Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 33

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  lightning strike
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
EN
Overhead transmission lines are often the site of direct or indirect lightning strikes, the protection by reliable and sensitive elements to these waves is indispensable in the reversal of these lines. In this paper the protection by lightning arresters based on Zink Metal Oxide has been studied, the ATPdraw software (Alternative Transient Program) has been used to simulate the overhead transmission lines, towers , voltage sources and protection elements. A succession of three lightning strikes has been applied to the 220KV line of El Hassi line located in the north east of Algeria in the wilaya of Setif, the results have been presented and discussed.
PL
Napowietrzne linie przesyłowe są często miejscem bezpośrednich lub pośrednich uderzeń piorunów, ochrona przez niezawodne i czułe na te fale elementy jest niezbędna przy odwracaniu tych linii. W niniejszej pracy badano ochronę za pomocą odgromników opartych na tlenku metalu Zink, do symulacji napowietrznych linii przesyłowych, wież, źródeł napięcia i elementów ochrony wykorzystano program ATPdraw (Alternative Transient Program). Trzykrotne uderzenie pioruna zostało zastosowane do linii 220 kV w linii El Hassi zlokalizowanej w północnowschodniej części Algierii, w wilajacie Setif, wyniki zostały przedstawione i omówione.
PL
Zmiany w polskim prawie dotyczące rozliczeń pomiędzy mikro wytwórcami energii elektrycznej a operatorami systemu elektroenergetycznego stawiają w nowym świetle sens inwestowania w odnawialne źródła i skłaniają do stosowania własnych magazynów energii. W artykule omówiono alternatywne rozwiązania techniczne umożliwiające gromadzenie energii w kontekście opłacalności inwestycji w odnawialne źródła energii, a w szczególności w systemy fotowoltaiczne. Omówiono również kwestie ochrony przed wyładowaniami piorunowymi i przepięciami magazynów energii elektrycznej.
EN
Changes in Polish law concerning settlements between micro electricity producers and electricity system operators put a new light on the sense of investing in renewable sources and encourage the use of own energy storage. The article discusses alternative technical solutions enabling energy collection in the context of profitability of investments in renewable energy sources, in particular in photovoltaic systems. The issues of protection against lightning discharges and overvoltages in electricity storage were also discussed.
PL
W artykule zaprezentowano zagrożenia dla stacji ładowania pojazdów elektrycznych związane z wyładowaniem piorunowym oraz przepięciami. Na podstawie koncepcji stref ochronnych przedstawiono przykład kompleksowej ochrony przepięciowej (instalacji elektrycznych oraz linii przesyłu sygnałów) punktów ładowania umieszczonych na zewnątrz i wewnątrz budynku.
EN
The article presents the hazards that lightning strikes and surges pose for electric vehicle charging stations. An example of comprehensive surge protection (for electrical installations and signal transmission lines) of charging points located outside and inside the building is demonstrated on the base of the concept of protection zones.
PL
Przewody o izolacji wysokonapięciowej coraz częściej stosowane są w ochronie odgromowej celem zmniejszenia wymaganego odstępu separacyjnego. W artykule przedstawiono wyniki badań przewodów o izolacji wysokonapięciowej stosowanych do odprowadzania prądu piorunowego dostępnych w Polsce w zakresie deklarowanych odstępów separacyjnych stosownie do wymagań IEC TS 62561-8:2018.
EN
Cables with high voltage insulation are increasingly used in lightning protection in order to reduce the required separation distance. The article presents the results of tests on high-voltage cables used to discharge lightning current available in Poland in the scope of the declared separation distances in accordance with the requirements of IEC TS 62561-8: 2018.
PL
Umowy ubezpieczenia są nieodzownym elementem codziennego życia. Bardzo często dokonując inwestycji, sięgamy po kredyt bankowy, przez co zostajemy zmuszeni do zawarcia umowy ubezpieczenia. Z reguły zawierając umowę ubezpieczenia, bezpodstawnie, domyślnie przypisujemy sobie, iż należy nam się odszkodowanie, bo przecież jestem ubezpieczony. W artykule omówiono praktykę życia codziennego w zakresie umów ubezpieczenia. Opisano, co zrobić, aby właściwie zabezpieczyć się przed szkodami, gdyż na kształt umowy ubezpieczenia nie mamy większego wpływu i de facto musimy się dostosować do warunków oferowanych przez ubezpieczyciela.
