Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwości rozwoju sektora geotermii w centralnej Polsce w świetle pogłębionej analizy strukturalno-parametrycznej rejonu niecki mogileńsko-łódzkiej

Sowiżdżał A., Hajto M., Papiernik B., Mitan K., Hałaj E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

16--31

PL

Rejon niecki mogileńsko-łódzkiej jest, obok Podhala, jednym z najbardziej perspektywicznych rejonów w Polsce dla efektywnego zagospodarowania zasobów geotermalnych. Wykorzystanie energii geotermalnej w tym regionie powinno w pierwszej kolejności być związane ze zbiornikami dolnojurajskim i dolnokredowym. Obecnie w Poddębicach i Uniejowie eksploatowane są wody zbiornika dolnokredowego. Na różnym etapie zaawansowania występują projekty wykorzystania potencjału energetycznego w rejonie niecki mogileńsko-łódzkiej, w tym w: Kole, Sochaczewie, Sieradzu, Aleksandrowie Łódzkim, Konstantynowie Łódzkim, Łodzi. Istnieją również plany szerszego zagospodarowania wód geotermalnych w Poddębicach i Uniejowie. W celu określenia możliwości budowy nowych instalacji geotermalnych w rejonie niecki mogileńsko-łódzkiej wykonano analizę danych geologicznych oraz reinterpretację podstawowych parametrów hydrogeologicznych dolnokredowego i dolnojurajskiego zbiornika geotermalnego, w tym temperatur i mineralizacji wód oraz wydajności ujęć w obrębie analizowanych zbiorników geotermalnych. Skonstruowanie trójwymiarowego modelu geologiczno-parametrycznego obszaru badań wykonanego w programie Petrel umożliwiało określenie przestrzennego rozkład analizowanych parametrów zbiornikowych. W efekcie tych działań dokonano obliczeń przewidywanej mocy cieplnej instalacji geotermalnych i wskazania miejsc perspektywicznych dla dalszego zagospodarowania zasobów geotermalnych w rejonie niecki. Większy potencjał energetyczny, wynikający głównie z wyższych temperatur wód geotermalnych, związany jest z wodami zbiornika dolnojurajskiego, jednak w przypadku ich wykorzystania należy mieć na uwadze wysoką mineralizacje wód. Lokalizacje perspektywiczne dla wykorzystania wód geotermalnych poziomu dolnokredowego występują na znacznie mniejszym obszarze niż w przypadku zbiornika dolnojurajskiego. Wody tego zbiornika charakteryzują się niższą mineralizacją, ale także niższą temperaturą.

EN

The area of Mogilno-Łódź Trough is, next to Podhale, one of the most prospective areas in Poland for effective management of geothermal resources. The use of geothermal energy in this region should be, first of all, related to Lower Jurassic and Lower Cretaceous reservoirs. At present, the reservoir waters are exploited successfully – in Poddębice and Uniejów – Lower Cretaceous. Projects of using the energy potential of waters from the Lower Jurassic reservoir (Koło, Sochaczew, Sieradz, Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Łódź) are at different stages of development. In order to identify the possibilities of setting up new geothermal installations in the area of the Mogilno-Łódź Trough, the analysis of geological and hydrogeothermal parameters for a Lower Cretaceous and Lower Jurassic geothermal reservoir was conducted on the basis of the analysis of archival materials, research works, geological designs and an inventory of operational parameters of already existing geothermal installations. Hydrogeological and geothermal parameters were evaluated, including an estimation of water temperatures and mineralisation, as well as probable discharge of geothermal wells. The construction of a 3D geological-parametric model of the study area, made using Petrel software, enabled the spatial distribution of parameters being analysed, and next, the evaluation of geothermal resources in the Lower Cretaceous and Lower Jurassic reservoirs. As a result of those activities, the thermal power of the geothermal installations was calculated and prospective locations for further utilization (usage) of the geothermal resources were indicated. Considerable energy potential relates to geothermal waters of the Lower Jurassic reservoir, however, if they are used, high TDS should be taken into consideration. Thus a two wells (doublet) system will be advisable. Locations prospective for the use of geothermal waters from the Lower Cretaceous aquifer occur at limited area unlike the Lower Jurassic reservoir. Waters of that reservoir are characterised by a lower mineralisation, but also a lower temperature.

2

Wykorzystanie testów DST w rozpoznaniu i udostępnianiu złóż węglowodorów na przykładzie utworów jury górnej–kredy dolnej zapadliska przedkarpackiego

