Eksploatacja surowców mineralnych prowadzi do przeobrażania środowiska naturalnego. Rekompensatami za szkody w środowisku przyrodniczym powstające w ramach wydobywania kopaliny są rekultywacja obszarów pogórniczych, a następnie ich zagospodarowanie.
EN
The mining of mineral resources transforms the natural environment. Compensation for damage to the natural environment caused by mineral extraction is reclamation of post-mining areas and their subsequent land development.
Tereny pogórnicze, powstałe w wyniku odkrywkowej eksploatacji surowców mineralnych, budzą coraz większe zainteresowanie jako przestrzeń, która wprawdzie została mocno przekształcona, ale obok pewnej przyrodniczej degradacji wykazuje również specyficzne, nowe korzystne właściwości. Wraz z odkrywaniem tych walorów i przemianami społecznymi zmienia się również nastawienie do obszarów zdegradowanych i ich ponownego zagospodarowania. Wyraża się to w coraz bardziej kreatywnym podejściu do tego zagadnienia, widocznym w liczbie kierunków rekultywacji, proponowanych przez literaturę przedmiotu i akty prawne. Wyrobiska powstałe w wyniku wydobycia surowców skalnych stanowią niekiedy bardzo sprzyjające środowisko dla rozwoju wielu gatunków roślin i zwierząt, nierzadko chronionych. Odsłonięcia przekrojów geologicznych w ścianach tych wyrobisk dają możliwość tworzenia stanowisk z cennymi poznawczo i edukacyjnie strukturami geologicznymi. Niemniej cenne, a niejednokrotnie przewyższające wartości przyrodnicze, są zasoby kulturowe związane z dawnym wykorzystaniem surowców naturalnych. Do przykładów takiej działalności zalicza się, chyba nie zawsze doceniane przez badaczy krajobrazu i przeszłości, wydobycie i wykorzystanie wapieni, głównie jako materiału kamiennego i do produkcji wapna. Z diagnozowanie (niejednokrotnie wręcz wykrycie) walorów kulturowych reliktów tej działalności wymaga prowadzenia badań wykorzystujących wiadomości i metody z różnych dyscyplin naukowych i technicznych, a ich wyniki mają potencjał wzbogacający wiedzę w wielu dziedzinach, niejednokrotnie odległych od stricte górniczego fachu. Niniejszy artykuł ma na celu pokazanie bogactwa poznawczego i utylitarnego obiektów pozostałych po zakończeniu eksploatacji górniczej oraz przydatności ich badań o interdyscyplinarnym charakterze, na przykładach związanych z przemysłem wapienniczym.
EN
Post-mining areas are becoming increasingly popular as a space that has been heavily transformed, but in addition to some natural degradation it also exhibits specific new beneficial properties. With the discovery of these values and social changes, the attitude towards degraded areas and their redevelopment has also changed. This is expressed in an increasingly creative approach to this issue, which is evident in the number of rehabilitation directions proposed by the literature and the legal acts. Quarries created by the extraction of mineral resources are sometimes a very favorable environment for the development of many species of plants and animals, often protected. Exposures of geological sections in the walls of these excavations give the opportunity to create posts with valuable cognitive and educational geological structures. Nevertheless valuable, and sometimes exceeding natural values, are the cultural resources associated with the former use of natural resources. Examples of such activities are, perhaps not always appreciated by landscape and past researchers, the extraction and use of limestone, mainly as a stone material and for the production of lime. Diagnosing (and often detecting) the cultural values of relics of this activity requires research using the knowledge and methods of various scientific and technical disciplines, and their results have the potential to enrich knowledge in many areas, often far from strictly the mining industry. This article aims to show the cognitive and utilitarian wealth of the remaining mining facilities and the relevance of their interdisciplinary research, on examples from the lime industry.
Przedsiębiorcy prowadzący wydobycie kruszyw i surowców do ich produkcji prędzej czy później muszą się zmierzyć z zagadnieniem odpowiedniego zagospodarowania terenu po tej działalności, potocznie nazywanym rekultywacją.
EN
Entrepreneurs that mine aggregates and raw materials for their production sooner or later will have to face the issue of the proper land use following these operations, the so called land rehabilitation.
Dynamika przemian gospodarczych w Polsce, w tym głównie proces przekształcania gospodarki socjalistycznej w rynkową, spowodowała pozostawienie dużej liczby niezagospodarowanych terenów pogórniczych. Pomimo że często są zlokalizowane w otoczeniu zagospodarowanych terenów miejskich, są opuszczone lub słabo wykorzystywane, a przywrócenie ich do ponownego, opłacalnego wykorzystania wymaga zainwestowania pokaźnych środków. Niniejsze opracowanie, przez wybrane problemy związane z przywracaniem użyteczności zdegradowanym terenom pogórniczym, wskazuje na konieczność holistycznej analizy tych terenów, pozwalającej hierarchizować cele strategiczne powtórnego ich użytkowania, oraz podkreśla konieczność wypracowywania racjonalnych przesłanek współpracy pomiędzy potencjalnymi inwestorami a władzami różnego szczebla.
EN
The dynamic of economic transformation in Poland, including mainly the process of transition from social economy into market one, caused that a lot of post-mining areas were left undeveloped. They are located, among others, in well-developed urban areas, they are abandoned or hardly used, and rehabilitating them for a new, profitable utilization requires investment of large outlays.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.