Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kadm i jego związki nieorganiczne. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Surgiewicz Jolanta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 3 (113)

153--183

PL

Kadm i jego związki nieorganiczne powodują raka płuc. Wykazano także zależność między narażeniem ludzi na kadm i jego związki a rakiem nerek i prostaty. Szacuje się, że na kadm i jego związki jest narażonych kilka tysięcy osób zatrudnionych w hutnictwie, przy produkcji akumulatorów, stopów, pigmentów, tworzyw sztucznych oraz przy spawaniu. W Polsce wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla kadmu (CAS: 7440-43-9) i jego związków nieorganicznych została zmieniona. Wartość NDS mająca obowiązywać od 2027 roku odnosi się do frakcji wdychalnej i wynosi 0,001 mg/m³ . W okresie przejściowym od lipca 2021 do 2027 roku przyjęto wartość NDS wynoszącą 0,004 mg/m³ . Opracowano metodę oznaczania kadmu i jego nieorganicznych związków umożliwiającą oznaczanie tej substancji w powietrzu na stanowiskach pracy z wykorzystaniem metody absorpcyjnej spektrometrii atomowej z elektrotermiczną atomizacją (ET-AAS), zgodną z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Kadm oznaczano w zakresie stężeń: 0,10 ÷ 1,00 i 0,50 ÷ 5,00 µg/l. Uzyskano oznaczalność metody w powietrzu na stanowiskach pracy wynoszącą 0,0001 mg/m³ oraz możliwość oznaczania tej substancji w zakresie stężeń 0,00010 ÷ 0,0104 mg/m³ dla próbki powietrza 480 l. Przedstawiona metoda umożliwia oznaczanie kadmu i jego związków nieorganicznych w powietrzu na stanowiskach pracy w wymaganym zakresie 0,1 ÷ 2 nowych wartości NDS. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Cadmium and its inorganic compounds cause lung cancer. A relationship between human exposure to cadmium and its inorganic compounds and renal and prostate cancer has also been demonstrated. It is estimated that several thousand people employed in metal production are exposed to cadmium and its inorganic compounds; in metallurgy, in the production batteries, alloys, pigments, plastics and welders. The values of the maximum allowable concentration (NDS) for cadmium [7440-43-9] and its inorganic compounds in Poland were changed. The NDS value, which is meant to become obligatory from 2027, refers to the inhalable fraction and amounts to 0.001 mg/m³ . In the transition period from July 2021 to 2027, the NDS value was set at 0.004 mg/m³ . A method for the determination of cadmium and its inorganic compounds was developed, enabling the determination of this substance in the air at workplaces with the use of the atomic absorption spectrometry with electrothermal atomization (ET AAS), in accordance with the requirements of the European standard PN-EN 482. Cadmium was determined in the concentration range: 0.10–1.00 µg/l and 0.50–5.00 µg/l. The method’s determination in the air at workplaces of 0.0001 mg/m³ was obtained for, as well as the possibility of determining this substance in the concentration range of 0.00010–0.0104 mg/m³ for a 480-l air sample. The presented method enables the determination of this substance in the air at workplaces in the required range of 0.1–2 new NDS values. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

2

Ocena zagrożenia metalami ciężkimi w produktach spożywczych

Kępińska Jagoda, Biel Wioletta

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 8

52--56

PL

Żywność oprócz składników odżywczych może zawierać także substancje, które stanowią zagrożenie dla zdrowia. Przykładem takiego zagrożenia jest obecność w produktach spożywczych metali ciężkich. Zanieczyszczenia te należy zaliczyć do skażeń chemicznych powstałych w wyniku różnych procesów naturalnych, przetwórczych, migracji oraz przypadkowych skażeń. Metale ciężkie uznaje się obecnie za jedne z najgroźniejszych zanieczyszczeń środowiska człowieka. Do najbardziej toksycznych należy kadm, ołów, rtęć oraz arsen. Pierwiastki te odznaczają się najwyższym współczynnikiem kumulacji. W artykule przedstawiono dane literaturowe na temat zawartości metali ciężkich w niektórych podstawowych produktach spożywczych (warzywach i owocach, artykułach pochodzenia zwierzęcego: mleku, mięsie oraz rybach). Dodatkowo na podstawie raportów RASFF dokonano analizy występowania zagrożeń chemicznych w żywności z uwzględnieniem tendencji oraz częstotliwości ich zgłaszania w analizowanym okresie.

EN

In addition to nutrients, food also contains substances that can pose health risk. Heavy metals are one such threat. These impurities should be classified as chemical contamination resulting from various natural, processing and migration processes as well as accidental contamination. Heavy metals are currently one of the most dangerous environmental pollutants. The most toxic include cadmium, lead, mercury and arsenic. These elements have the highest accumulation coefficient. The article presents results of heavy metal content in some basic food products (vegetables and fruits, products of animal origin - milk, meat, fish). Additionally, based on RASFF reports, an analysis of the occurrence of chemical hazards in food was made taking into account trends and the frequency of reporting them in the analyzed period.