Dubiel S., Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 3

129--143

PL

W publikacji przedstawiono problemy wykorzystania wyników testów DST w pracach związanych z rozpoznaniem i udostępnianiem złóż węglowodorów. Możliwość zastosowania wyników testów do projektowania technologii badań DST w rozpoznawanych złożach oraz podejmowanie decyzji technologicznych w trakcie udostępniania złóż przedstawiono na przykładzie utworów jury górnej–kredy dolnej zapadliska przedkarpackiego. W projektowaniu technologii testów DST zaproponowano wykorzystanie: wyników badań geofizycznych, prognozowania statystycznego warunków złożowych i parametrów technologicznych, wyników kontroli technicznej testu, stosowanych metod interpretacji oraz przetwarzania uzyskanych rezultatów. Omówiono możliwość zastosowania informacji uzyskanych z interpretacji testów DST w rozpoznawaniu złóż węglowodorów. Umożliwiają one określenie podstawowych parametrów złożowych, a także dokonanie szczegółowej diagnostyki złożowej możliwe dzięki oparciu na analizie i interpretacji rezultatów testów DST tradycyjną metodą Hornera oraz nowoczesną metodą log-log w zależności od jakości uzyskanych wykresów ciśnienia. Na przykładzie utworów jury górnej–kredy dolnej zapadliska przedkarpackiego przedstawiono sposób wykorzystania danych statystycznych uzyskanych z testów DST w projektowaniu kolejnych testów. Na podstawie opracowanych schematów blokowych wykazano, że dogłębna analiza technologii testów DST może poprawić jakość i kompletność uzyskiwanych rezultatów oraz umożliwić podejmowanie efektywnych decyzji technologicznych w procesie udostępniania złóż oraz oceny produktywności badanych utworów.

EN

The problems related to the use of DST tests in works related to hydrocarbon deposits exploration and development are addressed in the paper. The possibility of using results of tests to designing DST technology in recognized deposits, and undertaking technological decisions in the development process are presented on the example of Upper Jurassic–Lower Cretaceous strata of the Carpathian Foredeep. At the stage of designing, the following elements were planned to be taken into account in the DST technology: results of well logs, statistical predictions of reservoir conditions and technological parameters as well as results of technological check-ups of the test itself, applied interpretation methods and processing of obtained results. The possibility of using information obtained from interpretation of DST tests for hydrocarbon deposits recognition was considered. On this basis the main technological parameters can be determined and detailed reservoir diagnostics made on the basis of analysis and interpretation of DST results with traditional Horner method and new log-log method, depending on the quality of the obtained pressure logs. A method of using statistical data from DST tests for designing successive tests was presented on the example of the Upper Jurassic–Lower Cretaceous strata in the Carpathian Foredeep. The analysis of the block diagrams revealed that a thorough study of the DST technology may increase the quality and completeness of the results and enable undertaking efficient technological decisions about the development of deposits and evaluating productivity of the analyzed strata.

3

Środowiska sedymentacji i palinofacje kredy dolnej w otworach wiertniczych Ciechocinek IG 3, Mszczonów IG 1 i Korabiewice PIG 1

Leszczyński K., Waksmundzka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 457

1--14

PL

Na podstawie badań litologicznych, profilowań sedymentologicznych oraz analiz palinologicznych rozpoznano środowiska sedymentacji i palinofacje kredy dolnej w otworach wiertniczych Ciechocinek IG 3, Mszczonów IG 1 i Korabiewice PIG 1. Wykonano dokładną analizę spektrum palinologicznego – stosunku zawartości planktonu do całości palinomorf, ilości fitoklastów w całkowitym kerogenie oraz zawartości materii organicznej. W celu scharakteryzowania palinofacji w analizowanych otworach przeprowadzono korelacje danych palinologicznych z wynikami profilowań sedymentologicznych oraz z obserwacjami litofacjalnymi i paleogeograficznymi. Wyniki badań pozwoliły na ogólne rozpoznanie środowisk sedymentacji i palinofacji w strefie depozycji węglanowo-silikoklastycznej oraz w strefie aktywnej poduszki solnej. Na podstawie zebranego materiału, w nawiązaniu do określonego w badaniach palinofacjalnych spektrum palinologicznego, w profilu kredy dolnej wydzielono następujące środowiska morskie: odbrzeża, przybrzeża dolnego–środkowego, płytkiej zatoki morskiej, laguny i płytkiego szelfu węglanowo-silikoklastycznego. W przypadku braku jednoznacznych cech diagnostycznych środowisko sedymentacji określono jako ogólnie morskie.

EN

Based on lithological and sedimentological logging and palynological analysis, sedimentary environments and palynofacies were identified in the Lower Cretaceous of the Ciechocinek IG 3, Mszczonów IG 1 and Korabiewice PIG 1 boreholes. A thorough analysis of the palynological spectrum was performed, determining the ratio between the amount of palynomorphs and the total of plankton, the amount of phytoclasts in the total kerogen, and the content of organic matter. Palynological data were correlated with sedimentological, lithofacies and paleogeographical data. The research resulted in a general recognition of sedimentary environments and palynofacies in the carbonate-clastic deposition zone and in a zone of an active salt pillow. The following sedimentary environments were identified in the Lower Cretaceous sediments, based on the analysed material and with regard to the palynological spectrum: offshore, lower–middle shoreface, embayment, lagoon and shallow carbonate-siliciclastic shelf. In case of the absence of diagnostic features for exact determination of sedimentary environments, the environments were defined as generally marine.

