Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Benzo(a)pyrene in PM10 - air monitoring results in Poland

Filak Mariusz, Hoffman Szymon

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2023

|

Vol. 30, nr 4

557--565

EN

Benzo(a)pyrene (B(a)P) is an extremely toxic substance from the group of PAHs (polycyclic aromatic hydrocarbons). These compounds are formed mainly during combustion processes, and they are transported on the surfaces of suspended aerosol in the air. In Poland, both the concentration of suspended dusts and the amount of B(a)P are among the highest in Europe. The aim of the research was to compare levels of B(a)P concentrations in various locations in Poland. Based on multi-year data, coming from the period 2009-2019, linear trends in changes of these levels were determined with the least squares method. The annual courses of B(a)P concentrations in the air show clear seasonal variations. The highest concentrations are observed in the autumn-winter months, the lowest in the spring-summer months. The annual courses of B(a)P/PM10 ratio show clear seasonal variations. This ratio allows to evaluate the content of B(a)P in PM10 particles, expressed in ngB(a)P/μgPM10. The highest ratio values are observed in the autumn-winter months, the lowest ones in the spring-summer months. At most air monitoring stations, the assigned B(a)P concentration trend lines show a weak decline.

2

Study of trends in concentrations of basic air pollutants in the Malopolska Province

Filak Mariusz, Hoffman Szymon

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2020

|

Vol. 27, nr 4

567--578

EN

The purpose of the paper was to analyse the trends observed at air monitoring stations in the Malopolska Province - one of the most polluted regions in Poland. The study was carried out on the basis of long-term measurement data registered at five selected stations of automatic monitoring of air quality in the Malopolska Province. Trends evaluation was made on the basis of mean annual concentrations, taken from the database of the Chief Inspectorate for Environmental Protection in Poland. Separately for each basic air pollutant, such as SO2, NO2, NOx, CO, PM10 and O3, trend lines and their linear equations were determined to illustrate the direction of changes in concentrations. The obtained equations of the trend lines indicate the threat to the environment in the Malopolska Province. Based on the results obtained it can be concluded that for recent years there has been observed the concentration decrease of main air pollutants, except of tropospheric ozone.

3

Analiza trendów zmian stężeń zanieczyszczeń powietrza w województwie mazowieckiem

Hoffman S, Filak M.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

483--489

PL

Celem pracy było określenie trendów zmian stężeń imisyjnych podstawowych zanieczyszczeń powietrza, takich jak NO2, SO2, PM10, O3, dla wybranych miejscowości w województwie mazowieckim. Podstawą opracowań były dane z okresu 2005-2016, zarejestrowane na automatycznych stacjach monitoringu powietrza w 4 różnych miejscowościach województwa. Każda z wybranych stacji reprezentowała jedną z 4 stref województwa. 1-godzinne surowe dane chwilowe pozyskane z bazy danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska uśredniono do stężeń średniomiesięcznych. Uzyskane serie czasowe danych średniomiesięcznych posłużyły do wizualizacji zmian i do statystycznej oceny trendów. Wyznaczone trendy zostały wykorzystane do oceny zagrożenia środowiska. W wyniku analizy trendów stwierdzono, że ogólna tendencja poziomów stężeń zanieczyszczeń w województwie mazowieckim jest spadkowa. Największe obniżenie poziomów stężeń w powietrzu odnotowano w przypadku SO2. Dla stężeń PM10 także zaobserwowano tendencję spadkową. W przypadku NO2 zmiany stężeń były mniej regularne i kierunek zmian zależał od położenia stacji. Dla stężeń O3 stwierdzono spadek lub stabilizację poziomu stężeń.

EN

The purpose of the analysis was to determine the trends of changes in ambient concentrations of basic air pollutants, such as O3, NO2, SO2, PM10, for some chosen sites in Masovian Voivodship. The basis for the studies were data from the period 2005-2016, collected at automatic air monitoring stations at 4 different places in the Voivodship. Each of the selected stations represented one of the four provincial zones. Hourly data obtained from the database of the Chief Inspectorate of Environmental Protection were averaged to monthly concentrations. The obtained time series of monthly concentrations were used to visualize changes and to estimate trends. The determined trend lines have been used to assess the threat to the environment. As a result of the trend analysis, it was found that the general trend of pollutant concentration levels in the Masovian Voivodship is decreasing. The greatest reduction in air concentration levels was recorded in the case of SO2. In the case of concentrations of PM10, the downward trends were also observed. Only in the case of NOx, the changes in concentrations were less regular and the direction of changes depended on location of the station. For ozone concentrations, the decreasing or the stabilization were observed.

4

Aktywność niżów śródziemnomorskich nad Polską a cyrkulacja w górnej i środkowej troposferze

Degirmendžić J., Kożuchowski K. M.