3

Effect of Wastewater Sample Pre-Treatment on Determination of Selected Heavy Metals Using ICP-MS Method

Kotalova Iva, Calabkova Katrin, Novackova Martina, Drabinova Sylvie, Helviankova Silvie

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 1, vol. 2

67--70

EN

Polychlorinated substances, polyaromatic hydrocarbons, heavy metals and pesticides are among the priority even at low concentrations. The problem, however, is that such low concentrations are impossible to measure using most available methods. This research focused on the determination of selected priority substances – heavy metals, namely lead and cadmium, in which the determination of Pb and Cd in wastewater by Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS) was preceded by water sample pre-treatment. The paper deals with the influence of the pre-treatment on the resulting measured values. Two processes were selected as pre-treatment processes. The first pre-treatment procedure was a simple filtration using a filter paper for moderate filtration. As the second procedure, we applied decomposition of the sample by nitric acid in the open system. The pre-treated wastewater samples were subsequently examined using ICP-MS. Based on the obtained results, we can conclude that decomposition of the sample by nitric acid in the open system is a more suitable pre-treatment method for water samples.

PL

Zawartość substancje polichlorowanych, węglowodorów poliaromatycznych, metali ciężkich i pestycydów ma ogromne znaczenie nawet przy niskich stężeniach. Problem polega na tym, że niskich stężeń nie można zmierzyć przy użyciu większości dostępnych metod. Badania koncentrowały się na oznaczeniu wybranych substancji priorytetowych – metali ciężkich, a mianowicie ołowiu i kadmu, w których oznaczanie Pb i Cd w ściekach metodą indukcyjnie sprzężonej plazmowej spektrometrii masowej (ICP-MS) poprzedziło wstępne uzdatnianie próbki wody. Artykuł dotyczy wpływu obróbki wstępnej na uzyskane wartości pomiarowe. Dwa procesy wybrano jako procesy obróbki wstępnej. Pierwszą procedurą wstępnej obróbki była prosta filtracja z użyciem bibuły filtracyjnej do umiarkowanej filtracji. W drugiej procedurze zastosowano rozkład próbki kwasem azotowym w układzie otwartym. Wstępnie oczyszczone próbki ścieków zostały następnie zbadane przy użyciu ICP-MS. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że rozkład próbki kwasem azotowym w układzie otwartym jest bardziej odpowiednią metodą wstępnej obróbki próbek wody.

4

Biosorption of Lead and Cadmium Ions on the Green Parts of Daucus Carota

Mucha Martin

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 1, vol. 2

139--143

EN

This study deals with utilization of milled stems and leaves of carrot (Daucus carota) for the adsorptive removal of Pb(II) and Cd(II) from the aqueous solution. Carrot was bought in the local grocery, it was dried at the laboratory temperature and milled. Prepared material was analysed by the infrared spectrometry which confirms good structural homogeneity of the sample. Kinetic measurements were performed for estimation of adsorption equilibrium time. Equilibrium of Pb(II) adsorption was established after 6 hours of contact time, equilibrium of Cd(II) adsorption was established after 24 hours of contact time. The isotherms’ measurements were realized with the contact time 24 hours for the estimation of adsorption capacities of the studied sorbent. Adsorption capacities were around 47 mg/g for Cd(II) and 154 mg/g for Pb(II). Changes of pH values of the sorption solutions were negligible but some amount of Ca(II), Mg(II), K(I) and Na(I) ions was released to the solution during adsorption process. Daucus carota stems and leaves exhibit good sorption capacities and they could be utilized for adsorptive removal of Pb(II) and Cd(II) ions from the aqueous solutions.

PL

Artykuł dotyczy wykorzystania zmielonych łodyg i liści marchwi (Daucus carota) do adsorpcyjnego usuwania Pb (II) i Cd (II) z roztworu wodnego. Marchewkę kupiono w lokalnym sklepie spożywczym, wysuszono w laboratorium i zmielono. Przygotowany materiał analizowano za pomocą spektrometrii w podczerwieni, co potwierdziło dobrą jednorodność strukturalną próbki. Pomiary kinetyczne przeprowadzono w celu oszacowania czasu osiągnięcia równowagi adsorpcji. Równowagę adsorpcji Pb (II) ustalono po 6 godzinach czasu kontaktu, równowagę adsorpcji Cd (II) ustalono po 24 godzinach czasu kontaktu. Pomiary izoterm wykonano z czasem kontaktu 24 godziny w celu oszacowania zdolności adsorpcji badanego sorbentu. Zdolności adsorpcyjne wynosiły około 47 mg / g dla Cd (II) i 154 mg / g dla Pb (II). Zmiany wartości pH roztworów sorpcyjnych były znikome, ale pewna ilość jonów Ca (II), Mg (II), K (I) i Na (I) została uwolniona do roztworu podczas procesu adsorpcji. Łodygi i liście Daucus carota wykazują dobre zdolności sorpcyjne i można je wykorzystać do adsorpcyjnego usuwania jonów Pb (II) i Cd (II) z roztworów wodnych.