EN
Insurance contracts are an indispensable element of everyday life. Very often, when making investments, we reach for a bank loan, which means that we are forced to conclude an insurance contract. Very often, when concluding an insurance contract, we unjustifiably assume that I am entitled to compensation, because I am insured. The article discusses the practice of everyday life in the field of insurance contracts. It was described what to do in order to properly protect ourselves against damages, because we do not have much influence on the shape of the insurance contract and in fact we have to adapt to the conditions offered by the insurer.
PL
Obecnie w Polsce bardzo popularne staje się instalowanie instalacji fotowoltaicznych. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania energii elektrycznej „za darmo”. Niezbędnym elementem każdej instalacji PV jest falownik. Stanowi on około 20% kosztów całej inwestycji. Każda usterka falownika to koniec pracy całej instalacji. W artykule zostały zaprezentowane rzeczywiste przypadki uszkodzeń falowników i sposoby ich skutecznej ochrony od przepięć.
EN
Currently, in Poland, installing photovoltaic installations is becoming very popular. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electricity “for free”. An inverter is an indispensable element of every PV installation. It accounts for approximately 20% of the cost of the entire investment. Any failure of the inverter brings the entire installation to an end. The article presents actual cases of damage to inverters and methods of their effective protection against overvoltage.
PL
Obecnie w Polsce bardzo popularne staje się instalowanie na dachu własnego domu instalacji fotowoltaicznej. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania energii elektrycznej „za darmo”. Ze względu na miejsce montażu instalacje fotowoltaiczne w znacznym stopniu narażone są na skutki bezpośrednich i pośrednich wyładowań piorunowych oraz l przepięć pochodzących z różnych źródeł. Czas zwrotu inwestycji może być znacznie przedłużony w przypadku uszkodzenia użytkowanego systemu, dlatego też prawidłowo zaprojektowana oraz dobrze wykonana instalacja odgromowa i przeciwprzepięciowa powinna być jej ważnym elementem. W skrajnym przypadku instalacja PV może być przyczyną pożaru obiektu, na którym została zainstalowana. W artykule przedstawione zostały podstawowe zasady ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej domowej instalacji fotowoltaicznej.
EN
Currently, it is becoming very popular in Poland to install solar installation on the roof of your own house. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electricity „for free”. Due to the installation location, solar installations are significantly exposed to the effects of direct and indirect lightning discharges and surges from various sources. The payback time can be significantly extended in the event of damage to the system in use, which is why a properly designed and well-made lightning and surge protection installation is very important. In extreme cases, the PV installation can cause a fire in the facility where it was installed. The article presents the basic principles of lightning and surge protection of a home photovoltaic installation.
PL
W powszechnym odczuciu, zawierając umowę ubezpieczenia, jesteśmy przekonani i w większości wręcz pewni, że w przypadku zaistnienia sytuacji wyjątkowej powodującej powstanie start materialnych ubezpieczyciel pokryje nam poniesione straty. Niestety, w życiu jest zupełnie inaczej niż w teorii. Bardzo często okazuje się, że dopiero gdy ubezpieczony obiekt lub rzecz ulegnie uszkodzeniu, zmienia się nasze postrzeganie umowy ubezpieczeniowej. Nagle przypominamy sobie ciągle aktualne przysłowie „mądry Polak po szkodzie”. W artykule opisane zostaną możliwe scenariusze zdarzeń, o których dobrze wiedzieć przed, a nie po fakcie. Poniżej przeczytamy również jak zrobić, aby nie trzeba było sięgać do kieszeni ubezpieczyciela.
EN
Insurance contracts are an indispensable element of everyday life. Very often, when making investments, we reach for a bank loan, which means that we are forced to conclude an insurance contract. Very often, when concluding an insurance contract, we unjustifiably assume that I am entitled to compensation, because I am insured. The article discusses the practice of everyday life in the field of insurance contracts. It was described what to do in order to properly protect ourselves against damages, because we do not have much influence on the shape of the insurance contract and in fact we have to adapt to the conditions offered by the insurer.
