Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Liberalizacja rynku dalekobieżnych przewozów autobusowych w Niemczech : od konkurencji do monopolu

Beim Michał

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2019

|

R. 20, nr 3

27--40

PL

Republika Federalna Niemiec jest jednym z ostatnich państw Unii Europejskiej, które dokonały liberalizacji rynku dalekobieżnych przewozów autobusowych. Od 1935 r. do 2012 r. dostęp do rynku był ściśle reglamentowany. Przewoźnicy autobusowi byli dopuszczani tylko w sytuacji, gdy transport autobusowy nie zagrażał pozycji kolei, a był jedynie jej uzupełnieniem. Z początkiem 2013 r. zniesiono większość ograniczeń, rozpoczynając dynamiczny wzrost rynku. Autobusy międzymiastowe znacząco zmieniły politykę transportową miast oraz zdynamizowały konkurencję międzygałęziową w segmencie przewozów dalekobieżnych. W miastach niemieckich pojawiły się duże generatory ruchu, a przestrzeń dworców okazała się niewystarczająca. Autobusy dalekobieżne, mimo obostrzeń prawnych, stały się elementem regionalnych systemów transportowych. Nieprzyzwyczajony do konkurencji narodowy przewoźnik kolejowy Deutshce Bahn został zmuszony do odnalezienia się w nowej pozycji rynkowej – odpowiedzią było zwiększenie puli promocyjnych biletów. Równocześnie na rynku autobusowym rozpoczęły się procesy koncentracji, dominujący podmiot pozyskał ponad ¾ rynku. Gwałtowny rozwój rynku wywołał pytania o rozszerzenie na autobusy opłat za korzystanie z autostrad. Z perspektywy trzech lat, liberalizację rynku przewozów autobusowych należy uznać jednak za mającą korzystny wpływ na politykę transportową. Większość pasażerów autobusy pozyskały kosztem indywidualnej motoryzacji, a nie kolei, jak pierwotnie się obawiano.

EN

The Federal Republic of Germany is one of the last member states of the European Union that have liberalized the market of the long-distance buses (interurban buses). Since 1935 until the end of 2012 the access to the market was strictly regulated. Bus companies were allowed only when the bus transport does not threaten the position of railways, and it was only a supplement. The beginning of 2013 lifted most of the restrictions. It has started a dynamic growth of the market. The long-distance buses have changed significantly the urban transport policy as well as have boosted the intermodal competition in the segment of long-distance transport. In the German cities have appeared significant traffic generators, and space of bus terminals turned to be insufficient. Coaches, despite legal restrictions, have become part of the regional transport systems. The unaccustomed to competition national railway carrier – Deutsche Bahn – was forced to find a new position in the market. The answer was to increase the number of promotional tickets. At the same time at the bus market has begun the processes of concentration. The dominant company acquired more than three-quarters of the market. The rapid development of the long-distance buses caused the questions about the extension of a present of motorways toll for lorries also for buses. From the perspective of three years, the liberalization of the bus market to be considered, however, as having a positive impact on transport policy. Most of the passengers using interurban buses used to use private cars, not the railways, as originally feared.

2

Konkurencyjność rynku energii elektrycznej w Polsce

Nagaj R.

Rynek Energii

|

2017

|

Nr 2

3--10

PL

Celem artykułu było przeanalizowanie metod oceny konkurencyjności rynków energii elektrycznej w Unii Europejskiej oraz ocena jak Polska wygląda w tym obszarze gospodarki na tle innych państw unijnych. Ponadto z uwagi na podejmowane w Polsce działania regulacyjne mające na celu dalszy rozwój mechanizmów rynkowych i wdrożenie założeń trzeciego pakietu liberalizacyjnego Unii Europejskiej w odniesieniu do elektroenergetyki, autor starał się ocenić zmiany w tym aspekcie w latach 2013-2015. Przeprowadzona analiza wskazała, że jest to rynek na tyle specyficzny, że wskazane jest jego badanie przy pomocy szerokiego wachlarza mierników, których zestaw autor zaproponował w ramach syntetycznego wskaźnika konkurencji, przy pomocy którego zbadał rynek energii elektrycznej Polsce. Przeprowadzone w pracy badania wskazały, że poziom konkurencyjności w analizowanym okresie poprawił się.

EN

The aim of the article was to analyze methods of assessing the competitiveness of electricity markets in the European Union and to assess the electricity market’s competitiveness in Poland compared to other EU countries. Furthermore, the author tried to assess the changes in the electricity market in Poland in 2013-2015 due to regulatory actions which took place here because of the development of market mechanisms and the implementation of the objectives of the third liberalization package of the European Union in relation to the electricity sector. The analysis showed that this market is so specific that it is recommended that it should be tested with the help of a wide range of measures, a set of which the author proposed within the synthetic indicator of competition. Using this synthetic indicator the author examined the electricity market in Poland. The research carried out in the paper showed that the level of competitiveness in Poland during the studied period increased.

3

15 lat po liberalizacji rynku energii w Austrii – ewolucja i perspektywy

Kucharska A.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 1

83–-102

PL

Austria jest niewielkim państwem, ale o dość wysokim zapotrzebowaniu energetycznym. Nie posiada własnych złóż surowców energetycznych, a do tego brak dostępu do morza pociąga za sobą zależność od innych państw w kwestiach tranzytowych. Kraj jest położony w centrum Europy, dzięki czemu krzyżuje się w nim wiele międzynarodowych tras przesyłu, ale równocze- śnie sprzyja to łatwemu uzależnieniu od importu. W tych mało sprzyjających warunkach geopolitycznych przyszło Austrii mierzyć się w drugiej połowie XX w. z koniecznością kształtowania polityki energetycznej, która gwarantowałaby bezpieczeństwo energetyczne państwa i jednocze- śnie spełniała normy środowiskowe. Austria wcześnie dostrzegła potencjał odnawialnych źródeł energii, w szczególności hydroenergii, wykorzystując w ten sposób szczególną topografię kraju. Pod względem udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitej produkcji energii elektrycznej w kraju Austria należy do nielicznych pionierów energetyki odnawialnej w Europie. Sukcesem tego państwa była też dokonana w 2001 r. liberalizacja rynku energii elektrycznej, którą Austria przeprowadziła najszybciej spośród państw członkowskich Unii Europejskiej. Liberalizacja umożliwiła zasadniczą reorganizację struktury austriackiego rynku energii z korzyścią dla odbiorców końcowych. Nie udało się jednak zrealizować w pełni wszystkich założonych celów i Austria wciąż stoi przed pewnymi wyzwaniami związanymi z kształtowaniem rynku. Należą do nich, z jednej strony, kwestie wewnętrzne, takie jak wciąż wysoka koncentracja na rynku w obszarze sprzedaży energii. Z drugiej strony, budowa jednolitego rynku w Unii Europejskiej i konsolidacja z rynkami Europy Środkowo-Wschodniej wymagają dalszych działań w zakresie dostosowywania struktury austriackiego rynku energii. W artykule dokonano analizy zarówno podstaw, jak i samego procesu kształtowania rynku energii w Austrii, jego oceny i przeglądu bieżącej sytuacji stanu energetyki w państwie.