4

Analiza statystyczna parametrów zbiornikowych utworów jury górnej-kredy dolnej zapadliska przedkarpackiego uzyskanych z testów RPZ i pomiarów geofizycznych

Dubiel S., Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 2

119--134

PL

W publikacji przedstawiono wybrane wyniki analizy statystycznej właściwości zbiornikowych i parametrów złożowych utworów jury górnej-kredy dolnej określone na podstawie wyników testów rurowymi próbnikami złoża (RPZ) oraz badaniami geofizycznymi, przydatne przy opracowywaniu charakterystyki geologicznej złóż węglowodorów w utworach górnej jury-dolnej kredy. Właściwości zbiornikowe (porowatość ogólna, miąższość efektywna) oraz parametry złożowe (przepuszczalność, gradient ciśnienia złożowego i wskaźnik wydobycia wody złożowej) jury górnej-kredy dolnej, usystematyzowano w postaci histogramów, w celu scharakteryzowania ich rozkładu i wyznaczenia wartości średnich. Wyznaczone średnie wartości mogą być wykorzystane przy projektowaniu procesów dowiercania, opróbowania i eksploatacji złóż węglowodorów w utworach górnej jury-dolnej kredy. Wartość ciśnienia złożowego określona na podstawie wyników testów złożowych RPZ stanowi podstawę symulacji złożowych, a także projektowania konstrukcji otworów wiertniczych, technologii dowiercania oraz eksploatacji złoża. Metodami analizy statystycznej wyznaczono równanie regresji liniowej zmian ciśnienia złożowego w funkcji głębokości zalegania skał węglanowych jury górnej-kredy dolnej. Równanie to może być wykorzystywane do prognozowania wartości ciśnienia w danym rejonie wierceń. Cechy produkcyjne badanych poziomów perspektywicznych jury górnej-kredy dolnej oceniono na podstawie zmian wskaźnika wydobycia wody złożowej (wydatek przypadający na jednostkę depresji ciśnienia) w funkcji miąższości efektywnej. Uzyskana korelacja pozwala na prognozowanie wskaźnika wydobycia wody złożowej na podstawie miąższości efektywnej w badanych utworach. Cechą skał zbiornikowych, od której w znacznym stopniu zależy wielkość wskaźnika wydobycia tak wody złożowej, jak też i węglowodorów, jest ich przepuszczalność. Zróżnicowane zależności pomiędzy porowatością i przepuszczalnością występujące w skałach węglanowych są często przyczyną trudności i niejednoznaczności w interpretacji wyników testów złożowych. Metodami analizy statystycznej stwierdzono – dla wybranego obszaru poszukiwań naftowych – zadawalającą korelację między przepuszczalnością efektywną dla wody określoną testami RPZ, a porowatością oszacowaną na podstawie pomiarów geofizyki wiertniczej, nadającą się do prognozowania wartości przepuszczalności skał jury górnej-kredy dolnej.

EN

This article presents selected results of statistical analysis of reservoir properties and reservoir parameters of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formation in the Carpathian Foredeep. Reservoir properties and parameters were based on the results of drillstem tests (DST) and geophysical surveys. These results allowed for geological characterization of hydrocarbon deposits in the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formations. Reservoir properties (total porosity, effective thickness) and reservoir parameters (permeability, reservoir pressure gradient, and water production coefficients) of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formation have been arranged in the form of histograms in order to define the distribution of average values. Average values can be used in drill up operations, well tests, and exploitation of hydrocarbon deposits in the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formation. Methods of statistical analysis determined the linear regression equation of reservoir pressure changes as a function of Upper Jurassic-Lower Cretaceous carbonate formation depth. This equation can be used to estimate the reservoir pressure in the drilling area. Production parameters of the geological formation have been examined based on changes in the water production coefficient (flow rate per unit pressure depression), which can be predicted as a function of the effective thickness of the tested formation. Water production coefficient as well as hydrocarbons production coefficient depends largely on reservoir rocks permeability. The relationship between porosity and permeability in carbonate rocks often causes difficulties and ambiguities in the interpretation of reservoir test results. This analysis, however, found a satisfactory correlation between the effective water permeability from DST tests and porosity estimated from well logs in the selected area of petroleum exploration. This correlation will be suitable for predicting the permeability of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formation.

5

Palaeoenvironmental evolution of the Southern Alps across the Faraoni Level equivalent : new data from the Trento Plateau (Upper Hauterivian, Dolomites, N. Italy)

Lukeneder A., Grunet P.

Acta Geologica Polonica

|

2013

|

Vol. 63, no. 1

89-104

EN

New stratigraphic and palaeoenvironmental data are presented for the northeastern part of the Trento Plateau (Puez area, Southern Alps, Italy). The studied section corresponds to the upper Hauterivian Balearites balearis and "Pseudothurmannia ohmi" ammonite zones and normal palaeomagnetic chron upper M5. A c. 30-cm-thick bed is identified as the equivalent of the Faraoni Level, based on its position within the Pseudothurmannia mortilleti Subzone, the composition of its ammonite fauna and the peak of a minor positive trend in the [delta]13 Cbulk record. Microfacies and geochemical proxies compare well with those of the southeastern part of the Trento Plateau and indicate palaeoceanographic continuity along the eastern margin of the plateau. The abundances of radiolarians and nannoconids suggest a turnover in the trophic structure from eutrophic conditions around the Faraoni Level equivalent to oligotrophic conditions. Low organic matter and sulphur content and frequent bioturbation indicate a well-oxygenated environment. Ammonite diversity and life-habitat groups document the influence of sea level on the plateau: while epi- and mesopelagic ammonites occur commonly during sea-level highstands, all life-habitat groups become reduced during a sea-level lowstand in the Spathicrioceras seitzi and P. ohmi subzones. The Faraoni event is heralded by a faunal turnover expressed as the diversification of epipelagic ammonites. Palaeoenvironmental conditions along the eastern margin of the Trento Plateau during the Faraoni event contrast with those of the organic-rich black shales in the west. A re-evaluation of the depositional model based on the new results suggests a general water depth of 300-500 m for the plateau. The severe reduction of mesopelagic ammonites during the sea-level lowstand indicates a shallowing towards the epi-/mesopelagic boundary. During the Faraoni event, the eastern areas of the Trento Plateau were located at the upper limit of the oxygen-minimum layer and were thus only occasionally affected by oxygen depletion, whereas the western areas were located well within the upper part of the oxygen-depleted layer.

