of the types of sleep deprivation, the consequences of which shall be borne by the whole body.

4

Zaburzenia rytmów biologicznych pod wpływem zanieczyszczenia światłem - wybrane fizjologiczne aspekty niedoboru melatoniny oraz witaminy D

Jurkowlaniec E.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

47--57

EN

The increase in time of exposure to artificial lighting affects physiological processes in animals and humans. Changes in physiological rhythms result mainly from malfunction of the master clock, located in humans in the nucleus suprachiasmaticus of the anterior hypothalamus, and in consequence – from reduction of melatonin amount produced in the pineal gland and secreted into the circulation only in the dark. That hormone regulates a number of body functions, and its deficiency in the conditions of increased exposure to light is associated, among others, with various forms of cancer, including breast cancer. Anticarcinogenic effects of melatonin are due to its antioxidant, immunomodulatory and antiestrogen properties. Reducing the level of melatonin also interferes with the normal rhythm of sleep and wakefulness, making sleep lighter and increasing the risk of depression. Increased exposure to artificial light, with limited time spent under natural, solar light also causes deficit of calcitriol - vitamin D, whose initial synthesis takes place in the skin due to UV radiation. Vitamin D deficiency may lead to cardiovascular disease and atherosclerosis, increased insulin resistance and diabetes, as well as obesity. In the paper, selected aspects of the physiological mechanisms leading to the development of the above disorders.

PL

Wzrost czasu ekspozycji na sztuczne oświetlenie wpływa na przebieg procesów fizjologicznych u zwierząt i ludzi. Zmiana rytmów fizjologicznych jest głównie następstwem nieprawidłowego funkcjonowania głównego zegara, zlokalizowanego u człowieka w jądrze nadskrzyżowaniowym przedniego podwzgórza, a w konsekwencji - zmniejszenia ilości wytwarzanej w szyszynce melatoniny, wydzielanej do krwiobiegu wyłącznie w ciemności. Hormon ten reguluje szereg funkcji organizmu, a jego niedobór w warunkach zwiększonej ekspozycji na światło wiązany jest m.in. z różnymi postaciami nowotworów, w tym nowotworów piersi. Antykancerogenne działanie melatoniny wynika z jej właściwości antyoksydacyjnych, immunomodulacyjnych i antyestrogenowych. Obniżenie poziomu melatoniny zaburza również prawidłowy rytm snu i czuwania, spłycając sen i zwiększając ryzyko depresji. Zwiększona ekspozycja na sztuczne światło, z ograniczeniem czasu przebywania w warunkach naturalnego, słonecznego oświetlenia wywołuje również deficyt kalcytriolu - witaminy D, której początkowy etap syntezy zachodzi w skórze pod wpływem promieniowania UV. Niedobór witaminy D może prowadzić do chorób sercowo-naczyniowych i miażdżycy, wzrostu insulinooporności i cukrzycy oraz otyłości. W artykule zostaną przedstawione wybrane aspekty mechanizmów fizjologicznych, prowadzących do powstania powyższych zaburzeń.

5

Właściwości światła niebieskiego

Janosik E., Marzec S.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

37--46

PL

Światło niebieskie stanowi składową widma promieniowania słonecznego oraz widm wielu źródeł sztucznych. Oprócz generowania wrażeń wzrokowych, ma zdolność oddziaływania na organizm człowieka jeszcze w innym charakterze. Doniesienia naukowe stwierdzają możliwość wpływu światła niebieskiego m.in. na przebieg rytmu biologicznego, na samopoczucie osób starszych, na proces leczenia zmian skórnych. Jednak najlepiej rozpoznanym aspektem oddziaływania światła niebieskiego na człowieka jest jego zdolność do wywoływania uszkodzeń siatkówki oka. W środowisku pracy, domowym i komunalnym stosuje się liczne źródła technologiczne czy źródła oświetleniowe nowej generacji, które w swoim widmie zawierają światło niebieskie, dlatego światło to można uznać za powszechnie występujący czynnik, mogący zagrażać zdrowiu człowieka. W artykule przytoczono wyniki przeglądu literatury oraz informacji w mediach o oddziaływaniu światła niebieskiego na człowieka, celem przybliżenia tego tematu szerszej grupie społeczeństwa.