EN

Austria is a relatively small country, however it has quite a high energy demand due to the country’s high civilizational development. The country does not have its own natural energy resources. Austria also does not have access to the sea, therefore it cannot take advantage of offshore opportunities. These issues make Austria rely on other countries to import energy. Given Austria’s central geographical position, a significant number of international energy routes cross in Austria. This, however, entails Austrian strong import dependency. Despite the adverse geopolitical context, Austria needed to create a national energy policy, which would guarantee the energy security of the country and meet environmental standards. Austria recognised the potential of renewable energy sources quite early – especially hydro energy – taking advantage of the mountainous topography. The country is one of the leaders in the European Union in terms of share of renewable energy sources in overall domestic electricity production. 2001 marked the beginning of the symbolic liberalized energy market in Austria. The implementation process of the liberalization was the fastest of all the EU member states and was generally successful. The liberalization allowed the structure of the Austrian energy market to essentially be reorganized and to become beneficial for the final consumers. Nevertheless, not all the targets have been met. Austria is facing challenges regarding the further development of the energy market. This includes internal issues such as the still quite high market concentration at the retail level. On the other hand, the creation of a common European energy market and the market coupling with the Central and Eastern European region require further regulatory actions in regards to adjusting the structure of the Austrian energy market. The following paper analyzes the objective premises and the process of the energy market’s development in Austria. It also contains a review of the current national energy situation and an assessment of the liberalization process.

4

Polityka klimatyczno-energetyczna a ceny detaliczne energii elektrycznej w wybranych krajach Unii Europejskiej

Nagaj R.

Rynek Energii

|

2016

|

Nr 1

11--21

PL

Celem artykułu było określenie, jakie czynniki wywierają wpływ na ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych. Badanie zostało przeprowadzone dla wybranych krajów Unii Europejskiej dla okresu 2004-2014. W badanym okresie Komisja Europejska podejmowała intensywne kroki by zliberalizować sektory elektroenergetyczne w państwach członkowskich Unii Europejskiej, stworzyć wspólny rynek energii elektrycznej i zmniejszyć ujemny wpływ elektroenerge-tyki na środowisko naturalne. Celem tych działań była demonopolizacja rynku, niskie ceny energii elektrycznej i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Jednak analiza wykazała, że w badanym okresie ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych rosły. W artykule przeprowadzono dekompozycję zmian cen detalicznych energii elektrycznej w okresie 2004-2014 dla wybranych krajów Unii Europejskiej, analizę regresji oraz analizę korelacji. Analiza wskazała, że ceny detaliczne w niewielkim stopniu były kształtowane przez czynniki rynkowe (mimo braku regulacji cen), a były kształ-towane głównie przez podatki i opłaty związane z prowadzeniem polityki energetycznej i klimatycznej.

EN

The aim of the paper was to determine the factors that impact on the end-user electricity prices. The research was conducted for selected EU Member States for the period 2004-2014. In the analyzed period, the European Commission has taken an intensive steps to liberalize electricity markets in the EU Member States, to create an internal electricity market and reduce negative impact of electricity sector on the environment. The purpose of these measures was to create demonopolisation of the market, lower electricity prices and increase use of renewable energy sources. However, the analysis showed that in the studied period end-users electricity prices grew. In the article the breakdown of the changes in retail electricity prices for selected EU Member States in 2004-2014 was examined, regression analysis and correlation analysis used. This analysis showed that retail prices were only slightly influenced by market factors (despite the absence of price regulation), and were driven mainly by taxes and fees related to energy and climate policies.

5

Wpływ liberalizacji rynku lotniczego na rozwój rynku przewozów lotniczych w Polsce oraz możliwość regresu związana z Brexitem

Fajczak-Kowalska A., Ziemiński P., Rudowska P.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2016

|

nr 11

65--78

PL

Od początku istnienia rynek transportu lotniczego rozwijał się bardzo dynamicznie. Przełomowym wydarzeniem było zapoczątkowanie procesu liberalizacji, który zainicjował gwałtowny rozkwit lotnictwa w całej Europie. Skład sygnatariuszy umowy o Wspólnym Europejskim Obszarze Lotniczym rozszerzał się z biegiem lat, wraz z wstępowaniem nowych państw do Unii Europejskiej. W efekcie przystąpienia Polski do układu, w krajowych portach lotniczych pojawiły się pierwsze linie niskokosztowe (ang. low-cost carriers, LCC) rewolucjonizując postrzeganie tej gałęzi transportu przez społeczeństwo. Tanie linie lotnicze poprzez oferowanie niższych cen przewozowych wpłynęły na rozwój wielu obszarów gospodarki lotniczej w szczególności infrastruktury punktowej w postaci dynamizacji portów regionalnych. Powstało wiele nowych połączeń, największą ich część stanowią połączenia do Wielkiej Brytanii, która aktualnie stanęła przed przełomową decyzją dotyczącą wyjścia z Unii Europejskiej, potocznie zwaną Brexitem. Rozważania w artykule pokażą prawdopodobny efekt opuszczenia wspólnoty przez Zjednoczone Królestwo.