PL
Umowy ubezpieczenia są nieodzownym elementem codziennego życia. Bardzo często dokonując inwestycji sięgamy po kredyt bankowy, przez co zostajemy zmuszeni do zawarcia umowy ubezpieczenia. Bardzo często zawierając umowę ubezpieczenia bezpodstawnie domyślnie przypisujemy sobie, iż należy nam się odszkodowanie, bo przecież jestem ubezpieczony. W artykule omówiono praktykę życia codziennego w zakresie umów ubezpieczenia. Opisano co zrobić, aby właściwie zabezpieczyć się przed szkodami, gdyż na kształt umowy ubezpieczenia nie mamy większego wpływu i de facto musimy się dostosować do warunków oferowanych przez ubezpieczyciela.
EN
Insurance contracts are an indispensable element of everyday life. Very often, when making investments, we reach for a bank loan, which means that we are forced to conclude an insurance contract. Very often, when concluding an insurance contract, we unjustifiably assume that I am entitled to compensation, because I am insured. The article discusses the practice of everyday life in the field of insurance contracts. It was described what to do in order to properly protect ourselves against damages, because we do not have much influence on the shape of the insurance contract and in fact we have to adapt to the conditions offered by the insurer.
PL
W Polsce bardzo popularne stają się instalacje fotowoltaiczne. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania darmowej energii elektrycznej. Ze względu na miejsce montażu instalacje fotowoltaiczne w znacznym stopniu narażone są na skutki bezpośrednich i pośrednich wyładowań piorunowych oraz przepięć pochodzących z różnych innych źródeł. W artykule zostały zaprezentowane wyniki badania wytrzymałości na udary napięciowe paneli fotowoltaicznych. Na podstawie otrzymanych wyników opracowano kryterium stosowania ochrony przeciwprzepięciowej paneli PV, dzięki czemu możliwe jest zminimalizowanie w przyszłości ryzyka strat, które w skrajnym przypadku mogą być przyczyną przedłużenia się czasu zwrotu z inwestycji.
EN
Currently in Poland it is becoming very popular to install a photovoltaic installation. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electricity "for free". Due to the place of installation, photovoltaic installations are significantly exposed to the effects of direct and indirect lightning discharges and surges from various sources. The article presents the results of immunity tests for voltage surge of photovoltaic panels. On the basis of the obtained results, a criterion for the use of surge protection for PV panels was developed. This results can minimize the risk of losses in the future, which in extreme cases may be the cause of an extension of the time of return on investment.
11
Content available remote Lightning tests of unmanned aircrafts with impulse generator
EN
This article presents the results of experimental research on the susceptibility of multi-rotor aircrafts to atmospheric discharges. The study was carried out in the Laboratory of Lightning Immunity Tests of Avionicsat the Rzeszów University of Technology, using the only such equipment in Poland. The influence of disturbances arising during lightning strikes on the drone's work was investigated, simulating a flight in the immediate vicinity of the storm front. Specialist pulse generator designed for avionics research made it possible to perform repeat measurements for different variants of the propagation path of the disturbance and its value.
PL
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych dotyczących podatności wielowirnikowych statków powietrznych na wyładowania atmosferyczne. Badania prowadzono w laboratorium przepięciowych badań awioniki w Politechnice Rzeszowskiej, wykorzystując jedyny tego typu sprzęt w Polsce. Badano wpływ zakłóceń powstających podczas wyładowania atmosferycznego na pracę drona, symulując jego lot w bezpośrednim sąsiedztwie frontu burzowego. Specjalistyczny generator impulsów przeznaczony do badania awioniki umożliwił wykonanie powtarzalnych pomiarów pod kątem różnych wariantów toru propagacji zakłócenia oraz jego wielkości.
