Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ecovoltaics - a truly ecological and green source of renewable goods

Nowak Arkadiusz, Świsłowski Paweł, Świerszcz Sebastian, Nowak Sylwia, Rajfur Małgorzata, Wacławek Maria

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2023

|

Vol. 30, nr 3

315--332

EN

The intensive exploitation of natural resources, expansion of human population and degradation of natural and semi-natural habitats, caused among others by agriculture, forestry and urbanisation, enforce special care for the natural resources, especially the disappearing types of vegetation that are refugees of biodiversity. One of the most threatened plant communities are grasslands (pastures and meadows), which has suffered the most in recent decades due to the intensification of agriculture and the transformation of land use. The purpose of this paper is to propose a hybrid approach to clean energy production on photovoltaic (PV) farms, taking into account the needs of grassland conservation and restoration. Nine sets of sciophilous species are proposed, including grasslands rich of pollinator benefits, grasslands with low pollen production to maintain high electrical efficiency of panels, and rich, standard meadows in wet (Molinion, Calthion, Alopecurion, Cnidion), fresh (Arrhenatherion) and dry (Cirsio-Brachypodion) types. The combination of clean energy and grassland conservation has been called ecovoltaics (EV) because it combines the production of renewable electricity with care for the diversity of valuable grassland ecosystems. The research will continue on an experimental ecovoltaic farm with innovative technical solutions to effectively maintain the desired meadow species composition. The purpose of this study was to analyse and select plant species that could be introduced into areas where PV cells are installed under climatic conditions in southern Poland. Using databases, environmental and ecological factors were taken into account. As a result of the study, a list of 206 species was selected that could be introduced to areas where they will coexist with PV panels, taking into account the effect of shading. The developed selection of these plant species provides a starting point for future work by botanists and engineers seeking to increase the biodiversity of sites where PV panels will be placed.

2

Sojusznik w walce z suszą i zmianami klimatu

Nawrot Karolina

Zieleń Miejska

|

2022

|

Nr 11

66--69

PL

Ocieplenie klimatu, powtarzające się i nasilające susze, przeplatane mocno ulewnymi deszczami, stwarzają konieczność poszukiwania sposobów naturalnego kompensowania niekorzystnych zmian. Ważnym narzędziem przy realizacji tego rodzaju działań w przestrzeni miasta są łąki.

3

Kwietna rewolucja

Podyma K.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 4

24

PL

Zastępowanie uciążliwych trawników pożytecznymi i pięknymi łąkami kwietnymi staje się ogólnopolskim trendem w planowaniu zieleni miejskiej. Dlaczego łąki stają się tak popularne?

4

Walory przyrodnicze i estetyczne łąk w krajobrazie wiejskim na przykładzie Płaskowyżu Kolbuszowskiego

Wolański P., Rogut K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 4

55--74

PL

Zbiorowiska łąkowe odznaczają się dużymi walorami estetycznymi i krajobrazowymi. Decyduje o tym ich różnorodność florystyczna, zmienność barw kwiatów i liści poszczególnych gatunków roślin podczas sezonu wegetacyjnego oraz strefowość wynikająca z położenia w zmiennych warunkach uwilgotnienia i zasobności w składniki pokarmowe. Celem badań była charakterystyka zbiorowisk łąkowych Płaskowyżu Kolbuszowskiego pod względem różnorodności florystycznej i walorów estetycznych w krajobrazie otwartym. Na podstawie badań fitosocjologicznych prowadzonych w latach 2012–2016 dokonano ich charakterystyki pod względem różnorodności florystycznej oraz walorów krajobrazowych. Wykonane zdjęcia fitosocjologiczne zakwalifikowano do zespołów i zbiorowisk roślinnych. Badając ich różnorodność florystyczną, określono liczbę gatunków ogółem, średnią ich liczbę w jednym zdjęciu oraz wskaźnik Shannona–Wienera H’. Metodą Kościka przeprowadzono waloryzację środowiskową. Wyróżniono 8 zespołów i 9 zbiorowisk, w tym 11 na siedliskach wilgotnych, a 6 na świeżych. W większości badanych zbiorowisk licznie występowały rośliny motylkowe i zioła, które decydowały o walorach estetycznych krajobrazu tego regionu. Do najbogatszych florystycznie zaliczono: Arrhenatheretum elatioris, Cirsietum rivularis oraz zbiorowisko Agrostis capillaris. Wskaźnik Shannona–Wienera dla tych zbiorowisk wynosił około 3. Fitocenozy badanych zbiorowisk wyróżniały się kolorystycznie, szczególnie latem, na tle monotonnych upraw rolniczych i roślinności leśnej. Uwilgotnienie, sposób użytkowania lub jego brak wpływały na skład gatunkowy i walory estetyczne tych fitocenoz.

EN

Meadow communities are known for their high aesthetic and landscape values, due to their floristic diversity, colour variability of species’ flowers and leaves depending on seasons as well as on soil humidity and edaphic conditions. The research objective was to characterize the meadow communities of the Kolbuszowski Plateau with respect of their floristic diversity and aesthetic values in the context of open landscape. The study was performed in 2012–2016. The phytosociological refeleves have been assigned to either associations or to plant communities. As the parameters of the floristic diversity, the total number of species, the average species number per releve as well as Shannon–Wiener H’ index. Also the environment’s evaluation was performed with the Kościk method. As a result, 8 associations and 9 plant communities have been distinguished, 11 on wet and 6 on slightly wet sites. In most of the studied assemblages abundant legume plants and herbs was a chief aesthetic landscape’s asset in the region. Among the most floristically richest were Arrhenatheretum elatioris, Cirsietum rivularis and the Agrostis capillaris community, with their Shannon–Wiener index around 3. Such colourful phytocenoses, in particular in summer time, stand out from the monotonous backdrop of agricultural crops and forests. The meadows use or abandonment as well as moisture conditions influence their species composition and the aesthetic values.