EN

Since the beginning of its existence the aviation industry has developed dynamically. The breakthrough has been initiated with the process of liberalization, that started an exponential rise of aviation all over the Europe. Composition of signatories of the European Common Aviation Area agreement has broaden over the years with new countries joining the EU. In the effect of Poland acceding to the agreement many low-cost carriers has appeared in domestic airports revolutionising the outlook of Polish society for this mean of transportation. Low-cost carriers due to offering cheaper flight prices has exerted an strong impact on development of the aviation market, specifically domestic airports. Many new connections has arisen and the vast majority of those are flights to the United Kingdom currently struggling with a decision of leaving the EU. Considerations concluded in the article would indicate the possible effect of Brexit.

6

Realizacja polityki energetycznej w obszarze gazu ziemnego

Olkuski T., Szurlej A., Janusz P.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 2

5--17

PL

W artykule zostały przybliżone dwa dokumenty rządowe: „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” oraz projekt „Polityki energetycznej Polski do 2050 roku”. Poddano ocenie szczegółowe zadania z Polityki energetycznej Polski do 2030 roku w sektorze gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem działań, które miały miejsce w ciągu ostatnich lat, w zakresie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Przybliżono wpływ zmian otoczenia regulacyjnego na liberalizację rynku gazu. Ponadto zwrócono uwagę na znaczenie gazu jako surowca energetycznego oraz zmieniającej się jego roli w zależności od przyjętego scenariusza w projekcie przyszłej polityki energetycznej. Z informacji przekazywanych przez przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki wynika, że dokument ten zostanie ogłoszony dopiero w grudniu bieżącego roku po zakończeniu obrad konferencji stron ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatycznych (COP21), któ- ra odbędzie się w Paryżu. Wstrzymanie prac nad projektem wynika z konieczności uwzględnienia w polityce energetycznej Polski globalnych ustaleń klimatycznych, a zwłaszcza rozstrzygnięć na poziomie UE. Przyjęcie przez delegatów ostrzejszych niż obecnie limitów emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza CO2, może wymusić wprowadzenie w Polsce scenariusza gaz + OZE, który w chwili obecnej jest scenariuszem alternatywnym, podczas gdy najbardziej prawdopodobnym, na chwilę obecną, jest scenariusz zrównoważony.

EN

The paper presents two government documents: Energy Policy of Poland until 2030, and a draft Energy Policy of Poland until 2050. It assesses thoroughly specific tasks of the Polish Energy Policy until 2030 in the natural gas sector, with particular emphasis put on action taken over the past years aiming to diversify the natural gas supply. The impact of changing regulatory environment on the gas market liberalisation has been shown as well. Furthermore, the paper stresses the importance of gas as an energy source and its changing role depending on the scenario adopted in the draft future energy policy. According to information provided by the representatives of the Minister for Economic Affairs, this document will not be announced until December this year, following the close of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP21), to be held in Paris. The fact of not continuing the works on the draft results from consistency with global climate positions within the Polish Energy Policy, and in particular with solutions at the EU level. If the delegates adopt more stringent than currently accepted emission limits of greenhouse gases, especially CO2, it may force Poland to introduce the gas + RES scenario, which is currently an alternative scenario, whereas the most probable today is the balanced scenario.

7

Analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii

Kamiński J., Kaszyński P., Malec M., Szurlej A.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 3

25--36

PL

Wdrażane od wielu lat reformy liberalizujące rynki paliw i energii, w istotny sposób wpłynęły na działalność przedsiębiorstw na rynku, co nie pozostało bez wpływu także na zużycie energii pierwotnej w Polsce. Implementacja kolejnych elementów procesu liberalizacji, tj. komercjalizacji, prywatyzacji, rozdziału działalności (unbundling), dostępu stron trzecich (TPA), konkurencji oraz nadzoru niezależnego regulatora przyczyniła się do bardziej dynamicznego rozwoju sektora, wzrostu efektywności ekonomicznej i redukcji kosztów działalności przedsiębiorstw. Zmiany te wpłynęły również na sektory bezpośrednio powiązane, w tym przede wszystkim sektor surowcowy (dostawcy paliw). Występuje coraz silniejsza presja na renegocjowanie kontraktów i obniżanie cen paliw. Oprócz tego, zarządy koncernów energetycznych coraz częściej podejmują decyzje o zmianie technologii wytwarzania energii elektrycznej lub zmianie wykorzystywanego paliwa, co ma przynieść optymalizację kosztów funkcjonowania. Uwzględniane są przy tym nowe regulacje środowiskowe. W związku z tym, celem niniejszego artykułu jest analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii.

EN

The liberalization of energy markets has changed the aims of energy companies. It has also indirectly influenced the consumption of primary energy carriers in Poland. Successive implementation of particular elements of the liberalization, i.e. the commercialization, privatization, unbundling, third party access (TPA) rule, competition, and supervision of an independent regulatory authority led to more dynamic development of the sector and increased economic efficiency through cost reductions. These changes have also impacted interrelated sectors, primarily the mineral resources sector (fuel supplies). There is increasing pressure on the renegotiation of contracts and the reduction of fuel prices observed in the current energy sector. Moreover, power producers increasingly often make decisions that lead to changes in power generation technology and primary energy carrier in order to optimize the costs of operation. This also includes new environmental regulations. In this context, the aim of this paper is to analyze changes in primary energy consumption in Poland in the context of the liberalization of the fuel and energy markets.

8

The modernization of the energy sector in Denmark

Frączek P.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 1

387--401

EN

Denmark is among the leaders who change their energy policy to guarantee its stable and sustainable character. The consistent pursuit of an energy policy enabled the country to lower both the level of its energy consumption and greenhouse gas emissions, while providing grounds for economic development. The study demonstrates that the main factors which led to the transition of Danish energy policy were the oil crisis of the 1970s as well as public expectations regarding their energy policy which was to be based on the concept of stability and sustainability.