EN

Blue light is a component of the sun and many artificial sources’ radiation spectrum. This light has capacity for not only creation of visual impression but also affecting the human organism otherwise. In accordance with scientific reports, the blue light may have effect on biological rhythm, elderly persons condition, treatment of skin diseases. But its capacity for retina’s injury is recognized in the best way. There are many technological or modern lighting sources at work, domestic and municipal environment, which emit blue light. We can therefore say that blue light is a common existing factor and unexpectedly may pose a threat to human health. In this article, the review of literature and media information about blue light are reported, to acquaint the society with this subject.

6

Praca zmianowa – czy to także jest skażenie światłem

Skwarło-Sońta K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

117--124

PL

Problem „skażenia światłem” (zanieczyszczenia świetlnego, ALAN) pojawił się jako konsekwencja wprowadzenia oświetlenia elektrycznego, modyfikującego wszystkie obszary życia. Tymczasem nasz organizm jest dostosowany do regularnie następujących po sobie okresów dnia i nocy, dzięki obecności endogennego mechanizmu tak porządkującego przebieg procesów życiowych, aby przypadały na optymalne pory doby. Jest nim molekularny zegar biologiczny, zlokalizowany w SCN czyli podwzgórzowych jądrach nadskrzyżowaniowych, synchronizowany z warunkami zewnętrznymi za pośrednictwem światła. Informacja świetlna, odbierana przez specjalne receptory siatkówkowe, jest kierowana via SCN do szyszynki, gdzie powstaje „hormon ciemności”, melatonina, która reguluje wiele procesów fizjologicznych, dopasowując ich przebieg do aktualnej sytuacji środowiskowej. Obecność ALAN, emitowanego przez wiele urządzeń elektronicznych lub podczas nocnej pracy zmianowej, zaburza rytm syntezy melatoniny a w konsekwencji funkcjonowanie zegara biologicznego i regulację wielu procesów fizjologicznych. Skutkuje to rozwojem chorób tzw. cywilizacyjnych, do których należą nowotwory, choroby metaboliczne, zaburzenia snu i depresja.

EN

Light pollution denotes an excessive presence of the artificial lighting, particularly at night (ALAN). Since the electricity introduction people started to be active all-round the 24-hs period. However, human physiology is adapted to the regular sequence day/night with the activity during the day and the nocturnal relax and sleep. Diurnal organization of the physiological processes is controlled and synchronized by the endogenous molecular mechanism known as a biological clock with a master structure located within the hypothalamic suprachiasmatic nuclei (SCN). Information about the external lighting conditions is relayed from the special retinal receptors via SCN to the pineal gland synthesizing melatonin, a hormone of darkness. ALAN from various sources, including night shift work and/or electronic devices, evokes misalignment of the endogenous clock and physiology desynchronization. These circumstances are resulting in several civilization-related illnesses, including some cancer types, depression, and metabolic and sleep disorders.

7

Blaski i cienie światła niebieskiego

Wolska A., Sawicki D.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

145--152

PL

W widmie promieniowania widzialnego pasmo światła niebieskiego zawiera się w przedziale od ok. 440 nm do ok. 490 nm. Od ok. 2000 r. zaczęły pojawiać się doniesienia naukowe wykazujące na istotne znaczenie światła niebieskiego dla uprawy roślin, dla zdrowia człowieka i jego chronobiologii. Wykazano, że światło niebieskie może wpływać zarówno pozytywnie na stan zdrowia człowieka (leczenie zaburzeń snu i cyklu okołodobowego, poprawa sprawności psychofizycznej i czujności) jak i negatywnie (potencjalne uszkodzenie fotochemiczne siatkówki oka, rozwój nowotworów hormonozależnych). Artykuł przedstawia wybrane aspekty sposobu oddziaływania światła niebieskiego na organizm człowieka oraz skutków ekspozycji na to światło. Skutków zarówno pozytywnych jak i negatywnych.