6

Zastosowanie metody procesów przejściowych do wykrywania złóż węglowodorów w rejonie Grabownicy Starzeńskiej - Humnisk - Brzozowa

Klityński W., Targosz P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2011

|

T. 37, z. 1

141-156

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę geologiczną i geoelektryczną ośrodka geologicznego w rejonie Grabownica Starzeńska - Humniska - Brzozów w Karpatach Wschodnich na podstawie danych elektrometrii otworowej i danych geologicznych z otworów. Dla wybranych czterech otworów wiertniczych wykorzystano dane elektrometrii otworowej i obliczono krzywe syntetyczne sondowań TDEM (Time Domain ElectroMagnetic Method). Obliczone krzywe sondowań przeanalizowano pod względem możliwości kartowania struktur wysokooporowych, interesujących ze względu na złoża węglowodorów. Wykonano interpretację 1D krzywych sondowań TDEM zlokalizowanych wzdłuż profili przebiegających przez otwór złożowy Humniska Brzozów-7 z wykorzystaniem algorytmu Occama. Wykonano interpretację kompleksową na tych profilach pod kątem możliwości kartowania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego metodą TDEM.

EN

The paper presents the geologic and geoelectric characteristics of the Grabownica Starzeńska - Humniska - Brzozów area (Polish Eastern Carpathians) based on electric logs and downhole geologic data. Synthetic TDEM sounding curves were calculated based on electric log data from four boreholes from the study area. The synthetic sounding curves were analysed from the point of view of possible interpretation of high-resistivity layers that could be prospective for oil and gas exploration. The 1D Occam interpretation of chosen TDEM soundings from profiles that ran across the Humniska Brzozów-7 borehole, was performed. The integrated data interpretation was made to estimate the capability of TDEM method to map hydrocarbon deposits at the study area.

7

Integrated stratigraphy of the Upper Hauterivian to Lower Barremian Agua de la Mula Member of the Agrio Formation, Neuquen Basin, Argentina

Archuby F., Wilmsen M., Leanza H.

Acta Geologica Polonica

|

2011

|

Vol. 61, no. 1

1-26

EN

The Upper Hauterivian to Lower Barremian Agua de la Mula Member of the Agrio Formation (Neuquen Basin, Argentina) was studied applying an integrated stratigraphic approach and facies analysis. The ammonite biostratigraphy of the member has been improved based on bed-by-bed collecting. The already defined biozones (Spitidiscus riccardii, Crioceratites schlagintweiti, Crioceratites diamantensis and Paraspiticeras groeberi) were recognized, precisely related to the succession, and further refinement was proposed. Sequences of different order are built by stacked starvation/dilution (s/d) sequences, regarded here as sixth-order sequences with only two components that can be unequivocally distinguished: the lower starvation hemisequence and the upper dilution hemisequence. Pro- and retrogradational stacking pattern of s/d sequences define supra-ordinate sequences. The sequence-stratigraphic analysis resulted in the subdivision of the member into four main depositional sequences (dsAM-1 to -4) and several subordinate sequences. Previously published sequence stratigraphic charts of the Neuquen Basin did not relate sedimentary sequences to biozones, and are hence not comparable to the scheme presented here and other charts. Our study shows a good agreement with the sequence-chronostratigraphic scheme of european basins, thus arguing in favour of a predominantly eustatic control on sequence development during the Late Hauterivian to early Barremian. A latest early Barremian age is proposed for the almost ammonite-barren upper part of the Agrio Formation, based on correlations of sequence boundaries.

8

Microfossils of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous formations of the Lublin Upland (SE Poland) based on thin section studies

Olszewska B.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2010

|

Vol. 26

1-56

EN

Microfacies studies show that the Upper Jurassic-LowerCretaceousshaliow-water, carbonate sedimentsof the SE Poland are rich in microfossils that supply additional data for stratigraphical and paleoenvironmentai interpretation of formerly described subdivisions. Local equivalent of the European sponge megafacies (the Kraśnik Fm.) contains characteristic microfossils Globuligerina oxfordiana and Colomisphaera fibrata. Foraminiferal species Afoeoseptajaccardi, Labirynthina mirabilis andMesoendothyra izjumiana identified in the Upper Jurassic subdivisions (the Betżyce and Glowaczow formations) are known from Oxfordian-Kimmeridgian carbonate platforms of the Meditetranean Tethys. The transitional (Tithoman/Berriasian) characler of the peri-reefal Babczyn Fm. is documented by occurrence of foraminifera (Protopeneroplis ullragranulata, Monsalevia salevensis) and caicareous dinocysts (Carpistomiosphaera tithonica, Stomiosphaerina proxima). The ageof the siiiciclastic Cieszanów Fm. is based on theEarly Cretaceous foraminifera (Meandrospira bancilai, Pfenderina neocomiensis, Stomatostoecha condensa) and caicareous dinocysts (Carpistomiosphaera valanginiana, Colomisphaera conferta, Stomiosphaera wanneri).