PL

Dania jest jednym z liderów zmian w polityce energetycznej, zmierzających do stosowania koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. W wyniku konsekwentnie realizowanej polityki energetycznej w Danii udało się ograniczyć poziom zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych, jednocześnie zapewniając warunki do rozwoju gospodarczego. W opracowaniu wskazano, że głównym czynnikiem, który doprowadził do zmian w polityce energetycznej Danii, był kryzys naftowy lat 70. XX wieku. Przed jego wybuchem dominujący udział w strukturze źródeł energii pierwotnej Danii miała importowana ropa naftowa, która w 1972 r. zaspokajała ponad 90% zapotrzebowania na energię pierwotną w tym kraju. Cechą duńskiego sektora energii była także jego niewielka efektywność oraz wysoki poziom zanieczyszczeń atmosfery związany ze spalaniem paliw kopalnych. Kryzys naftowy wymusił podjęcie działań modernizacyjnych, których celami było m.in. zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, zdywersyfikowanie struktury jej źródeł oraz poprawa efektywności sektora energii. Istotnym czynnikiem wymuszającym modernizację duńskiego sektora energii była także kwestia zmiany nastawienia społecznego do prowadzonej polityki energetycznej w Danii. Obecnie w społeczeństwie dominuje pogląd, że podstawą polityki energetycznej powinna być koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego. Kierunek ten jest szczególnie mocno obserwowany w Danii od końca lat 80. XX wieku po publikacji raportu Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (tzw. raportu Brundtlanda). W tym okresie w Danii występowała znacząca emisja zanieczyszczeń atmosfery związana ze zwiększeniem znaczenia węgla kamiennego. Za sprawą rosnącej świadomości społecznej co do konsekwencji środowiskowych gospodarowania energią w latach 90. XX wieku podjęto działania na rzecz ograniczenia zużycia energii. Dla osiągnięcia tego celu istotne było przyjęcie w 1988 r. przepisów zabraniających stosowania ogrzewania elektrycznego w nowych budynkach, które mają dostęp do sieci ciepłowniczej lub do sieci gazowniczej (Jacobsen, (http)). Przyjęcie tych przepisów przyczyniło się do ograniczenia zużycia węgla będącego w tym okresie głównym źródłem energii elektrycznej i jednocześnie źródłem emisji zanieczyszczeń atmosfery. Wpłynęło to także na zmniejszenie zapotrzebowania na import tego paliwa. Promowanie w tych przepisach rozwoju sieci ciepłowniczych wiązało się ze spalaniem w instalacjach kogeneracyjnych gazu ziemnego, którego zasoby gwarantowały niezależność od importu surowców. Dodatkową korzyścią z wprowadzenia tych przepisów była poprawa bilansu płatniczego kraju oraz zwiększenie zużycia gazu ziemnego. Uświadomienie społeczeństwu konsekwencji ekologicznych realizowanej polityki energetycznej wpłynęło na zwiększenie poparcia dla rozwoju proekologicznych źródeł energii. Społeczeństwo duńskie jest gotowe ponosić większe koszty energii w zamian za gwarancję, że przyczynia się to do ochrony środowiska. Zwiększeniu roli OZE w bilansie energetycznym służy m.in. zrealizowana w 1992 r. reforma podatków dotyczących gospodarowania energią. Reforma ta wprowadziła podatek od paliw konwencjonalnych, przy jednoczesnym zwolnieniu z opodatkowania OZE, co przyczyniło się do ograniczenia zużycia paliw konwencjonalnych. Istotą reformy było zobowiązanie wszystkich grup odbiorców, w tym odbiorców domowych, do płacenia podatku, którego wysokość została uzależniona od wielkości emisji CO2 wywołanej spalaniem paliw. Podatek ten jest formą przeniesienia na odbiorcę finalnego kosztów efektów zewnętrznych wywołanych przez zużycie nośników energii pierwotnej. Współcześnie sektor energii w Danii charakteryzuje się zróżnicowaną strukturą źródeł energii pierwotnej. Mimo ograniczenia znaczenia ropy naftowej w dalszym ciągu ma ona największy udział (44% w 2011 r.) w bilansie energetycznym Danii (BP, 2012). Oprócz tego paliwa po ponad 15% udziału mają węgiel, gaz ziemny i OZE. Należy podkreślić, że udział OZE w produkcji energii elektrycznej w Danii jest jednym z najwyższych na świecie, co wiąże się z poparciem społecznym dla stosowania tego rodzaju źródeł. Istotnym elementem polityki energetycznej Danii jest silna pozycja OZE oraz duża efektywność zużycia nośników energii. Zmiany polityki energetycznej przyczyniły się do zwiększenia niezależności energetycznej Danii, co wiązało się głównie z wprowadzeniem do eksploatacji w początku lat 80. XX wieku złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. W wyniku prowadzonych prac poszukiwawczych w 1997 r. Dania po raz pierwszy stała się w pełni wystarczalna energetycznie. Do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Danii przyczynia się także obserwowany począwszy od ostatniej dekady XX wieku, rosnący udział OZE. W kolejnych latach, zgodnie z priorytetami duńskiej polityki w tym zakresie, znaczenie tych paliw w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju wzrośnie. Podejście to jest związane z oczekiwaniami społecznymi, aby polityka energetyczna Danii pozwalała na wdrażanie koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. Prowadzona polityka energetyczna przyczynia się także do poprawy konkurencyjności duńskiej gospodarki przez rozwój technologii energetycznych oraz eksport wyrobów przemysłu pracującego dla „zielonej gospodarki”. W wyniku rozwoju technologii energetycznych obecnie około 1/3 zainstalowanych na świecie turbin wiatrowych pochodzi z Danii (EREC, 2009). Sprzedaż zaawansowanych technologicznie produktów duńskiego przemysłu energetycznego jest źródłem 11% przychodów z eksportu (The Danish..., 2012). Silna pozycja przedsiębiorstw produkujących zawansowane technologicznie wyroby dla „zielonej gospodarki” sprzyja zwiększeniu zatrudnienia w duńskich przedsiębiorstwach, przyczynia się do zwiększenia dochodu społeczeństwa oraz wpływają na poparcie społeczeństwa dla rozwiązań proekologicznych w prowadzonej gospodarce energetycznej. Duże znaczenie dla zmian modernizacyjnych miała liberalizacja duńskiego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego. Reformy liberalizacyjne rynku były związane głównie z dążeniem duńskich firm do udziału w wymianie na liberalizującym się rynku pozostałych krajów nordyckich (OECD/IEA, 2005). Oprócz korzyści z wymiany z innymi krajami nordyckimi liberalizacja wpłynęła także na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Danii (Hellmar i Warell, 2009). Liberalizacja wiązała się z wymuszeniem konkurencji między uczestnikami rynku, co wpłynęło na poprawę efektywności tych przedsiębiorstw. Działania liberalizacyjne przyczyniły się do poprawy jakości obsługi klientów finalnych oraz do ograniczenia poziomu cen dla tych odbiorców. Duży wpływ na poprawę efektywności przedsiębiorstw energetycznych miała działalność regulatorów rynku, którzy przez prowadzenie analiz porównawczych wymuszali poprawę efektywności duńskich przedsiębiorstw sektora (Jamasb i Pollitt, 2001; NEP, 2009; DARE, 2011). Poprawa efektywności wpływa na wzrost konkurencyjności duńskiej gospodarki.