5

Migration of Cadmium and Antimony from Zinc Oxide Emitted from a Sintering Machine in Zn and Pb Pyrometallurgical Process into Environment

Adamczyk Zdzisław, Nowińska Katarzyna

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1307--1317

EN

The pyrometallurgical process of production of zinc and lead realized in The Zinc Smelting Plant "Miasteczko Śląskie" S.A. poses a potential threat to the natural environment. Technologies applied in the process produce toxic pollutants, among which one of the most important is dust which contains Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl, etc. The detailed determination of chemical and mineral compositions of the dust allows to understand its behaviour in the environment and observe migration pathways. The paper presents results of investigations of the migration possibility to the soil and water environment of trace elements cadmium and antimony present in one of the main phases, zinc oxide, emitted with dusts from various operations of pyrometallurgical extraction of Zn and Pb at the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant, Poland. The quantity of elements was estimated on the basis of: (i) dust fall, (ii) zinc oxide content in dust, (iii) element content in zinc oxide, and (iv) mobility of zinc oxide under the hypergenic conditions of the soil and water environment of the Smelting Plant area. Among the elements considered, cadmium and antimony emitted with zinc oxide contained in dusts from the Sintering Machine will pose a potential hazard for the soil and water environment of the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant area.

PL

Proces pirometalurgicznego otrzymywania cynku i ołowiu metodą Imperial Smelting Process (ISP) stwarza potencjalne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Proces technologiczny ISP jest źródłem toksycznych zanieczyszczeń, spośród których jednymi z najważniejszych są pyły zawierające w swym składzie między innymi takie pierwiastki jak Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl. Dokładne poznanie składu chemicznego i mineralnego zanieczyszczeń pyłowych pozwala na określenie ich zachowania się w środowisku, prześledzienie drogi migracji. W pracy przedstawiono wyniki badań możliwości migracji do środowiska gruntowo-wodnego pierwiastków śladowych występujących w jednej z głównych faz – siarczku cynku – emitowanej z pyłami pochodzącymi z różnych odcinków technologicznych pyrometalurgicznego otrzymywania Zn i Pb w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie S.A., Polska. Ilość pierwiastków została oszacowana na podstawie: (i) opadu pyłu, (ii) udziału siarczku cynku w pyle, (iii) zawartości pierwiastka w siarczku cynku oraz (iii) mobilności siarczku cynku w warunkach hipergenicznych środowiska gruntowo-wodnego rejonu huty. Potencjalne zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego rejonu Huty Cynku „Miasteczko Śląskie” S.A., spośród rozpatrywanych pierwiastków, będą stanowić kadm oraz antymon emitowane wraz z siarczkiem cynku zawartym w pyłach Maszyny Spiekalniczej

6

Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Cd – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Sapota Andrzej, Daragó Adam, Jakubowski Marek

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 4 (102)

5--41

PL

Kadm (Cd) jest białym metalem o niebieskawym odcieniu. Tworzy szereg związków, występując w nich wyłącznie w 2+ stopniu utlenienia. Związki kadmu są w różnym stopniu rozpuszczalne w wodzie. Do grup największego ryzyka zalicza się pracowników zatrudnionych przy produkcji: akumulatorów niklowo-kadmowych, stopów, pigmentów kadmowych, barwieniu tworzyw sztucznych pigmentami, a także pracowników hut metali nieżelaznych oraz spawaczy tnących metale powleczone antykorozyjną warstwą kadmu. Według danych Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym w Polsce na kadm i jego związki było narażonych 4 276 pracowników. Kadm ulega wchłanianiu do organizmu drogą wziewną i pokarmową. U ludzi wchłanianie wynosi odpowiednio: 2 ÷ 50% i 4 ÷ 6%. Eliminacja kadmu z organizmu jest procesem powolnym. Szacowane okresy półtrwania kadmu wynoszą od 5 do 30 lat. Wyniki badań przeprowadzonych u osób narażonych na kadm w środowisku pracy wykazały, że stężenie progowe kadmu w moczu, przy którym stwierdzono wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, wynosiło 5 ÷ 10 µg/g kreatyniny. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała w 1993 r. kadm za czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1.). Wyniki badań eksperymentalnych na szczurach dostarczyły dowodów na rakotwórcze działanie kadmu w wyniku narażenia inhalacyjnego. Kadm jest uznany przez SCOEL za czynnik rakotwórczy kategorii zagrożenia C (czyli jako genotoksyczny czynnik rakotwórczy), dla którego można określić próg (stężenie) działania, zwany również progiem praktycznym. Narządami krytycznymi toksycznego działania kadmu i jego związków nieorganicznych u ludzi (w zależności od drogi narażenia – pokarmowa, inhalacyjna) są nerki, płuca oraz prawdopodobnie kości. Skutkiem krytycznym w przypadku działania kadmu na nerki jest wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, natomiast skutkiem krytycznym w przypadku działania na płuca jest działanie rakotwórcze związku. Jako podstawę do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji wdychalnej kadmu i jego związków przyjęto wyniki badań inhalacyjnych na szczurach narażanych na kadm o stężeniach: 30; 13,4 lub 10 µgCd/m³ przez 18 miesięcy. Stężenie 10 µg Cd/m³ przyjęto jako wartość NOAEL. Po podstawieniu do wzoru i uwzględnieniu współczynników niepewności o łącznej wartości 10 ustalono stężenie 0,001 mg/m³ (1 µg Cd/m³ ) jako wartość NDS dla frakcji wdychalnej. Monitoring biologiczny jest najlepszym wskaźnikiem narażenia na kadm. Wydalanie kadmu z moczem umożliwia ocenę wielkości kumulacji związku w ustroju oraz uwzględnia wszystkie źródła narażenia na kadm, w tym skażonej żywności i palenia tytoniu, natomiast stężenie kadmu we krwi stanowi marker aktualnego narażenia. Dotychczasowe wartości DSB we krwi i w moczu wynosiły odpowiednio 5 μg Cd/l i 5 μg Cd/g kreatyniny. Po dyskusji na 91. posiedzeniu Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN wartości te pozostawiono jako obowiązujące. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Cadmium (Cd) is a white metal with a bluish tint. It forms a number of compounds occurring in them on the degree of oxidation 2+. Cadmium compounds are water-soluble to varying degrees. The highest risk groups include employees involved in the production of nickel-cadmium batteries, alloys, cadmium pigments as well as employees of non-ferrous metal smelters and cutting welders of metals covered with a cadmium anti-corrosion layer. According to the Central Register of Data on Exposure to Substances , Preparations, Factors or Technological Processes on Carcinogenic or Mutagenic Action, 4276 workers in Poland were exposed to cadmium and its compounds. Cadmium is absorbed into the body through inhalation and digestive systems. In humans, the absorption is 2–50% and 4–6%, respectively. Elimination of cadmium from the body is a slow process. The estimated half-life of cadmium is from 5 to 30 years. Results of studies conducted in subjects exposed to cadmium in the work environment showed that the threshold concentration of cadmium in urine, at which increased excretion of low molecular weight proteins in urine was found, is 5–10 µg/g creatinine. In 1993, IARC identified cadmium and its compounds as a human carcinogen (group 1). The results of experimental studies in rats provided evidence of cadmium carcinogenicity as a result of inhalation exposure. Cadmium is recognized by SCOEL as a category C carcinogen, i.e. as a genotoxic carcinogen for which a threshold of action (concentration) can be determined, also called a practical threshold. The critical organs for the toxic effects of cadmium and its inorganic compounds in humans, depending on the route of exposure, are kidneys, lungs and possibly bones. The critical effect of cadmium on kidneys is increased excretion of low molecular weight proteins in urine, while the critical effect on lungs is the carcinogenic effect. Inhalation studies in rats exposed to cadmium at concentrations of 30 µgCd/m³ , 13.4 µgCd/m³ and 10 µgCd/m³ for 18 months were used as the basis to propose TLV-TWA. The concentration of 10 µg Cd/m³ was taken as the NOAEL value. After applying the formula and taking into account the uncertainty factors with a total value of 10, the concentration of 0.001 mg/m3 (1 µgCd/m³ ) was determined as the TLV-TWA value for the inhaled fraction. Biological monitoring is the µgCd/m³ ) was determined as the TLV-TWA value for the inhaled fraction. Biological monitoring is the best indicator of cadmium exposure. The excretion of cadmium in urine enables the assessment of cumulative cadmium in the body and takes into account all sources of cadmium exposure, including contaminated food and smoking, while the blood cadmium concentration is a measure of current exposure. Previous BEI values in blood and urine were 5 μgCd/l and 5 μgCd/g creatinine, respectively. After discussion at the 91st meeting of the Interministerial Committee for TLVs and PELs, these values were maintained as mandatory. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