PL
Obecnie w Polsce bardzo popularne staje się instalowanie na dachu własnego domu instalacji fotowoltaicznej. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania energii elektrycznej „za darmo”. Ze względu na miejsce montażu instalacje fotowoltaiczne w znacznym stopniu narażone są na skutki bezpośrednich i pośrednich wyładowań piorunowych oraz przepięć pochodzących z różnych źródeł. W artykule przedstawione zostały podstawowe zasady ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej domowej instalacji fotowoltaicznej.
EN
Currently, it is becoming very popular in Poland to install solar installation on the roof of your own house. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electricity “for free”. Due to the installation location, solar installations are significantly exposed to the effects of direct and indirect lightning discharges and surges from various sources. The article presents the basic principles of lightning and surge protection of a home photovoltaic installation.
PL
Obecnie w Polsce bardzo popularne staje się instalowanie na dachu własnego domu instalacji fotowoltaicznej. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania energii elektrycznej „za darmo”. Ze względu na miejsce montażu instalacje fotowoltaiczne w znacznym stopniu narażone są na skutki bezpośrednich i pośrednich wyładowań piorunowych oraz przepięć pochodzących z różnych źródeł. Czas zwrotu inwestycji może być znacznie przedłużony w przypadku uszkodzenia użytkowanego systemu, dlatego też prawidłowo zaprojektowana oraz dobrze wykonana instalacja odgromowa i przeciwprzepięciowa powinna być jej bardzo ważnym elementem. W skrajnym przypadku instalacja PV może być przyczyną pożaru obiektu, na którym została zainstalowana. W artykule przedstawione zostały podstawowe zasady ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej domowej instalacji fotowoltaicznej.
EN
Currently, it is becoming very popular in Poland to install solar installation on the roof of your own house. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electricity “for free”. Due to the installation location, solar installations are significantly exposed to the effects of direct and indirect lightning discharges and surges from various sources. The payback time can be significantly extended in the event of damage to the system in use, which is why a properly designed and well-made lightning and surge protection installation is very important. In extreme cases, the PV installation can cause a fire in the facility where it was installed. The article presents the basic principles of lightning and surge protection of a home photovoltaic installation.
PL
Obecnie w Polsce bardzo popularne staje się instalowane instalacji fotowoltaicznych. Wszyscy inwestorzy są zafascynowani możliwością pozyskania energii elektrycznej „za darmo”. Ze względu na miejsce montażu instalacje fotowoltaiczne w znacznym stopniu narażone są na skutki bezpośrednich i pośrednich wyładowań piorunowych oraz przepięć pochodzących z różnych innych źródeł. W artykule zostały zaprezentowane rzeczywiste przypadki zniszczeń spowodowanych przez prądy doziemnych wyładowań piorunowych oraz przepięć. Niektóre zjawiska udało się odtworzyć w laboratorium, dzięki czemu możliwe jest zminimalizowanie w przyszłości ryzyka strat, które w skrajnym przypadku mogą być przyczyną przedłużenia się czasu zwrotu inwestycji.
EN
Currently in Poland it is becoming very popular to install a photovoltaic installation. All investors are fascinated by the possibility of obtaining electicity „for free”. Due to the palce of installation, photovoltaic installations are significantly exposed to the effects of direct and indirect lightning discharges and surges from various sources. The arcticle presents actual causes of damage caused by ground faults and surges. Some phenomena have been reproduced in the laboratory, thanks to which it is possible to minimize the risk of losses in the future, which in extreme cases may result in a time extension of the return.
PL
Analizowano zagrożenie piorunowe pojazdów samochodowych w ruchu i w czasie parkowania. Opisano okoliczności i skutki uderzenia pioruna w samochód osobowy. Wskazano zasady prawidłowego postępowania gwarantujące bezpieczeństwo pasażerom pojazdu w takich sytuacjach. Wskazano zasady budowy układów ochrony odgromowej samochodów ciężarowych w czasie ich ruchu na otwartej przestrzeni oraz postoju na typowych otwartych parkingach oraz parkingach prowizorycznych.