EN

In the spectrum of visual radiation the blue light covers the range from about 440 nm to about 490 nm. The scientific reports about significant importance of blue light in human chronobiology, photosynthesis of plants and human health have been published since about 2000. It was demonstrated that blue light could influence human health both positively (sleep and circadian rhythm disorders treatment, enhancement of psychophysical performance and vigilance) and negatively (potential photochemical retinal injury, hormone dependent cancers development). The article presents selected aspects of blue light effects on human body as well as positive and negative results of exposure to that light.

8

Zanieczyszczenia fizyczne: ŚWIATŁO I ENERGIA

Stradecka A.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2016

|

nr 19-20

22--24

PL

Zanieczyszczenie świetlne i energetyczne to coraz powszechniejsze przyczyny zaburzeń fizycznych i psychicznych. Niniejszy artykuł przedstawia skutki oddziaływania tych zanieczyszczeń na środowisko i zdrowie człowieka. Omówione zostały również sposoby redukcji ich poziomów oraz przeciwdziałania negatywnym skutkom ekspozycji.

EN

Light and energy pollution are responsible for a growing number of physical and mental problem occurrences. The following article presents the effects of these pollutants on the human health and the environment. Described are methods of pollution reduction and countermeasures lessening their impact.

9

Rozkład widmowy światła sztucznego a skuteczność hamowania wydzielania melatoniny

Wolska A., Sawicki D., Tomczuk K., Mazurek P.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2016

|

R. 92, nr 9

186--190

PL

Skuteczność hamowania wydzielania melatoniny przez światło o określonym rozkładzie widmowym jest istotna w przypadku projektowania oświetlenia skutecznego biologicznie. Aby projektować takie oświetlenie istotne jest zastosowanie znormalizowanej krzywej skuteczności hamowania wydzielania melatoniny, a takiej jak dotąd nie ma. Przedstawione w artykule wyniki pomiarów natężenia napromienienia skutecznego w hamowaniu wydzielania melatoniny przy zastosowaniu różnych świetlówek oraz źródeł ledowych wskazują na duże różnice w oddziaływaniu emitowanego przez nie światła na ten proces. Ponadto stwierdzono znaczne rozbieżności wyników przy zastosowaniu różnych krzywych skuteczności hamowania wydzielania melatoniny, które są dostępne w literaturze.

EN

Melatonin suppression efficiency under particular spectral distribution of light is essential for designing the biologically effective lighting. For doing this there is a need to use standardized melatonin suppression action spectrum, but it hasn’t been established yet. The results of melatonin suppression effective irradiance measurements for different fluorescent lamps and LEDs show the big differences of this parameter. Besides big discrepancies of results depending on the action spectrum used for calculations were found.

10

Chronobiologiczne aspekty ryzyka zdrowotnego u pracowników zmianowych nocnych

Zużewicz M.A., Zużewicz K.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2016

|

nr 4

12-17

PL

W artykule podjęto próbę wyjaśnienia, w jaki sposób zwiększone ryzyko chorób u pracowników zmianowych nocnych można powiązać z czynnikami zewnętrznymi zaburzającymi funkcje zegara biologicznego. Do takich czynników zalicza się, obok pracy wymuszającej aktywność fizyczną i umysłową w porze nocnej, także ekspozycję na światło sztuczne. Obserwacje dotyczące skutków zdrowotnych, jakie u ludzi wywołuje praca w nocy, powiązano z wynikami badań na zwierzętach, w zakresie czynników środowiskowych zaburzających funkcjonowanie zegara biologicznego. Pozwoliło to naukowcom na sformułowanie hipotez co do przyczyn zaburzeń funkcji układów hormonalnego, immunologicznego, trawiennego, krążenia u pracowników zmianowych nocnych. Ustalenie mechanizmów biologicznych wyjaśniających sposób, w jaki praca zmianowa i nocna może sprzyjać rozwojowi chorób u wykonujących ją ludzi, w tym choroby nowotworowej ułatwia podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych.