7

Zawartość kadmu i ołowiu w pieczywie i produktach zbożowych

Siebielec Sylwia, Siebielec Grzegorz

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2019

|

R. 24, nr 3

28--32

PL

Celem niniejszej pracy była ocena zawartości kadmu i ołowiu w pieczywie oraz produktach zbożowych. Żywność pozyskano w sklepach osiedlowych oraz supermarketach znajdujących się na terenie województwa lubelskiego. Próbki żywności rozpuszczono w stężonym kwasie azotowym, a następnie oznaczono zawartość ołowiu i kadmu metodą ICP‐MS. Otrzymane wyniki porównano do zawartości dopuszczalnych oraz obecnie obowiązujących wskaźników spożycia tych pierwiastków tj. PTWI, TWI oraz BMDL. Dane Głównego Urzędy Statystycznego dostarczyły informacji na temat spożycia pieczywa i produktów zbożowych przez społeczeństwo polskie. Przeprowadzone analizy pozwoliły stwierdzić, iż badane produkty żywnościowe są bezpieczne pod względem zawartości pierwiastków potencjalnie toksycznych tj. ołowiu i kadmu. Dodatkowo poziomy ich spożycia są wielokrotnie niższe od dopuszczalnych norm i istniejących wskaźników.

8

Removal of chromium(VI) from wastewater through ion exchange. Kinetic and scale up studies

Ahmad Syed Waqas, Zafar Muhammad Shahzad, Ahmad Sajjad, Zia-Ul-Haq M., Ashraf Muhammad, Rabbani Javed, Ullah Sami

Environment Protection Engineering

|

2019

|

Vol. 45, nr 1

17--29

EN

Chromium(VI) ions were removed from industrial wastewater. In this regard, a rig was fabricated carrying alkaline anion resin. Various experiments were carried out by varying pH, temperature and volumetric flow rate of solution by employing a rig to study the kinetics of the ion exchange process. The rate constant (k) and maximum solid phase concentration of exchanged solute (q0) were calculated using the Thomson equation to scale up the purification process of industrial runoff of chromium(VI) from the tanning, photography and ceramic industry. Experimental optimization revealed that developed setup will remove chromium(VI) to a level of 5 mg/dm3 from 300 mg/dm3 in 40 000 dm3 of wastewater. To achieve the best results for the flow rate of 10 000 3 3/day, 12.03 kg of anionic resin were recommended by fixing the pH of the setup at 7.4 while maintaining the treatment temperature at 20 °C.