5

Sielsko i anielsko

Więcławska J.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 6

25--26

PL

Łąki kwietne coraz częściej pojawiają się w przestrzeni miejskiej. Nie tylko dobrze się prezentują i przełamują monotonność trawników, ale przede wszystkim stanowią dom dla wielu żywych organizmów.

6

Wymywanie makroskładników z górnych warstw profilu glebowego łąki górskiej w warunkach zróżnicowanego nawożenia

Kacorzyk P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 1

53--61

PL

Celem pracy było określenie wpływu zróżnicowanego nawożenia łąki górskiej na ilość wymytych makroskładników z dwóch poziomów glebowych (15 i 40 cm). Doświadczenie obejmowało sześć wariantów w trzech powtórzeniach; badania prowadzono w latach 2012–2014. Wodę do analiz laboratoryjnych pobierano w trzech różnych okresach: intensywnej wegetacji roślin, spowolnionej wegetacji roślin i pozawegetacyjnym. Ilość wyniesionych składników nawozowych z wodami odciekowymi była uzależniona od głębokości profilu glebowego. Na ilość wymytego z gleby azotu i potasu wpływały również nawożenie i sposób aplikacji dawki azotu. Duże ilości azotu i fosforu wynoszone z gleby w okresie pozawegetacyjnym wynikały z mineralizacji materii organicznej, braku pobierania tych składników z roztworu glebowego przez system korzeniowy oraz zwiększonej objętości odcieków w tym okresie.

EN

The aim of the study was to determine an effect of differentiated of the fertilization mountain meadow on the amount of macroelements leaching from the two soil profiles (15 and 40 cm). The experiment included six variants in triplicate, the study was conducted in the years 2012–2014. Water for laboratory analysis was collected at three different periods: intense vegetation of the plants, slow vegetation and off-season period. The amount of fertilizer compounds eluted with leachate waters depended on the depth of the soil profile. The amount of nitrogen and potassium eluted from the soil was also affected by fertilization, and the way of nitrogen dose distribution. Large amounts of nitrogen and phosphorus eluted from the soil during the off-season from resulted mineralization of organic matter and lack of these ingredients uptake from the soil solution by the root system and increase of eluate volume in this period.

7

Vegetation and Birds Species Changes in Meadow Habitats in Polesie National Park, Eastern Poland

Kulik M., Baryła R., Urban D., Grzywaczewski G., Bochniak A., Różycki A., Tokarz E.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2017

|

Tom 19

211--229

EN

The aim of the study was to estimate the vegetation and bird species and compare it with the data collected 17 years ago, analyse the changes in plant communities and bird species depending on grassland management and habitat as well as analyse the climate and habitat changes based on Ellenberg’s indicators. Studies were carried out in 1996 and 2013 on Zienki Meadows in Polesie National Park, Eastern Poland. The meadow complex discussed (51˚27-29’ N; 23˚6-9’ E), covering approx. 650 ha, has natural borders: in the north, it adjoins a natural mineral soil elevation, the so-called Włodawa Ridge; a forest complex in the west; a peat bog with Lake Moszne in the south; and a watershed on mineral soils in the east. The plant communities were classified using the Braun-Blanquet method. Investigations concerning birds were conducted in the breeding period from mid-April to mid-July in the same periods as the vegetation cover. The study area is characterized by the great diversity of habitats and plant communities. The most stable were tall oat-grass meadows, which are one of the habitat types protected within the framework of the Nature 2000 network (6510). That fresh meadows were characterized by the greatest floristic diversity, but Ellenberg’s indicators showed a significant reduction of soil acidity and trophism of that habitat during 17 years. These changes could have been caused by extensification of meadow use (reduction or lack of mineral fertilisation). The biggest changes in Alopecurus and Poa pratensis-Festuca rubra meadows were observed. Most of them were transformed into meadows with the predominance of Deschampsia caespitosa. The appearance of large areas of such humid meadows was probably one of the reasons for the withdrawal of two endangered bird species in Europe: the black-tailed godwit Limosa limosa and the common redshank Tringa tetanus. The most significant factors differentiating the data set were soil humidity and trophism. On the other hand, a mosaic character of different habitats, diversity of plant communities and extensive utilisation ensured the stable number of bird species in both study periods. The active protection of wet habitats conducted by the Polesie National Park in recent years led even to the appearance of the greater spotted eagle Clanga clanga, a species that is vulnerable to extinction in Europe. Moreover, isolated low shrubs that appeared in these meadows and shrubs growing along drainage ditches became a favourable habitat for the common grasshopper warbler Locustella naevia which had not occurred in this area before.