EN

The authors of this paper made an attempt to explain how an increased risk of diseases in night shift workers is linked to external factors, disturbing the functions of biological clock. Such factors include working at night forcing performance of physical and mental activities at that time as well as exposure to artificial light. The observations of health-related consequences of night work were compared with the results of animal studies on the environmental factors disturbing the functioning of biological clock. This allowed the researchers formulating hypotheses concerning the reasons of endocrine, immune, digestive and circulatory system function disorders in night shift workers. Determining which underlying biological mechanisms explain how shift and night work can contribute to the development of diseases including cancer in this group of workers facilitates undertaking suitable preventive measures.

11

Barwa światła a poziom czujności człowieka

Wolska A., Zużewicz K.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2015

|

R. 91, nr 7

77-80

PL

Poziom czujności, podobnie jak większość procesów życiowych człowieka, podlega wahaniom okołodobowym sterowanym przez zegar biologiczny zlokalizowany w jądrach nadskrzyżowaniowych podwzgórza. W procesach regulacji okołodobowej bardzo ważną rolę odgrywają odrębne fotoreceptory ze światłoczułą melanopsyną w komórkach zwojowych siatkówki (ipRGCs) i wydzielanie melatoniny w szyszynce. Obniżenie poziomu czujności w nocy wynika z wysokiego poziomu melatoniny zwanej „hormonem ciemności”. Zwiększonemu poziomowi melatoniny towarzyszy wyższy poziom senności, gorsza koordynacja wzrokowo-ruchowa, czy wydłużony czas reakcji. W artykule przedstawiono przegląd badań ekspozycji na światło o różnej barwie, które powodowało podniesienie poziomu czujności.

EN

Level of vigilance, just like most vital functions of man, undergo fluctuations of circadian rhythm which are controlled by biological clock, which is localized in suprachiasmatic nucleus of hypothalamus. The distinct photoreceptor in the eye, melanopsin-containing intrinsically photosensitive retinal ganglion cells (ipRGCs) and melatonin secretion in pineal gland play very important role in the process of regulating circadian rhythm. Decreasing of vigilance level during the night is an effect of melatonin high level which is called “hormone of darkness”. Higher level of melatonin is accompanied by higher level of sleepiness, worse eye-hand coordination or longer reaction time. The article presents the review of studies on exposure to different color of light, which induced increase of vigilance level.( color of light and vigilance level).

12

White LED compared with other light sources: age-dependent photobiological effects and parameters for evaluation

Rebec K. M., Klanjsek-Gunde M., Bizjak M., Kobav M. B.

International Journal of Occupational Safety and Ergonomics

|

2015

|

Vol. 21, No. 3

391--398

EN

Ergonomic science at work and living places should appraise human factors concerning the photobiological effects of lighting. Thorough knowledge on this subject has been gained in the past; however, few attempts have been made to propose suitable evaluation parameters. The blue light hazard and its influence on melatonin secretion in age-dependent observers is considered in this paper and parameters for its evaluation are proposed. New parameters were applied to analyse the effects of white light-emitting diode (LED) light sources and to compare them with the currently applied light sources. The photobiological effects of light sources with the same illuminance but different spectral power distribution were determined for healthy 4–76-year-old observers. The suitability of new parameters is discussed. Correlated colour temperature, the only parameter currently used to assess photobiological effects, is evaluated and compared to new parameters.

13

Substancje biologicznie aktywne w winie

Małyszko J., Karbarz M.