9

Application of organic waste for adsorption of Zn(II) and Cd(II) ions

Bakalár Tomáš, Pavolová Henrieta

Environment Protection Engineering

|

2019

|

Vol. 45, nr 2

35--54

EN

Biosorption of Zn(II) and Cd(II) ions from aqueous solutions onto organic waste – orange peel, hazelnut shell, and walnut shell was studied using batch adsorption experiments. In the biosorption studies, equilibrium metal ion concentration was determined. Experimental data obtained were analysed in terms of Freundlich, Langmuir, Temkin, Dubinin–Radushkevich, Redlich–Peterson, Sips, Toth, and Khan isotherms. The results of the study showed that orange peel, hazelnut shell, and walnut shell can be adequately used as low-cost alternatives for the removal of Zn(II) and Cd(II) ions from aqueous solutions with maximum sorption capacities of 15.51 and 19.8 mg/g, 11.55 and 16.65 mg/g, and 26.60 and 21.10 mg/g, respectively. The highest removal efficiency of Zn(II) and Cd(II) ions was obtained for hazelnut shells. The process was fast and about 90% of metal ions were removed by all the studied biosorbents. The sorption process was possibly chemisorption occurring on a heterogeneous surface.

10

Rozkład powierzchniowy metali w wierzchniej warstwie gleb okolic Olkusza

Kukuczka Dominika, Pichla Gabriela, Pieróg Anna, Podolak Izabela

Analit

|

2019

|

Nr 8

67--79

PL

W niniejszej pracy przeprowadzono badanie rozkładu metali w wierzchniej warstwie gleby pobranej z terenów Olkusza. Do tej analizy wykorzystano absorpcyjną spektrometrię atomową, za pomocą której wyznaczono stężenie żelaza i cynku w pobranych próbkach. Stosując technikę woltamperometrii różnicowej określono stężenie ołowiu i kadmu. Głównym celem pracy była analiza stężenia wyżej wspomnianych metali w powierzchniowej warstwie gleby i porównanie uzyskanych wartości z normami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska.

EN

In the present study, research on metals distribution in the top layer of soil taken from the Olkusz area was performed. Atomic absorption spectrometry was used for quantitative analyses of iron and zinc. Lead and cadmium concentrations were determined using the differential voltammetry technique. The main purpose of the work was to analyze the level of the above mentioned metals in the surface layer of the soil and to compare the obtained values with the standards contained in the norm set by the Ministry of the Environment in Poland.

11

Oznaczanie metali ciężkich w próbkach środowiskowych metodą woltamperometryczną

Gawlik Alicja, Maciążka Małgorzata, Szemik Wojciech

Analit

|

2019

|

Nr 7

61--68

PL

W niniejszej pracy przedstawiono opis badania stężenia metali ciężkich, takich jak cynk, kadm, ołów oraz miedź w próbkach wody pobranych z Nadleśnictwa Olkusz i jeziora Międzybrodzkiego. Do tego celu wykorzystano metodę woltamperometrii impulsowej różnicowej (DPV) w układzie z wiszącą elektrodę rtęciową jako elektrodę pracującą dla trzech próbek wody. Oznaczenie wykonano metodą trójkrotnego dodatku wzorca. Przed przeprowadzeniem właściwych oznaczeń wykonano ślepą próbę. Woltamperogramy opracowano w programie EAlab, następnie skonstruowano krzywe kalibracyjne oraz odczytano stężenia.

EN

In this work, a study was carried out on the content of heavy metals, such as zinc, cadmium, lead and copper in water samples taken from Olkusz Forest District and Lake Międzybrodzkie. For this purpose, the differential pulse voltammetry (DPV) method was used in a system using a hanging mercury electrode as the working electrode for three water samples. The assay was carried out using the triple standard addition method. The blank was run before the research samples were carried out. Voltammograms were developed in the EAlab program, then calibration curves were constructed and concentrations were read.

12

Cadmium in pork and poultry liver in southern Poland

Kleszcz K., Jędryka W.

Science, Technology and Innovation

|

2018

|

Vol. 3, no. 2

9--12

EN

Samples of pork and poultry livers (ten samples of each type, purchased in southern Poland) were analyzed in order to determine the cadmium concentration. Wet digestion of the samples was carried out and the concentration of cadmium was measured by means of graphitefurnace atomic absorption spectrometry (GF-AAS). The mean values for pork and poultry livers were 79.3 µg/kg and 165.3 µg/kg, respectively. In one sample of poultry liver the Cd concentration was 1043 µg/kg, which is much more than the legal limit for the European Union (500 µg/kg). Statistical analysis showed that there was no significant difference in Cd concentration between the two groups of the samples, unless the highest result (1043 µg/kg) was considered an outlier.