PL

Celem badań była ocena szaty roślinnej i gatunków ptaków oraz porównanie wyników z danymi zebranymi 17 lat wcześniej, analiza zmian zbiorowisk roślinnych i gatunków ptaków w zależności od siedliska i gospodarki na użytkach zielonych, a także analiza zmian klimatycznych i siedliskowych na podstawie obliczonych ekologicznych liczb wskaźnikowych Ellenberga. Badania zostały przeprowadzone w latach 1996 i 2013 na Łąkach Zienkowskich w Poleskim Parku Narodowym, we wschodniej Polsce. Analizowany kompleks łąkowy (51˚27-29 'N; 23˚6-9' E), obejmuje powierzchnię ok. 650 ha i oddzielony jest naturalnymi granicami: od północy przylega on do naturalnego wyniesienia mineralnego, tzw. Garbu Włodawskiego, od zachodu otacza go kompleks leśny, od południa torfowisko z Jeziorem Moszne, a od wschodu mineralne wyniesienie wododziałowe. Zbiorowiska roślinne zostały zaklasyfikowane według metody Braun-Blanqueta. Badania dotyczące ptaków prowadzono w okresie lęgowym od połowy kwietnia do połowy lipca w okresach analogicznych do badań szaty roślinnej. Obszar badań charakteryzował się dużą różnorodnością siedlisk i zbiorowisk roślinnych. Największą stabilnością odznaczały się łąki rajgrasowe, które należą do jednego z typów cennych siedlisk przyrodniczych chronionych w ramach sieci Natura 2000 (6510). Te łąki świeże charakteryzowały się największą różnorodnością florystyczną, ale wskaźniki Ellenberga pokazały istotne zmniejszenie kwasowości gleby i trofizmu tych siedlisk w ciągu 17 lat. Zmiany te mogły być spowodowane ekstensywnym użytkowaniem łąk (zmniejszenie lub brak nawożenia mineralnego). Z kolei największe zmiany zaobserwowano na łąkach z Alopecurus pratensis i Poa pratensis-Festuca rubra. Większość z nich przekształciła się w łąki z dominacją Deschampsia caespitosa. Pojawienie się dużych powierzchni łąk bardziej wilgotnych mogło być prawdopodobnie jedną z przyczyn wycofania się dwóch zagrożonych wyginięciem w Europie ptaków: rycyka Limosa limosa i krwawodzioba Tringa tetanus. Wilgotność gleby i trofizm były bowiem czynnikami, które w największym stopniu wpływały na uzyskane dane. Z drugiej strony mozaikowaty charakter różnych siedlisk, zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych i ekstensywne użytkowanie wpływało na stabilną liczbę gatunków ptaków w obydwu okresach badawczych. Czynna ochrona siedlisk podmokłych, która jest prowadzona w ostatnich latach przez Poleski Park Narodowy, przyczyniła się do pojawienia się orlika grubodziobego Clanga clanga, ptaka, który jest zagrożony wyginięciem w Europie. Ponadto pojedyncze, niskie krzewy, pojawiające się na tych łąkach oraz krzewy, rosnące wzdłuż rowów melioracyjnych stały się korzystnym siedliskiem dla świerszczaka Locustella naevia, ptaka, który wcześniej nie występował na tym terenie.

8

The need of protecting permanent grasslands as a premise for the development of organic meadow farms

Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

186--192

EN

The area and productive use of permanent grasslands decrease in Poland. The main reason is a small stock of ruminants - the main biomass consumers. Meadow sward and soil become degraded, which results in economic losses and in the worsening of protective functions of grasslands with respect to natural environment of rural areas. There is an urgent need of grassland protection and of maintaining their both functions: economic and biological. A chance might be sought in meadow organic farms based on sustainable plant and animal production that does not disturb biological equilibrium. The precondition of rational and profitable grassland management is the improvement of technology and its implementation by farmers. Profitability of meadow organic farms should be guaranteed by subsidies as a compensation for services for the common good i.e. management under limitations arising from environmental protection.

PL

Powierzchnia i wykorzystanie produkcyjne trwałych użytków zielonych w Polsce zmniejsza się. Główną przyczyną jest mała obsada przeżuwaczy, głównego odbiorcy biomasy. Następuje degradacja runi i gleby, zachodzą straty ekonomiczne i pogarszają się funkcje ochronne w stosunku do środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich. Zachodzi potrzeba ich ochrony i utrzymania ich obu funkcji: gospodarczej i przyrodniczej. Szansą mogą być łąkarskie gospodarstwa ekologiczne, których podstawą jest zrównoważona w obrębie gospodarstwa produkcja roślinna i zwierzęca, nienaruszająca równowagi przyrodniczej. Warunkiem racjonalnej i opłacalnej gospodarki na TUZ jest doskonalenie technologii produkcji i wdrażanie ich wśród rolników. Gwarantem opłacalności łąkarskich gospodarstw ekologicznych powinny być dopłaty, jako rekompensata za świadczenie usług na rzecz dobra publicznego, czyli gospodarowania w warunkach ograniczeń wynikających z ochrony środowiska przyrodniczego.

9

The effect of mineral fertilisation on economic and biological value of permanent meadow on peat-muck soil

Kamiński J., Barszczewski J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

211--217

EN

The aim of this study was to analyse the effect of different ways of mineral fertilisation (0, K, PK, NPK) on yielding, botanical composition and utility value of sward and biological values of twice mown meadows on peat-muck soil. The paper contains final results of 50-year-long cycle of studies in experiment established in 1957 in Experimental Station in Biebrza. Water conditions of soil underwent marked changes during the experiment, periods with deep soil drainage prevailed. In the years 1997-2001 capillary irrigation was applied and in the years 2001-2010 drainage was moderate. A lack of fertilisation in many years caused very strong meadow degradation leading to the disappearance of the turf. Hay yields were only about 1.0 t·ha-1. Fertilisation with potassium only slightly increased yields to 3.0 t·ha-1 at poor quality of the sward, facilitating the development of floristically rich communities with biologically valuable species characteristic for semi-natural wet, fresh and some bog meadows. Fertilisation with phosphorus and potassium (PK) increased the productive potential and good utility value of the sward. At deep soil drainage Bromus inermis Leyss was the dominant. Capillary irrigation increased the share of Poa pratensis L. s. str., Phalaris arundinacea L., Phleum pratense L. and Alopecurus pratensis L. NPK fertilisation did not significantly increase yields compared with PK fertilisation that enhanced mineralisation of organic matter.