9

Wpływ liberalizacji rynku gazu ziemnego na bezpieczeństwo energetyczne Polski

Iwicki P., Janusz P., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 3

3--13

PL

Głównym celem artykułu było ukazanie zmian, które miały miejsce na krajowym rynku gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem tych zmian w zakresie liberalizacji rynku i jego wpływu na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Analizę rozpoczęto od przybliżenia istotnych dla budowy konkurencyjnego rynku gazu regulacji na poziomie UE oraz kraju, w tym m.in. III pakiet energetyczny, nowelizację ustawy Prawo energetyczne, a także rozporządzenie SOS, ustawę o zapasach i jej nowelizację, jako podstawowe regulacje w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego w obszarze gazu ziemnego. Przestawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w Polsce, podkreślono jego wysoką dynamikę wzrostu w ostatnich latach, w porównaniu do krajów UE. Następnie porównano za pomocą wybranych wskaźników postęp w zakresie liberalizacji rynku gazu w latach 2010–2013. Pomimo pewnego postępu krajowy rynek gazu ziemnego jest na początkowym etapie tworzenia rynku konkurencyjnego. Z analizy przedstawionych regulacji prawnych wyłania się brak spójnego podejścia do zagadnienia liberalizacji rynku gazu ziemnego i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju w zakresie gazu ziemnego. Na uwagę zasługuje fakt, że część regulacji krajowych nie jest spójna z przepisami UE.

EN

The paper mainly aims at presenting the changes that occurred in the domestic natural gas market, and focuses in particular on these changes with regard to market liberalisation and its impact on the energy security of Poland. The analysis starts with an insight into EU and Poland's regulations relevant for creating a competitive natural gas market at EU and domestic level, including, inter alia, the Third Energy Packet, the amendments to the Energy Law as well as the security of supply regulation, the act on reserves and its amendments, and which are key regulations for energy security in the gas sector. Main conditions for the natural gas market in Poland have been presented with particular emphasis on its high growth dynamics in recent years, compared to EU countries. Then, with the use of selected indices, a progress made towards natural gas market liberalisation has been compared from 2010 to 2013. Despite certain progress, the domestic natural gas market is at an early stage of creating a competitive market. From the analysis of legal regulations emerges the lack of a coherent approach to natural gas market liberalisation and enhancing energy security of the country as far as natural gas in concerned. The fact should also be stressed that a subset of national regulations are inconsistent with EU legislation.

10

The effect of the EU - USA "Open Skies" agreement North Atlantic air transport

Barcik A., Dziwiński P.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

EN

The aviation markets of European Union and the United States represent together approximately 60% of global aviation. The economic benefits associated with the implementation of the agreement are noticeable however it seems to be too early for making final summaries. Undoubtedly the potential economic benefits of removing the barriers to the EU - US transatlantic market are very significant and not to overvalue24. Open Skies agreement is an important development in the evolution of the global air transport industry. The open skies is very likely to result in great choice for travelers, lower fares and better levels of air service for many parts of Europe and United States. The comprehensive North Atlantic air transport agreement liberalizes the aviation market and brings it closer to trade and investment patterns in the broader US - EU relationship. It also provides significant advantages across the board for the air services sector, consumers, businesses who rely on express delivery services, commercial air travel and tourism.

PL

Północno - Atlantycka umowa "Open Skies" zawarta między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi jest istotnym krokiem w kierunku liberalizacji rynku lotniczego w tym regionie. Poprzez eliminację barier w dostępie do rynku, umowa przyczynia się do poprawy konkurencji na rynku lotniczym dzięki bliższej współpracy linii lotniczych, zawieraniu umów „joint venture", obniżeniu cen oraz zwiększeniu konkurencyjności. Artykuł opisuje tło procesu zawarcia umowy, jak również kluczowe korzyści z niej wynikające a także wpływ umowy na rynek lotniczy.

11

Turnaround coordinator. Yes or not?

Hromadka M.

Transport Problems

|

2013

|

T. 8, z. 4

59--66

EN

Both low cost carriers ‘fresh wind’ and liberalisation of ground handling market makes airlines to be cost-wise in every single field. Thus, ground handling contract are cutting down in terms of their costs. Handling companies struggle with pressure being put from the market environment, they rush 25 minutes turnaround with couple of people. This can be potentially dangerous from the safety point of view. One of possible solutions seems to be introducing turnaround coordinator, person who would supervise the ramp handling procedures. This paper discusses the role of turnaround coordinator within the aircraft turnaround process. Duties and responsibilities of this person are described. However, not every airport is staffing this position. The survey shows that smaller airports pay much more attention to this issue than the big ones.

PL

Niskie koszty niosą „świeży powiew wiatru”, a liberalizacja rynku obsługi naziemnej sprawia, że linie lotnicze mądrze gospodarują kosztami w każdej pojedynczej dziedzinie. Tak więc umowa obsługi naziemnej przewiduje obcięcia pod względem kosztów. Firmy obsługujące walczą z presją z otoczenia rynku, śpieszą się z 25 minutowym obrotem zaledwie z kilkoma osobami. To może być potencjalnie niebezpieczne z punktu widzenia bezpieczeństwa. Jedno z możliwych wyjść wydaje się wprowadzać koordynatora, osobę, która nadzorowałaby procedurę obsługi ramp. Ten artykuł rozważa rolę koordynatora w ciągu procesu samolotu. Opisane są zadania i obowiązki tej osoby. Natomiast nie każde lotnisko posiada tą pozycję w personelu. To badanie pokazuje, że mniejsze lotniska zwracają dużo więcej uwagi na ten problem niż te wielkie.