Wiadomości Chemiczne

|

2012

|

[Z] 66, 5-6

563-579

EN

Wines are the subject of an increasing number of investigations. The benefits of red wine became widely recognized after the observation of “French paradox” [8–10]. It has been found that there is a low mortality rate from ischemic heart disease among French people despite their high consumption of saturated fatty acids and the prevalence of other risk factors. The health-protective properties of wine are attributed to their antioxidant activity, i.e. the capability to scavenge reactive oxygen species, ROS . An imbalance between antioxidants and oxygen species results in oxidative stress leading to cellular damage. The phenolic compounds present in wine show beneficial physiological properties including protection against coronary heart disease, as well as anti-inflammatory and anti-carcinogenic activity. Most of the beneficial effects of wine are attributed to the presence of flavonoids, resveratrol, phenolic acids and other antioxidants. This paper reviews the significance of different compounds present in wine and their effect on human health. Chapter 1 focuses on flavonoids: flavonols, flavan-3-ols and anthocyanidins (Fig. 1) [14–29]. This class of compounds can exist both in a simple form, as aglycones, and bounded with sugars, as glycosides. The presence of phenolic hydroxyl group in these compounds is essential for their antioxidant activity and enables to scavenge free radicals in vivo. Chapter 2 describes chemical and physicochemical properties of resveratrol (Fig. 2) [30-41] which is the main antioxidant in wine. Moreover, this compound has been shown to inhibit the oxidation of low density lipoproteins and the aggregation of platelets [44-47]. Resveratrol also exhibits anti-inflammatory and anticancer properties [48, 49]. Chapter 3 reveals that wines are also a good source of other antioxidants [50–55] as phenolic acids (Fig. 3), tyrosol and hydroxytyrosol (Fig. 4), and also melatonin (Fig. 5). Unfortunately, some wines can include mycotoxins, mainly ochratoxin A [59, 60] (Fig. 6), which is produced by the phytopatogenic fungi, Aspergillus carbonarius. All types of red wine contain different amounts of ethanol and phenolic antioxidants, and therefore it is probable that the cardioprotective effect of red wine is caused by both these kinds of components [57–58]. Epidemiological observations, clinical and experimental in vitro research prove that regular and moderate intake of wine, particularly red wine, reduces cardiovascular morbidity and mortality [66–70].

14

Czynnik hormonalny w oświetleniu wnętrza

Turlej Z., Lisak E.

Prace Instytutu Elektrotechniki

|

2006

|

Z. 228

297-306

PL

Właściwe oświetlenie wnętrza wywodzi się z natury. Rytm dnia i nocy razem z porami roku tworzą zawsze zmienną 24-godzinną strukturę światła i ciemności. Na wszystkie funkcje organizmu człowieka wpływa rytm dnia i nocy. Badania wykazały, że receptory w oku człowieka nie tylko odbierają światło. Istnieją również receptory, które wywołują biologiczne efekty związane z produkcją hormonów, melatoniny i kortyzolu. Melatonina jest hormonem snu i relaksu, natomiast kortizol pobudza i aktywuje. Referat przedstawia melatoninowy aspekt oświetlenie wnętrza wynikający z nowego modelu fototransdukcji okołodobowej człowieka. Zaproponowano również animację przestrzeni biurowej przy pomocy dekoracyjnego urządzenia zawierającego niebieski LED 470 nm.

EN

The proper interior lighting takes its lead from nature. The rhythm of day and night, together with the seasons, creates ever-changing light and dark patterns during the 24-hours. All functions in the human body are influenced by the rhythm of night and day. Research has shown that we not only have receptors in our eyes which are sensitive to the visible spectrum of light. There are also receptors of the hormones melatonin and cortisol. While malatonin makes us sleepy and relaxed, cortisol makes us feel awake and active. The paper presents the malatonin aspect of an interior lighting based on the new model phototransduction by the human circadian system. Also, there is the proposal for an animation office space by the LED 470 nm device.

15

Notatki chaotyczne. Cz. 39. O melatoninie, serotoninie i bufoteninie

Siemion I.Z.

Wiadomości Chemiczne

|

2002

|

[Z] 56, 3-4

361-369