PL

Badano wpływ różnych sposobów nawożenia mineralnego (0, K, PK, NPK) na plonowanie, skład botaniczny i wartość użytkową runi oraz walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na glebie torfowe-murszowej. Praca zawiera wyniki kończące 50-letni cykl badań na doświadczeniu agrotechnicznym, założonym w 1957 roku w Zakładzie Doświadczalnym w Biebrzy. Warunki wodne gleb w trakcie realizacji doświadczenia ulegały znacznym zmianom, przeważały okresy z głębokim odwodnieniem gleb, w latach 1997-2001 stosowano nawodnienia podsiąkowe poprzez piętrzenie wody w pobliskim kanale, a w latach 2002-2010 odwodnienie było umiarkowane. Brak nawożenia w ciągu wielu lat powodował bardzo silną degradację łąki, prowadzącą aż do zanikania darni. Plony siana wynosiły zaledwie około 1,0 t·ha-1. Nawożenie potasem (K) w niewielkim stopniu zwiększało wydajność użytku (3,0 t·ha-1) przy miernej wartości użytkowej runi. Sprzyjało natomiast kształtowaniu bogatych florystycznie zbiorowisk, z udziałem cenniejszych przyrodniczo gatunków, charakterystycznych dla półnaturalnych łąk zmienno wilgotnych i świeżych oraz niektórych bagiennych. Natomiast fosforem i potasem (PK) decydowało o dużym potencjale produkcyjnym łąk (plony siana wynosiły 6-9 t·ha-1) oraz dobrej wartości użytkowej runi. Nawożenie to sprzyjało też bogactwu gatunkowemu i dominacji w runi wartościowych gospodarczo traw. Przy głębokim odwodnieniu gleb dominowała stokłosa bezostna (Bromus inermis Leyss.), a w latach po wprowadzeniu nawodnień podsiąkowych zwiększył się udział wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.), mozgi trzcinowatej (Phalaris arundinacea L.), tymotki łąkowej (Phleum pratense L.) i wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.). Dodatek azotu nawozowego (NPK) nie powodował istotnych zwyżek plonów w porównaniu do obiektu PK w większości sezonów, ze względu na wzmożoną mineralizację substancji organicznej gleb. Nawożenie azotem sprzyjało jednak zachwaszczaniu runi nitrofilnymi gatunkami zielnymi, co nieznacznie zmniejszało walory przyrodnicze takich łąk.

10

Występowanie oraz wartość paszowa ziół i runi łąkowej z ich udziałem na Pogórzu Dynowskim

Wolański P., Trąba C., Rogut K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

127--144

PL

Celem badań była analiza występowania ziół w zbiorowiskach łąkowych Pogórza Dynowskiego na tle niektórych czynników siedliskowych i określenie walorów jakościowych paszy z tych łąk. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych metodą Brauna-Blanqueta, wyróżniono zbiorowiska roślinne, w których porównano występowanie wybranych gatunków ziół. Pobrano także próbki gleby i runi do analiz chemicznych. Określono plon suchej masy z 1 ha oraz liczbę wartości użytkowej (Lwu) metodą Filipka. W 12 zbiorowiskach wyróżniono 27 gatunków ziół. Zdecydowanie więcej ziół było w zespołach z rzędu Arrhenatheretalia, a najczęściej i najliczniej: krwawnik pospolity (Achillea millefolium), brodawnik zwyczajny (Leontodon hispidus), babka zwyczajna (Plantago lanceolata), szczaw łąkowy (Rumex acetosa) i mniszek lekarski (Taraxacum officinale). Z kolei w zbiorowiskach z rzędu Molinietalia, występujących na siedliskach silniej uwilgotnionych, udział ziół o właściwościach paszowych i terapeutycznych był mniejszy, a częściej i liczniej rosły gatunki małowartościowe i trujące: jaskier rozłogowy (Ranunculus repens), jaskier ostry (Ranunculus acris), tojeść pospolita (Lysimachia vulgaris), ostrożeń łąkowy (Cirsium rivulare), sitowie leśne (Scirpus sylvaticus), skrzyp błotny (Equisetum palustre), sity (Juncus sp.) i turzyce (Carex sp.). Mineralne gleby tych łąk charakteryzowały się odczynem kwaśnym. Były na ogół ubogie w przyswajalny fosfor i bogate w magnez, a zawartość potasu była zróżnicowana. Plon s.m. runi wyróżnionych zbiorowisk był zróżnicowany i zawierał się w przedziale od 1,9 do 4,7 t•ha-1 . Z kolei wartość użytkowa Lwu zależała głównie od wartościowych traw pastewnych i roślin z rodziny bobowatych. Stwierdzono, że udział ziół w wielogatunkowej runi zwiększał zawartość makroelementów: P, K i Mg oraz mikroelementów: Cu, Zn i Fe w uzyskiwanej paszy.

EN

The study aimed at determining the occurrence of herbs in meadow communities of Dynowskie Foothills in relation to certain habitat factors and quality of fodder obtained from the meadows. Based on phytosociological relevés taken in compliance with the Braun-Blanquet method, plant communities were distinguished and further compared for the occurrence of selected herbs. Samples of soil and sward for chemical analysis were also collected. Dry matter obtained from 1 ha and fodder value of sward were determined with the method elaborated by Filipek. Twelve distinguished communities included 27 herb species. Definitely more herb species were found in associations belonging to the order Arrhenatheretalia, but most common and most frequent were: Achillea millefolium, Leontodon hispidus, Plantago lanceolata, Rumex acetosa and Taraxacum officinale. By contrast, the share of herbs of fodder and therapeutic properties was smaller in communities of the order Molinietalia from moist habitats. The following less valuable and poisonous species occurred frequently: Ranunculus repens, Ranunculus acris, Lysimachia vulgaris, Cirsium rivulare, Scirpus sylvaticus, Equisetum palustre, Juncus sp. and Carex sp. Mineral soils of these grasslands were generally acid, poor in easily available phosphorus, rich in magnesium and of diverse K content. The yield obtained from the first regrowth was variable ranging from 1.9 to 4.7 t from 1 ha. Fodder value of sward depended mainly on the valuable forage grasses and legumes. Excessive contribution of herbs (above 10%) reduced the efficiency of meadows and the fodder value. However, herbs favorably affected the chemical composition of the sward, increasing the content of macronutrients P, K and Mg and micronutrients Cu, Zn and Fe.