12

Uwarunkowania wzrostu znaczenia gazu ziemnego w Danii

Kaliski M., Frączek P.

Rynek Energii

|

2013

|

Nr 3

101--107

PL

Celem opracowania jest omówienie uwarunkowań rozwoju rynku gazu ziemnego w Danii. Dla realizacji tego celu analizie poddano czynniki, które doprowadziły do zmiany struktury źródeł energii pierwotnej. Szczególny nacisk położono na zagadnienia konsekwencji kryzysu naftowego oraz oczekiwań społecznych, aby polityka energetyczna był prowadzona zgodnie z koncepcją rozwoju zrównoważonego i trwałego. Omówiono kwestie poszukiwań złóż gazu ziemnego, rozbudowy infrastruktury gazowniczej i liberalizacji branży gazowniczej. Wskazano na wpływ upowszechnienia instalacji kogeneracyjnych i sieci ciepłowniczych na zmianę duńskiego bilansu energetycznego oraz na działania instytucji państwa, które przyczyniły się do zmiany polityki energetycznej kraju. Na podstawie tych rozważań sformułowano wnioski dotyczące rozwoju gazownictwa w Polsce.

EN

The aim of the study is to discuss the requirements for natural gas market development in Denmark. The factors which led to changes in the country’s structure of primary energy sources are consequently analyzed. Emphasis has been placed on the issues of oil crisis consequences and on the social expectations that energy policy be pursued according to the concept of sustainable development. The search for natural gas fields, the extension of natural gas infrastructure and the liberalization of the gas sector have been discussed. The study points at the influence of cogeneration systems and district heating on the transformation of the Danish energy-mix as well as the role of the state institutions which have led to a changed energy policy of the country. On the basis of these considerations, conclusions about the gas market in Poland have been formulated.

13

Liberalizacja rynku energii elektrycznej szansą na rozwój usług

Widerski R.

Polityka Energetyczna

|

2013

|

T. 16, z. 1

39-56

PL

Artykuł w swoim założeniu odpowiada na postawione pytanie badawcze: jak proces liberalizacji rynku energii elektrycznej wpływa na rozwój usług świadczonych w branży elektroenergetycznej? Na wstępie praca przedstawia krótką genezę pierwszego w Europie procesu liberalizacji rynku energii elektrycznej, który był zapoczątkowany w Wielkiej Brytanii. Ponadto zostały opisane trudności z klasyfikacją coraz większej ilości usług obecnych na liberalnych rynkach energii elektrycznej według światowej organizacji handlu (WTO). Aspekt ten został podkreślony również w odniesieniu do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) oraz Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). W części pierwszej przedstawiono funkcjonowanie europejskiego hurtowego rynku energii elektrycznej, podmioty na nim obecne, strukturę wytwórczą i główne rynkowe centra handlu energią w krajach członkowskich Unii Europejskiej (UE). Następnie został poruszony problem ograniczający funkcjonowanie europejskiego rynku energii w UE, który polega na małej ilości i niewystarczającej zdolności przesyłowej istniejących sieciowych połączeń transgranicznych, zwłaszcza wśród państw z Europy Środkowo-Wschodniej. W drugiej części zaprezentowano ogólną strukturę i zasady funkcjonowania zliberalizowanego rynku energii elektrycznej w Polsce. Począwszy od opisu wspólnotowych i krajowych podstaw prawnych, poprzez zasadę unbundlingu, a kończąc na konkurencyjnych i rynkowych formach handlu energią elektryczną. W trzeciej części zaprezentowano dynamiczny rozwój usług wynikający z procesu liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce. Poszczególne rodzaje usług zostały podzielone na trzy grupy. Pierwszą grupę stanowią usługi podstawowe, na które składają się przesył i dystrybucja oraz handel. Drugą grupę stanowią uzupełniające usługi dodatkowe w postaci transmisji danych sieciami elektroenergetycznymi. Trzecia grupa to usługi zewnętrzne, takie jak np. consulting czy audyt energetyczny. Artykuł zakończony jest konkluzją mówiącą, że proces liberalizacji rynku energii elektrycznej znacznie przyspiesza rozwój usług świadczonych w branży elektroenergetycznej. Jednocześnie możemy stwierdzić, że zarówno światowe jak i polskie klasyfikacje usług nie nadążają za dynamicznym liberalnym rozwojem rynku energii elektrycznej i w przyszłości raczej pewne są zmiany rozszerzające te klasyfikacje.

EN

This article answers the following research question: how does the process of liberalization of the electricity market affects the development of services related to the electrical sector? The article starts by presenting a brief genesis of the liberalization of electricity markets around the world, which began in the UK. The article also reviews the difficult classification of the growing portfolio of services defined by the World Trade Organization WTO, which are present in liberalized electricity markets. This aspect was also emphasized in relation to the Polish Classification of Goods and Services (PKWiU) and the Polish Classification of Activities (PKD). The first part of the article presents the functioning of the European electricity market, the major players in the market, and the structure of the European electricity trading market. The limitations of the European electricity market is functioning were also presented, limitations which are due to the limited number of cross border network connections and their insufficient capacity for certain European countries. The second part of the article presents the complicated structure of and the rules for operating within the liberalized electricity market in Poland. It begins with a community description and the local legal basis provided by the rule of unbundling, ending with competitive and market forms of electrical energy trading. The third part of the article presents the dynamic development of services resulting from the liberalization of the electricity market in Poland. Different types of services were divided into three groups. The first group consists of basic services, which include transmission and distribution as well as trade. The second group consists of the additional basic services such as data transmission via the electricity networks. The third group includes external services such as consulting, advisory, or energy audits. The analysis concludes that liberalization of the electricity market significantly accelerates the development of services provided in the electrical sector. In addition, can be concluded that WTO and Polish classifications of services have not kept up with the dynamic development of the services electricity market, so future changes are certain.