13

The effect of cadmium on oxidative stress in Beta vulgaris

Rombel-Bryzek A., Rajfur M., Żuk O., Zając P.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2018

|

Vol. 25, nr 3

457--467

EN

As a heavy metal, cadmium has strongly toxic effects on plants and can induce oxidative stress. It is absorbed by the roots and transported to the stems and leaves. The aim of the study was to evaluate the effect of various concentrations of cadmium on the metabolic activity of Beta vulgaris and assess the dependence of these processes on the content of metal in the plants. To demonstrate the effect of cadmium on metabolism, protein and photosynthetic pigment content, lipid peroxidation, and the activity of enzymes specific for oxidative stress in roots and shoots were measured. Seeds of B. vulgaris were treated with different concentrations of Cd supplied via a CdCl2 solution: 0 (control), 200, 300 and 400 mg/dm3. Results of the present study revealed increased GPOX activity as cadmium concentration rose, while SOD activity was stimulated by a low Cd concentration (200 mg/dm3) and reduced by high levels of Cd. Based on the present findings, it can be concluded that GPOX in B. vulgaris played a more important role in ROS scavenging than SOD did and was able to reduce the level of lipid peroxidation in plants. Cadmium, in the concentration range used, did not show any significant effect on protein or photosynthetic pigment content.

14

Oznaczanie ołowiu i kadmu w wodzie pitnej, metodą atomowej absorpcyjnej spektrometrii z wzbudzeniem elektrotermicznym (GFAAS)

Łęska J., Bajek D., Nowicki D., Kozłowski C.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2018

|

Vol. 21

26--29

PL

Przeprowadzone badania obejmowały oznaczanie zawartości metali ciężkich ołowiu i kadmu w wodzie pitnej pochodzącej z sieci wodociągowej i ze studni przydomowych gospodarstw z terenu gminy i miasta Kłobuck województwie śląskim. Na podstawie badań przeprowadzonych techniką GFAAS w próbkach nie stwierdzono przekroczonych ilości tych pierwiastków w porównaniu z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami podanymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Uzyskane wyniki pozwalają oceni próbki wody jako bezpieczne dla konsumenta. W niniejszej pracy zostały również przedstawione statystyczne wyniki analizy wraz z walidacją metody analitycznej.

EN

The conducted research included the determination of heavy metals, lead and cadmium, in drinking water supplied by waterworks and wells from individual plots of Kłobuck municipality and town in the Silesian Voivodeship. The research in which the GFAAS technique was employed showed that the amount of these elements compared with the maximum levels specified in the Regulation of the Minister of Health of 13 November 2015 concerning the quality of water for human consumption was not exceeded in the samples. The obtained results allow us to state that the samples of water are safe for the consumer. Additionally, the study presents the results of a statistical analysis as well as the validation of the analytical method.

15

Time factor influence on soil heavy metal concentration in relation to soil contamination assessment

Stanislawska-Glubiak E., Korzeniowska J.

Archives of Environmental Protection

|

2018

|

Vol. 44, no. 3

68--76

EN

The aim of this study was to investigate the dynamics of changes in the metal concentrations in the soils contaminated with Cd, Pb, and Zn during a 5 year period. Additionally the purpose included assessment of the suitability of 1 M HCl to control soil contamination with heavy metals compared to using of aqua regia method. The study was conducted in concrete-framed microplots, filled with two soils (sandy and silty), which were artificially co-contaminated with Cd, Pb and Zn. There was a gradual decrease in these concentrations during the 5 year period. The concentrations of the metals extracted with 1 M HCl were very similar to the total concentrations. After 5 years of research, the topsoil had the smallest decrease in Pb concentration, which for the sandy, and silty soils was, respectively, by 7% and 9% in relation to the initial value. The concentrations of Cd and Zn decreased by up to about 35% in the sandy soil and by about 20% in the silty soil. Sandy soil contamination with metals poses a potentially higher threat to humans and the environment than silty soil contamination. Therefore, the examination of the sandy soils contamination, as well as of the groundwater occurring in these areas, should be carried out at least once for 5 years. It has been shown that the analytical method using aqua regia can be replaced by 1 M HCl method to track changes of metals concentration in the soil, that occur over time period.

PL

Celem pracy było zbadanie dynamiki zmian zawartości metali w glebach zanieczyszczonych Cd, Pb i Zn w okresie 5-letnim. Dodatkowym celem była ocena przydatności 1 M HCl do kontroli stanu zanieczyszczenia gleby tymi metalami w porównaniu z metodą z użyciem wody królewskiej. Doświadczenie przeprowadzono w obetonowanych mikropoletkach wypełnionych dwoma glebami (piaskową i pyłową), które zostały symulacyjnie skażone Cd, Pb i Zn. Stwierdzono stopniowe obniżanie się zawartości tych metali w glebie wraz z upływem czasu, przy czym zawartości te, oznaczone po ekstrakcji metali z gleby 1 M HCl, były bardzo podobne do zawartości całkowitych oznaczonych z użyciem wody królewskiej. Po 5 latach badań górna warstwa gleby (0–20 cm) wykazywała spadek koncentracji Pb, który w glebie piaskowej i pyłowej wynosił odpowiednio 7% i 9% w stosunku do wartości początkowej. Zawartości Cd i Zn obniżyły się o około 35% w glebie piaskowej i 20% w pyłowej. Badania wykazały, że gleba piaskowa zanieczyszczona metalami stwarza większe potencjalne zagrożenie dla ludzi i środowiska, niż zanieczyszczona gleba pyłowa. Dlatego kontrola zanieczyszczonych gleb piaskowych, jak również wód podziemnych znajdujących się na tym obszarze, powinna być prowadzona co najmniej raz na 5 lat. Wykazano, że w celu śledzenia zmian zawartości badanych metali w glebie, jakie następują w danym okresie czasu, metodę analityczną z użyciem wody królewskiej można zastąpić tańszą i łatwiejszą metodą z użyciem1 M HCl.