PL

Badania mikrofacjalne utworów górnej jury i dolnej kredy południowo-wschodniej Polski wykazały, że utwory te zawierają liczne mikroskamieniałości, w sposób znaczący uzupełniające interpretacje wiekowe i paleośrodowiskowe wydzieleń litofacjalnych. Lokalny odpowiednik europejskiej megafacji gąbkowej – formacja kraśnicka - zawiera charakterystyczne gatunki: Globuligerina oxfordiana i Colomisphaera fibrata. Stwierdzone w utworach górnej jury (formacje bełżycka i głowaczowska) gatunki Alveosepta jaccardi, Labirynthina mirabilis i Mesoendothyra izjumiana znane są z węglanowych utworów oksfordu i kimerydu śródziemnomorskiej Tetydy. Przejściowy (tyton/berias) charakter peri-rafowej formacji z Babczyna określa występowanie otwornic (Protopeneroplis ultragranulata, Monsalevia salevensis) i wapiennych dinocyst (Carpistomiosphaera tithnonica, Stomiosphaerina proxima). Wiek silikoklastycznej formacji z Cieszanowa wyznacza obecność wczesnokredowych otwornic (Meandrospira bancilai, Pfenderina neocomiensis, Stomatostoecha condensa) i wapiennych dinocyst (Carpistomiosphaera valanginiana, Colomisphaera conferta, Stomiosphaera wanneri).

9

Three-dimensionally integrated trace fossils from shallow-marine deposits in the Lower Cretaceous of the Neuquen Basin (Argentina) : Hillichnus agrioensis isp. nov.

Pazos P., Fernandez D.

Acta Geologica Polonica

|

2010

|

Vol. 60, no. 1

105-118

EN

A complex trace fossil that requires a three-dimensional (3D) reconstruction is described and interpreted. The specimens studied are assigned to a new ichnospecies (Hillichnus agrioensis) of Hillichnus Bromley et al., 2003. Most of them are uncollectable and a compound iconotype was designed to characterise the new ichnospecies. The three-dimensional trace fossil has been recorded in marginal-marine deposits close to the top of the Agrio Formation (Lower Cretaceous of Neuquen Basin, Argentina). The new ichnospecies shows a different pattern of feeding than H. lobosensis Bromley et al., 2003, and records defaecation downward in the deeper preservational level (level 4). Feather-like structures (level 2) that typify the ichnogenus also record the activity of an inhalant siphon and indicate a retractile movement. The vertical shafts (level 1) are scarcely recorded. Aligned double rings also document the infaunal habit of the tellinid bivalves that are considered the most likely producers of the trace. It is clear that when only level 2 is exposed, in some cases this form can be assigned to Jamesonichnites heinbergi Dam 1990a consequently, this ichnospecies is interconnected with more than one ichnogenus. Vertical projections recorded in branches differ from the type ichnospecies H. lobosensis Bromley et al., 2003. The occurrence in marginal-marine facies is congruent with the record of Jamesonichnites but not common in the type species and similar to those more frequent in deep-sea deposits (e.g. Polykampton alpinum Ooster, 1869).

10

Charakterystyka macierzystości wybranych utworów fliszowych w przygranicznej strefie polskich Karpat Zewnętrznych

Kosakowski P., Więcław D., Kotarba M. J.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 4/1

155-190

PL

Charakterystykę geochemiczną poziomów potencjalnie macierzystych utworów fliszowych jednostek alochtonicznych wschodniej części polskich Karpat Zewnętrznych wykonano dla dolnokredowych warstw wierzowskich, lgockich i spaskich, górnokredowych warstw istebniańskich i inoceramowych oraz oligoceńskich warstw menilitowych. W analizie wykorzystano wyniki badań geochemicznych 875 próbek skał z profili 11 odwiertów i 48 odsłonięć w polskiej i przygranicznej ukraińskiej części Karpat Zewnętrznych. Wyniki badań geochemicznych potwierdzają, że warstwy menilitowe są najlepszymi skałami macierzystymi. Ropotwórczy kerogen II typu jest generalnie niedojrzały lub dojrzały w fazie wczesnej "okna ropnego". Parametry kinetyczne kerogenu warstw menilitowych są zbliżone w jednostkach śląskiej i skolskiej oraz wyraźnie niższe w jednostce borysławsko-pokuckiej. Pozostałe analizowane kredowe wydzielenia litostratygraficzne lokalnie spełniają ilościowe kryterium macierzystości i mogą uzupełniać bilans węglowodorowy utworów fliszowych Karpat.

EN

Potential source rock horizons of the flysch cover were geochemically characterized in the eastern border area of the Polish flysch Carpathians: Lower Cretaceous Verovice, Lgota and Spas Beds, Upper Cretaceous Istebna and Inoceramian Beds as well as Oligocene Menilite Beds. The results of geochemical analyses of 875 rock samples collected from 11 boreholes and 48 outcrops in the Polish Outer Carpathians as well as from the adjacent Ukrainian were analyzed. The results indicate that Menilite Beds are the best source rocks of the Carpathian flysch cover in all analyzed tectonic units. The oil-prone Type II kerogen, deposited in marine environment of regular salinity, was proved to be usually immature or mature at an early stage of "oil window". Kinetic parameters of organic matter dispersed in the Menilite Beds, calculated based on organic sulphur content, are similar for the Silesian and Skole units and significantly lower in the Boryslav-Pokuttya Unit. The remaining lithostratigraphic divisions: Verovice, Lgota, Spas, Istebna and Inoceramian Beds, locally meet the source-rock requirements and can supplement the hydrocarbon balance of the Carpathians.