14

The Areas of Competition and Planes of Cooperation in The Polish Passenger Services Market (Sea, Rail and Air Transport)

Mańkowska M.

Logistics and Transport

|

2013

|

Vol. 20, No. 4

89--98

EN

The modern, global passenger services market operates in the circumstances of constantly evolving occurrences of competition and cooperation. In the interbranch transport relationships it is characterized by a variety of economic relations connecting market entities. The pace and direction of these transformations drive processes of globalization as well as liberalization and deregulation of this sector of services. Liberalization drives interbranch competition, whereas cost and political pressure stimulates development of various forms of cooperation. The article aims at demonstrating areas of competition and planes of interbranch cooperation in the Polish passenger services market with an example of sea, air and rail transport.

15

Problems of World Air Transportation Market Globalization

Bugayko D., Kulyk M., Kharchenko V., Ilienko O.

Logistics and Transport

|

2013

|

Vol. 19, No. 3

65--74

EN

The principles of civil aviation safety and efficiency in conditions of air transportation market globalization are considered. The paper paid special attention to the civil aviation threats and risks in the context of globalization processes. The paper deals with problems of changes of multilateral and bilateral regulations philosophy, the liberalization of airlines designation, national ownership and control provisions, the development of airline alliances, code-sharing agreements and franchising, the development of low-cost carriers operations, the outsourcing of ground handling, aircraft repair and maintenance, the globalization and commercialization of airports and air navigation service providers, the significant growth of air cargo and logistics transportations.

16

The modernization of the energy sector in Poland vs. Poland’s energy security

Frączek P., Kaliski M., Siemek P

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 2

301--316

EN

The paper discusses the essence of Poland’s energy security, decisive factors for its attainment and the structure of primary energy sources of the country. It describes the main problem areas in functioning of the energy sector in Poland, as well as the conditions for its modernization. The issues of increasing the natural gas share in the country’s structure of primary energy sources and a construction of the first nuclear power plant in Poland have been particularly emphasised. The paper stresses that without modernizing actions it will be impossible for Poland to fulfil international obligations concerning changes in the functioning of the energy sector. The study, analysing the conditions for increasing the role of natural gas in Poland, points at the necessity to expand the gas infrastructure, to increase a scale of gas production from domestic deposits and to complete liberalization of the energy industry. It also emphasises that a potential delay in the construction of the country’s first nuclear power plant may limit competitiveness of the economy.

PL

W artykule omówiono istotę bezpieczeństwa energetycznego Polski, czynniki decydujące o jego osiągnięciu oraz strukturę źródeł energii pierwotnej w kraju. Przedstawiono główne problemy funkcjonowania sektora energii w Polsce oraz uwarunkowania jego modernizacji. Szczególny nacisk położono na kwestie zwiększenia udziału gazu ziemnego w krajowej strukturze źródeł energii pierwotnej oraz budowy pierwszej elektrowni atomowej w Polsce. Podkreślono, że bez podjęcia działań modernizacyjnych niemożliwe będzie wypełnienie zobowiązań międzynarodowych Polski dotyczących zmian w sposobie funkcjonowania sektora energii. Analizując uwarunkowania zwiększenia znaczenia gazu ziemnego w Polsce, wskazano na konieczność rozbudowy infrastruktury gazowniczej, zwiększenia skali wydobycia gazu ziemnego z krajowych złóż oraz na kwestię dokończenia liberalizacji branży. Podkreślono, że dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju konieczne jest także konsekwentne prowadzenie dalszych działań na rzecz rozwoju alternatywnych technologii energetycznych, co pozwoli na skorzystanie z ewentualnych pojawiających się szans dotyczących różnych opcji. Szczególne miejsce w tych działaniach powinna mieć budowa w Polsce pierwszej elektrowni atomowej. Realizacja tej inwestycji pozwoli na pozyskanie taniej i czystej ekologicznie energii elektrycznej. Istotne jest także odnotowywane znaczące poparcie społeczne dla realizacji tej inwestycji. Podkreślono, że ewentualna zwłoka w pracach służących budowie pierwszej elektrowni atomowej w kraju może przyczynić się do ograniczenia konkurencyjności gospodarki. Ponadto wskazano, że konieczne będą także działania o charakterze edukacyjnym, które uświadomią społeczeństwu skalę wyzwań, jakie stoją przed krajowym sektorem energii, oraz wskażą wpływ upowszechniania konkurencyjnych cenowo źródeł energii na sytuację krajowej gospodarki oraz na utrzymanie i tworzenie miejsc pracy. Działania te przyczynią się do uzyskania poparcia wszystkich uczestników rynku energii dla podejmowania działań na rzecz takiego kształtowania struktury źródeł energii pierwotnej, aby możliwe było uzyskiwanie jak najniższych kosztów wytwarzania energii elektrycznej oraz jednoczesne minimalizowanie konsekwencji ekologicznych prowadzenia gospodarki energetycznej.

17

Liberalization and regulation in Central European railway markets

Tomeš Z.

Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński

|

2012

|

Nr 18

279--293

EN

European reforms were applied to revitalise Central European railways. These were based on a vertical separation of the infrastructure from the operation and on allowing third-party access. Central European countries were originally behind in application of the regulations. Approaching EU accession, however, made them apply these very rigorously. As a result of liberalisation, the competition in railway freight transport is fiercer in new member countries than in the old member countries. On top of this, those new member countries with the most developed competition are experiencing the largest drop in their railways’ market shares. Some countries indicate that competition development is supported not so much by the implementation of reform strategies but rather by the weakness of the incumbent who typically has chronic problems with liquidity and indebtedness while the newly arising competitors strip them of the most lucrative parts of the market. The drop in the railways’ modal shares is further deepened by the setup of the infrastructure fees. These are very high, especially for freight transport, in order to support the passenger transport. This approach, however, deforms the market and further weakens railway freight transport competitiveness. Countries have mixed and ambiguous experience with vertical unbundling. On the one hand it shaken railways monopoly and competition was strongly pushed, especially in freight transport. On the other side it did not stop the ongoing decrease in market share and numerous countries are experiencing a pronounced financial weakening of their incumbents. The Central European incumbents were drastically weakened by the transformation and by long-term government underfunding. The liberalisation of the rail market represents further pressure. Even though the competition is bringing positive effects, especially in better customer service and reduced tariffs, the risks of such development must not be neglected. Railway companies are weakened to such an extent that some present an acute risk of a financial collapse. The current global crisis has contributed as well. New competitors are interested only in the most lucrative parts of the rail business and the weakened rail companies are losing many market segments. On the other hand, the national railway operators represent a strong political and labour union force and compel the payment of numerous subsidies to keep the companies in business. In some countries, the result of this development can then be seen in the form of dynamic competition in the most lucrative market segments, an overall decrease in the railways’ market share and the growth of public subsidies not for prospective restructuring projects, but rather to fund the incumbent’s mere survival.