11

Impacts of moving, grazing and edge effect on Orthoptera of submontane grasslands: perspectives for biodiversity protection

Rada S., Mazalová M., Šipoš J., Kuras T.

Polish Journal of Ecology

|

2014

|

Vol. 62, nr 1

123--138

EN

Semi-natural grasslands managed by mowing and grazing are an important part of European landscape. Orthopterans are considered to be an appropriate indicator to assess the impact of agricultural management on grassland ecosystems. We studied effects of mowing, grazing and two kinds of edges on Orthoptera of submontane hay meadows and pastures in the Hrubý Jeseník Mts. (Czech Republic). Using sweep netting and pan trapping, we sampled orthopteran assemblages associated with the farmland managed for at least five years under Czech agri-environmental schemes. In total we collected 2253 individuals of orthopterans representing 14 species. The short-term impacts of mowing and grazing were tested by multivariate ordination analyses. The results indicate that mowing significantly decreased Orthoptera species abundance. Conversely, the response of orthopterans to grazing was not statistically significant and appeared to be species-specific. The abundance of acridid Gomphocerippus rufus increased substantially with grazing, which is in contrast with its negative response to mowing. The negative influence of mowing on grassland inhabitants can be mitigated by lower mowing frequency and by providing temporary uncut refuges. The results of generalized linear models showed significant increase of both species richness and total abundance of Orthoptera towards the baulks. Therefore, the refuges should be established primarily along grass baulks or similar types of permanent grassy edges. As a general rule an effort should be made when managing grasslands to ensure the highest habitat heterogeneity.

12

Flora łąk Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Odrzechowej objętych programem rolnośrodowiskowym

Brągiel P., Trąba Cz.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 1

15--30

PL

Przedmiotem badań były łąki Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Odrzechowej, objęte programem rolnośrodowiskowym, położone na górze Patria w gminie Zarszyn w województwie podkarpackim. Wykonano 46 zdjęć fitosocjologicznych na przełomie czerwca i lipca 2008 r. Na ich podstawie scharakteryzowano florę naczyniową pod względem systematyki botanicznej, obecności gatunków chronionych, frekwencji, podziału gospodarczego, czasu trwania cyklu rozwojowego, formy życiowej, przynależności do klasy fitosocjologicznej, pochodzenia, przydatności kulinarnej, miododajności i właściwości zdrowotnych. Badane łąki charakteryzowały się dużym bogactwem gatunkowym (118 taksonów z 28 rodzin botanicznych). Najliczniej były reprezentowane rodziny: Poaceae, Fabaceae i Asteraceae. Cztery taksony podlegają ochronie gatunkowej (podkolan biały (Platanthera bifolia (L.) Rich.), centuria pospolita (Centaurium erythraea Rafn), pierwiosnek lekarski (Primula veris L.) i wilżyna bezbronna (Ononis arvensis L.)). Uwzględniając podział gospodarczy, zioła i chwasty łącznie obejmowały prawie 62% stwierdzonych gatunków. Pod względem klasyfikacji fitosocjologicznej 50% stanowiły gatunki z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Dominowały byliny, hemikryptofity oraz gatunki rodzime. Blisko 58% flory ogółem to rośliny jadalne lub o potencjalnym znaczeniu kulinarnym. Rośliny miododajne stanowiły prawie 31% flory ogółem, a gatunki o znaczeniu zdrowotnym dla zwierząt i ludzi - prawie 29%. Łąki badanego kompleksu cechowały się znacznymi walorami estetycznymi z uwagi na bogactwo gatunków o różnorodnych barwach i kształtach kwiatów, kwiatostanów i liści.

EN

The study objects were meadows that belong to the Institute’s Experimental Station in Odrzechowa involved in agri-environmental programme. The meadows are located on Patria Mountain in the commune of Zarszyn in Podkarpackie Province. At the end of June and in the beginning of July 2008, 46 phytosociological records were taken. On this basis, vascular flora of the studied locations was identified in terms of botanical taxonomy, occurrence of protected species, frequency, economic division, duration of the development cycle, life form, affiliation to phytosociological class, origin, culinary usefulness, melliferous and health properties. The studied meadows were characterised by the richness of their plant species (118 plant taxa from 28 botanical families). The families Poaceae, Fabaceae and Asteraceae occurred there in greatest numbers. Four taxa were under protection (Platanthera bifolia (L.) Rich, Centaurium erythraea Rafn, Primula veris L. and Ononis arvensis L.). In respect of economic division, herbs and Leeds constituted nearly 62% of the recorded taxa. In terms of phytosociological classification, the species from Molinio-Arrhenatheretea class made up 50% of the total flora. Most numerously represented species were those of native origin, perennial plants and hemicryptophytes. Approximately 58% of the species were edible plants or the plants of culinary values, followed by melliferous species – 31% and the species of healthful properties for people and animals alike - almost 29%. Meadows of the study area represent high aesthetic value due to the richness of plant species in a variety of colours and shapes of flowers, inflorescences and leaves.