11

Wykształcenie i biostratygrafia wybranych profili górnej jury i dolnej kredy sukcesji braniskiej i pienińskiej pienińskiego pasa skałkowego Polski, na podstawie wapiennych dinocyst i kalpionellidów

Hejnar J.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 3/1

174-175

12

Litostratygrafia osadów górnej jury i dolnej kredy zachodniej części Karpat zewnętrznych : (propozycja do dyskusji)

Golonka J., Vasicek Z., Skupien P., Waśkowska-Oliwa A., Krobicki M., Cieszkowski M., Ślączka A., Słomka T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 3/1

9-31

PL

Górnojurajsko-dolnokredowe utwory wchodzą obecnie w skład płaszczowin zewnętrzno-karpackich: magurskiej, śląskiej i podśląsko-żdanicko-waschbergskiej oraz znane są z olistolitów występujących w osadach różnych jednostek Karpat zewnętrznych. Autorzy podjęli próbę usystematyzowania jednostek litostratygraficznych według ich występowania w pierwotnych basenach i innych obszarach sedymentacyjnych. Basen magurski uformował się w jurze środkowej, a seweryńsko-mołdawidzki (protośląski) w późnej jurze i wczesnej kredzie z osadami synryftowymi i postryftowymi. Podśląsko-żdanicki obszar sedymentacyjny uformował się w późnej kredzie, w jurze i wczesnej kredzie wchodził w skład basenu protośląskiego, jako jego część północna. Obszarem źródłowym dla olistolitów były osady północnego skłonu i strefy szelfowej basenu protośląskiego oraz wypiętrzeń śródbasenowych.

EN

Upper Jurassic-Lower Cretaceous deposits are part of the Outer Carpathians nappes: Magura, Silesian and Sub-Silesian-Żdanice-Waschberg, and are known in olistholites, which occur within different units of the Outer Carpathians. Authors systematized lithostratigraphical units according to their primary position in sedimentary basins and other sedimentary areas. Magura Basin originated in Middle Jurassic and proto-Silesian Basin in Late Jurassic-Early Cretaceous times together with syn- and post-rift deposits. Sub-Silesian-Żdanice sedimentary area originated in Late Cretaceous, and during Jurassic and Early Cretaceous times was northern part of the proto-Silesian Basin. The source areas for olistholites have been northern slope and shelf of the proto-Silesian Basin and submerged intra-oceanic ridges (cordilleras).

13

Górnojurajsko-dolnokredowe skały macierzyste w zachodniej części Karpat fliszowych

Golonka J., Matyasik I., Skupien P., Więcław D., Waśkowska-Oliwa A., Krobicki M., Strzeboński P., Vasicek Z.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 3/1

73-81

PL

Przedmiotem rozważań przedstawionego artykułu jest analiza możliwości odnalezienia górnojurajsko-dolnokredowych skał macierzystych w zachodniej części Karpat fliszowych, na terenie Polski i Republiki Czeskiej. Górnojurajskie margle mikułowskie stanowią skały macierzyste światowej klasy. Te bogate w substancję organiczną skały z TOC 0.2-10% zasilały ropy naftowe w basenie wiedeńskim i pod nasunięciem karpackim w Czechach i Austrii. Podobne skały macierzyste prawdopodobnie występują w głębokich strefach pod nasunięciem w Polsce. Utwory formacji wędryńskiej i grodziskiej nie zawierają większych ilości węgla organicznego. Większą zawartość TOC stwierdzono natomiast w formacji wierzowskiej i najwyższej części formacji grodziskiej. Utwory te reprezentują globalne anoksyczne wydarzenie oceaniczne OAE 1b. Utwory formacji wierzowskiej mogą stanowić potencjalne skały macierzyste dla systemów obejmujących różnego wieku skały zbiornikowe Karpat zewnętrznych.

EN

The analysis of possibility to find Upper Jurassic--Lower Cretaceous source rocks in the western part of Flysch Carpathians in Poland and Czech Republic was the subject of present paper. The Upper Jurassic organic-rich Mikulov marls represent world-class source rocks. These 1400 m thick organic-rich rocks with TOC value 0.2-10% sourced oils in the Vienna Basin and Carpathian subthrust in Czech Republic and Austria. The similar source rocks perhaps exist in the deeper subthrust areas in Poland. The Vendryne Formation rocks do not contain significant amount of organic carbon. The increased TOC was encountered within the Verovice Formation and uppermost part of Hradiste Formatio. These rocks represent global anoxic event OAE 1b. Verovice Formation contains potential source rocks for the Outer Carpathians systems with reservoirs various in age.