Przegląd Geofizyczny

|

2016

|

Z. 1-2

3--31

PL

Przedmiotem opracowania jest zbiór 351 niżów, które w latach 1958-2008 przemieściły się znad basenu Morza Śródziemnego nad obszar Europy Środkowo-Wschodniej. Wyróżniono 4 klasy trajektorii tych niżów: 46% z nich przemieszczało się szlakiem z południa przez obszar Polski (szlak centralny, C), 22% − szlakiem wschodnim (E), biegnącym na wschód od granic kraju, 10% − szlakiem zachodnim (W) przez Niemcy, a 22% niżów przemieszczało się w kierunku wschodnim przez kraje leżące na południe od Polski (szlak południowy, S). Ponad 2/3 niżów śródziemnomorskich wystąpiło w czasie panowania południkowego makrotypu E cyrkulacji środkowo-troposferycznej (wg klasyfikacji Vangengeima-Girsa). W latach 1958-2008 częstość niżów śródziemnomorskich wykazywała istotną tendencję malejącą: roczna liczba niżów zmniejszyła się o 3,7 w ciągu 51 lat, tj. o ½ średniej wartości wieloletniej (tab. 3). Stwierdzony trend zniżkowy niżów MEC jest zbieżny z oceną zmian częstości niżów przekraczających z południa na północ równoleżnik 52º N między 20 i 35ºE, ustaloną przez Seppa (2005, tab. 1). W okresie 1958-2008 spadła także znacząco liczba dni występowania makrotypu cyrkulacji E (spadek o 1/3 w ciągu 51 lat, tab. 3, rys. 4). Opady związane z działalnością niżów śródziemnomorskich zmalały w Polsce o 40% (tab. 3, rys. 5), zmniejszyła się także średnia zawartość wody opadowej w atmosferze nad Polską (tab. 3, rys. 6). Występowanie oraz trajektoria niżów śródziemnomorskich są związane z wyraźnie zaznaczającą się zatoką w polu izohips i długą falą cyrkulacji górnotroposferycznej na powierzchni izobarycznej 300 hPa nad środkową i zachodnią Europą. W południowej części tej zatoki, nieco na wschód od jej osi, występują maksima prędkości podzwrotnikowego prądu strumieniowego (rys. 7). We wschodnim skrzydle fali górnotroposferycznej rozwija się silna dywergencja, sprzyjająca aktywności niżów śródziemnomorskich, szczególnie na wschodnim torze ich wędrówki. Po zachodniej stronie fali powstaje konwergencja (rys. 8). Cyrkulacja górnotroposferyczna, także zgodnie z opiniami innych autorów (Ulbrich i in., 2003), jest głównym czynnikiem wpływającym na frekwencję i aktywność niżów śródziemnomorskich przemieszczających się nad Europą Środkowo-Wschodnią. Niże te stanowią potencjalne źródło ekstremalnie wysokich opadów oraz powodzi w Polsce i w krajach sąsiednich. Stwierdzono, że w analizowanym okresie częstość niżów śródziemnomorskich w Europie Środkowo-Wschodniej charakteryzowała się tendencją malejącą.

EN

351 cyclones that migrated from the Mediterranean Sea basin over the area of Central and Eastern Europe in the period 1958-2008 constitute the subject of the study. Those systems were grouped into 4 classes depending on their trajectories: 46% of them traveled meridionally crossing the territory of Poland (central track, C), 22% moved along the eastern route (E), east of the borders of the country, 10% migrated along the western track (W), across Germany and 22% of lows traveled eastward along trajectories situated south of Poland (southern route, S). More than 2/3 of the Mediterranean lows occurred during the presence of E meridional macro-circulation form in the middle troposphere (according to Vangengeim-Girs classification). The number of Mediterranean lows showed a significant downward trend in the period 1958-2008: the annual number of cyclones decreased by 3.7 within 51 years, i.e. approximately ½ of the long-term average (tab. 3). The observed downward trend of MECs is in accordance with Sepp's (2005) assessment concerning changes in frequency of lows crossing the 52ºN parallel between 20 and 35ºE on their way to the north (tab. 1). Number of days with E macro-circulation type also declined significantly in the period 1958-2008 (a decrease of 3.1 in 51 years, Tab. 3, Fig. 4). Precipitation associated with the activity of Mediterranean lows decreased in Poland by 40% (Table 3, Fig. 5). The average content of the precipitable water in the atmosphere over Poland also reduced (Tab. 3, Fig. 6). Location and trajectory of Mediterranean cyclones are associated with distinct trough and long wave developed at 300 hPa isobaric surface over central and western Europe. Jet streak is embedded in the subtropical jet stream in the southern part of that trough, just east of its axis (Fig. 7). In the eastern branch of the trough a strong divergence is present, enhancing the activity of Mediterranean cyclones, particularly those traveling along the eastern track (~Vb cyclones). Convergence is dominant in the western branch of the trough (Fig. 8). Upper-tropospheric circulation, as also other authors claim (e.g. Ulbrich et al., 2003), constitutes a major factor affecting frequency and activity of Mediterranean lows traveling through Central and Eastern Europe. These systems create favorable conditions for the formation of extremely high rainfall and floods in Poland and neighboring countries. It is found that the number of Mediterranean lows in Central and Eastern Europe declined in the analyzed period.

5

An assessment of nutrient conditions in the southern Baltic Sea between 1994 and 1998

Łysiak-Pastuszak E.

Oceanologia

|

2000

|

No. 42 (4)

425-448

EN

Temporal variations (1994-98) in nutrient distribution were analysed in the break Polish sector of the Baltic Sea with reference to long-term (1979-98) fluctuations of hydrological and chemical factors. Between 1994 and 1998 the winter accumulation of phosphate declined noticeably in most of the regions with the exception of the Gulf of Gdansk. The winter peaks of silicate were also reduced in the offshore region and in the waters along the central Polish coast, but continued to accumulate in the bays owing to riverine input. In the offshore region a decrease in the winter accumulation of nitrate was noted in the surface water layer whereas in the bays nitrate concentrations continued to increase. Large quantities of nitrate continue to accumulate in the Gulf of Gdansk, although at a slower rate than in 1979-93.