13

Wpływ obornika stosowanego w połączeniu z nawożeniem mineralnym na plonowanie łąki oraz skład chemiczny i botaniczny siana

Wesołowski P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 1

229-238

PL

Badania prowadzono w latach 1996-2002 na łące torfowo-murszowej. Porównywano w nich wpływ stosowania obornika i NPK w czterech terminach na plonowanie, skład chemiczny i botaniczny siana. Największe średnie plony siana z lat 1996-2002 uzyskano po stosowaniu obornika w dawce 30 t·ha-¹ jesienią i wiosną, a mniejsze w terminie zimowym i letnim. Stosowanie obornika przyczyniło się do zwiększenia zawartości białka ogólnego, fosforu, potasu, magnezu i miedzi w sianie. Wpłynęło także dodatnio na trwałość w runi wartościowych gatunków traw.

EN

The study was carried out in the years 1996-2002 on a peat-much meadow near the village Modrzewie in Zachodniopomorskie voivodship. The effect of fertilisation type on the yield of hay and its chemical composition was studied. The highest hay yield (from among the seasons 1996-2002) was obtained with manure applied at a dose of 30 t·ha-¹ in autumn and spring and smaller when manure was applied in winter and summer. Manure application compared with "0" fertilisation increased the content of total protein, phosphorus, potassium, magnesium and copper in hay. Manure had also a positive effect on the persistence of valuable grass species in the sward.

14

Zróżnicowanie fitocenotyczne biochor łąk w ramach programu rolnośrodowiskowego

Korczyński M., Krasicka-Korczyńska E., Bujarkiewicz A.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 5

289-293

PL

W latach 2006-2008 na łąkach Doliny Kanału Bydgoskiego przeprowadzono kartowanie biochor zbiorowisk roślinnych na powierzchniach objętych i nieobjętych programem rolnośrodowiskowym P01b. W kartowaniu wykorzystano odbiornik GPS. Na powierzchniach użytkowanych zgodnie z programem stwierdzono ogółem 32, a pozna nim 23 zbiorowiska roślinne. Przeciętna liczba zbiorowisk i ich powierzchnie były zbliżone. Płaty z Ostericum palustre odnotowano jedynie na powierzchniach o opóźnionym terminie koszenia wynikającym z reguł programu rolnośrodowiskowego.

EN

Mapping of plant communities biochores was carried out using the GPS receiver on meadows of the Bydgoszcz Channel Valley in 2006-2008. Meadows were with agri-environmental scheme (AES) or without. A total of 32 plant communities were encountered on areas with AES and 23 outside. The average number of communities and their surfaces were similar. Ostericum palustre patches were only found on surfaces were the mowing time was delayed on purpose as a rule of the AES.

15

Roślinność łąkowa środkowej Polski na przełomie XX i XXI wieku - jej stan, kierunki zmian i ochrona

Kucharski L.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 1

19-25

PL

Łąki i pastwiska na obszarze województwa łódzkiego zajmują 204 161 ha, co stanowi 15,70% powierzchni użytków rolnych regionu. Na użytkach zielonych tej części kraju stwierdzono fitocenozy 26 zespołów łąkowych z klasy Molinio-Arrhenatheretea, 11 zespołów reprezentujących roślinność szuwarowa i torfowiskową (Phragmitetea i Scheuchzeria-Caricetea nigrae) oraz 6 syntaksonów z użytkowanych rolniczo zbiorowisk klas: Koelerio-Corynephoretea, Festuco-Brometea, Nardo-Callunetea i Asteretea tripolii. W roślinności łąkowej dominują fitocenozy zespołów: Deschampsietum caespitosae (zbiorowisko Deschampsia caespitosa), Alopecuretam pratensis i Holcetum lanati oraz zbiorowiska łąk uprawnych. Wśród notowanych zbiorowisk 19 (45%) uważane jest za wymarłe lub zagrożone. Główne powody zmian w roślinności to: zaprzestanie użytkowania, zmiana formy użytkowania, osuszanie lub zabagnienie gleb. Ochrona roślinności łąkowej w środkowej Polsce realizowana jest w: 3 nieleśnych rezerwatach przyrody, 6. obszarach Natura 2000 oraz w kilkudziesięciu innych obiektach, w których roślinność łąkowa nie jest głównym przedmiotem ochrony. Rezerwaty przyrody nie spełniają swoich zadań ochronnych. Obszary Natura 2000 to najlepsza forma dla ochrony łąk.

EN

Meadows and pastures in the Central Poland occupy 204 161 ha, which represent 15.70% of cultivated land area. On grasslands of Łodź Region 26 communities of Molinio-Arrhenatheretea class, 11 communities representing the rush and bog vegetation (Phragmitetea and Scheuchzerio-Caricetea nigrae) and 6 syntaxa with agricultural use class communities: Koelerio-Corynephoretea, Festuco-Brometea, Nardo-Callunetea and Asteretea tripolii were recorded The meadow vegetation is dominated by phytocoenoses: Deschcanpsietum caespitosae (Deschampsia caespitosa cornmunity), Holcetum lanati, Alopecuretum pratensis and communities of cultivated meadows. Among the identified communities 19 (45%) of them are considered extinct or endangered. The main reasons of changes in vegetation are: lack of use, change in the form of use, drainage or swamping soil. Protection of meadow vegetation in Central Poland is implemented in: three nature reserves, 6 Special Areas Conservation (Natura 2000), and few other objects of nature protection where grassland is not the main subject of protection.