16

Zanieczyszczenie czekolad związkami kadmu na polskim rynku. Regulacje prawne

Rogala D., Hajok I., Baranowska R., Spychała A., Gut K.

Przemysł Spożywczy

|

2017

|

T. 71, nr 9

32--37

PL

Czekolada to bogate źródło składników odżywczych i mineralnych. W wyniku procesów technologicznych oraz w zależności od rodzaju ziaren kakaowca zastosowanych do produkcji wyroby czekoladowe mogą być zanieczyszczone metalami ciężkimi, m.in. kadmem. Celem pracy było wykazanie, czy spożycie czekolady może zwiększyć narażenie konsumentów na związki kadmu. Przeprowadzono zatem analizę stężenia kadmu w czekoladach o zróżnicowanej zawartości miazgi kakaowej z uwzględnieniem aktów prawnych normujących zawartość kadmu w wyrobach czekoladowych. Materiałem badawczym było 50 czekolad polskich producentów, które pogrupowano w zależności od zawartości miazgi kakaowej na trzy kategorie: 30-43% (19 próbek), 60-70% (21 próbek) i 90% (10 próbek). W próbkach czekolad oznaczono stężenie kadmu przy użyciu spektrometru, a uzyskane wyniki zestawiono z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami kadmu w wyrobach czekoladowych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że stężenie kadmu w analizowanych próbkach jest zróżnicowane i uzależnione od zawartości miazgi kakaowej. W grupie czekolad o zawartości miazgi kakaowej 90% oznaczono najwyższe stężenia kadmu, a najniższe w grupie czekolad o najmniejszej zawartości miazgi kakaowej (30-43%). Szacunkowa ocena narażenia wykazała, że zawartość kadmu w czekoladach polskich producentów nie stanowi istotnego zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Stężenia kadmu w czekoladach zależą od zawartości miazgi kakaowej i zgodnie z najnowszymi regulacjami prawnymi oznaczone zawartości kadmu nie będą stanowiły zagrożenia również dla zdrowia dzieci.

EN

Chocolate is a rich source of nutrients and minerals. However, as a result of technological processes and depending on the type of cocoa beans used in the manufacture process, chocolate products can be contaminated with heavy metals such as cadmium. The aim of the study was to determine whether the consumption of chocolate can increase the exposure of the consumers to cadmium compounds. An analysis of the concentration of cadmium in chocolates with varying content of cocoa liquor with consideration legal acts regulating the cadmium content in chocolate products was carried out. The material were 50 bars of chocolate, manufactured in Poland; these chocolates were grouped according to the content of cocoa solids into three categories: 30-43% (19 samples), 60-70% (21 samples) and 90% (10 samples). The concentration of cadmium inside the chocolate samples were marked with a spectrometer. The results were compared with the maximum levels of cadmium in chocolate products. The concentration of cadmium in the analyzed samples varied and depended on the amount of cocoa solids inside the chocolate. In the chocolate group containing 90% cocoa solids, the concentration of cadmium was high. The lowest concentration was determined in the group with the lowest chocolate solids (30-43%). Estimated exposure assessment has shown that the cadmium content in chocolates manufactured in Poland does not constitute a serious threat to the health of consumers. Concentrations of cadmium in chocolates depend on the content of cocoa solids and according to the latest legal regulations, the determined cadmium content does not endanger the health of children.

17

The Application of Biogenically Created Sorbent for Metal Ions Elimination

Jencarova J., Luptakova A.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 1

77--82

EN

The aim of this work was to study the sorption ability of biogenic iron sulphides created by sulphate-reducing bacteria (SRB). They were isolated using growth media Postgate C, at 30°C, under anaerobic conditions from mineral spring Gajdovka (Košice). Biogenic sorbent precipitates were synthesized in sulphides form in reagent bottles with SRB culture and modified nutrient medium during 10 months in semicontinuous cultivation mode. The mode consisted of several phases, when fresh medium was added to the bottles in order to support the bacterial growth and precipitates creation. Abiotic controls of samples were performed in same conditions, but without bacteria. At the end of cultivation, the generated samples were separated from suspensions by centrifugation, dried, analysed (EDX, SEM, XRD) and used for sorption experiments. EDX results confirmed the presence of iron and sulphur as a major part of biogenic precipitates. Abiotic (non-biogenic) samples consisted of iron phosphate. SEM analysis revealed non-smooth particles and aggregates up to tens of micrometers. XRD showed mainly amorphous or poorly crystalline precipitates. Non-biogenic precipitates were identified as mineral vivianit. Sorption of zinc and cadmium from model solutions was realized by prepared sorbent samples in 100 ml Erlenmeyer flasks, with sorbent dose 1g/l, during 24 hours. The concentrations of metal ions were determined by AAS. Sorption process was most remarkable during initial 30 minutes. The metals cations from model solutions with low initial concentration (10 and 20 mg/l) were adsorbed well and the equilibrium was attained very quickly. Sorbent showed better affinity for cadmium than for zinc.