14

Środowiska sedymentacji i palinofacje kredy dolnej w kilku otworach wiertniczych centralnej Polski

Leszczyński K., Waksmundzka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 432

99-121

PL

Na podstawie badań litologicznych i profilowań sedymentologicznych, dokonano wstępnego rozpoznania środowisk sedymentacyjnych i palinofacji kredy dolnej centralnej części Niżu Polskiego w otworach wiertniczych Sarnów IG 1, Wągrowiec IG 1 i Poddębice PIG 2. Wykonano dokładną analizę spektrum palinologicznego: stosunku zawartości planktonu do całości palinomorf, ilości fitoklastów w całkowitym kerogenie oraz zawartości materii organicznej. Przeprowadzono korelacje danych palinologicznych z danymi sedymentologicznymi (profilowania sedymentologiczne rdzeni wiertniczych), litofacjalnymi i paleogeograficznymi. Na podstawie analizowanego materiału, i w nawiązaniu do określonego w badaniach palinofacjalnych spektrum palinologicznego, wydzielono w osadach kredy dolnej następujące środowiska morskie: przybrzeża górnego (upper shoreface) i przybrzeża dolnego-środkowego (lower-midle shoreface) z przejściem do odbrzeża (offshore) do zbiornika otwartego szelfu (open marine szelf), deltowe (?czoło delty, delta front) z wyżej występującymi osadami ?kanałów rozprowadzających (distributary channels) równi deltowej oraz prawdopodobnie barier i płytkiej zatoki morskiej (embayment). W otworze wiertniczym Poddębice PIG 2 zidentyfikowano powierzchnię maksymalnego zalewu (maximum flooding surface) reprezentowaną przez warstewkę ciemnoszarego marglu, która wydaje się być datowana na przełom beriasu i walanżsau dolnego. Przeprowadzone badania są pierwszym i wstępnym podejściem do podjętej problematyki związku palinofacji ze środowiskami sedymentacyjnymi w kredzie dolnej.

EN

The paper presents a preliminary recognition of sedimentary environments and palynofacies in Lower Cretaceous deposits of the Sarnów IG 1, Wągrowiec IG 1 and Poddębice PIG 2 boreholes of central part of the Polish Lowland, central Poland, based on lithological and sedimentological investigations. A detailed analysis of palynological spectrum included determination of the contents of plankton (in relation to total frequency of palynomorphs), phytoclast in total kerogen, and organic matter. Palynological data were subsequently correlated with the results of sedimentological logging of drill cores, as well as with lithological observations and overall palaeogeographical research. Based on the material analysed, and referring to the identified palynological spectrum, the following sedimentary environments have been distinguished in the Lower Cretaceous sections: upper shoreface and lower-middle shoreface with transitions to an offshore-open marine shelf, delta (?delta front) passing up into distributary channel fills on a delta plain, and presumed barrier and shallow-marine embayment. A maximum flooding surface has been identified in the Poddębice PIG 2 section, represented by a thin dark-grey marl bed which seems to be dated at the Berriasian/Lower Valanginian transition. The investigations are the first, preliminary approach to the problem of relationship between palynofacies and sedimentary environments in the Lower Cretaceous of Poland.

15

Charakter i geneza zmienności właściwości zbiornikowych dolnokredowych piaskowców węglowieckich (Karpaty Zewnętrzne)

Stańczak G.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

195-202

PL

Dolnokredowe warstwy węglowieckie stanowią kolektor ropy naftowej i gazu w złożu Węglówka, które stanowi jedno z najwcześniej odkrytych złóż ropy w Karpatach fliszowych. W obrębie dwóch fałdów odsłaniających się w półoknie tektonicznym Węglówki zarejestrowano szereg profili warstw węglowieckich, w których zgodnie z metodyką analizy facjalnej opisano następujące litofacje: piaskowce zlepieńcowate (SC), piaskowce (S), piaskowce z mułowcami (SM), mułowce z piaskowcami (MS) oraz mułowce (M). Dla piaskowców wchodzących w skład litofacji SC, S i SM oznaczono gęstość pozorną i nasiąkliwość. Badania petrograficzne obejmowały obserwacje w mikroskopie optycznym i skaningowym oraz w katodoluminescencji, a także badania porozymetryczne i oznaczenia współczynnika przepuszczalności. Wyniki badań wskazują na dwa czynniki odpowiedzialne za korzystne właściwości zbiornikowe piaskowców węglowieckich. Pierwszy stanowi wczesna i ograniczona cementacja krzemionkowa, mająca istotne znaczenie dla opóźnienia postępu kompakcji i zachowania porowatości osadu w początkowej fazie diagenezy. Drugi czynnik to koncentracja cementu węglanowego w obrębie konkrecji. Bioklasty krzemionkowe oraz najdrobniejsze frakcje ziaren kwarcu stanowiły źródło mikrokrystalicznego cementu kwarcowego oraz cementu chalcedonowego. Lokalnie wysoka zawartość biogenicznej krzemionki była przyczyną obfitej cementacji chalcedonowej. Cementacja węglanowa przyczyniła się do znacznej redukcji tej przestrzeni porowej, jaka zachowała się po wcześniejszej kompakcji osadu i cementacji krzemionkowej. Cement węglanowy, jak również okruchy węglanowe rejestrowano tylko w obrębie konkrecji, podczas gdy w ich otoczeniu stwierdzono brak detrytycznego materiału węglanowego i cementu węglanowego. Zatoki korozyjne w ziarnach kwarcu i skaleni notowane w otoczeniu konkrecji stanowią ślady po pierwotnych węglanach. Proces powstawania konkrecji węglanowych w piaskowcach węglowieckich można uznać jako wczesnodiagenetyczny, przemawia za tym wysoka zawartość cementu węglanowego oraz luźne upakowanie ziaren szkieletowych w obrębie konkrecji. Stwierdzono, że główną rolę w kształtowaniu cech zbiornikowych odgrywa skład mineralny materiału okruchowego, który decyduje o kierunku przemian diagenetycznych i wykształceniu określonego zespołu spoiw, podczas gdy litofacje są mniej istotne dla ich właściwości kolektorskich.