EN
The lightning hazard of motor vehicles in motion and during parking was analyzed. . Moreover, the circumstances and effects of a lightning stroke on a passenger car have been described. Principles of proper conduct have been indicated as well to guarantee the safety of vehicle passengers in such situations. Finally, the rules for the construction of lightning protection systems for trucks during their movement in open spaces and stopping at typical open car parks and makeshift car parks have been indicated.
16
Content available remote Lightning Hazard of Motor Vehicles and Rules for Using them During Storms
EN
The lightning hazard of motor vehicles in motion and during parking was analyzed. . Moreover, the circumstances and effects of a lightning stroke on a passenger car have been described. Principles of proper conduct have been indicated as well to guarantee the safety of vehicle passengers in such situations. Finally, the rules for the construction of lightning protection systems for trucks during their movement in open spaces and stopping at typical open car parks and makeshift car parks have been indicated.
PL
Analizowano zagrożenie piorunowe pojazdów samochodowych w ruchu i w czasie parkowania. Opisano okoliczności i skutki uderzenia pioruna w samochód osobowy. Wskazano zasady prawidłowego postępowania gwarantujące bezpieczeństwo pasażerom pojazdu w takich sytuacjach. Wskazano zasady budowy układów ochrony odgromowej samochodów ciężarowych w czasie ich ruchu na otwartej przestrzeni oraz postoju na typowych otwartych parkingach oraz parkingach prowizorycznych.
RU
В статье описаны способы обеспечения электромагнитной совместимости при ударах молнии в молниеотводы подстанции. Предложена новая конструкция двухуровневого заземляющего устройства, обеспечивающая минимизацию напряжения кондуктивных помех на портах микропроцессорного оборудования при ударах молнии
PL
Artykuł opisuje sposoby zapewnienia kompatybilności elektromagnetycznej podczas uderzeń pioruna w piorunochrony podstacji. Przedstawiona jest nowa konstrukcja dwupoziomowego uziemienia, która minimalizuje napięcie zakłóceń przewodowych na portach sprzętu mikroprocesorowego podczas wyładowań atmosfe-rycznych (uderzeń pioruna).
18
Content available remote Lightning Induced Ventricular Fibrillation risk during wandering
EN
Wandering is a popular way of spending leisure time especially for the urban population. Health problems arising from such outdoor recreational activities are better understood today and may improve survival in case of accidents if sufficient awareness of clinical staff is established. The purpose of this paper is to shed light on this physiological phenomenon by investigating the connection between the physics associated with lightning strikes and the physiological response of the human body. From the results a minimum safety-distance from different trees species is derived. Flat rooted trees are more dangerous than tap rooted trees. In the worst case it may be considered safe if a distance of at least 25 meters to tree trunks is maintained.
PL
Turystyka piesza jest popularnym sposobem spędzania wolnego czasu, szczególnie dla mieszkańców miast. Problemy zdrowotne wynikające z tej aktywności są dobrze poznane, ale w szczególnych przypadkach wiedza o zagrożeniu może być pomocna i może się przyczynić do zwiększenia szans na przeżycie. Celem tej publikacji jest pokazanie związku pomiędzy wyładowaniem piorunowym a reakcją organizmu ludzkiego. Na podstawie otrzymanych wyników wyznaczono bezpieczny odstęp od drzew podczas wyładowań piorunowych. Drzewa z systemem poziomym systemem korzeniowym stwarzają większe zagrożenie niż drzewa z systemem palowym. W najgorszym przypadku bezpieczny odstęp od pnia drzewa wynosić powinien co najmniej 25 metrów.
EN
The phenomenon of a lightning strike occurring during aircraft operation may seriously affect the integrity of its components due to the electrically insulating properties of polymers and polymeric composites used for manufacturing the fuselage elements of an aircraft. Due to the very high magnitude of temperature fields appearing during lightning strikes, decomposition and vaporization of the matrix and reinforcement materials occur. This results in a pyrolysis reaction and leads to rapid degradation of polymeric composites. One of the ways to limit such degradation is to make the matrix electrically conducting. Such a material is currently being developed by the authors’ team. In order to perform preliminary evaluation of the ability of the new material to minimize temperature magnitude and degradation during a lightning strike, a comparative study with a carbon fiber-reinforced polymeric composite, typical for aircraft applications, was performed. The comparative analysis was performed based on the coupled thermal-electrical analytical model of the considered composites subjected to a lightning strike. The obtained results show that the developed material, due to its electrical conductivity, receives much less thermal energy during a lightning strike and thus, minimizes degradation processes.