PL

Celem pracy było zbadanie zdolności sorpcyjnej biogennych siarczków żelaza tworzonych przez bakterie redukujące siarczany (SRB). Bakterie zostały wyizolowane ze źródła wody mineralnej Gajdovka (Košice) na pożywce Postgate C, w temperaturze 30°C, w warunkach beztlenowych. Biogenne osady sorbentu zostały zsyntetyzowane do siarczków w butelkach odczynników z pożywką SRB w ciągu 10 miesięcy w trybie uprawy półciągłej. Metoda składa się z kilku etapów, w których dodaje się świeżą pożywkę, aby wspomagać wzrost bakterii i wytrącanie osadu. Abiotyczną kontrolę próbek przeprowadzono w tych samych warunkach, lecz bez bakterii. Pod koniec hodowli, powstałe osady oddzielono od zawiesiny przez odwirowanie, następnie wysuszono i przeprowadzono analizowano (EDX, SEM, XRD) a także wykonano eksperymenty sorpcyjne. Wyniki EDX potwierdziły obecność żelaza i siarki, w większej części osadów biogennych. Abiotyczne (nie biogenne) próbki składają się z fosforanu żelaza. Analiza SEM wykazała występowanie cząsteczek o niegładkiej powierzchni i wielkości poniżej kilkudziesięciu mikrometrów. Analiza XRD wykazała głównie występowanie osadów bezpostaciowych. Nie biogenne osady zidentyfikowany jako minerał vivianit. Sorpcja cynku i kadmu z modelowych roztworów była analizowana w przygotowanych próbkach sorbenta w kolbkach Erlenmeyera o pojemności 100 ml, z dawką sorbentu 1 g/l, w ciągu 24 godzin. Stężenie jonów metalu oznaczono metodą AAS. Proces sorpcji był najszybszy podczas początkowych 30 minut. Do kationów metali z roztworów wzorcowych o niskim stężeniu początkowym (10 i 20 mg/l) równowaga była osiągana bardzo szybko. Sorbent wykazał lepsze powinowactwo do kadmu niż cynku.

18

Wpływ anionu soli miedzi i kadmu na dyfuzję w granulkach alginianowych

Kwiatkowska-Marks S.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2017

|

Nr 1

12--13

PL

Wyznaczono efektywne współczynniki dyfuzji w granulkach alginianu wapnia, dla siarczanów i chlorków dwóch metali ciężkich: miedzi oraz kadmu. Na wartość efektywnego współczynnika dyfuzji wpływały: rodzaj metalu, anion z soli metalu oraz zawartość ałginianu w granulkach. Współczynniki dyfuzji obliczono metodą konduktometryczną. Uzyskano dobrą zgodność danych doświadczalnych z modelem matematycznym, o czym świadczyły wysokie wartości współczynnika korelacji. Zarówno w przypadku soli miedzi, jak i kadmu obecność jonów siarczanowych znacząco obniżała wartość efektywnego współczynnika dyfuzji soli tych metali w granulkach alginianowych (w porównaniu do jonów chlorkowych).

EN

Effective diffusion coefficients in beads of calcium alginate for two heavy metals - copper and cadmium sulphates and ch lo rides were determined. The values o f these coefficients depended on the metal type, anion from the metal salt, and alginate content in the beads. The diffusion coefficients were calculated using the conductometric method. The experimental da ta were found to be in a good agreement with the mathematical model, confirmed by high values of the correlation coefficient. In both cases of copper and cadmium salts, a presence of sulphate ions significantly decreased the effective diffusion coefficient in the beads in comparison with chloride ions.

19

Kadm na pierwszej wystawie światowej w Londynie (1851)

Wójcik A. J.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2017

|

nr 3

57--72

PL

Pierwsza wystawa światowa (Wielka Wystawa – „The Great Exhibition”) zorganizowana w Londynie od 1maja do 15 października 1851 r. była ekspozycją, prezentująca dokonania ludzkości, zarówno w sferze kultury, jak i techniki. Przedstawiono szereg wynalazków oraz produktów przemysłowych. Wśród nich znalazł się polski kadm, pochodzący z hut cynku Konstanty i Pod Będzinem z Zachodniego Okręgu Górniczego Królestwa Polskiego. Produkt ten – „w postaci kruszcu” – został wyróżniony przez organizatorów wystawy.

EN

The first world exhibition (“The Great Exhibition”), organized in London from 1 May to 15 October 1851, was an exhibition presenting the achievements of humanity, both in the sphere of culture and in the technology. A number of inventions and industrial products were presented. One of them was Polish cadmium, originating from the zinc smelters “Konstanty” and “Pod Będzinem” from the Western Mining Region of the Kingdom of Poland. This product – “in the form of ore” – was honoured by the organizers of the exhibition.

20

Współczesne farby artystyczne w kalejdoskopie prawa, biznesu i kryminalistyki. Cz. II - farby zawierające związki arsenu, rtęci i kadmu

Wilk D., Bulska E.

Analityka : nauka i praktyka

|

2017

|

nr 1

64--73

PL

W pierwszej części opowieści o współczesnych farbach artystycznych omówione zostały te, które zawierają związki ołowiu. Podkreśliliśmy to, że ołów występuje w przyrodzie w licznych związkach chemicznych, charakteryzujących się zabarwieniem białym, zółtym, pomarańczowym oraz czerownym, co spowodowało, że artyści od wieków wykorzystywali te związki w tworzeniu róznych pigmentów. Były to między innymi biel ołowiana (kremska), zółcień ołowiowo-cynowa czy zółcień neapolitańska. W drugiej części opowieść dotyczy farb zawierających związki arsenu, rtęci i kadmu.