EN

The Early Cretaceous Węglówka Beds is the reservoir of the Węglówka Oil Field, one of the earliest discovered in the Outer Carpathians (exploitated since 1888). This region is the cradle of world oil exploration and petroleum industry. The Węglówka Beds form two anticlines within the half-window of the Sub-Silesian Unit. A sedimentological analysis of several sections revealed the following lithofacies of the subaqueous gravity flow: conglomeratic sandstones (SC), sandstones (S), sandstone-mudstone couplets (SM), mudstone-sandstone couplets (MS) and mudstones (M). Apparent density and water absorptivity were determined for 47 sandstone samples collected from the facies SC, S, SM. The 15 most differentiated samples were selected for further petrographic and diagenetic studies with optical and scanning electron microscopes, X-ray diffraction and cathodoluminescence. Furthermore, mercury injection curves and permeability coefficients were determined. The results of analyses indicate that two factors are responsible for the good/positive reservoir properties of the Węglówka Sandstone. The first factor is the early and limited siliceous cementation. Siliceous sponge spicules and very fine quartz grains were the source of sparse chalcedonie cement and microcrystalline quartz, which formed rims around the grains while pores remained free. Compaction was inhibited and initial porosity was preserved to a large extent. Stronger chalcedonie cementation and the reduction of porosity occurred only locally as the result of the high content of biogenic silica. The other factor is the carbonate cement, which occurs only in spots (concretions). Carbonate cementation brought about a large reduction of the pore space within the concretions, which survived compaction and siliceous cementation. Both carbonate cement and carbonate detrital material were observed only within concretions. Corrosion of quartz and feldspars was the only trace of primary carbonates in their close vicinity. In turn, the abundance of the carbonate cement and a loose grain framework in the carbonate concretions was the evidence of the early origin of concretions. The study has revealed that the mineral composition of the detrital components controlled the diagenesis and formation of specific assemblages of cements and thus played the main role in modelling the reservoir properties of the Węglówka Sandstone. Those properties were controlled by the sedimentary conditions (facies) to a far lesser extent.

16

Barremian and Early Aptian ammonites from the Godula Facies of the Silesian Unit in the Outer Western Carpathians, Czech Republic

Vasicek Z.

Acta Geologica Polonica

|

2008

|

Vol. 58, no. 4

407-423

EN

The Early Cretaceous ammonites from the Hradiste Formation (Wernsdorfer Schichten in original concept) in the Czech part of the Silesian Unit of the Outer (Flysch)Western Carpathians are described. This rich material, collected over more than 40 years, includes many usually fragmentarily preserved ammonites. The majority of specimens are preserved as "half-ammonoids"; a small portion of them have pyritized inner whorls with preserved suture lines. 15 species-level taxa are described, partly in open nomenclature. One species, ?Valdedorsella hoheneggeri, is described as new; albeit its generic classification remains uncertain. The ammonites described span the late Early Barremian (Niclesia pulchella ammonite Zone) to basal Aptian (Deshayesites oglanlensis ammonite Zone).

17

Czarna kreda fliszu morawskiego

Waśkowska-Oliwa A., Golonka J., Strzeboński P.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 1

29-36

PL

Obszarem stratotypowym dolnokredowych warstw wierzowskich jednostki śląskiej Karpat fliszowych są Morawy w Republice Czeskiej. Profile tych warstw są efektowne i ciekawe, zapisują historię geologiczną wczesnych stadiów rozwoju słabo przewietrzanego basenu śląskiego. Pośród czarnych mułowców występują ławice i soczewy piaskowcowo-mułowcowe, soczewki septariowe, koncentracje siarczków żelaza oraz skamieniałości mezozoicznych głowonogów. Wskutek silnej erozji dennej na terenie występowania wychodni warstw wierzowskich rozwijają się głęboko wcięte doliny i wąwozy z licznymi kaskadami i szypotami w dnie.

EN

The Moravia Region in the Czech Republic is the strato-type area for the Lower Cretaceous Verovice Beds of the Carpathian Flysch Silesian Unit. The most comprehensive profiles of these beds occur there, with black mudstones as the prevailing lithological variety. The Verovice Beds successions are impressive and interesting as these contain numerous geological features, reflecting anoxic sedimentary conditions. The deeply incised valleys, ravines and gorges with numerous cascading waterfalls and rapids are the result of the strong bottom erosion in the area of their occurrence.

18

The biostratigraphic importance of the calcareous foraminifers in the Upper Famennian and Lower Carboniferous in Poland

Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 396

154-155

19

Ichnological record of oxygenation changes in the Lower Cretaceous flysch deposits of the Silesian Unit, Polish Carpathians

Uchman A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 396

159-160