16

Affect of Agricultural Systems on Biodiversity

Jankowska J., Skrzyczyńska J., Jankowski K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 12

1519--1525

EN

Biodiversity is understood as “diversifying of all living organisms existing on Earth in continental ecosystems, marine and freshwater, and in environmental groups, which are the part of them”. This includes diversity within species, between species, and ecosystem diversity. According to many authors, biodiversity in the agricultural landscape and agroecosystems plays greater role than natural ecosystems. Disappearance of sensitive organisms is due to direct changes in biocenoses structure and indirect impact of humans on organisms trough affecting soil conditions, the quality of water and air. For the protection of biological diversity preventing species extinction in the wild state is a priority task. Over the past hundred years many wild species of plants have disappeared as well as their unique genotypes. Most of the genous stores of plants is within the populations of crop species assessed in terms of genetic diversity on the basis of the number of registered varieties. For example, the register of varieties of agricultural crops from the year 2008 shows more than 1100 varieties of plant crops, large part of which comes from outside of our country. In addition to this day, the fragmented and extensive agricultural economy has survived many local or old varieties of cereals, vegetables, fodder plants and fruit trees, among which there are also varieties with relict character (false flax, oily variety of common reddish, true millet).

PL

Jeżeli różnorodność biologiczną mierzyć stopniem zachowania pierwotnie występujących na danym terenie gatunków oraz zbiorowisk a także form roślin i ras zwierząt użytkowych, nasz kraj można uznać za obszar o relatywnie wysokiej bioróżnorodności. Gatunki silnie zagrożone w innych krajach, zwłaszcza Europy Zachodniej występują u nas dość licznie. Wiele gatunków roślin i zwierząt osiąga na obszarze Polski granicę zasięgu występowania. To właśnie na skutek rozdrobnienia gospodarki rolnej zachowało się w Polsce jeszcze sporo lokalnych odmian roślin oraz ras zwierząt gospodarskich. Mimo to, znaczna część naszej flory jest zagrożona wyginięciem, a czerwone listy gatunków wydłużają się niemal z roku na rok. Zdaniem wielu autorów bioróżnorodność krajobrazu rolniczego, jak i agrśkosystemów, jest mniejsza niż ekosystemów naturalnych. Ustępowanie organizmów wrażliwych na antropopresję wynika z bezpośrednich zmian struktury biocenozy, jak również pośredniego oddziaływania człowieka na organizmy poprzez kształtowanie warunków glebowych oraz wpływ na jakość wody i powietrza. Na liczbę występujących chwastów duży wpływ mają wykonywane zabiegi agrochemiczne, do których należy stosowanie herbicydów. Stosowanie wzrastających dawek Chwastoxu exstra w uprawie jęczmienia jarego powodowało systematyczny spadek liczby chwastów zarówno z grupy jednoliściennych, jak i dwuliściennych. Z kolei celu zachowania mniszka pospolitego w runi przy częściowym ograniczaniu jego występowania należy stosować przede wszystkim metody mechaniczne, gdyż metody chemiczne w bardzo krótkim czasie mogą wyeliminować ten gatunek z runi.

17

Zmiany składu gatunkowego runi w warunkach wieloletniego użytkowania łąk pobagiennych w rejonie kanału Wieprz-Krzna

Baryła R., Kulik M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 4

7-18

PL

Celem pracy jest ocena zmian składu gatunkowego runi łąkowej na tle zmieniających się warunków wilgotnościowych, przeprowadzona na podstawie wieloletnich badań w latach 1965-2010 na jednej z kwater łąkowych w Stacji Dydaktyczno-Badawczej w Sosnowicy. Po wybudowaniu kanału Wieprz-Krzna (1963-1964), kompleks torfowiska niskiego został zmeliorowany i wykonano zagospodarowanie pomelioracyjne łąk. W okresie badawczym notowano dużą zmienność warunków klimatycznych, zwłaszcza opadów w okresie wegetacyjnym, które wpływały na poziom wody gruntowej. Poziom ten kształtował się od -106 cm do zalewu powierzchniowego (+2 cm) i miał wpływ na wilgotność gleby. W mieszance, którą obsiano kwatery łąkowe w 1965 r., przeważały trawy wysokie (62,2%), z dominacją Festuca pratensis Huds. Po 7-letnim okresie użytkowania kośnego stwierdzono duży udział traw wysokich (83,4%), z dominacją Phleum pratense L. (59,2%). Po kolejnych 7 latach stwierdzono ustępowanie traw wysokich (18,5%), a w runi przeważała Poa pratensis L. (59,6%). W latach 1983-1991 obserwowano sukcesywne zwiększanie się udziału Alopecurus pratensis L. (32,9%) a zmniejszanie Poa pratensis L. (45,2%). Alopecurus pratensis L. zmniejszył udział w latach 1996-2010, a pojawiły się wówczas Phalaris arundinacea L. (0,1-7,6%) oraz Holcus lanatus L. (6,4-37,8%).

EN

The aim of this study was to estimate changes in the species composition of meadow sward in relation to changing moisture conditions based on the results of long-term studies carried out between 1965 and 2010 in one of the meadow plots at Didactic-Research Station in Sosnowica. After the construction of the Wieprz-Krzna Channel in 1963-64, the fen complex was drained and reclaimed for meadow use. Climatic conditions varied considerably during the study period. Rainfalls were particularly variable in the vegetative season, which influenced the groundwater level ranging from -106 cm to surface flooding (+2 cm), and affected soil moisture. High grasses dominated by Festuca pratensis Huds. prevailed (62.2%) in the seed mixture sown on meadows in 1965. After 7-year-long mowing, an increased share of tall grasses was found (83.4%), with the predominance of Phleum pratense L. (59.2%). After the next 7 years, tall grasses had a smaller share (18.5%), and Poa pratensis L. dominated in the sward (59.6%). In the years 1983-1991, the share of Alopecurus pratensis L. successively increased (32.9%), while that of Poa pratensis L. decreased (45.2%). The share of Alopecurus pratensis L. was reduced in the years 1996-2010, while Phalaris arundinacea L. (0.1-7.6%) and Holcus lanatus L. (6.4-37.8%) appeared in the same time.