18

Znaczenie lotniczych przewoźników niskokosztowych w procesie rozwoju turystyki kontynentalnej na przykładzie Europy

Hawlena J.

Logistyka

|

2012

|

nr 3

PL

Rozważania zawarte w artykule dotyczą powstania i rozwoju działalności lotniczych przewoźników niskokosztowych oraz wpływu tego procesu na branżę turystyczną. Kształt i dynamika rozwoju obu rynków charakteryzuje się określonym stopniem wzajemnych zależności. Bez rozszerzenia sieci i dystansu lotniczych destynacji, tempo rozwoju ruchu turystycznego byłoby znacznie wolniejsze, a niektóre rejony świata pozostałyby niedostępne. Wiele ośrodków, które jeszcze niedawno stanowiły obszary peryferyjne, zwiększyło swoją dostępność dzięki działalności linii niskokosztowych. W publikacji zaprezentowano zagadnienia związane z genezą i rozwojem tych przewoźników, zarówno w ramach kontynentu jak i w Polsce. W dalszej części przedstawiono rozwój turystyki w oparciu o ofertę przewoźników niskokosztowych. Z przeprowadzonych rozważań wynika, że dynamika rozwoju turystyki jest w określonym zakresie zależna od stopnia dostępności i kosztów związanych z komunikacją lotniczą. Dotyczy to szczególnie segmentu usług turystycznych, w których działalność poznawcza i rekreacyjna jest realizowana w coraz odleglejszych regionach kontynentu i świata.

EN

The article concerns the origin and development of low cost carriers and the impact of this process on the tourism industry. The shape and the dynamics of the development of both markets is characterized by a certain degree of mutual dependencies. Without the extension of the network and the incorporation of ever more distant flight destinations, the pace of development of tourism would be much slower, and some parts of the world would remain inaccessible. Many tourist resorts, which until recently were the peripheral areas, have increased their availability through the activity of low-cost lines. The article presents these issues, which are related to the genesis and development of the carriers, both within the continent and, more particularly, within Poland. The following section presents the development of tourism based on the offer of low-cost air carriers. From the considerations made it can be concluded that the dynamics of tourism development is, within a certain range, dependent on the degree of availability and on the cost of air transportation. This applies particularly to tourism in more distant regions of the continent, and of the world.

19

Zasady dostępu polskich przewoźników drogowych do przewozów kabotażowych w państwach UE.

Lewandowski P.

Logistyka

|

2011

|

nr 3

PL

Transport jest tym z sektorów gospodarki od którego zależy efektywność korzyści z istnienia jednolitego rynku. Od powstania Wspólnoty głównym kierunkiem rozwoju była liberalizacja warunków transportu między państwami członkowskimi. Znoszenie ograniczeń w przewozach rzeczy w danym państwie wykonywanych przez przewoźników zewnętrznych przebiegało w warunkach konfliktu interesów. Wprowadzany początkowo okres przejściowy pozwalał w coraz większym stopniu stosować licencje przewozowe. Raporty Komisji, zarówno w pierwszym roku jak i w całym pięcioletnim okresie obowiązywania regulacji nie potwierdziły obaw, że przewoźnicy krajów o niskich kosztach pracy zdominują przewozy wewnętrzne dużych państw członkowskich. Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004r. wywołało poprzednie obawy. Próbowano temu zaradzić poprzez wprowadzenie początkowo okresów przejściowych a później od 2010r. nowych regulacji. Liberalizacja przewozów kabotażowych przynosi mieszkańcom wspólnoty wymierne korzyści jak np.: spadek cen za przewozy, poprawa jakości, zmniejszenie emisji gazów.

EN

Transport is it depend from sectors of economies from which from homogeneous existence of market efficiency of benefit. Former liberalization of condition of transport from start of existence of community between states -members main direction of development. Enduring of limitation crossed in transportation of things in by external carriers in conditions of conflicts of interests data executable state. Introduced allowed to use transitional period in more greatest degree imported licenses initially. It has not confirmed reports of commissions fears, in first year equal as well as in whole five-year period of binding regulation, that carriers of countries will predominate about low cost of work transportation of internal big states -members. Expansion of European union in 2004 . it has evoked former fears. It test transitional periods through introduction ago initially but from 2010 later - new regulation. Liberalization of coastwise transportation brings inhabitants of communities measurable benefit as e.g. decrease of price for transportation, correction of quality, decrease of emission of gas.

20

Reforma kolei w Szwecji - przebieg i efekty

Mężyk A.

Logistyka

|

2011

|

nr 3

PL

W artykule omówiono przebieg i efekty reformy kolei w Szwecji. Zostały przedstawione poszczególne etapy zmian struktury organizacyjnej kolei, obejmujące podział organizacyjny kolei państwowych SJ, w tym wydzielenie zarządcy infrastruktury BV oraz usamodzielnienie i prywatyzację spółek przewozowych i utrzymaniowych. Przedstawiono także zmiany na rynku kolejowym, zachodzące pod wpływem liberalizacji przewozów towarowych i pasażerskich oraz nowe zasady i instytucje regulacji rynku.

EN

The paper deals with the course of events and effects of the railway reform in Sweden. The consecutive steps in the changes of the railway organizational structure are described, beginning from the division of the former state owned railway company SJ into the infrastructure management entity and the rail operators and the partial privatization of the latter. Further, the changes in the railway market are presented, which took place alongside with the liberalization of the market. The article presents also the new rules and institutions of the rail market regulation.