PL
Zjawisko uderzenia pioruna występujące podczas eksploatacji statków powietrznych może istotnie wpływać na integralność ich elementów ze względu na właściwości elektrycznej izolacji polimerów i kompozytów polimerowych stosowanych przy wytwarzaniu elementów kadłubów samolotów. Ze względu na bardzo wysokie wartości pól temperatury powstających podczas uderzeń piorunów zachodzi dekompozycja i odparowywanie materiałów osnowy i wzmocnienia. Powoduje to reakcję pirolizy i prowadzi do szybkiej degradacji kompozytów polimerowych. Jednym ze sposobów ograniczenia takiej degradacji jest wykorzystanie osnowy polimerowej zdolnej do przewodzenia prądu. Taki materiał jest obecnie opracowywany przez zespół autorów. W celu dokonania wstępnej oceny zdolności nowego materiału do minimalizacji wartości temperatury i degradacji podczas uderzenia pioruna przeprowadzono badania porównawcze z kompozytem polimerowym umacnianym włóknem węglowym, typowym w zastosowaniach lotniczych. Analiza porównawcza została przeprowadzona w oparciu o sprzężony termoelektryczny model analityczny rozpatrywanych kompozytów poddanych uderzeniu pioruna. Uzyskane wyniki wskazują, że opracowywany materiał, ze względu na swoją przewodność elektryczną, otrzymuje znacznie mniej energii cieplnej podczas uderzenia pioruna, a tym samym minimalizuje procesy degradacji.
PL
Obserwowana liczba wyładowań atmosferycznych, zgłaszanych dla siłowni wiatrowych, była ostatnio nieoczekiwanie duża. Wśród nich wystąpiły przypadki poważnego uszkodzenia. Łopatki turbin wiatrowych były często przedmiotem katastrofalnego zniszczenia, efekty którego są drogie, ponieważ zarówno kosztów materiałowych i instalacyjnych. Inny znaczący obszar uszkodzenia lub zakłóceń od piorunów dotyczy systemów elektrycznych i obwodów sterowania. Uszkodzenie wywołane piorunem bywa główną przyczyną przestojów podczas eksploatacji farm wiatrowych. Prawdopodobieństwa odgrywają dużą rolę w ochronie odgromowej, gdyż występowanie pioruna jest zjawiskiem statystycznym. Lokalizacji elektrowni wiatrowej, oraz czynniki, takie jak gęstość wyładowań doziemnych w tym miejscu, jest jednym z najważniejszych parametrów, które powinny być wzięte pod uwagę przy rozpatrywaniu poziom zabezpieczenia. Analizowanym przedmiotem jest mała turbina wiatrowa o pionowej osi obrotu łopatek. Celem artykułu jest analiza niezbędnego poziomu ochrony odgromowej takiej turbiny traktowane jako system i jej głównych elementów. Strefy i zmniejszeniem koncepcja ochrony odgromowej dla małej turbiny wiatrowej zostały zaproponowane w tym artykule.
EN
The observed number of lightning strikes, reported to wind turbines, has been unexpectedly large, recently. Among them there have been instances of severe damage. The blades of wind turbines have often been subject to catastrophic damage, results of which are expensive, because of both material and installation costs. A significant other area of damage or disruptions is where lightning affects electrical systems and control circuitry. Lightning damage is a major contributor to down-time in the operation of wind farms. The probabilities play a large part in lightning protection, as lightning is a statistical phenomenon. The location of the wind plant, and factors such as the ground flash density in that locality, is one of the important parameters which should be taken into account when considering a level of protection. The analysed subject has been a small wind turbine with the vertical axis of blades rotation. The aim of the paper is to analyze the necessary level of lightning protection of such turbine treated as the system and of its mean components. Zones and the concept of lightening protection for small wind turbine has been proposed in the article.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.