18

Wpływ nawożenia łąki pobagiennej obornikiem i NPK na jej produkcyjność i skład chemiczny wód gruntowych

Wesołowski P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 2

181-187

PL

Badania przeprowadzono w latach 1996-2002 na łące torfowo-murszowej we wsi Modrzewie w woj. zachodniopomorskim. Porównywano w nich stosowanie w różnych terminach obornika bydlęcego i NPK na plonowanie runi łąkowej oraz ich wpływ na środowisko. Największe średnie plony siana z lat 1996-2002 uzyskano, gdy stosowano obornik w dawce 30 t·ha-¹ jesienią i wiosną, a mniejsze, gdy stosowano obornik w terminie zimowym i letnim. Zawartość składników chemicznych w wodzie gruntowej - odciekającej z profili glebowych z dwóch głębokości 25 i 45 cm nie przekraczała granicznych wartości norm dla wody do picia i na potrzeby gospodarcze z wyjątkiem obiektu, na którym stosowano obornik zimą.

EN

The study was carried out in a meadow on peat-moorsh soil in the village of Modrzewie in zachodniopomorskie province in the years 1996-2002. The effect of different terms of manuring and NPK fertilisation on hay yield and environmental quality was analysed. The highest hay yield in the study years was found when 30 t of manure were applied in autumn and spring, lower when manure was applied in winter or summer. Concentration of nutrients in groundwater collected from soil profiles at two depths of 25 and 45 cm did not exceed standards for drinking water with the exception of the object, where manure was applied in winter.

19

Wpływ agrotechnicznego zagęszczenia zmeliorowanej gleby torfowej pod zagospodarowaną łąką na jej właściwości agrochemiczne

Ševcov A., V., Šukin N. N., Zotov A. A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 4

209-215

PL

W pracy przestawiono wyniki badań nad wpływem agrotechnicznego zagęszczenia na agrochemiczne właściwości gleby na zmeliorowanym torfowisku niskim w centralnym rejonie leśnej strefy Rosji. Zbadano wpływ nacisku agregatów uprawowych na procesy mineralizacji, humifikacji i naruszenie uwarunkowanego genetycznie stosunku między poszczególnymi (Ca i N) pierwiastkami w torfie.

EN

The paper presents results of a study on the effect of agro-technical compaction on agro-chemical soil properties in reclaimed lowland marsh in central region of the forested zone in Russia. The effect of the pressure exerted by agricultural machines on mineralization, humification and disturbance of genetically determined proportion between particular elements (Ca and N) in peat were analysed.

20

Właściwości silnie przesuszonych organicznych gleb popożarowych obiektu Sobin-Jędrzychów

Bogacz A., Jędo M., Woźniczka P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 4

43-56

PL

Badania prowadzono na glebach popożarowych, znajdujących się w obrębie zdegradowanej łąki pobagiennej, obiektu Sobin - Jędrzychów. Pożar silnie przesuszonych płytkich gleb murszowych MtIIc1 był obserwowany w okresach wiosennych 2004-2006 na powierzchni kilkunastu hektarów. Dwa lata po pożarze pobrano próbki glebowe z 5 profilów (32 próbki). Jedna z gleb, reprezentowana przez profil nr 1, była dotknięta przez pożar powierzchniowy, a pozostałe – przez pożar wgłębny. Powodował on zmniejszenie miąższości poziomów organicznych oraz wykształcenie się poziomów popiołowych o miąższości od 1 do 20 cm. Popożarowe poziomy miały odczyn alkaliczny lub zbliżony do obojętnego. Gleby były wzbogacone w wapń, magnez, sód i potas, wykazując niekiedy zwiększoną zawartość metali ciężkich. Poziomy popiołowe lub wymieszane z popiołem tworzyły struktury agregatowe - gruzełkowate bądź koksikowe. Struktury te wyraźnie ograniczały zdolności retencyjne poziomów przepalonych w porównaniu z poziomami torfowymi i murszowymi. Zmniejszyła się zatem objętość wody dostępnej - w tym łatwo dostępnej - dla roślin w poziomach objętych przez pożar. Świadczą o tym małe wartości potencjalnej (PRU) i efektywnej (ERU0 retencji użytecznej. Na podstawie budowy profilowej gleb popożarowych klasyfikowano je jako murszowe, murszowate lub murszaste (PTG 1989). Na podstawie zawartości materii organicznej oraz miąższości poziomów organicznych i popiołowych, były one klasyfikowane jako Histic lub Humic Gleysols, niekiedy Histosols (WRB 2006).

EN

The study was carried out in strongly desiccated pyrogenic meadow soil situated in the Sobin - Jędrzychów object. Fire in strongly dried, shallow muck-peat soil MtIIc1 was observed in spring seasons 2004-2006 on the surface of several hectares. Two years after the fire (2008) soil samples were collected in five selected profiles (25 soil samples). One of the soils represented by profile no. 1 faced surface fire; profiles no. 2-3 and no. 4-5 represented underground fire of medium and strong intensity, respectively. The fire decreased the thickness of organic layers and formed shallow 1-20 cm thick ash horizons. Post fire horizons had a neutral reaction. The soils were enriched with calcium, phosphorus, magnesium, sodium and potassium and sometimes with traces elements. Ash horizons and those mixed with ash formed aggregate lumpy or coke-like structures. These structures had reduced retention properties compared to muck or peat layers. The amount of water available for plants decreased in soil horizons affected by fire as evidenced by small values of potential (PRU) and effective (ERU) useful retention. Based on the composition of post fire horizons the soils were classified as muck, mucky or muck-like soils (PTG 1989). Based on the organic matter content and the thickness of organic and ash layers they were classified as Histic or Humic Gleysols, sometimes as Histosols (WRB 2006).